The New Testament of our Lord and Saviour Jesus Christ

Mateus 1

1 Exe baberakoa kaxairatyaka Jesus Cristo nahetakomaniyerenai nexare. Jesus Cristo atyo Davi jikolahare, Davi atyo Abraão jikolahare. 2 Abraão atyo Isaque kaisani, Isaque atyo Jacó kaisani, Jacó atyo Judá kaisani, iximarenenai enaxenanenai xoaha kaisani. 3 Judá atyo Peres, Zera xoaha kaisani, Tamar atyo inityoha. Peres atyo Esrom kaisani, Esrom atyo Arão kaisani. 4 Arão atyo Aminadabe kaisani, Aminadabe atyo Nasom kaisani, Nasom atyo Salmom kaisani. 5 Salmom atyo Boaz kaisani, inityo atyo Raabe. Boaz atyo Obede kaisani, inityo atyo Rute. Obede atyo Jessé kaisani. 6 Jessé atyo Davi kaisani hoka Davi atyo xekohaseti kalorexe tyaona. Hatyaoseta Davi atyo Salomão kaisani, inityo atyo Urias ene exanityo. 7 Salomão atyo Roboão kaisani, Roboão atyo Abias kaisani, Abias atyo Asa kaisani. 8 Asa atyo Josafá kaisani, Josafá atyo Jorão kaisani, Jorão atyo Uzias kaisani. 9 Uzias atyo Jotão kaisani, Jotão atyo Acaz kaisani, Acaz atyo Ezequias kaisani. 10 Ezequias atyo Manassés kaisani, Manassés atyo Amom kaisani, Amom atyo Josias kaisani. 11 Josias atyo Jeconias kaisani, iximarenenai xoaha kaisani Israel yerenai kaxolatyakaha hoka kakolatyakehenahere Babilônia xeta xowakiya. 12 Hatyo Babilônia xeta kakolatyakehenahere najikinita Jeconias atyo Salatiel kaisani, Salatiel atyo Zorobabel kaisani. 13 Zorobabel atyo Abiúde kaisani, Abiúde atyo Eliaquim kaisani, Eliaquim atyo Azor kaisani. 14 Azor atyo Sadoque kaisani, Sadoque atyo Aquim kaisani, Aquim atyo Eliúde kaisani. 15 Eliúde atyo Eleazar kaisani, Eleazar atyo Matã kaisani, Matã atyo Jacó kaisani. 16 Jacó atyo José kaisani hoka José atyo Maria exanene. Hatyo atyo Jesus nityo, Kalorexe Enore Aohenere nityo atyo Maria. 17 Nikare enahetakomaniyerenai hoka Abraão ta exakerexe kaxihatyakaha Davi tyaohenere kijiya hoka 14-hareha. Nikare Davi ta kaxihatyakehenahitiyaha, Babilônia xeta kakolatyakehenahere kijiya hoka 14-hareha tehitiya. Hatyo kakolatyakehenahere najikinita kaxihatyakehenahitiyaha, Cristo tyaohenere kijiya hoka 14-hareha tehitiya. 18 Jesus tyaohenere atyo exakerexe: inityo Maria tyaohenere José kakoa nahitita tifalo, Enore nisekohare nikare mokene. 19 Tifalo hoka hatyaoseta José maisa tyaona ekakoa aokowihitita. Hoka José atyo waiyexehare hoka maisa Maria kairaehalotyaka aokita hoka hatyo hiyeta memereta emaisaheta hawenakakoaneha aokowita hoka maisa kasemakita maheta. 20 Hatyohare tahi ahekoita ene hoka Enore xaxikala anjo kaotyaka enomana inijihinako hoka nexa ihiye: — José, Davi jikolahare, awa atyo hamaikohare hawenane Maria kakoa tahi, Enore nisekohare atyo atifalokisene. 21 Awenakisaite haisani enamokose. Tyaonaite hoka maika hakaixaretene Jesus. Hatyo atyoite iyehetehena haliti haomanerenai iniyalahare enómaneha nonitata — nexa. 22 Tyotya nikare tyaona, iraiti xakaisasehare xakaitere akerexeta kawenatyakeheta maheta. 23 Exakere iniraine xairatyoare tyaonita iraiti waiyexe nanekoa: Ohiro mawatyalisakahaloite tifalo hoka awenakisaite enamokose hoka enexare ite Emanuel. Wiyako maniya atyo,“Enore tyaonita winekoni”, nita. 24 Hatyaoseta José kaose hoka Enore xaxikala anjo iraetere ekakoa akereta hatyaonero Maria kakoa tyaona. 25 Xakore hoka maisa atyo watyaliyene hekoti tyaohenere ityani kijiya. Tyaona ityani hoka José atyo Jesus nexarexe kaixaretya xoima.

Mateus 2

1 Jesus tyaona wenakalati Belém nali, Judéia koa nali, Herodes xekohaseti tyaonitere xowakiya. Hatyo xowakiya Jesus tyaona najikini haiyanai halitinai tyoaha kamai nihikoane maniyata Jerusalém nali xeta. Waiyoreta xoresenai kakoa hatyo kaokiterenai hoka 2 kaokaha hoka nexaha, — Aliyako tyaona xoima judeunai xekohase maheta? Wiyaiya exoresera kamai nihikoane maniyata hoka wisoa wawaiyetene wimaxalo ekakoa maheta — nexaha axahene. 3 Hatyo tahi sema xekohaseti Herodes hoka amaikohare, tyotya hatyo Jerusalém tyaoniterenai tehitiya amaikohareha. 4 Hatyaoseta Herodes ahohisakoatya sacerdotenai xekohasenai, Moisés xaotyakira kakoa waiyoreterenai xoaha hoka axahene: — Aliyekoa Cristo nawenane xaokita? nexa axahene. 5 Hoka nexaha ihiye: — Wenakalati Belém nali Judéia koa. Nikarexe iraiti xakaisasehare xairatya etahi akiti. Exakere xairatyoare tyaonita: 6 Hiso, wenakalati Belém Judéia koa nali, maisa hikirane xini haiyanai wenakalatinai Judéia koa nali nonitata. Hihiyetaite kaotyakehena xekohaseti kalorexe hoka kaxaikohena nokaxaikoniharenai Israel hotyalinai. 7 Hatyaoseta Herodes kawisa kamai nihikoane maniyata tyoiterenai, hawawaha heko irai ekakoaha maheta. — Xoana xowaka kaisere xorese kaotyaka xomana? Xiyakai rota nohiye — nexa axahene. 8 Irai ekakoaha hoka hatyo najikinita axikatyahene Belém xeta. — Xiyane xatawa waiyekehalaka hatyo xoima xahita. Maika xikaokene hoka xisoa xakaixakaheta natyo hoka natyo tehitiya noxani nowaiyene hoka nawaiyetene, nomaxalo ekakoa — nexa ihiyeha hoka axikatyahene. 9 Nexa ihiyeha hoka hatyo tyoiterenai jiya xanehenahitiyaha. Ahoti waiyehenahitiyaha xorese waiyahitereta kamai nihikoane maniya nali. Hatyo xorese enahetaha maniya xane, xane amematyoa hatyo xoima tyaonitere hao akiti. 10 Waiyaha xorese hoka masakare ihalahareha. 11 Xane kaokaha, xane isoaha hatyako hoka waiyaha xoima inityo Maria kakoa. Meholokoaha hakaolise kakoa enomana, awaiyetyahene, maxaloha ekakoa. Hatyo najikinita majiholatyaha haitinihareha hoka isaha enomana maxaimanehareta ouro, incenso, mirra xoaha. (Incenso atyo kakeratyaka hoka airaxekoa mokita, mirra atyo airaxero akerehare airaxe). 12 Hatyaoseta Enore kaixakatya hatyo tyoiterenai inijihinakoha hoka maisa haikoahenahitaha Herodes tyaonitere nali maheta. Hiyeta hoka haikoahenahititaha hawaikoheraha xeta haho ahoti. 13 Hatyo tyoiterenai xaneheta najikini hatya anjo Enore nalitare kaotyaka José ana inijihinako, nexa ihiye: — Hisekoahena Egito xeta xoima kakoa, exahe inityo xoaha kakoa. Maika xisaona heko nali, ekakoitaite nakaixakaheta xiso. Kalikini Herodes tawita xoima aisene maheta — nexa anjo José hiye. 14 Nexa hoka José kaose hoka tekoa xoima exahe inityo xoaha kakoa makiyita Egito xeta. 15 Hatyo nali tyaonaha Herodes kamane kijiya. Nikare tyaonaha Enore iraiti xakaisasehare hiye iraetere akereta kawenatyakeheta maheta. Exakere xairatyoare tyaonita: Nakawiheta nityani hoka Egito nalita tyoheta. 16 Hatyaoseta Herodes kamai nihikoane maniyata tyohenerenai xahita atyahahena xakore, makaokeneha enomana hoka ehare. — Kaxiyani, maoseratyaha natyo — nexa hoka ehare, kahenehare tyaona. Hoka axikatya sorarenai aisaha maheta enamokosenai hinama wanone katyahakoretaterenai Belém naliyerenai, exahe ehaliyita wenakalatisenai koarenai hoka. Nikare ahekotya, xorese kaotyakehenere xakaihenahere ihiye hiyeta. 17 Nikarexe tyaonaha iraiti xakaisasehare Jeremias iraehenere akereta kawenatyakeheta maheta. 18 Rama yerenai sema osexati, hokotyanika Raquel tiyita haisani mokosenai kawa. Tiya hoka maisa aliyakere kaxemaxalotyakita, tyotya ityaninai wainiha hoka. 19 Hatyaoseta Herodes waini hoka ekamane najikini maniya hatya anjo Enore nalitare kaotyaka José ana inijihinako Egito nali hoka nexa ihiye: 20 — Nikahena hoka xoima exahe inityo xoaha kakoa hahaikoaheta Israel waikoherakoa. Aisa xoima aokowiterenai koxaka waini — nexa. 21 Hatyaoseta José haikoaheta xoima exahe inityo xoaha kakoa Israel waikoherakoa xeta. 22 Hoka semehena atyo José, Herodes ityani Arquelau atyo xekohaseti tyaonita Judéia koa hanexe wenekoare. Semene José hoka maira haxanene kakoa hatyo maniya. Hatyaoseta Enore aotyakihitiyene inijihinako hoka xane Galiléia koa. 23 Xane tyaona wenakalati Nazaré nali. Nikare tyaona iraiti xakaisaseharenai niraene akereta kawenatyakeheta maheta. Exakere xairatyoare tyaonita: Nazaré yere nexahaite exaokaka.

Mateus 3

1 Hatyo xowakiya João Batista xane maharexakiti Judéia koa nali hoka xakaihakahena iraiti naliyerenai hiye. 2 Hoka nehena: — Xahalakihena iniyalahare xománe, Xekohaseti Kalorexe Enore nalitare okoi kaotyakehena — nita ihiyeha. 3 João tahi iraiti xakaisasehare Isaías toahiya xairatya exakere: Hatya haliti kawijita maharexakiti nali: “Memere ahoti xamohena Xekohaseti naheta, maika totaho xamohena enaheta maniya”. 4 João ijoita kamelo niyali nomakere, ijiterone atyo militihi. Nijita iri, exahe maha hoka hiyokita. 5 Tyotya Jerusalém nali tyaoniterenai, Judéia koa tyaoniterenai, exahe one Jordão maniya tyaoniterenai hoka tyoaha enomana, semaha maheta iniraine. 6 — Alitere iniyalahare kahare wisoma, xakore hoka wahalakisa iniyalahare wawenane waokowita — nexaha ihiye hoka João batixatyahene one Jordão xaiya. 7 Hoka João atyo waiyehena, fariseunai exahe saduceunai atyo tyoahitaha João batixatyahene maheta. Hoka nehena: — Xiso atyo owi akereta xiyalijinihare. Xala irae xihiye hoka motyaite maisa iniyalahare xikaxomokaka xaokita, Enore kaheneharexe iniyalahare axikahenere xowaka? nexa ihiyeha. 8 — Maika xoalini hare waiyexe xisomehena hoka xahotikisa iniyalahare xawenane xihalakira maheta. 9 Hoka awa atyo exakere xahekotya: “Abraão atyo wahetahare hoka maisaiya Enore ehareta wihiye”, xehena. Hiyaiya, aliterexe nomita xihiye, exe sehali kakoita hiyetaiya Enore aikawatya Abraão jikolahare maheta — nexa. 10 — Hiyaiya, xawatise atyo memere tyaonita, irikotya maheta atyakatenai ityahare kakoita. Tyotya atyakatenai mawaiyerihare kalitereharenai atyoite kaxityokaka hoka kaxawatyaka irikatyaose — nexa. 11 — Natyo atyo nabatixatya xiso one kakoa iniyalahare xománe xihalakira xahotikisa maheta. Hoka tyoaite hatya najikini maniya, noxahehare atyo. Hakíjitini kolatyakaiya aoka nohiye hoka nihalahareya nakolatene enomana, noxahehare hoka. Hatyo atyoite batixatya xiso Isekohaliti waiyexe kakoa, exahe irikati kakoa xoaha — nexa. 12 — Abali koxaka ekahekoa, hatyo kakoaite haware moka trigo ekate nonitata hoka trigo ite moka exomokakala ako, hoka keratyaite ekate irikati mawakenehare tyaonitere koni — nexa João ihiyeha. (Halitinai xaokaka nikare João iraeta). 13 Hatyo xowakiya Jesus tyoa hikoa Galiléia koa nalita, tyoa one Jordão nali, João batixatene maheta. 14 Xakore hoka kaokehena Jesus hoka João nehena iraehena ekakoa: — Natyoiya kahane habatixatya, hiso tyatyo noxahehare. Aliyakereyatya nabatixatya hiso? nexa. 15 Hoka Jesus nehena ihiye: — Kala naokitere akere wisaona. Nikare ite hoka tyotya wisoma Enore aokitere akereta — nexa Jesus. Nexa Jesus hoka João tyakeko iniraine hoka batixatene. 16 Batixatene najikinita, Jesus kenekoahetehena onexata hoka enokoa totakore tyaona hoka waiyehena atyo Jesus, Enore Nisekohare exoahena enomana, motya watyaha hoka tyoa tyoka ihiye. 17 Enokoata iraiti nehena: — Exe atyo nityani, noxiyakawali, nihalahare mokita — nexa.

Mateus 4

1 Hatyaoseta Enore Nisekohare axanekisa Jesus maharexakiti Tihanare hasakaharetene maheta. 2 Jesus tyaona 40-ki ferakene, 40-ki makene. Maisa kanakairare hoka hatyaoseta nakehena. 3 Hatyaoseta ehasakaharetyase tyoa kaoka enomana hoka nehena ihiye: — Enore ityaniya atyo hiso hoka exe sehalinai haikawatya nakairati hoka hikanakaira — nexa ihiye. 4 Hoka Jesus nexa ihiye: — Exakerexe Iraiti Waiyexe xairatyoare tyaonita: Maisa nakairati xema taita xini haliti nawenane tyaonita. Enore iraihenere tyotya xema tehitiya wenati tyaonita. 5 Hatyaoseta Tihanare noloka Jesus Jerusalém nali xeta waiyexe wenakalati nali hoka xane ekakoa Iraexatyakalati Hana maiyeho hoka iraehena ekakoa. 6 — Enore ityaniya hiso hoka hahalaisoaheta exaoseta. Hiyaiya, exakerexe Iraiti Waiyexe xairatyoare tyaonita: Enore ite axikatya anjonai hoka kaxaiko hiso. Otokahaite hiso hakaheha kakoa hoka maisa hikijinai hekoti kawe hamokita sehalinai hiye. 7 Hoka Jesus nexa ihiye: — Iraiti tehitiya exakerexe xairatyoare tyaonita: Awa atyo hahasakaharetya Hiyekohase Enore. 8 Hatyo najikinita Tihanare noloka Jesus hatya tyairi heno enoakiya hoka hotikisa enomana hakakoare waikohekoa, waiyexe wenati, xiyehaliti xoalini hare kahare hotikisa enomana hoka nehena: 9 — Hameholokoaiya nahalakoi, hawaiyityaiya natyo hoka exeharenai tyotya nisa homana — nexa Tihanare Jesus hiye. 10 Hoka Jesus nexa ihiye: — Hiyanehetehena, Ahalakoahaliti! Iraiti Waiyexe exakere nexa: Hawaiyehena hiyekohase Enore, exahe ekoamaniya taita hisaohena. 11 Nexa Jesus hoka hatyaoseta Tihanare halakisene hoka anjonai tyoa kaokaha enomana hoka kahinaetene. 12 Hatyaoseta Jesus sema João xolatyaka hoka haikoaheta Galiléia koa xeta. 13 Xakore hoka maisa Nazaré nali tyaonita hoka xane wenakalati Cafarnaum nali tyaona. One Galiléia xa haliya, Zebulom, Naftali xoaha waikohera koa. 14 Nikare tyaona iraiti xakaisasehare Isaías iraetere akereta kawenatyaka maheta: 15 Zebulom, Naftali xoaha waikohera one kaloxere maniya, Jordão xa halakoiya maniya, Galiléia koa xoaha nali, majudeuneharenai tyaonitere nali. 16 Hatyonai atyo makaliroti koni tyaonahitaha hoka xaokanatyakalati kalorexe ite kaotyaka enomanaha. Hoka xaokanatyakalatite aokanahena makaliroti koni wainihenerenai ana. 17 Hatyo najikinita Jesus xakaihena hairaine ihiyeha. Nehena: — Xahalakihena iniyalahare xománe, Xekohaseti enokoatare okoi kalorexe tyaohena — nexa. 18 Hatyaoseta Jesus tona kilihijita ene one Galiléia xa hoka waiya hinamahare haximarene kakoarenai, Simão Pedro, André xoaha. Maka kakoa mairatyahitaha, mairatyatiyenai hoka. 19 Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Xisohena noximi hoka naotyakisa xiso hoka halitinai nolokasehare xisaona — nexa ihiyeha. 20 Nexa ihiyeha hoka halakisaha rotita maka kohase hiyakakala hoka xaneha Jesus xema. 21 Hatyaoseta Jesus jiyihitiya, maisekoneseta waiyihitiya hinamahare haximarene kakoarenai, Tiago, João xoaha, Zebedeu ityaninai. Tyaonahitaha kanowa ako hanexeha kakoa, tyomaharehenahititaha hahiyakakalaha. 22 Jesus kawisahene hoka halakisaha rotita hanexeha exahe hakanowaneha xoaha hoka xaneha Jesus xema. 23 Hatyaoseta Jesus xane hakakoare Galiléia koa tonakoatya. Kaokehena wenakalati hoka aotyakisahitene xahohisakoatyakalati hanako. Iraiti waiyexe xakaita ihiyeha Xekohaseti Kalorexe Enore nalitare kaotyakene tahi. Haiyaharenai hokakiterenai aiyatelikihitita ekahehareha nonitata. 24 Ekakoita etahi akiti semaha hakakoare Síria koa maniya. Hatyo hiyeta halitinai kolatya hokakiterenai Jesus ana, kahare hawareharexe kahehaliti kakoarenai, tihanare kamilakoretiterenai, hatyahalitinai, wainitatereharenai exahe maetonaneharenae xoaha hoka tyotya aiyatelikihenahititene. 25 Hoka kahare halitinai xaneta exema Galiléia koa yerenai, Decápolis nalitarenai, Jerusalém nalitarenai, Judéia koa nalitarenai, one Jordãoxa halakoiya tarenae xoaha.

Mateus 5

1 Haxowakiya Jesus hisoaka halitinai waiya hoka kakoha tyairi henose hoka xane tyoka. Hoka exaotyakiraharenae tyoa kaokaha ehaliya 2 hoka aotyakihenahene, nehena ihiyeha: 3 — Waiye kaiserehare atyo maxaokowiharetyoanehare tyaonitereharenai. Hiyaiya, Xekohaseti enokoatare waikohera atyo enomanereha. 4 — Waiye kaiserehare atyo tiyitereharenai. Hiyaiya, Enore atyoite emaxalokihenahitene. 5 — Waiye kaiserehare atyo waiyexeharexenai. Hiyaiya, kaxekaka atyoite enomanaha Enore aokitereharenai. 6 — Waiye kaiserehare atyo Enore aokitere akereta tyaona aokowitereharenai. Hiyaiya, hatyo aokahitere akereta atyoite mokahene. 7 — Waiye kaiserehare atyo airakoanetitereharenai haiyaharenai. Hiyaiya, Enore atyoite airakoaneharetyahene tehitiya. 8 — Waiye kaiserehare atyo iniyalahare maomanehare ahekoiterenai. Hiyaiya, waiyaha atyoite Enore. 9 — Waiye kaiserehare atyo waiyexe wenati atyahitereharenai. Hiyaiya, Enore atyoite haisani akereta mokahene. 10 — Waiye kaiserehare atyo kairaeharetyakitereharenai Enore aokitere akereta tyaonahitere hiyeta. Hiyaiya, Xekohaseti enokoatare waikohera atyo enomanereha. 11 — Waiye kaiserehare atyo xikairawaiyakehena, xikairaeharetyakehena exahe kahare iniyalahare kairaityakehena xitahi, nokoamaniye xisaonitere hiyeta hoka. 12 Maika xihalaharehena, nikare mohenaha xiso hoka. Hiyaiya, kalorexe xibakatyakala atyo ityakaisakahare tyaonita xomana enokoa nali. Hiyaiya, nikare atyo kairaeharetyaka iraeti xakaisaseharenai xahetakomaniyereharenai. 13 — Xiso atyo salo akere xisaonita halitinai koni. Xakore hoka salo atyo makexenehena hoka maisa atyo saloheta xini. Maisa atyo xoare hare niyahareheta xini. Hoka kaxawatyakita atyo hoka jiyitereharenai tyahakitene — nexa Jesus. 14 — Xiso atyo xaokanatyakalati akere xisaonita tyotya halitinai koni. Hiyaiya, maisaiya aliyakere hateroakijita wenakalati tyairi heno kaomakehenere. 15 Nikare maisa xala hare aotakatya xaokanatyakalati hoka koho katyahe mokare. Hoka kaxaotakatyakehena hoka exomokakaose terota kaxomokakita hoka tyotya hatyako tyaoniterenai ana aokanatita. 16 Nikareta tehitiya xiyaokanala aokanahena, haiyanai waiyaha maheta xoalini hare waiyexe xománe hoka ihalahareha Xexe enokoa tyaonitere kakoa maheta — nexa. 17 — Awa atyo motya notyoa nemaisaheta maheta Moisés exahe iraiti xakaisaseharenai xaotyakira xaohena. Maisa atyo notyoa nemaisahetene maheta xini. Notyoa atyo exaotyakiraha akereta kaomakeheta maheta. 18 Aliterexe nomita xihiye: hekotataite waikohe, enokoa xoaha tyaonitata hoka maisaiya xoare hare kaxemaiyaretyakihitita xaotyakiye ahotare, maisaiya hase hekoti kaxemaiyaretyakihitita. Nikare taite kawenatyaka tyotya xoalini hare miyane kijiya. 19 Hatyo hiyeta xala xamani atyoite matyakekotya kiranexe xaotyakisati hoka hatya aotyakisa hoka nikareta tyaona hoka hatyo atyoite haiyaharenai katyahakoreta tyaona, Enore nalitare Kalorexe tyaohetehenere xowaka. Xakore hoka xala xamani atyoite tyakeko xaotyakiyaho hoka hatya aotyakisa hoka nikare tyaona hoka kalorexe atyoite tyaona Enore nalitare Kalorexe tyaohetehenere xowaka. 20 Hiyeta hoka nomita xihiye: maisaiya fariseunai exahe xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai xahe nawaiye xisaonita hoka maisaiya aliyakere Xekohaseti enokoatare waikohera xiyaneta. 21 — Koxaka xasema xahetakomaniyereharenai hiye niraityaka: Awa atyo xaisa. Xala xamani atyoite aisa haliti hoka kakolatyakaite kalorexe ana. 22 — Hoka natyo atyo nomita xihiye: xala xamaniya ehare taita hahinaehare hiye hoka kakolatyaka atyoite kalorexe ana. Xala xamaniya nexa hahinaehare hiye: “Maisa xoare niyahare hiso”, nexaiya ihiye hoka kakolatyakaiya kalorexe ana. Xala xamaniya hahinaehare hatyaharene aoka hoka irikati koni haxanene atyo aheteretita. 23 — Hatyo hiyeta maika hafetatya haokowihena kirakahare Enore ana hoka hotehetehena hihinaehare xéharene hihiye hoka 24 hahalakisa hatyo kirakahare ekeratyakaose haliya hoka hiyane wenati waiyexe haoheta hihinaehare ana. Hatyaosetaite hahaikoaheta hoka hafetatene Enore ana. 25 — Hoka maika hatya kahalakoaharehena hikakoa hoka kolatya hiso kalorexe ana aokowihena hoka maika ahotita hirae ekakoa. Waiya aliya hoka kalorexe ana kaoka hikakoa hoka isaiya hiso kalorexe ana hoka hatyo kalorexeya isa hiso sorare ana hoka berexo akoiya moka hiso. 26 Aliterexe nomita, maisaiya habakaita tyotya hoka maisaiya hahikoahitita berexo akota — nexa Jesus ihiyeha. 27 — Koxaka xasema xahetakomaniyereharenai hiye niraityaka: Awa atyo hatya nohiroxa xiwatyali. 28 Hoka natyo atyo nomita: xala xamaniya atyo wahakotya hatya ohiro ana, kasaniya watyalini aokowita hoka hatyoiya koxaka iniyalahare tyoma haxahekola kakoa. 29 — Hiyeta hoka hifihini maniyere hiyoseya iniyalahare axomokanikijita hiso hoka holokotya hiyene hoka haxawatene. Ehekoretaiya meta hatyo ini akiti hiháre hiyetare. Hoka maisaiya atyo ehekoreta xini hiháre mainikere kakoareta hikaxawatyaka irikati koni hoka. 30 Nikare hifihini maniyereya hikahiya iniyalahare axomokanikijita hiso hoka hirikotene hoka haxawatene. Ehekoretaiya meta hatyo ini akiti hiháre hiyetare. Hoka maisaiya atyo ehekoreta xini, hiháre mainikere kakoareta hikaxawatyaka irikati koni hoka — nexa Jesus. 31 — Exakere tehitiya kairaityaka koxakereharenai hiye: Xala xamani haiyanityo halakiheta aokowita hoka maika isa enomana babera halakisati baberanexa hoka axikahetene. 32 Hoka natyo atyo nomita: hatyaiya haiyanityo halakiheta, maisa xakoreya hatya ena watyaliyene hoka hatyoiya atyo maisa waiyeta. Waiya aliya hoka hatya kakoa tyaohetehitiya hoka iniyalahareya tyoma. Exahe hatyo ena tyaohenere ekakoaiya iniyalahare tehitiya tyoma — nexa Jesus. 33 — Koxaka xasema xahetakomaniyereharenai hiye kairaetyakehenere: “Awa atyo xahalakisa xisoma xaokowiterehare, xakore hoka maika xisomehena xisoma xaokowiterehare Xekohaseti hiye xiraehenere”. 34 Hoka natyo atyo nomita: awa atyo exaliti harenai xakaixaretya xikatyakekotyaka maheta. Awa atyo enokoa xakaixaretya, hiyaiya, Enore nokahakala atyo. 35 Exahe waikohe tahi hoka xakaixaretya, hiyaiya, hatyo heno atyo mokita hakiji. Exahe Jerusalém xakaixaretya, hiyaiya, hatyo atyo Xekohaseti Kalorexe nawenakala. 36 Awa atyo xiserinai xakaixaretya. Hiyaiya, maisaiya xisonai hakaseta sekatise xaiyomakasetita xamani, exahe xakiyakasetita xamani. 37 Maika xehena taita: “Há”, xehena xamani,“Mahaiya”, xehena taita. Hiyaiya, xoare xexa xamani atyoite hatyo xahexe hoka hatyohare atyo Tihanare nalita tyoita — nexa ihiyeha. 38 — Koxaka xasema exakere kairaityakehenere: Hatyaiya wataka hiyose hoka hatyo nahalakoa hawataka exose, hatyaiya taika haikoli hoka hatyo nahalakoa enaikoli hataika, nexa. 39 Hoka natyo atyo nomita xihiye: awa atyo hatya iniyalahare mohena xiso hoka hatyo nahalakoa iniyalahare xamokene. Hoka maika hatya mokohena hiso hitanakoli hiye hoka hamaniya tanakoli tehitiya hehaika enomana hoka mokohitiya. 40 Hoka maika hatya aiyateretyoa hihiye, kolatya maheta hima hoka hisene enomana, exahe himanase tehitiya hisa enomana. 41 Hoka maika sorare aiyateretyoa hihiye hakolatya maheta kolare hakilometrone enomana hoka maika hinama kilometrone hakolatene enomana. 42 Hoka maika hatya axehena hiso xoalini hare hoka hisene enomana. Exahe hatya axehena hiso xoalini hare hoka isehetene homana maheta hoka hisene enomana — nexa Jesus. 43 — Koxaka xasema kairaityakehenere: Hawaiyehena hihinaeharenai hoka hikirawanehena hahalakoaharenai. 44 Hoka natyo atyo nomita xihiye: maika xawaiyehena xahalakoahenerenai, xiraexahena kirawaneterenai xiso ana. 45 Nikareya xisaona hoka Xexe enokoa tyaonitere ityaninaiya xisaona. Hiyaiya, waiyexeharexenai, mawaiyexeharexenai xoaha ana atyo kamai axaokanatyakijita, exahe hoka aonekijita atyo waiyexe tyomiterenai, iniyalahare tyomiterenai xoaha ana. 46 Hiyaiya, awaiyetiterenai xiso taitaiya xawaiyetita hoka xoanere hoka xoalini hare Enore xekane xahita xatyahita? Hiyaiya, nikare atyo kalorexe noloxa resebetyaseharenai haxawaiyetyaseharenai awaiyetyahitaha. 47 Hoka xihinaehare hiye taitaiya xikatyawaxita hoka hatyohare atyo maisa xoanereta xini. Hiyaiya, matyakekoneharenai kakoita atyo nikare tyaonita. 48 Hiyeta waiye maniyaira xisaona Xexe enokoa waiye tyaonitere akereta — nexa Jesus haxaotyakiraharenai hiye.

Mateus 6

1 — Hiriharíra! Hoka awa atyo hawenanaho waiyexe xema hisaonitere hiyeta, hatyoharenai hisoma halitinai haotita, waiyaha hiso maheta taita. Nikareya hisaona hoka maisaiya xoare hare Hexe enokoa tyaonitere ijita homana. 2 Hoka maika xoalini hare hisehena maxiyeharehare ana hoka awa atyo hatyoharenai hiyakaikoatya, teraharetyoarenae akereta. Nikare atyo tyaonahitaha, halitinai ihalahareha ekakoaha maheta taita. Hoka exeharíra xotyaxematya: koxaka atyo kaxekaka enomanaha xoalinihare. 3 Maika hakahinaehena hatya maxiyeharehare, himeteneta nikare hisoma hoka maisa hihinaehare hekoti hikahinaera waiyita. 4 Hoka hatyoharenai atyoite metereta tyaohena. Hoka Hexe atyoite waiya hatyoharenai himeteneta hisomehenerehare hoka isaite homana xoalini hare waiyexe hatyo nahalakoa — nexa Jesus. 5 — Maika xiraexahena hoka awa atyo teraharetyoarenae iraexaitere akereta xisaona. Hatyonai atyo tityoaha xahohisakoatyakalati hanako exahe ahotiaho hare hoka iraexatyahitaha, kasani halitinai waiyahene aokahitaha hoka. Hoka exeharíra xotyaxematya: koxaka atyo kaxekaka enomanaha xoalinihare. 6 Hiyeta xiraexatya xaokowihena hoka xiyane xihanako hoka xajihotyoa hoka xiwawaharenai xiraexatya Xexe Enore hiye hoka maisa xikawaiyakita. Xexe Enore atyoite waiyehena xisomitere ximeteneta hoka isehena xomana xoalinihare waiyexe hatyo nahalakoa. 7 — Xiraexahena hoka awa atyo Enore maniya mawenaneharenai akereta xiraexatya. Hatyonai atyo iraexahena hoka hatyaoseta iraexaheta xoahita, motya iraexatyaha kahareki hoka Enore semene aokahitaha. 8 Awa atyo hatyonai akereta xiraexatya. Xexe Enore atyo koxaka otita xoalini hare xaokitere xiyaxane nahitita. 9 — Hiyeta hoka exakere xiraexatya: Wexe Enore, hiso atyo enokoa hisaonita. Kasani tyotyaha aiminisaha hiso waokita. 10 Hisohena ali Xekohaseti hisaona maheta. Kasani ali waikohekoa haokitere akereta tyaona waokita, enokoa nali kaomakitere akereta. 11 Kasani nakairati hisa womana tyotyaki ferakene waokita. 12 Himaotyanehetehena iniyalahare wisomitereharenai, haiyaharenai iniyalahare mohenere wiso wimaotyanehititere akereta. 13 Hoka awa atyo hahalakihena wiso hoka wikahasakaharetyakehena. Xakore hoka maika iniyalahare nonitata hiyehetehena wiso. Hiyaiya, homanere atyo waikohe. Iyateliti exahe kaihalaharetyaketa mene hikakoa waokita, xoaha taita. 14 — Ximaotyanehetaiya haiyanai iniyalahare mohenere xiso hoka Xexe enokoa tyaonitere tehitiyaiya maotyaneheta iniyalahare xománe. 15 Hoka maisaiya atyo ximaotyanehitita haiyanai iniyalahare mohenere xiso hoka Xexe enokoa tyaonitere tehitiyaiya atyo maisa maotyaneta iniyalahare xománe — nexa Jesus ihiyeha. 16 — Maika ximanakairehena Enore hiyeta hoka awa atyo xamaikohare tiho xisaohena, teraharetyoarenae akereta. Hatyonai atyo nikare tyaonahitaha, kasani haiyanai ana emanakaireneha waiyekehalaka aokahitaha hoka. Hoka xotyaxematyaira exeharenai: koxaka atyo xoalinihare kaxekaka enomanaha. 17 Hoka maika himanakairehena Enore hiyeta hoka hatihatihotyoa hoka hatilikoa hoka 18 maisa haiyanai otita himanakairene maheta. Hoka Xexe Enore mawaiyakahare takita atyoite waiya tyotya himeteneta hisomiterehare hoka isa homana xoalini hare waiyexe hatyo nahalakoa — nexa Jesus ihiyeha. 19 — Awa atyo xixiyeharenae kahare xamoka xaokowi ali waikohekoa. Hatyoharenai atyo kirakahare sesekita, exahe kaijikali tyaonita hoka mawenekoareta, exahe kaiwarexenai hoka isoaha hatyako hoka kaiwitene. 20 Maika enokoa nali xixiyehare xamoka xaheta maniya. Hatyo nali atyoite maisa kirakahare aiyalaharetitene, exahe kaijikali tyaonita, exahe hoka maisaiya kaiwarexenai isoaha hoka kaiwitene. 21 Aliye xamaniya xixiyehare xamokita hoka hatyo nali tehitiya atyoite xiyahekola tyaonita — nexa. 22 — Xiyosenai atyo xaokanatyakalati akereta tyaonita xiháre hiye. Xiyosenaiya waiyese hoka waiyeya xiyaiyakatya. 23 Hoka xiyosenaiya atyo maisa waiyesexe hoka makaliroti koni atyo xisaonita. Nikareya xiyahekola iniyalahare maniya tyaonita hoka makaliroti koni atyo xisaonita. Hatyo makaliroti atyo kahenehare — nexa Jesus. 24 — Hatitaiya wakahare hoka maisaiya aliyakere hinamahare kaxekohaseta. Nikareya hoka hatya awaiyetita, hatya maisa awaiyetyare xoahaiya. Tyakekota hatya, hatya maisa tyakekore xoahaiya. Nikare tehitiyaiya maisa aliyakere Enore maniya hahekoita, olo xiyehaliti harenai maniya hahekoita xoaha haxowakita — nexa Jesus. 25 — Hiyeta hoka nomita xihiye: awa atyo xamaikoharehena nakairati, erati harenai xaokiterenai xawenane niyahare kakoa, exahe imiti xaokitereharenai xiyisoane niyahare kakoa hoka. Xoana wenati kore atyo maisa nakairati xahehare xini? Xoana xiháre kore atyo maisa imiti xahehare xini? 26 Xiyaiyehena kotehalasenai ainakoitereharenai. Maisa atyo fityareha hanakaira, maisa imexareha, maisa mokareha hanakairaha hahanakoha. Xakore hoka Wexe enokoa tyaonitere atyo ijita enakaira enomanaha. Hoka xoana maisa korala exe kotehalanai xahexehare xini xiso? nexa. 27 — Awa atyo xamaikohare mene xawenane kakoa. Hityokahokoseya hoka hiwahahare hisaoheta haokowita hoka hamaikohareta hoka hiyamaikoharene atyo maisa xoarehare tyomare. 28 — Xoana hoka xamaikohareta ximaimene kakoa? Xiyaiyehena, iyitinai waiyehare kekoarehitaha. Maisa hakareha exahe maisa tyomare haimaha. 29 Xakore hoka nomita xihiye: Salomão xekohaseti tyaonitere xowakiya kalorexe xakore hoka maisa imiti exe iyitinai nawaiyehare akere ako isoare. 30 Enore xaokalita atyo atyamokose ime harenae waiyehare tyaonita. Kalini waiyehare tyaonitaha hoka makani wainihenahitaha hoka kakeratyakahitaha irikatyaose. Hatyo hiyeta aliterexe ite kaimatya tehitiya xiso. Hoka xityakekone atyo kirane. 31 — Hiyeta hoka awa atyo exakere xexa xamaikohare: “Aliyakotaite wikaokehena winakaira werane exahe wima hoka?” 32 Hiyaiya, hahotyaliharenai atyo nikare taweta menahitaha tyotya hatyoharenai. Hoka Xexe enokoa tyaonitere atyo waiyoreta tyotya xaokitereharenai kakoa hoka hatyoharenai atyoite isa xomana. 33 Hiyeta hoka Enore maniya hotohare xawenane xamoka, exahe Enore aokitere akereta xisaona hoka hatyo atyoite isehena xomana tyotya xoalini harenai. 34 Hiyeta hoka awa atyo xamaikohare makaniye ferakene kakoa. Hiyaiya, hatyo kamaetaliye ferakene atyo maisa waiyekehalakere xomana. Maika xahekohena xisaonitere ferakene kakoa taita — nexa Jesus haxaotyakiraharenai hiye.

Mateus 7

1 — Awa atyo xiraeharetya haiyaharenai, waiya aliya hoka xikairaeharetyaka tehitiya. 2 Hiyaiya, xahekoitere haiyaharenai kakoa akeretaite Enore moka xiso, exahe haiyanai xamokitere akeretaite moka xiso. 3 — Xoana hoka holoxotise xihinaehare xose ako tyaonitere atyo xiyaiyita hoka maisa atyo atya taose xiyose ako tyaonitere xiyaiyare? 4 Aliyakereya xihinaehare hiye xehena: “Nikahena hoka niyeheta holoxotise hiyose akota”, owene xakore tyaonita atya taose xiyose ako hoka? 5 Xasemehena, teraharetyoarenai, xiyehetehena hotohare atya taose xiyose akota hoka hatyaosetaite waiye xiyaiyakaheta hoka xiyeheta holoxotise xihinaehare xose akota — nexa Jesus ihiyeha. 6 — Awa atyo xisa kajolonai ana Enore anerenai, waiye aliya hoka kahalakoahareha xikakoa hoka tyalokaha xiso. Exahe awa atyo xaxawatya sehalise kaxaimanexe bolokonai ana. Waiya aliya hoka tyahakahene — nexa. 7 — Xaxehena hoka xikaoxekaka. Xataweniya hoka xikaokene. Xamokotyaiya hati jihola hiye hoka majiholateniya xomana. 8 Hiyaiya, tyotya axiterenai ana atyo kaxekaka, tawiterenenai atyo kaokitene, jihore atyo majiholatyoita mokotitereharenai ana. 9 — Xoana, hatya xinekonitare ityaniya axehena hanexe nakairati hoka isaiya sehali enomana? 10 Xoana, isaiya enomana owi, kohase axehena hoka? 11 Xiyaiya, maisa xakore xawaiyexe hoka xawaiyore atyo xijita xoalini hare waiyexe xityaninai ana. Nikare tehitiyaite Xexe enokoa tyaonitere isehena xoalini hare waiyexe axiterenai ana. 12 — Aliyakere xamani halitinai moka xiso xaokita hoka nikareta tehitiya xamohena halitinai. Exe atyo Moisés, iraiti xakaisaseharenai xoaha xaotyakira — nexa Jesus ihiyeha. 13 — Xisoahenaira xisoakalati kiranahore. Hiyaiya, hatya xisoakalati kaloahore, exahe waiye netonatyaka atyo, xakore hoka mawenekoaretyati aho atyo. Hoka kahare haliti tonita enaho. 14 Xisoakalati kiranexe aho atyo howitihare netonatyaka, xakore hoka wenati waiyexe xetare atyo hoka haiyanai taita atyo tonita enaho — nexa Jesus. 15 — Xiriharira iraiti xakaisaseharenai metalaharenai kakoa. Kaokahaite xomana hoka kalanero maxalijiniharenehare akeretaite tyaonaha, xakore hoka exahekolaha atyo kahenehare. Ahoxa xalijiniharexe akereta atyoite. 16 Maika waiyekehalakahare xomana enawenaneha hiyeta. Katohere katenai kalihena hoka maisa atyo uvali kaliye. Exahe atya kaewero katenai kalihena hoka maisa halohalose kaliye. 17 Nikareta atya kanakairoare kate kalihena hoka waiyexe atyali kalita. Nikare tehitiya atya ewaxirahare kate kalihena hoka maisa waiyexe atyali xini kalita. 18 Nikareta kanakairoare kate ite kalihena hoka maisaiya manakairatyakahaliri kalita, maisaiya atya manakairatyakahare kate hoka atyali kanakairoare kalita. 19 Tyotya atyakatenai manakairatyakahaliri kaliterenai atyo kaxityokaka hoka kaxawatyakahitaha irikati aose. 20 Nikare ite waiyekehalakaharehena xomana iraiti xakaisasehare metalaharenai enómaneha hiyeta — nexa Jesus. 21 — Kahare haiyaharenai nexahitaha: “Xekohaseti, Xekohaseti”, nitaha nohiye. Xakore hoka maisaite tyotya hatyoharenai Xekohaseti enokoatare waikoherakoa xaneta. Hoka Baba enokoa tyaonitere aokitere akereta tyaoniterenai taita atyoite nali xane. 22 Hatyo xowakehenaite hoka kahare ite nehenaha nohiye: “Xekohaseti, xekohaseti, hexare kakoa wiyakai iraeti Enore tahi, hexare kakoa kahare tihanarenai waxanikiheta halitinai nonitata, kahare maomakahare waiyexe wisoma”, nexahaite nohiye. 23 Xakore hoka nomihenaite ihiyeha: “Maisa nowaiyanihare xini xiso. Xakikisoahetehena noniti, xiso atyo iniyalahare taita nomaseharenai”, nomihenaite ihiyeha — nexa Jesus. 24 — Xala xamani atyo sema exe niraeni hoka tyaona exema hoka haliti hatya waiyorexe tyomehenere hahana sehali heno akerexeta atyo. 25 Tyoma hahana mematene hoka one kaloxehena hoka kahekoakoa moka exahita, exahe kinatyawiniti hoholatya hatyo hati xahita. Xakore hoka maisa exoakijitene, waiye nomakere sehali heno hoka. 26 Hoka xala xamani atyo sema exe niraeni hoka maisa tyaonita exema hoka haliti mairiharenehare tyomehenere hahana kaiholokoa akereta atyo. 27 Tyoma hahana mematene hoka one kaloxehena hoka kahekoakoa moka exahita, exahe kinatyawiniti hoholatya hatyo hati xahiyita hoka exoakikoatene. Exoakikoatene hoka mawenekoaretiterene akereta atyo — nexa Jesus xakai ihiyeha. 28 Jesus halakisa hairaine hoka halitinai hakaharetyoa exaotyakira kakoa. 29 Maisa atyo xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai akerexeta xini aotyakijita hoka. Iraeta atyo iyateliti kakoare hoka.

Mateus 8

1 Hatyaoseta Jesus exoaheta tyairi henoseta. Hoka hisoaka haliti xane exema. 2 Hatyaoseta jijikoahiti kahehare aijitere tyoa kaoka ehaliya hoka hakaoliri kakoa meholokoa enomana hoka nehena: — Xekohaseti, hawaiyehihetaiya natyo haokowi hoka hawaiyehihetaiya natyo — nexa. 3 Nexa hoka Jesus hakahe ekaokakisa ihiye hoka nehena: — Há, naokaite. Hawaiyehiheta atyo — nexa. Nexa taita ihiye hoka waiyehiheta rotita jijikoahitere nonitata. 4 Hatyaoseta Jesus nexa ihiye: — Hasemehena, awa atyo exehare hiyakaihena hatya hiye. Hiyanehena sacerdote nali hoka waiyahareheta hiso. Hatyaosetaite haisa kirakahare hoka fetatene Enore ana, Moisés aotyakihenere akereta. Hoka tyotyaha waiyoreha hikinaterehenere kakoa — nexa Jesus ihiye. 5 Hatyaoseta Jesus xane kaoka wenakalati Cafarnaum nali. Kaokehena hoka hatya sorarenai xekohasehare tyoa ahalakoatene, irai maheta ekakoa, kasani Jesus aiyatelikiheta ewakanehare enomana aokita hoka. 6 Hoka nexa: — Xekohaseti, nowakanihare kalore hokakita nohanyakota. Maisa moxomoxore, masakare waolitita — nexa. 7 — Notyoaite hoka naiyatelikihetene homana — nexa Jesus. 8 Hoka sorare xekohasehare nehena ihiye: — Maisaiya hijoíta nohanyako, Xekohaseti. Hiyaiya, natyo atyo hikatyahakohare. Kala hiraihena taita hoka nowakanihare kinatereheta nomani — nexa. 9 — Natyo tehitiya atyo haiyanai xekohasetinai katyahakoreta notyaonita hoka wakatyahitaha natyo. Nosorarexinai atyo nowakani xema tyaonahitaha. Niraihena hatya hiye: “Hiyane”, nomihena ihiye hoka xaneta. Hatya hiye,“Hisohena”, nomihena hoka tyoita. Exahe nowakanihare hiye,“Hisoma nikare”, nomihena hoka tyomita — nexa sorare xekohasehare Jesus hiye. 10 Hatyaoseta Jesus hakaharetyoa sema hatyo iniraine hoka nexa haxema tyoiterenai hiye: — Kaxiyani, aliterexe niraeta xihiye, maisa xoana xowaka exakere kalore tyakekotyati nowaiyare Israel hotyalinai koni — nexa. 11 — Xotyaxematyaira exeharenai: kahare halitinaite tyohena, kamai nihikoane maniyata, exahe kamai xisoane maniyata hoka tyokehena mexa haliya Abraão, Isaque, Jacó harenai kakoa, Xekohaseti enokoatare kalorexe tyaohenere xowaka. 12 Hoka hatyo nali tyoka mahetarenai ene ite kaxawatyaka makaliroti koni. Hoka hatyo nalite tiyaha exahe haikolinaiha,“karai, karai”, nexa mokaha — nexa Jesus. 13 Hatyaoseta Jesus nehena sorare xekohasehare hiye: — Hiyanehetehena hihana xeta. Hityakekone akereta koxaka kaomaka — nexa ihiye. Hatyo xowakita ewakanehare kinatereheta. 14 Hatyaoseta Jesus xane Pedro hanako, waiyehena atyo, owene atyo Pedro nimasero kamakoa ehokotyoita, watyahiseta hoka. 15 Hoka Jesus otokene ekahe hiye hoka ewatyahisene tyoteheta enonita. Hoka ainakoaheta, xane enakaira tyoma enomana. 16 Makakoahena hoka halitinai Jesus ana kahare tihanare kamilakoreraharenai kolatyaha hoka haserore irae hoka tihanare axanikihitita. Exahe haiyanai hoka hokakiterenai tyotyaha aiyatelikihitita. 17 Jesus nikare tyoma iraiti xakaisasehare Isaías xakaitere akere kawenatyakeheta maheta: “Hatyo atyo kolatya wikahehare, exahe wihokakene hoka kolatya”, nexa atyo. 18 Hatyaoseta Jesus waiya haliti hisoakene hahoko haliya, hoka irae haxaotyakiraharenai hiye, xaneha maheta Galiléia xa halakoiya maniya. 19 Hatyaoseta hatya xaotyakiyaho kakoa waiyoretere tyoa kaoka hoka nexa ihiye: — Xaotyakisatiye, notyoaite hiyema, aliyo xamani hiyanehena hoka — nexa. 20 Hoka Jesus nexa: — Wakarenai atyo kahanere waikoako, exahe kotehalanai hoka kaihexe — nexa Jesus ihiye. — Xakore hoka Haliti Ityani atyo maisa xoare ako kawiniye — nexa. (Haxaokakita“Haliti Ityani”, Jesus nexa.) 21 Hatyaoseta hatya Jesus xaotyakirahare nehena: — Xekohaseti, awisa hoka noxani nahaikoaheta hoka baba waini hoka nafetene hotohare hoka hatyaosetaite notyoa hiyema — nexa. 22 Hoka Jesus nexa ihiye: — Hisohena noximi, kotare kamatinai fityaha hakamane hatyanai — nexa. 23 Hatyaoseta Jesus isoa kanowa ako hoka exaotyakiraharenai tehitiya xaneha exema. 24 Xanahitaha onexa hoka kinatyawiniti kaoka enomanaha, one ainakiyatya hoka jiyahaotita kanowa. Jesus hatyo xowaka nemakita. 25 Hatyaoseta exaotyakiraharenai kaosetene hoka nexaha ihiye: — Xekohaseti, hakahinaehena wiso, wiwainihenaore — nexaha. 26 Hoka Jesus nexa: — Xoana hoka ximairita? Xoana hoka inira xityakekone tyaonita? nexa ihiyeha. Nexa ihiyeha hoka tityoaheta hoka watyali hoholati, one xoaha hoka tyotya, memakeheta. 27 Hatyaoseta exaotyakiraharenai hakaharetyoaha hoka nexaha: — Xoare halitini ala exe hoka one, hoholati xoaha hiye irae hoka aokitere akereta tyaonaha? nexaha. 28 Hatyaoseta Jesus xane Galiléiaxa halakoiya maniya, Gadara koa nali xane kaoka. Kaoka taita hatyo nali hoka hinamahare tihanarenai kamilakoreranai tyoa ahalakoatene. Xawatyakalatinai koni tyaonahitaha hoka hatyo nalita tyoahita. Kinatereha, xalijinihareha hoka maisa xala hare hatyo ahoti aho jiya aokowiye. 29 Tyoa ahalakoatyaha Jesus hoka nexaha: — Xoare haoka wihiye, Enore Ityani? Xoana, hisoa hoka iniyalahare hamoka wiso maheta imiyanaose ferakene nahitita? nexaha kawiyatyaha kinatyaxa. 30 Hatyo xowaka bolokonai hatyo haliyita nisakoatita. 31 Hoka tihanarenai nehena Jesus hiye: — Haihikoaheta haokowita wiso halitinai milakota hoka haxikatya wiso bolokonai milako — nexaha tihityoaha ihiye. 32 — Xiyanehena atyo — nexa Jesus. Hatyaoseta tihanarenai hikoaheta halitinai milakota hoka xane isoaha bolokonai milako. Hatyaoseta bolokonai tema exoahenahitaha tyairi henota hoka xane exoaha hokoxa, monaha hoka tyotyaha wainiha. 33 Hatyaoseta boloko kaxaikotyasenai tekoahenahitaha hoka xanehenahitaha wenakalati xeta hoka xakaihaha hatyo tahi naliyerenai hiye, hatyo hinamahare halitinai kakamilakotyakiterenai tahi. 34 Hatyaoseta hatyo wenakalati tyaoniterenai tyotya tyoaha waiyaha Jesus maheta. Tyoa waiyahene hoka kasani Jesus xaneneheta hatyo ewaikoheraha koata aokaha.

Mateus 9

1 Hatyaoseta Jesus xane tyokeheta kanowa ako hoka haikoaheta halakoiya maniya, xane kaokeheta hawenakala. 2 Hatyaoseta kaokeheta hoka kolatyaha hatya maetonanehare exetolisoakala kakoita enomana. Jesus waiya ityakekoneha hoka nexa maetonanehare hiye: — Nohinaehare, hihalaharehena, koxaka kaxemaisatyakeheta iniyalahare hománe — nexa. 3 Nexa hoka haiyaharenai xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai ahekohenaha hatyakoiyaharenaiha: — Exe haliti maisa aiminisare Enore — nexahitaha. 4 Hoka Jesus otya exahekolaha hoka nehena: — Xoana hoka hatyohare iniyalahare xahekotita? 5 Xoarehare ala haxerore niraetyaka: “Iniyalahare hománenai atyo kaxemaisatyakeheta”, nerekatihenaite, xoana,“Hatityoahetehena hoka hatohetehena”, nerekatihena koríte? nexa. 6 Hiyaiya, nahotikisaite xomana. Natyo Haliti Ityani atyo iyateliti kakoare notyaonita ali waikohekoa halitinai nómane iniyalahare emaisatyaheta maheta — nexa. Hatyaoseta ehaikoa hoka nexa maetonanehare hiye: — Hatityoahetehena hoka hiyehetehena hiyetolisoakala hoka hiyanehetehena hihana xeta — nexa. 7 Nexa hoka maetonanehare tityoaheta hoka xaneheta hahana xeta. 8 Kahare haliti wahakoita hoka waiyaha hatyohare hoka mairaha. Hatyo hiyeta ihalahareha Enore kakoa, iyateliti isehenahere halitinai ana hiyeta. 9 Hatyaoseta Jesus xanehitita ene nalita hoka waiya hatya haliti, Mateus nexarexe, tyokita olo resebityakaose nali hoka: — Hisohena noximi — nexa Jesus ihiye. Hoka Mateus tityoaheta hoka xane exema. 10 Hatyaoseta Jesus xane Mateus hanako hoka kanakaira. Kanakairita hoka kahare haiyaharenai olo resebityaseharenai, haiyanai iniyalahare nomaseharenai xoaha kaokaha hoka tyokaha mexa haliya hoka kanakairaha Jesus exahe exaotyakiraharenai xoaha kakoa. 11 Hoka haiyaharenai fariseunai waiyaha Jesus enekonyaha hoka axaha exaotyakiraharenai: — Xoana hoka Xiyaotyakisase kanakairita exe olo resebityaseharenai exahe iniyalahare tyomiterenai xoaha kakoa? nexaha axahene. 12 Hoka Jesus sema hatyo exaxanahene hoka nehena: — Mahokakeneharenai atyo maisa wairatyare aokare haomana, hoka hokakiterenai wairatyare aokita haomana. 13 Maika xahekohena exe iraiti kaxairatyakehenere iraiti waiyexe nanekoa hoka waiyekehalaka xomana. Hiyaiya, nexa atyo: Kasani maisa kirakahare kafetatyaka nomani naokare. Kasani haliti waiye moka hahinaehare naokita exahe airakoaneharetene naokita. Hiyaiya, notyoa atyo naotyakisa maheta iniyalahare nomaseharenai, maisa atyo waiyexeharexenai naotyakisa maheta xini — nexa Jesus iniraineha nahalakoa. 14 Hatyaoseta João xaotyakiraharenai tyoa kaokaha Jesus ana hoka axahene: — Wiso, exahe fariseunai kahaliki wimanakairita Enore hiyeta. Hoka hiyaotyakiraharenai atyo maisa manakairere Enore hiyeta. Xoana hoka? nexaha. 15 Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Wenakakoati ana kakaexakatyakehenerenai atyo maisa amaikoharexe, kaiyanityohenere enaliha tyaonita hoka. Hoka haxowakaite kaiyanityohenere kaiyakeheta enekonitaha, hoka hatyo xowaka atyoite manakairehenaha — nexa. 16 — Exe tehitiya: maisa xala hare tinolaharehena imiti xololo hoka imiti waitare kakoa tinolaharetyare. Waiya aliya hoka waitare taose emolisoa hoka halalahitiya imiti xololo hoka exahehariya ehalalakoane moka. 17 — Exe tehitiya: maisa atyo vinho waitarexa kaxomokakere toahiyere militirise nomaka ako. Nikareya kaxomokaka hoka halalakoaiya militirise hoka vinhoxaiya iratyoa tyotya, exaheya militirise hoka mawenekoare. Hatyo hiyeta vinho waitarexa militirise waitare ako taita kaxomokakita. Nikare hoka waiye — nexa Jesus ihiyeha. 18 Jesus iraetata halitinai hiye hoka hatya xekohaseti judeu tyoa kaoka enomana, meholokoa hakaolise kakoa enahalakoa hoka nehena: — Nityani owa waini. Hisohena hoka hikahe hekaokakisa ihiye hoka kaseheta nomani — nexa. 19 Nexa hoka Jesus xane exema. Exaotyakiraharenai tehitiya xane. 20 Ahotita xanahitaha hoka hatya ohiro kaoka Jesus haliya, ihiniri maniya. 12-terehokoanehena hokakita, timalati hikoata minita ihiyeta. Hatyo tyoa ihinirako maniyata hoka ekaokakisa hakahe inima kilihi hiye. 21 Exakere ahekohalotyoita: — Nekaokakisa taitaiya nokahe inima kilihi hiye hoka nawaiyehaloheta — nita. 22 Hatyaoseta Jesus terehokoa waiyahokotyoa hoka waiya hatyo ohiro hoka nehena ihiye: — Ehekore nikare hisaonita! Hawaiyehaloheta atyo hityakekone hiyeta — nexa. Exowakita hatyo ohiro waiyehaloheta rotita. 23 Hatyo najikinita Jesus jiyihitiya xekohaseti hana xeta. Xane kaokehena hoka sema exaimahalikiraha xerati xafityati niyahare. Kahare sema werahaliti, osexati hare hoka 24 nexa ihiyeha: — Xahikoahetehena xityotya alita. Exe xoimahaloti maisa waini xini, nemakitata — nexa. Nexa hoka koexahalisahene, ehatyaharene aokaha. 25 Hatyaoseta hikoahetaha hoka Jesus isoa hatyo kamati tyaonitere ako, otokene ekahe hiye hoka kaseheta hoka tityoaheta. 26 Hatyo tahi tyotya hakakoare hatyokoarenai sema. 27 Hatyo nalita Jesus jiyihitiya hoka ahoti, hinamahare maxosehare kawihisexematene: — Hairakoaneharehena wiso, Davi jikolahare — nexaha kawiyatyaha. 28 Hatyaoseta Jesus xane isoa hatyako hoka maxoseharenai xane kaokaha ehaliya hoka Jesus nexa axahene: — Xoana xityakekota nowairatyani xiso kakoa? nexa. — Há, wityakekota atyo — nexaha. 29 Hatyaoseta Jesus ekaokakisa hakahe exosenaiha hiye hoka nexa: — Maika kaomaka xityakekone akereta — nexa ihiyeha. 30 Hatyaoseta exosenaiha waiyeheta hoka waiyakatyarehetaha. Hatyaoseta Jesus nexa ihiyeha: — Xasemehena, awa atyo xiyakaihenene hatya hiye. Xasemaira niraeni — nexa. 31 Nexa xakore ihiyeha hoka xanehenahitaha hoka xakaikoatyaha hatyo tahi tyotya hatyo koarenai hiye. 32 Hatyo hinamaharenai xanehetaha Jesus nonita hoka haiyaharenai kolatyaha mairainehare enomana. Tihanare kamilakoretitene hoka mairainititene. 33 Hatyaoseta Jesus axanekiheta tihanare hoka iraeheta. Hatyaoseta tyotyaha hakaharetyoaha hoka nexaha: — Maisa xoana xowaka exakere wiyaiyare ali Israel waikoherakoa — nexaha. 34 Hoka fariseunai nehena: — Kala tihanarenai xekohasehare tyaonita ekakoa hoka aiyatelikisene hoka axanekihitita tihanarenae halitinai nonitata — nexaha. 35 Hatyaoseta Jesus xaneta wenakalatinai nihatyaka, aotyakisahitene xahohisakoatyakalati hanako. Iraiti Waiyexe kalorexe enokoatare tahi xakaita ihiyeha. Hoka aiyatelikihitita halitinai, ekahehareha exahe ehokakeneha nonitata. 36 Jesus waiya haliti hisoakere hoka airakoaneharetyahene. Hatyo halitinai kirakoane tyaonahitaha, exahe makahinaetyakahareha hoka. Motya kalanero makaxaikotyakahare tyaonitere akereta tyaonahitaha hoka. 37 Hatyaoseta Jesus nexa haxaotyakiraharenai hiye: — Nakairati xírikotyaka atyo kahare. Xakore atyo hoka hatenitiyenai atyo maisa kaharexe. 38 Xaxehena masene xekohasehare hoka axikahitiya hatenitiye hoka irikotyahene — nexa Jesus. (Halitinai xaokaka nikare iraeta).

Mateus 10

1 Hatyaoseta Jesus kawisa 12-hare haxaotyakiraharenai hoka isa enomanaha iyateliti axanekihenahitaha isekohaliti metalaharenai, tyotya kakaheharexenai exahe hokakiterenai hoka aiyatelikihenahitaha maheta. 2 Exe atyo 12-hare exaotyakiraharenai nexare: hetatiye atyo Simão, Pedro tehitiya atyo enexarexe, haximarene André kakoa. Tiago haximarene João kakoita, Zebedeu ityaninai atyo. 3 Filipe, Bartolomeu, Tomé, Mateus xoaha. Mateus atyo kalorexe noloxa resebityasehare. Alfeu ityani Tiago, Tadeu, 4 Simão Canaã yere, Judas Iscariotes xoaha. Hatyo Judas atyo Jesus matawatyasehare. 5 Hatyaoseta Jesus axikatya hatyo 12-hare halitinai koni. Xanehenaha hoka nexa ihiyeha: — Awaira atyo majudeuneharenai tyaonitere nali xiyanehena, exahe awa atyo xiyane xikaokehena Samaria yerenai nawenakalanai nali. 6 Xiyanira xatawehena Israel hotyalinai xahita hotohare. Hatyonai atyo kalaneronai hehanitere akereta tyaonahitaha. 7 Xiyane hoka xiyakai iraiti ihiyeha.“Okoi Xekohaseti enokoatare kalorexe tyaohena”, xexa ihiyeha. 8 Xawaiyehiheta jijikoahiterenai, hokakiti harenai xaiyatelikiheta. Xekasekiheta kamatinai enomanaha, xaxanikiheta tihanarenai enonyahitaha xoaha. Maxaimanehareta atyo kaxekakita xomana hoka hatyo hiyeta xisehena maxaimanehareta. 9 Awa atyo xakolahena xibosane ako ouro, prata exahe cobre hoko harenai. 10 Xiyanehena hoka awa atyo xisakolane, ximanase hinamate, xiberekatane, xatyakasera harenai xakolatya. Hiyaiya, hakiterenaiya atyo maisa aliyakere makahinaetyakahare tyaonita. 11 — Xiyane xikaokehena wenakalati exahe kiranexe wenakalatikoa hoka xatawa haliti waiyexe xahita, hoka waiye moka xiso hoka xisaona ehaliya xiyaneneheta kijiya. 12 Maika xisoahena hatyako hoka xexa: “Wenati waiyexe waoka xomana”, xexa. 13 Hatyoako tyaoniterenai waiye mokaha xiso hoka maika mehexaikohaliti xaoka enomanaha. Hoka maika maisa waiyexeharexeha hoka xemaisaheta enonyahitaha xiraehenere. 14 Aliyako xamani hatyako exahe wenakalati tyaoniterenai maisa waiye mokahitaha xiso, exahe maisa semaxematyaha aokowiyahitaha xiraine hoka maika nalita xiyanehitiya hoka xiberekatane xamokotyahatya xexoakiheta maheta waikohese naliyerenai waiyane maheta. 15 Aliterexe nomita xihiye: imiyanaose Enore axalihenere halitinai xowakiyaite, iniyalahare moka hatyo wenakalati tyaoniterenai Sodoma exahe Gomorra xahexe ite mokahene — nexa Jesus ihiyeha. 16 — Xasemehena: naxikaita atyo xiso halitinai koni kalaneronai xanetere ahoxanai koni akereta. Hiyeta hoka xiriharíra xisaona owi akereta, watyaha maxalijiniharenehare tyaonitere akeretaira xisaona enekonyaha. 17 Xiriharíra xisaona. Hiyaiya, olatyahaite xiso hoka nolokahaite xiso kalorexenai ana, mokonasetyahaite xiso xahohisakoatyakalati hanako. 18 Nohiyetaite xikakolatyaka xekohaseti exahe kalorexenai ana, axaliha maheta xiso. Hatyo xowakiyaite xiyakai iraiti waiyexe enomanaha, exahe majudeuneharenai ana hoka. 19 Awa atyo kolahenaha xiso axahenaha xiso maheta hoka ximawaiyeharehena xiraene kakoa. Hatyo xowakehena atyoite hoka Enore isehena xomana iraiti xirai maheta. 20 Hiyaiya, xiraehenere atyoite maisa xiraene xini, xakore hoka Xexe Nisekohare atyoite iraehena xikoamaniyata — nexa Jesus. 21 — Haiyaharenaite haximarene kaiserehare isehena hoka kaxaisakehena. Nikaretaite enexenaiha haisaninaeha mohena. Hoka ityaninaehaite kahalakoahareha hanexenaeha hanityonaeha kakoa hoka axaisakisahene. 22 Tyotyahaite kirawaneha xiso nohiyiti. Hoka xala xamani atyoite tyaona noximi miyanitiye ferakene kijiya hoka hatyo atyoite kaiyakeheta iniyalahare nonitata — nexa. 23 — Maika hakoa wenakalati tyaoniterenai iniyalahare mohenaha xiso hoka xisekoa hakoa xeta. Aliterexe nomita xihiye: maisaite komita ene xiyaneta Israel hotyalinai nawenakala nihatyaka hekoti Haliti Ityani tyoaneneheta nahitita. 24 — Maisa exaotyakirahare haxaotyakisase xahexe tyaonare, exahe wakahare hoka haxekohase xahexe tyaonare. 25 Exaotyakirahare atyoite haxaotyakisase akereta tyaohena, exahe wakahare hoka haxekohase akereta.“Belzebu, tihanare xekohasehare”, nexahaiya exekohaseha xaokaka hoka ewakaneharenai tehitiyaiya atyoite exahehare nexare niyalahare kakaexaretyaka. 26 — Xakore atyo hoka awa atyo ximaira halitinai. Hiyaiya, tyotya xoalini hare kaxateroakisakiterenaite maxateroakisakeheta, metahare tyaoniterenaite kawaiyakeheta. 27 Maika exe makaliroti koni wiwawaharenai niraetere xihiye xiyakai halitinai hiye, exahe nawaiyeta niraetere xihiye kinatyaxa xiyakaiheta hati maiyeho nalita. 28 — Awa atyo ximairehena, aisehena hoka xiháre taita aijitere hoka xíyawa maxaisanetere. Hoka maika ximairehena Enore. Hatyoiya atyo mawenekoaretya xiso xiháre, xíyawa harenai kakoita irikati koni. 29 — Haiya xowaka hinamali kotehalase kabetityakita olo hokosenai xaimanexe. Xakore atyo hoka hatyonaiya atyo maisa ixoita waikoa Enore maxaokareneta. 30 Hoka xiso atyo xisekasenai kakoita tyotya ixihatyakahare tyaonita. 31 Hatyo hiyeta awa atyo ximawaiyehare. Hiyaiya, hisoakere kotehalasenai xahehare atyo xiso. 32 — Hoka tyotya iraihenere nomaniye aokowihenerenai haotikatita tahite natyoisa nirae Baba enokoa tyaonitere haotita. 33 Xala xamani atyo maisa nokoamaniye nawenatyasehare aokowita halitinai haoti hoka natyo tehitiyaiya atyo Baba haoti,“Maisa atyo exe nokoamaniye nawenatyasehare xini”, nomi. 34 — Awa atyo motya notyoa waiyexe wenati nakolatya maheta halitinai ana xaohena. Notyoa naxalijinihalikisa maheta halitinai. 35 Notyoa atyo naxalijinihalikisa haliti hoka kahalakoahareha hanexenai kakoa maheta, exahe haloti hoka kahalakoahalo maheta hanityo kakoa. Haiyahalonai haimaseronaeha kakoa kahalakoahaloha maheta. 36 Nikare ite hoka haliti nahalakoahare kaheneharexe atyoite ehanako tyaoniterenai terota. 37 — Xala xamani atyoite awaiyetita hanityo exahe hanexe noxahexe hoka maisaiya atyo aliyakere noximi tyaonita. Xala xamaniya awaiyetita haisaninai noxahexe hoka maisaiya atyo aliyakere noximi tyaonita. 38 Xala taita xamaniya atyo kolatya atyalihose xaimaholatyaka hakamanetyakala niyahare hoka tyoa noximi hoka hatyoiya atyo noximi tyaona. 39 Xala xamani atyoite wenati waiyexe tawita hoka meta atyoite enonita. Hoka xala xamani atyoite nokoamaniye tyaonita hoka nohiyiti waini hoka hatyo atyoite kaoka wenati waiyexe. 40 — Xala xamani atyo waiye mokita xiso hoka waiye atyo mokita natyo. Nikare waiye mokita natyo hoka waiye atyo mokita noxaxikatyasehare Enore. 41 Xala xamani atyoite waiye moka iraiti xakaisasehare, Enore niraine kakoare aokene hoka kaxekakaite enomana xoalini hare waiyexe hatyo nahalakoa. Xala xamani atyoite waiye mokita waiye maniya tyaonitere, waiye maniya tyaonitere hiyeta hoka, hatyo nahalakoaite kaxekaka enomana xoalini hare waiyexe. 42 — Xotyaxematya exeharenai: xala xamani atyoite hakobone one wehexere taita isa noxaotyakirihare ana, noxaotyakirihare aohenere hiyeta hoka hatyo nahalakoa atyoite kaxekaka enomana xoalini hare waiyexe — nexa Jesus.

Mateus 11

1 Hatyaoseta Jesus miyatya hairaine 12-hare haxaotyakiraharenai hiye hoka xanehitiya hatyo nalita, xane aotyakihitiya, xakaihitiya iraiti waiyexe hatyo haliyaseta wenakalati tyaoniterenai koa. 2 Hatyo xowaka João koxaka berexo ako tyaonita hoka sema Cristo nómanenai tahi hoka haxaotyakiraharenai axikatya Jesus axaha maheta. 3 — Xoana hiso etake kaokehenere, xoana hatya korite watyahahitiya? 4 — Xahaikoahetehena hoka xiyakai João hiye xasemehenere, xiyaiyehenere tahi — nexa Jesus. 5 — Maxoseharenai waiyakahitita, mawaiye netonaneharenai waiye netonanehitita, jijikoahiti tawaneharenai waiyehihitita, masemakalaharenai semakahitita, kamatinai kasehitita. Exahe Iraiti Waiyexe atyo kaxakaisakita maoloxaharenae hiye. 6 Waiye kaiserehare atyo tyakekoterenai natyo hoka maisa amaikoharexe nokakoi — nexa Jesus João xaotyakiraharenai hiye. 7 João xaotyakiraharenai xaneheta hoka Jesus iraihena João tahi halitinai hiye: — Xiyanehenere maharexakahare xahalakoahenere João xowaka, xoarehare xatyahita xiyaiyane maheta? Xoana kána kase hoholati hoholaitere? 8 Hoka xoare xiyaiya maheta xiyane? Xoana hatya haliti imiti waiyehare akore xiyaiya xaokowi? Imiti waiyeharexe ako ijoiterenai atyo tyaonita hati wahaharexe ako. 9 Hoka xiyakaihena nohiye: xoare xatyahita xiyaiya maheta? Xoana iraiti xakaisasehare aliterexe? Aliterexe atyo nomita xihiye: xiyaiyehenere atyo iraiti xakaisasehare xahehare. 10 Exakere xairatyoare tyaonita Iraiti Waiyexe nanekoa João tahi: Hasemehena, naxikatyaite haliti haheta maniya niraini kakoare hoka memere moka ahoti haheta maniya. 11 — Aliterexe nomita xihiye: João Batista atyo tyotya halitinai xahehare. Xakore hoka xala xamani atyo ekatyahakohareta tyaonita enokoa nali hoka hatyo atyo João xahehare tyaona. 12 João Batista xakaihakaitere xowakiyata kalikini kijiya enokoatare tahi iniyalahare kairaetyakita. Xalijiniharexenai iraeta etahi, kasani jiyahaotyahene aokowiyahitaha hoka. 13 Hiyaiya, Moisés exahe iraiti xakaisaseharenai xoaha xakaiha Enore xaotyakira João kaotyakehenere kijiya. 14 Xityakeko atyo iniraeneha xaokowi hoka xityakeko: João atyo Elias, hatyo haikoahaneheta atyo aokaha. 15 Xala xamani atyo katanakoakore semakatya maheta hoka maika semehena niraini — nexa Jesus. 16 — Hoka xoare kakoaite naimenekohena kalikiniyerenai? Kalikiniyerenai atyo motya xoimanai tyokitere wetekokoa akereta tyaonahitaha, hahotyali kawiyatitere hahotyali ana akereta. 17 “Waemahalikisa wenakakoati anere xerati xakore hoka maisa xaholikoita. Wiyera xafityati anere xerati xakore hoka maisa xitiyita”. 18 — Hiyaiya, João atyo manakairita, maeraneta vinhoxa hoka tyotya nexahitaha: “Tihanare atyo tyaonita ekakoa!” 19 Hoka Haliti Ityani kanakairihena, terehena, hoka nexahitaha: “Xiyaiyehena, exe haliti atyo kanakairatetyoita, teratetyoita, etake kalorexe noloxa resebetyaseharenai exahe iniyalahare nomaseharenai xoaha hinaihare!” Xakore atyoite hoka ekakoitaite Enore nawaiyorene katyakekotyakehena — nexa Jesus ihiyeha. 20 Hatyaoseta Jesus amaikohare wenakalatinai koa tyaoniterenai hiyeta. Kahare xoalini hare maomakahare waiyexe tyoma ehaotiha hoka maisa halakisahitaha iniyalahare háomaneha hoka hatyo hiyeta Jesus amaikohare. Hoka nexa: 21 — Kirakoane ite hisaohena, wenakalati Corazim! Kirakoane ite hisaohena, wenakalati Betsaida! Hiyaiya, waiyexenai mawaiyakaharenai kaomakehenere hatyo hinaliyeya atyo kaomakere wenakalatikoanai Tiro, Sidom xoaha nali hoka hatyo naliyerenaiya atyo koxaka toahiyita halakihenahitaha háomaneha iniyalahare. Hotikisahaiya atyo aokowiha iniyalahare hahalakiraha hoka tyokahaiya atyo tataolate nimere exahe mokahaiya irikati niyehe haseriha hiye. 22 Natyo atyo nomita: Xaxalisati Ferakene ite Enore ite airakoaneharetya Tiro, Sidom xoahanae koa tyaoniterenai xiso Corazim, Betsaida xoahanae koa tyaoniterenai nonitata. 23 — Exahe xiso wenakalati Cafarnaum nali tyaoniterenai: xoana xiyahekola hiye motyaite enokoa xikaoka xaokita? Xikaxawatyaka atyoite kamatinai tyaonitere nali. Ekoiya atyo maomakahare waiyexe kaomakere wenakalati Sodoma nali, xinali kaomakehenere akereta hoka kalikiniya atyo hekotata tyaonita. 24 Xasemehena, xaxalisati ferakenehena xowakiyaite Enore ite airakoaneharetya Sodoma yerenai xiso Cafarnaum nali tyaoniterenai nonitata — nexa Jesus. 25 Hatyo xowakiya Jesus nexa: — Abá, hiso atyo enokoa, waikoa xoaha Xekohasehare. Nihalahare hikakoa, hawaiyekehalakehenere hitahi akiti xoimanai exahe mawaiyoreharenai ana hiyeta. Hoka waiyorexe, semarexe tyaohenerenai ana atyo metahare hamoka hitahi akiti. 26 Aliterexe, Abá, hatyoharenai atyo kaomaka hiyaokala exahe haokitere akereta. 27 Baba atyo halakisa nomani tyotya xoalini hare. Maisa atyo xala hare waiyorexe Ityani kakoa. Enexe taita atyo waiyoreta ekakoa. Maisa atyo xala hare waiyorexe Enexe kakoa. Ityani taita atyo waiyoreta ekakoa, exahe haiyaharenai ana awaiyekehalakatene hoka hatyonai tehitiya atyo waiyoreta ekakoa — nexa Jesus. 28 — Xisohena nomani, xityotya xiso xikirahareterenai xikolalanai timinitere xihiye hoka nekawinikisa xiso. 29 Nokoamaniye nawenatyaseharenai xisaohena hoka xawaiyore noxaotyakiraho kakoa. Natyo atyo nawaiyexehare, maisa atyo noxalijiniharexe, xisaonaiya noximi hoka xikaokaiya xikawinini niyahare. 30 Xoalini hare xisoma naokitereharenai atyo maisa howitiharexe xini, kolare namokitere xiheno atyo amala — nexa Jesus ihiyeha.

Mateus 12

1 Hatyo najikinita, sábado xowaka Jesus jiyehena trigo xafityaka koni. Hoka exaotyakiraharenai nakita hoka trigo xawase taikaha hoka esé kanakairaha. 2 Hatyaoseta fariseunai waiyahene hoka nexaha Jesus hiye: — Hiyaiyehena, hiyaotyakiraharenai sábado xowaka wiyaotyakisakaho mahokoanetiterehare tyomahitaha — nexaha. 3 Hoka Jesus nehena: — Xoana maisa xasemare Davi, ihinaeharenai xoaha nakita hoka tyomehenere? 4 Davi atyo isoa Enore hanako hoka nakairati Enore anere fetatyaka kanakaira hahinaeharenai kakoa. Nikare xakore xaotyakisatyaho mahokoanetita hoka. Sacerdotenai taita xakore nikare kanakairita hatyo nakairati hoka. 5 — Xoana maisa xakaixaritita babera Moisés xaotyakira xairatyoare tyaohenere nanekoa? Sábado xowaka atyo sacerdotenai Iraexatyakalati Hanako hakahitaha xakore hoka maisa atyo xaotyakiyaho aokitere akereta tyaonareha. Xakore hoka maisa atyo kairaityakere etahiha. 6 — Aliterexe nomita xihiye: ali hatya hatyo hati xahehare tyaonita. 7 Xawaiyoretaiya exakerexe xairatyoare tyaohenere iraiti waiyexe nanekoa nehenere: “Kasani maisa kirakahare kafetatyaka nomani naokare. Kasani haliti waiye moka hahinaehare naokita exahe airakoaneharetene naokita”, nitere kakoa hoka maisaiya iniyalahare xamokita haliti waiyexeharexe. 8 Hiyaiya, Haliti Ityani tehitiya atyo sábado Xekohasehare — nexa Jesus ihiyeha. 9 Hatyaoseta Jesus, hatyo nalita xaneheta hoka xane xahohisakoatyakalati hana xeta. 10 Xane isoa hatyoako hoka hatyo nali hatya haliti hamaniya nirakahexe tyaonita. Hatyaoseta haiyaharenai Jesus iraeharetyaha aokowiterenai emaxaiminirene xaotyakisatyaho hiyeta axehenahene: — Xoana wiyaotyakisakahohiyetaiya waiyehena wawairatya sábado xowaka? nexaha. 11 Hoka Jesus nehena: — Xikakalaneroxereya hoka exoaiya tolokoako sábado xowaka hoka maisaiya xiyehititene? 12 Haliti atyo kalanero xahexe. Hiyeta hoka sábado xowaka haiyanai wakahinaetya aokita wiyaotyakisakaho — nexa. 13 Hatyaoseta Jesus nexa hatyo haliti nirakahexe hiye: — Haimahena hikahe — nexa. Aimatya hakahe hoka waiyeheta, hakakoa hamaniya kahe kakoa tyaoneheta. 14 Hatyaoseta fariseunai hikoaheta hatyoakota. Ehareha Jesus hiye hoka aisahene aokowihenaha hoka iraekakoahenaha, ahekohenaha haxaisanahene tahi akiti. 15 Jesus hatyo tahi sema hoka hatyo nalita xaneheta. Hoka kahare haliti xane exema hoka hokakiterenai tyotya aiyatelikiheta. 16 Hatyaoseta halitinai hiye hatahi akiti maxakaisakene aoka. 17 Nikarexe tyaona iraiti xakaisasehare Isaías iraetere akereta kawenatyakeheta maheta. Exakerexe atyo xairatya: 18 Owene atyo nowakanihare naohenere, nawaiyititere, nihalahare mokita. Nisekohare ite nisa enomana hoka waiye ahekotya tyotya halitinai kakoa. 19 Maisaite ehareta halitinai hiye, maisaite kinatyaxa iraeta halitinai kakoa. Maisaite xala hare semita iniraine wenakalati naho. 20 Maisaite katyahita atya kano taikoane, maisaite ewakatita xaokanatyakalati ikalira aokanaitere. Hekoite aiyateretyoa wenati waiyexe maniya hoka ekakoita moka halitinai hatyoaho. 21 Waikohekoa nihatyaka tyaoniterenaite atyahaha exahita tyaonaha exema maheta. 22 Hatyaoseta kolatyaha Jesus ana hatya haliti maxosehare, mairainehare. Tihanare nikare mokitene. Hatyaoseta Jesus awaiyehetene hoka waiyakaheta, iraiheta xoaha. 23 Halitinai waiyene hoka hakaharetyoaha. — Xoana exe haliti ala Davi jikolahare? nexa axakakoaha. 24 Hoka fariseunai semaha hatyo tahi hoka nehenaha: — Maisata Davi jikolahare xinika. Belzebu tihanarenai xekohasehareta isa iyateliti enomana hoka axanikihitita tihanarenai halitinai nonitata — nexaha. 25 Hatyaoseta Jesus otya exahekolaha hoka nehena: — Hakoa waikohekoa tyaoniterenaiya kirawanekakoaha hoka maisaiya kinatere tyaonehenahititaha, exaoretyakakoahaiya. Nikareya wenakalati tyaoniterenai exahe halyako tyaoniterenai kirawanekakoaha hoka xaorehaiya. 26 Nikareya Ahalakoahaliti wakaneharenai hatyokakoaha kirawanekakoaha hoka aliyakereya kinatere tyaohenahitiyaha? Xaorehaiya hoka maisaiya kinaterehenahititaha hoka kamawenekoaretyakaha rotitaiya. 27 Hoka xiso atyo Belzebu isa haiyatere nomani hoka hatyo kakoa naxanikihitita tihanarenai xaokita. Nikareya hoka xala isa iyateliti xiyaotyakiraharenai ana hoka axanekihitita tihanarenai halitinai nonitata? Nikare xaokita hoka maisaiya tyakekota xiso xiyaotyakiraharenai. 28 Aliterexe atyo Enore nisekohare niyatere hiyeta naxanikihitita isekohalitinai hoka hatyoharenai atyo hotikijita Enore koamaniya nawenatyaka koxaka kaokehenerehare xomana — nexa. 29 — Maisaiya xala hare ijoita haliti kinaterexe hanako hoka kaiwaharetitene maxolatyakahareta. Olatene hotohariya atyo hoka hatyaosetaiya kolaharetene ehanakota. 30 — Xala xamani atyo maisa kahinaetyare natyo hoka kahalakoahareta atyo nokakoi, xala xamani atyo maisa ahohisakoatyare nohakakoani hoka exaoretita atyo. 31 — Hiyeta hoka nomita: tyotya halitinai iniyalahare tyomitereharenai atyoite kamaotyanetyakeheta, exahe Enore kairaeharetyakiterehare tehitiya atyoite kamaotyanetyakeheta. Hoka xala xamaniya atyo Isekohaliti Waiyexe iraeharetya hoka maisaiya atyo aliyakere kaxemaisatyakehitita. 32 Xala xamaniya iraeharetya Haliti Ityani hoka enajikini maniya emaotyanetyaka aoheta hoka kamaotyanetyakehetaiya atyo. Hoka xala xamaniya atyo iraeharetya Isekohaliti Waiyexe hoka maisaiya atyo aliyakere kaxemaisatyakehitita, kaliniye waikohekoa exahe etare tyohitiyere waikohekoa xowaka hoka kamaotyanetyakehitita. 33 — Atyali waiyexe xahiyoka xaokowita hoka atya kate waiyexe xafitya. Atya kate waiyexe atyo maisa ewaxirali kaliye, atya kate ewaxirahare atyo maisa waiyeri kaliye. Tyotya atyanai atyo irínai hiyeta waiyekehalakaharetaha. 34 — Xisonae atyo xikahenehare owi akereta. Maisa xawaiyexe hoka aliyakeriya waiyexe xiraihena? Aliyakere xamani xiyahekola hoka xiyahekola akereta xahikoaita xikanasakota. 35 Haliti waiyexe atyo kahare xoalini hare waiye ahekoita hoka hatyo akiti iraeta. Hoka haliti mawaiyexeharexe atyo kahare xoalini hare ewaxirahare ahekoita hoka hatyohare iniyalahare tahi atyo iraeta. 36 — Xasemehena niraini: miyanitiye xowaka Enore axalihenere halitinai xowakaite hatya xakini iraehetehena iniyalahare iraehenere tahi Enore hiye. 37 Hatyo xirainenai hiyeta atyoite xawaiyekehalakaharehena, xoana aliterexe xamani iniyalahare xisoma, xoana maisa xamani hoka — nexa Jesus. 38 Hatyaoseta haiyanai xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai, fariseunai xoaha nehenaha Jesus hiye: — Kasani wiyaiya xoalini hare hománe waokowita, wityakeko maheta hiso, Xaotyakisatiye — nexaha. 39 — Kalikiniyerenai atyo maisa waiyexe, maisa tyakekoreha. Axahitaha xoalini hare nomaka tyakekoha maheta. Xakore hoka maisaiya xoare hare kaomakita ewaiyaneha maheta. Iraiti xakaisasehare Jonas tyaohenere akere taitaite kahotikisaka enomanaha tyakekoha maheta. 40 Jonas atyo hanamaki ferakene, hanamaki makene xoaha tyaona onexere najako. Nikare tehitiyaite Haliti Ityani hanamaki ferakene, hanamaki makene xoaha tyaona waikoako. 41 — Xaxalisati ferakenite Nínive nali tyaoniterenai tityoaha hoka iraeharehena xiso. Hiyaiya, halakisaha atyo iniyalahare háomaneha, semaha Jonas niraene hoka. Hoka natyo atyo nomita: kalikini ali tyaonitere atyo Jonas xahehare. 42 Xaxalisati ferakenite xekohasetiro Sabá yolo ite tityoa hoka iraeharehena xiso. Hiyaiya, sekota atyo tyoa sema maheta Salomão nawaiyore xaotyakiranai. Hoka natyo atyo nomita: kalikini ali tyaonitere atyo Salomão xahehare — nexa. 43 — Xasemehena, isekohaliti iniyalahare hikoahetehena haliti milakota hoka xane tonakoaita maonexakoahare akiti, tawita hakawininaose. Maisaiya kaokita hoka 44 nita: “Nahaikoahetaite nohani nali xeta, notyohenere nalita”, nita. Hatyaoseta haikoaheta hoka hati aokitere firakore, iyomakore, waiye xomokakotyakere ana kaokihitita. 45 Hatyaoseta haikoaheta hoka xane nolokita hahotyali 7-harenai isekohalitinai exahehare niyalaharenai, hoka tyotyaha xane tyaonahitaha nali. Hatyo hiyeta hatyohare haliti nawenane hetatiye xahehare howitiharene tyaonita. Hoka nikarite kalikiniyerenai iniyalahare tyomiterenai tyaonaha — nexa Jesus. 46 Hatyaoseta Jesus iraetata halitinai kakoa hoka inityo, iximarenenai kaokaha. Menanakita tyaonaha, kasani iraeha ekakoa aokowiyahitaha hoka kawisahene. 47 Hatyaoseta hatya xane nexa Jesus hiye: — Hasemehena, hityo, hiximarenenai owene menanaka, iraeha aokowiyahitaha hikakoa — nexa ihiye. 48 Hoka Jesus nehena: — Xalatya mama? Xalatya noximalininae? nexa. 49 Hatyaoseta hotikisa haxaotyakiraharenai ana hoka nehena: — Xiyaiyehena, owene atyo mama, noximalininai. 50 Xala xamani atyo tyaonita Baba enokoa tyaonitere aokitere akereta hoka hatyonai atyo noximalini, noximaloni, mama naokita — nexa.

Mateus 13

1 Hatyo ferakeneta Jesus hikoaheta hatyakota, xane Galiléia xa haliya, xane tyoka one haliya hoka aotyakihena halitinai. 2 Ekakoita kaharehena halitinai hohisakoita enomana hoka xane kakoha kanowa ako hoka tyoka. Hoka halitinai atyo kaiholokoa tityoaha. 3 Xakaihakahena ihiyeha kahare xoalini hare tahi hoka metahare hairaine moka enomanaha hoka nehena: — Hatya haliti xane fitya maheta hahananeharese. 4 Fitita ene hanakatise hoka haiyasenae exoa ahoti kilihi hoka kotehalanai kanakairehetene tyotya. 5 Haiyasenai ehananese exoa kahare sehali tyaonitere akiti, inira waikohe akiti. Hatyo hanakatisenae haxerore hikoa, komita ene maisa waikohe aka hoka. 6 Hatyaoseta kamai hikoahena hoka watere aisehetene, maisa hateko katyahareta hoka. 7 Haiyasenae exoa katohere tyaonitere akiti hoka katoherenae kinatere exahita hoka jiyahaotyahene, maisa aliyakere tyaona xaka. 8 Haiyasenae atyo exoa waiyexe waikohe akiti, tyaonaha atyo waiyehare. Haiyanai 100-se kaséta, haiyanai 60-se kase, haiyanai 30-se xoaha atyo kaseha — nexa. 9 — Xala xamani atyo katanakoakore semakatya maheta hoka maika semehena niraini — nexa Jesus ihiyeha. 10 Hatyaoseta Jesus xaotyakiraharenae iraehenaha ekakoa: — Xoana hoka metahare hiraine hamoka hoka haotyakisahitene? nexaha. 11 Hoka Jesus nehena: — Xomana atyo Enore hotikijita ekoa maniya nawenatyaka metahareterehare hoka enomanaha atyo maisa hotikisarene. 12 Xala xamani atyoite xoalini hare kakoare hoka kaxekakihitiyaite enomana hoka exahexe tyaona enomana. Hoka xala xamani atyoite maisa xoare hare enali aka hoka exahe inira kakoare hoka kaiyakeheta atyoite enonitata. 13 Hiyeta hoka metahare namokita niraini enomanaha. Hatyo halitinai atyo wahakotyahitaha xakore hoka maisa waiyakatyareha, semahitene xakore hoka maisa waiyekehalakere enomanaha. 14 Nikare tyaonahitaha iraiti xakaisasehare Isaías iraetere akereta tyaonaha maheta. Exakere Isaías xairatya: Xasemitene xakore hoka maisaite waiyekehalakita xomana, xawahakotyaite xakore hoka maisaite xoare xiyaita. 15 Exe halitinai xahekola atyo maisa waiyexe, jihotyaha hatanakoakoha exahe haxosenaiha hoka. Ikoiya awa nikare tyaonahitaha hoka exosenahaiya waiyakaita, etanakoakonahaiya semita, waiyeya exahekolaha tyaonita hoka tyaonehenahitahaiya nokoamaniye hoka waiyeya namohenahitene, nexa Enore. 16 Hoka Jesus nehitiya: — Waiye kaiserehare xiyosenai waiyakaita, exahe xitanakoakonai hoka semakaita. 17 Aliterexe nomita xihiye: toahiya kahare iraiti xakaisaseharenai, halitinai Enore anere hotyalinai harenai semaha aokowiha exe xasemitere, waiyaha aokowiha ene exe xiyaitere. Xakore hoka maisa aliyakere. 18 — Xasemehena hoka nawaiyekehalakatya xomana xafityatiye tahi kakoa, naimenekotya hoka metahare niraehenere. 19 Haiyanai xakore atyo semaha iraiti, Xekohaseti enokoatare maniya nawenatyaka tahi akiti hoka maisa atyo waiyekehalakere enomanaha hoka hatyonai atyo hanakatise exoahenere ahoti kilihi akereta tyaonahitaha. Hoka Tihanare tyoa hoka iyehitita enonyahitaha kairaityakehenere ihiyeha hoka maotyanehenahititene. 20 Hanakatise exoahenere kaharexe sehalise akiti atyo semehena iraiti waiyexe hoka haihalahareneha kakoa aokahiterene haomanaha akereta. 21 Xakore atyo hoka maisa atyo waha tyaonare exema, maisa katyaharexe hoka. Kirawanehenahene Iraiti Waiyexe hiyeta hoka haxerore halakihititere iraiti xema hawenane. 22 Haiyanai atyo hanakatise exoahenere katohere koni akereta. Semaha xakore iraiti hoka ahekotyahitaha hawenaneha akiti exahe wisekoliti hare kakoa, exahe hawenaneha keharere akiti kakoa hoka maotyanehenahititaha iraiti hoka maisa tyaonareha exema. 23 Hoka haiyanai atyo hanakatise kaxafityakitere waikohekoa waiyexe akereta. Hatyonai atyo semaha iraeti hoka tyaonaha exema, exahe waiyekehalakita enomanaha hoka haiyaharenai 100-se, haiyanai 60-se, exahe haiyanai hoka 30-se xahexe kaseta. 24 Hatyaoseta Jesus aimenekohitiya enomanaha hátahi. Hoka nehena: — Xekohaseti enokoatare koamaniya nawenatyaka atyo hatya haliti hanakatise waiyexe fititere hamasenekoa akereta atyo. 25 Haxowaka xatini tyotyaha nemakahitaha hoka tyoa enahalakoahareha hoka fitya manakairatyakahare joio aokahitere trigo koni hoka xaneheta. 26 Hatyaoseta hananehalitinae hikoa hoka kekoareha, kaenaseha. Hoka hatyaoseta manakairatyakahare tehitiya kaotyaka. 27 Hatyaoseta ewakaneharenai tyoa iraehena hatyo masene waikatehare hiye: “Xekohaseti, waiyexe hanakatise takita atyo hafitya himasenekoa. Hoka aliyakere ala hoka manakairatyakahare tehitiya tyaona?” nexaha. 28 hatya wahalakoahare nikare moka wiso”, nexa ihiyeha. Hoka nexa axahene: “Xoana, wamalaheta manakairatyakahare haokita?” nexaha. 29 nexa.“Waiya aliya hoka hatyo xamalahetehena hoka xamalaka tehitiyaiya trigo. 30 Kotare trigo exahe manakairatyakahare xoaha kekoareha haxawalita ixirikotyakaha kijiya. Hoka hatyo xowakehenaite hoka nomite ixirikotyaseharenai hiye: ‘Xamalahetaira manakairatyakahare hotohare hoka xolahisetyahene hoka xakeratyahene. Jikiniti maniyaira xirikotya trigo hoka xamokahene nakairati nitini ako’ ”, nexa ihiyeha. 31 Hatyaoseta Jesus aimenekohitiya enomanaha hatisa tahi. Hoka nehena ihiyeha: — Xekohaseti enokoatare koamaniya nawenatyaka atyo mostardase akereta. Hiyaiya, hatyo atyo kiranexe haiyanai hanakatise nonitata. Hoka hatya haliti atyo hatyo hanakatise fehena 32 hoka kekoarehena atyo hoka haiyanai xahehare kate atyo tyaonita. Hatyo hiyeta atyakate atyo tyaonita hoka kotehalasenai waiyehenene hoka haiheha tyomitaha ekanohinai koni — nexa. 33 Hatyaoseta Jesus aimenekohitiya enomanaha hátahi. Hoka nehena: — Xekohaseti enokoatare koamaniya nawenatyaka atyo hatya ohiro iya kaorehetyakalati hoka trigohe kakoa kaketatitere akereta. Hoka hatyaoseta wahasehena hoka tamomotere akereta atyo — nexa Jesus ihiyeha. 34 Jesus iraihena halitinai kakoa hoka haxaimenekola kakoa taita iraeta ihiyeha. Maisa xoare nexa iraexe ihiyeha hamaxaimenekolahareneta. 35 Iraiti xakaisasehare xairala akereta kawenatyakeheta maheta nikare Jesus iraeta. Exakere iraiti xakaisasehare xairala: Niraehenaite hoka noxaimenikoli kakoa taitaite nirae ekakoaha. Masemakahare tyaoniterehare hetati waikohe kaomakehenere xowakiyere tahi akitite noxakai ihiyeha. 36 Hatyaoseta Jesus xaneheta halitinai nonita hoka xane isoa hatyako hoka exaotyakiraharenai xane ehaliya hoka axehenahene: — Hawaiyekehalakatya womana manakairatyakahare tahi akiti — nexaha. 37 Hoka Jesus nexa: — Haliti Ityani xaokaka atyo,“Hanakatise waiyexe xafityasehare”, nomita. 38 Tyotya halitinai xaokaka atyo,“Masenekoa”, nomita. Enore maniya tyaoniterenai xaokaka atyo,“Waiyexe hanakatise”, nomita. Ahalakoahaliti maniya tyaoniterenai xaokaka atyo,“Manakairatyakahare”, nomita. 39 Tihanare xaokaka atyo,“Enahalakoahare”,“Manakairatyakahare xafityasehare”, nomita. Miyanitiye ferakene xaokaka atyo,“Ixirikotyakaosehena”, nomita. Anjonai xaokaka atyo,“Hatenitiyenai”, nomita. 40 Hatyo manakairatyakahare kamalakaka hoka kaxawatyakehenere irikati koni akereta tehitiya atyoite miyanitiye xowakehena hoka 41 Haliti Ityanite axikatya anjonai ahohisakoatya maheta iniyalahare nomaseharenai exahe iniyalahare axomokanekihenerenai 42 hoka xawatyahene ite irikati kalorexe kiritere koni. Hatyo nalite tiyahenaha masakare exahe,“karai, karai”, nexaite mohenaha haikolinaiha. 43 Hatyaosetaite Enore maniya tyaoniterenaite waiye tyaonaha hanexeha Enore nawenakala. Nalite weroka tyaonaha kamae akereta — nexa. — Xala xamani atyo katanakoakore semakatya maheta hoka maika semehena niraini — nexa Jesus haxaotyakiraharenai hiye. 44 — Xekohaseti koamaniya nawenatyaka atyo xoalini hare kaloxaimanexe metahare tyaonitere hakoa waikohekoa akereta hoka hatya haliti kaokehenene hoka ateroakihitiyerene akereta. Hoka ihalahare hoka xane betetya tyotya haxiyeharenai hoka haikoaheta hoka hatyo waikohe iyitere akereta atyo. 45 — Xekohaseti koamaniya nawenatyaka tehitiya atyo hatya haliti pérolanai niyasehare akereta. 46 Hoka kaoka hatya pérola kaloxaimanexe hoka tyotya betetya haxiyeharenae, haikoaheta hoka hatyo sehalise pérola iyitere akereta atyo. 47 — Xekohaseti koamaniya nawenatyaka atyo maka kaxawatyakitere one xaiya hoka hiyitere kahare kohase hawareharexe xakini akereta. 48 Kahare kohase isoa enako hoka mairatyatiyenai noloka ahikoatyahene kaiholokoa hoka tyokaha hoka imexakonisahene maheta. Waiyexe kohasenai haitinihareha ako mokahita hoka ewaxirahare kohasenai atyo xawatyahitaha. 49 Miyanitiye xowaka tehitiyaite nikareta tyaona. Anjonaite xane haware moka mawaiyexehareharenai waiyexeharexenai nonitata. 50 Hoka xawatyahaite mawaiyexehareharenai irikati kalorexe kiritere koni. Hatyo nalite tiyahenaha hoka haikolinaiha,“karai, karai”, nexa mokaha — nexa Jesus. 51 Hatyaoseta Jesus axa haxaotyakiraharenai: — Xoana, tyotya exe noxakaitere xihiye akiti waiyekehalaka xomana? nexa ihiyeha. — Há, waiyekehalaka womana — nexaha ihiye. 52 Hoka Jesus nexa: — Hatya haliti kaxaotyakisakitere Enore nawenanaho kakoa atyo kaisaniye hotyali akereta hoka xoalini hare hatyakaira hiyeta waitare exahe toahiyere, waiyexe makere iyihititere hoka ijitere haiyanityo haisaninai ana akereta — nexa. 53 Hatyaoseta Jesus halakisa hairaene metaharexe hoka hikoaheta hatyo nalita 54 hoka xaneheta hawenakala xeta. Hoka hatyo nali aotyakijita xahohisakoatyakalati hanako hoka iniraene semehenerenai hakaharetyoaha hoka axakakoahenaha: — Aliyotala enawaiyore tyoita enomana? Exahe iyateliti hoka maomakahare waiyexe tyomita? 55 Xoana maisa hoka etake hati nomasehare ityani xini? xoana maisa hoka Maria ityani xini? Xoana maisa hoka Tiago, José, Simão, Judas xoaha naxenane xini? 56 Xoana maisa hoka iximalonenai xini ali tyaonita? Hoka aliyotala exehare iniyatere tyaonita enomana? nexaha, 57 maisa awaiyetyareha Jesus hoka. Hoka Jesus nehena: — Iraeti xakaisasehare atyo kaxaiminisakita hakakoare. Xakore atyo hoka ewaikohera, enawenakala, ehana nali atyo maisa kaxaiminisakere — nexa. 58 Maisa tyakekoreha hoka hatyo hiyeta Jesus maisa kahare tyomita maomakahare waiyexe hatyo nali.

Mateus 14

1 Hatyo xowakiya Herodes Galiléia koa xekohaseti tyaonita hoka sema Jesus tahi. 2 Semene hoka nexa hawakaneharenai hiye: — Kala maisa hoka João Batista kaseheta. Hiyeta hoka kahare maomakahare waiyexe tyomita — nexa. 3 Koxaka Herodes niraene xema João otokaha hoka olatyahene hoka berexotyakalati ako mokahene Herodias xemere. Hatyo nahitita Herodes tyaonita ene hatyo ohiro kakoa, iximarene Filipe exanityo xakore hoka. 4 João Batista koxaka hatyo nahitita nexa Herodes hiye: — Xaotyakiyaho atyo mahokoanetita hiximarene exanityo kakoa hawenane. 5 Herodes aisene aokowi, xakore hoka mairita judeunai João iraiti xakaisasehare aokahitere hiyeta. 6 Hatyaoseta Herodes nawenanaose ferakene xane hikoa hoka hisehaliti tyomaha kalore hoka Herodias ityani xoimahaloti holikoahena tyotyaha enahalakoa hoka awaiyetya exoholikoane Herodes 7 hoka nexa xoimahaloti hiye: — Xoarenai xamaniya nisa homana haoka hoka haxa natyo hoka niseniya homana, alitere naokita. Maisa namaoseraita xini — nexa. 8 Hanityo xaotyakira ximita nehena: — Xama hisa nomani kalikinita João Batista seri balatoahekoa — nexa xoimahaloti Herodes hiye. 9 Herodes semene hoka amaikohare. Xakore hoka hatyo iraihenere tyotya hakaixakalaharenai haotita hiyetaiya atyo maisa aliyakere maxekaneta xoimahaloti ana. 10 Hoka hatyaoseta axikatya sorarenai irikotyaha maheta João Batista seri berexo akota. 11 Kolatyaha eseri balatoahekoa hoka isahene xoimahaloti ana hoka kolatene hanityo ana. 12 Hatyo najikinita João xaotyakiraharenai semene hoka tyoaha kolahenahitaha ehare hoka fityahene. Fityahene hoka xane xakaihahene Jesus hiye. 13 Hatyaoseta Jesus sema João kamane tahi hoka kanowako xaneheta hatyo nalita. Hoka hawawaharenai xane maharexakiti xeta. Hoka halitinai ana waiyekehalakita xanehenere akiti hoka xaneha exema tonareha hawenakalataha. 14 Hatyaoseta Jesus exoahena kanowa akota hoka waiya kahare halitinai hoka airakoaneharetyahene, aiyatelikiheta tyotya hokakiterenai. 15 Hatyaoseta makehena hoka exaotyakiraharenai tyoa iraeha Jesus kakoa hoka nexaha ihiye: — Hiyaiyehena, makehena wihiye. Ali maharexakiti maisa xoare hare aka. Haxikahetehena exe halitinai hoka xanehetaha hoka xaneha wenakalatinai hoka iyaha nakairati hoka kanakairaha — nexaha. 16 Hoka Jesus nexa: — Maisaiya xoare maheta exe halitinai xanehitita. Xisota xisehena nakairati enomanaha — nexa ihiyeha. 17 — Winali atyo 5-tohase nakairati, hinama kohase xoaha taita — nexaha. 18 — Xamehenene ali — nexa Jesus. 19 Isahene enomana hoka hatyaoseta irai halitinai kakoa tyokaha maheta ime koa. Hatyo najikinita iya 5-tohase nakairati, hinama kohase xoaha hoka wahakotya enoxeta hoka iraexatya Enore hiye. Hoka taikasetya nakairati hoka isene haxaotyakiraharenai ana hoka exaotyakiraharenai irakene halitinai ana. 20 Hatyaoseta tyotyaha kanakairaha hoka fakatehareha. Hatyaoseta exaotyakiraharenai imexakoaheta emawaneha hoka 12-te koho kaise makere mokaha nakairati mawane kakoare. 21 Hatyo kanakairehenerenai atyo 5.000-hare ena taita. Ohironai, xoimanai tehitiya kahare kanakairaha, hoka maisa atyo ohironai, xoimanai harenai kaxihatyakita. 22 Hatyo najikinita Jesus haxaotyakiraharenai kakoa irai hoka kakohahenahitaha kanowako hoka xanehenahitaha enaheta maheta halakoiya. Hoka hatyo nase Jesus jinaheta halitinai. 23 Jinaheta halitinai najikinita Jesus xane kakoha tyairi henose hawawaharenai iraexatya maheta. Makehena ihiyeha hoka hatyo nali hawawaharenai tyaonita. 24 Hatyo xowaka kanowa koxaka nekesexehetehena xanehitita exaotyakiraharenae kakoare. One takoiyaxala mokotyoita kinatyaxa kanowa hiye hoka hoholati hoholasekoatyahitene, xanehenahititere maniyata hoholatita hoka. 25 Hatyaoseta okoi ferakoahena hoka Jesus xane hikoaheta enomanaha, tonita one heno. 26 Hatyaoseta exaotyakiraharenai waiyaha Jesus netonane one heno hoka mairaha hoka nehenaha: — Kala maisa hoka isekohaliti! nexaha hoka hamairaneha kawiyatyaha. 27 Hoka Jesus nexa: — Awa atyo ximaira, natyo ta. Awa atyo ximaira natyo — nexa ihiyeha. 28 Hoka Pedro nehena: — Xekohaseti, hisota atyo hoka hakawisa natyo hoka natona one heno hatyo hisaonitere kijiya — nexa. 29 — Ahá, hisohena — nexa Jesus. Nexa ihiye hoka Pedro exoa kanowa akota hoka tohena one heno Jesus maniya. 30 Hatyaoseta hoholati hoholala kehexa. Mairehena hoka isoahena onexa. Hoka kawiyatya Jesus ana: — Xekohaseti, hotohetehena natyo — nexa. 31 Haxerore Jesus aimatya hakahe enomana, otoheta Pedro hoka nehena: — Xoana hoka inira hityakekota! Xoanere hoka maisa hityakekore? nexa. 32 Hatyaoseta hatyo hinamanai kakohaheta kanowa ako hoka haxerore hoholati memakeheta. 33 Exaotyakiraharenai meholokoa awaiyetyaha Jesus hoka nexaha: — Aliterexe kore Enore Ityani hiso — nexaha. 34 Hatyaoseta imahotyoaha hoka xane kaokaha Genesaré koa nali. 35 Hatyo nali halitinai ana Jesus waiyekehalakahare hoka xane kaexakatyaha tyotya hatyokoa tyaoniterenai. Semaha Jesus kaokene hoka kahare kolatyaha hokakitinai enomana. 36 Hoka axahitene, kasani inima kilihi hiye hekoti ekaokakisaha hakaheha aokowiyahitaha. Hoka tyotya hakaheha ekaokakihenerenai inima kilihi hiye kinaterehitita.

Mateus 15

1 Hatyaoseta haiyaharenai fariseunai, haiyanai judeunai xaotyakiraho kakoa waiyoreterenai xoaha tyoaha Jerusalém nalita, Jesus kakoa iraeha maheta, hoka axehenahene: 2 — Xoana hoka maisa hiyaotyakiraharenae tyaonareha wahetakomaniyereharenai xaotyakira xema? Hiyaiya, maisa tihahisoareha hanakairaha nahitita — nexaha. 3 Jesus nehena ihiyeha: — Hoka xoana atyo hoka xiso maisa xisaonare Enore xaotyakira xema hoka xahetakomaniyereharenai xaotyakiraho xema taita xisaonita? 4 Hiyaiya Enore atyo nexa: Waiyira xaiminihena xexe, xityo hoka. Nexa tehitiya: Xala xamaniya atyo hanexe, hanityo iraeharetya hoka waiye xaisaka, nexa. 5 — Hoka xiso atyo exakerexe xaotyakijita: hatyaiya kaoloxere kahinaetya maheta ene hanexe, hanityo xakore hoka nexaiya ihiyeha,“Enore ana nisene”, nexaiya hoka maisa kahinaetita hanexe exahe hanityo hoka xomana atyo hatyohare ehekoreta. 6 Nikare maisaiya hanexe exahe hanityo waiye aiminijita hoka xomana atyo hatyohare ehekoreta. Hatyo hiyeta nikare atyo xaotyakijita hoka xahalakijita atyo Enore xaotyakira hoka xisaonita atyo xiyaotyakisakaho xema taita. 7 — Xiso atyo teraharetyoarenai! Isaías nika aliterexe exakere xairatya xitahi: 8 Exe halitinai waiye iraetaha notahi, nexa Enore, xakore hoka exahekolaha atyo seko tyaonita noniti. 9 Maisa atyo awaiyetyahitaha natyo kaisere xini. Hiyaiya, halitinai xaotyakira kakoa atyo aotyakisahitaha hoka Enore xaotyakiraho aokahitaha. 10 Hatyaoseta Jesus ahohisakoatya halitinai hoka nehena ihiyeha: — Waiye xasema hoka waiyekehalaka xomana: 11 Maisa atyo hatya kanasako ijoitere xini aiyalaharetita enawenane. Hoka ekanasakota hikoahititerehare atyo aiyalaharetita enawenane — nexa Jesus. 12 Hatyaoseta exaotyakiraharenai xane kaokaha ehaliya hoka nehenaha: — Hasemehena, hiraetere maisa waiyeta fariseunai hiye. Xoana hatyo akiti hasemita? nexaha ihiye. 13 Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Tyotya hananehaliti Baba enokoa tyaonitere maxaferaharene atyoite kamalakakeheta. 14 Awa atyo ximawaiyehare ekakoaha. Hatyonai atyo maxoseharenai hoka maxoseharenai xotokahisase tyaoniterenai akereta. Maxosehare atyoite hatya maxosehare otokahijita hoka hatyo hinamanaite xane tolokoako exoaha — nexa Jesus. 15 Hatyaoseta Pedro axene: — Hawaiyekehalakatya womana hatyo metaharexe hiyakaitere tahi — nexa. 16 — Xoana, haiyanai akerexeta xiso, maisa waiyekehalakere hekoti xomana? nexa Jesus. 17 — Hiyaiya, xoare xamani atyo hatya kanasako ijoita hoka enajako atyo xaneta. Hatyaoseta atyo hikoahitita ehare hiyeta. 18 Hoka xoare xamani atyo ekanasakota, exahekola emahiyase hiyeta hikoita hoka hatyohare atyo aiyalaharetita enawenane. 19 Hiyaiya, mahiyaseti hiyeta atyo iniyalahare xahekotyati tyoita, xaisati, ohiro watyalisaka, xoalini hare iniyalahare. Hiyaiya, hatyo iniyalahare xahekotyati hiyeta tehitiya haiya xowaka haliti kaiwita, maoseraita, iraeharetita. 20 Hatyoharenai atyo aiyalaharetita enawenane. Hoka himatihahisoaneharetaiya atyo hikanakaira hoka hatyohare atyo maisa aiyalaharetyare hawenane — nexa Jesus. 21 Hatyaoseta Jesus xaneheta hatyo nalita, xane Tiro, Sidom xoaha nali. 22 Xane kaoka hatyo nali hoka hatya ohiro Canaã yolo hikoa enomana hoka kawiyatya enomana: — Hairakoanehalohena natyo, Xekohaseti Davi jikolahare! Nityani xoimahaloti tihanare kamilakoretita hoka maisa waiye tyaonare — nexa. 23 Nexa hoka Jesus mema tyaona. Hatyaoseta exaotyakiraharenai xane kaokaha ehaliya hoka nehenaha: — Haxikahetehena exe ohiro. Hiyaiya, tyoita wiyema hoka kirasaka kawiyatya minita — nexaha. 24 Hatyaoseta Jesus nexa: — Nokaxaxikatyaki atyo Israel hotyalinai ana taita. Hatyonai atyo kalaneronai hehaniterenai akereta tyaonahitaha — nexa. 25 Nexa hoka ohiro tyoa meholokoa ikiji haliya hoka nehena: — Hakahinaehena natyo, Xekohaseti! nexa. 26 — Maisa atyo ehekoreta xini xoimanai nonitata kaiyakeheta nakairati hoka kaxawatyakita kajolonai ana — nexa Jesus. 27 Hoka ohiro nexa: — Alitere haokita, Xekohaseti. Xakore atyo hoka kajolonai tehitiya atyo kanakairita nakairati holoxo exoahena exekohasenaiha mexane katyahe hoka — nexa ihiye. 28 — Ohiro, kalore atyo hityakekota! nexa Jesus. — Haokitere akeretaite kaomaka — nexa. Nexa taita ihiye hoka hatyo ohiro ityani exowakita kinatoloheta. 29 Hatyaoseta Jesus hatyo nalita haikoaheta hoka xane Galiléia xa haliya. Hatyaoseta xane kakoha tyairi henose, hoka tyoka. 30 Hatyaoseta hatyo Jesus tyaonitere nali kahare halitinai xaneta hoka kolatyahitaha mawaiye netonaneharenai, maxoseharenai, mairaeneharenai, mawaiyehalitinai exahe haiyanai hokakiterenai xoaha hoka mokahitene ikiji haliya hoka tyotya aiyatelikihenahititene. 31 Halitinai hakaharetyoaha, waiyaha mairaeneharenai niraeneheta, mawaiyehalitinai niyatereheta, mawaiye netonaneharenai nawaiye netonaneheta exahe maxoseharenai waiyakareheta hoka. Hoka ihalahareha Israel yerenai nEnorexa kakoa. 32 Hatyaoseta Jesus kawisa haxaotyakiraharenai hoka nehena: — Nakanakaharetita exe halitinai. Hanamakihena tyaonahitaha nohaliye hoka ali maisa xoare nakairati aka. Maisa naxikahenahitene matyaisakaharahitaha naokowiye, waiye aliya hoka exoaha hanaka hiyeta ahotyaho — nexa. 33 Hoka exaotyakiraharenai axehenahene: — Hoka aliyakereya ali maharexakiti wikaokehena nakairati exe halitinai ana? Hisoakaha atyo — nexaha. 34 — Xoanama tohase nakairati xinali? nexa Jesus axahene. — Sete tohase nakairati, haiyanai kohase xoaha — nexaha. 35 Hatyaoseta Jesus irae halitinai hiye hoka waikoa tyokaha. 36 Tyokaha hoka hatyaoseta isaha Jesus ana sete tohase nakairati exahe kohasenai xoaha hoka: — Ehekore nakairati hisa womana, Abá — nexa iraexatya Enore hiye. Hatyaoseta taikasetene hoka isene haxaotyakiraharenai ana, hoka hatyonai irakene halitinai ana. 37 Tyotyaha kanakairaha hoka fakatehareha. Exaotyakiraharenai kaisehenahitaha kohokijinai ako hoka 7-te kaisero emawaneha imexehenahitaha. 38 Hatyo kanakairehenerenai atyo 4.000-hare enanai taita. Ohironai, xoimanai tehitiya kahare kanakairaha, hoka maisa atyo ohironai, xoimanai harenai kaxihatyakita. 39 Hatyaoseta Jesus axikaheta halitinai. Hatyo najikinita kakohaheta kanowako hoka xane Magadã koa nali.

Mateus 16

1 Hatyaoseta haiyaharenai fariseunai, saduceunai xoaha xaneha Jesus kakoa iraeha maheta, kasani hasakaharetyahene aokowiyahitaha hoka xoalini hare nomaka aokaha ihiye hoka waiyaha maheta, xoana aliterexe xamani Enore nalita tyoita iniyatere, maisa xamani. 2 Hoka Jesus nehena: — Makehena atyo xihiye hoka xita: “Waiye akaite wihiye, hiyaiya, enokoa xotyakoa”, xita. 3 Nikare weta hoka xita: “One ite wihiye, hiyaiya, xotya aka exahe makalikoa xoaha”, xita. Xawahakohena atyo enokoa hoka waiyekehalakita atyo xomana hatyoharenae. Xakore hoka maisa atyo waiyekehalakere xomana kalikini kaotyakitereharenai. 4 Kalikiniyerenai atyo maisa waiyexe, maisa tyakekohatiyeha! Xoalini hare nomaka atyo aokaha nohiye tyakekoha maheta. Xakore hoka Jonas tyaohenere akere taitaite kaomaka enomanaha tyakekoha maheta — nexa ihiyeha. Hatyaoseta kikisoaheta enonyahita hoka xaneheta. 5 Xanehenaha halakoiya maniya hoka exaotyakiraharenai maotyaneha nakairati hakolalaha. 6 Hoka Jesus nehena: — Xasemehena, xirihalira fariseunai, saduceunai xoaha kaorehityakala kakoa — nexa. 7 — Kala nakairati wimakolarehenere hiyeta nikareta — nexa exaotyakiraharenai hatyo kakoaha iraikakoahenaha. 8 Jesus sema iniraikakoaneha hoka nehena: — Xoana hoka xiraikakoita nakairati ximakolarehenere hiyeta? Xoana hoka inira xityakekone tyaonita? 9 Xoana maisa waiyekehalakere xomana? Xoana maisa xotyare 5-tohase nakairati nirahenere 5.000-hare halitinai ana? Exowaka, xoanamate kohokiji xekaiseheta? 10 Xoana maisa xotyare sete tohase nakairati nirahenere 4.000-hare halitinai ana? Exowaka, xoanamate kohokiji xekaiseheta? 11 —“Maika xirihare fariseunai, saduceunai xoaha kaorehityakala kakoa”, nomi xakore hoka maisa atyo nakairati tahi xini niraeta. Xoana maisa waiyekehalakere xomana? nexa. 12 Hoka hatyaoseta exaotyakiraharenai ana iniraene waiyekehalaka. Maisa nakairati kaorehityakala kakoa kaxaikoawiha maheta xini hoka fariseunai, exahe saduceunai xaotyakira kakoa irihareha maheta. 13 Hatyaoseta Jesus xane wenakalati Cesaréia de Filipe maniya. Hatyo nali axehena haxaotyakiraharenai: — Xala halitinai aokita natyo Haliti Ityani? nexa. 14 — Haiyanai atyo João Batista aokahitaha hiso. Haiyanai tehitiya atyo Elias aokahitaha hiso. Nikare haiyanai Jeremias aokahitaha hiso. Haiyanai tehitiya iraiti xakaisasehare aokahitaha hiso — nexaha ihiye. 15 — Hoka xiso atyo xala xaokita natyo? nexa Jesus ihiyeha. 16 Simão Pedro nehena ihiye: — Hiso atyo Enore Kalorexe Aohenere. Hiso atyo Enore Ityani — nexa. 17 — Waiye kaiserehare nikare hiraeta, Simão, João ityani — nexa Jesus. — Maisa haliti xini awaiyekehalakatene homana. Baba enokoa tyaonitere atyo awaiyekehalakatene homana — nexa Jesus Pedro hiye. 18 — Hiyeta hoka nomita hihiye: hiso atyo Pedro hoka exe sehali henoite notyoma nohani. (Tyotya ekoa maniya tyaoniterenai xaokaka,“Nohani”, nita). Maisaiya efaharenai kinatere tyaonita exahitaha. 19 Nisaite homana enokoa majiholatyakala. Hoka xoare xamani atyoite hamahokoanetya ali waikohekoa hoka enokoa nali atyoite kamahokoanetyaka tehitiya. Hoka xoare xamani atyoite haoka ali waikohekoa hoka kaxaokaka tehitiya atyoite enokoa nali — nexa. 20 Hatyaoseta Jesus haxaotyakiraharenai hiye hatyohare maxakaisakene haiyanai hiye aoka. 21 Hatyaoseta Jesus iraehena mametaharenehare haxaotyakiraharenai hiye: — Jerusalém terota noxani hoka hatyo nalite judeunai nityohalitiranai, saduceunai xekohaseharenai, xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai harenaite iniyalahare axomokakihena natyo kalore. Nokaxaisakite hoka hanamaki ferakene najikinitaite nokaseheta — nexa. 22 Hatyaoseta Pedro nolokene haware hoka nehena ihiye: — Maisaiya nikareta xini. Maisaiya nikare hikaxomokakita, Xekohaseti — nexa. 23 Hoka Jesus ehaikoahareheta hoka nexa Pedro hiye: — Hakikisoahetehena nahitita, Ahalakoahaliti! Hiso atyo sehali kajiyakoatyakitere akereta nahotiri hisaonita. Hiyaiya, haliti xahekola akereta atyo hahekoita, maisa atyo Enore ahekoitere akereta xini — nexa. 24 Hatyaoseta Jesus nexa haxaotyakiraharenai hiye: — Xala xamani atyo tyaona nokoamaniye aokowihena hoka maika hatyota maotyanoawi hoka maika kolatya haberekotyaka niyahare atyalihose xaimaholatyaka hoka tyaona noximi. 25 Hiyaiya, xala xamani atyoite wenati waiyexe tawita hoka meta atyoite enonita. Xakore hoka xala xamani atyoite nohiyiti kaxaisaka hoka kaiyakeheta atyoite hoka wenati waiyexe nali hikoa. 26 Hoka xoare mahetaiya hatya haliti hakakoare waikohekoa xiyehaliti harenai kakoa tyaona hoka hatyaoseta waini? Maisaiya xoare hare bakatya hoka ekasekihititene. 27 Hiyaiya, Haliti Ityanite tyoheta Hanexe werokene kakoa, anjo haomanerenai kakoa hoka sema halitinai tahi hoka enómanenaiha akereta mohenahene. 28 — Exeharíra xotyaxematya: ali haiyaharenai tyaonitereharenaite maisa wainahitaha hamawaiyaneneharahita Haliti Ityani tyohetehenere xowaka nahitita — nexa.

Mateus 17

1 Hatyaoseta 6-ki ferakene najikinita Jesus noloka Pedro, haximarene kakoarenai Tiago, João xoaha hoka hatyonai kakoa taita xane tyairi wahaharexe heno. 2 Hoka nali hawareharexe tyaona ehaotyahitaha. Itiho weroka tyaona, motya kamai. Exahe inimanai hoka iyomate tyaona, motya xaokanatyakalati. 3 Hatyaoseta Moisés, Elias kaotyaka hoka hatyo hanamahare Jesus xaotyakiraharenai waiyaha iniraeneha Jesus kakoa. 4 Hatyaoseta Pedro nehena: — Ehekoreta ali wisoa, Xekohaseti. Haokaiya atyo hoka notyoma hanama hatirise exaose. Hatya homanere, hatya Moisés anere, hatya Elias anere xoaha — nexa. 5 Maisa halakihenere hekoti hairaine Pedro hoka kaiminiti werokali kaotyaka ehaoha hoka hatyo konita semaha iraiti: — Exe atyo Nityani, Noxiyakawali. Kalore aihalahalinikijita natyo. Xasemaxematyaira iniraine — nexa ihiyeha. 6 Exaotyakiraharenai semaha hatyo iraiti hoka kalore mairaha hoka exoaha hatiho kakoa waikoa. 7 Hatyaoseta Jesus tyoa totohenahitene hoka nehena: — Xainakoahetehena, awa atyo ximaira — nexa. 8 Hatyaoseta waiyahokotyoahenahitehenaha xakore, Jesus takitehena waiyehenahitaha. 9 Exoahenahitehenaha tyairi henota hoka Jesus aotyakisahene hoka waiyehenahere maisa xala hare hiye xakaiha aokita Haliti Ityani kasehetehenere kijiya. 10 Hatyaoseta exaotyakiraharenai axene: — Xoanere hoka xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai Elias hotohare ite tyoheta aokahitaha? nexa. 11 Hoka nexa: — Aliterexe atyoite Elias hotohare tyoa hoka tyotya xoalini hare memere mohena. 12 Hoka natyo atyo nomita xihiye: Elias atyo koxaka tyoa. Xakore hoka maisa waiyekehalakita enomanaha hoka iniyalahare mokahene haxahekolaha akereta. Nikareta tehitiyaite Haliti Ityani iniyalahare mokaha — nexa Jesus ihiyeha. 13 Hatyaoseta exaotyakiraharenai ana waiyekehalaka Jesus niraene. João Batista xaokaka nikare iraeta. 14 Hatyaoseta xanehenahitaha haliti hisoakere koni xeta hoka hatya haliti tyoa Jesus haliya hoka meholokoa hakaolise kakoa hoka nexa: 15 — Xekohaseti, hairakoaneharehena nityani! Wainitata exahe kalore kaweta ihiye. Hatyahareta hoka haiya xowaka ixoita irikatyaose exahe onexaiya hoka. 16 Notyoa ekakoa hiyaotyakiraharenai ana hoka maisa xoana mokahitene — nexa. 17 Hoka Jesus nehena: — Haliti matyakekoneharenai, mawaiyexehareharenai! Otene kijiyaite notyaohena xihaliya? Otene kijiyaite naiyasetyoa xikakoa? Xisohena xoimahaliti kakoa ali. 18 Hatyaoseta Jesus watyali tihanare hoka kikisoaheta hoka xoimahaliti waiyeheta rotita. 19 Hatyaoseta hawawaha heko axehenaha Jesus exaotyakiraharenai: — Xoanala hoka maisa aliyakere etake tihanare waxanikihitita? nexaha. 20 — Komita maisa xityakekore hoka — nexa Jesus. — Aliterexe nomita xihiye: xityakekotaiya, exahe mostardase akerehare inira hekoti xityakekotaiya hoka xexaiya exe tyairi hiye: “Hakikisoahena alita, hiyane exe maniya”, xexaiya ihiye, xityakekota hoka kikisoaiya. Nikareya xisaona hoka iyatelitiya tyaona xomana hoka tyotya xoalinihariya xisoma — nexa. 21 — Hoka hatyohare isekohaliti atyo iraexatyati, manakairiti xoaha xema taita kaxaxanikisakihitita — nexa. 22 Exaotyakiraharenai hohisakoa Galiléia nali hoka Jesus nexa: — Haliti Ityanite kaxekakehena halitinai ana 23 hoka aisahenite. Xakore hoka hanamaki najikinitaite hoka kaseheta — nexa. Nexa hoka exaotyakiraharenai amaikohareha kalore. 24 Hatyaoseta Jesus haxaotyakiraharenai kakoa kaokaha wenakalati Cafarnaum nali. Kaokaha hoka kalorexe noloxa resebityaseharenai tyoa axaha Pedro: — Xoana xiyaotyakisasehare maisa isare olo Iraexatyakalati Hana niyahare? nexaha. 25 — Há, ijita — nexa Pedro ihiyeha. Hatyaoseta Pedro xane isoahetehena hatyako hoka Jesus hotohare irae ekakoa: — Simão, xoanere atyo hiyahekola? Xala ala ijita olo xoalinihare xaimane aliyere xekohaseti ana: ali tyaoniterenai xamani, hakoatarenai kore? nexa. 26 — Hakoatarenae — nexa Pedro. — Ehekore — nexa Jesus. — Nikare atyo ala hoka ali tyaoniterenai maisa xoare maheta olo isahitaha — nexa. 27 — Xakore hoka maisaiya atyo wexamaikohalikisahitene. Hatyo hiyeta hiyane haxawahihena rotita mairatise. Maika hanoloka haihikoatya hetatiye kohase hanolohenere hoka ekanasakoite olo hokose hiyaiya hoka hatyoite noxekani, hiyekane hakakoanexe. Hatyaosetaite hiyane hisa noxekani, hiyekane niyahare enomanaha — nexa.

Mateus 18

1 Hatyo xowaka exaotyakiraharenae tyoaha Jesus haliya hoka axehenahene: — Xekohaseti enokoa nalitare kalorexe tyaohena hoka xala atyo masakare kalorexe hatyo nali? nexaha. 2 Nexaha hoka Jesus kawisa hatya xoima hoka enahetaha mokene 3 hoka nehena: — Aliterexe nomita xihiye: maisaiya xehawareharetita xawenane exahe xoima akereta xisaohitita hoka maisaiya hatyo nali xiyaneta. 4 Hoka xala xamaniya maxahenerehare exe xoima tyaonitere akereta tyaona hoka hatyo atyoite kalorexe tyaona enokoa nali. 5 Xala xamani atyoite waiye moka xoima exakerehare hoka natyo atyo waiye mokita. 6 — Hoka exehare xoima mokosenai tyakekotereharenai natyoiya atyo hatya iniyalahare aomanekisa hoka halakihenahitaha hawenaneha nokoamaniye hoka ehekoretaiya atyo kaxawatyaka one kaloxere xaiya sehali kaloliro mehetyakalati kaxolatyaka ihino hiye hoka maisa ahowitikisa xoimanai nawenane maheta. 7 — Kaxiyani, halitinai iniyalahare aomanekijita haiyaharenae hoka hatyo hiyeta haiyanai halakisahitaha hawenaneha waiyexe maniyata! Nikare terota atyoite kawenatyakehena. Xakore hoka kirakoane atyoite kaxomokaka nikare axomokaniki akahenere — nexa. 8 — Hiyeta hoka hikahe exahe hikiji harenai iniyalahare aomanekijita hiso hoka hirikotene hoka haxawatene. Ehekoretaiya himakahehare, himakijihare hiyane wenati waiyexe nali. Hoka maisaiya atyo ehekoreta xini hikahe, hikijinai kakoita mainikere hikaxawatyaka irikati mawakenehare nali hoka. 9 Maika hiyose iniyalahare aomanekijita hiso hoka holokotya hiyene hoka haxawatene. Ehekoretaiya hamaniya xoserore kakoa hiyane wenati waiyexe nali hoka maisaiya atyo ehekoreta xini manene hiyosenai kakoita hikaxawatyaka irikati mawakenehare nali hoka. 10 — Xiriharira hoka maisa ximaxaiminirita hatya hekoti exehare xoimairanai. Aliterexe niraehena xihiye, ekahinaetyaseharenaiha anjonai atyo tyaotaha minita Baba enokoa tyaonitere haliya. 11 — Hiyaiya, Haliti Ityani atyo tyoa taweheta, iyeheta maheta mititereharenae — nexa. 12 — Xoanere atyo xiyahekola? Hatya halitiya 100-ri kakalaneroxere hoka haliya meta hoka xoanaiya tyaohena? Halakisaite 99-ri tyairi heno nisakoatyahitere nalita hoka xane ite taweheta kalanero metehenere. 13 Aliterexe nomita xihiye, kaokeheteniya hoka ihalahareya ekakoa, hatyo 99-ri mameteneharenai tyaoniterenai xahexe. 14 Nikareta tehitiya Xexe enokoa tyaonitere. Kasani maisa hatya hekoti exehare xoimanai meta aokare. 15 — Hihinaehareya iniyalahare tyoma hikakoa hoka hiyane hahotikisa iniyalahare enómane enomana. Maika hatyoharenai metahare hisoma, xiso hinamanai taita. Semaiya atyo hiraene hoka hihinaehare atyo waiye maniya hamoheta. 16 Maisa semaxemaita hiraine hoka hiyanehitiya hatya exahe hinamahare kakoa enomana hoka hiraehitiya ekakoa ehaotyahita hoka xoalinihare kairaetyakehena hoka semaha. 17 Hoka maisaiya exahe semita hatyonai niraene hoka maika tyakekohatiyenai hotyali hiye hiyakaini. Hoka maika maisa sema aokowita hatyonai niraene hoka majudeunehare akereta, kalorexe noloxa resebityasehare akereta hamokene. 18 — Aliterexe nomita xihiye: xoare xamaniya atyoite xamahokoanitya ali waikohekoa hoka enokoa nali tehitiyaiya atyoite kamahokoanityaka. Nikare ite xoare xamani xaoka ali waikohekoa hoka enokoa nali tehitiya atyoite kaxaokaka. 19 — Xasemehena: ali waikohekoa atyoite hinama hare xinekonitarenai iraexahenaha hoka axehenaha hatyohare makere hoka hatyohare atyoite Baba enokoa tyaonitere tyoma enomanaha. 20 Hiyaiya, aliyako xamaniya atyoite hinamahare, hanamahare hohisakoita nokoamaniye tyaonahitaha hoka natyo tehitiya atyoite enekoniha notyaonita — nexa Jesus ihiyeha. 21 Hatyaoseta Pedro xane Jesus haliya hoka axehenene: — Xekohaseti, nohinaehareya fera iniyalahare mohena natyo hoka xoanamakiya nomaotyaniheta iniyalahare exomokala natyo? Xoana, 7-kiya hoka ehekore? nexa. 22 — Maisaiya. Maisaiya atyo 7-ki taita himaotyanehitita. Maika kahareki himaotyanehitita — nexa Jesus. 23 — Hiyaiya, wenati Xekohaseti enokoatare koa maniya atyo motya hatya kalorexe ewakaneharenai kakotanetere hoka habakatyaka aokitere ihiyeha akereta. 24 Habakatyaka aokita hoka hetatiye kaoka enomana, hatyo atyo kalore kakotanetene. 25 Xakore hoka ewakanehare maisa kaoloxere hoka maisa xoare kakoa bakatita hakotane. Hoka exekohase ebetetyaka aoka wakaharenai akereta, exanityo, ityaninai, tyotya ixiyehare harenai hoka habakatyaka aoka. 26 Hoka ewakanehare hakaolise kakoa meholokoa haxekohase nahalakoa hoka axene: “Awa atyo hikaholawaka nokakoi, nabakatyaite hiso!” nexa. 27 Nexa hoka exekohase airakoaneharetene hoka emaiyareheta ekotane hoka halakisene hoka xaneheta. 28 — Hikoaheta enonita hoka ahalakoatya hahinaehare hakitere kakoa hoka hatyo kakotanetene 100-hokose olo hoka otoka hatyo hahinaehare ekoloako hoka xalawasekoatene hoka nehena ihiye: “Hikakotanetere natyo habakahena!” nexa. 29 Nexa hoka ihinaehare hakaolise kakoa meholokoa enahalakoa hoka axehenene: “Awa atyo hikaholawaka nokakoi, nabakatyaite hiso”, nexa. 30 Nexa xakore hoka maisa tyakekota iniraene, hoka xane berexoako mokene ebakala hakotane kijiya. 31 Hatyaoseta haiyaharenai wakaharenai waiyaha nikare tyaohenere hoka maisa waiyeta ihiyeha hoka xane xakaihahene haxekohaseha hiye. 32 Hatyaoseta exekoseha kawiheta hatyo wakahare hoka nehena: “Kaxiyani, himaisakaisere. Tyotya hikakotanetere natyo atyo nemaiyareheta, hirae nohiye hoka. 33 Xoana hoka maisa hairakoaneharitita hihinaehare nairakoaneharehenere hiso akereta?” nexa ihiye. 34 Exekohase ehare ihiye hoka axikatene berexoako xeta, iniyalahare mokahene maheta, tyotya hakotane bakahetehenere kijiya. 35 Hatyaoseta Jesus halakihena hairaine hoka nexa: — Nikare ite Baba enokoa tyaonitere moka xiso, maisa ximaotyanehitita kaiserehare xihinaehare iniyalahare mohenere xiso hoka — nexa.

Mateus 19

1 Jesus hatyohare tahi irae najikinita, xaneheta Galiléia koa nalita hoka xane Judéia koa maniya Jordãoxa halakoiya. 2 Kahare haliti xane exema. Hoka hatyo nali kaokaha hoka hokakiterenai aiyatelikiheta. 3 Hatyaoseta haiyanai fariseunai tyoaha ehaliya hoka hasakaharetyahene maheta axehenahene: — Xoana wiyaotyakisakaho hiyetaiya hatya haliti waiyehena xoalini hare xemere halakiheta haiyanityo? 4 Hoka Jesus nehena: — Xoana maisala xakaixaretyare iraeti kaxairatyakehenere nehenere: “Hetati xowaka Enore tyoma ena, ohiro”, nehenere? 5 Hatyo xowaka nexa Enore: Hiyeta hatya halitite halakisa hanexe, hanityo hoka tyaona haiyanityo kakoa hoka hatyo hinamanaite haterore tyaonaha, nexa. 6 — Hatyo hiyeta maisa atyo hinamaha xini, xakore hoka hateroreha atyo. Hatyo hiyeta halitiya maisa exaorehitita Enore hahotyalita mohenerehare — nexa Jesus. 7 Hatyaoseta fariseunai axehitiyene: — Hoka xoana atyo hoka Moisés atyo hatya halitiya halakiheta aokowihena haiyanityo hoka halakisati baberanexa isa enomana hoka axikahetene aoka? nexaha ihiye. 8 Hatyaoseta Jesus nehena: — Maisa xawaiye xahekolere hoka Moisés nikare irae. Xakore hoka maisa atyo hetati kaomakehenere xowakiya nikarexe ene xini. 9 Hiyeta hoka nomita: hatya halitiya halakiheta haiyanityo, maisa xakore hatya watyaliyene hoka xaneya hatya ohiro kakoa tyaohitiya hoka iniyalahareya atyo tyoma. Hatyaiya xane ehalakirahalo kakoa tyaohitiya hoka iniyalahareya atyo tyoma — nexa. 10 Hatyaoseta Jesus xaotyakiraharenai nehenaha: — Nikarexeya hatyo haliti nawenane haiyanityo kakoa hoka ehekoretaiya atyo maisa xoare maheta kakaiyanityotyakita — nexaha. 11 Hoka Jesus nehena: — Exe xaotyakisati atyo maisa tyotya anere xini. Enore nikare tyaona aohenerenai anere taita atyo. 12 Hiyaiya, kahare xoalini hare hiyeta atyo haiyaharenai maiyanityota. Haiyaharenai atyo maiyanityohare terota maheta tyaona. Haiyaharenai atyo kaxaikoharetyakaha hoka maisa aliyakere kaiyanityohitaha. Haiyanai atyo maisa kaiyanityoreha Enore koamaniya hawenaneha hiyeta. Hoka xala xamani atyo exe xaotyakiye xema tyaona aokowita hoka tyaona — nexa Jesus. 13 Hatyo najikinita haiyaharenai kolatyaha xoimamokosenai Jesus ana, ekaokakisa hakahe ihiyeha hoka iraexatya etahiha maheta. Hoka exaotyakiraharenae mahokoanetya etyoaneneha enomana. 14 Hoka Jesus nehena: — Kotare xoimanai tyoa nomani, awa atyo xamahokoanitya etyoaneneha nomani. Hiyaiya, Xekohaseti enokoatare waikoherakoa atyo exe xoimairanai tyaonitere akereharenai anere — nexa. 15 Hatyaoseta ekaokakisa hakahe xoimanai hiye hoka iraexatya enomanaha. Hatyo najikinita xaneheta hatyo nalita. 16 Hatyaoseta haxowaka xoimahaliti kaoka Jesus ana hoka axehenene: — Waiyexe Xaotyakisatiye, xoareya notyoma waiyexe hoka wenati waiyexe matyotenehare nali noxani? nexa. 17 — Xoanere hoka xekohaseti waiyexe haokita natyo? Waiyexe atyo haterore, Enore takita atyo waiyexe — nexa Jesus. — Wenati waiyexe matyotenehare koamaniya hisaona haokowita hoka Xaotyakiyenai xema hisaona — nexa. 18 — Xoarenai hatyo xaotyakiyenai? nexa axene. Hoka Jesus nexa: — Awa atyo haisa, awa atyo iniyalahare hisoma ohiro kakoa, awa atyo hikaiwa, awa atyo hamaoseratya. 19 Haiminisa hexe, hityo xoaha, hawaiyehena haiyanai hiso hawaiyetyoawitere akereta — nexa. 20 — Haokitere akereta noxoiminita notyaonita tyotya hatyo xaotyakiyenai xema — nexa. — Xoareya notyomihitiya? nehitiya hatyo xoimahaliti. 21 Hoka Jesus nexa: — Waiyexe maniya kaiserehare hisaoheta haokowita hoka hiyane tyotya hixiyeharenai habetetya hoka hisa olo maoloxaharenai ana. Nikare ite hisaona hoka hikaoloxere hikaxiyeharexe hisaona enokoa nali. Hatyaosetataite hisoheta hoka hisoa noximi — nexa. 22 Hatyohare xoimahaliti sema hoka amaikohare hoka xaneheta, kahare kaxiyeharexe hoka. 23 Xaneheta hoka Jesus nehena haxaotyakiraharenai hiye: — Aliterexe nomita xihiye: howitihare atyo kaoloxere nawenane Xekohaseti enokoatare koamaniya — nexa. 24 — Hoka niraehitiyaite: howitihare atyo kaoloxere nawenane Xekohaseti enokoatare koamaniya. Kamelo howitihare kaxajiyakisakitere awiyahi nakoako xahehare howitini atyo — nexa. 25 Exaotyakiraharenai sema hatyohare hoka hakaharetyoaha hoka axahene: — Nikarite hoka xalaite kaiyakehetehena? nexaha. 26 Hatyaoseta Jesus wahakotya enomanaha hoka nehena: — Halitinai ana atyo hatyohare howitihare. Xakore hoka Enore ana atyo maisa xoare hare howitiharexe — nexa. 27 — Hiyaiya, tyotya atyo wahalakiharetyoa hoka wisoa hiyema. Hoka xoanere ite kaxekakehena womana — nexa Pedro axene. 28 Hoka Jesus nexa: — Aliterexe nomita xihiye: tyotya xoalinihare Enore ewaitarehetehenere hoka Haliti Ityani tyokehenere haokahakala waiyeharexe heno xowakaite, xiso nokoamaniye xisaohenerenai tehitiyaite xisoka 12-okahakalati heno hoka 12-hotyali Israel hotyalinai xekohasenai xisaona. 29 Hoka tyotya haiyaharenai nohiyiti halakihenere hahana, haximarenenai, haximalonenai, hanexe, hanityo, haisaninai, hawaikohera harenai hoka kahaliki atyoite hatyoharenai kaxekakeheta enomanaha, wenati waiyexe matyotenehare tehitiyaite kaxekaka enomanaha. 30 Hoka kalikini atyo kahare kalorexe tyaoniterenai atyoite wakahare tyaoheta, hoka kahare wakahare tyaoniterenai atyoite kalorexe tyaoheta — nexa.

Mateus 20

1 Jesus nehena: — Enore koamaniya nawenatyaka atyo uva katenai xekohasehare weta xane hoka hatenitiyenai hiye irae hoka hakaha enomana emasenekoa aokitere akereta. 2 Hawenanaho akereta irae ekakoaha, hahoko olo kakoa haki ferakene bakatyahene aokowi hoka axikatyahene hakaha maheta ehananehare koni. 3 Eno kamaihena hoka xanehitiya wenakalati nekesekoa hoka waiya haiyaharenai, maisa xoare tyomareha. 4 Hoka nexa ihiyeha: “Xiyane xisonai tehitiya xahaka nomasenikoi. Nabakatyaite xiso enaosexeta”, nexa ihiyeha hoka xaneha. 5 Nikare totahikoa, makakoahena hoka nikareta iraihitiya haiyanai hatenitiye hiye. 6 Komita waikoitehena kamai hoka xanehitiya hoka waiyehitiya haiyaharenai. Hekotata maisa xoare tyomareha hoka nehena ihiyeha: “Xoana hoka waha aka ali xisaonita, maisa xoare hare xisomare?” nexa ihiyeha. 7 xala hare iraexe wikakoa hoka maisa wahakare”, nexaha ihiye. Hoka nexa ihiyeha: “Xiso tehitiya xiyane xahaka nohananihare koni”, nexa. 8 — Maka hoka masene waikatehare nexa kaxaikotyatiye hiye: “Hiyane hakiterenai hakawihetehena hoka habakahenahene. Maika miyanitiye kawakatyakehenere hotohare habakatya. Nikare makere, hoka hetati kawakatyakehenere ite miyanitiye habakatya”, nexa ihiye. 9 Hatyo makehena hahenerenai ana hahoko xakini olo hoko isa. 10 Hatyaoseta motyalaite hetati hahenerenai xahekolaha hiye hoka exahereha kabakatyaka aokahitaha. Xakore hoka nikareta tehitiya hahoko xakini olo hoko isa enomanaha. 11 Bakatyahene hoka maisa waiyeta ihiyeha hoka ehareha masene waikatehare hiye. 12 Hoka nehenaha: “Exe miyanitiye kaxahakakisakehenerenai atyo inirita hakaha hoka wiso atyo wahaka watere nase, waha aka. Xakore hoka wiso akereta atyo habakatyahene”, nexaha. 13 Hatyaoseta exekohaseha nehena hatya hiye: “Hasemehena, nohinaehare, maisa atyo namaoseraita hiso. Xoana maisa niraehenere hikakoa xowaka hahoko olo kakoa haki ferakene nabakatya hiso hoka hahaka nomani naoka hoka haohenere hotyare?” nexa ihiye. 14 hotohena holoxa hoka hiyanehetehena hihana xeta. Hiyaiya, kasani exe haliti miyanitiye naxikahenere ana nisehenere homana akereta nisa naokowita”, nexa. 15 maisaiya kore naokitere akereta noloxi kakoa notyomita? Xoana hokoawahareta kore ihiye, waiye namokiterene hiyeta?” nexa. 16 Jesus halakihena hairaine hoka nexa: — Nikare ite kalikini hetatiye tyaoniterenai miyanitiye tyaoheta hoka kalikini miyanitiye tyaoniterenai atyoite hetatiye tyaoheta — nexa. 17 Hatyaoseta Jesus xanehena Jerusalém xeta hoka haxaotyakiraharenai kakoa irae hawawaha heko tonahitaha hoka nehena: 18 — Xasemehena, wiyaneta Jerusalém xeta. Hatyo nalite Haliti Ityani kamatawatyakehena sacerdotenai xekohasenai ana, xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai ana. Hatyonaite exaisaka aokaha hoka 19 majudeuneharenai anaite halakihenahene. Hoka hatyonaite koexahalisene, mokonasetene, berekotyahene ite atyalihose xaimaholatyaka hiye. Xakore hoka hanamaki ferakene najikinitaite kaseheta — nexa Jesus. 20 Hatyaoseta Zebedeu exanityo kaoka haisaninai kakoa Jesus ana, meholokoa enomana axene maheta. 21 — Xoare haoka? nexa Jesus. Hoka nehena: — Kalorexe hisaohenere xowakaite kasani nityaninai tyokaha hihaliya naokita, hatya hifihini maniya, hatya hiwatone maniya xoaha — nexa axa Jesus. 22 Nexa hoka Jesus nehena ityaninai hiye: — Maisa atyo xawaiyorexe xaxitereharenai kakoa. Xoana xisonaiya xisera erakakalati akore noterehenere? nexa. (Hakamane xaokaka nikareta Jesus.) — Há, wisereniya — nexaha. 23 Hoka Jesus nexa: — Aliterexe atyoite xisera nerakakali akorexa. Hoka maisaiya atyo natyonai xala nokane xamani nofihini maniya, nowatoni maniya xoaha naokita. Hatyo okahakalatinai atyo Baba aohenerenai anere taita, hoka hatyo ana isene — nexa. 24 Hatyaoseta 10-hare exaotyakiraharenai semaha hatyohare tahi hoka ehareha hatyo haximarene kakoarenai hiye. 25 Hatyaoseta Jesus kawisahene tyotyaha hahaliya hoka nehena: — Xekohasetinai atyo wakatita halitinai, exahe kalorexenai atyo wakatyahitene. Hatyohare atyo waiyekehalakita xomana. 26 Hoka xisonaiya atyo maisa nikare xisaonita. Xala xamani atyoite xinekonitare kalorexe tyaona aokowita hoka maika hahena hahinaeharenai ana. 27 Exahe xala xamani xinekonitare kalorexe tyaona aokowita hoka maika xiwakanehare tyaona. 28 Hiyaiya, Haliti Ityani kakoita tyoa maisa kahakaka enomana maheta xini, xakore hoka tyoa haka maheta, exahe waini hoka iyeheta maheta kahare haliti — nexa. 29 Hatyaoseta jiyehenahitiyaha wenakalati Jericó nalita hoka kahare haliti xane Jesus xema. 30 Hatyaoseta hinamahare maxoseharenai ahoti kilihi tyokiterenai semaha Jesus jiyane hoka kawiyahena: — Xekohaseti, Davi jikolahare, hairakoaneharehena wiso! nexaha. 31 Hatyaoseta kahare haliti xaneterenai mahokoanetya ekawiraha, exahe mema tyaonaha aokahitaha. Xakore hoka exahehare kinatyaxa kawiyatyaha: — Xekohaseti, Davi jikolahare, hairakoaneharehena wiso! nexahitaha. 32 Hatyaoseta Jesus tityoa hoka kawisa maxoseharenai hoka axahene: — Xoana namoka xiso xaokita? nexa. 33 — Kasani hakaxoseheta wiso waokita — nexaha ihiye. 34 Jesus airakoaneharetya maxoseharenai hoka ekaokakisa hakahe exosenaiha hiye. Hatyaoseta waiyakatyarehenahitehena rotita. Hatyaoseta xaneha Jesus xema.

Mateus 21

1 Xane exaolitiki henaha Jerusalém hoka kaokaha wenakalati Betfagé nali, Oliveiras tyairiya haliya. Hatyo nalita, Jesus axikatya hinamahare haxaotyakiraharenai haheta maniya exakerexe iraiti kakoa: 2 — Xiyane exe wenakalati waheta maniya tyaonitere nali. Hoka nalite xiyaiya boriko exolatyakahare haisanirise kakoa. Hoka maika xaolika hatyo hinamanai hoka xisoa ekakoaha ali. 3 Maika xala xamani xoare nehena xihiye hoka xexa: “Xekohaseti aokahitene haomana”, xexa. Nikare ite xirae hoka halakisahene rotita xomana. 4 Nikare tyaona iraiti xakaisasehare xairahenere akereta tyaona maheta: 5 “Maika xexa Jerusalém yerenai hiye: kalikini atyo xiyekohase kaokehena. Hatyo atyo waiyexehare hoka tyokita boriko ityani heno”, nehenere akereta. 6 Hatyaoseta exaotyakiraharenai xaneha enaheta maniya hoka Jesus aokitere akereta tyomaha. 7 Kaokaha boriko exahe ityanirise xoaha kakoa hoka haimanaeha mokaha ehenoha hoka Jesus tyoka eheno. 8 Jiyehenahitiyaha hoka kahare halitinai xanetere exema mokahitaha haimanasenaiha waikoa enaheta maniya. Haiyaharenai xane iyaliti irikotyaha hoka mokahitaha ahotyaho. 9 Hatyaoseta enaheta xaneterenai, enajikinita tyoiterenai xoaha kawiyahenaha: — Wihalahareta, Davi jikolahare kakoa! Xekohaseti Enore, waiyira hamohena hexare kakoa tyoiterehare! Wihalahareta hikakoa, Enore! nexaha ihalaharahitaha. 10 Hatyaoseta Jesus kaoka Jerusalém nali hoka tyotya naliyerenai wahakohenaha enomana hoka axakakoahenaha: — Xala hatyo kaokehena womana? nexaha. 11 Hoka halitinai nexa ekoaxatyaha: — Exe atyo iraiti xakaisasehare Jesus, wenakalati Nazaré nalitare, Galiléia koatare — nexa exemata tyoiterenai ihiyeha. 12 Hatyaoseta Jesus xane isoa Iraexatyakalati Hanako hoka aihikoaheta tyotya hatyoako iyakaiterenai, betetiterenai xoaha. Olo ehaikoakihititere mexanenai herawatya, watyaha betiterenai nokahakalanai harenai exoakikoatya 13 hoka nehena: — Exakere xairatyoare tyaonita Enore niraine babera waiyexe nanekoa: “Nohani atyoite Iraexatyakalati Hana kaxaokaka”, nexa. Xakore hoka xiso atyo kaiwarexenai xalijiniharexe xateroakisakala niyahare xamokene — nexa Jesus ihiyeha. 14 Hatyaoseta maxoseharenai, maetonaneharenai xaneha Jesus ana Iraexatyakalati Hanako hoka tyotyaha aiyatelikihenahitene. 15 Xakore hoka sacerdotenai xekohasenai, iraiti kakoa waiyoreterenai harenai ehareha ihiye, hokakiterenai aiyatelikihititere hiyeta, exahe Iraexatyakalati Hanako xoimanai kawiyakotitere harenai semaha: — Davi jikolahare kakoa wihalahareta! nexahitere harenai hoka. 16 Ehareha hoka nehenaha Jesus hiye: — Xoana, hasemita iniraineha? — Há, nasemitene. Xoana, maisa xiyaiyare Iraiti Waiyexe nanekoa exakerexe kaxairatyakehenere: “Enore aotyakisa xoima kiranexe, xoima aokokitaterenai harenai waiyexe taita iraeha maheta”, nehenere? nexa ihiyeha. 17 Hatyaoseta Jesus halakisahene hoka hatyo wenakalatita xaneheta hoka xane wenakalati Betânia nali hoka nali nemaka. 18 Kamaetali haikoahitita Jerusalém xeta hoka naka. 19 Hoka waiya halohalo kate, ahoti kilihita tyaonita hoka xane waiyakatetene iri xahita. Xakore hoka maisa kaliye, ehana taita. Hoka nehena halohalo kate hiye: — Maisaiya exehekota hikalihitita — nexa ihiye. Nexa hoka halohalo kate nirihena rotita. 20 Exaotyakiraharenai waiya hatyohare hoka hakaharetyoaha hoka nexaha: — Xoana haxerore níra — nexaha. 21 Hoka Jesus nehena: — Aliterexe nomita xihiye: xityakekotaiya hoka maisa ximatyakekoneta hoka exe namokitere halohalo kate akeretaiya xisoma. Maisaiya exakere taita xini. Exaheya xexa exe tyairi hiye: “Hakikisoahena hatyaoseta hoka hiyane hexoahena onexa”, xexaiya ihiye hoka nikareya tyaona. 22 Xityakekotaiya hoka xiraexahena hoka xoalini hare xaxehena hoka xaokitere akeretaiya atyo tyaona xomana — nexa. 23 Hatyaoseta Jesus haikoaheta Iraexatyakalati Hana xeta. Hatyaoseta aotyakijita halitinai hoka sacerdotenai xekohasenai, judeunai nityohalitiranai xoaha tyoa kaokaha ehaliyita hoka axehenahene: — Xala niraine kakoare hiso hoka nikare hisaonita? Xala xaokala xema nikare hisaonita? nexaha. 24 Hoka Jesus nehena: — Natyo tehitiyaite naxa xiso. Xekoaxatyaite nomani hoka noxakaite xihiye noxaxikatyasehare tahi. 25 Xala niraene xema João batixatya haliti? Xoana Enore niraene xema, halitinai niraene xema kore? nexa ihiyeha. Nexa hoka iraikakoahenaha: —“Enore niraene xema”, wexaiya hoka nexaiya axa wiso: “Enore niraene xema hoka xoana hoka maisa xityakekota João?” nexaiya wihiye. 26 niraene xema”, wexaiya hoka maisaiya waiyeta halitinai hiye hoka xoana xamaniya mokaha wiso. João atyo iraiti xakaisasehare aokahitaha — nexa iraikakoaha. 27 Hatyo hiyeta nexaha Jesus hiye: — Maisa wawaiyorexe João akiti kakoa — nexaha. Nexaha ihiye hoka Jesus nehena: — Natyo tehitiyaite maisa noxakaita xala niraene xema exeharenai notyomita — nexa ihiyeha. 28 Jesus nihitiya: — Xasemehena, xoanere atyo xiyahekola? Hatya haliti hinamahare kaisaniye. Hoka nexa haisani hetatiyehare hiye: “Hiyane hahaka wimasenekoa, haré”, nexa. 29 Nexa xakore hoka“Maisa noxani nahaka naokowiye, abá”, nexa hanexe hiye. Nexa ihiye hoka enajikini maniya kehexaharetyoaheta hoka xane haka hanexe aokitere akereta. 30 Enexeha nikareta tehitiya iraihitiya haisani xoimere kakoa hoka,“Há, noxanite nahaka, abá”, nexa hanexe hiye xakore hoka maisa xaneta. 31 — Xala hare hanexe aokitere akereta tyaona? nexa Jesus axahene. — Ityani hetatiyehare — nexaha. Hoka Jesus nehena: — Kalorexe noloxa resebityaseharenai, enatyalolonai xoaha atyo iniyalahare tyomahitaha, xakore hoka hatyonai hotohare atyo tyaonahitaha Enore koamaniya xahitita. 32 Hiyaiya, João Batista atyo tyoa hotikisa maheta xomana aliterexe ahotyaho, xakore hoka maisa xityakekotene. Hoka olo resebityaseharenai, enatyalolonai xoaha atyo tyakekone. Hoka xiso atyo hatyoharenai xiyaiya xakore hoka maisa xahalakijita iniyalahare xománe xityakekotene maheta. 33 Jesus nexa: — Xasemehena exe xaimenekotyati: hatya haliti fitya uva katenai hamasenekoa hoka talahokotya hamasenekoa. Tyoma uva kakatyakala vinhoxa tyoma maheta, enoakiya kahainatya hakakoare waiyakoatya hamasene maheta. Hatyaoseta haiyanai halitinai ana halakisene, kaxaikoahene hoka xonehena hoka irakakakoahenahitene maheta. Hatyaoseta xane hakiti seko akiya. 34 Hatyaoseta inimexaka xowakehena hoka masene xekohasehare axikatya hawakaneharenai masene kaxaikotyaseharenae ana holini iseheta enomana maheta. 35 Xane kaokaha hoka masene kaxaikotyaseharenai otokaha ewakaneharenai hoka hatya mokotyaha, hatya aisaha, hatya sehali kakoa mokohenaha xoaha. 36 Hatyo najikinita exekohase axikahitiya hawakaneharenai hetati axikahenere xahe. Xakore hoka masene kaxaikotyaseharenai nikareta mohenahitiyene. 37 Hatyo najikinita axikatya haisani kaiserehare, ahekotya hoka: “Nityani atyoite naxikatya hoka aiminisahene”, nexa. 38 Xakore hoka masene kaxaikotyaseharenai waiyaha ityani hoka nexaha: “Exe atyo masene xekohasehare ityani. Nika waisene hoka masene ite womanere tyaona!” nexaha. 39 Hatyaoseta otokaha ityani hoka sekose xaneha ekakoa masene nonitata hoka aisahene. 40 Hatyaoseta Jesus axehenahene: — Hoka hatyo masene xekohasehare ite kaokehetehena hoka xoanaite mohena hatyo masene kaxaikotyaseharenai? nexa. 41 Hoka nexaha: — Aisaite hatyo masene kaxaikotyaseharenai xalijiniharexenai hoka hahotyalinai anisaite halakihitiyene. Hoka hatyonai atyoite iseheta enomana holini, inimexaka ferakenehena hoka — nexa. 42 Hoka Jesus nehena: — Xoana koxaka xakaixaretya Iraeti waiyexe nanekoa exakere nehenere: “Sehali hati nomaseharenai maxaokarehenere atyo hati tononako kaxomokaka. Xekohaseti xekane atyo. Hoka hatyo atyo waiye kaiserehare”, nehenere? 43 Hoka Jesus nihitiya: — Hatyo hiyeta nomita xihiye: Enore waikoherakoa atyo xomanere xakore atyo hoka kaxemaisatyaka xonita hoka kahalakisaka atyoite hahotyaliharenai Enore aokitere akereta tyaoniterenai ana. 44 — Xala xamani atyoite exoa hatyo sehali heno hoka taikoehekoa atyoite. Hoka hatyo sehaliya atyo hatya heno exoa hoka miyoheteniya atyo — nexa. 45 Sacerdotenai xekohasenai, fariseunai xoaha semaha hatyo Jesus xakaini metaharexe hoka otyahene, exaokakaha terota atyo nikare iraeta. 46 Hatyo hiyeta otokahene aokowiha, xakore hoka mairahitaha halitinai, halitinai Jesus iraiti xakaisasehare aokahitere hiyeta.

Mateus 22

1 Hatyaoseta Jesus haxaimenekola kakoa xakaihitiya ihiyeha hoka nehena: 2 — Xekohaseti enokoa tyaonitere koamaniya nawenatyaka atyo hatya xekohaseti ityani kaiyanityohena hoka tyoma hisehaliti haisani nawenakakoane niyahare akereta. 3 Hoka axikatya hawakaneharenai kaixakatyaha maheta kaexakahenerenai. Xakore hoka maisa tyoa aokowiyahitaha. 4 Hatyaoseta axikahitiya haiyaharenai hawakaneharenai hoka nexa ihiyeha: “Maika xiyakai xikaexakalaharenai hiye. Koxaka tyotya memere hisehaliti. ‘Koxaka naisa bowi mokosenai, bowi koloterenai hoka koxaka tyotya memere. Kasani tyoaha hisehaliti ana naokita!’ ” nexa. 5 — Xakore hoka ekaixakalaharenai maisa hatyoharenaeta aokahitaha hoka xane tyomaha aokowiterehare ana xaneha. Hatya xane hamasenekoa nali, hatya xanehena haxiyehare nitini xomokakala nali xoaha. 6 Haiyaharenai otokaha ewakaneharenai hoka mokohekoatyahene hoka aisahene. 7 Hatyo hiyeta xekohaseti ehare hoka axikatya hasorarexanai aisaha maheta hatyo katawanakahenerenai, exahe enawenakalaha hoka kerahaotya maheta. 8 Hatyo najikinita kawisa hawakaneharenai hoka nexa: “Wenakakoati niyahare hisehaliti notyomehenere mema, xakore hoka wikaexakalaharenai atyo maisa tyoahitaha, maisa waiyexeha hoka. 9 Hoka xiyanehena kalikini ahotyahonai hoka xakaexakatya tyotya xahalakoahenerenai”. 10 — Hatyaoseta ewakaneharenai xaneha ahotyaho hoka ahohisakoatyaha tyotya ahalakoahenerenai, waiyexeharexenai, mawaiyexeharexenai xoaha. Hoka hisehaliti tyaohenere ako kaise haliti moka. 11 Hatyaoseta xekohaseti isoa waiya maheta kakaexakatyakehenerenai hoka waiya hatya haliti maisa hisehaliti anere imiti ako xini ijoita. 12 Hoka axene: “Nohinaehare, aliyakere ali hisoa, maisa xakore hisehaliti anere imiti akore xini hiso hoka?” nexa. Nexa hoka maisa xoare nita. 13 Hatyaoseta xekohaseti nexa hawakaneharenai hiye: “Xolatya exe haliti kijinai, exahe ewaotyalinai xoaha hiye hoka xaxawahetene menanaka makaliroti koni. Hatyo nalite tiya, exahe karai, karai, nexaite haikolinai moka”, nexa. 14 Jesus halakihena hairaine hoka nehena: — Hiyaiya, kahare atyo kakaexakatyakita, xakore hoka haiyanai taita atyo kaxaokakita — nexa. 15 Hatyaoseta fariseunai hikoahenahitaha hoka ahekotyaha hasakaharetyaha Jesus maheta, kasani ehaikoare irae hoka iniraine kakoita iraeharetyahene aokowita. 16 Hatyaoseta axikatyaha haxaotyakiraharenai, Herodes koamaniya tyaoniterenai xoaha nexaha Jesus hiye maheta: — Xekohaseti, hawaiyexeharene atyo waiyekehalakita womana, aliterexe atyo haotyakijita Enore aokitere akereta. Maisa atyo haiyanai xahekola hityakekore, hakakoa atyo halitinai hiyaiyita. 17 Hoka xoanere atyo hiyahekola: xoana wiyaotyakisakaho hiyetaiya hoka wisehenaite olo kalorexe Roma yere ana, maisaiya kore? nexaha. 18 Nexaha hoka Jesus otya inirawaneneha hoka nehena: — Teraharetyoarenae, xoana hoka xahasakaharetya xaokowita natyo? 19 Xamehena olo hokose xijitere hoka nowaiya! nexa. Nexa hoka isaha olo hokose enomana. 20 Hoka Jesus axehenahene: — Xala nexare exahe niyakotini tiho exe olo hokose hiye? nexa. 21 Hoka nexaha: — Kalorexe Roma yere — nexaha. — Xoare xamani atyo kalorexe Roma yere anere hoka kalorexe ana xisene. Hoka Enore anere hoka Enore ana xisene — nexa Jesus. 22 Semaha nikare iniraine hoka hakaharetyoaha. Hoka halakisaha Jesus hoka xanehenahitaha enonita. 23 Hatyo ferakeneta haiyaharenai saduceunai tyoaha Jesus ana. Enomanaha haliti wainihena hoka maisa kasehetere. Tyoaha Jesus haliya hoka nexaha: 24 — Xekohaseti, Moisés atyo exakerexe aotyakisa: “Hatya haliti wainihena hoka haiyanityo maisanihalota halakisa hoka iximarene atyoite tyaohena hatyo wainiyanenehenolo kakoa hoka kaisanihenaha hoka enaxenane wainihenere ityani atyoite kaxaokaka”, nexa. 25 — Hasemehena, winekoni ene 7-hare haximarene kakoarenai tyaonita hoka enaxenaneha kaiyanityo hoka waini maisanihareta. Hoka iximarene ihiyetare tyaohitiya ekakoa. 26 Xakore hoka nikareta maisanihareta wainihitiya, exahe ihiyetareha hoka tyaohitiya ekakoa hoka wainihitiya. Nikare makere hatyo 7-harenai waini tyotya. 27 Waini tyotehenahere najikinita waini ohiro. 28 — Nikarite hoka xala exanityo kaisere ite hatyo ohiro tyaohetehena, kamatinai kasehetehenere xowakiya? Hiyaiya, tyotyaha atyo tyaonaha ekakoa! nexaha Jesus hiye. 29 Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Xiso atyo ehaikoare xahekotita. Maisa atyo xawaiyorexe Iraiti Waiyexe xairatyoare tyaonitere kakoa, exahe Enore niyatere kakoa hoka — nexa. 30 — Hiyaiya, kamatinai atyoite kasehetehena hoka anjonai enokoa nali tyaonitere akereta atyoite tyaonaha, maisaiya atyo tyaonakakoahenahititaha — nexa. 31 — Hoka xoana maisa kamatinai kasehetehenere tahi xasemare Enore niraene? Exakere atyo nexa: 32 “Natyo atyo Abraão, Isaque, Jacó xoaha Nenorexa”, nehenere. Hoka exeharenai atyo hotikijita: Enore atyo kasexenai Nenorexa hoka maisa atyo kamatinai Nenorexa xini — nexa. 33 Hatyoharenai halitinai semaha hoka hakaharetyoaha exaotyakira kakoa. 34 Hatyaoseta fariseunai ahohisakoatyakakoaha, semaha saduceunai maxekoaxarene Jesus ana hoka. 35 Enekoniha hatya xaotyakiyaho kakoa waiyoretere kasani hasakaharetya aokowita Jesus hoka axene: 36 — Xaotyakisatiye, xoare masakare waiyexe tyotya xaotyakiyahonai konitare? nexa. 37 Hoka Jesus nehena: — Hawaiyehena kaiserehare hiyekohase Enore, hisaonehena exema maniya takita, hahekohena ekoamaniya takita. 38 — Exe iraiti atyo masakarexe waiyexe tyotya xaotyakiyahonai konitare. 39 Hatya ihiyetare tehitiya komitaene hetatiye akereta: Hawaiyehena haiyaharenai hawaiyityoawitere akereta. 40 — Tyotya Moisés xaotyakiraho, iraeti xakaisaseharenai xaotyakira harenai atyo exe hinamanai xaotyakiyenai nali kaxakaisakehena — nexa. 41 Hatyaoseta fariseunai hohisakoahitataha hoka Jesus axehenahene: 42 — Xoare atyo xiso xahekotita Enore Kalorexe Aohenere Cristo tahi akiti? Xala jikolahare xaokitene? nexa. — Cristo atyo Davi jikolahare — nexaha ihiye. 43 Hoka Jesus axehenahitiyene: — Hoka xoanere hoka Davi Isekohaliti Waiyexe kaxaihakohenere xowaka Haxekohase aokene? Hiyaiya, exakere atyo Davi irai: 44 Nexa Xekohaseti Noxekohase hiye: “Hisokehena nofihini maniya, hahalakoaharenai hikijinai katyahe namohenere kijiya”, nexa. (Enahalakoaharenai mehotyaka xaokaka nikareta iraeta.) 45 Hatyo hiyeta Davi atyo Haxekohase aokene hoka aliyakereya Enore Kalorexe Aohenere Davi jikolahare tyaohena xaokita? nexa ihiyeha. 46 Nexa Jesus ihiyeha hoka maisa xala harenai ekoaxahenahitita enomana. Hatyo najikinita maisa xala harenai kinatya tyako axehititene.

Mateus 23

1 Hatyaoseta Jesus iraihena haxaotyakiraharenai, halitinai xoaha kakoa hoka nehena: 2 — Iraiti kakoa waiyoreterenai, exahe fariseunai xoaha atyo waiyore awaiyekehalakatyahitaha Moisés xaotyakiraho. 3 Hatyo hiyeta maika xasemaxematya iniraineha, exahe aokahitere akereta xisaona. Hoka awa atyo tyaonahitere akereta xisaohena. Hiyaiya, maisa atyo aotyakisahiterene akereta xini tyaonahitaha. 4 — Timenere kolare atyo mokahitaha halitinai heno hoka maisa atyo kahinaetyarahene, maisa hakahihikase kakoa hekoti kahinaetyahene hoka hatyo kolare kolatyareha. 5 Xoalini hare atyo tyomahitaha kawaiyakaha maheta. Xiyaiyehena, kalose xairatyahitaha Iraiti Waiyexe nanekoatare hoka olatyahitaha hatyaolinaeha, hakanoha hiye. Xiyaiyehena inimanaeha kanotini nerore. 6 Hisehaliti xowakehena hoka waiyexe okahakalati aose tyokaha aokowiyahitaha, exahe xahohisakoatyakalati hanako hoka okahakalati waiyexe koa taita tyokaha aokowitaha, kaxaiminisaka maheta. 7 Nikare wetekokoa jiyehenaha hoka kasani xaiminisati kakoa kakatyawaxatyaka ihiyeha aokahitaha, exahe“Xaotyakisatiye”, kakaixaretyakaha. 8 — Hoka xisoiya atyo maisa nikareta,“Xaotyakisatiye”, xikakaexaretyakita. Hiyaiya, xityotya atyo hahinaehare kakoarenai taita hoka haterore atyo Xiyaotyakisase. 9 Hoka ali waikohekoa atyo awa hatyatere xexe xaoka. Hiyaiya, haterore atyo Xexe enokoa nali tyaonitere. 10 Maisaiya“Xekohaseti”, xikaxaokakita. Hiyaiya, haterore atyo Xiyekohase, Cristo. 11 Xinekoni xekohaseti tyaonitere atyo etakehare hakiterehare. 12 Hiyaiya, xala xamani atyoite kalorexe aokowita hoka wakahare atyoite kaxomokaka, hoka xala xamani atyoite maisa haiyanae xahehare aokowita hoka kalorexe atyoite kaxomokaka — nexa Jesus ihiyeha. 13 — Kaxiyani, xiso iraiti kakoa waiyoreterenai, exahe xiso fariseunai, teraharetyoarenae makere! Maikaite iniyalahare xikaxomokaka. Xiso atyo xamahokoanitita haiyanai nawenane Enore koamaniya. Maisa xakore Enore koamaniya xisaonare hoka xamahokoanitita haiyanai nawenane ekoamaniya. 14 — Kaxiyani, xiso iraiti kakoa waiyoreterenai, xiso fariseunai, teraharetyoarenae makere! Maikaite iniyalahare xikaxomokaka. Xiso atyo wainiyaneneronai xiyehalo xametakijita, xikaiwita hoka waha xiraexaita xateraharetyoa maheta. Hatyo hiyetaite masakare iniyalahare xikaxomokaka. 15 — Kaxiyani, xiso iraiti kakoa waiyoreterenai, exahe xiso fariseunai, teraharetyoarenae makere! Maikaite iniyalahare xikaxomokaka. Xiso atyo ximahotyoa one kaloxere hoka xiyaneta hakakoare waikohekoa xatawa maheta haliti hoka xiyaotyakiraho tyaona maheta. Hoka hatya atyo xikaokehena hoka xiyahehare irikati mawakenehare xetare terota xamokitene. 16 — Maikaite iniyalahare xikaxomokaka. Xiso atyo maxoseharenai xotokahisaseharenae xaokowita xakore hoka xiso tehitiya atyo ximaxosehare. Xiso atyo exakere xaotyakijita: “Xala xamaniya atyo kaexaretya Iraexatyakalati Hana iniraene katyakekotyaka maheta hoka maisa nikare tyaonita hoka ehekoreya. Hoka xala xamaniya atyo kaexaretya ouro werokere Iraexatyakalati Hanako tyaonitere iniraene katyakekotyaka maheta hoka nikare atyoite tyaohena”, xita. 17 Maotikonexenai, maxoseharenai! Xoare hare masakare waiye: Ouro werokere, xoana, Iraexatyakalati Hana hotikijitere ouro kore? 18 Exakere tehitiya xaotyakijita: “Hatyaiya kaexaretya kirakahare fetatyakalaose iniraene katyakekotyaka maheta hoka maisa nikare tyaonita hoka ehekoreya. Hoka kaexaretya fetatyakalatyaose nali kirakahare tyaonitere kakoa hoka nikare atyoite tyaohena”, xita. 19 Maxoseharenai! Xoare hare masakare waiye: kirakahare, xoana, fetatyakalati hotikijitere kirakahare kore? 20 Hiyeta hoka xala xamani atyo kaexaretita fetatyakalati tahi hoka kirakaharenai eheno tyaoniterenai tehitiya kaexaretita. 21 Exahe xala xamaniya kaexaretya Iraexatyakalati Hana iniraene katyakekotyaka maheta hoka Iraexatyakalati Hana, exahe Enore nali tyaonitere tehitiya kaexaretita. 22 Xala xamani atyo kaexarehena enokoa tahi hoka kaexaritita atyo Enore nokahakala, exahe Enore tyokitere eheno tehitiya kaexaretita. 23 — Kaxiyani, xiso iraiti kakoa waiyoreterenai, xiso fariseunai, teraharetyoarenae makere! Maikaite iniyalahare xikaxomokaka. Xiso atyo xijita xinakaira hiyeta Enore ana holini: hortelã, erva-doce, cominho, atya hana kanakoairoarenae xoaha hiyeta, xakore hoka maisa atyo xityakekore xaotyakiyaho masakare waiyexe: wenati waiyexe, waiyexehaliti, Enore tyakekotyaka harenai. Exeharenai xema tehititaiya xisaonita hoka ehekoreya. 24 Xiso atyo maxoseharenai xotokahisaseharenae xaokowita xakore hoka xiso tehitiya atyo ximaxosehare. Xakowatita atyo nisarese, xakore hoka xatyokita atyo kamelo. 25 — Kaxiyani, xiso iraiti kakoa waiyoreterenai, xiso fariseunai, teraharetyoarenae makere! Maikaite iniyalahare xikaxomokaka. Xatihita atyo kobo, balatoahe harenai ihiniri maniya xakore hoka enakoha atyo kaise tyaonita xiyalijiniharene exahe xokoawaharene kakoare. 26 Fariseu maxosehare! Hatihehetehena kobo nakoako hoka ehenekoa maniya tehitiyaite iyomeheta tyaona. 27 — Kaxiyani, xiso iraiti kakoa waiyoreterenai, xiso fariseunai, teraharetyoarenae makere! Maikaite iniyalahare xikaxomokaka. Xiso atyo motya xawatyakalati nitini iyomere kakoa kaxonatyakitere akereta xisaonita. Henekoa maniya atyo waiyehareha hoka enakoakoha atyo kamati nahe, xetako harenai. 28 Nikareta atyo xisaonita. Henekoa maniya atyo motya haliti waiyexenai ene xiso, xakore hoka xityako atyo kaise tyaonita ximaoserala, iniyalahare xománe. 29 — Kaxiyani, xiso iraiti kakoa waiyoreterenai, exahe xiso fariseunai, teraharetyoarenae makere! Maikaite iniyalahare xikaxomokaka. Xiso atyo waiyehare xawatyakalati xisomita iraiti xakaisaseharenai ana, exahe xawaiyeharehitita toahiya xowaka waiye maniya tyaohenerenai xawatyakalanai. 30 Hoka xita: “Wisoiya atyo wahetakomaniyereharenai tyaonitere xowakiya wisaonita hoka maisaiya atyo tyaonahitere akereta wisaonita, maisaiya atyo waijita iraiti xakaisaseharenai”, xita. 31 Nikare atyo xiraehena hoka iraiti xakaisaseharenai aisehenerenai jikolaharenai terota atyo xaokowita. 32 Hatyo hiyeta hekota atyo xisomita, xamematita xahetereharenai tyomitereharenai! 33 — Owi aisarexenai, owi ityaninai! Xoana hoka xatyahaharetyoita ximaxawatyakene irikati koni? 34 Hiyeta hoka nomita xihiye: naxikatyaite iraiti xakaisaseharenai, waiyorexenai, xaotyakisatiyenai xoaha xomana. Hoka haiyanaite xaisa, haiyanaite xaberekotya atyalihose xaimaholatyaka hiye, haiyanai tehitiyaite xamokonasetya xahohisakoatyakalati hanako, exahe wenakalatinai nihatyakaite xehokatetyahene. 35 Hatyo hiyeta iniyalahare maomaneharenai iniyalahare mohenere, exahe aisehenere xahetakomaniyereharenai atyoite xiheno kaxomokaka, iniyalahare maomanehare Abel kaxaisakehenereta, Baraquias ityani Zacarias xaisehenere Iraexatyakalati Hana, fetatyakalati xoaha nenekesene xaisehenere kijiya. 36 Aliterexe nomita xihiye: tyotya hatyoharenaite kalikiniyerenai heno tehitiyaite kaxomokaka — nexa. 37 Jesus halakihena hairaine hoka nexa: — Jerusalém, Jerusalém! Hiso atyo haijita iraiti xakaisaseharenai, sehali kakoa hamokotita Enore xaxikalaharenai! Kahaliki xakore naxakoloharetya naokowita hihotyaliharenai takoira haisani mokosenai hatane katyahe mokitere akereta, xakore hoka maisa atyo haoka. 38 Hoka kalikini atyoite hihana kahalakisakehena kaiserehare. 39 Aliterexe nomita: Maisa atyoite hiyaiyehitita natyo exakere hiraehenere kijiya: “Xekohaseti Enore, waiye kaiserehare atyo hatyo hexare kakoa tyoiterehare”, hehenere kijiya — nexa Jesus ihiyeha.

Mateus 24

1 Hatyaoseta Jesus hikoaheta Iraexatyakalati Hanakota hoka xanehetehena ene hoka exaotyakiraharenai xaneha ehaliya hoka hotikisaha enomana Iraexatyakalati Hana, hatinasenai. 2 Hoka Jesus nexa: — Xoana tyotya hatyoharenai xiyaita? Haxowaka ferakenite tyotya exe xiyaiyitereharenai kamawenekoaretyakeheta. Hoka maisaiya hatya sehali hatya sehali heno tyaohitita — nexa. 3 Hatyaoseta Jesus tyokita Oliveiras tyairiya heno hoka exaotyakiraharenai xaneha ehaliya hoka axehenahene hawawaharenai heko: — Xoana xowakaite hatyoharenai kaotyakehena? Xoare hare hotohare ite kaotyakehena hoka hotikihena hisoaneneheta ferakene exahe tyotya xoalini hare miyanaose hoka? nexaha. 4 Hoka Jesus nehena: — Xirihalira xisaona hoka maisa xala hare maoseraita xiso. 5 Hiyaiya, kaharetyaite kaotyakehena nexare kakoa hoka nehenaha: “Natyo atyo Enore Kalorexe Aohenere”, nehenaha. Hoka kahare halitite maoserahenaha. 6 — Awa atyo ximairehena xasemehena xaisakakoati nemahare, exahe xaisakakoati tahi hoka. Tyotya hatyoharenaite kaotyaka, xakore hoka maisa atyoite imiyanaosehenere. 7 Hahotyalihare ite xane hahotyalihare kakoa aisakakoahena, hakoatare ite xane hakoatare kakoa aisakakoahena. Haiyanae koaite waikohe tatakoahena, nakitite tyaohena. 8 Hatyo harenai atyoite hetati xoima kawetere akereta — nexa. 9 — Hatyo najikinitaite berexotyahaite xiso iniyalahare xikaxomokaka maheta. Hoka xikaxaisakaite. Tyotyahaite kirawaneha xiso nohiyiti. 10 Hatyo xowakiyaite kahare haliti halakisa hatyakekone hoka iraeharehena, kirawanehena hahinaeharenai. 11 Kahare ite iraeti xakaisaseharenai metalaharenai kaotyaka hoka kahare halitinai maoserahenaha. 12 Hoka iniyalahare ite exaoretyoa hoka haiyaharenai xawaiyeraite awehetya. 13 Xakore hoka xala xamani atyoite heko kinatere tyaona nokoamaniye imiyanaose kijiya hoka hatyo atyoite kaiyakeheta. 14 Iraeti Waiyexe enokoatare Xekohaseti tyoaneneheta tahi atyoite kaxakaisaka hakakoare wenakalatikoanai, tyotya haliti hotyalinai semene maheta. Hatyaoseta atyoite miyanitiye ferakene kaotyakehena. 15 Jesus nihitiya: — Maika xiyaiyehena“Kaheneharexe, exahe wenati xaiyalaharetyasehare” waiyexe aose nali hoka maika xala xamani Judéia nali tyaonita hoka 16 tekoahenaira tyairinai koni xeta. (Iraiti xakaisasehare Daniel xakai hatyo tahi. Maika hatyo“Kaheneharexe, exahe wenati xaiyalaharetyasehare” aokitere ekaixarityasehare ana waiyekehalaka). 17 — Maika xala xamani hahana heno tyaonita hoka tekoahena rotitaira hoka awa atyo isoahetehena hoka xoalini hare iyehetehena. 18 Maika xala xamani mase tyaonita hoka awa atyo haikoahetehena hahana xeta haima kolaheta maheta. 19 Kaxiyani, hatyo xowakiya atyoite howitihare tyaohena tifalonai exahe xoimaisanironai ana hoka! 20 Maika xiraexatya Enore hiye hoka maisa hatyo harenai tihere xowaka kaotyakita, exahe sábado xowaka hoka. 21 Hiyaiya, hatyo xowakehena atyoite hoka wenati atyoite howitihare tyaohena. Maisa xoana xowaka nikare tyaonare Enore tyomehenere waikohekoa xowakiyata. Maisaiya atyoite nikare tyaohitita haxowakiya. 22 Xakore hoka Xekohaseti atyo aikiranetya hatyo wenati howitiharexe ferakenenae. Maisaiya nikarexe hoka maisaiya xala hare makamanehare tyaonita. Xakore hoka Enore iyeheta aokowihenerenai hiyeta atyo hatyo ferakenenae kaxakiranityakeheta — nexa. 23 — Maika hatya nehena xihiye: “Xiyaiyehena, Kalorexe Enore Aohenere ali tyaonita”, nehena xamani,“Owene tyaonita”, nehena hoka awa atyo xityakekone. 24 Hiyaiya, kaotyakaite iraeti xakaisaseharenai exahe Enore Kalorexe Aohenere metalaharenai hoka tyomahaite kahare xoalini hare maomakahare katyakekotyakaha maheta hoka maoserahenaha haliti. Aiyateretyoahaite maoseratyaha maheta Enore haomanerehare aohenerenai. 25 — Waiyira xasema: exe harenaetya noxakaita xihiye kaotyakehenere nahitita — nexa. 26 — Maika nehenaha: “Xiyaiyehena, owene Enore Kalorexe Aohenere tyaonita maharexakiti”, nehenaha hoka awa atyo xiyane nali. Exahe xoana nehenaha xamani: “Xiyaiyehena, owene teroita”, nehenaha hoka awa atyo xityakeko. 27 Hiyaiya, kahihiye hoka enokoa nali hamaniyata xane hamaniya werokakoa mokita. Nikareta atyoite tyaona Haliti Ityani tyoaneneheta xowaka. 28 — Aliyako xamani atyoite kamati tyaonita hoka hatyo nalite olohonai hohisakoahena — nexa. 29 Hatyaoseta Jesus nexa: — Hatyo howitihare tyaohenere ferakenenai najikinitaite kamae ite makaliro tyaona, kaimare ite hoka maisa aokanahitita. Xoresenaite exoa enokoata, exahe enokoa kinatere tyaoniterenaite komita maiyaterehare tyaonahitaha. 30 — Hatyaosetaite kaotyakeheta Haliti Ityani enokoa. Hoka tyotya halitinai waikohekoa tyaoniterenaite waiyahaite Haliti Ityani xexoaneheta kaiminiti konita, haiyatere exahe hawerokene kakoa hoka tiyahenaha hamairane. 31 Hatyaosetaite koneta kaemahare kinatyaxa hoka axikatyaite hawakaneharenae anjonai waikohekoa nihatyaka maniya. Hoka anjonaite ahohisakoatya Enore haomana aohenerenai tyotya hakakoareta — nexa Jesus ihiyeha. 32 Hoka Jesus nihitiya: — Waiyexira xasemehena halohalo kate tahi. Hiyaiya, ekanohinai atyo tihorehetehena, exahe ehanahinai atyo hikoahetehena hoka waiyekehalakita atyo xomana enonenehetehena. 33 Nikareta tehitiyaite exeharenai kaotyakehena hoka waiyekehalakaira xomana Haliti Ityani okoi haikoahetehenerehare. 34 Xotyaxematya exehare: exeharenai tyaite kaotyaka exe kasetatereharenai makamaneharene nahitita. 35 Enokoa exahe waikohe harenai tyaite maiyareheta, xakore hoka niraini tyatyoite tyaota mene — nexa. 36 Jesus nihitiya: — Eferakene exahe exowakehena atyoite hoka maisa xala hare ana waiyekehalakere, maisa atyo anjonai enokoa tyaoniterenai ana waiyekehalakere, maisa atyo Enore Ityani ana hekoti waiyekehalakere, xakore hoka Enexe Enore ana taita atyo waiyekehalakita. 37 — Haliti Ityani tyoaneneheta atyoite Noé xowakiya kawenatyakehenere akereta. 38 Hiyaiya, one morehenere nahitita halitinai kanakairitaha, terahitaha, exahe enanai ohironai harenai hoka tyaonakakoahitaha harenai, Noé isoahenere kanowa kalorexe kijiya. 39 Nikare tyaonahitaha exowaka hoka maisa one morehenere akiti waiyekehalakere enomanaha hoka one more exahitaha hoka aisa miyatyahene. — Nikareta tehitiya atyoite Haliti Ityani tyoaneneheta. 40 Hatyo xowakaite hinamahare halitinaite hakita masenekoa. Hoka hatyaite kakolatyaka, hatya atyoite kahalakisaka enaoseta. 41 Hinamahalo ohironaite mehetyakalati hiye mehetyahitaha trigo, hoka hahaloite kakolatyaka hoka hahaloite enaoseta kahalakisaka xoaha. 42 — Maika xikaxaikoawihena. Hiyaiya, maisa atyo waiyekehalakere xomana Xiyekohase kaokeneheta ferakene. 43 Exeharenai xotyaxematya: hati waikatehareya atyo waiyoreta kaiwarexe kaokene kakoa hoka atyahiteniya hoka maisaiya ehanakota kaiwaharetitene. 44 Hatyohiyeta xiso tehitiya ximemere xisaohena. Hiyaiya, Haliti Ityani atyoite tyoheta ximaxatyahaneneharene xowaka — nexa. 45 Hoka Jesus nihitiya: — Xoanere haretya wakahare tyakekohatiye exahe iriharexe? Hatyohare atyo etakehare exekohase hawenekoare halakisene hoka kaxaikoterehare ehana exahe ijiterehare nakairati wakaharenai ana enaose kamaehena hoka. 46 Waiye kaiserehare atyo wakahare nikare tyomiterehare, exekohase kaokehetehena hoka waiyiterehare. 47 Aliterexe nomita xihiye: exekohase ite hatyo wakahare ana tyotya haxiyeharenai halakisa kaxaikone maheta. 48 Hoka maisaiya atyo waiyexe wakahare hoka exakeriya ahekotya: “Noxekohase atyo howitihareta hatyoaneneheta kakoa”, nexaiya, hoka 49 hatyaosetaiya mokonasehenaiya haiyaharenai wakaharenai exahe wakahalonai, hoka kanakairehenaiya, terehenaiya hekatikarenai kakoa. 50 Hoka exekohase ite tyoheta, ewakanehare maxatyaharenehareta, mawaiyekehalakitere enomana xowaka. 51 Hoka iniyalahare ite hawakanehare moka, exahe matyakekoneharenai xomokaka akeretaite kaxomokaka aoka. Hoka nalite tiyahena exahe karai, karai, nexa mohena haikoli.

Mateus 25

1 Hoka Jesus nexa: — Hatyo xowaka atyoite Enore koamaniya nawenatyaka atyoite 10-halo xoimahalotinai kolatyaha haxaokanatyakalaha hoka xane ahalakoatyahitere 2 kaiyanityohenere akereta. 5-halonai atyo maisa irihalolo hoka 5-halo atyo irihalo. 3 Hatyo 5-halo mairihalonehalonai atyo kolatyaha haxaokanatyakalaha hoka maisa atyo kolatyahitaha exá haxaokanatyakalaha niyahare. 4 Hoka irihalolonai atyo kolatyaha haitimaxaha haxaokanatyakalaha niyahare. 5 — Kaiyanityohenere wahehena makaokeneta hoka nemahenaha, enemakaha kawehena hoka. 6 Hoka wahaxatihena hoka semaha kawawi: “Kaiyanityohenere kaokehena! Xisohena hoka xahalakoatene!” nexa. 7 — Hatyaoseta hatyo 10-halo xoimahalotinai kaosehetaha hoka aotakahenahitaha haxaokanatyakalanai. 8 Hoka hatyo mairihalonehalonai nehenaha hahinaehalonaiha hiye: “Xama inira xisa womana xitimaxa hiyeta. Wiyaokanatyakala wakehena wonita”, nexaha. 9 — “Maisaiya aliyakere”, nexaha hatyo ihinaehalonai irihalolonai ihiyeha.“Witimaxaiya maisa xihakakoaneta, exahe wihakakoaneta. Xaokita atyo hoka xiyane xiya!” nexaha. 10 — Hatyaoseta xoimahaloti mairihalonehalonai xaneha iyaha maheta haitimaxaha hoka emakanetaha kaiyanityohenere kaoka. Hoka 5-halo xoimahalotinai memere tyaoniterenai isoaha exema enawenakakoane hisehare ana hoka jihore jihotyoa. 11 — Hatyo najikinita haiyahalonai kaokeheta hoka kawihenaha: “Xekohaseti, xekohaseti! hamajiholatya hoka wisoa”, nexaha. 12 — Hoka kaiyanityohenere nehena: “Maisa nowaiyanihalo xini xiso! Maisaiya namajiholaita xomana!” nexa. 13 Hoka Jesus halakihenahairaene hoka nehena: — Hiyeta maika xikaxaikoawihena. Hiyaiya, maisa atyo xawaiyorexe Haliti Ityani tyoaneneheta ferakene kakoa — nexa. 14 Hoka Jesus nehitiya: — Enore koamaniya nawenatyaka tehitiya atyoite hatya haliti xanehena maheta hoka kawisa hawakaneharenai hoka halakijitere haxiyehare enomanaha hoka kaxaikoahitere enomana maheta akereta atyoite. 15 Hoka olo isa enomanaha, enawaiyoreha hakakoane akereta. Hatya ana 5.000 hokose olo isa, hatya ana tehitiya 2.000 hokose, hatya ana tehitiya 1.000 hokose isa. Hatyaoseta xane. 16 Hoka wakahare 5.000 hokose olo resebehenere xane haka hatyo haoloxa kakoa hoka 5.000 akekoarehitiyene. 17 Nikare tehitiya 2.000 resebehenere haka haoloxa kakoa hoka 2.000 akekoarekihitiyene. 18 Hoka 1.000 resebehenere atyo xane seka toloko hoka waikoako tolokotya haxekohase noloxa, ateroakisene maheta. 19 — Hatyaoseta wahakiyehena najikinita exekohaseha haikoaheta hoka axehenahitehenene haoloxa tahi. 20 Hoka wakahare 5.000 hokose olo resebehenere xane hoka iseheta enoloxa enomana 5.000 kajiyanehenere kakoita hoka nehena: “Xekohaseti, hisa atyo nomani 5.000 hokose olo. Hoka hiyaiyehena, owene 5.000 nakajiyanehenerene”, nexa. 21 —“Waiye kaiserehare, wakahare waiyexe, tyakekohatiye atyo hiso”, nexa exekohase.“Hiso atyo hirihare hikaxaiko inirere olo. Hatyo hiyeta exaheharite nisa homana hoka hikaxaiko. Hisohena hoka wimaxalohare!” nexa. 22 — Hatyaoseta wakahare 2.000 hokose resebehenere xane hoka nehena: “Xekohaseti, hisa atyo nomani 2.000 hokose olo. Hoka hiyaiyehena, owene 2.000 nakajiyanehenerene”, nexa. 23 kaiserehare, wakahare waiyexe, tyakekohatiye”, nexa exekohase.“Hiso atyo hirihare hikaxaikota inirere olo. Hatyo hiyeta exahehare ite nisa homana hoka hikaxaiko. Hisohena hoka wimaxalohare!” nexa. 24 — Hatyaoseta wakahare 1.000 resebehenere xane hoka nehena: “Xekohaseti, waiyekehalakita atyo nomani hiyalijiniharene. Himixita atyo himaxaferene akitita, hahotyalikijita atyo himaxawakoarene akitita. 25 Nomaira hoka hatyo hiyeta nateroakisa holoxa waikoako. Hiyaiyehena, owene holoxa”, nexa. 26 —“Wakahare mahakaiserexe, maxaharehatiye!” nexa.“Waiyekehalakita atyo homana noximexani nomaxafirinihare akitita, nahotyalikihititere nomaxawakoalinihare akitita. 27 Hoka ekoiya noloxi olo xomokakala hanako hamokare hoka nahaikoahetehenaiya hoka exahexeya naresebehetene”, nexa. — Hatyaoseta ehaikoahareheta hoka nehena hawakaneharenai hiye: 28 enoloxa enonita hoka xisene 10.000 hokose kaoloxehenere ana. 29 Hiyaiya, xala xamani atyoite kalore kakoare hoka kaxekakihitiyaite enomana hoka exahehare ite tyaona enomana. Hoka xala xamani atyoite maisa xoare kakoare, exahe inirere kakoare ene hoka kaiyaketa atyoite enonitata. 30 Hoka xaxawatene menanaka makaliroti koni wakahare maisakaiserexe. Hoka nalite tiya exahe haikoli hoka karai, karai, nexa moka” — nexa. 31 — Haliti Ityani kalorexe tyaohetehenere hoka tyohetehenere tyotya anjonai kakoa xowakaite tyoka haokahakala waiyexe heno. 32 Hatyaosetaite tyotya halitinai waikohekoa tyaoniterenaite hohisakoaha enahalakoa hoka haware xakinite mokahene, kalanero nonitata haware kabala mokitere ekaxaikotyasehare akeretaite. 33 Kalaneronai aokitere ite hafihini maniya moka, hoka kabalanai aokiterite hawatone maniya. 34 Hatyaosetaite kalorexe nehena hafihini maniya mohenerenai hiye: “Xasemehena, xiso baba awaiyehenerenai! Xisohena hoka xisaona wenakalati Baba hetati waikohe, enokoa xoaha tyomehenere xowakiyita tyomehenere nali. 35 Hiyaiya, nonakita ene hoka xatyaisa natyo. Noinita ene hoka xerakisa natyo. Hahotyalihare xakore natyo hoka xihanako xaisoakisa natyo. 36 Nomaimahiro ene hoka xakaimatya natyo. Nohokakita ene hoka xikaxaiko natyo. Berexo ako notyaonita hoka xisoa xiyaiya natyo”, nexa. 37 — Hoka waiyexeharexenaite axehena: “Xekohaseti, xoana xowaka hinakita ene hoka watyaisa hiso, exahe hoinita ene hoka werakisa hiso? 38 Xoana xowaka hahotyalihare xakore wiyaiya hiso hoka waiye wamoka hiso wihanako, exahe himaimahiro ene hoka wakaimatya hiso? 39 Xoana xowaka hihokakita ene, exahe berexo ako hisaonita hoka wisoa wiyaiya hiso?” nexahaite. 40 Hatyaosetaite Kalorexe nehena: “Aliterexe nomita xihiye: nikare atyo xamoka nohinaeharenai kirakoane tyaoniterenai hoka natyo atyo nikare xamokita”, nexa. 41 — Hatyaosetaite nehena hawatone maniya mohenerenai hiye: “Xakikisoahetehena noniti, xiso Enore nirawanakorenai! Xiyanehena irikati matyotenehare koni memere kaxomokakehenere Tihanare, ewakaneharenai anjonai anere nali. 42 Hiyaiya, nonakitere xowaka maisa xatyaijita natyo, noinitere xowaka maisa xerakijita natyo. 43 Hahotyalihare xakore natyo hoka maisa xihanako xaisoakijita natyo, nomaimahiro xakore hoka maisa xakaimaita natyo. Nohokakita, exahe berexo ako xoaha xakore notyaonita hoka maisa xisoa xiyaita natyo”, nexa. 44 — Hatyaosetaite axehenahene: “Xekohaseti, xoana xowaka hinakita, hoinita, hahotyalihare, himaimahiro, hihokakita, berexo ako hisaonita hoka wiyaiya hiso hoka maisa wakahinaetita hiso?” nexahaite. 45 Hatyaosetaite kalorexe nehena: “Aliterexe nomita xihiye: tyotyaki ximakahinaerehenere nohinaeharenai kirakoane tyaoniterenai xowaka atyo natyo atyo ximakahinairita”, nexaite. 46 Hatyaoseta Jesus halakihena hairaene hoka nexa: — Hatyonai atyoite xaneha irikati matyotenehare tyaonitere nali hoka waiyexenai atyoite xaneha wenakalati waiyexe nali hoka waiye tyaonaha mene matyotenehare — nexa Jesus ihiyeha.

Mateus 26

1 Hatyaoseta Jesus miyatya hatyoharenai tahi haxaotyakira hoka nexa haxaotyakiraharenai hiye: 2 — Waiyekehalakita atyo xomana: Hinamaki ferakene taitehena atyo hoka hisehaliti Páscoa tyaohena. Hoka Haliti Ityanite kamatawatyakehena atyalihose xaimaholatyaka hiye kaberekotyaka maheta. 3 Hatyaoseta sacerdotenai xekohasenai, judeu nityohalitiranaiha harenai ahohisakoatyakakoaha xekohaseti Caifás hanako. 4 Hoka ahekotyaha: hametenetaha otokaha Jesus hoka aisahene aokowiha. 5 Xakore hoka nehenaha: — Maisaiya nikare wisaonita hisehaliti xowaka, waiya aliya hoka halitinai xalijinihare tyaona — nexaha. 6 Hoka Jesus wenakalati Betânia nali tyaonita jijikoahiti tawanehare Simão hanako hoka 7 hatya ohiro kaoka enomana airaxero karore kahekoalo. Hoka Jesus kanakairita ene hoka eseri heno airaxero owika. 8 Hoka exaotyakiraharenai waiyaha hatyoharenai hoka ehareha hoka nexaha: — Xoanere hoka nikare tyaonita? Hiyaiya, airaxero meta. 9 Ikoiya atyo airaxero kabetetyaka kalo xaimane hoka hatyo oloiya kaxekaka maoloxaharenai ana! nexaha. 10 Hoka Jesus ana waiyekehalakita iniraineha hoka nehena: — Xoana hoka xexamaikohalonikijita exe ohiro? Hiyaiya, waiyexe atyo tyoma nomani. 11 Hiyaiya, maoloxaharenai atyoite tyaota mene xinekoni hoka natyoiya atyo maisa notyaoneta minita xinekoni. 12 Nokamani nahitita atyo tyoa airaxeharetya noháre, noxafityaki niyahare. 13 Aliterexe nomita xihiye: tyotya hakakoare Iraiti Waiyexe kaxakaisakehena nali atyoite kaxakaisaka exe tyomehenere nomani hoka otyaxemahenahitahaite exe ohiro. 14 Hatyaoseta 12-hare exaotyakiraharenai konitare, Judas Iscariotes nexarexe, xane iraehena sacerdotenai xekohasenai kakoa 15 hoka nehena: — Xoanereya xabakatya natyo hoka namatawatya Jesus xomana? nexa. Hatyaoseta ihatyaha 30 hokose olo prata nomaka hoka isaha enomana. 16 Hatyo najikinita Judas ahekohena Jesus hamatawala tahi akiti kakoa. 17 Hatyaoseta hetatiye ferakene hisehaliti nakairati makaorehetyakahare kakanakairatyaka aokahitere xowaka xane hikoa. Hoka exaotyakiraharenai xaneha Jesus haliya hoka axahene: — Aliye nali wisoma nakairati hisehaliti Páscoa niyahare haokita? nexaha. 18 Hoka nexa ihiyeha: — Xiyanehena wenakalati xeta hoka xatawa hatya haliti hoka xexa ihiye: “Xekohaseti nexa: ‘Noferakini xane hikoa. Noxaotyakiriharenai, natyo harenaite wotyaxemahena Páscoa ferakene hihanako’ ”, xexa. 19 Hatyaoseta exaotyakiraharenai Jesus aokitere akereta tyaonaha hoka tyomaha nakairati Páscoa niyahare. 20 Maka hoka Jesus 12-hare haxaotyakiraharenai kakoa tyoka kanakairaha maheta. 21 Kanakairahita hoka Jesus nehena: — Aliterexe nomita xihiye: hatya xinekonitare ite matawahena natyo — nexa. 22 Nexa hoka kalore amaikohareha hoka hatya xakini axehenaha Jesus: — Xoana maisa natyo xini haokita? nexaha. 23 Hoka Jesus nehena: — Hatya nohakakoani balatoahekoa maikitere nakairatite matawahena natyo. 24 Haliti Ityanite wainihena Iraiti Waiyexe iraetere akereta, xakore hoka kirakoane atyoite tyaohena Haliti Ityani matawahenere! Waiye kaiserehareya atyo mawenanehareta tyaonare! nexa. 25 Hatyaoseta Judas, ematawatyasehare, axehenene: — Xaotyakisatiye, xoana maisa natyo xini haokita? nexa. — Hoka hisota atyo nikare hiraeta — nexa Jesus ihiye. 26 Kanakairahitaha hoka Jesus iya nakairati hoka iraexatya Enore hiye. Hatyaoseta taikasetene hoka isene haxaotyakiraharenai ana hoka nehena: — Xotohena hoka xikanakaira. Exe atyo noháre — nexa. 27 Hatyaoseta iyehitiya erakakalati hoka iraexahitiya Enore hiye. Hatyaoseta isene haxaotyakiraharenai ana hoka nehena: — Xiserehena xityotya inira xakini. 28 Hiyaiya, exe atyo notimalaxi, kaxiratyakehenere kahare haliti wanahiya, kaxemaisatyakeheta maheta iniyalahare enómaneha. Exe timalati hiyeta atyo waitare wenati tyaoheta halitinai ana Enore kakoa. 29 Aliterexe nomita xihiye: exaoseta atyoite maisa noterehitita exehare vinhoxa xikakoa. Xakore hoka noterehitiya atyoite waitarexa vinhoxa xikakoa Baba nawenakala nali — nexa. 30 Hatyaoseta xeraha haxaka xerati hoka xaneha Oliveiras tyairiya nali. 31 Hoka hatyo nali Jesus nexa: — Exe xatinite xisekoahena, xahalakihena natyo. Hiyaiya, iraiti waiyexe kaxairatyakehenere atyo nexa: “Naisaite kaxaikotyatiye hoka tyotyaite ekaxaikoneharenai xaore”. 32 Xakore hoka nokasehetehenere najikinitaite noxani xaheta maniya Galiléia xeta — nexa ihiyeha. 33 Hatyaoseta Pedro nehena Jesus hiye: — Maisaiya atyo natyo nahalakijita hiso, exahe haiyanai nikare tyaona hoka — nexa. 34 Hoka Jesus nexa Pedro hiye: — Aliterexe nomita hihiye: awisa xatinite, takoira makawiraharenetaite, hanamaki hateraharetyoa, himawaiyaneneharene ite haoka natyo — nexa. 35 Hoka Pedro nexa: — Maisaiya xoana hekota nomawaiyanihare naokita hiso, exahite kotare nowaini hihakakoane — nexa. Tyotya exaotyakiraharenai nikare makere iraeha. 36 Hatyaoseta Jesus xane haxaotyakiraharenai kakoa Getsêmani aokahitere nali hoka nexa: — Alita xisokehena hoka noxani exe waheta maniya hoka niraexatya — nexa. 37 Hatyaoseta noloka Pedro, hinamahare Zebedeu ityaninai xoaha hoka hatyo nali Jesus haxamaikoharene kehexa, exahe hamawaiyeharene, 38 hoka nehena: — Kalore noxamaikohalini nokihixita nohiye, motya aijita ene natyo. Alitehena xiso hoka xikaose hoka xiyaiyahokotyoa nohakakoani — nexa ihiyeha. 39 Nexa hoka xanehitiya sekose aka hoka meholokoa hatiho kakoa waikoa hoka iraexatya: — Abá, haokitaiya atyo hoka hemaisaheta noniti exe erakakalati noxemakawatikisase. Xakore hoka maisaiya atyo naokitere akereta xini kaomaka hoka maika atyo haokitere akereta kaomaka — nexa. 40 Hatyaoseta haikoaheta hoka waiyehena atyo, hanamahare exaotyakiraharenai atyo nemakita hoka nehena Pedro hiye: — Xoana maisaiya ini hekoti xikaose hoka xiyaiyahokotyoita nohakakoani? nexa. 41 Xikaose hoka xiraexatya, maisa xikahasakaharetyakita maheta. Xiyahekola atyo waiye maniya tyaonita, xakore hoka xiháre atyo maisa kinaterexe — nexa. 42 Hatyaoseta xane iraexahitiya ihinamakinihena hiye hoka nehena: — Abá, exe erakakalati noxemakawatikisaseya maisa kaxemaisatyakehitita nomaeraninihareta hoka maika haokitere akeretaite kaomaka — nexa. 43 Hatyaoseta haikoaheta haxaotyakiraharenai ana hoka nemakahitataha waiyahene. Enemakaha kalore kaweta hoka maisa aliyakere kaosexeha. 44 Hatyaoseta Jesus xanehitiya enonyahitaha hoka ehanamakinihena hiye iraexahenere akereta iraexahitiya. 45 Hatyaoseta haikoaheta haxaotyakiraharenai ana hoka nehena: — Xoana xisemakitata, xikawinitata? Xasemehena, enaose xane hikoa hoka Haliti Ityani atyo kamatawatyakehena iniyalahare nomaseharenai ana. 46 Xatityoahetehena hoka wiyaneheta. Xiyaiya, owene haliti nomatawatyasehare kaokehena — nexa. 47 Jesus iraetata ene hoka Judas kaoka, hatyo 12-hare exaotyakiraharenai konitare. Kahare haliti tyoa exema, kesekase, atyalihose harenai kakoare. Sacerdotenai xekohasenai, exahe judeunai nityohalitiranai xoaha xaxikala xema tyoahitaha. 48 Ematawatyasehare koxaka irae ekakoaha hoka aimenekohena hoka nehena: — Nasohitanakolihenerira xotoka, hatyo terota atyo — nexa. 49 Hatyaoseta Judas kaoka hoka xane Jesus haliya hoka nehena: — Xoana waiye hisaonita, Xaotyakisatiye? nexa hoka sohitanakolisene. 50 Hoka Jesus nehena ihiye: — Nohinaehare, xoare xamani atyo hisoma haokowita hoka hisomehenene rotita! nexa. Hatyaoseta kaokaha hoka otokaha Jesus hoka olatyahene. 51 Hatyaoseta hatya Jesus haliya tyaonitere iya kesekase hoka mokotya sacerdote xekohasehare wakanehare hoka aikotya itinihe. 52 Hoka Jesus nehena: — Hamohetehena hikeserakase. Hiyaiya, xala xamaniya atyo kesekase kakoa aisa hoka hatyohare kakoitaiya atyo kaxaisaka. 53 Xoana hiyahekola hiye ala, Baba naxa kahinaetya natyo maheta hoka motyaiyala maisa 12-hotyali anjonai axikaita nomani haokita? 54 Xakore hoka nikareya notyaona hoka aliyakereya Iraiti Waiyexe nali xakaihenere akereta kawenatyakehena? nexa. 55 Hatyaoseta Jesus nehena halitinai hiye: — Xoana hoka xisoa xotohena natyo maheta hoka kesekase, atyalihose harenai kakoa xisoa nomani hoka haliti xalijiniharexe akereta xamoka natyo? Hiyaiya, ferakiti nihatyaka notyaonita xikakoa Iraexatyakalati Hanako, xakore hoka maisa atyo xotokare natyo. 56 Exakere xakore atyo xamokita natyo hoka iraeti xakaisaseharenai xairahenere Iraeti Waiyexe nanekoa akereta atyo kawenatyaka maheta — nexa. Hatyaoseta exaotyakiraharenai halakisa Jesus hoka tekoaha. 57 Hatyaoseta Jesus xotokasenai kolatene sacerdotenai xekohase, Caifás nexarexe hana nali. Hatyo nali koxaka hohisakoaha xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai, judeunai nityohalitiranai xoaha. 58 Hoka Pedro xane Jesus xema sekoseta sacerdotenai xekohasehare hana talala hoko kijiya. Isoa hoka tyoka sorarenai haliya waiya maheta, aliyakere xamani mohenaha Jesus hoka. 59 Hatyaoseta sacerdotenai xekohaseharenai, tyotya kalorexenai xoaha semaha aokowiha xoalinihare maoserare Jesus tahi hoka aisahene aokowihenaha. 60 Xakore hoka maisa xoarehare semahitaha etahi. Kahareha xakore tityoaha hoka iraeha hamaoseralaha etahi hoka. Hatyaoseta hinamahare haliti maoseratyaliyenai tityoa hoka nehenaha: 61 — Exe haliti atyo exakere irai: “Nahatahetaiya Enore anere Iraexatyakalati Hana hoka notyomeheteniya hanamaki ferakene kakoita”, nexa. 62 Hatyaoseta sacerdotenai xekohasehare tityoa hoka axehena Jesus: — Xoana, maisaite xoare hiraeta exe hiraeharetyaka nahalakoa? nexa. 63 Nexa xakore hoka Jesus mema tyaona. Hatyaoseta sacerdotenai xekohasehare axehitiyene: — Kasani hekoaxatya nomani naoka. Hiyaiya, Enore haotita niraeta hikakoa. Xoana hiso Enore Kalorexe Aohenere, Enore Ityani? nexa. 64 Hoka Jesus nexa: — Hiso atyo nikare hiraeta. Xakore hoka aliterexe atyo niraeta xihiye: exaoseta atyoite xiyaiyehena Haliti Ityani nokane Enore kinaterexe fihini maniya, exahe exexoaneheta enokoata kaiminiti konita — nexa. 65 Hatyaoseta sacerdotenai xekohasehare halalaka haima (hotikisa maheta haxamaikoharene) hoka nehena: — Iniyalahare atyo irae! Maisaiya atyo xoare maheta etahi akiti hatya xakai wihiye waohitita! Hiyaiya, xasema atyo iniyalahare iniraene Enore tahi! 66 Hoka xoanaite wamohenene? nexa. Hoka nehenaha: — Nikare iniyalahare atyo irae hoka waiye xaisaka. 67 Hatyaoseta xatahotihotyahene, exahe itihokoa mokohenahene hoka 68 nexahitaha: — Hotehena“Enore Kalorexe Aohenere”: xalatya mokotya hiso? nexaha. 69 Hatyo xowaka Pedro tyokita menanaka wetekokoa hoka sacerdotenai xekohasehare wakanehalo hikoa enomana hoka nehena: — Hiso tehitiya ene Jesus Galiléia yere xema hisaonita — nexa. 70 Hoka Pedro teraharetyoahena hoka tyotyaha ehaotitaha nehena: — Maisa atyo waiyekehalakere nomani hatyo hiraetere — nexa. 71 Hatyaoseta xane hatyo wetekokoa xisoakala nali hoka hatya wakahalo waiyehitiyene hoka nehena nali tyaoniterenai hiye: — Exe haliti atyo Jesus Nazaré yere xema ene tyaonita — nexa. 72 Nexa hoka Pedro teraharetyoahitiya: — Aliterexe naokita, maisa atyo nowaiyanihare xini hatyo haliti! nexa. 73 Hatyo najikinita nali tyaoniterenai xane kaokaha Pedro haliya hoka nehenaha ihiye: — Hiraene hiyeta atyo hawaiyekehalakahare. Hiso tehitiya atyo aliterexe enekonitareha — nexaha. 74 Hatyaoseta Pedro nehena: — Aliterexe niraeta, maisa hatyo haliti nowaiyanihare xini! Ikoiya namaoseraita hoka ehekoretaiya Enore hatyohare hiyeta iniyalahare moka natyo — nexa. Hatyo xowaka takoira kawihena 75 hoka Pedro oteheta Jesus niraene: “Takoira makawiraharenetaite hanamaki hateraharetyoa hoka himawaiyanenehare ite haoka natyo”, nehenere. Hatyaoseta Pedro kikisoaheta hatyo nalita hoka tiya, kalore amaikohare hoka.

Mateus 27

1 Kamaetali witita sacerdotenai xekohasenai, judeunai nityohalitiranaiha xoaha ahekohenaha Jesus haxaisaneha tahi. 2 Hatyaoseta olatyaha Jesus hoka xaneha ekakoa kalorexe Pilatos nali, isahene enomana hoka aisene maheta. 3 Hatyaoseta Judas ematawatyasehare waiya Jesus xaisakehena hoka kehexaharetyoaheta hoka xane iseheta 30-hokose olo sacerdotenai xekohasenai exahe judeunai nityohalitiranaiha ana hoka 4 nehena ihiyeha: — Iniyalahare notyoma namatawahenere haliti iniyalahare maomanehare hiyeta — nexa ihiyeha. Hoka nexaha: — Xoana, wisoiyatya hoka? Hiso kahane — nexaha. 5 Hatyaoseta Judas xawatya olohokosenai Iraexatyakalati Hanako hoka hikoaheta. Hatyo najikinita xane erahokoa hahino hiye hoka aisoawi. 6 Hatyaoseta sacerdote xekohasenai iyehetaha hatyo olo hokosenai hoka nehenaha: — Exe olo atyo timalati xaimane hoka wiyaotyakisakaho hiyetaiya atyo maisa exe olo wamokita Iraexatyakalati Hana anere kaxomokakitere olo kajalise ako — nexaha. 7 Hatyaoseta iraikakoahenahere najikinita hatyo olo kakoa xane iyaha“Barohe Hiye Hakatyasehare Waikohera”, aokahitere, sekotarenai xawatyakala niyahare maheta. 8 Hatyo hiyeta hatyo waikohe xaokaka kalikini kijiyehena“Timalati Waikoherakoa”, nerekatita. 9 Nikare tyaona iraiti xakaisasehare Jeremias iraetere akereta: Iyehenahitaha 30-hokose olo Israel yerenai tyakekohenahere ebakatyaka xaimane hoka 10 hatyo kakoa iyaha barohe hiye hakatyasehare waikohera, Xekohaseti notyoma aohenere akereta. 11 Hatyaoseta Jesus tityoita kalorexe Pilatos nahalakoa hoka Pilatos axehenene hoka nehena: — Xoana, judeunai xekohase kalorexe hiso? nexa. — Hiso atyo nikare hiraeta — nexa Jesus. 12 Xakore hoka maisa xoare ekoaxatyare sacerdotenai xekohasenai, judeunai nityohalitiranai niraene nahalakoa. 13 Hatyaoseta Pilatos nehena: — Xoana maisa hasemare iniraehareraha hiso? nexa. 14 Xakore hoka Jesus mema tyaohitiya, hoka kalorexe hakaharetyoa. 15 Hisehaliti Páscoa xowakehena nihatyaka Pilatos aihikoahitita hatya berexo ako tyaonitere halitinai xaxane ximita. 16 Hatyo xowakiya hatya ewaiyanehareha kaiserehare berexo ako tyaonita, Barrabás nexarexe. 17 Hatyaoseta halitinai hohisakoaha hoka Pilatos axehenahene: — Xalaite naihikoaheta xomana xaohena: xoana Barrabás, xoana Jesus etake Enore Kalorexe Aohenere aokahitere kore? nexa. 18 Waiyekehalakita atyo enomana sacerdotenai xekohaseharenai nokoawaharene Jesus hiye. Hatyohare hiyeta tyoaha ekakoa enali hoka isahene enomana. 19 Hatyaoseta Pilatos tyokitata ene kalorexe nokahakalaose nali hoka exanityo axikaxatya hairaine enomana: — Hahalakihena hatyo haliti iniyalahare maomanehare. Hiyaiya, exe xatini nojihini ako maisa waiye notyaonare ihiyeta, kalore namaikohalo ihiyeta — nexa. 20 Xakore hoka sacerdotenai xekohaseharenai, judeunai nityohalitiranai xoaha aiyateretyoahitaha halitinai xahita, axaha Pilatos hoka aihikoaheta Barrabás hoka Jesus xaisaka aokaha ihiye maheta. 21 Hatyaoseta kalorexe axehenahene: — Exe hinamaharenai konita, xala hare kaisere naihikoaheta xaokita? nexa. — Barrabás — nexaha. 22 Hoka Pilatos axahene: — Hoka xoana atyoite namohena Jesus, etake Enore Kalorexe Aohenere aokahitere? nexa. — Haberekohenene atyalihose xaimaholatyaka hiye! nexaha. 23 Hoka Pilatos axehenahitiyene: — Hoka xoaretya iniyalahare tyoma? nexa. Hatyaoseta aiyateretyoaha kawiyatyaha: — Haberekohenene atyalihose xaimaholatyaka hiye! nexaha. 24 Hatyaoseta Pilatos xakore waiya hoka maisa terota jiyahaotyarahene, exahe halitinaiya enajikini maniya ehareha ihiye aokita hoka axa one hoka tihahisoaheta halitinai nahalakoita hoka nehena: — Maisa atyo natyo hare xini exe haliti xaisaka naoka, xakore hoka xiso atyo — nexa. 25 Hoka tyotya halitinai nexaha: — Maika exe wainihenere hiyeta iniyalahare wikaxomokaka, exahe wijikolaharenai hoka — nexa. 26 Hatyaoseta Pilatos aihikoaheta Barrabás enomanaha. Hatyaoseta wakatya sorarenai hoka mokonasetyaha Jesus militihi aohenere najikinita halakisene enomanaha berekotyahene atyalihose xaimaholatyaka hiye maheta. 27 Hatyaoseta Pilatos sorarexanai kolatyaha Jesus kalorexe hanako nali hoka ahohisakoatyaha tyotya sorarenai hoka exahiyatyahene. 28 Hatyaoseta inima aitoakisaha hoka aisoakisahene imiti nase xotere ako. 29 Tyomaha xolatyaolisoakalati katohere kakoare hoka mokahene eseri hiye, atyakasese mokaha ekahekoa ifihini maniya. Hatyaoseta meholokoaha hakaolise kakoa enahalakoa hoka hirahenahene hoka nehenaha: — Hawaiyeta womana, judeunai xekohase! nexaha. 30 Hatyaoseta xataholisahene, exahe iyaha atyakase ekahekoata hoka mokotyahitene eseri hiye. 31 Koexahalihenaherene najikinita aitoakihenahitaha imiti xotere nase hoka aisoakihenahitene inimako. Hatyaoseta xaneha ekakoa berekotyahene maheta atyalihose xaimaholatyaka hiye. 32 Xanahitaha ene hoka ahotyaho ahalakoatyaha hatya haliti, Simão nexarexe, wenakalati Cirene yere, hoka otokaha Simão hoka Jesus berekotyakala niyahare atyalihose xaimaholatyaka kolatyaka aokaha ihiye. 33 Hatyaoseta xane kaokaha Gólgota nexarexe nali. (Gólgota atyo“Seriti nahe akerehare aose”, nita.) 34 Kaokaha nali hoka isaha vinhoxa kaketaxatyaka nikanati kakoare Jesus ana terene maheta. Hoka hasakene hoka maisa terene aokowita. 35 Hatyaoseta berekotyahene atyalihose xaimaholatyaka hiye hoka hatyo najikinita hasakaharetyakakoaha hoka Jesus nima irakakakoaha hatyokakoaha. 36 Hatyo najikinita tyokaha hoka wahakohenaha Jesus ana. 37 Eseri haomaniya mokaha taba taose xairatise kakoare, haxawaiyekehalakalaha kakoare: EXE ATYO JESUS JUDEUNAI XEKOHASE 38 Hinamahare kaiwarexe tehitiya berekotyaha atyalihose xaimaholatyakanai hiye ehakakoane, hahare ifihini maniya, hahare ewatone maniya xoaha. 39 Hoka hatyo nali jiyiterenai koexahalisahene. Matyakekotyahitene exahe xalawalisaha hakaiyeheha hoka nexahitaha: 40 — Hisoiya atyo hamawenekoaretya Iraexatyakalati Hana hoka hanamaki ferakene kakoitaiya hisomehetene haoka. Aliterexe atyo Enore Ityani hiso hoka hexoahetehena hiberekotyaka aoseta hoka hisota hiyoawihetehena! nexaha. 41 Hoka sacerdotenai xekohasenai, iraiti kakoa waiyoreterenai, judeunai nityohalitiranai harenae tehitiya koexahalihenahene hoka nehenaha: 42 — Haiyanai atyo iyeheta iniyalahare nonitata hoka maisaiya atyo hatyota iyoawihitita! Xoana, maisa Israel yerenai xekohase xini? Hoka kalikinitaiya atyo iyoawiheta haberekotyakaoseta hoka wityakekoneya atyo. 43 Enore atyo tyakekota, exahe Enore Ityani aokowi. Hatyo hiyeta wawahakohena atyoite, xoana Enore xamani ala iyehetene aokowita kalikini! nexaha. 44 Kaiwarexenai ehaliya kaberekotyakehenerenai kakoita tehitiya kirawanahene hoka aiyalatyaha enomana. 45 Hatyaoseta totahikoahena hoka makalirohena hakakoare waikohekoa. Hoka makaliro tyaona makakoahena kijiya. 46 Makakoahena hoka Jesus kinatyaxa kawiyatya: — Eli, Eli, lemá sabactani — nexa. Exe iraeti atyo exakerexe nita: — Nenorexi, Nenorexi, xoana hoka hahalakisa natyo? nita. 47 Haiyaharenai nali tyaoniterenai, semaha hatyohare hoka nexaha: — Elias atyo kawihena — nexaha. 48 Hatyaoseta hatya tema xane vinho xaiya mitoloka tihaharetyoakalati hoka atyakase keteho mokene hoka aimatene Jesus ana, terene maheta. 49 Hoka haiyaharenai atyo nehenaha: — Awijira hoka wiyaiya, xoana xamanite hoka Elias tyoa iyehetene! nexaha. 50 Hatyaoseta Jesus kinatyaxa kawiyahitiya hoka waini. 51 Hatyo xowaka Iraexatyakalati Hanako imiti taose sololoitere halakoa nekese hoka hinama taose tyaona. Eno maniyata halalakoa waikoa maniya exoaheta. Waikohe tatakoa, exahe sehali kalolironai hoka ehekoa. 52 Xawatyakalatinai majiholatyoaheta hoka kahare Enore koamaniya tyaoniterenai koxaka wainihenerenai kasehetaha 53 hoka hikoahenahitaha xawatyakalatinai akota. Hoka Jesus kasehetehenere najikinita xanehenahitaha Wenakalati Waiyexe nali hoka hatyo nali kahare halitinai waiyehenahitene. 54 Hatyaoseta sorare xekohasehare, esorarexanai harenai, Jesus ana wahakoiterenai, waiyaha waikohe tatakoane exahe xoalinihare hoka mairaha hoka nexaha: — Aliterexe atyo Enore Ityani ene! nexaha. 55 Hoka hatyo nali haiyahalonai ohironai tyaonita hoka sekota wahakotyahitaha. Tyoaha atyo Jesus xema Galiléia ta, exahe kahinaetyahitene ene. 56 Enekoniha Maria Madalena, Maria, Tiago, José xoaha nityo, Zebedeu ityaninai nityo xoaha. 57 Okoi makehena hoka kaoka hatya haliti kaoloxere, José nexarexe, wenakalati Arimatéia nalitare. Hatyo tehitiya atyo Jesus nawenatyasehare. 58 Hoka José xane Pilatos axeheta Jesus háre. Hoka Pilatos exekakeheta enomana aoka. 59 Hatyaoseta José iyeheta eháre hoka olahisetene imiti kese taosero waitare taose kakoa. 60 Hoka xane mokene haomanere xawatyakalati ako. Hatyo sehali sekakohenere atyo maisa wahehena xini tyaonita. Hatyaoseta talirika sehali kalorexe taose jihotya maheta hatyo xawatyakalati. Hatyaoseta xaneheta. 61 Exowaka Maria Madalena, hatya Maria xoaha, tyokahitaha hatyo xawatyakalati haliya. 62 Kamaetali, hatyo memere mohenahere sábado ferakene nahetere nahitita sacerdotenai xekohasenai, fariseunai xoaha hohisakoaha Pilatos kakoa 63 hoka nehenaha: — Kalorexe, waiye atyo wotita. Kasetatere xowaka etake maoseratyaliye nexa: “Hanamaki ferakene najikinitaite hoka nokaseheta”, nitere. 64 Hatyo hiyeta haxikatya sorarenai hoka waiye exawatyakala kaxaikoha hanamaki ferakene. Hoka maisa exaotyakiraharenai iyehenahititaha eháre hoka nexahita halitinai hiye: “Kaseheta”, nexahitaha. Hiyaiya, hatyo miyanitiye maoserahenahereya atyo hetatiye xaheharehena niyahare — nexaha. 65 Hatyaoseta Pilatos nehena ihiyeha: — Owene sorarenai. Xiyane waiye xikaxaiko exawatyakala — nexa ihiyeha. 66 Nexa hoka xaneha xawatyakalati jihola hiye mokaha baberane maisa xala hare watyalini maheta, exahe halakisaha sorarenai hatyo nali kaxaikoaha maheta xawatyakalati.

Mateus 28

1 Sábado najikinita, domingo xowaka witita, Maria Madalena, hatya Maria xoaha xaneha waiyaha maheta xawatyakalati. 2 Hatyaoseta waikohekoa kalore tatakoa. Hoka Enore nalitare hatya anjo tyoa enokoata hoka iyeheta sehali xawatyakalati jihola hoka tyoka eheno. 3 Motya kahihiye. Inimanai hoka iyomate kaiserehare. 4 Hatyaoseta ihiyeta sorarenai kalore mairaha hoka tatakoaha hoka exoaha waikoa, motya ekamane tyaonaha. 5 Hatyaoseta anjo nehena ohironai hiye: — Awa atyo ximaira! Notita atyo xiso, xatawita atyo Jesus, etake kaberekotyakehenere atyalihose xaimaholatyaka hiye xáhita. 6 Maisa atyo aliheta aka. Koxaka atyo kaseheta hairaine aoseta. Xisohena hoka mohenaherene aose xiyaiya. 7 Hoka xiyanehetehena hoka xexa exaotyakiraharenai hiye: “Koxaka kaseheta hoka xanehenaite xaheta Galiléia nali xeta. Nalite xiyaiyehetene”, xexa ihiyeha. Xotyaxematyaira exe niraitere — nexa anjo ihiyeha. 8 Hatyaoseta ihalahalo haikoahenahitaha xawatyakalati nalita. Mairahitaha, xakore hoka ihalahaloha. Hoka tema xanehenahitaha, xakaiha maheta exaotyakiraharenai hiye. 9 Hatyaoseta eharehena rotita Jesus ahalakoahenahitene hoka nehena: — Kasani ximehexaiko xisaona naoka! nexa. Nexa ihiyeha hoka xane kaokaha ehaliyita hoka meholokoa, awaiyityahene. 10 Hatyaoseta Jesus nehena: — Awa atyo ximaira. Xiyaneheta hoka xirai nohinaeharenai hiye hoka xaneha Galiléia xeta hoka nalite waiyehenahitaha natyo — nexa ihiyeha. 11 Ohironai ahotitata xanehenahititaha hoka haiyanai sorarenai xawatyakalati kaxaikoterenai xanehenahitaha wenakalati hoka sacerdotenai xekohasenai hiye hatyo hawaiyaneha tahi xakaiha. 12 Hatyaoseta hatyo kalorexenai ahohisakoatyaha judeunai nityohalitiranai hoka iraekakoaha. Hatyaoseta kalore olo isaha sorarenai ana, 13 hoka nexaha ihiyeha: — Maika xexa: “Exaotyakiraharenai makiya tyoaha hoka wisemakiterenase ala iyehenahitaha eháre”, xexa. 14 Hoka exahe kalorexe semehenene hoka wijiyahaotenite xiraehenere akereta hoka maisa xoana mokita xiso — nexaha. 15 Hatyaoseta sorarenai tyaonaha hatyo olo kakoa hoka sacerdotenai xekohasenai aokitere akereta tyaonaha. Hatyo iraiti exaoretyoa hakakoare judeunai koni, heko kalikini kijiyehena hatyo tahi nikare kasemakita. 16 Hatyaoseta 11-hare exaotyakiraharenai xane Galiléia xeta. Hoka xaneha tyairi heno Jesus haxahalakoatyaka aohenere nali. 17 Hatyaoseta waiyehenahitaha Jesus hoka meholokoaha awaiyityahitene. Xakore hoka haiyaharenai atyo katyakoiyahare ekakoa. 18 Hatyaoseta Jesus kaoka ehaliyahitaha hoka nehena: — Enokoa, waikohekoa xoaha Xekohasehare atyo notyaona — nexa. 19 — Hatyo hiyeta xiyane xaotyakihena tyotya haliti hotyalinai hoka nokoamaniye nawenatyasehare tyaonaha maheta. Hoka maika xabatixahenahene Baba nexare kakoa, Ityani nexare kakoa, Isekohaliti Waiyexe nexare kakoa. 20 Xaotyakihenahene hoka tyotya naokitere akere tyaonaha. Hoka xasemehena, tyotyaki ferakene ite nokaxaiko xiso miyanitiye ferakene kijiya — nexa Jesus haxaotyakiraharenai hiye.

Marcos 1

1 Iraiti Waiyexe Enore Ityani Jesus Cristo tahi akiti hetati xowakiya 2 Enore niraine xakaisasehare Isaías xairahenere akereta: 3 Enore nexa: “Nirainikakoare naxikatya haheta maniya memere moka maheta haheta maniya. Hoka kawijita maharexakahare nali: Memere ahoti xamohena Xekohaseti naheta, maika totaho xamohena enaheta maniya,” nita. 4 Hatyo hiyeta João Batista kaotyaka maharexakiti hoka batixaita halitinai, xakaita Iraiti Waiyexe ihiyeha. — Xahalakihena iniyalahare xománe hoka xikabatixatyaka hoka Enore maotyaneheta iniyalahare xománe — nita João ihiyeha. 5 Tyotya Judéia koa tyaoniterenai, exahe wenakalati Jerusalém yerenai hoka xaneha João nali hoka iniyalahare háomaneha tahi xakaita ihiye, maisa teraharetyoita, hoka tyotya batixatyahene one Jordão xa nali. 6 João nima atyo camelo niyali nomakere hoka ijiterone atyo militihi. Iri nijita exahe maha hoka hiyokita. 7 — Najikinitaite hatya noxahehare tyohena — nita halitinai hiye. — Hoka maisaiya aliyakere natyonae nameholokoa hoka ikijitini xolahi hekoti namaxolaita. Hiyaiya, natyo atyo ekatyahakohare — nexa. 8 — Natyo atyo nabatixaita xiso one kakoa hoka hatyo atyoite batixahena xiso Isekohaliti Waiyexe kakoa — nita. 9 Hatyo xowaka Jesus tyoa wenakalati Nazaré nalita, Galiléia koa nalita hoka João batixatene one Jordão xa nali. 10 Hikoaheta onexata taita hoka waiyehena atyo Jesus, enokoa totakore tyaona hoka hatyoakota Isekohaliti Waiyexe exoahena enomana watyaha akerehare. 11 Enokoata iraiti kasemaka: — Hiso atyo nityani noxiyakawali, hawaiyeta nomani, kalore haihalahalinikijita natyo — nexa. 12 Hatyo najikinita Isekohaliti Waiyexe axikatya Jesus maharexakahare nali. 13 Hatyo nali 40-ki ferakene tyaona. Hatyo nali Ahalakoahaliti hasakaharetene. Hatyo nali tehitiya kirakahare xalijiniharexenai tyaonita xakore hoka anjonai atyo kaxaikotene. 14 Hatyaoseta João kaberexotyakehenere najikinita Jesus xane Galiléia koa Iraiti Waiyexe Xekohaseti Enore nalitare tyohenere tahi akiti xakai maheta. 15 — Aimenekohenere aosetya xane hikoahena. Okoitya xekohaseti Enore nalitare kaokehena, xahalakihenaira xománe iniyalahare hoka Iraiti Waiyexe xityakekohena — nita ihiyeha. 16 Haxowakiya Jesus tonakilihijita one Galiléia hoka waiya hinamahare haximarene kakoarenae Simão Pedro, André xoaha. Maka kakoa mairatyahitaha, mairatyatiyenai hoka. 17 — Xisohena noximi hoka naotyakisa xiso hoka haliti nolokasehare xisaona — nexa Jesus ihiyeha. 18 Hatyaoseta halakisaha rotita kohase hiyakakala hoka xaneha Jesus xema. 19 Jiyehitiya maisekoneta hoka waiya hinamahare haximarene kakoarenai Tiago, João xoaha, Zebedeu ityaninai. Kanowako tinolaharehenahititaha maka kohase hiyakakala. 20 Kawisahene hoka halakisaha rotita hanexeha Zebedeu, ewakaneharenai harenai kanowakota hoka xaneha Jesus xema. 21 Hatyaoseta Jesus haxaotyakiraharenae kakoa xane kaoka wenakalati Cafarnaum nali. Sábado ferakene xane xahohisakoatyakalati hanako aotyakisa halitinai maheta. 22 Exaotyakira semaha hoka hakaharetyoaha, iraeta atyo iyateliti kakoare hoka. Maisa judeunai xaotyakiraho kakoa waiyoreterenai akereta xini aotyakijita hoka hatyo hiyeta hakaharetyoaha. 23 Aotyakijita ene hoka tihanare kamilakorerahare tyaonita enekonyaha hoka kinatyaxa irai Jesus kakoa: 24 — Xoare haoka wihiye, Jesus Nazaré yere? Xoana hisoa hamawenekoaretya maheta wiso? Waiye atyo hawaiyekehalakahareta nomani. Hiso atyo Enore Xaxikalahare Waiyexe — nexa. 25 Hoka Jesus nexa tihanare hiye: — Nikareta hirae hoka hahikoahetehena hatyo haliti nonitata! nexa. 26 Hatyaoseta tihanare atatakoakisene, awerahalikikoatene hoka hikoaheta enonita. 27 Hatyo hiyeta tyotyaha hakaharetyoaha hoka axakakoahenaha: — Xoanere kaisere? Xoanere, waitare xaotyakiye kakoala aotyakijita? Xiyaiya, iraihena tihanarenai kakoa hoka tyakekota iniraine — nexakakoaha. 28 Hatyo hiyeta tyotya Galiléia koa yerenae haxerore semaha Jesus tahi akiti. 29 Hatyaoseta Jesus haxaotyakiraharenai kakoa hikoahenahitaha xahohisakoatyakalati hanakota hoka xaneha rotita Tiago, João xoaha kakoa Simão Pedro, André xoaha hana nali xeta. 30 Exowaka Simão nimasero hokakita hoka ehokotyoita, watyahiseta hoka. Hatyaoseta Jesus kaoka taita hoka xakai etahi akiti ihiye. 31 Hatyaoseta xane ehokotyoitere nali hoka otokene ekahe hiye hoka aokanikisene. Aokanikihetene hoka ewatyahisene tyoteheta enonita hoka xane nakairati tyoma enomanaha. 32 Okoi kamai isoahena hoka kolatyaha tyotya hokakiterenae, exahe tihanare kamilakoreraharenae Jesus ana. 33 Tyotya hatyo wenakalati tyaoniterenai xane hohisakoaha hati kanase nali. 34 Jesus kahare haliti aiyatelikiheta tyotya kawakiti hawarehare kahehare kakoarenae, exahe kahare axanekiheta tihanarenae enonyahitaha. Hatyo tihanarenae ana atyo waiyekehalakahareta Jesus hoka hatyo hiyeta Jesus mairaenityahitene. 35 Kamaetali makahekoasetata hoka Jesus kaose hoka xane maharexakahare hoka nali iraexatya. 36 Xane hoka hatyaoseta Simão Pedro, hahinaeharenae kakoa tawaha hakakoare Jesus xahita. 37 Xane kaokehenahitene hoka: — Tyotyahaore tawahitaha hiso — nexaha ihiye. 38 Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Wiyala hakiti wenakalati wihaliyeterenai nali hoka noxakai Iraiti Waiyexe ihiyeha. Hatyo niyahare notyoa — nexa. 39 Hatyaoseta Jesus xane tyotya wenakalatinae Galiléia koa nali hoka Iraiti Waiyexe xakaita ihiyeha xahohisakoatyakalati hanakonai, exahe tihanarenai hoka axanekihitita. 40 Hatyaoseta jijikoahiti kahehare aijitere kaoka Jesus ana, hakaoliri kakoa meholokoa enomana axene maheta. — Hawaiyehihetaiya natyo haokowi hoka hawaiyehihetaiya natyo — nexa Jesus hiye. 41 Jesus airakoaneharetene hoka hakahe ekaokakisa ihiye hoka nexa ihiye: — Há, naokaite. Hawaiyehiheta atyo — nexa. 42 Hatyaoseta jijikoahiti kahehare tyoteheta enonita hoka kinatereheta. 43 Hatyaoseta Jesus kinatyaxa irai ekakoa. 44 — Awaira atyo hiyakaikoahena exehare hatya hiye. Hiyane sacerdote nali hoka hahotikisoa enomana. Hatyaosetaite Moisés aokitere akereta hisa enomana hoka Enore ana fetatene. Hoka tyotyaha waiyoreha hikinaterehenere kakoa — nexa Jesus ihiye. 45 Xakore hoka xaneheta hoka hakakoare xakaikoatene hoka tyotyaha semaha etahi. Hatyo hiyeta maisaiya Jesus aliyakere wenakalatinai koa xanehitita hoka maharexakahare nali xane tyaonita hoka hakakoare wenakalatinae tyaoniterenae tawitene.

Marcos 2

1 Akaiki ferakene najikinita Jesus haikoaheta wenakalati Cafarnaum nali xeta. Kaokeheta hahanako taita hoka haxerore nali tyaoniterenai semaha ekaokeneheta 2 hoka kahare haliti ehana nali xane. Kahare halitinai hohisakoa hoka hati kaise mokaha. Haiyaharenai menanakita tyaonita, maisa aliyakere hati kanase nali hekoti xane kaokareha. Jesus xakaitere Iraiti Waiyexe ihiyeha nase 3 haiyaharenai haliti hatya maetonanehare kolatya Jesus ana. 4 Kaokaha xakore hoka maisa aliyakere isoahitaha Jesus ana ekakoa, kahare halitinai hoka. Maisa aliyakere isoareha hoka kakohaha hatiri hoka hati taose iyaha hoka Jesus hototene exoakisahene exehokotyoakala kakoita. 5 Jesus waiya ityakekoneha hoka maetonanehare hiye nexa: — Hasemehena, iniyalahare hománenai atyo kaxemaisatyakeheta — nexa. 6 Judeunai xaotyakisakaho kakoa waiyoreterenai nali tyokita hoka ahekohenaha: 7 — Xoanala hoka nikare iraeta? Maisa aiminisare Enore. Hiyaiya, Enore taita atyo emaiyarehitita iniyalahare kaomakitereharenai. 8 Jesus otya rotita exahekolaha hoka nehena: — Xoana hoka nikare xahekotita? nexa. 9 — Xoarehare ala haxerore niraetyaka maetonanehare hiye: “Iniyalahare hománenai atyo kaxemaisatyakeheta”, nerekatihenaite, xoana,“Hatityoahetehena hoka hatohetehena”, nerekatihena koríte? nexa. 10 — Hiyaiya, nahotikisaite xomana. Natyo Haliti Ityani iyateliti kakoare atyo notyaonita ali waikohekoa hoka nohiyeta haliti nómane iniyalahare kaxemaisatyakeheta — nexa. Hatyaoseta nexa maetonanehare hiye: 11 — Hatityoahetehena hiyehetehena hiyetolisoakala hoka hiyanehetehena hihana xeta — nexa. 12 Nexa taita ihiye hoka tityoaheta ehaotitaha, haxetolisoakala iyeheta hoka hikoaheta hatyo nalita. Tyotyaha hakaharetyoaha: — Maisa xoana xowaka exakere wiyaiyehenere — nexaha ihalahareha Enore kakoa. 13 Hatyaoseta Jesus xanehitiya one Galiléia haliya. Kahare haliti kaoka enomana hoka aotyakisahitene. 14 Tonita ene Jesus hoka waiya Alfeu ityani Levi, owene tyokita kalorexe noloxa bakatyakaose. — Hisohena noximi — nexa Jesus ihiye hoka tityoaheta hoka xane Jesus xema. 15 Wahasehena hoka Jesus xane Levi hana nali kanakaira haxaotyakiraharenai kakoa. Kahare kalorexe noloxa resebetyaseharenai, iniyalahare nomaseharenai hare kakoa. 16 Judeunai xaotyakiraho kakoa waiyoreterenai, fariseunae xoaha waiyahita Jesus nakaira hatyo olo resebityaseharenai, nikareterenai xoaha kakoa hoka axaha exaotyakiraharenae: — Xoana hoka kanakairita, terita xoaha exe halitinai kakoa? nexaha. 17 Jesus sema exaxaneha hoka nehena ihiyeha: — Mahokakeneharenai atyo maisa wairatyare aokare haomana, hoka hokakiterenai wairatyare aokita haomana. Notyoa atyo naotyakisa maheta iniyalahare nomaseharenai, maisa atyo waiyexeharexenai naotyakisa maheta xini — nexa Jesus ihiyeha. 18 Haxowakiya João Batista xaotyakiraharenai, fariseunai xoaha manakairahitaha Enore hiyeta. Hoka haiyaharenai axa Jesus: — João xaotyakiraharenai exahe fariseunai xaotyakiraharenai xoaha maisa kanakairare Enore hiyeta. Xoana atyo hoka hiyaotyakiraharenai maisa nikare tehitiya tyaonare? nexaha. 19 Jesus nexa: — Xoana, wenakakoati xowakehena hoka ekaixakatyakaharenai manakairahare tyaonita xaowita? Kaiyanityohenereya enekoniha tyaonita hoka maisaiya manakairahare tyaonahitaha. 20 Hoka haxowakaite kaiyanityohenere kaiyakeheta enekonitaha. Hoka hatyo xowaka atyoite manakairehenaha — nexa. 21 — Maisa atyo katinolaharetyakehetere imiti xololo, imiti waitare taose mawane kakoa. Waitare taose mawaneya ityotyolisoahetehena hoka halalakaiya imiti xololo, aeroakotyaiya ehalalakoane — nexa. 22 — Maisa atyo vinho waitarexa kaxomokakere toahiyere militirise nomaka ako. Nikareya kaxomokaka hoka halalakoaiya militirise hoka vinhoxaiya iratyoa tyotya, exaheya militirise hoka mawenekoare. Hatyo hiyeta vinho waitarexa militirise waitare ako taita kaxomokakita — nexa Jesus. 23 Sábado ferakene xowaka Jesus haxaotyakiraharenai kakoa tonahitaha hoka jiyakonihenahitaha trigo xafityaka hoka haetonaneta exaotyakiraharenae irikotyaha trigo xawase hoka ese kanakairaha. 24 Hatyaoseta fariseunae axehena Jesus: — Xoana hoka nikare hiyaotyakiraharenai tyaonita? Wiyaotyakisakaho sábado xowaka mahokoanititerehare tyomahitaha — nexaha ihiye. 25 Hoka Jesus nexa: — Xoana maisa xasemare Davi tahi akiti, manakairahare hoka nakehenere hahinaeharenae kakoa? 26 Isoa Enore hanako. Exowaka Abiatar kaxaikota Enore hana. Isoa hoka kanakaira nakairati Enore ana fetatyakere, isa tehitiya hahinaeharenae ana hoka kanakairaha. Wiyaotyakisakaho hiyeta atyo maisa hatyatere kanakairita hatyo nakairati. Sacerdotenae anere taita atyo hatyo nakairati — nexa. 27 Jesus nehitiya: — Haliti hiyeta atyo Enore tyoma sábado. Maisa atyo sábado hiyeta xini tyoma haliti. 28 Nikare hoka Haliti Ityani atyo sábado ferakene xekohase — nexa Jesus ihiyeha.

Marcos 3

1 Haxowakiya Jesus isoahitiya xahohisakoatyakalati hanako. Isoa hoka waiya hatya haliti hamaniya nirakahexe. 2 Hatyo nali haiyaharenai halitinai wahakotyahita Jesus ana, sábado xowakiyaiya wairatya hatyo haliti hoka iraeharetyahene aokowitaha emaxaiminirene xaotyakisatyaho hiyeta. 3 Hatyaoseta Jesus nexa mawaiyekahehare hiye: — Hisohena ali — nexa ihiye. 4 Hatyaoseta axehena wahakoiterenai: — Xoare nexa sábado ferakene xaokaka wiyaotyakisakaho? Xoareya wisoma hatyo ferakene: waiyexe, iniyalahare kore? Xoana haliti wainihenerite wakahinaehena, wahalakihenene kore ite hoka wainihena? nexa ihiyeha. Nexa ihiyeha hoka mema tyaonaha. 5 Mema tyaonaha hoka Jesus wahakotya enomanaha hoka eharehena, amaikoharehena xoaha, maisa semaxematyaha aokowiyeha iniraine hoka. Hatyaoseta Jesus nexa mawaiyekahehare hiye: — Haimahena hikahe — nexa ihiye. Nexa hoka aimatya hakahe hoka waiyeheta rotita ekahe. 6 Hatyaoseta fariseunai hikoahenahitaha hatyoakota hoka Herodes hiyetarenai kakoa iraekakoaha. Jesus tahi ahekotyaha aisahene maheta. 7 Hatyaoseta Jesus haxaotyakiraharenai kakoa xanehitiya Galiléia xa nali. Xanehitiya hoka kahare halitinai xaneha exema Galiléia koa yerenai, Judéia koa yerenai, 8 Jerusalém yerenai, Iduméia koa yerenai, Jordão xa halakoiya maniya tarenai, wenakalati Sidom, Tiro xoaha maniya tarenai xoaha, kahare halitinai xaneha Jesus xema waiyahene maheta, semahitaha enómane tahi akiti hoka. 9 Hatyaoseta Jesus axikatya haxaotyakiraharenai tawaha kanowa enomana maheta, kasani maisa halitinai ehotyasekoatyahene aokita hoka. 10 Koxaka kahare haliti aiyatelekiheta hoka hatyo hiyeta tyotya hokakiterenai kasani Jesus hiye hakahe hekoti ekaokakisa aokowiyahitaha hoka herawasetyakakoahitaha. 11 Tihanare kamilakoreraharenai waiya Jesus hoka exoaha ikiji haliya hoka kinatyaxa kawiyatyahitaha: — Hiso atyo Enore Ityani — nexahita ihiye. 12 Nexahitaha hoka Jesus mahokoanitya nikare iniraineha. 13 Hatyo najikinita Jesus kakoha tyairi heno hoka kawihena aohenerenai haomana hoka tyoaha enomana. 12-hare 14 haliti aoka haomana ehaliya tyaonaha maheta, exahe hoka axikatyahene xakaihaha Iraiti Waiyexe maheta. Hatyo 12-hare iraiti kakoarenae aoka. 15 Isatehitiya iyateliti enomanaha hokakiterenai aiyatelikiheta maheta, exahe tihanare kamilakoreraharenai nonita tihanarenai axanekihenahitaha maheta. 16 Hatyo 12-harenai atyo exenai: Simão nexarexe hoka Pedro nexare kaixarehenahitiyene. 17 Tiago, João xoaha Zebedeu ityaninai hoka Boanerges nexare kaixarehenahitiyene, wiyako maniya atyo,“Onetalolo ityaninai”. 18 André, Filipe, Bartolomeu, Mateus, Tomé, Alfeu ityani Tiago, Tadeu, Simão Cananeu, 19 Judas Iscariotes xoaha. Hatyo Judas atyo Jesus matawatyasehare. 20 Hatyaoseta Jesus xaneheta hahana nali hoka kahare haliti hohisakoahitiya ehana nali hoka maisa aliyakere Jesus, exaotyakiraharenai kanakairareha. 21 Hatyaoseta Jesus hinaeharenai semaha etahi hoka xaneha enomana nolokahene maheta. Haiyaharenai ehatyaharene aokahitereha hiyeta xane nolokahene maheta. 22 Judeunai nawenatyakaho kakoa waiyoreterenai tyohenere Jerusalém ta nexahitaha exaokaka: — Kala Belzebu tihanarenai xekohase tyaonita ekakoa. Hatyohiyeta tihanarenai xekohasehare iyateliti ijita enomana hoka halitinai nonita tihanare axanekihitita — nexahitaha. 23 Hoka Jesus kawisahene hoka aotyakihenahene hoka nehena: — Aliyakeriya Ahalakoahaliti hatyota axikatyoawihetehena xaokita? 24 Hiyaiya, hakoa waikoherakoa tyaoniterenai hatyo kakoaha makereya kirawanekakoaha hoka mehotyakakoahaiya. 25 Exahiya hatya haliti kaiyanityore, kaisaniye tyaonitere hotyaliya kirawanekakoaha hoka maisaiya kinatere tyaonehenahititaha, exaoretyakakoahaiya. 26 — Nikareya Ahalakoahaliti hotyalinai: hatyo makere kirawanekakoaha hoka maisaiya aliyakere tyaohenahititaha hoka mehohaiya — nexa. 27 — Hiyaiya, maisaiya xala hare haliti kinaterexe hanako ijoita hoka kaiwaharetitene, ameteniya olatene hotohare hoka kaiwaharetene, xoare xamani kolatya aokowita ehanakota hoka — nexa Jesus. 28 — Xotyaira exe niraini, tyotya halitinai iniyalahare tyomitereharenai atyoite kamaotyanetyakeheta, exahe Enore kairaeharetyakiterehare tehitiya atyoite kamaotyanetyakeheta. 29 Hoka xala xamaniya atyo iraeharetya Isekohaliti Waiyexe hoka maisaiya atyo kaxemaisatyakihitita hekoti. Hiyaiya, hatyo iniyalahare atyo maxemaisatyakahare — nexa Jesus. 30 Nikare Jesus irae haiyaharenai tihanare kamilakoretiterene aokahitere hiyeta. 31 Hatyaoseta Jesus nityo iximarenenai harenai kaokaha hoka menanakita tyaonaha hoka ekawisaka aokaha. 32 Kahare haliti tyokita ehaliya hoka haiyanai xane xakaini ihiye: — Hasemehena, hityo, hiximarenenai xoaha menanakita tyaonahitaha, tawahita hiso — nexaha Jesus hiye. 33 — Xala mama, xala noximalininai xaokita? nexa Jesus axahene. 34 Hatyaoseta wahakotahisa hahaliya tyokiterenai ana hoka nehena: — Xasemehena, owene atyo mama noximalininai xoaha. 35 Xalanai xamaniya atyo tyakeko Enore niraine hoka tyaona exema hoka hatyonai atyo mama noximalini noximaloni — nexa Jesus ihiyeha.

Marcos 4

1 Haxowakiya Jesus aotyakihitiya halitinai Galiléia xa haliya. Haliti kahare hohisakoahitiya ehaliya hoka xane tyoka kanowako one kilihi halitinai tyaonitere haliyaseta hoka hekotaha hatyo kaiholo kilihi. 2 Jesus aotyakihenahene kahare xoalini hare kakoa hoka iraeti metaharexe kakoa taita aotyakihenahene hoka nehena: 3 — Xasemehena: hatya haliti xane hahananeharese fitya maheta. 4 Fitita hanakatise hoka haiyasenai exoa ahoti kilihi, hoka kotehalasenai exoa hoka tyotya kanakairehenahitene. 5 Haiyasenai tehitiya sehali tyaonitere akiti exoa, inira waikohe tyaonitere akiti hoka haxeroreta hikoa. 6 Hatyaoseta kamai hikoahena hoka watere aisehetene, maisa hateko katyahareta hoka. 7 Haiyasenai xane exoa katohere koni hoka katohere jiyahaotene hoka maisa kalita. 8 Haiyasenai waikohe waiyexe akiti xane exoa. Hikoa, waiyehare tyaona, kahare kali. Haiyakate 30-se, 60-se, 100-se hare kaseha — nexa Jesus xakaihakatya ihiyeha. 9 — Xala xamani atyo katanakoakore semakatya maheta hoka maika semehena niraini — nexa ihiyeha. 10 Hatyaoseta halitinai xaneheta hoka Jesus haliya hekotehenerenai hohisakoaha 12-hare exaotyakiraharenai kakoa hoka axehenahene: — Xoare hexa haokowita hanakatise tahi akiti? nexaha ihiye. 11 Hoka Jesus nehena: — Xomana atyo Enore metaharexe hakoamaniya nawenatyaka hotikijita. Hoka haiyaharenai ana atyoite metaharexe taita kaxakaihakatyakehena. 12 Hoka waiyehena hoka maisa waiyekehalakita enomanaha, exahe semehenaha hoka maisa waiyekehalakita enomanaha maheta. Hoka hatyo hiyeta maisa Enore tyakekoahitaha maheta, exahe maisa iniyalahare enómaneha kamaotyanetyakihitita maheta. 13 Hatyaoseta Jesus axehenahene: — Xoana maisa waiyekehalakita exe noxakaitere xihiye? Hoka aliyakere ite waiyekehalakehena xomana haiyanai noxakaitere? nexa ihiyeha. 14 Hatyaoseta Jesus awaiyekehalakehena xakaihenere enomanaha: — Hatyo hanakatise xafityasehare atyo Enore niraene xakaisasehare. 15 Haiyaharenai semehenereharenae Iraiti atyo hanakatise ahoti kilihi exoahenere akereta tyaonahita. Semaha taita iraiti hoka Ahalakoahaliti iyihititene rotita enonyahitaha. 16 Haiyaharenai semehenerenae Iraiti atyo hanakatise xane sehalise tyaonitere akiti exoahenere akereta tyaonahita. Semehenaha hatyo Iraiti hoka awaiyetyahitene haihalahareneha kakoa. 17 Xakore hoka maisa atyo waha tyaonare Iraiti Waiyexe xema, maisa katyaharexe hoka. Kirawanehenahene Iraiti Waiyexe hiyeta hoka haxerore halakihititere iraiti xema hawenane. 18 Hoka haiyaharenae atyo hanakatise katohere koni xane exoahenere akereta tyaonahitaha. Semahitaha xakore atyo iraiti 19 hoka háwenaneha akiti kakoa atyo ahekotyahitaha, kehalahaliti tahi, xiyehaliti harenai tahi atyo ahekotyahitaha, kasani xoalini hare tyomaha aokowihitaha hoka. Nikarehena hoka maisa aliyakere Iraiti Waiyexe xema tyaonareha hoka maisa xoare tyomareha. 20 Hoka haiyaharenae atyo waikohe waiyexe akiti exoahenere hanakatise akereta tyaonahita. Semaha Iraiti hoka awaiyetyahene hoka tyaonaha exema, hoka kahare tyomaha Enore ana, haiyakate 30-se, 60-se, 100-se kasetere akereta tyaonahitaha — nexa Jesus ihiyeha. 21 Hatyaoseta Jesus nihitiya ihiyeha: — Xoana, xaokanatyakalati xaotakahena hoka koho katyahe, kama katyahe xamokita? Maiha atyo nikarexe xini. Exomokakaose terota atyo wamokitene, waiye aokanakatya maheta. 22 — Hiyaiya, tyotya kaxateroakisakitere harenai atyoite kawaiyaka, exahe tyotya masemakahare tyaonitereharenai atyoite kasemaka — nexa. 23 — Xala xamani atyo katanakoakore semakatya maheta hoka maika semehena niraini — nexa ihiyeha. 24 Hatyaoseta nehitiya ihiyeha: — Xirihalira xisaona xoalini hare xasemehena hoka. Hiyaiya, aliyakerexe xamaniya xamoka haiyaharenai hoka hatyo xamohenerene akeretaiya atyo Enore moka xiso. Hoka hatyo xaheharite mohitiyata xiso. 25 — Xala xamani atyoite xoalini hare kakoare hoka kaxekakehitiyaite enomana hoka xala xamani atyoite maisa xoare kakoare hoka inira tyaohenere enomana atyoite kaiyakeheta enonita — nexa Jesus ihiyeha. 26 — Enore koamaniya nawenatyakaho atyo exakerexe: motya atyo hatya haliti hamasenekoa fititerehare hanakatise akereta. 27 Hoka hatyaoseta xane nemaka, kaosehena hoka exafera hikoa, kekoare hoka mawaiyekehalakiterehare ekekoarene enomana akereta atyo. 28 Waikohe atyo hatyota akekoarenekijitene. Hetati hikoahenere xowaka kirane tyaonita, hatyaoseta kaenaseta, hatyaoseta kaséta. 29 Hatyaoseta nirehena hoka kataikore kakoa irikotitene, ixirikotyakaose xane hikoa hoka — nexa Jesus ihiyeha. 30 Jesus nehitiya: — Xoare kakoa hakakoa Enore koamaniya nawenatyaka akiti? Aliyakereya noxakaini xihiye hoka waiyekehalaka xomana? 31 — Hanakatise kiranexe mostardase akerehare atyo Enore koamaniya nawenatyaka akiti. Tyotya hanakatise katyahakorese atyo hatyo mostarda se. 32 Kiranese xakore hoka hafeteniya hoka hikoa kekoareya hoka tyotya hananehaliti xahehareya tyaona. Kahareya kakanohikoa hoka kotehalasenaiya haihe tyoma ekate — nexa Jesus xakaita ihiyeha. 33 Exakere Jesus iraeta halitinai kakoa. Xakaihena hoka aimenekoita taita, xoalini hare kakoa. Kasani nikare xakai ihiyeha hoka waiyekehalaka enomanaha aokita hoka. 34 Nikare xakaihena hoka aimenekoita taita halitinai ana. Hoka hawawaha heko atyo haxaotyakiraharenai ana awaiyekehalakahititene. 35 Hatyo ferakene makehena hoka Jesus nexa haxaotyakiraharenai hiye: — Wiyala Galiléia xa halakoiya maniya — nexa. 36 Hatyaoseta halitinai axikahenahitaha. Hatyaoseta kanowa ako Jesus haxaotyakiraharenai kakoa xane. Koxaka Jesus enahititaha hatyo kanowa ako tyaonita. Hatyaoseta haiyanai kanowa tehitiya xane exemaha. 37 Nekesexehena xanahitaha hoka hoholati kaoka enomanaha. Hoholasekoatyahene, one ainakiyatya hoka kalorehena kanowa ako ijoita. 38 Jesus nemakita kanowa tyokolyako maniya, haseri kahainatya hoka. Hatyaoseta exaotyakiraharenai kaosetene. — Hikaosehena! Wiwainihenaoreka! Xoana maisa kore himawaiyeharexe wikamane kakoa? nexaha kaosetyahene. 39 Hatyaoseta Jesus kaose hoka tityoaheta hoka watyali hoholati one ainakiyatitere. — Mema xisaona — nexa. Nexa hoka mahohoreheta, memaxeheta one, mema akeheta. 40 Hatyaoseta haxaotyakiraharenai hiye nexa: — Xoana hoka ximairita? Xoana hoka maisa xityakekore? nexa ihiyeha. 41 Hatyaoseta exaotyakiraharenai kalore mairaha hoka iraikakoahenaha: — Xoare halitini ala exe hoka one, hoholati xoaha hiye irae hoka aokitere akereta tyaonaha? nexaha.

Marcos 5

1 Hatyaoseta xane kaokaha Gerasa nali, Galiléia xa halakoiya maniya. 2 Exoa taita kanowakota hoka hatya haliti kawaiyaneharexe atihotene. 3 Xawatyakalatinai nalita tyoita, hatyo nali tyaonita. Maisaiya aliyakere xala harenai olatitene, mahaiya kamatiherahi kakoa hekoti holatitene. 4 Kamatiherahi kakoa olatyahitene kahaliki ekano, ikinoli hare hiye, xakore hoka irikokoaitatene. Maisaiya xala harenai jiyahaowitene. 5 Tyairinai koni exahe xawatyakalatinai koni tyaonita. Wáhaka makiya, ferakoa xoaha tonakoaita, kawikoaita, sehali hiye kawe mokoita xoaha. 6 Jesus kanowa akota exoa taita hoka sekota waiyene hoka tema xane enomana. Hoka hakaolise kakoa xane meholokoa enahalakoa, Jesus atyo exahehare hoka. 7 — Jesus, Enore Kalorexe Ityani, xoare haoka nohiye? Enore nexare kakoa nirai hikakoa, awaira atyo iniyalahare hamohena natyo — nexa kinatyaxa irae. 8 Jesus koxaka hatyo nahitita nexa: — Tihanare, hahikoahetehenaira exe haliti nonitata — nexa. Hoka hatyo hiyeta nikare iraeta Jesus hiye. 9 Hatyaoseta Jesus axene: — Xoare nexare hiso? nexa axene. — Nexare atyo Hisoakere, wikahare hoka — nexa. 10 Hatyaoseta Jesus hiye maisa tihanarenai xaxikatyakeheta hatyo nalita hakiti xeta aokita. 11 Exowaka kahare bolokonai nali tyaonita, kanakairakoatyahita tyairi henose 12 hoka Jesus hiye irae tihanarenai: — Haxikahena wiso hoka wisoa bolokonai milako — nexaha Jesus hiye. 13 Hatyaoseta tihanarenai axikaheta haliti nonitata hoka xane bolokonai milako isoaha hoka bolokonai tema tyairi henota, xane onexa exoaha hoka monaha hoka wainiha. Hatyo bolokonai komitaene 2.000-li. 14 Hatyaoseta bolokonai kaxaikotyasenai tekoaheta nalita hoka xane xakaikoatyaha hatyo tahi akiti wenakalati, exahe hatyo wenakalati haliyita tyaoniterenai hiye. Hoka kahareha xaneha hatyo nali waiyaha maheta. 15 Jesus tyaonitere nali xane kaokaha hoka waiyehenaha atyo, owene atyo haliti hatyaharetere tyokita, kaimere tyaonita, waiyeheta atyo exahekola. Waiyahene hoka mairaha. 16 Hatyaoseta koxaka waiyehenerenenai xakaihakatya ihiyeha haliti, exahe bolokonai xoaha tahi akiti ihiyeha. 17 Hatyaoseta kasani Jesus xaneheta ewaikoherataha aokaha. 18 Hatyaoseta Jesus xane kakohahetehena kanowa ako hoka haliti tihanare ehatyahalinikihenere awaiyehetehenere iraehena ihiye: — Waiyehenaiya notyoa hiyema? nexa axene. 19 Maisa exema xane aokita Jesus hoka nexa ihiye: — Hiyanehetehena hihana nali hoka hihinaeharenai hiye hiyakaihena Xekohaseti awaiyehetehenere hiso tahi akiti. Exahe airakoaneharehenere hiso tahi akiti — nexa ihiye. 20 Nexa ihiye hoka xaneheta hoka xakaihakatya Decapolis naliyerenai hiye Jesus tyomehenerehare enomana tahi. Hoka tyotyaha hakaharetyoaha. 21 Hatyaoseta Jesus haikoaheta hatyo nalita halakoiya maniya hoka kahare haliti xane ahalakoatene kaiholokoa nali. 22 Hatyaoseta hatya haliti Jairo nexarexe, xahohisakoatyakalati hana kaxaikotyasehare tyoa Jesus ana kaoka hoka ikiji haliya meholokoa. 23 — Nityani ohiro mokose wainihena. Hisohena hoka hikahe hekaokakisa ihiye hoka kinatoloheta hoka maisa wainita — nexa axa Jesus tihityoa ihiye. 24 Nexa hoka Jesus xane exema. Kahare haliti tehitiya xane exema hoka ehotyasetyakakoaha xanahitaha. 25 Hatyaoseta hatya ohiro xane kaoka halitinai koni. 12-terehokoanehena timalati hikoata minita ihiyeta. 26 Kahaliki wairatyarenai ana xane hoka exahehare ewaolitihalokisahitene. Koxaka haoloxa miyatya wairatyarenai hiye. Xakore hoka maisa waiyehetolo hekoti hoka aerorityoitata ihiye. 27 Sema Jesus tahi hoka xane halitinai koni hoka Jesus hiniri maniyata ekaokakisa hakahe inima hiye. 28 Exakere ahekoita: — Nekaokakisa taitaiya nokahe inima hiye hoka nokinatoloheta — nita hoka 29 hakahe ekaokakisa inima hiye taita hoka waiyeheta. Hoka kehexa hahiyeta timalati tyoteneheta. 30 Hatyaoseta Jesus kehexa rotita iyateliti hikoahenere ihiyeta hoka terehokoa wahakotya halitinai ana hoka nehena: — Xala hakahe ekaokakisa nimi hiye? nexa. 31 Hoka exaotyakiraharenai nehena: — Hiyaiya, kahare haliti ehotyasekoaita hiso. Hoka xoana hoka nikare haxita? nexaha ihiye. 32 Hoka Jesus wahakohokotyoitata, kasani waiya aokowita inima hiye hakahe ekaokakihenere hoka. 33 Hatyaoseta hatyo ohiro tyoa Jesus kiji haliya meholokoa, tatakoa hamairane, otya haxaiyatolokisakeheta hoka. Hatyaoseta tyotya xakai Jesus hiye hahokakene tahi. 34 Hatyaoseta Jesus nexa: — Hityakeko natyo hoka hikinatoloheta. Awa atyo himawaiyehalo, hikinatoloheta atyo. Hiyanehetehena himehexaikohalone kakoa — nexa ihiye. 35 Iraetata ene hatyo ohiro kakoa hoka xahohisakoatyakalati hana kaxaikotyasehare Jairo wakaneharenai kaokaha hoka nexaha ihiye: — Koxakatya hityani waini. Kotare Xekohaseti matyoanenehare hihana nali, waiya aliya hoka kirahare haetonane hiyeta — nexaha. 36 Jesus sema hatyo iraiti hoka nexa Jairo hiye: — Awaira atyo himawaiyeharehena. Hityakekohena taitaira natyo — nexa Jairo hiye. 37 Hatyaoseta xaneha Jairo hana xeta. Pedro, haximarene kakoarenae Tiago, João xoaha xane exema aoka. Maisa hatehitiya aokita. 38 Hatyaoseta xane kaokaha Jairo hana nali hoka isoaha. Waiyehena atyo werahaliti, osexati hare. Kahare tiyahitaha. 39 Hoka nehena: — Xoana hoka kalore xitiyita, exahe nikare xisaonita? Xoimahalotita maisa waini xinika, nemakitata — nexa Jesus ihiyeha. 40 Hatyaoseta ehatyaharene aokitaha hoka Jesus aihikoahenahitene. Hatyaoseta enexe, inityo, hanamahare xanehenere exema xoaha taita isoa hatyo xoimahaloti tyaonitere ako. 41 Isoa hoka otokene ekahe hiye hoka nehena: — Talita cumi! nexa. Exakere atyo iraeta: — Xoimahaloti, hainakoahetehena! nita atyo. 42 Nexa ihiye hoka ainakoaheta, tohetehena rotita, xoimahaloti 12-wanone henolo hoka. Hatyaoseta tyotya hakaharetyoaha. 43 Hatyaoseta Jesus hatyohare maxakaikoatyakene aoka ihiyeha. Hatyaoseta xoimahaloti tyaisaka aoka ihiyeha.

Marcos 6

1 Hatyaoseta Jesus haikoaheta haxaotyakiraharenai kakoa wenakalati Nazaré xeta, toahiya tyaonitere nali. 2 Hoka sábado ferakenehena hoka xane xahohisakoatyakalati hanako hoka aotyakihena halitinai. Semaha Jesus niraene hoka hakaharetyoa mokahene hoka axakakoaha: — Aliyotala enawaiyore tyoita enomana? Aliyetala exe haliti waiyore tyoita exakere? Aliyakere ala tyomita exehare maomakaharenai? 3 Xoana, maisa hoka okahakalati hati hare nomasehare xini? Xoana maisa hoka Maria ityani xini, exahe Tiago, José, Judas, Simão xoaha naxenane xini? Xoana, maisa hoka iximalonenai xini ali tyaonita? nexaha, maisa awaiyetyareha Jesus hoka. 4 Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Iraiti xakaisasehare atyo kaxaiminisakita hakoakiti. Xakore atyo hoka kaokehetehena atyo hawaikohera hawenakala, hahinaeharenai koni hoka maisa kaxaiminisakere — nexa ihiyeha. 5 Hatyo hiyeta maisaiya aliyakere xoare hare metaharexe nomakere tyomita Nazaré nali. Haiyanai hokakiterenai hiye taita hakahe ekaokakisa hoka aiyatelikihenahititene. 6 Jesus atyo hakaharetyoa ematyakekoneha hiyeta. Hatyaoseta Jesus xaneta wenakalatinai nihatyaka hoka aotyakisahitene. 7 Hatyaoseta 12-hare haxaotyakiraharenai kawisa, hoka hinamahare xakini axikatyahene. Iyateliti isa enomanaha axanikihetaha isekohaliti iniyalahare halitinai nonitata maheta. 8 Maisa xoare hare kolatyaka aokita ihiyeha ahoti niyahare. Atyakase taita kolatyaka aoka ihiyeha tonohisoaha maheta. Maisa nakairati, boná, olo hare kolatyaka aokita ihiyeha. 9 Berekataiya atyo waiyehena mokaha hoka maisaiya atyo xoare maheta hate hekoti kajiyanexe imitinase kolatyahitaha aoka ihiyeha. 10 Hoka nehitiya: — Maika xikaokehena wenakalati hoka hali hatyakota xisaona xiyanenehitiya hatyo nalita kijiya. 11 Maika wenakalati xikaokehena hoka maisa waiye mokahitaha xiso, exahe naliyerenai maisa semaha aokowiyahita xiraene hoka maika nalita xiyanehitiya hoka xiberekatane xamokotyahatya xexoakiheta maheta waikohese emaxawaiyereneha xiso hiyeta — nexa ihiyeha. 12 Hatyaoseta exaotyakiraharenai xaneha iraeti xakaiha halitinai hiye maheta, halitinai iniyalahare hawenaneha halakisaha maheta. 13 Kahare axanikihenahititaha isekohaliti iniyalahare halitinai nonita, exahe kolotenitiya mohenaha hokakiterenai seri hiye hoka aiyatelikihenahititene. 14 Tyotya hatyoharenai tahi xekohaseti Herodes sema hakakoare halitinai xakaikoatyahitere Jesus tahi hiyeta. Haiyaharenai nita: — Kala João Batista kaseheta. Hatyo hiyeta xoalini hare metaharexe nomakere tyomita — nexahitaha exaokaka. 15 Haiyanai atyo: — Kala Elias — nita. Haiyanai tehitiya: — Kala iraiti xakaisasehare terota, toahiyereharenai akerexe — nexahitaha Jesus xaokaka. 16 Herodes sema hatyoharenai tahi hoka nexa: — Kala João Batista. Iseri xirikotyaka naoka hoka kalikini ala kaseheta — nexa. 17 João Batista kamane nahitita Herodes niraene xema João otokaha, olatyahene, berexo ako jihotyahene Herodias xemere. Hatyo nahitita Herodes tyaonita hatyo ohiro kakoa, iximarene Filipe exanityo xakore hoka. 18 Hatyo hiyeta João Batista watyali Herodes: — Awa atyo hiximarene exanityo kakoa hisaona, Xaotyakiyaho atyo mahokoanetita hiximarene exanityo kakoa hawenane. 19 Hatyo hiyeta Herodias kirawaneta João, kasani aisene aokowita. Xakore hoka maisaiya aliyakere aijitene, 20 enenala Herodes mairitene exahe haliti waiyexe aokitene. Hatyo hiyeta Herodes waiye kaxaikotene. Semehena iniraene hoka waiyeta ihiye, xakore hoka maisa aliyakere ahekotya xaka mokene. Xakore hoka iraehena hoka awaiyetita iniraene. 21 Hoka Herodias atyo atyahita terota João kamane ferakene. Hatyaoseta xane hikoa enenala Herodes nawenane ferakene hoka hahisehare tyoma. Kalore nakairati tyoma, oloniti harenai hoka kaixakatya xekohasetinai taita, Galiléia koa tarenai, sorare xekohasenai harenai hoka tyoaha. 22 Hatyaoseta Herodias ityani xoimahaloti isoa hatyo nali hoka holikoahena. Herodes, ekaixakalaharenai xoaha awaiyetyaha exoholikoane hoka hatyo hiyeta xekohaseti Herodes nexa xoimahaloti hiye: — Xoare xamani haoka hiyoholikoane xaimane hoka niseniya homana — nexa. 23 — Exahiya kalore haoka hoka niseniya homana. Alitere naokita, maisa namaoseraita xini — nexa. 24 Nexa ihiye hoka hikoaheta xane hanityo axa maheta, xoare xamani haxoholikoane xaimane axa aohena hoka. Hoka inityo nexa: — João Batista seri haxene — nexa. 25 Hatyaoseta kaholawaka haikoaheta Herodes tyaonitere nali hoka axene: — Xama João Batista seri hisehena nomani balatoahekoa kalikinita — nexa. 26 Herodes sema hatyo hoka amaikohare. Xakore hoka koxaka tyotya haliti haoti irae hoka hatyo hiyeta maisa aliyakere matyakekotita xoimahaloti xaxane. 27 Hoka axikatya rota sorare, João Batista seri kolatya maheta. Hatyaoseta sorare xane berexo ako hoka irikotya João seri. 28 Mokene balatoahekoa hoka isene xoimahaloti ana. Hatyaoseta hatyo xoimahaloti xane isene hanityo ana. 29 Hatyaoseta João Batista xaotyakiraharenai sema etahi hoka tyoa kolahenahitene hoka fityahene. 30 Hatyaoseta Jesus xaotyakiraharenai kaokeheta enomana hoka xakaihakahenaha Jesus hiye tyotya tyomehenereharenaiha, aotyakihenahereha harenai tahi. 31 Nali kahare haliti kaokehitita, xanehitita xoaha hoka Jesus, exaotyakiraharenai xoaha komita ene maisa aliyakere kanakairareha hekoti. Hoka Jesus nehena ihiyeha: — Xisohena hoka wiyane wiwawa maharexakahare hoka inira xikawini — nexa haxaotyakiraharenai hiye. 32 Hatyaoseta xaneha hawawaha kanowa ako maharexakahare. 33 Xakore hoka halitinai waiyaxematyahene hoka otyahene hoka tyotya hatyo nalitarenai tema xaneha one kilihi hoka enahityahitaha xane kaokaha. 34 Hatyaoseta Jesus xane kaoka hatyo nali hoka exoahena kanowa akota hoka waiya hatyo halitinai hoka airakoaneharetyahene. Motya kalanero makaxaikotyakahare akere tyaonahitaha hoka kahare xoalini hare aotyakihenahene. 35 Waikoa kamaitehena hoka Jesus xaotyakiraharenai xane iraehena ekakoa. — Okoi makehena, maisa ali xoare aka. 36 Haxikahetehena exe halitinai hoka xanehenahitaha wenakalatinai kaharewaikatexe akiti nali hoka xoalini hare iyaha hoka kanakairaha — nexaha Jesus hiye. 37 Xakore hoka Jesus nexa: — Xisota xisehena nakairati enomanaha. — Xoana wiyane 200-hokose olo kakoa wiya nakairati enomanaha haokita? nexaha Jesus hiye. 38 — Xoanama tohase nakairati xinali? xiyane xiyaiya — nexa. Xane waiyaha hoka: — 5-tohase nakairati, hinama kohase xoaha taita — nexaha. 39 Hatyaoseta Jesus nehena halitinai hiye: — Xisokehena hahotyali xakini ime koa — nexa. 40 Hoka hatyaoseta hahotyali xakini xane tyokaha. Haiya hotyalinai 100-hare, haiya hotyalinai 50-hare xakini tyokaha. 41 Hatyaoseta Jesus otoka 5-tohase nakairati, hinama kohase xoaha hoka enokoa xeta wahakotya hoka iraexatya Enore hiye: — Ehekore nakairati hisa womana, Abá — nexa. Hatyaoseta irikosetene hoka isene haxaotyakiraharenai ana, hoka hatyo exaotyakiraharenai irakene halitinai ana. Kohase nikareta iraka tyotya halitinai ana. 42 Tyotya kanakairaha hoka fakatehareha. 43 Hatyaoseta awaiyehotyalikihetaha halitinai nakaira mawane hoka 12-te koho kaisero mohenahitaha nakairati, kohase xoaha mawane. 44 Hatyo nakairati kanakairahenerenai 5.000-hare halitinai. 45 Hatyo najikinita Jesus haxaotyakiraharenai kakoa irai hoka kakohahenahitaha kanowako hoka xanehenahitaha enaheta maheta halakoiya Betsaida nali xeta. Hoka hatyo nase Jesus jinaheta halitinai. 46 Hatyaoseta jinaheta halitinai hoka xane tyairi heno iraexatya maheta. 47 One nekesexehena exaotyakiraharenai xaneta hoka makehena ihiyeha. Hoka exowaka Jesus hekota waikohekoa hawawaharenai tyaonita. 48 Hatyaoseta waiya haxaotyakiraharenai xaeremola howitiharene hoholati hoholasekoatyahiterene hiyeta, xanehenahititere maniyata hoholatita hoka. Hatyaoseta okoi ferakoahena hoka Jesus xane hikoaheta enomanaha, tonita one heno. Okoi jiyahene hoka 49 hatyaoseta Jesus netonane one heno waiyaha hoka motya isekohaliti aokahitene hoka hamairaneha kawiyatyaha. 50 Tyotya waiyahene hoka kalore mairaha. Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Awa atyo ximaira! Natyo ta, awa ximaira natyo — nexa ihiyeha, 51 hoka xane kanowa ako kakohaheta enaliha. Hatyaoseta hoholati amematyoaheta. Hoka exaotyakiraharenai mairaha, hakaharetyoaha. — Xoanere kaisere? nexa mokahitene. 52 Maisa otehenahititaha halitinai tyaihenere nakairati kakoa, maisa waiye ahekohenahititaha hoka. 53 Hatyaoseta Jesus, exaotyakiraharenai harenai imahotyoaha Galiléia xa. Hoka xane takoaha kaiholokoa Genesaré waikoherakoa nali hoka katilikaha hakanowane hatyo nali. 54 Kanowa akota exoaha taita hoka Jesus waiyekehalakahare rotita hatyo naliyerenai ana hoka 55 hatyaoseta tyotya wenakalati xaneha hahinaehare hokakiterenai kolatyaha enomana maheta. Hatyaoseta hokakiterenai exehokotyoakalaha kakoita kolatyaha, exahe aliyo xamani Jesus xanehena hoka semehenahene hoka hatyo nali kolatyahitaha hokakiterenai enomana. 56 Exahe wenakalati kiranexe hare koa kaokehena hoka koxaka hokakitinai mokahitaha enaheta hoka axahitene, kasani inima kilihi hiye hekoti ekaokakisaha hakaheha aokowiyahitaha. Hoka tyotya hakaheha ekaokakihenerenai inima kilihi hiye kinaterehitita.

Marcos 7

1 Hatyaoseta haiyaharenai fariseunai, haiyanai judeunai xaotyakiraho kakoa waiyoreterenai Jerusalém nalita kaokehenerenai Jesus haliya hohisakoaha. 2 Hoka waiyaha Jesus xaotyakiraharenai haiyaxa kahitita kanakairehenahere. Matihahisoanehareta kanakairaha, maisa fariseunai aokitere akereta xini tyaonahitaha. Hoka maisa waiyeta ihiyeha. 3 Judeunai exahe fariseunai atyo hahetako maniyereharenai xaotyakiraho xema tyaonahitaha, waiye atyo tihahisoaha hotohare hoka kanakairahitaha. 4 Xiyehaliti hanakota atyo iyehenaha nakairati hoka tihahene hotohare atyo hoka kanakairahitene. Haiyaharenai xaotyakisatyaho xema tehitiya tyaonahitaha hoka tihahitaha kanote, matalo, tinihaliti harenai. 5 Hatyaoseta fariseunai, judeunai xaotyakiraho kakoa waiyoreterenai axehena Jesus: — Xoana hoka hiyaotyakiraharenai maisa tyaonareha wahetakomaniyereharenai xaotyakiraho xema hoka matihahisoanehareta kanakairahitaha? nexaha. 6 Hoka Jesus ekoaxatya enomanaha: — Maoseratyaliyenai! aliterexe nika Isaías xairatya xitahi akiti exakerexe: Exe halitinai atyo waiye iraetaha notahi, nita Enore. Xakore hoka exahekolaha atyo maisa nokoamaniye xini tyaonita. 7 Hoka maisa atyo tyaonahitaha nokoamaniye kaisere. Hiyaiya, halitinai xaotyakira kakoa atyo aotyakisahitaha hoka Enore xaotyakiraho aokahitaha. 8 Hoka Jesus nehitiya: — Xiso atyo xahalakijita Enore xaotyakiraho hoka halitinai xaotyakiraho xema xisaonita — nexa. 9 — Xiso atyo xawaiyore xahalakijita Enore xaotyakiraho. Hoka toahiyere xawenanaho xema taita xisaonita. 10 Hiyaiya, exakere Moisés nexa: Waiyira xaiminihena xexe, xityo hoka. Nexa tehitiya: Xala xamaniya atyo hanexe, hanityo iraeharetya hoka waiye xaisaka, nexa. 11 — Hoka xiso atyo xita,“Xala xamaniya atyo kaoloxere hoka hanityo, hanexe kahinaetya maheta ene hoka Enore anaiya isa hatyo haoloxa hoka hatyo najikinitaiya atyo maisa aliyakere 12 kahinaehitita hanityo, hanexe xoaha hoka ehekoreya”, xita atyo. 13 Nikare atyo xisaohena hoka maisa atyo Enore xaotyakiraho xema xini xisaonita. Hoka toahiyere xawenanaho xema atyo xisaonita hoka xahetakomaniyereharenai tyaonitere akereta xisaonita. Hoka nikarehare kahare xoalini hare xisomita. 14 Hatyaoseta Jesus kawihitiya halitinai hoka nehena: — Waiyira xasema xityotya exe niraetereharenai hoka waiyekehalaka xomana. 15 Xoalini hareya hatya haliti hiye isoa hoka hatyoiya atyo maisa aiyalaharetita enawenane. Hoka xoalini hare atyo hikoahetehena hatya haliti hiyeta hoka hatyohare atyo aiyalaharetita enawenane — nexa. 16 — Xala xamani atyo katanakoakore semakatya maheta hoka maika semehena niraini — nexa. 17 Hatyaoseta Jesus halakisa halitinai hoka isoa hatyako. Hatyaoseta exaotyakiraharenai axene hatyo haxaimenekola kakoa xakaihakahenere tahi. 18 Hoka nexa: — Xoana haiyaharenai akereta tehitiya maisa waiyekehalakita xomana? Hatyo isoahenere haliti kanasakoiya atyo maisa aiyalaharetita enawenane. 19 Hiyaiya, atyohenene atyo hoka maisa atyo exahekola hiye xini xaneta, enajako atyo xaneta. Hatyo najikinita atyo eháre hiyeta hikoahitita — nexa. Nikare Jesus iraeta hoka tyotya nakairati kakanakairatyakere aoka. 20 Hoka nehitiya: — Xoalini hare hikoahititerehare hatya hiyeta atyo aiyalaharetita enawenane. 21 Hiyaiya, mahiyaseti hiyeta atyo iniyalahare xahekotyati tyoita hoka kaomakita kaiwati, xaisati, 22 ohiro watyalisaka, xiyehaliti maiyasetyaka, irawaniti, maoseratyati, otokitaterehare, okoawahaliti, iraeharetyati, xahenityati, mawaiye xahekotyati harenai. 23 Tyotya hatyoharenai atyo mahiyaseti hiyeta hikoita hoka aiyalaharetita halitinai nawenane — nexa Jesus ihiyeha. 24 Hatyaoseta Jesus xaneheta hatyo nalita, xane wenakalatinai Tiro, Sidom xoaha nali. Xane kaoka hoka isoa hatyako. Kasani maisa xala hare ekaokene sema aokare xakore hoka maisaiya aliyakere masemakita. 25 Hatya ohiro ityani isekohaliti iniyalahare ehatyahalokijita hoka sema Jesus kaokene tahi hoka tyoa enomana hoka enahalakoa hakaolise kakoa meholokoa. 26 Hatyo ohiro atyo hakoakitiyolo, sirofenícia yolo atyo. Hoka axene, kasani isekohaliti iniyalahare axikaheta ityani nonitata aoka ihiye. 27 Hoka Jesus nexa ihiye: — Kotare xoimanai hotohare kanakaira. Hiyaiya, maisaiya atyo ehekoreta xini xoimanai nonitata kaiyakeheta nakairati hoka haxawatene kajolonai ana hoka — nexa ihiye. 28 — Alitere haokita, Xekohaseti — nexa hatyo ohiro. — Hoka kajolonai atyo kanakairita xoimanai nakaira holoxo exoahena mexakoata hoka — nexa ihiye. 29 — Hekoaxahenere nomani hiyeta hiyanehetehena hihana nali. Koxaka hityani nonitata isekohaliti iniyalahare kikisoaheta — nexa Jesus ihiye. 30 Hatyaoseta hatyo ohiro xane kaokeheta hahana nali hoka waiyehena atyo, ityani atyo ehokotyoita haxehokotyoakala koa. Koxaka atyo isekohaliti iniyalahare kikisoaheta enonitata. 31 Hatyaoseta Jesus xaneheta wenakalati Tirota hoka jiyeheta Sidom, Decapolis xoaha nali hoka xane kaokeheta Galiléia xa nali. 32 Hatyaoseta haiyaharenai kolatya hatya haliti masemakalahare exahe komita ene maisa iraexe. Hoka axaha Jesus, ekaokakisa hakahe ihiye maheta. 33 Hatyaoseta Jesus nolokene haware halitinai nonita. Hoka hakahihi etanakoako moka. Hatyo najikinita xatahotya hoka ininise hiye xolotene. 34 Hatyaoseta wahakotya enokoa, kalore iyawinisoa hoka nehena: — Efatá! nexa. Exakere atyo nita: “Hamajiholatyoahetehena!” nita atyo. 35 Hatyaoseta hatyo haliti masemakalahare tanakoako waiyeheta. Exahe ininise tehitiya waiyeheta hoka waiye iraeheta. 36 Hatyaoseta Jesus mahokoanetya exakainiha hatyoharenai. Nikare iraehena ihiyeha hoka exahehare xane xakaikoatyahitaha hatyoharenai tahi. 37 Hoka haiyaharenai semehena hatyoharenai tahi hoka hakaharetyoahitaha hoka nexahitaha: — Kaxiyani, waiye kaiserehare tyomita! Hiyaiya, masemakalaharenai asemakihitita, mairaeneharenai hoka airainikihitita — nexahita.

Marcos 8

1 Hatyaoseta haxowakiya hohisakoa halitinai Jesus tyaonitere nali. Hatyaoseta maisa xoare kanakaireheta xaka hoka Jesus kawisa haxaotyakiraharenai hoka nexa: 2 — Nairakoaneharitita exe halitinai. Hiyaiya, hanamaki ferakenehena tyaonahitaha nohaliye hoka kalikini maisa xoare kanakairareha. 3 Naxikahenahiteniya matyaisakaharahitaha enawenakalanaiha xeta hoka exoahaiya ahotyaho hanakaha hiyeta. Hiyaiya, haiyaharenai atyo sekota tyoita — nexa. 4 Hatyaoseta exaotyakiraharenai axahene: — Hoka aliyakereya exe maharexakahareta wikaokehena nakairati hoka watyaihena exe halitinai haoka? nexaha ihiye. 5 — Xoanama tohase nakairati xinali? nexa axahene. — 7-tohase — nexaha. 6 Hatyaoseta Jesus halitinai kakoa irae waikoa tyokaha maheta. Hatyaoseta iya hatyo 7-tohase nakairati hoka iraexatya Enore hiye: — Ehekore nakairati hisa womana, Abá — nexa. Hatyaoseta taikasetene hoka haxaotyakiraharenai ana isene hoka irakene halitinai ana. 7 Haiyaharenai kohase tehitiya enaliha hoka Jesus iraexatya Enore hiye: — Ehekore nakairati hisa womana, Abá — nexa hoka hatyaoseta wakatya haxaotyakiraharenai hoka irakene halitinai ana. 8 Tyotyaha kanakairaha, fakatehareha. Hatyaoseta kaise exaotyakiraharenai enakairaha mawaneha 7-te kohokiji kaisehenahitaha. 9 Hatyo kanakairehenerenai atyo 4.000-hare haliti. Hatyaoseta Jesus axikaheta hatyo halitinai. 10 Hatyaoseta kanowa ako xaneheta haxaotyakiraharenai kakoa Dalmanuta koa maniya. 11 Xane kaoka taita hatyo nali hoka fariseunai kaoka enomana hoka iraehenaha ekakoa, hasakaharetyahene aokowiyahitaha hoka xoalini hare nomaka aokaha ihiye hoka waiyaha maheta, xoana aliterexe xamani Enore nalita tyoita iniyatere, maisa xamani. 12 Hatyaoseta kalore iyawinisoa hoka nehena: — Xoare mahetala xoalini hare nomaka aokita exe halitinai tyakekoha maheta? Aliterexe nomita xihiye, maisaiya xoare hare notyomita exe halitinai ana tyakekoha maheta — nexa. 13 Hatyaoseta Jesus xaneheta. Kanowa ako kakohaheta hoka haikoaheta one halakoiya maniya. 14 Xanehenaha hoka exaotyakiraharenai maotyaneha nakairati hakolalaha hoka hatita taita kolatyaha kanowa ako. 15 Hatyaoseta Jesus iraehena ekakoaha hoka nehena: — Xasemehena, xirihalira fariseunai, Herodes xoaha kaoretyakala kakoa — nexa. 16 Hatyaoseta hatyo kakoaha irae kakoahenaha hoka nehenaha: — Exakere irae kala maisa nakairati wakolatita hoka — nexaha. 17 Hoka Jesus sema iniraekakoaneha hoka axehenahene: — Xoana hoka ximakolalaharene nakairati tahi xiraekakoita? Xoana maisa xawaiyorexe, exahe maisa waiyekehalakere niraini xomana? Xoana hoka ximawaiye xahekolere hoka maisa waiyekehalakere exeharenai xomana? 18 Xoana hoka xikaxosexe xakore hoka maisa xiyaiyare? Xikatanakoakore xakore hoka maisa xasemare? 19 Xoana, maisa xotyare 5-tohase nakairati nirahenere 5.000-hare halitinai ana? Xoanamate koho kaisero exowaka emawane ximexeheta? nexa Jesus axahene. — 12-te kaisero — nexaha. 20 Hatyaoseta Jesus axehenahitiyene: — Hoka 7-tohase nakairati nirahenere 4.000-hare halitinai ana xowaka, xoanamate koho kaisero ximexeheta? — 7-te kaisero wimexeheta — nexaha ihiye. 21 — Xoana, hekota maisa waiyekehalakere niraini xomana? nexa Jesus. 22 Hatyaoseta Jesus xane kaoka wenakalati Betsaida nali haxaotyakiraharenai kakoa. Hatyaoseta haiyaharenai kolatyaha hatya maxosehare hoka Jesus axaha, hakahe ekaokakisa ihiye maheta. 23 Hoka Jesus ekahe hiyeta otoka maxosehare hoka xane ekakoa sekose aka wenakalati nonitata. Hatyaoseta haxataho xolotya exose hiye hoka hakahe ekaokakisa ihiye hoka axene: — Xoana, xoalini hare hiyaiyita? nexa. 24 — Nowaiyita halitinai, xakore hoka motya atya kate tonita ene — nexa. 25 Hatyaoseta Jesus hakahe ekaokakihitiya exose hiye. Hatyaoseta maxosehare waiye waiyakaheta. Waiyeheta hoka tyotya xoalini hare waiye waiyeheta. 26 Hatyaoseta Jesus axikaheta hatyo haliti ehana xeta. Hoka halitinai koni emaxaneneheta aoka. 27 Hatyaoseta Jesus haxaotyakiraharenai kakoa xane wenakalatinai Cesaréia de Filipe koa maniya. Xanahitaha hoka ahotyaho haxaotyakiraharenai axa: — Xala aokita natyo halitinai? nexa. 28 Hoka exaotyakiraharenai nexa: — Haiyaharenai atyo João Batista aokahitaha hiso, haiyaharenai atyo Elias aokahitaha hiso, haiyaharenai atyo iraeti xakaisasehare aokahitaha hiso — nexaha. 29 — Hoka xiso atyo xala xaokita natyo? nexa ihiyeha. — Hiso atyo Enore Kalorexe Aohenere — nexa Pedro Jesus hiye. 30 Hoka Jesus hatyohare maxakaisakene aoka ihiyeha. 31 Hatyaoseta Jesus aotyakihena haxaotyakiraharenai hoka nehena: — Haliti Ityanite kaxemawatikisaka kalore. Maisaite aokahitene haomanaha judeunai xekohaseharenai, sacerdote xekohaseharenai, judeunai xaotyakiraho kakoa waiyoreterenai harenai. Hoka kaxaisakaite hoka hanamaki ferakene najikinitaite kaseheta — nexa ihiyeha. 32 Jesus waiyekehalaka iraeta ekakoaha. Xakore hoka Pedro nolokene haware hoka matyakekotya iniraene. — Awa atyo nikare hirae — nexa ihiye. 33 Hatyaoseta Jesus ehaikoaheta hoka wahakotya haxaotyakiraharenai ana hoka Pedro niraene tehitiya matyakekotya hoka nehena: — Hakikisoahetehena nahiti maniyata, Ahalakoahaliti! Halitinai ahekoitere akereta atyo hahekoita, maisa atyo Enore ahekoitere akereta xini — nexa. 34 Hatyaoseta Jesus kawisa halitinai exahe haxaotyakiraharenai xoaha hoka iraehena ekakoaha: — Xala xamani atyo tyaona nokoamaniye aokowihena hoka maika hatyota maotyanoawi hoka maika kolatya haberekotyaka niyahare atyalihose xaimaholatyaka hoka tyaona noximi. 35 Xala xamani atyoite tawita hawenane waiyexe hoka maisaite kaokitene. Hoka xala xamani atyoite nohiyeti exahe Iraeti Waiyexe hiyeta kaxaisaka hoka hatyo atyoite kaoka wenati waiyexe. 36 — Xoare mahetaiya hatya haliti hakakoare waikohekoa xiyehaliti harenai kakoa tyaona hoka hatyaoseta waini? 37 Maisaiya xoare hare bakatya hoka ekasekihititene. 38 Hiyaiya, xala xamani atyoite haihareta natyo, niraeni xoaha kakoa kalikini xowaka exe matyakekoneharenai, mawaiyexehareharenai haoti hoka haxowakiyaite Haliti Ityani tyohetehena Hanexe werokene kakoa, anjonai waiyexeharexenai kakoa hoka haihare tehitiyaite ekakoa — nexa Jesus ihiyeha.

Marcos 9

1 Hatyaoseta Jesus nehitiya ihiyeha: — Exe harira xotya: haiyaharenai ali tyaoniterenaite maisa hamawaiyanehareta wainita Enore nalitare kaokehenere haiyatere kakoa nahitita — nexa Jesus. 2 Hatyaoseta 6-ki ferakene najikinita Jesus noloka Pedro, Tiago, João xoaha hoka hatyonai kakoa taita xane tyairi enoakiyere heno xeta. Hoka hatyo nali hawareharexe tyaona ehaotyahitaha. 3 Inima iyomate, werokate tyaona. Maisaiya hatya tihatiro hekoti nikare niyomene tihita. 4 Hatyaoseta Moisés, Elias kaotyaka hoka hatyo hanamahare Jesus xaotyakiraharenai waiyaha iniraeneha Jesus kakoa. 5 Hatyaoseta Pedro nehena: — Xaotyakisatiye, waiye nawenatyaka ali. Nika wisoma hanamalise hatirisenai: hatya homanere, hatya Moisés anere, hatya Elias anere xoaha — nexa, 6 maisa waiyore iraexe. Exahe tyotya Jesus xaotyakiraharenai mairaha. 7 Hatyaoseta kaiminiti exoa hoka exahiyatene hoka hatyo konita iraiti semaha hoka nehena: — Exe atyo nityani noxiyakawali, xasemaxematyaira iniraene — nexa. 8 Hatyaoseta waiyasekoatyaha xakore hoka Jesus taita waiyehenahitaha hahaliyaha. 9 Hatyo hekota tyairi henota exoahenahitehenaha hoka Jesus hatyohare waiyehenerehareha maxakaisakene aoka ihiyeha Haliti Ityani kasehetehenere kijiya. 10 Hoka tyakekoha iniraene, xakore hoka hatyo kakoaha iraekakoahitaha kasehetehenere nehenere tahi akiti. 11 Hatyaoseta axaha Jesus: — Xoana hoka judeunai xaotyakiyaho kakoa waiyoretereharenai Elias hotohare ite tyoheta aokaha? nexaha. 12 Hoka Jesus nexa: — Aliterexe ite Elias hotohare tyoheta hoka tyotya memere mohena xoalini hare. Hoka xoaneretya hoka Iraiti Waiyexe kaxairatyakehenere, Haliti Ityanite kaxemakawatikisaka, exahe maisa ite kaxaiminisakita, nita? nexa Jesus. 13 — Xakore hoka noxakainite xihiye: Elias atyo koxaka tyoheta hoka maisa waiye mokahitene. Aokahitere akereta mokahene iraiti kaxairatyakehenere etahi akiti akereta — nexa ihiyeha. 14 Hatyaoseta hikoahenahitehenaha haiyaharenai Jesus xaotyakiraharenai ana hoka waiyaha kahare haliti ehokoha haliya. Haiyaharenai xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai kinatyaxa iraeta ekakoaha. 15 Hatyaoseta halitinai waiyaha Jesus kaokene eharehena rota hoka tema xaneha enomana, katyawaxaha ihiye maheta. 16 Hatyaoseta Jesus axehena hatyo xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai: — Xoare tahi kinatyaxa xirae kakoita? nexa. 17 Hatyaoseta hatya haliti halitinai konitare nehena: — Xaotyakisatiye, nakolatya nityani homana hiyaiyene maheta. Isekohaliti iniyalahare kakoare hoka maisa iraexe. 18 Haiya xowaka mawaiye nisekohaliti ehatyahalikihenene hoka exoa waikoa hoka kilinakota ekanase, kinatya tyalokakoaita hoka kinatyakase tyaonita. Koxaka hiyaotyakiraharenai hiye nirae axanikihenahitaha mawaiye nisekohaliti enonitata maheta. Xakore hoka maisa aliyakere axanikihenahititene enonitata — nexa. 19 Hatyaoseta Jesus nexa: — Haliti matyakekoneharenai! Otene kijiyaite notyaona xinekoni? Otene kijiyaite naiyasetyoa xikakoa? Xisohena ali xoimahaliti kakoa — nexa. 20 Hatyaoseta xoimahaliti kolatyaha Jesus ana. Hoka exehatyahalikisase waiya Jesus hoka xoimahaliti etatakoakisa hoka waikoa exoakisene hoka tekehirisoakoatya hoka kilinako ekanase tyaona. 21 Hatyaoseta Jesus axa enexe: — Xoana hekota exakere hityani tyaona? Hoka enexe nexa: — Haxoimeneta exakere tyaona. 22 Kahaliki irikatyaose, onexa harenai axexoatyanikijitene aisene maheta. Hoka hawaiyore atyo hoka hakahinaehena wiso. Hairakoaneharehenaira wiso! 23 — Xityakekotaiya atyo hoka. Xala xamani atyo tyakekota hoka kaomakaiya atyo enomana — nexa Jesus. 24 — Notyakekota atyo! Hoka hakahinaehena natyo hoka exahehare notyakeko! nexa enexe kawiyatya, tiya xoaha. 25 Hatyaoseta Jesus atyo waiyehena, kaharehena atyo halitinai ehaliya makere hohisakoita hoka exehatyahalikisase hiye nexa: — Isekohaliti masemakalahare, mairaenehare, hahikoahetehena exe xoimahaliti nonitata hoka waiyehenaira ehekota hehatyahalikihititene — nexa. 26 Hatyaoseta isekohaliti kawiyatya hoka atekehirisoakisa xoimahaliti hoka kikisoaheta enonita hoka motya ekamane mokene. Hatyo hiyeta haiyaharenai motyala waini aokahitaha. 27 Hoka Jesus otoheta xoimahaliti kahe hiye hoka atityoakihetene hoka tityoaheta. 28 Hatyaoseta Jesus xane isoaheta hatyako hoka exaotyakiraharenai hawawaharenaiha heko axahene: — Xoanere ala hoka maisa aliyakere waxanikihitita etake isekohaliti? nexaha. 29 — Hatyohare isekohaliti atyo iraexatyati exahe manakairiti xoaha xema taita kaxaxanikisakihitita — nexa Jesus ihiyeha. 30 Hatyaoseta Jesus xanehitiya hatyo nalita haxaotyakiraharenai kakoa hoka Galiléia koa nali jiyaha. Jesus kasani maisa xala hare ana waiyekehalaka tyaonitere akiti aokare, hawawahare heko irae aokowita haxaotyakiraharenai kakoa hoka. 31 Jesus aotyakijita haxaotyakiraharenai hoka nita ihiyeha: — Haliti Ityanite kaxékaka halitinai ana hoka aisahene ite. Xakore hoka hanamaki ferakene najikinitaite kaseheta — nexa. 32 Nexa ihiyeha hoka maisa waiyekehalakere Jesus niraene enomanaha. Hoka haiharahitene hoka maisa axarahene hekoti. 33 Hatyaoseta Jesus haxaotyakiraharenai kakoa kaokeheta wenakalati Cafarnaum nali. Hoka hatyako isoahenahitaha hoka Jesus axehena haxaotyakiraharenai: — Xoare tahi ahoti kinatyaxa xirae kakoita? nexa, axahene. 34 Hoka mema tyaonaha enomana, ahotyaho hakalorexeneha tahi irae kakoahitere hiyeta. 35 Hatyaoseta Jesus tyoka hoka kawisa haxaotyakiraharenai hoka nexa ihiyeha: — Xala xamani atyoite kalorexe tyaona aokowita hoka maika tyotya halitinai wakanehare, ekahinaetyasehare tyaona — nexa ihiyeha. 36 Hatyaoseta Jesus iya xoima hoka enenekeseneha mokene. Hoka hakano talako mokene hoka iraehena haxaotyakiraharenai kakoa: 37 — Xala xamani atyoite nohiyeti hatya xoima waiye moka hoka natyo atyo waiye mokita. Hoka xala xamani atyoite waiye mokita natyo hoka maisa atyoite natyo taita xini waiye mokita, noxaxikatyasehare tehitiya atyoite waiye mokita — nexa ihiyeha. 38 Hatyaoseta João nehena: — Xaotyakisatiye, wiyaiya hatya haliti xaxanikireheta isekohaliti iniyalahare halitinai nonitata hexare kakoa hoka wamahokoanetya nikare enómane. Maisa winekonitare xini hoka — nexa. 39 Hoka Jesus nexa: — Awa atyo xamahokoanetene. Hiyaiya, maisaiya xala hare metaharexe maomakahare waiyexe tyomita nexare kakoa hoka hatyo najikinita iniyalahare iraehitita notahi. 40 Hiyaiya, xala xamani atyo maisa kahalakoaharexe wikakoa hoka hatyo atyo wikahinaetyasehare — nexa Jesus. 41 — Xotyaxematyaira exehare: xala xamani atyoite hákobone one isa xomana, Cristo koamaniya xawenane hiyeta hoka hatyo ana atyoite xoalini hare waiyexe kaxekaka — nexa. 42 — Hoka exehare xoima mokosenai tyakekotereharenai natyoiya atyo hatya iniyalahare aomanekisa hoka halakihenahitaha hawenaneha nokoamaniye hoka ehekoretaiya atyo kaxawatyaka one kaloxere xaiya sehali kaloliro kaxolatyaka ihino hiye hoka maisa ahowitikisa xoimanae nawenane maheta — nexa. 43 — Maika hikahe iniyalahare axomokanikijita hiso hoka maika hirikotene! Hiyaiya, waiye kaiserehareya atyo hamaniya kahe kakoa taita hiyane wenati matyotenehare nali. Hoka maisaiya atyo waiyeta hinama kahe kakoa hikaxawatyaka irikati mawakenehare nali hoka. 44 Hiyaiya, hatyo nali atyo xeteti, irikati harenai hoka maisa tyotere. 45 Maika hikiji iniyalahare axomokanikijita hiso hoka hirikotene. Hiyaiya, waiye kaiserehareya atyo hamaniya kiji kakoa taita hiyane wenati matyotenehare nali. Hoka maisaiya atyo waiyeta hinama kiji kakoita hikaxawatyaka irikati mawakenehare nali hoka. 46 Hiyaiya, hatyo nali atyo xeteti, irikati harenai hoka maisa tyotere. 47 Maika hiyose iniyalahare aomanekijita hiso hoka maika holokotya hiyene. Hiyaiya, waiye kaiserehareya atyo hamaniya xose kakoa taita hiyane Enore tyaonitere nali. Hoka maisaiya atyo waiyeta hinama xose kakoita hikaxawatyaka irikati mawakenehare nali hoka. 48 Hiyaiya, hatyo nali atyo xeteti, irikati harenai hoka maisa tyotere. 49 — Hiyaiya, hatya xakini atyoite kasalotyakehena irikati kakoa. 50 Salo atyo waiye. Hoka ekexeniya atyo tyotehena hoka maisa atyo saloheta xini. Maika xirihare xisaohena hoka waiyira xamoka kakoahena haiyanai kakoa — nexa ihiyeha.

Marcos 10

1 Hatyaoseta Jesus xaneheta hatyo nalita hoka xane Judéia koa xeta hoka imahotyoa one Jordão xa. Hoka kahare haliti hohisakoahitiya ehaliya hoka aotyakihenahitiyene, aotyakijitere akereta. 2 Hatyaoseta haiyanai fariseunai hasakaharetene aokowihenaha hoka axahene: — Wiyaotyakisakaho hiyetaiya waiyehenaiya hatya haliti haiyanityo halakiheta? nexaha. 3 Hoka Jesus haxaxane kakoa ekoaxatya enomanaha: — Xoare nexa tya Moisés aotyakisa xiso? nexa. 4 Hoka nexaha: — Hatyaiya atyo halakihetehena haiyanityo hoka halakisakakoati baberaxa iseheta enomana hoka axikahetene, aoka Moisés — nexaha. 5 Hoka Jesus nexa: — Nikare Moisés aotyakisa xiso, maisa xawaiye xahekolere hoka. 6 Xakore hoka hetati xowaka tyotya xoalini hare kaomakehenere xowaka atyo exakere kaxairatyaka: Enore tyoma ena, ohiro xoaha. 7 Hatyo hiyeta hatya ena ite kaiyanityohena hoka halakisa hanexe, hanityo xoaha hoka haiyanityo kakoa haxawalita tyaona. 8 Hoka hatyo hinamanaite haterore tyaohenahitaha. Nikare ite hoka maisa atyoite hinamehenahitaha xini hoka haterore henahitaha atyoite. 9 Hatyo hiyeta maisaiya hatya haliti hatyonai exaorehitita Enore hahotyalita mohenerehare — nexa. 10 Hatyaoseta xane isoahenahitaha hatyako hoka exaotyakiraharenai axene hatyo wenakakoati tahi. 11 Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Enaiya halakiheta haiyanityo hoka hatya ohiro kakoa tyaohitiya hoka iniyalahare atyo tyomita haiyanityo xahita. 12 Exahe hatya ohiroiya haiyanene halakiheta hoka hatya ena kakoa tyaoheta hoka iniyalahare tehitiya atyo tyomita — nexa ihiyeha. 13 Hatyo najikinita haiyaharenai kolatyaha xoimamokosenai Jesus ana, ekaokakisa hakahe ihiyeha hoka waiyexe wenati aoka enomanaha maheta. Xakore hoka exaotyakiraharenai mahokoanetyahene. 14 Hoka Jesus waiya nikare enawenaneha hoka maisa waiyeta ihiye hoka nexa: — Kotare xoimanai tyoa nomani, awa atyo xamahokoanetyahene. Hiyaiya, Xekohaseti Enore naliye waikohekoa atyo exe xoimairanai akereta tyaoniterenai anere — nexa. 15 — Aliterexe nomita xihiye: xala xamani atyoite maisa exe xoimanai akereta Enore niraene tyakekota hoka maisaiya aliyakere tyaonahitaha exema — nexa. 16 Hatyaoseta Jesus xakoloharetya xoimanai hoka eseriha hiye hakahe ekaokakisa hoka wenati waiyexe aoka enomanaha. 17 Hatyaoseta Jesus xanehitiya ene hoka hatya haliti tema tyoa hoka hakaolise kakoa exoa enahalakoa hoka axehenene: — Waiyexe Xaotyakisatiye, xoareya notyoma hoka kaxekaka nomani wenati waiyexe matyotenehare? nexa axene. 18 Hoka Jesus nexa: — Xoana hoka waiyexe haoka natyo? Enore taita atyo waiyexe, maisa atyo hatehitiya aka — nexa. 19 — Maisa hoka koxaka hiyaiya exe xaotyakiyahonai: “Awa atyo haisa, awa atyo iniyalahare hisoma ohiro kakoa, awa atyo hikaiwa, awa atyo hamaoseratya, haiminisa hexe, hityo xoaha” nitere — nexa ihiye. 20 — Xaotyakisatiye, noxoiminita atyo hatyo xaotyakiyahonai xema notyaonita — nexa hatyo xoimahaliti. 21 Nexa hoka Jesus wahakotya enomana hoka awaiyetene hoka nexa: — Exe taitehena himaomanehare: hiyane tyotya habetehena hixiyeharenai hoka maoloxaharenai ana olo hisehena. Nikare ite hisaona hoka hikaoloxahare, hikaxiyeharexe hisaona enokoa nali. Hatyaosetaite hisoheta hoka hisoa noximi — nexa Jesus ihiye. 22 Hatyohare hatyo haliti sema hoka kalore amaikohare hoka xaneheta, kahare kaxiyeharexe hoka. 23 Hatyaoseta Jesus wahakotya haxaotyakiraharenai ana hoka nehena: — Kaxiyani, howitihare atyo kaxiyeharexenai nawenane Enore koamaniya — nexa. 24 Exaotyakiraharenai sema iniraene hoka hakaharetyoaha. Xakore hoka Jesus nehitiya ihiyeha: — Nohinaeharenai, howitihare atyo kaoloxerenai nawenane Enore koamaniya. 25 Hiyaiya, howitihare atyo kaoloxere nawenane Enore koamaniya, kamelo howitihare kaxajiyakisakitere awiyahi nakoako xahehare howitini atyo. 26 Exaotyakiraharenai hakaharetyoaha, semaha hatyoharenai hoka hatyo kakoaha nexa kakoaha: — Nikareya hoka xalaiya kaiyakehetehena? nexaha. 27 Hatyaoseta Jesus wahakotya enomanaha hoka nexa: — Halitinai ana atyo hatyoharenai howitihare, xakore hoka maisa atyo Enore ana xini howitihareta. Hiyaiya, Enore ana atyo maisa xoare hare howitiharexe — nexa. 28 Hatyaoseta Pedro nehena Jesus hiye: — Hiyaiyehena, wisotya tyotya wahalakiharetyoa hoka hikoamaniya wisaona — nexa. 29 Hoka Jesus nexa: — Aliterexe nomita xihiye, xala xamani atyoite halakisa hahana, haximarenenai, hahahalonai, hanityo, hanexe, haisaninai, hawaikohera harenai, nohiyeti exahe Iraiti Waiyexe xoaha hiyeta hoka 30 kaxekakehitiyaite enomana. Kahalikite kaxekakehitiya enomana, ehananai, iximarenenai, enahahalonai, inityonai, enexenai, ityaninai, ewaikoheranai. Xakore hoka haiyaharenaite kirawanehenahene. Hoka haxowakehena atyoite hoka wenati waiyexe matyotenehare kaxekaka enomana — nexa. 31 — Kahare kalikini kalorexe tyaoniterenai atyoite hatyo xowakiya wakahare tyaohenahitaha. Nikare ite kalikini kahare wakahare tyaoniterenaite exowakehena hoka kalorexe ite tyaonaha — nexa Jesus ihiye. 32 Hatyaoseta Jesus, exaotyakiraharenai harenai xanahitaha Jerusalém xeta. Enahetaha tonita hoka exaoyakiraharenai enajikinita tonahitaha. Hoka hakaharetyoa mokahene, exahe haiyaharenai enajikinita xaneterenai mairahitaha. Hatyaoseta Jesus haware xane haxaotyakiraharenai kakoa hoka xakai ihiyeha haxaisaka tahi hoka nehena: 33 — Xasemehena, wiyaneta atyo Jerusalém xeta. Nalite Haliti Ityani kamatawatyakehena sacerdotenai xekohaseharenai ana, xaotyakisatyaho kakoa waiyoretere harenai ana xoaha. Hoka exaisakaite aokaha hoka hahotyalihare halitinai anaite halakisahene aisahene maheta. 34 Hoka hatyonaite koexahalisene, xataholisene, mokotyahene ite, exahe aisahene ite. Xakore hoka hanamaki ferakene najikinitaite kaseheta — nexa Jesus haxaotyakiraharenai hiye. 35 Hatyo najikinita Zebedeu ityaninai, Tiago, João xoaha, xaneha Jesus haliya hoka nexaha: — Xekohaseti, hasemehena, waxiterehare hisehena womana — nexaha. 36 — Xoare nisa xomana xaokita? nexa Jesus axahene. 37 Hoka nexaha: — Kasani kalorexe hisaohenere xowakaite, hiyane hisokehenere hokahakala waiyexe heno xowakaite, wisoka hihaliya waokowita. Hatya hifihini maniya, hatya hiwatone maniya xoaha waokita — nexaha axahene. 38 Hoka Jesus nexa: — Maisa atyo xawaiyorexe xaxitereharenai kakoa. Xoana waiyehenaiya xisera erakakalati akore noterehenere, exahe waiyehenaiya xikabatixatyaka nokabatixatyakihenere akereta? nexa ihiyeha (hakamane xaokaka nikareta Jesus). 39 Hoka nexaha: — Há, waiyehenaiya — nexaha. Hoka Jesus nexa: — Aliterexe nomita xihiye: xiseraite erakakalati akore noterehenere hiyeta, exahe xikabatixatyakaite nokabatixatyakihenere akereta — nexa. 40 — Hoka xisoka xaokowitere nofihini maniya, nowatoni maniya xoaha xaokowitere atyo maisa nomaniye xini. Enore atyo hatyoharenai memere moka, isá aokowihenereharenai anere — nexa. 41 Hatyohare 10-hare exaotyakiraharenai semaha hoka ehareha Tiago, João xoaha hiye. 42 Hatyo hiyeta Jesus tyotya kawisahene hahaliya makere, hoka nehena: — Xiyaiya, xekohasetinai atyo wakatita halitinai, exahe kalorexenai atyo wakatyahitene. Exe harenai atyo waiyekehalakita xomana. 43 Hoka maisaiya atyo nikare xisaonita. Xala xamani atyoite xinekonitare kalorexe tyaona aokowita hoka maika hahena hahinaeharenai ana. 44 Maika xala xamani atyo kalorexe tyaona aokowita hoka hatyo atyoite tyotya halitinai wakanehare tyaona — nexa. 45 — Hiyaiya, Haliti Ityani kakoita atyo tyoa hoka maisa atyo kahakaka enomana maheta xini. Haka maheta atyo tyoa, exahe waini hoka kahare halitinai iyeheta maheta — nexa ihiyeha. 46 Hatyaoseta Jesus xane kaoka haxaotyakiraharenai kakoa wenakalati Jericó nali. Hatyaoseta xanehitiya hatyo wenakalatita haxaotyakiraharenai kakoa, exahe kahare halitinai xoaha kakoa. Hoka waiya hatya maxosehare Bartimeu nexarexe, Timeu ityani. Hatyo atyo maxosehare. Ahoti kilihi tyokita hoka olo axita haomana. 47 Hoka sema Jesus Nazaré yere jiyanehena hoka kawiyatya: — Jesus, Davi jikolahare, hairakoaneharehena natyo! nexa. 48 Hatyaoseta haiyaharenai mahokoanetya iniraene, mema xoaha tyaona aokaha, xakore hoka exahehare kawiyahitiya: — Davi jikolahare, hairakoaneharehena natyo! nexa. 49 Hatyaoseta Jesus tityoa hoka nexa: — Xakawihena maxosehare ali — nexa. Hatyaoseta kawihenahene hoka nexaha: — Hihalaharehenaira! Hatityoahetehena. Hiyaiya, kawijita atyo hiso — nexaha. 50 Hatyaoseta Bartimeu xawatya haihiri hoka ihalahare tityoaheta hoka xane Jesus haliya. 51 — Xoare notyoma homana haokita? nexa Jesus axene. — Xaotyakisatiye! kasani nowaiyakatyareheta naokowita! nexa. 52 — Hiyanehetehena, kalikini atyo hawaiyeheta hityakekone hiyeta — nexa Jesus ihiye. Nexa hoka hatyaoseta Bartimeu waiyakahetehena rotita hoka Jesus xema xane ahoti aho.

Marcos 11

1 Hatyaoseta Jesus haxaotyakiraharenai kakoa xane kaokehenaha Jerusalém nali. Hoka xane Oliveiras tyairiya nali kaokaha, wenakalatinai Betefagé, Betânia xoaha haliyaseta. Hoka axikatya hinamahare haxaotyakiraharenai 2 hoka nehena: — Xiyanehena wenakalati xaheta maniya tyaonitere nali. Xiyane ite nali xikaokehena hoka xiyaiyaite boriko mokose exolatyakahare tyaonita, maokatyakaharetata eheno. Hoka maika xamaxolatene hoka xisoa ekakoa ali. 3 Maika xala xamani axehena xiso: “Xoare maheta nikare xaolihenene?” nehena hoka maika,“Xekohaseti aokitene haomana hoka awisaite isehetene”, xexa ihiyeha. 4 Hatyaoseta xaneha hoka waiyaha boriko mokose hati kanase jiyakalati haliyita, ekatilikakahare tyaonita. Hatyaoseta aolihenaha hatyo boriko mokose hoka 5 haiyaharenai axehenahene: — Xoana xamohenene? Xoare maheta boriko mokose xaolihena? nexaha. 6 Hatyaoseta Jesus iraehenere ihiyeha akereta iraeha hoka hatyo halitinai halakisene hoka xaneha boriko mokose kakoa. 7 Hatyaoseta nolokaha boriko mokose Jesus ana. Hoka haimanaeha mokaha eheno. Hatyaoseta Jesus tyoka eheno. 8 Hatyaoseta haiyaharenai kanahotyaha ahoti haimanaeha kakoa, exahe haiyaharenai hoka irikotyaha atya xawali hatyo nalita hoka hatyohare kakoa kanahotyahitaha ahoti aho. 9 Enaheta xaneterenai, enajikinita tyoiterenai xoaha kawiyahenaha: — Wihalahareta hikakoa, Enore! Xekohaseti Enore, waiyira hamohena hexare kakoa tyoitere! 10 Waiye kaiserehare atyo Davi najikinitare kaokehena womana xekohaseti tyaona maheta Davi akereta! Wihalahareta hikakoa, Enore! nexaha. 11 Hatyaoseta Jesus kaoka Jerusalém nali hoka isoa Iraexatyakalati Hanako hoka tyotya hakakoare wahakoakotya. Xakore hoka koxaka makehena hoka xane wenakalati Betânia nali, 12-hare haxaotyakiraharenai kakoa. 12 Kamaetali Betânia nalita haikoahenahititaha hoka Jesus naka. 13 Hoka sekota waiya halohalo kate. Kahanahiye kahare hoka xane iri xahita waiyakatetene. Xane hikoa ehaliya hoka ehana taita waiya, maisa iri xowakehetehenere hoka. 14 Hatyaoseta nexa halohalo kate hiye: — Exe hekotaiya maisa xala hare hirínai hiyohitita — nexa. Nexa hoka hatyo harenai exaotyakiraharenai sema. 15 Hatyaoseta Jesus haxaotyakiraharenai kakoa kaokaha Jerusalém hoka isoa Iraexatyakalati Hanako. Hatyaoseta hatyo nali iyakaiterenai exahe betetitere harenai aihikoaheta. Herawatya exoakisa olo ehaikoakihititere harenai mexane, watyaha betetitere harenai nokahakala hoka. 16 Hoka maisa xala hare xoalini hare kolatya Iraexatyakalati Hanako xeta aokare. 17 Hoka aotyakisahene exakere: — Iraeti Waiyexe nanekoa atyo exakere Enore niraene kaxairatyaka: Nohani atyoite Iraexatyakalati Hana kakaixaretyaka tyotya halitinai anere. Xakore hoka xiso atyo kaiwarexenai xateroakisakala niyahare xamokene! nexa ihiyeha. 18 Hatyaoseta sacerdotenai xekohaseharenai, xaotyakiyaho kakoa waiyoretereharenai harenai, semaha iniraene hoka aisaha aokowihenaha Jesus. Xakore hoka mairahitene, halitinai awaiyetita exaotyakira hoka. 19 Hatyaoseta makehena hoka Jesus haxaotyakiraharenai kakoa xanehenahitaha wenakalati Jerusalém nalita. 20 Kamaetali weta Jesus haxaotyakiraharenai kakoa jiyehenaha hatyo halohalo kate tyaonitere haliya hoka waiyehenaha atyo, nira atyo ityahare kakoita. 21 Hatyaoseta Pedro oteheta Jesus niraene hoka nexa ihiye: — Hiyaiyehena, Xaotyakisatiye, etake halohalo kate himaxawaiyerehenerore nira — nexa. 22 Hoka Jesus nexa: — Exe harira xotya: xityakekoiya Enore hoka 23 xexaiya exe tyairi hiye: “Hakikisoahena hatyaoseta hoka hiyane onexa hexoahena”, xexaiya hoka maisaiya xamatyakekotita xiraene hoka xityakekoiya xiraene hoka hatyo xiraetere akeretaiya kaomaka. 24 Hatyo hiyeta nomita xihiye: xiraexahenaira hoka xoalini hare xaxehena hoka xityakekoira, motyaira koxaka kaxekakita ene hatyo harenai xomana. Nikare ite hoka hatyo harenai kaxekaka xomana — nexa. 25 — Maika xiraexahena hoka ximaotyaneheta hatya iniyalahare tyomehenere hare xikakoa. Nikareya xisaona hoka Xexe enokoa tyaonitereya atyo maotyaneheta iniyalahare xománe. 26 Hoka maisaiya ximaotyanehitita hatya iniyalahare tyomehenere hare xikakoa hoka maisaiya Xexe enokoa nali tyaonitere maotyanehitita iniyalahare xománe — nexa. 27 Hatyaoseta haikoahenahitaha Jerusalém nali. Hoka Jesus tonakoita ene Iraexatyakalati Hanako hoka sacerdotenai xekohaseharenai, xaotyakiyaho kakoa waiyoretereharenai, judeunai nityohalitiranai harenai xane kaokaha ehaliya 28 hoka axahene: — Xala niraene kakoare hiso hoka nikare hisaonita? Xala xaokala xema nikare hisaonita? nexaha. 29 Hoka Jesus nexa: — Natyo tehitiyaite naxa xiso. Hoka xekoaxatyaite nomani hoka noxakaite xihiye xala niraene xema exe harenai notyomita hoka — nexa. 30 — Xiyakaihenaira: xala niraene xema João Batista batixatya halitinai? Xoana Enore niraene xema, halitinai niraene xema kore? nexa. 31 Nexa ihiyeha hoka hatyokakoaha irae kakoahenaha: —“Enore niraene xema”, wexaiya hoka nexaiya axa wiso: “Hoka xoaneretya hoka maisa xityakekota João?” nexaiya wihiye. 32 “Halitinai niraene xema”, wexaiya hoka halitinaiya ehareha wihiye — nexaha, mairahitaha halitinai, tyotyaha João Batista iraeti xakaisasehare terota aokahitere hiyeta. 33 Hatyo hiyeta nexaha: — Maisa wawaiyorexe hatyo akiti kakoa — nexaha. Hatyaoseta Jesus nehena: — Natyo tehitiyaite maisa noxakaita xala niraene xema exeharenai notyomita hoka — nexa ihiyeha.

Marcos 12

1 Hatyaoseta Jesus haxaimenekola kakoa xakaihakahena ihiyeha. Hoka nexa: — Hatya haliti fitya uva katenai hamasenekoa hoka talahokotya hamasenekoa. Tyoma uva kakatyakala vinhoxa tyoma maheta, exahe enoakiya kahainatya hakakoare waiyakoatya hamasene maheta. Hatyaoseta haiyanai halitinai ana halakisene hoka xonehena hoka irakakakoahenahitene aoka ihiyeha hoka xane hakiti seko akiya xeta. 2 — Enexona xowakehena hoka exekohase hatya hawakanehare axikatya, holini isehenahitaha enomana maheta. 3 Xakore hoka hatyo masene kaxaikotyaseharenai otokene hoka mokonasetene hoka axikahenahitene. Maisa xoare isahitaha enomana. 4 Hatyaoseta hatisa hawakanehare axikahitiya enomanaha hoka nikareta tehitiya maisa aiminisahitene hoka mokotyahene eseri hiye. 5 Hatyaoseta hatisa axikahitiya hatyo nali xeta hoka masene kaxaikotyaseharenai aisene. Nikare haiyaharenai kahare axikahenere mokaha. Haiyaharenai mokohekoatyaha, haiyaharenai aisaha xoaha. 6 Hatyaoseta ityani ixiyakawalahare takitehena hoka axikatya haisani enomanaha. Exakere ahekotya hoka axikatene: “Nityanite naxikatya enomanaha hoka aiminisahene”, nexa. 7 Xakore hoka masene kaxaikotyaseharenai nexa irae kakoaha: “Exe atyo masene waikatehare ityani. Nikahena hoka waisene hoka hananehaliti waikohe harenai kakoa wisaona”, nexaha. 8 Hatyaoseta otokaha ityani hoka aisahene hoka xane xawatyahene seko masene nonitata. 9 Hatyaoseta Jesus axahene: — Xoanaite masene waikatehare tyaohena? Tyoaite aisehena hatyo halitinai hoka hahananehare isehena hahotyalihare masene kaxaikotyaseharenai ana. 10 — Xoana maisa xótyare Iraiti Waiyexe kaxairatyakehenere: Sehali hati nomaseharenai maxaokarehenere atyo kaxomokaka hati nekesako. 11 Hatyo atyo Xekohaseti xekane. Kaxíyani, waiye kaiserehare atyo! 12 Hoka judeunai nityohalitiranai ana waiyekehalaka. Hatyo haxaimenekola kakoa iraetere atyo etahiha hoka otokaha aokowihenaha Jesus. Xakore hoka mairahitaha halitinai. Hatyo hiyeta Jesus halakisaha hoka xanehenahitaha. 13 Hatyaoseta axikatyaha haiyahare fariseunai, Herodes konitarenai harenai Jesus ana hasakaharetyahene maheta, kasani Jesus komaniyatyoa hairaene kakoa aokahitaha. 14 Xane kaokaha enomana hoka nexaha: — Xaotyakisatiye, waiyekehalakita atyo womana hawaiyexeharene. Maisa atyo haiyanai niraene xema hisaonare. Hiyaiya, maisa atyo halitinai henekoa maniya xini hiyaita, exahe hoka aliterexe atyo haotyakijita Enore xaotyakiraho. Hoka hiyakaihena wihiye: xoana wiyaotyakisakaho hiyeta ehekoretaiya olo kalorexe Roma yere aokiterehare wabakatya? Wabakahenaite, maisa kore ite wabakaita? nexaha. 15 Hoka Jesus otya emaoseralaha hoka nexa ihiyeha: — Xoana hoka xahasakaharetya xaokowita natyo? Xama olo hokose nomani hoka nowaiya — nexa. 16 Hoka isaha olo hokose enomana hoka axehenahene: — Xala nexare, niyakotini tiho exe olo hokose hiye? nexa. Hoka nexaha: — Kalorexe Roma yere — nexaha. 17 Hoka Jesus nexa: — Xoare xamani atyo kalorexe Roma yere anere hoka kalorexe ana xisene. Hoka Enore anere atyo hoka xisene Enore ana — nexa ihiyeha. Nexa ihiyeha hoka hakaharetyoaha exekoaxala kakoa. 18 Hatyaoseta haiyaharenai saduceunai tyoaha Jesus ana. Enomanaha haliti wainihena hoka maisa kasehetere. Tyoaha Jesus haliya hoka nexaha: 19 — Xaotyakisatiye, Moisés exakere xairatya wawenane niyahare.“Hatya halitiya waini hoka haiyanityo maisanihalota halakisa hoka iximareniya tyaohitiya ekakoa hoka kaisanihaiya hoka exanene wainihenere ityaniya kaxaokaka”, nexa. 20 — Hasemehena, 7-hare haximarene kakoarenai tyaonahitaha. Hoka enaxenaneha hetatiyehare kaiyanityo hoka waini maisanihareta. 21 Hatyaoseta iximarene ihiyetare tyaohitiya hatyo ohiro kakoa hoka maisanihareta wainihitiya. Hatyaoseta nikareta ihiyetare tyaohitiya, maisanihareta wainihitiya. 22 Nikare makere hatyo 7-hare haximarene kakoarenai tyaonaha hatyo ohiro kakoa hoka maisaniharetaha wainiha. Hatyaoseta ekamaneha najikinita, hatyo ohiro tehitiya waini. 23 Nikarite hoka xala exanityo kaisere ite hatyo ohiro tyaohetehena, kamatinai kasehetehenere xowakiya? Hiyaiya, tyotyaha atyo tyaonaha ekakoa! nexaha. 24 Hoka Jesus nexa: — Xiso atyo ehaikoare xahekotita. Maisa atyo iraiti xairatyoare tyaonitere waiyekehalakere xomana, exahe Enore niyatere hoka — nexa. 25 — Hiyaiya, kamatinai atyoite kasehetehena hoka anjonai enokoa nali tyaonitere akereta atyoite tyaonaha, maisaiya atyo tyaonakakoahenahititaha — nexa. 26 — Xoana maisa xakaixaretita kasehetehenerenai tahi xairatyoare tyaonitere Moisés xairala nanekoa? Etake hananehaliti keritere tahi iraetere exakere atyo xairatyoare tyaonita, Enore iraehenere Moisés hiye: Natyo atyo Abraão, Isaque, Jacó xoaha Nenorexa. 27 Hatyoharenai hiyeta Enore atyo kasexenai Nenorexa hoka maisa atyo kamatinai Nenorexa xini. Xiso atyo ehaikoare xahekotita — nexa ihiyeha. 28 Hatyaoseta hatya xaotyakiyaho kakoa waiyoretere, nali tyaonita hoka sema iniraekakoaneha. Sema Jesus xekoaxala waiye hoka hatyaoseta xane axa Jesus: — Xoare hare masakare waiyexe xaotyakiyahonai konitare? nexa. 29 Hoka Jesus nexa: — Exe waiye kaiserehare: “Xasemehena, Israel yerenai! Wiyekohase Enore atyo haterore! 30 Hawaiyehena kaiserehare hiyekohase Enore, hisaonehena exema maniya takita, hahekohena ekoamaniya takita, haiyateretyoahena hawenane kakoa exema maniya”, nexa. — Hatyo atyo waiye kaisere. 31 Exe ihiyetare tehitiya atyo masakare waiyexe: “Hawaiyehena haiyaharenae hawaiyetyoawitere akereta”, nexa. Maisa atyo hatehitiya xaotyakiye waiyexe aka exe hinamanai akereta — nexa. 32 Hatyaoseta xaotyakiyaho kakoa waiyoretere nehena Jesus hiye: — Ehekore, Xaotyakisatiye! Aliterexe atyo hiraeta. Enore atyo haterore, maisa atyo hatehitiya aka. 33 Hoka ehekoretaiya wawaiyehena kaiserehare Enore, wisaonehena exema maniya takita, wahekohena exema maniya takita, exahe waiyateretyoa wawenane ekoamaniya kakoa. Ehekoreta tehitiyaiya wawaiyehena haiyanae wawaiyetyoawitere akereta. Hiyaiya, waiye tyakekotyaka atyo exe hinama xaotyakiyahonai. Kirakahare kaxaisaka hoka kafetatyakitere exahe xoalini hare kafetatyakitere hare Enore ana xahehare nawaiye atyo — nexa. 34 Jesus ana waiyekehalaka xaotyakiyaho kakoa waiyoretere xekoaxala hawaiyore kakoa hoka nexa ihiye: — Hiso atyo maisa sekohetere hawenane Enore koamaniya nawenatyakaho nonitata — nexa. Hatyo najikinita maisa xala hare kinatyatyako axehititene. 35 Hatyaoseta Jesus aotyakijita Iraexatyakalati Hanako hoka axehena: — Aliyakereya xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai Enore Kalorexe Aohenere atyo Davi jikolahare aohenaha? 36 Hiyaiya, Isekohaliti Waiyexe atyo Davi kaxaehakoretya hoka exakere xairatya: “Nexa Xekohaseti Noxekohase hiye: Hisokehena nofihini maniya hahalakoaharenai hikiji katyahe namohenere kijiya”. (Enahalakoaharenai mehotyaka xaokaka nikareta iraeta.) 37 Hiyaiya, Davi atyo Haxekohase tehitiya aokene. Hoka aliyakereya Cristo atyo Davi jikolahare kaxaokakehena? nexa. Nikare Jesus iraeta hoka halitinai awaiyetya iniraene. 38 Hoka aotyakihena halitinai hoka nehena: — Xiriharira Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai kakoa. Hatyonai atyo awaiyetyahitaha haetonaneha imiti waiyeharexe ako, exahe wetekokoa hoka kasani halitinai haxaiminiraha kakoa katyawaxaha ihiyeha aokahitaha. Xanehenaha xahohisakoatyakalati hanako hoka waiyexe okahakalati koa tyokahitaha. 39 Exahe nakairati hekohena hoka hatyoha hotohare waiyexe okahakalatikoa tyokaha aokowiyahitaha hoka kanakairahitaha. 40 Xakore hoka mehotyahitaha, kaiwahitaha wainiyaneneronai xiyehalo. Hoka teraharetyoaha aokowihenaha hoka waha tahi Iraexatyahitaha. Hatyo hiyeta iniyalahare kaxomokakehenahere atyoite exahehare niyalahare — nexa. 41 Haxowaka Jesus Iraexatyakalati Hanako tyaonita hoka olo xomokakala haliya tyokita hoka wahakoita, aliyakere xamani halitinai mokita olo hatyoako hoka. Kahare haiyaharenai kaoloxerenai kalore olo mokahitaha. 42 Hatyaoseta hatya ohiro wainiyanenero maoloxahalo hikoa hoka hinama olo hokose kirane xaimanexe moka olo xomokakalako. 43 Hatyaoseta Jesus kawisa haxaotyakiraharenai hoka nexa: — Aliterexe nomita xihiye, exe ohiro wainiyanenero maoloxahalo atyo exahehareha isa. 44 Hiyaiya, haiyanai atyo kamawanetere hiyeta isahitaha. Hoka exe atyo maoloxahalo xakore hoka tyotya haoloxa haxiyehalo niyahare atyo isa — nexa ihiyeha.

Marcos 13

1 Hatyaoseta Jesus hikoahetehena Iraexatyakalati Hanakota hoka hatya exaotyakirahare nehena ihiye: — Xaotyakisatiye, hiyaiyehena, kaxiyani waiyehare exe sehalinai exahe exe hatinasenai hoka! nexa. 2 Hoka Jesus nexa: — Xoana, hiyaita exe hatinasenai? Haxowaka ferakenite tyotya exe hiyaiyitereharenai kamawenekoaretyakeheta. Hoka maisaiya hatya sehali hatya sehali heno tyaohitita — nexa Jesus ihiye. 3 Hatyaoseta Jesus xane Oliveiras tyairiya heno tyoka hoka wahakoita ene Iraexatyakalati Hana ana hoka Pedro, Tiago, João, André xoaha hawawaharenaiha heko axehenahene: 4 — Xoana xowakaite hatyoharenai kaotyakehena? Xoare hotohare ite kaotyakehena hoka hotikihena hatyoharenai ferakene? 5 Hatyaoseta Jesus aotyakihenahene: — Xirihalira hoka maisa xala hare maoseraita xiso. 6 Kahare tyaite kaotyakehenaha néxare kakoa hoka nehenaha: “Natyo atyo Enore Kalorexe Aohenere”, nehenahaite. Hoka kahare halitinai maoserahenaha. 7 — Awatyo ximairehena, xasemehena xaisakakoati nemahare, exahe xaisakakoati tahi hoka. Tyotya hatyoharenaite kaotyaka, xakore hoka maisa atyoite imiyanaosehenere. 8 Hahotyalihare ite xane hahotyalihare kakoa aisakakoahena, exahe hakoatare ite xane hakoatare kakoa aisakakoahena. Haiyanai koaite waikohe tatakoahena, exahe nakitite tyaohena. Hatyoharenai atyoite hetati xoima kawetere akereta — nexa. 9 — Maika xirihare xisaona. Hiyaiya, xikaberexotyakaite hoka xikakolatyakaite xekohasetinai ana, exahe xikamokonasetyakaite militihi kakoa xahohisakoatyakalatinai hanako. Nohiyitite xikakolatyaka kalorexenai, xekohasetinai nahalakoa hoka xiyakaite ihiyeha Iraeti Waiyexe. 10 Imiyaniki ferakene nahitita atyoite Iraeti Waiyexe kaxakaisaka tyotya halitinai ana. 11 Maika berexohenaha, kolahenaha xiso kalorexenai ana hoka awa atyo ximawaiyehare xiraehenerehare tahi kakoa nahitita. Hoka maika xiyane xahikoahena hoka xirae Enore aokiterehare. Hiyaiya, xiraehenere hare atyoite maisa xiraene xini, xakore hoka Isekohaliti Waiyexe nalitare atyoite. 12 — Kahare haiyaharenaite haximarenenai kaiserehare isehena kaxaisakaha maheta, exahe nikaretaite enexenaiha haisaninai mohenaha. Hoka ityaninaite kahalakoahare hanexenaiha kakoa hoka axaisakihenenite. 13 Tyotyahaite kirawaneha xiso nohiyiti, xakore hoka xala xamani atyoite heko kinatere tyaona nokoamaniye imiyanaose kijiya hoka hatyo atyoite kaiyakeheta — nexa. 14 Hoka Jesus nehitiya: — Maika xiyaiyehena“kaheneharexe, exahe wenati xaiyalaharetyasehare” emawenanehare akiti nali hoka maika xala xamani Judéia nali tyaonita hoka tekoahenaira tyairinai koni xeta. (Maika hatyo“kaheneharexe, exahe wenati xaiyalaharetyasehare” aokitere ekaixarityasehare ana waiyekehalaka). 15 Maika xala xamani hahana heno tyaonita hoka tekoahena rotitaira hoka awa atyo isoahetehena hoka xoalini hare iyehetehena. 16 Maika xala xamani mase tyaonita hoka awa atyo haikoahetehena hahana xeta haima kolaheta maheta. 17 Kaxíyani, hatyo xowakiya atyoite howitihare tyaohena tifalonai exahe xoimaisanironai ana hoka! 18 Maika xiraexatya Enore hiye hoka maisa hatyoharenai tihere xowaka kaotyakita. 19 Hiyaiya, hatyo xowakehena atyoite hoka wenati atyo ite howitihare tyaohena. Maisa xoana xowaka nikare tyaonare Enore tyomehenere waikohekoa xowakiyata, hoka maisaiya atyo nikare tyaohitita haxowakiya. 20 Xakore hoka Xekohaseti atyo aikiranitya hatyo wenati howitiharexe ferakenenai. Maisaiya nikarexe hoka maisaiya xala hare makamanehare tyaonita. Xakore hoka Enore iyeheta aokowihenerenai hiyeta atyo hatyo ferakenenai kaxaikiranityakeheta — nexa. 21 — Maika hatya nehena xihiye: “Xiyaiyehena, Kalorexe Enore Aohenere ali tyaonita”, nehena xamani,“Owene tyaonita”, nehena hoka awa atyo xityakekone. 22 Hiyaiya, kaotyakaite iraeti xakaisaseharenai exahe Enore Kalorexe Aohenere metalaharenai hoka tyomahaite kahare xoalini hare maomakahare katyakekotyaka maheta, hoka maoserahenaha haliti. Exahe aiyateretyoahaite maoseratyaha maheta Enore haomanerehare aohenerenai. 23 — Waiyira xasema: exe harenaitya noxakaita xihiye kaotyakehenere nahitita — nexa. 24 Hatyaoseta Jesus nexa: — Hatyo howitihare tyaohenere ferakenenai najikinitaite kamaite makaliro tyaona, exahe kaimare ite hoka maisa aokanahitita. 25 Xoresenaite exoa enokoata, exahe enokoa kinatere tyaoniterenaenite maiyaterehare tyaona. 26 — Hatyaosetaite Haliti Ityani kaotyakehetehena kaiminiti koni hoka exoahetehena kalore haiyatere kakoa, hawerokene kakoa hoka. 27 Hoka axikatyaite anjonai hamaniya xakini hoka ahohisakoatyahaite Enore haomana aohenerenai waikohekoa tarenai — nexa. 28 Hoka Jesus nehitiya: — Waiyexira xasemehena halohalo kate tahi. Hiyaiya, ekanonai atyo tihorehetehena exahe ehanahinai atyo hikoahetehena hoka waiyekehalakita atyo xomana enonenehetehena. 29 Nikareta tehitiyaite exeharenai kaotyakehena hoka waiyekehalakaira xomana Haliti Ityani okoi haikoahetehenerehare. 30 — Exehalira xotya: exeharenai tyaite kaotyaka exe kasetatereharenai makamaneharene nahitita. 31 Enokoa, waikohe harenai tyaite maiyareheta, xakore hoka niraeni tyatyoite tyaota mene — nexa. 32 Hoka Jesus halakihena hairaene hoka nehena: — Eferakene, exowakehena harenai tahi atyo maisa xala hare ana waiyekehalakere. Maisa atyo anjonai enokoa tyaoniterenai ana waiyekehalakere, maisa atyo Enore Ityani ana hekoti waiyekehalakere. Xakore hoka enexe Enore ana taita atyo waiyekehalakita. 33 Maika xikaxaikoawi exahe xirihare. Hiyaiya, maisa atyo waiyekehalakere xomana hatyo hare ferakene kaotyakene. 34 — Hatya haliti hahana halakisa hoka seko akiya xanetere akeretaite. Hoka haxanene nahitita irae hawakaneharenai hiye hoka ehateneha inihatyakaha halakijitere enomanaha hoka xisoakalati kaxaikotyasehare wakatya hoka kaxaikotere akereta atyoite. 35 Hatyo hiyeta xikaxaikoawihena. Hiyaiya, maisa atyo hati xekohasehare kaokeneheta waiyekehalakere xomana. Xoana makakoahena xamani, xoana wahaxati xamani, xoana ferakoa maniyehena xamani, xoana weta xamani. 36 Hoka eharehena rotita kaokehetehena hoka maisa xisemakitata waiyita xiso maheta. 37 — Niraetere xihiye atyoite niraehena tyotya enomanaha: maika xikaxaikoawihena — nexa Jesus.

Marcos 14

1 Hinamaki ferakene taitehena hisehaliti Páscoa naheta, nakairati makaorehetyakahare xoaha naheta hoka sacerdotenai xekohaseharenai, xaotyakiyaho kakoa waiyoreterehare harenai hametenetaha otokaha Jesus hoka aisahene aokowiyahitaha. 2 Hoka nexahitaha: — Maisaiya nikare wisaonita hisehaliti xowaka, halitinai maisa eharahitaha wihiye maheta — nexaha. 3 Hoka Jesus wenakalati Betânia nali, Simão jijikoahiti tawanehare hanako tyaonita hoka kanakairita ene hoka hatya ohiro tyoa tinihaliti waikohe iyomehero nomakere akore kaisero airaxero waiyexe exahe károre kakoa. Hoka ehoka hatyo tinihaliti hoka owika airaxero Jesus seri heno. 4 Hoka haiyaharenai nali tyaoniterenai ehareha hoka nexa kakoaha: — Xoare maheta exakere kalore ametakijitene? 5 Hiyaiya, airaxero atyo waiye betetyaka 300 olo hokose xaimanexe hoka kaxekakaiya maoloxaharenai ana — nexaha. Hoka kirawaneha ohiro 6 xakore hoka Jesus nexa: — Xahalakihena exe ohiro! Xoanere hoka xexamaikohalonikihenene? Hiyaiya, waiyexe atyo tyoma nomani. 7 Hiyaiya, maoloxaharenai atyoite tyaota mene xikakoa hoka xoana xowaka xamani atyoite xakahinaetyahene xaokowihena hoka xakahinaetyahene. Hoka natyo atyoite maisa notyaota minita xikakoa. 8 Háomane heko atyo tyoma: hiyaiya, nokamani nahitita atyo tyoa airaxeharetya noháre, noxafityaki niyahare. 9 Aliterexe nomita xihiye: hakakoare waikohekoa atyoite, aliye xamani Iraeti Waiyexe kaxakaihakatyaka hoka kaxakaisakaite exe tyomehenere hoka kaxotyakehetaite exe ohiro — nexa Jesus ihiyeha. 10 Hatyaoseta Judas Iscariotes, 12-hare exaotyakiraharenai konitare irae sacerdotenai xekohaseharenai kakoa, Jesus hamatawala enomanaha tahi akiti. 11 Hatyohare tahi semaha hoka ihalahareha hoka olo isaha enomana aokowiha. Hatyo najikinita Judas ahekohena Jesus hamatawala tahi akiti kakoa. 12 Hatyaoseta hetati ferakene, nakairati makaorehetyakahare xowaka, judeunai kalanero aisaha hoka Páscoa ferakene otehenahititere ferakene xane hikoa hoka exaotyakiraharenai axaha Jesus: — Aliye nali wisoma nakairati Páscoa niyahare haokita? nexaha. 13 Hoka Jesus axikatya hinamahare haxaotyakiraharenai, nexa ihiyeha hoka: — Xiyanehena wenakalati nali. Hoka nalite hatya haliti one kolaita hoka ahalakoatya xiso. Hoka hatyo haliti xemaite xiyane. 14 Hoka maika xexa hati xekohasehare hiye, aliyeri ako xamani isoa hoka.“Xekohaseti exakere waxa aokita: ‘Aliyako tyaonita hatyo hatyako hoka natyo, noxaotyakiriharenai xoaha kakoa nokanakairi hoka wotyaxemaheta Páscoa ferakene?’ ” 15 Hatyaosetaite hotikisa xomana kaloakore hatyako ehaore ako, exomokakotyakahare exahe memere. Hoka nalite tyotya xisoma womana — nexa Jesus ihiyeha. 16 Nexa hoka hatyo hinamahare exaotyakiraharenai xaneha wenakalati xeta. Hoka Jesus aokitere akereta waiyaha. Hoka tyomaha nakairati Páscoa niyahare. 17 Makehena hoka Jesus kaoka 12-hare haxaotyakiraharenai kakoa. 18 Kanakairahitaha mexakoa hoka nehena: — Hatya xinekonitare kanakairitere nokakoite matawahena natyo — nexa. 19 Nexa hoka amaikohareha hoka hatya xakini axehenahene: — Xoana maisa natyo xini haokita? nexaha ihiye. 20 Hoka Jesus nexa: — Hatya xinekonitare. Hatya nohakakoani balatoahekoa maikitere nakairatite matawahena natyo. 21 Hiyaiya, Haliti Ityani atyoite wainihena, Iraeti Waiyexe iraetere akereta. Xakore hoka kaxiyani, kirakoane ite tyaohena Haliti Ityani matawahenere! Kaxiyani, waiye kaiserehareya atyo mawenanehareta tyaonare hoka! nexa. 22 Hatyaoseta kanakairahitaha hoka Jesus iya nakairati hoka iraexatya Enore hiye. Hatyo najikinita taikasetene hoka isene haxaotyakiraharenai ana hoka nehena: — Xotohena, xikanakairahenene, exe atyo nohare — nexa. 23 Hatyaoseta iyehitiya erakakalati hoka iraexahitiya Enore hiye. Hoka isehitiyene haxaotyakiraharenai ana hoka tyotyaha terahene. 24 Hatyaoseta Jesus nehena: — Exe atyo notimalaxi, kaxiratyaka kahare haliti hawaonita. Exe timalati hiyeta atyo waitare wenati tyaona halitinai ana Enore kakoa. 25 Aliterexe niraeta xihiye, exaoseta atyoite maisa noterehitita exehare vinhoxa. Exaoseta atyoite Enore nali taita noterehitiya waitare vinhoxa — nexa Jesus ihiyeha. 26 Hatyaoseta xeraha haxaka xerati hoka xaneha Oliveiras tyairiya nali. 27 Xane kaokaha hatyo nali hoka Jesus nexa haxaotyakiraharenai hiye: — Exe xatinite xahalakihena natyo. Hiyaiya, iraiti waiyexe kaxairatyakehenere atyo nexa: “Naisaite kaxaikotyatiye hoka tyotyaite ekaxaikoneharenai xaore”. 28 — Hoka hatyo najikinitaite, nokaseheta hoka noxani xaheta maniya Galiléia xeta — nexa ihiyeha. 29 Nexa ihiyeha hoka Pedro nehena: — Maisaiya atyo nahalakijita hiso, exahe tyotya haiyanai halakisa hiso hoka — nexa. 30 Hatyaoseta Jesus nexa Pedro hiye: — Exehalira hotya: awisa xatinite, takoira makawiraharene hinamaki nahititaite, hanamaki hateraharetyoa. Himawaiyanenehare ite haoka natyo — nexa Jesus. 31 Xakore hoka Pedro kahaliki nikareta aiyateretyoa irae: — Maisaiya xoana hekota nomawaiyaninihare naokita hiso, exahite kotare nowaini hihakakoane — nexa. Tyotya exaotyakiraharenai nikare makere iraeha. 32 Hatyaoseta Jesus xane Getsêmani aokahitere nali haxaotyakiraharenai kakoa. Xane kaokaha hatyo nali hoka Jesus nehena ihiyeha: — Xisokehena ali niraexahenere nase — nexa ihiyeha. 33 Hatyaoseta noloka Pedro, Tiago, João xoaha. Hatyaoseta Jesus kehexa kalore haxamaikoharene, hamawaiyeharene, 34 hoka nehena: — Kalore noxamaikohalini nokihixita nohiye, motya aijita ene natyo. Alitehena xiso hoka xikaose hoka xiyaiyahokotyoa nohakakoani — nexa. 35 Hatyaoseta xanehitiya sekose aka hoka totahi waikoa hoka axa Enore, kasani emaisaheta enonita nikare kaxomokakehenere nonitata aokita hoka. 36 Hoka exakere iraexatya: — Abá! Hisoiya atyo tyotya xoalini hare hisoma. Hoka maika hemaisahetehena exe erakakalati noxemakawatikisase noniti. Xakore hoka maisaiya atyo naokitere akereta xini kaomaka hoka maika atyo haokitere akereta kaomaka — nexa. 37 Hatyaoseta haikoaheta hoka waiyehena atyo hanamahare exaotyakiraharenai atyo nemakita hoka nehena Pedro hiye: — Xoana hisemakita, Simão? Xoana maisaiya ini hekoti hikaose hoka hiyaiyahokotyoita? 38 Maika xikaose xiyaiyahokotyoa exahe xiraexatya maisa xikahasakaharetyakita maheta. Hiyaiya, maisa xakore iniyalahare maniya xisaona xaokowiye hoka xiháre atyo maisa kinaterexe — nexa. 39 Hatyaoseta xanehitiya hoka iraexahitiya, hetati iraetere akereta. 40 Hatyaoseta haikoaheta haxaotyakiraharenai ana hoka nemakahitaha waiyehenahitiyene. Enemakaha kalore kaweta hoka maisa kaosexeha. Hoka maisa aliyakere Jesus ana ekoaxatyareha. 41 Hatyaoseta Jesus haikoaheta ehanamakinihena hiye hoka nexa: — Xoana xisemakitata, xikawinitata? Nikahena, enaosetya xane hikoa. Xiyaiya, Haliti Ityani atyo kamatawatyakehena iniyalahare nomaseharenai ana. 42 Xatityoahetehena hoka wiyaneheta. Xiyaiya, owehena haliti nomatawatyasehare — nexa. 43 Jesus iraetata ene hoka Judas kaoka, 12-hare exaotyakirahare konitare. Kahare haliti tyoa exema, kesekase, atyalihose harenai kakoare. Sacerdotenai xekohaseharenai, judeunai nawenatyakaho kakoa waiyoreterenai, exahe judeunai nityohalitiranai harenai xaxikala xema tyoahitaha. 44 Ematawatyasehare Judas koxaka irae ekakoaha hoka aimenekohena enomanaha hoka nexa: — Nasohitanakolihenerira xotoka hoka xakolatya — nexa. 45 Hatyaoseta kaoka hoka xane rota Jesus haliya hoka nehena ihiye: — Xoana waiye hisaonita, Xaotyakisatiye? nexa hoka sohitanakolisene. 46 Hatyaoseta otokaha Jesus hoka olatyahene. 47 Hatyaoseta hatya nali tyaonitere iya kesekase hoka mokotya sacerdotenai xekohasehare wakanehare hoka aikotya itinihe. 48 Hatyaoseta Jesus nexa ihiyeha: — Xoana hoka xisoa xotohena, xolahena natyo maheta hoka kesekase kakoa, atyalihose harenai kakoa xisoa nomani? Hoka xalijiniharexe akereta xamoka natyo. 49 Wáhakiya notyaonita xinekoni hoka naotyakijita haliti Iraexatyakalati Hanako hoka maisa xotokare natyo. Xakore hoka Iraiti Waiyexe xakaihenere akereta atyo kawenatyaka maheta exakere xamoka natyo — nexa. 50 Hatyaoseta tyotya exaotyakiraharenai halakisaha Jesus hoka tekoaha. 51 Hoka hatya xoimahaliti, imiti taose kakoa olalisoare taita, xaneta Jesus xema hoka haiyanai otokahene aokowi. 52 Xakore hoka halakisa imiti taose ekahekoaha hoka tekoa, maimahiro. 53 Hatyaoseta xaneha Jesus kakoa sacerdotenai xekohasehare hana nali. Koxaka hatyo nali exekohasenaiha hohisakoahitaha, judeunai nityohalitiranai exahe enawenatyakaho kakoa waiyoreterenai harenai kakoa. 54 Pedro xane Jesus xema sekoseta, xane isoa sacerdotenai xekohasehare hana talalahoko ako. Hoka xane tyoka irikatyaose wakaharenai haliya jijikoa maheta. 55 Hatyaoseta sacerdotenai xekohaseharenai, tyotya kalorexenai xakore sema aokowiha xoalini hare Jesus tahi akiti hoka aisahene aokowiha hoka maisa xoare hare semahitaha. 56 Kahare iraeha etahi hamaoseralaha. Xakore hoka hawarehare xakini xakaiha. 57 Hatyaoseta haiyaharenai tityoaha hoka Jesus iraeharehenaha hamaoseralaha hoka nehenaha: 58 — Wasema iniraene exakere: “Namawenekoarehetaite exe Iraexatyakalati Hana halitinai tyomehenere hoka hanamaki ferakene kakoa taitaite notyomehetene. Hatyo atyoite maisa halitinai nómane xini”, nita — nexaha. 59 Nexaha xakore hoka hawarehare xakini xakaiha. 60 Hatyaoseta sacerdotenai xekohasehare tityoa enekonitaha hoka axehena Jesus: — Xoana maisaite xoare hiraeta exe hiraeharetyaka nahalakoa? nexa. 61 Xakore hoka Jesus mema tyaona, maisa xoare nexa iraeta. Hatyaoseta sacerdotenai xekohasehare axehitiyene: — Xoana, Enore Waiyexe Ityani hiso, Enore Kalorexe Aohenere hiso? nexa. 62 Hoka Jesus nehena: — Há, natyo. Xityotyaite xiyaiyehena Haliti Ityani nokane Enore kinaterexe haliya, ifihini maniya, exahe exexoaneheta kaiminiti konita enokoata hoka — nexa Jesus ihiyeha. 63 Hatyaoseta hatyo sacerdotenai xekohasehare haima halalaka (hotikisa maheta haxamaikoharene) hoka nehena: — Maisaiya atyo xoare maheta etahi akiti hatya xakai wihiye waohitita. 64 Xiyaiya, xasema atyo iniraene iniyalahare Enore akiti. Xoanaite wamohenene? nexa. Tyotyaha kahalakoaharahitaha Jesus kakoa hoka exaisaka aokaha. 65 Hatyaoseta haiyaharenai xataholisene, talatihotyahene hoka mokotyahene hoka nehenaha: — Hotehena, xalatya mokotya hiso? nexaha. Exahe sorarenai tehitiya otokene hoka mokotene. 66 Pedro ekatyahexe talarehoko ako tyaonita ene hoka hatya sacerdotenai xekohasehare wakanehalo hikoa enomana. 67 Hoka waiya Pedro jijikoane irikati haliya, hoka waiye wahakotya enomana hoka nehena: — Hiso tehitiya ene Jesus Nazaré yere haliya hisaonita — nexa. 68 Xakore hoka teraharetyoa hoka nehena: — Maisa atyo nowaiyanihare xini, exahe maisa waiyekehalakere nomani hatyo hiraetere akiti — nexa. Nexa hoka hikoaheta hatyo nalita. Hoka xane talarehoko xisoakala maniya. Hatyo xowaka takoira kawihena. 69 Hatyaoseta hatyo wakahalo waiyehitiya Pedro hoka nehena nali tyaoniterenai hiye: — Exe haliti atyo enekonitareha — nexa. 70 Xakore hoka Pedro teraharetyoahitiya. Hatyaoseta mawaheneta hoka nehenahitiya ihiye nali tyaoniterenai: — Aliterexe atyo enekonitareha hiso. Hiyaiya, Galiléia koa tare atyo hiso — nexaha. 71 Hoka Pedro nehena: — Maisa atyo nowaiyanihare xini hatyo haliti xiyakaitere. Alitere naokita. Ikoiya namaoseraita hoka ehekoretaiya Enore hatyohare hiyeta iniyalahare moka natyo — nexa. 72 Hatyo xowaka takoira kawihitiya, hatyo kakoa hinamakihena kawijita. Hoka Pedro oteheta Jesus niraene: “Takoira hinamaki makawiraharenetaite hanamaki hateraharetyoa, himawaiyanenehare ite haoka natyo”, nehenere. Hatyaoseta Pedro kehexaharetyoaheta hoka tiyahena.

Marcos 15

1 Kamaetali witita sacerdotenai xekohaseharenai, ahohisakoatyakakoaha judeunai nityohalitiranaiha, judeunai nawenatyakaho kakoa waiyoreterenai harenai kakoa hoka iraekakoaha. Hatyaoseta Jesus kolatyaha hoka xaneha ekakoa kalorexe Pilatos nali. Hoka isahene enomana. 2 Hoka Pilatos axene: — Xoana, judeunai xekohase kalorexe hiso? nexa. — Hiso atyo nikare hiraeta — nexa Jesus ihiye. 3 Hatyaoseta sacerdotenai xekohasenai kahare iraeharetene hoka mema tyaona. 4 Hatyaoseta Pilatos axehitiyene: — Xoana maisaite xoare hita? Hiyaiya, kahare iraeharetyahitaha hiso — nexa ihiye. 5 Xakore hoka Jesus mema tyaonehitiya. Hoka Pilatos hakaharetyoa moka. 6 Hisehaliti Páscoa xowakehena nihatyaka Pilatos aihikoahitita hatya berexo ako tyaoniterenai konitare halitinai xaxane xema. 7 Hatyo xowaka Barrabás nexarexe berexo ako tyaonita, haiyaharenai katawane akahenerenai kakoa. 8 Hatyaoseta halitinai tyoaha hoka hawenanahoha akereta axehenaha Pilatos. Kasani aihikoaheta hatya berexoako tyaonitere enomanaha aokaha. 9 Hoka Pilatos axahene: — Xoana, judeunai xekohasehare kalorexe naihikoaheta xomana xaokita? nexa. 10 Waiyekehalakita atyo enomana sacerdotenai xekohaseharenai nokoawaharene Jesus hiye. Hatyohare hiyeta tyoaha ekakoa enali hoka isahene enomana. 11 Hatyaoseta sacerdotenai xekohaseharenai aiyateretyoaha halitinai xahita. Kasani axaha Pilatos hoka Jesus wenekoare aihikoaheta Barrabás enomanaha aokaha. 12 Hoka Pilatos axehenahitiyene: — Hoka xoanaite namohena exe haliti, judeunai xekohasehare kalorexe xaokitere? nexa. 13 — Haberekohenene atyalihose xaimaholatyaka hiye — nexa kawiyatya halitinai. 14 — Hoka xoaretya tyoma iniyalahare? nexa Pilatos. Hoka tyotyaha exahehare kinatyaxa kawiyatyaha: — Haberekohenene atyalihose xaimaholatyaka hiye! Haberekohenene atyalihose xaimaholatyaka hiye! nexaha. 15 Hatyaoseta Pilatos kasani halitinai emaxalokisa aokowita hoka Barrabás aihikoaheta enomanaha. Hatyo najikinita Jesus mokonasetyaka militihi kakoa aoka sorarenai hiye. Hatyaoseta halakisene enomanaha berekotyahene maheta atyalihose xaimaholatyaka hiye. 16 Hatyaoseta sorarenai xane Jesus kakoa kalorexe hakatyakala hanako nali hoka tyotya sorarenai ahohisakoatyaha. 17 Hatyaoseta aisoakisaha Jesus imiti xotere nase ako. Tyomaha xolatyaolisoakalati katohere kakoare hoka mokahene eseri hiye. 18 Hatyaoseta koexahaxahenaha ekakoa hoka nehenaha: — Hawaiyeta womana, judeunai xekohase! nexaha. 19 Hatyaoseta mokotyahene eseri hiye atyakase kakoa, xataholisahene. Tyokaha hakaoliseha kakoa enahalakoa hoka motya ekoamaniya nawenatyaseharenai aokowiha. 20 Hatyaoseta halakisaha hahiralahene hoka aitoakihenahitaha imiti xotere nase ihiyeta hoka inimako aisoakihenahitene. Hatyaoseta xaneha ekakoa berekotyahene atyalihose xaimaholatyaka hiye maheta. 21 Xanahitaha ene hoka ahotyaho ahalakoatyaha hatya haliti, Simão nexarexe, wenakalati Cirene yere, Alexandre Rufo xoaha nexe atyo. Maseta ene tyohitita hoka otokaha Simão hoka Jesus berekotyakala niyahare atyalihose xaimaholatyaka kolatyaka aokaha ihiye. 22 Hatyaoseta xaneha Jesus kakoa Gólgota aokahitere nali. Gólgota atyo“Seriti Akerehare Aose” nita. 23 Isaha xakore enomana aokowiha vinho xa kaketaxatyaka makehexaharetyoaniti niyahare mirra kakoare hoka maisa teritene. 24 Hatyaoseta berekotyahene atyalihose xaimaholatyaka hiye. Hatyaoseta iraka kakoaha aokowihenaha inima nase hoka hasakaharetyakakoaha, xala xamani tyaona ekakoa maheta. 25 Eno kamaihena hoka berekotyaha Jesus. 26 Eseri haomaniya mokaha exawaiyekehalakalaha niyahare taba taose xairatise kakoare, exakerexe: JUDEUNAI XEKOHASEHARE KALOREXE 27 Berekotyaha tehitiya atyalihose xaimaholatyakanai hiye hinamahare kaiwarexenai ehaliya, hatya ifihini maniya, hatya ewatone maniya xoaha. 28 Nikare tyaona Iraeti Waiyexe iraehenere akereta: Haliti xalijiniharexe akereta kaxomokaka. 29 Hatyo nali jiyiterenai koexahaxatyahitaha ekakoa, xalawalisaha haseriha enomana hoka nexahitaha ihiye: — Hisoiya atyo hamawenekoaretya Iraexatyakalati Hana hoka hanamaki ferakene kakoitaiya hisomehetene haoka. 30 Hoka hexoahetehena hiberekotyaka aoseta hoka hisota hiyoawihetehena! nexaha. 31 Sacerdotenai xekohasenai, judeunai nawenatyakaho kakoa waiyoreterenai harenai koexahaxatyahitaha ekakoa hoka nexahitaha: — Haiyanai xakoane atyo iyehitita iniyalahare nonitata hoka xoana hoka maisa hatyota iyoawihetere. 32 Nikahena Enore Kalorexe Aohenere, Israel yerenai xekohasehare. Hexoahetehena hiberekotyaka aoseta hoka wityakeko hiso — nexahitaha. Kaiwarexenai kaberekotyakehenerenai Jesus haliya tehitiya kirawanahene hoka aiyalatyaha enomana. 33 Hatyaoseta totahikoahena hoka makalirohena hakakoare waikohekoa. Heko makaliro tyaona makakoa kijiya. 34 Makakoahena hoka Jesus kinatyaxa kawiyatya: — Eloí, eloí, lemá sabactani — nexa. Exe iraeti atyo exakere nita: “Nenorexi, nenorexi, xoana hoka hahalakisa natyo?” nita. 35 Haiyaharenai nali tyaoniterenai semaha hatyo iniraene hoka nehenaha: — Xasemehena, kawijitaore Elias — nexaha. 36 Hatyaoseta hatya tema xane vinho xaiya mitoloka tihaharetyoakalati hoka mokene atyakase keteho hoka aimatene Jesus ana terene maheta hoka nehena: — Awijira hoka wiyaiya, xoana Elias xamanite tyoa iyehetene atya hiyeta — nexa. 37 Hatyaoseta Jesus kinatyaxa kawiyatya hoka waini. 38 Hatyo xowaka imiti kalotaosero, Iraexatyakalati Hanako sololoitere halalakoa nekese hoka hinama taose tyaona, eno maniyata halalakoa, waikoa maniya exoaheta. 39 Sorare xekohasehare tityoita Jesus kaberekotyakehenere naheta maniya hoka sema ekawira, exahe waiya ekamane hoka nexa: — Aliterexe ene exe haliti Enore Ityani — nexa. 40 Haiyahalonai ohironai tehitiya, hatyo nali tyaonahitaha hoka sekota wahakotyahitaha. Enekoniha Maria Madalena, Salomé, Maria, Tiago xoimere exahe José xoaha nityo. 41 Hatyo ohironai atyo tyoaha exahe kahinaetyaha Jesus Galiléia nali tyaonitatere xowakiya. Kahare tehitiya nali haiyahalonai xanehenolonai exema Jerusalém xeta. 42 Makehena hoka José kaoka. Wenakalati Arimatéia nalitare atyo. José atyo xekohasetinai konitare. Hatyo tehitiya atyahita Xekohaseti kalorexe tyoanene xahita Enore nalita. 43 Hatyo xowaka memere judeunai moka akatyahitaha, okoi sábado ferakenehena hoka. Hatyo hiyeta José hamamairanenehare kakoita xane axeheta Pilatos Jesus háre. 44 Pilatos hakaharetyoa, Jesus kamane sema hoka. Hatyaoseta kawisa sorare xekohasehare axene maheta, otene xamani Jesus waini hoka. 45 Hatyaoseta sorare xekohasehare xakai etahi hoka Pilatos halakisa José ana Jesus háre. 46 Hatyaoseta José imiti kese taosero iya hoka xane iyeheta Jesus háre atyalihose xaimaholatyaka hiyeta. Hoka olahisetene hatyo imiti taose kakoa. Hatyaoseta xane mokene xawatyakalati ako, sehali kalorexe kakoakotyaka ako. Hatyaoseta talirika sehali kalotaosero jihotya maheta hatyo xawatyakalati. 47 Maria Madalena, José nityo Maria xoaha wahakotyahitaha hoka waiyaha Jesus háre xomokaka.

Marcos 16

1 Sábado ferakene najikinita, Maria Madalena, Salomé, Tiago nityo Maria xoaha, iyaha airaxeronai Jesus háre hiye mokahene maheta. 2 Domingo xowaka, witita, kamai hikoahena hoka xaneha xawatyakalati nali. 3 Ahoti xanahitaha hoka nexakakoahitaha: — Xalaite kikihena womana séhali xawatyakalati jihola? 4 Nikare irae kakoahitaha, hatyo séhali kaloli hoka. Hoka xane kaokaha hoka waiyehenaha atyo koxaka atyo séhali kakikisakeheta. 5 Hatyaoseta isoaha xawatyakalati ako hoka waiyaha xoimahaliti, iyomere imiti akore, tyokita ifihini maniya hoka mairaha. 6 Hatyaoseta hatyo xoimahaliti nehena: — Awa atyo ximaira! Waiyekehalakita nomani, Jesus Nazaré yere xatawita, etake kaberekotyakehenere atyalihose xaimaholatyaka hiye. Maisa atyo ali akeheta, koxaka atyo kaseheta. Xiyaiyaore mohenaherene aose — nexa. 7 — Hoka xiyanehetehena hoka xiyakaihena Pedro hiye, haiyaharenai exaotyakiraharenai xoaha hiye.“Xanehenaite xaheta maniya Galiléia koa xeta. Nalite xiyaiyehetene iraetere xikakoa akereta”, xehena ihiyeha — nexa. 8 Hatyaoseta hikoahenahitaha hoka tekoahenahitaha xawatyakalati nalita. Mairahitaha, tatakoahitaha hoka maisa xoare xakaitaha haiyanai hiye. Kalore mairaha hoka. 9 Jesus atyo weta kaseheta, domingo xowaka hoka Maria Madalena ana hotohare kaotyakeheta. Hatyo nonitata atyo 7-hare isekohaliti iniyalahare axanikiheta, toahiya. 10 Kaotyakeheta enomana hoka xane xakaini Jesus hinaeharenai hiye, tiyahitaha exahe amaikohare ahitaha hoka. 11 Semaha ekaseneheta, ekaotyakeneheta enomana hoka maisa tyakekoahitaha. 12 Hatyaoseta Jesus hawareharexe kaotyakehetehitiya hinamahare haxaotyakiraharenai ana ahotyaho, hakoa wenakalati xeta xanahitaha hoka. 13 Hatyaoseta haikoahenahitaha hoka hatyo akiti xakaiha haiyaharenai exaotyakiraharenai hiye. Xakore hoka maisa tyakekoahitaha hatyo hinamaharenai xakaini. 14 Hatyaoseta Jesus kaotyakeheta 11-hare haxaotyakiraharenai ana, kanakairahitaha hoka. Hatyaoseta ahenexatya enomanaha matyakekohenahere exahe masemaxemarehenahere haiyanai ekaseneheta tahi xakaihenahere hoka matyakekohenahere hiyeta. 15 Hatyaoseta nexa ihiyeha: — Xiyanehena hakakoarekoa waikohekoa hoka xiyakaihena Iraiti Waiyexe tahi tyotya haliti hotyalinai hiye. 16 Xala xamani atyoite tyakeko hoka kabatixatyaka hoka hatyo atyoite kaiyakeheta. Hoka xala xamani atyoite maisa tyakekota hoka hatyo atyoite kaxawatyaka. 17 Hoka tyakekohenerenai ana atyoite iyateliti kaxekaka hoka exe harenaite waiyexe tyomaha: axanikihenahitahaite isekohaliti iniyalahare nexare kakoa, exahe masemakahare xako ite iraeha. 18 Exahiya owi otokaha xamani, teraha xamaniya howexere hoka maisaiya xoana tyaonahitaha. Hakahenaiha ite ekaokakihenaha hokakiterenai hiye hoka kinaterehenahitaha ite — nexa. 19 Iraehenere ekakoaha najikinita Xekohaseti Jesus kakolatyaka enokoa xeta hoka tyoka Enore fihini maniya. 20 Hatyaoseta exaotyakiraharenai xane tyotya wenakalatinai hakakoarekoa Iraeti Waiyexe xakaiha maheta. Hoka Xekohaseti kahinaetyahene, xoalini hare waiyexe tyomehenaha hoka hatyohare hiyeta halitinai tyakekoha exakainiha maheta.

Lucas 1

1 Xekohaseti Teófilo: Kahare haiyaharenai atyo aiyateretyoaha xairatyaha maheta xoalini hare kaotyakehenereharenai winekoni tahi. 2 Xairatyaha atyo xakaihenaherehare wihiye, hatyoharenai waiyehenereharenai hetati xowakiyata, exahe xakaihenahere iraiti tahi. 3 Hatyo hiyeta, xekohaseti, tyotya nawaiyore, aliyakereta xamani hatyoharenai kaotyakehenerehare hetati xowakiya kakoa, hoka nahekotya hoka kasani tyotya hatyoharenai waiyekehalaka naxairaheta homana naokowi, 4 waiyekehalaka homana maheta, iraiti aliterexe tahi kakoa hikaxaotyakisakehenerehare. 5 Herodes kalorexe tyaonitere judeunai waikoherakoa xowaka Zacarias nexarexe sacerdote tyaonita. Hatyo atyo sacerdotenai Abias hotyalinai konitare. Exanityo atyo Isabel nexalolo, hatyo tehitiya atyo sacerdotenai ityaninai konitalo. 6 Hatyo haiyanityo kakoarenai waiye maniya taita tyaonahitaha Enore haotita, exahe tyakekoahitaha aliterexe Xekohaseti xaotyakiraho exahe niraene. 7 Xakore hoka maisa kaisaniyeha, Isabel maisanityakohalo hoka. Exahe hatyo hinamanai koxaka ohiyeha hoka. 8 Haxowakiya Zacarias tyomita hahatene sacerdote hatene harero Enore haotita, enómane xowakehena hatyo hateniti ferakiti nihatyaka tyomahitere hoka. 9 Sacerdotenai nawenanaho akereta axikatyahene keratya maheta incenso ekeratyakalaose. Hatyo hiyeta isoa Xekohaseti anere Iraexatyakalati Hanako. 10 Hoka incenso keritere nase halitinai menanakita iraexatyahitaha. 11 Hatyaoseta hatya anjo Xekohaseti nalitare kaotyaka Zacarias nahalakoa, tityoare keratyakalati aose fihini maniya, incenso keritere nali. 12 Hatyaoseta Zacarias waiyene hoka maira, exahe maisa aliyakere tyaona xaka mokene. 13 Xakore hoka anjo nexa ihiye: — Awa atyo himaira, Zacarias! Enore sema hiraexala. Hexanityoite hamokose kaisani hoka João nexarexe ite hakaexaretene. 14 Tyaonaite hoka himaxaloite ekakoa, exahe haiyanaite hoka maxalo ekakoa. 15 Hatyo atyoite kalorexe tyaona Enore ana. Maisaiya atyo vinhoxa terita, kawexere harenai. Isekohaliti Waiyexe kakoare atyoite tyaona tyaohenere ferakenitita. 16 Hoka kahare ite Israel hotyalinai Xekohaseti koamaniya axomoka nikisa, Israel yerenai Nenorexa koamaniya. 17 Enore niraene xakaisasehare akeretaite tyaona, exahe kinatere ite iraiti xakaisasehare Elias akereta. Hatyoite aotyakisa nexekatinai, ityaninai hoka mehexaikohare tyaonaha, exahe masemaxemalaharenaite axomokanikiheta wenati waiyexe maniya. Hoka memere ite moka Israel hotyalinai Xekohaseti kaokene niyahare. 18 Hatyaoseta Zacarias axa anjo: — Aliyakeriya hatyoharenai notyakekohena? Nonityohaliti kaiserehare, nexanityo tehitiya hoka. 19 Hoka anjo nexa: — Natyo atyo Gabriel, Enore wakanehare. Hatyo atyo axikatya natyo noxakai hihiye maheta exe iraiti waiyexe. 20 Maisa atyo hityakekota niraeni, xakore hoka hatyoharenai atyoite enaose xowakehena hoka kaotyaka. Hoka maisa tyare atyo hityakekota hoka himairaenehare ite hisaona, exahe maisaite hiraehitita hityani tyaohenere ferakene kijiya. 21 Hatyo nase halitinai atyahitaha Zacarias, exahe tyotyaha hakaharetyoahitaha ehowitiharene Iraexatyakalati Hanako kakoa. 22 Hikoaheta hoka Zacarias maisa iraehitita. Hatyaoseta waiyekehalaka enomanaha xoalinihare ewaiyane Iraexatyakalati Hanako. Maisa iraexe hoka aimenekokoatya hakahenai kakoa halitinai ana. 23 Hatyaoseta Zacarías miyatya hahatene Iraexatyakalati Hanako hoka xaneheta hawenakala xeta. 24 Hatyo najikinita, maisa wahita hoka, exanityo Isabel tifalo hoka 5-mijini maisa hikoare hekoti hahanakota. Hoka nexa: 25 — Kalikini tyare atyo Xekohaseti kahinaetya natyo hoka maisaiya atyo xalahare kirawanehitita natyo nomaisanihaloni hiyeta — nexa. 26 Hatyaoseta 6-mijinihena Isabel tifalo tyaonita hoka Enore axikatya anjo Gabriel hatya wenakalati Galiléia koa, Nazaré aokahitere nali. 27 Hoka hatyo anjo atyo kolaita iraiti hatya mawatyalisakahalotatere okoi kaiyanenehenolo hatya haliti José nexarexe kakoa ana. José atyo xekohaseti Davi jikolaharenae konitare. Hatyo mawatyalisakahalotatere atyo Maria nexalolo. 28 Hatyaoseta anjo tyoa hoka nexa: — Hihalalohena, Maria! Hiso atyo waiye hikaxomokakita. Xekohaseti atyo kaxaikota hiso — nexa. 29 Hoka Maria sema anjo niraene hoka maisa aliyakere tyaona xaka mokene. Hoka hahakahalotyoane kakoita ahekohena, xoare nexa xamani ala iraeta hoka. 30 Hatyaoseta anjo nehitiya: — Awa atyo himaira, Maria. Enore atyo ihalahareta hikakoa. 31 Hitifaloite. Hawenakisaite hityani hoka hakaexaretene ite Jesus. 32 Hatyo atyoite kalorexe haliti tyaona hoka Enore Maxaixahityakahare Ityanite kaxaokaka. Xekohaseti Enore atyoite kalorexe mokene, enahetahare Davi akereta. 33 Hatyo atyoite Jacó jikolaharenai xekohase tyaota mene. Kalorexe enawenane atyoite maisa xoana hekota tyotita — nexa. 34 Hatyaoseta Maria nexa anjo hiye: — Hatyoharenaiya maisa aliyakere. Hiyaiya, nomawatyalisakihalotata atyo — nexa. 35 Hoka anjo nexa ihiye: — Isekohaliti Waiyexe ite tyoa homana hoka Enore niyatere ite tyaona hikakoa. Hatyo hiyetaite xoimaite waiyexe, exahe Enore Ityani kaxaokaka. 36 Hotehena hihinaehalo Isabel. Maisaiya atyo kaisanita aokahitaha. Xakore hoka kalikini atyo 6-mijinihena tifalo tyaonita, inityohaloti xakore hoka. 37 Hiyaiya, Enore ana atyo maisa xoare hare maomakahare aka — nexa. 38 Hoka Maria nexa: — Natyo atyo Enore wakanehalo, maika haokitere akereta nokaxomokaki — nexa. Hatyaoseta anjo xaneheta. 39 Hatyaoseta haiyakinai ferakene najikinita, Maria tyakaihalotyoa hoka ihalahalo xane wenakalati tyairinai koni tyaonitere, Judéia koa nali. 40 Xane kaoka hoka Zacarías hanako isoa hoka Isabel hiye katyawaxa. 41 Maria katyawaxehena Isabel hiye hoka ityani moxomoxo ityakota. Hatyaoseta Isekohaliti Waiyexe tyaonita ekakoa hoka 42 Isabel nexa kinatyaxa: — Hiso atyo waiye hikaxomokakita tyotya ohironai koniyata, exahe xoima hikaisanihenere tehitiya atyoite waiye kaxomokaka. 43 Hoka xala ala natyo hoka Noxekohase nityo tyoa waiyita natyo? 44 Hikatyawaxehena nohiye hoka xoima ihalahare hoka moxomoxo nohiye notyakota. 45 Hiso atyo hawaiye. Hiyaiya, hityakekota atyo kaotyakehenerehare, Xekohaseti iraehenerehare hihiye — nexa. 46 Hatyaoseta Maria nexa: — Nihalahalota Xekohaseti kakoa. 47 Nihalahalota Enore hiyeta, nisekohalo Niyaseheta hiyeta. 48 Hiyaiya, oteheta atyo natyo hawakanehalo, wakahalo taita xakore atyo natyo hoka. Kalikinita atyoite tyotyaha ohiro waiye xomokakolo aohenaha natyo. 49 Hiyaiya, Enore kinaterexe atyo kalore waiyexe tyoma nomani. Enexare atyo waiyexe. 50 Hotikijita atyo hawaiyexehare tyotya aiminijitereneharenai ana, tyotya ehotyaliharenai konitare tyaonitereharenai kakoita ana. 51 Aimatya atyo hakahe kinaterexe hoka jiyahaotita aokowiharetyoitereharenai exahekolanaiha kakoita. 52 Kikihitita atyo enokahakalanai henota kalorexenai kinaterexenai, hoka mokita atyo waiyexeharexenae kalorexe tyaonaha maheta. 53 Kalore atyo ijita nakairati nakitereharenai ana hoka axikahitita atyo kaxiyeharexenai eháreha firereta. 54 Iraehenere wahetakomaniyereharenai hiye akereta atyo tyoma hoka kahinaetya hawakaneharenai Israel hotyalinai. 55 Oteheta hahotikira hawaiyexehare Abraão ana, tyotya ijikolaharenai xoaha ana hoka heko awaiyetyahene aokowihenerehare. 56 Maria ala xoana xamani hoka hanama mijini hare tyaona Isabel haliya. Hatyo najikinita xaneheta hahana xeta. 57 Hatyaoseta Isabel ityani nawenanaosehena hoka tyaona enamokose. 58 Ehaliya tyaoniterenai, exahe ehotyaliharenai xoahanai semaha kalore Xekohaseti awaiyehenerene hoka ihalahareha Isabel kakoa. 59 Hoka 8-ki ferakenehena xoima tyaonitere najikinita xane aikonomanere milihehenahene hoka kaixaretyahene aokowihenaha enexe nexareta, Zacarias nexarexe. 60 Xakore hoka inityo nexa: — Mahaiya. Enexare atyoite João — nexa. 61 Hatyaoseta nexaha: — Xakore hoka maisa atyo hatyanai hekoti xinekonitarenai hatyo nexarexe aka — nexaha. 62 Hatyaoseta aimenekokoatyaha enexe ana, axahitene xoare nexare xamaniya kaixaretya xoima aokowita hoka. 63 Hoka Zacarias axa xairatyakalati taba taose hoka xairatya: “Enexare atyo João”, nexa. Hoka tyotyaha hakaharetyoaha. 64 Hatyaosehena hoka Zacarias iraexehetehitiya hoka ihalaharehena Enore kakoa. 65 Hoka ehaliya tyaoniterenai kalore mairaha. Hoka hatyoharenai tahi exaoretyoa hakákoare tyairinai koni tyaoniterenai nali, Judéia koa nali. 66 Tyotya semitereneharenai ahekotyahitaha hoka hatyohare tahi axahitaha: — Xoanahalanite exe xoima tyaohenaki? nexahitaha. Hoka aliterexe atyo Xekohaseti niyatere tyaonita ekakoa hoka. 67 Hoka Zacarias, Isekohaliti Waiyexe kaxaihakoretya hoka xakaihakahena hoka nexa: 68 — Nika wihalahare Xekohaseti kakoa, Israel Nenorexa kakoa. Hiyaiya, tyoa atyo kahinaetya haomanerenae exahe isa maheta wenati waiyexe enomanaha. 69 Axikatya atyo womana hatya kinaterexe Wiyasehareheta maheta, etake hawakanehare Davi jikolahare. 70 Toahiyita atyo Enore exeharenai irae, waiyexe iraiti xakaisaseharenai koamaniyata. 71 Iyeheta atyo wiso aokowi wahalakoaharenai nonitata, tyotya kirawaneterenai wiso nonitata. 72 Hotikisa atyo aokowi hawaiyexehare wahetakomaniyereharenai ana, exahe oteheta aokowi waiyexe iraehenerehare. 73 Alitere atyo irae wahetahare Abraão hiye, 74 iyeheta atyo wiso aokowi wahalakoaharenai nonita, hoka wisaona exema maniya wimamairanehareta maheta aoka. 75 Nikare tyoma, kasani tyotyaki ferakenenai wikasetatere xowaka enomanere taita wisaona maheta, hoka wisoma maheta aokitereharenai taita. 76 Hoka hiso, haré, hiso atyoite Enore Kalorexe niraene xakaisasehare hikaxaokaka. Hiso atyoite hiyanehena Xekohaseti nahitita, memere hamoka ahoti enomanere maheta. 77 Hiyakaihenaite hihotyaliharenai hiye iniyakehenahitaha kaotyakehenerehare, kamaotyanetyakehetehenere iniyalahare enómaneha hiyeta tahi. 78 Hiyaiya, wEnorexa atyo airakoaneharetyare, waiyexehare. Hoka aokanalisaite wiso haxaokanatyakala kakoa, 79 Hoka enokoataite aokanalisa tyotya makaliroti maxakatyahene katawanexe katyahe tyaoniterenai ana, moheta wawenane waiyexe wenati maniya maheta — nexa. 80 Hatyaoseta João kekoare hoka kinatere tyaona eháre, inisekohare xoaha. Hoka maharexakiti tyaona hotikisoawihenere Israel hotyalinai ana kijiya.

Lucas 2

1 Hatyo xowakiya xekohaseti Augusto axikatya hairaene tyotya halitinai ekaxaikonekoa tyaoniterenai ana, haexarenaiha isaha maheta hoka kaxihatyaka halitinai maheta. 2 Hatyo hetati kaxihatyakehenahere xowaka Cirênio kalorexe tyaonita Síria nali. 3 Hatyaoseta tyotyaha xaneha haexarenaiha isaha hawenakalanaiha nihatyaka. 4 Hatyo hiyeta José xane Nazaréta, Galiléia nalita, Judéia koa xeta, hatya wenakalati Belém nexarexe nali, kalorexe Davi tyaohenere nali. José nali xane, Davi jikolahare hoka. 5 Xane haexare isa maheta Maria kakoa. Hatyo kakoa atyo tyaona aokowita exowaka. 6 Hoka tifalo exowaka, hoka Belém nali tyaonahitere nase, xoima nawenanaose xane hikoa. 7 Hoka Maria awenakisa hetatiye mokose haisani. Hoka aihonolisa xoima imiti taosenai kakoa hoka ehokokisene kirakahare nakaira xomokakala aose, maisa xoare aoseheta aka enomanaha nemakatyakalati hanako hoka. 8 Hatyo nali kaxaikotyatiyenai tyaonahitaha makiya mase, kaxaikoahitaha hakalaneroxanai. 9 Hatyaoseta hatya anjo Xekohaseti nalitare kaotyaka hoka Xekohaseti xaokanala werokere aokanalisa kaxaikotyatiyenai. Hoka kalore mairaha 10 xakore hoka anjo nexa: — Awa atyo ximaira! Ali atyo notyoa Iraiti Waiyexe tahi noxakai xihiye maheta. Hatyo atyo kaihalaharetyakere tahi, exahe tyotya halitinai ana tehitiya. 11 Kalikini Davi nawenakala nali tyaona Xiyasehareheta, Enore Kalorexe Aohenere, Xekohaseti! 12 Exakerite hoka xityakeko: xiyaiyaite hatya xoimaira exaihonolisakahare imiti taosenai kakoa, exetolikisakahare kirakahare nakaira xomokakala aose. 13 Hatyaoseta kaotyaka kahare haiyaharenai anjonai hatyo anjo kakoa, motya sorarenai enokoatarenai. Hoka xerahitaha xerati, ihalahare ahitaha Enore kakoa hoka nexahitaha: 14 — Maika kaihalaharetyaka Enore kakoa, enokoa xáhehare nenone! Hoka maika waikohekoa mehexaikohaliti tyaona halitinai waiye moka aokowitereharenai ana. 15 Hatyaoseta anjonai xanehenahitaha enokoa xeta hoka kaxaikotyatiyenai nexakakoahenaha: — Wiyá Belém xeta hoka wiyaiya, xoana xamani nali tyaona hoka, exahe wiyaiya Xekohaseti xakaitere wihiye — nexaha. 16 Hoka kaholawakaha xaneha hoka waiyaha Maria, José xoaha hoka waiyaha xoima exetolikisakahare kirakahare nakaira xomokakala aose. 17 Hatyaoseta xakaiha anjonai iraehenere etahi ihiyeha. 18 Tyotya semiterenai kaxaikotyatiyenai xakaitereharenai hakaharetyoaha. 19 Hoka Maria oteheta tyotya hatyoharenai, kalore ahekotya etahiha hoka tyotya hatyoharenai hamahiyasakota moka. 20 Hatyaoseta kaxaikotyatiyenai haikoahenahitaha mase xeta hoka xerahaxahotyaha xerati ihalahalitiya Enore anere, semehenahere, waiyehenahere xoaha hiyeta. Anjo xakaitere akereta terota hoka. 21 Hasemanane najikinita xoima nomanere milihe xaikotyaka ferakene xane hikoa hoka kaixaretyahene Jesus nexarexe. Hatyo nexare terota atyo anjo kaexaretene, enawenane nahitita. 22 Hatyaoseta xane hikoa Maria, José xoaha nómane Moisés Xaotyakiraho aokitere akereta ferakene. Hatyo hiyeta kolatyaha xoima Jerusalém xeta, hotikisahene maheta Xekohaseti ana. 23 Hiyaiya, exakere atyo xairatyoare tyaonita Xekohaseti Xaotyakiraho: “Tyotya hetatiye xoima atyoite kakikisaka, kaxaokaka Xekohaseti anere”, nexa. 24 Hoka xaneha tehitiya fetatyaha maheta hinamalise watyaha xamani, xoana hinamali kalotese xamani, Xaotyakiyaho akereta. 25 Hatyo xowaka Jerusalém nali hatya haliti tyaonita, Simeão nexarexe. Waiyexehare, airakoaneharetyare, exahe atyahita Israel hotyalinai niyakeheta. Isekohaliti Waiyexe tyaonita ekakoa, 26 hoka hatyo Isekohalitita, wainihenere nahititaite waiya Enore Kalorexe Aohenere, Xekohaseti xaxikalahare, aoka ihiye. 27 Isekohaliti kaxaihakoretya Simeão hoka xane Iraexatyakalati Hanako. Hoka enexe inityo kolatyahitaha xoima Jesus Iraexatyakalati Hanako xeta, tyomaha maheta Xaotyakiyaho aokitere akereta, 28 hoka Simeão iya xoima, hakanotalako mokene hoka ihalahare Enore kakoa. Hoka nexa: 29 — Xekohaseti, kalikini atyo hiraetere akereta hisoma, hoka kalikini atyoite waiye nowainihena. 30 Hiyaiya, koxaka atyo nowaiya noxosenai kakoita halitinae hiyáneheta, exahe 31 memere hamohenere tyotya haliti hotyalinai nahalakoa. 32 Xaokanatyakalati hotikisa maheta hahotira tyotya majudeuneharenai ana, exahe isa maheta wenati waiyexe hihotyaliharenai Israel yerenai ana. 33 Xoima nexe, nityo xoaha hakaharetyoaha Simeão iraehenere etahi kakoa. 34 Simeão wenati waiyexe aoka enomana hoka nexa Maria, Jesus nityo hiye: — Exe xoima atyo Enore xaxikalahare mawenekoaretya exahe iyeheta maheta kahare Israel yerenai. Exe xoima atyoite Enore xaimenekola hoka kahare ite haiyanai iraeharetene. 35 Nikare ite hoka exahekolanaiha metaharexenai kasemaka. Hoka xamaikohalitite kesekase ekawetyakahare akereta aikotya himahiyase — nexa. 36 Hoka nali hatya iraiti xakaisasehalo inityohaloti tyaonita. Wainiyanenero, enexalo atyo Ana. Fanuel ene ityani, Aser hotyalinai konitalo. 7-wanone tyaonakakoahenahere najikinita exanene waini. 37 Hoka hatyo xowaka 84-wanonehena tyaonita. Hoka maisa kikisoahetolo hekoti Iraexatyakalati Hanakota hoka ferakoa, makiya xoaha Enore koamaniya tyaonita. Kahaliki manakairita, iraexaita harenai. 38 Hatyaosehena hoka kaoka hoka ihalahalohena Enore kakoa, exahe iraehena xoima tahi tyotyaha Jerusalém niyakeheta xahita atyahiterenai hiye. 39 Hoka miyakatyaha háomaneha tyotya Xekohaseti Xaotyakiraho aokitere akereta hoka José, Maria xoaha haikoahenahitaha Galiléia xeta, hahanaha xeta, wenakalati Nazaré nali. 40 Hoka xoima kekoareta hoka kinatere tyaonita. Kalore waiyoliti kakoare, exahe Enore waiye mokitene. 41 Tyotya wanone Jesus nexe, nityo xanahitaha Jerusalém xeta hisehaliti Páscoa ana. 42 Hoka Jesus 12-wanonehena hoka xaneha hisehaliti ana, hawenaneha akereta. 43 Hoka hisehaliti tyotehenere najikinita haikoahenahitaha hahanaha xeta. Xakore hoka Jesus hekota Jerusalém nali, hoka maisa atyo enexe, inityo semitaha hatyohare tahi. 44 Exahekolaha hiye hoka motya haikoahititerenai koni tyaonita aokahitaha hoka hatyo hiyeta haki ferakene tonahitaha taita. Hatyaoseta tawehenahene hahinaeharenai, hawaiyaneharenai xoaha koni. 45 Hoka maisa kaokehenahititene hoka haikoahenahitaha Jerusalém xeta, tawehenahitene maheta. 46 Hanamaki ferakene najikinita kaokehenahitene Iraexatyakalati Hanako, tyokita Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai kakoa. Semita iniraeneha, exahe axahitene xoaha. 47 Tyotya iniraene semiterenai hakaharetyoahitaha iniraene kakoa, enawaiyore xekoaxala kakoa. 48 Enexe, inityo waiyene hoka hakaharetyoaha tehitiya. Hoka inityo nexa ihiye: — Haré, xoana hoka exakere hisaona? Hexe, natyo xoaha kalore wimawaiyehare watawita hiso hoka — nexa. 49 Hoka Jesus nexa: — Xoana hoka xatawita natyo? Xoana maisa waiyekehalakere xomana Baba hanako notyaonehenere akiti? nexa. 50 Xakore hoka maisa waiyekehalakita enomanaha iniraene. 51 Hatyaoseta haikoaheta hanityo, hanexe kakoa Nazaré xeta. Hanexe, hanityo xoaha niraene semaxemaita. Hoka tyotya hatyoharenai inityo otyaxemaita. 52 Hatyaoseta Jesus kekoareta haháre exahe hawaiyore xoaha kakoa. Enore, halitinai xoaha awaiyetitene.

Lucas 3

1 Koxaka Tibério kalorexe tyaonita Roma nali hoka exowaka Pôncio Pilatos kalorexe tyaonita Judéia koa nali. Herodes exowaka kalorexe tyaonita Galiléia nali, hoka iximarene Filipe exowaka Ituréia, Traconites xoahanai koa kalorexe tyaonita. Lisânias exowaka kalorexe tyaonita Abilene nali. 2 Anás, Caifás xoaha exowaka sacerdotenai xekohasenae tyaonahitaha. Hatyo xowakiya Enore isa maharexakiti nali iraiti João ana, Zacarias ityani ana. 3 Hoka João tonakoatya tyotya wenakalatinai tyaoniterenai one Jordão xa nali hoka xakaita exe iraiti: — Xahalakihena iniyalahare xománenai hoka xikabatixatyaka hoka xománe iniyalahare Enore maotyaneheta — nita. 4 Nikare tyaona iraiti xakaisasehare Isaías hababeranexakoa xairahenere akereta: Hatya haliti kawijita maharexakiti nali: Memere ahoti xamohena Xekohaseti naheta, maika totaho xamohena enaheta maniya. 5 Tyotya tyairi hekoakonaite kahexotyakeheta hoka tyairinai atyoite kaxehakakoatyakeheta. Ahoti katyokoahoterenai atyoite kaxaototahotyakeheta, exahe ahotinai kenekoehero, mitikoehero harenai kakoare atyoite kaxehakakoahotyakeheta. 6 Hoka tyotya halitinaite waiyehenaha haiyaseharehenahita Enore nalitare. 7 Hoka kahare halitinai xanahitaha João nali kabatixatyakaha maheta. Hoka nita tyotya ihiyeha: — Owi xalijiniharexe hotyalinai! Xala irae xihiye hoka motyaite maisa iniyalahare xikaxomokakita xaokita, Enore kaheneharexe iniyalahare axikahenere xowaka? 8 Maika xoalini hare waiyexe xisomehena hoka xahotikisa iniyalahare xawenane xihalakira maheta. Hoka awa atyo xexakakoahena: “Abraão atyo wahetahare hoka maisaiya Enore ehareta wihiye”, xehena. Hiyaiya, aliterexe nomita xihiye, exe sehalinai hiyeta kakoitaiya Enore tyoma Abraão jikolahare! 9 Hiyaiya, xawatise atyo memere tyaonita, irikotya maheta atyakatenai ityahare kakoita. Tyotya atyakatenai mawaiyerihare kalitereharenai atyoite kaxityokaka hoka kaxawatyaka irikatyaose — nita. 10 Hoka halitinai axitene: — Hoka xoare ite wisomehena? nexahitaha. 11 Hoka nita ihiyeha: — Xala xamani atyo hinamanase kaimanasexe hoka maika isehena hanase maimanasehare ana, exahe maika xala xamani kanakairere hoka maika irákakoahene manakairahare kakoa — nexa. 12 Haiyaharenai kalorexe noloxa resebetyaseharenai tehitiya kaokaha hoka axaha João: — Xaotyakisatiye, xoare ite wisomehena? nexaha. 13 — Awa atyo kalorexe aokitere xahexe xaxa halitinai — nexa João ihiyeha. 14 Haiyaharenai sorarenai tehitiya axitene: — Hoka wiso, xoare ite wisomehena? nexaha. Hoka João nita ihiyeha: — Awa atyo haiyaharenai noloxa xiya iniyalahare xiyomokarene kakoa, exahe maoserare xiyakaini etahi xoaha kakoa. Hoka maika xihalaharehena xoloxa xaresebetitereharenai kakoa. 15 Halitinai xatyahane hatyo xowaka aeroretyoa. Exahekolaha hiye hoka João motya Enore Kalorexe Aohenere aokahitaha. 16 Xakore hoka João nexa tyotya ihiyeha: — Natyo atyo nabatixaita xiso one kakoa. Xakore hoka hatya atyo kaokehena noxahehare, hoka maisaiya natyonae aliyakere namaxolaita ikijitini nanohi, hatyo atyo noxahehare hoka. Hatyo atyoite batixahena xiso Isekohaliti Waiyexe exahe irikati xoaha kakoa. 17 Abali koxaka ekahekoa. Hatyo kakoaite haware moka trigo ekate nonitata hoka trigo ite moka exomokakala ako, hoka keratyaite ekate irikati mawakenehare tyaonitere koni. 18 Xakaihena Iraiti Waiyexe hoka João aotyakijita halitinai kahare maniyata. 19 Hatyaoseta João watyali xekohaseti Herodes tyaohenere Herodias haximarene kaiserehare exanityo kakoa hiyeta. Exahe xoalinihare iniyalahare tyomehenere xoaha hiyeta. 20 Hatyaoseta Herodes ehare hoka exahehare niyalahare tyoma: João xomokaka berexoako aoka. 21 Tyotya halitinai kabatixatyakehenere najikinita, Jesus tehitiya kabatixatyaka. Hoka iraexaita ene hoka enokoa majiholatyoa 22 hoka Isekohaliti Waiyexe exoa enomana watyaha akerehare. Hoka enokoata tyoa iraiti hoka nexa: — Hiso atyo Nityani nawaiyetitere, kalore haihalahalinikijita natyo — nexa. 23 Hoka Jesus hetati hahenere xowaka, kala xoana xamani hoka 30-wanonehena. Hoka ahekotyahitere akereta atyo, José ityani atyo, hatyo atyo Eli ityani, 24 Eli atyo Matate ityani, Matate atyo Levi ityani, Levi atyo Malqui ityani, Malqui atyo Janai ityani, Janai atyo José ityani, 25 José atyo Matatias ityani, Matatias atyo Amós ityani, Amós atyo Naum ityani, Naum atyo Esli ityani, Esli atyo Nagai ityani, 26 Nagai atyo Maate ityani, Maate atyo Matatias ityani, Matatias atyo Semei ityani, Semei atyo José ityani, José atyo Joda ityani, 27 Joda atyo Joanã ityani, Joanã atyo Resa ityani, Resa atyo Zorobabel ityani, Zorobabel atyo Salatiel ityani, Salatiel atyo Neri ityani, 28 Neri atyo Melqui ityani, Melqui atyo Adi ityani, Adi atyo Cosã ityani, Cosã atyo Elmadão ityani, Elmadão atyo Er ityani, 29 Er atyo Josué ityani, Josué atyo Eliézer ityani, Eliézer atyo Jorim ityani, Jorim atyo Matate ityani, Matate atyo Levi ityani, 30 Levi atyo Simeão ityani, Simeão atyo Judá ityani, Judá atyo José ityani, José atyo Jonã ityani, Jonã atyo Eliaquim ityani, 31 Eliaquim atyo Meleá ityani, Meleá atyo Mena ityani, Mena atyo Matata ityani, Matata atyo Natã ityani, Natã atyo Davi ityani, 32 Davi atyo Jessé ityani, Jessé atyo Obede ityani, Obede atyo Boaz ityani, Boaz atyo Sala ityani, Sala atyo Nassom ityani, 33 Nassom atyo Aminadabe ityani, Aminadabe atyo Admim ityani, Admim atyo Arni ityani, Arni atyo Esrom ityani, Esrom atyo Peres ityani, Peres atyo Judá ityani, 34 Judá atyo Jacó ityani, Jacó atyo Isaque ityani, Isaque atyo Abraão ityani, Abraão atyo Tera ityani, Tera atyo Nacor ityani, 35 Nacor atyo Seruque ityani, Seruque atyo Ragau ityani, Ragau atyo Faleque ityani, Faleque atyo Éber ityani, Éber atyo Sala ityani, 36 Sala atyo Cainã ityani, Cainã atyo Arfaxade ityani, Arfaxade atyo Sem ityani, Sem atyo Noé ityani, Noé atyo Lameque ityani, 37 Lameque atyo Metusalém ityani, Metusalém atyo Enoque ityani, Enoque atyo Jarete ityani, Jarete atyo Maleleel ityani, Maleleel atyo Cainã ityani, 38 Cainã atyo Enos ityani, Enos atyo Sete ityani, Sete atyo Adão ityani, Adão atyo Enore nomanehare.

Lucas 4

1 Jesus kakoa Isekohaliti Waiyexe tyaonita hoka haikoaheta one Jordão xa nalita hoka hatyo Isekohalitita axanikisene maharexakiti. 2 Hoka nali Tihanare hasakaharetene 40-ki ferakene. Hatyokinai maisa kanakairare hekoti hoka nakehena. 3 Hatyaoseta Tihanare nexa ihiye: — Enore Ityaniya atyo hiso hoka exe sehalinai haikawatya nakairati hoka hikanakaira — nexa. 4 Nexa hoka Jesus nexa: — Exakere Iraiti Waiyexe xairatyoare tyaonita: Haliti atyo maisa nakairati xema taita xini tyaonita — nexa. 5 Hatyaoseta Tihanare kolatya Jesus enoakiya hoka haxerore hotikisa enomana tyotya waikohekoa tyaonitereharenai ixiyeharenae kakoita 6 hoka nexa: — Nisaite homana tyotya exe iyateliti, exahe exe xiyehaliti. Hiyaiya, tyotya exeharenai atyo kaxekaka nomani, hoka xala ana xamaniya atyo nisene naokowi hoka nisene. 7 Tyotya exeharenai atyoite homanere, hameholokoa nahalakoi hoka hawaiyetya natyo hoka — nexa. 8 Hoka Jesus nexa: — Exakere Iraiti Waiyexe xairatyoare tyaonita: Hawaiyehena hiyekohase Enore, exahe ekoamaniya taita hisaohena, nexa. 9 Hatyaoseta Tihanare kolatene Jerusalém nali hoka mokene Iraexatyakalati Hana maiyeho enoakiyere akiti hoka nexa: — Enore Ityaniya atyo hiso hoka hahalaisoahetehena exaoseta waikoa xeta. 10 Hiyaiya, exakere Iraiti Waiyexe xairatyoare tyaonita: Enore ite axikatya hanjoxanai kaxaiko hiso maheta, nexa. 11 — Exakere tehitiya xairatyoare tyaonita: Otokaite hiso hoka maisa hikijinai hekoti kawe hamokita sehalinai hiye, nexa. 12 Hoka Jesus nexa: — Exakere Iraiti Waiyexe xairatyoare tyaonita: Awa atyo hahasakaharetya Hiyekohase Enore, nexa. 13 Hatyaoseta Tihanare miyatya hahasakaharera Jesus kahare maniyata hoka xaneheta haxowaka niyahare. 14 Jesus haikoaheta Galiléia xeta hoka Isekohaliti Waiyexe niyatere tyaonita ekakoa. Etahiyakahare exaoretyoa hakákoare hatyokoa nali. 15 Hoka aotyakijita xahohisakoatyakalati hanakonai, exahe tyotya aexakeretyahitene. 16 Jesus xane wenakalati Nazaré xeta, enaihenere nali. Hoka sábado xowaka háwenane akereta, xane xahohisakoatyakalati hanako. Nali tityoa kaexaretya maheta Iraiti Waiyexe kaxairatyakehenere, 17 hoka isaha enomana iraiti xakaisasehare Isaías xairala nane. Hoka omereka babera hoka kaoka exakerexe kaxairatyakehenere aose: 18 Xekohaseti nalitare Isekohaliti atyo tyaonita nokakoi. Hatyo atyo aoka natyo haomana, noxakai maheta Iraiti Waiyexe maoloxaharenae ana, exahe axikatya natyo noxakai maheta mehexaikohaliti eberexotyakaharenai ana, nakaxoseheta maheta maxoseharenai, niyeheta maheta iniyalahare kaxomokakiterenai, 19 noxakai maheta Xekohaseti iyehetehenere haomanerenai ferakene kaotyakenehenere maheta. 20 Hatyaoseta Jesus ityahaheta babera hoka isehetene xahohisakoatyakalati hana kaxaikotyasehare ana hoka tyokeheta. Tyotya halitinai nali tyaoniterenai wahakotyaha Jesus ana mamahirirahareha. 21 Hatyaoseta iraehena hoka nexa: — Kalikini atyo kaotyaka Iraiti Waiyexe kaxairatyakehenere, kalikini xasemehenere tahi — nexa. 22 Hoka tyotyaha aexakeretyaha Jesus, hakaharetyoahitaha iraiti aihalahalinikisare iraetere kakoa hoka nexahitaha: — Xoana maisa José ityani xini? nexahitaha. 23 Hoka Jesus nexa: — Maisa hoka exakerexe ite xiraehitiya nomani exe iraiti: “Wairatyare, hisota hawairatyoawihena”. Exahe xexa tehitiyaite: “Hisomehena ali hawenakala kaiserehare nali, xakaitahere hománe tahi wihiye Cafarnaum naliye akereta”, xexaite — nexa ihiyeha. 24 Hoka nehitiya: — Aliterexe niraeta xihiye, maisa atyo hatya hekoti iraiti xakaisasehare waiye kaxomokakere ewaikoherakoa kaiserehare nali. 25 Xasemehena: kahare wainiyaneneronai tyaonahitaha Israel waikoherakoa nali iraiti xakaisasehare Elias xowaka, hoka maisa onehitita hanama wanone mokotexe hoka nakiti kalorexe tyaona hakákoare hatyo waikohekoa nali. 26 Xakore hoka Enore maisa axikaita Elias hahalonai wainiyaneneronai tyaonitolonai Israel waikohera nali ana. Hoka hahalo wainiyanenero tyaonitolo wenakalati Sarepta nali Sidom waikohekoa nali ana taita. 27 Nikare tehitiya kahare jijikoahiyenai tyaonita Israel waikohera nali iraiti xakaisasehare Eliseu xowaka. Xakore hoka maisa hatyanai hekoti enekonitareha kaxaiyatelikisakihitita. Naamã taita, Síria nalitare, hatyo taita atyo kaxaiyatelikisakeheta — nexa. 28 Hoka hatyoharenai semaha hoka tyotya xahohisakoatyakalati hanako tyaoniterenai kalore ehareha. 29 Hoka tityoahenahitaha, nolokasekoatyaha Jesus haware wenakalati nonitata. Xaneha ekakoa tyairi wáhaharexe nali xawatyahene maheta hatyo henota waikoa maniya. Hatyo heno atyo wenakalati kaomaka. 30 Xakore hoka jiyeheta halitinai konita hoka xaneheta. 31 Hatyaoseta Jesus xane Cafarnaum xeta, hatya wenakalati Galiléia koa nali. Hoka hatyo nali aotyakijita halitinai sábado xowaka. 32 Hoka hakaharetyoahitaha exaotyakira kakoa, iraeta atyo iyateliti kakoare hoka. 33 Hoka hatya haliti tyaonita xahohisakoatyakalati hanako hoka isekohaliti iniyalahare tyaonita ekakoa. Hoka kawiyatya: 34 — Kaxiyani! Xoare haoka wihiye, Jesus Nazaré yere? Xoana ali hisoa hamawenekoaretya maheta wiso? Waiye atyo hawaiyekehalakahareta nomani: hiso atyo Enore Xaxikalahare Waiyexe — nexa. 35 Hatyaoseta Jesus irae isekohaliti iniyalahare hiye: — Nikareta hirae hoka hahikoahetehena hatyo haliti nonitata! nexa. Tyotya enahalakoahitaha isekohaliti iniyalahare exoakisa haliti waikoa hoka hikoaheta enonita makawexomokalahareneta. 36 Hoka tyotyaha hakaharetyoaha hoka irae kakoaha hatyo tahi: — Xoarehare iraiti ala exe? Exe haliti iyateliti kakoare hoka axikaheta isekohaliti iniyalaharenai hoka xanehenahititaha! nexaha. 37 Hoka Jesus tahi exaoretyoa hakákoare hatyokoa nali. 38 Hoka Jesus hikoaheta xahohisakoatyakalati hanakota hoka xane Simão hana xeta. Hoka Simão nakero hokakita, kalore wátyahiseta, hoka xakaiha hatyoharenai Jesus hiye. 39 Hatyaoseta xane tityoa exehokotyoakala haliya hoka irae watere hiye. Hoka wátere tyoteheta enonitata, hoka tityoaheta rotita hoka enakairaha tyoma. 40 Hatyaoseta kamai isoahena hoka tyotya kahinaeharexenai hokakiterenai, kahare hawareharexe kahehaliti kakoarenai, kolatyaha Jesus ana. Hoka hakahe ekaokakisa ihiyeha hoka aiyatelikihenahitene. 41 Hoka tihanarenai kahare halitinai nonitata xanehenahitaha hakawiyalaha kakoa: — Hiso atyo Enore Ityani! nexahitaha. Waiyekehalakahareta atyo Jesus enomanaha. Enore Kalorexe Aohenere atyo, hoka hatyo hiyeta watyalyahitene, mairaenityahitene. 42 Hatyaoseta ferakoa hoka Jesus xaneheta wenakalatita hoka xane maharexakiti. Hoka halitinai tawehenene hoka kaokehenahitene hoka maisa xaneheta enonyahitaha aokareha. 43 Xakore hoka Jesus nexa: — Noxakaini tehitiya atyo haiyanaikoa wenakalati koanai Iraiti Waiyexe Enore koamaniya nawenatyaka tahi. Hiyaiya, hatyo maheta atyo Enore axikatya natyo — nexa. 44 Hatyo hiyeta xakaita Iraiti xahohisakoatyakalati hanakonai tyotya wenakalatikoanai.

Lucas 5

1 Haxowakiya Jesus tyaonita Galiléia hokoxala kaiholonekoa kilihi, hoka halitinai ehotyasekoaitene semaha maheta Enore niraene. 2 Hoka waiya hinama kanowanai hokoxa xaiya, kaiholokoa haliya. Mairatyatiyenai exoahenahitaha taita enakotaha hoka tihehenahititaha kohase hiyakakala. 3 Hoka Jesus kakoha Simão kanowane ako, hoka Jesus irae ihiye kikiyatene maheta inira kaiholokoa nonitata. Hatyaoseta Jesus tyoka hoka aotyakihena halitinai. 4 Hatyaoseta halakisa hairaene hoka nexa Simão hiye: — Hiyanehena kanowa kakoa hakiti hokoxa hatekoxa tyaohenere akiti. Hiso, hihinaeharenai xoaha hoka xaxawatya maka xahiyaxatya maheta — nexa. 5 Hoka Simão nexa: — Xekohaseti, makiya wáhaka wahiyaxatya hoka maisa xoare wahiyita. Xakore hoka maka xawatyaka tyare atyo haokita hoka notyakekoite — nexa. 6 Hatyaoseta xawatyaha makanai onexaiya hoka hiyaha kahare kohase hoka komitehena makanai irikotyoahitaha. 7 Hatyaoseta kowaisaha hahinaeharenai kanowa halyako tyaoniterenai ana tyoaha kahinaetyahene maheta. Xaneha hoka ekaisetyaha hinama kanowanai kahare kohase kakoa hoka komitaene tabobokoaha. 8 Hatyaoseta Simão Pedro waiya hatyoharenai hoka hakaolise kakoa meholokoa Jesus nahalakoa hoka nexa: — Xekohaseti, hakikisoahetehena nonitita. Hiyaiya, iniyalahare nomasehare atyo natyo! nexa. 9 Simão, haiyaharenai ehaliya tyaoniterenai tehitiya hakaharetyoaha kahare kohasenai hiyehenahere kakoa. 10 Zebedeu ityaninai Tiago João tehitiya kalore hakaharetyoaha. Hatyonae atyo Simão hinaenai. Hatyaoseta Jesus nexa Simão hiye: — Awa atyo himawaiyehare. Kalikinita atyoite halitinai híyasehare hisaohena — nexa ihiye. 11 Hoka nolokehehenahitaha kanowanai kaiholokoa nali hoka tyotya halaki akatyaha hoka xaneha Jesus xema. 12 Haxowaka Jesus tyaonita hatya wenakalatikoa hoka hatyo nali hatya haliti jijikoare kahehare iraharetita. Hoka waiya Jesus hoka halaisoa exoa waikoa enahalakoa, ekaokakisa hatiho waikoa, hoka axene: — Xekohaseti, hawaiyehihetaiya natyo haokowi hoka hawaiyehihetaiya natyo — nexa. 13 Hoka Jesus hakahe ekaokakisa ihiye hoka nexa: — Há, naokaite. Hawaiyehiheta atyo — nexa. Hatyaosehena hoka jijikoare kahehare maiyareheta. 14 Hoka Jesus exakere aotyakisene: — Awaira atyo exeharenai hatya hiye hiyakaihena, xakore hoka hiyane hiraehena sacerdote hiye hoka waiyahareheta hiso. Hatyo najikinitaite hiyane hafetatya kirakahare Moisés aotyakihenere akereta. Hoka tyotyaha waiyoreha hikinaterehenere kakoa — nexa Jesus ihiye. 15 Xakore hoka Jesus tahi kahare exaoretyoa hakákoare, hoka kahare halitinai tyoahitaha semaha maheta iniraene, exahe kaxaiyatelikisakehenahitaha maheta ekáhehareha nonitata. 16 Xakore hoka Jesus xaneta maharexakahare nali hoka iraexaita. 17 Haxowaka Jesus aotyakijita hoka haiyaharenai fariseunai, exahe haiyaharenai Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai xoaha tyokahitaha ehaliya. Tyoaha atyo tyotya wenakalatikoanai tyaoniterenai Galiléia nalita, Judéia nalita, Jerusalém nalitare harenai tehitiya. Hoka Xekohaseti niyatere tyaonita Jesus kakoa aiyatelikiheta maheta hokakiterenai. 18 Hoka haiyaharenai halitinai kolatyaha hatya maetonanehare etolisoare haxetolisoakala hoka kasani isoaha hatyako hoka mokahene aokowiyahitaha Jesus nahalakoa. 19 Xakore hoka kahare halitinai hiyeta maisa aliyakere isoahitaha maetonanehare kakoa. Hatyaoseta kolatyahene hatiri heno. Hoka hati taose aitoakisaha hoka hatyoahota exoakisahene exetolisoakala kakoita halitinai nali tyaoniterenai nenekesene hoka mokahene Jesus nahalakoa. 20 Hoka Jesus waiya ityakekoneha hoka nexa maetonanehare hiye: — Nohinaehare, iniyalahare hománenai atyo kaxemaisatyakeheta — nexa. 21 Hoka Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai, fariseunai xoaha hatyo tahi iraekakoahenaha: — Xala exe haliti hoka exakere maisa aiminisare Enore? Mahaiya atyo xalahare iniyalahare emaisahitita. Enore taita atyo hatyo iyateliti kakoare — nexaha. 22 Xakore hoka Jesus otita exahekolaha hoka nexa ihiyeha: — Xoanere hoka nikare xahekoita? 23 Xoarehare ala haxerore niraetyaka: “Iniyalahare hománenai atyo kaxemaisatyakeheta”, nerekatihenaite, xoana,“Hatityoahetehena hoka hatohetehena”, nerekatihena koríte? nexa. 24 — Nahotikisaite xomana. Natyo Haliti Ityani iyateliti kakoare atyo notyaonita ali waikohekoa nemaisaheta maheta iniyalahare — nexa. Hatyaoseta nexa maetonanehare hiye: — Hatityoahetehena, hiyehetehena hiyetolisoakala hoka hiyanehetehena hihana xeta — nexa. 25 Hatyaoseta hatyo haliti tityoaheta tyotyaha enahalakoaha, iyeheta haxetolisoakala hoka xaneheta hahana xeta, ihalahare Enore kakoa. 26 Tyotyaha hakaharetyoaha. Exahe hoka kalore hamairaneha kakoita ihalahareha Enore kakoa hoka nexaha: — Kaxiyani! Waiyexe kalikini xowaka wiyaiya! nexaha. 27 Hatyo najikinita Jesus xanehitiya hoka waiya hatya kalorexe noloxa resebetyasehare, Levi nexarexe, owene tyokita olo resebetyakalaose. Hoka Jesus nexa ihiye: — Hisohena noximi — nexa. 28 Levi tityoa, halaki akatya tyotya hoka xane exema. 29 Hatyaoseta Levi tyoma kalorexe hisehaliti Jesus ana hahanako. Hoka nali kahare kalorexe noloxa resebetyaseharenai tyaonahitaha, exahe haiyaharenai iniyalahare nomaseharenai hoka tyokahitaha ehaliyaha hoka kanakairahitaha. 30 Fariseunai, Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai xoaha enekonitareha hoka ehareha Jesus xaotyakiraharenai hiye hoka axahene: — Xoana hoka xikanakairita xiserita kalorexe noloxa resebetyaseharenai, haiyaharenai iniyalahare nomaseharenai xoaha kakoa? nexaha. 31 Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Mahokakeneharenai atyo maisa wairatyare aokare haomana, hoka hokakiterenai atyo wairatyare aokita haomana. 32 Notyoa atyo naotyakisa maheta iniyalahare nomaseharenai waiye maniya tyaohenahitaha maheta, maisa atyo waiyexeharexenai naotyakisa maheta xini — nexa. 33 Haiyaharenai nexaha Jesus hiye: — João Batista xema tyaoniterenai manakairahitaha kahaliki, exahe iraexatyahitaha. Exahe fariseunai xema maniya tyaoniterenai tehitiya nikareta tyaonahitaha. Hoka hiyaotyakiraharenai atyo kanakairahitaha, terahitaha xoaha — nexaha. 34 Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Xoana xiyahekola hiye kakaexakatyakehenerenai wenakakoati hisehare ana manakairatyakahare tyaonita kaiyanityohenere ehaliyaha tyaonitata hoka? 35 Hoka haxowakaite kaiyanityohenere kaiyakeheta enekonitaha, hoka hatyo xowaka atyoite manakairehenaha — nexa. 36 Jesus tehitiya xakai exe xaimenekore: — Maisa atyo xala hare aikotyare ini taose imiti waitarete hiyeta hoka tinolaharetyare imiti xololo. Nikareya tyoma hoka aiyalaharetyaiya imiti waitarete, exahe hatyo waitare taoseya maisa waiye kaotyakeneta hatyo imiti xololo kakoa. 37 — Maisa atyo vinho waitarexa kaxomokakere toahiyere militirise nomaka ako. Nikareya kaxomokaka hoka halalakoaiya militirise hoka vinhoxaiya iratyoa tyotya, exaheya militirise hoka mawenekoare. 38 Hatyo hiyeta vinho waitarexa militirise waitare ako taita kaxomokakita. 39 — Exahe maisa atyo xalahare aokare vinhoxa waitarexa terehenahere vinhoxa toahiyerexa najikinita. Hiyaiya, nexa atyo: “Vinhoxa toahiyerexa atyo waiye”, nexa.

Lucas 6

1 Sábado xowaka Jesus jiyehena trigo xafityaka koni. Hoka exaotyakiraharenai taikaxawatyaha hoka matyatyasetyahene hoka kanakairahitaha trigosenai. 2 Hatyaoseta haiyaharenai fariseunai axahene: — Xoana hoka xisomita Wiyaotyakisakaho sábado xowaka maomakene aokiterehare? nexaha. 3 Hoka Jesus nexa: — Xoana maisa xasemare Davi tyomehenerehare, hatyo ihinaenai xoaha nakehenahere xowakere? 4 Isoa atyo Enore hanako, iya nakairati Enore ana kafetatyakehenerenai hoka kanakairene, exahe isa tehitiya hahinaenai ana. Wiyaotyakisakaho hiyeta maisaiya atyo hatya kanakairita hatyo nakairatinai hiyeta. Sacerdotenai taitaiya atyo — nexa. 5 Hoka Jesus halakihena hairaene hoka nexa: — Haliti Ityani atyo sábado ferakene xekohase — nexa. 6 Hoka hatyotare sábado xowaka Jesus isoa xahohisakoatyakalati hanako hoka aotyakihena. Hoka nali tyaonita hatya haliti fihini maniya nira kahexe. 7 Hoka haiyanai Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai, haiyaharenai fariseunai xoaha waiye Jesus ana wahakotyahitaha, waiyaha maheta exaiyatelikireheta sábado xowaka. Kasani iraeharetyahene hoka emaxaiminirene Xaotyakiyaho aokaha maheta. 8 Xakore hoka Jesus otita exahekolaha hoka hatyo hiyeta nexa haliti nira kahexe hiye: — Hainakoahena hoka hatityoa ita nekese — nexa. Nexa hoka haliti ainakoa hoka tityoa. 9 Hatyaoseta Jesus nexa: — Naxehenaite xiso: xoare nexa Wiyaotyakisakaho sábado xaokaka? Xoare hare kaomakere exe ferakene: waiyexe, xoana iniyalahare kore? Haliti hokakita hoka kaxaiyatelikisakehena, xoana kahalakisaka korite hoka wainihena? nexa. 10 Hatyaoseta Jesus wahakotya tyotya hahoko haliya tyaoniterenai ana hoka nexa mawaiyekahehare hiye: — Haimahena hikahe — nexa. Hoka hatyo haliti aimatya hakahe, hoka waiyehiheta ekahe. 11 Hatyaoseta Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai, fariseunai xoaha ehareha hoka iraekakoahenaha xoalini hare háomaneha Jesus kakoa tahi. 12 Hoka hatyo xowaka Jesus kakoha tyairi heno iraexatya maheta hoka hatyo xatini heko iraexatya Enore hiye. 13 Ferakoa hoka kawisa haxaotyakiraharenai hoka 12-harenai enekonitareha aoka haomana. Hoka iraiti kakoarenae kaixaretyahene hoka 12-harenai atyo exenai: 14 Simão, hatyo atyo Pedro nexarexe kaexareheta, exahe iximarene André. Tiago, João, Filipe exahe Bartolomeu. 15 Mateus, Tomé, Alfeu ityani Tiago, exahe Simão Zelote nexarexe. 16 Tiago ityani Judas, Judas Iscariotes eko xoaha. Judas atyo matawatyatiye tyaohena. 17 Hatyaoseta Jesus exoaheta tyairi henota ekakoaha hoka amematyoa kahare haxaotyakiraharenai kakoa hakakoehekoare. Hoka kahare halitinai nali tyaonahitaha. Judéia koa nalitarenai, Jerusalém nalitarenai, wenakalatikoanai Tiro, Sidom xoaha, one kaloxere haliya tyaonitere nalitarenai harenai. 18 Tyoaha semaha maheta Jesus niraene, exahe kaxaiyatelikisakehenahitaha maheta ekahehareha nonitata. Haiyanai isekohaliti iniyalahare hasakaharetiterenai tehitiya tyoaha hoka waiye maniya kaxomokakehenahititaha. 19 Tyotyaha kasani ekaokakisa hakahe ihiye aokowiyahitaha. Ihiyeta iyateliti hikoita hoka aiyatelikihitita tyotya halitinai hoka. 20 Hatyaoseta Jesus wahakotya haxaotyakiraharenai ana hoka nexa: — Waiye kaiserehare atyo xiso maoloxaharenai. Hiyaiya, Enore Nawenakala atyo xomanere. 21 — Waiye kaiserehare atyo xiso kalikini nakitereharenai. Hiyaiya, xikanakairahare ite xisaona. — Waiye kaiserehare atyo xiso kalikini tiyitereharenai. Hiyaiya, xikoexehetaite. 22 — Waiye kaiserehare atyo xisaonita xikairawaiyakehena, xikaxaxikaharetyakehena, iniyalahare xikaxomokakehena, exahe xiso atyo maisa xawaiyexe xikaxaokakehena, xisaonitere Haliti Ityani xema maniya hiyeta hoka. 23 Maika xihalaharehena, ximaxalohena, nikare xikaxomokakehena hoka. Hiyaiya, kalorexe xibakatyakala atyo ityakaisakahare tyaonita xomana enokoa nali. Hiyaiya, enahetakomaniyereharenai atyo hatyo akereta mokaha iraiti xakaisaseharenai. 24 — Xakore hoka kirakoane ite xisaohena, xiso kalikini kaoloxere tyaoniterenai. Hiyaiya, koxaka atyo waiye xisaona! 25 — Kirakoane ite xisaona, xiso kalikini tyotya xaokitereharenai kakoare xisaonitereharenai. Hiyaiya, xinakehenaite! — Kirakoane ite xisaona, xiso kalikini koexitereharenai. Hiyaiya, xitiyahenaite! 26 — Kirakoane ite xisaona, tyotyaha aexakeretyaha xiso hoka. Hiyaiya, enahetakomaniyereharenai tehitiya atyo aexakeretyaha iraiti xakaisaseharenai metalaharenai — nexa. 27 — Xakore hoka nomita atyo xiso xasemiterenai niraini hiye: Xawaiyehena xahalakoaharenai, exahe waiye xamohena kirawanetereharenai xiso. 28 Xaohena waiyexe iraeharetiterenai xiso ana, exahe xiraexahena iniyalahare mokiterenai xiso ana. 29 Maika hatya mokohena hiso hitanakoli hiye hoka hehaika enomana hamaniya mokotya tehitiya maheta. Maika hatya kolahena himanase hoka maika kotare kolatya ekatyahexete tehitiya. 30 Hatyatere ana hisehena, xoalinihare axehena hiso hoka. Exahe maika hatya kolahena hixiyehare hoka awa atyo haxehetene. 31 Maika haiyanai waiye xamoka kasani haiyanae moka xiso xaokitere akereta — nexa. 32 — Hoka xawaiyetitaiya etakehare awaiyetitereharenai xiso taita hoka xoanere hoka xatyahita xoalinihare waiyexe xekaka xomana xahita? Halitinai iniyalahare nomaseharenai kakoita atyo awaiyetita etakehare haxawaiyetyaseharenai. 33 Exahe waiyeya xamokita etakehare waiye mokitereharenai xiso taita hoka xoanere hoka xatyahita xoalinihare waiyexe xekaka xomana xahita? Halitinai iniyalahare nomaseharenai kakoita atyo nikare tyaonahitaha. 34 Exahe xijitaiya etakehare bakahititereharenai xiso ana taita hoka xoanere hoka xatyahita xoalinihare waiyexe xekaka xomana xahita? Halitinai iniyalahare nomaseharenai kakoita atyo haiyaharenai iniyalahare nomaseharenai ana isahitaha, isehenahitaha enomanaha maheta isehenerehareta. 35 — Maika xawaiyehena xahalakoaharenai, waiye xamohenahene. Xisehena hoka awa atyo xatyaha xisehenerehare xekakeheta xomana xahita. Nikare ite hoka kaxekakaite waiyexe xomana, exahe Enore Kalorexe ityaninaite xisaona. Nikare xisaona. Hiyaiya, hatyo tehitiya atyo waiyexeharexe waiyexenai ana, exahe xalijiniharexenai ana xoaha. 36 Maika xawaiyexehare xisaona, Xexe nawaiyexehare akereta — nexa. 37 — Awa atyo haiyaharenai xiraeharetya hoka maisaite xikairaeharetyakita. Awa atyo haiyaharenai xairawaiyakisa, hoka maisaite xikairawaiyakita. Maika ximaotyaneheta haiyanai xomokala xiso iniyalahare hoka kamaotyanetyakehetaite iniyalahare xománe. 38 Xisehena haiyanai ana hoka Enore ite isa tehitiya xomana. Nikare ite hoka kaxékaka xomana kalore, kalore kaiserehare. Xikolala hekorexe ite isa xomana. Hoka xisehenere haiyanai ana hákakoanetaite Enore iseheta xomana — nexa. 39 Hatyaoseta Jesus xakai exe xaimenekorenai: — Mahaiya hatya maxosehare aliyakere otokahijita hatya maxosehare. Nikareya tyaona hoka hatyo hinamanaiya exoaha tolokoako. 40 Maiha atyo hatya kaxaotyakisakiterehare haxaotyakisase xahehare xini. Xakore hoka kaxaotyakisakitereya atyo miyahena haxaotyakisaka hoka haxaotyakisase hákakoanehare atyoite tyaona — nexa. 41 — Xoana hoka hawahakoita holoxoti hihinaehare xosako tyaonitere ana hoka maisa atyo hiyaiyare atya taose hiyosako tyaonitere? 42 Hoka aliyakereya hehena hihinaehare hiye: “Nohinaehare, haiya hoka niyeheta holoxoti hiyosakota haoka”, hehena, hisota maisa hiyaiyare atya taose hiyosako tyaonitere hoka? Maoseratyaliye! Hiyehetehena hotohare atya taose hiyosako tyaonitere hoka hatyaosetaite waiye hiyaiyakaheta hoka hiyeheta holoxoti hihinaehare xosako tyaonitere — nexa. 43 — Atya kate waiyexe atyo maisa ewaxirali kaliye, exahe atya kate ewaxirahare atyo maisa waiyeri kaliye. 44 Hiyaiya, tyotya atyanai atyo irinai hiyeta waiyekehalakaharetaha. Mahaiya atyo aliyakere kaximexakita halohalose katohilihinai hiyeta, exahe uva hoka katohere kateta kaximexakita. 45 Nikare haliti waiyexeharexe iyita waiyexe haxomokala waiyexenai akota, hatyo atyo emahiyasakotare. Hoka haliti mawaiyexeharexe atyo iyita iniyalahare haxomokala iniyalaharenai akota. Hiyaiya, ekanase atyo iraeta emahiyasako kaise tyaoniterehareta — nexa. 46 — Xoana hoka,“Xekohaseti, Xekohaseti”, xita noxaokaki hoka maisa niraetere xihiye akereta xisaonare? 47 Nahotikisaite xomana, xoare hare kakoa xamani ala hakákoa, etakehare nokoamaniye tyaoniterehare, semiterehare noxaotyakiri hoka tyakekoterenehare. 48 Hatyohare atyo motya etakehare hatya haliti tyoma hati hoka seka hateko hoka ehokoli niyahare sehali heno ajika. Hoka one kahekoaxa tyaona hoka one xane kaoka hatyo hati hiye, xakore hoka maisa exoita, waiye nomakere hoka. 49 Xakore hoka xala xamani atyo sema niraeni hoka maisa tyakekorene hoka motya atyo etakehare mairiharenehare tyomehenerehare hati waikohekoa, mahokoli kasehare akereta. One tyoa hatyo hati ana hoka exoakisene rotita hoka mawenekoaretene — nexa.

Lucas 7

1 Hatyaoseta Jesus halakisa hatyoharenai haxakaini halitinai hiye hoka xane wenakalati Cafarnaum xeta. 2 Hoka hatyo nali hatya sorarenai xekohasehare tyaonita. Kawakaneharexe hoka awaiyetita hawakanehare hoka ewakanehare hokakita, komitehena wainita. 3 Hatyaoseta sorarenai xekohasehare sema Jesus tahi hoka axikatya judeunai nityohalitiranai axahene hoka tyoa aiyatelikiheta maheta ewakanehare. 4 Hoka xane ahalakoatyaha maheta Jesus hoka tihityoaha ihiye hoka nexaha: — Aliterexe atyo hatyo haliti hihiyeta waiye kahinaetyaka. 5 Hiyaiya, awaiyetita atyo wihinaeharenai, exahe xahohisakoatyakalati hana kakoita tyoma womana — nexaha. 6 Hatyaoseta Jesus xane exemaha. Xakore hoka hati haliyehena hoka sorarenai xekohasehare axikatya haiyaharenai hahinaeharenai nexaha maheta Jesus hiye: — Xekohaseti, maisa nahakakisa naokowita hiso. Maisa atyo noxoare waikatehare hoka maisaiya hijoita nohanyako. 7 Maisa tehitiya noxoare waikatehare hoka maisaiya natyonaira niraeta hiháre hiyeta. Hiraehena taita, hoka nowakanihare ite waiyeheta. 8 Natyo tehitiya atyo haiyanai xekohasetinai katyahakohareta notyaonita hoka wakatyahitaha natyo. Exahe nosorarexinai atyo nowakani xema tyaonahitaha. Niraihena hatya hiye: “Hiyane”, nomihena ihiye hoka xaneta. Hatya hiye,“Hisohena”, nomihena hoka tyoita. Nowakanihare hiye,“Hisoma nikare”, nomihena hoka tyomita — nexa sorare xekohasehare Jesus hiye. 9 Jesus kalore hakaharetyoa sema hatyoharenai hoka ehaikoahareheta hoka nexa kahare halitinai xaneterenai exema hiye: — Aliterexe nomita xihiye: maisa xoana xowaka exakere kalore tyakekotyati nowaiyare Israel hotyalinai koni — nexa. 10 Hatyaoseta sorarenai xekohasehare hinaeharenai haikoahenahitaha hahanaha xeta hoka waiyehenahitaha wakahare niyatereheta. 11 Hatyo najikinita, mawahaneta, Jesus xane wenakalati Naim nali. Exaotyakiraharenae, kahare halitinai xoaha xane exema. 12 Hatyaoseta xane kaokehena wenakalati talalahoko jihola haliya hoka naliyerenae xane fehenaha kamati. Hatyo wainihenere atyo hamokoserore wainiyanenero ityani, hoka kahare halitinai wenakalatitarenai xanahitaha exema. 13 Hatyaoseta Xekohaseti waiya inityo, kalore airakoanehalotene hoka nexa: — Awa atyo hitiya — nexa. 14 Hatyaoseta xane ehaliyase kaiserehare hoka ekaokakisa hakahe kamati nitini hiye. Hoka kolaiterenenai tityoaha. Hatyaoseta Jesus nexa: — Xoimahaliti, niraehena hikakoa: hatityoahetehena! nexa. 15 Nexa hoka xoimahaliti tyokeheta hoka iraehetehena, hoka Jesus isehetene inityo ana. 16 Tyotyaha kalore mairaha hoka ihalahareha Enore kakoa hoka nexaha: — Kaxiyani, kalorexe iraiti xakaisasehare kaotyaka winekoni! Enore atyo tyoa iyehitita hahotyaliharenai! nexaha. 17 Hatyoharenai Jesus tahi kahare exaoretyoa hakakoare wenakalati kalokoarenai exahe ehaliyakoita tyaoniterenai xoaha nali. 18 Hatyaoseta João Batista xema tyaoniterenai xakaiha tyotya hatyoharenai haxaotyakisase hiye. Hoka João kawisa hinamahare enekonitareha 19 hoka axikatene axaha maheta Xekohaseti Jesus: “Xoana hiso etake kaokehenere, xoana hatya korite watyahahitiya?” nexaha maheta. 20 Hatyaoseta xaneha Jesus tyaonitere nali hoka nexaha: — João Batista axikatya wiso waxa maheta exakere: Xoana hiso terota etake kaokehenere, xoana hatya koríte watyahahitiya? nexaha. 21 Hatyaosehena hoka Jesus aiyatelikiheta kahare halitinai hokakiterenai, isekohaliti iniyalahare kaxaihakoretiterenai, exahe kahare maxoseharenai tehitiya. 22 Hatyo najikinita Jesus nexa João xema tyaoniterenai hiye: — Xiyaneheta hoka xiyakaihena João hiye exe xiyaiyehenereharenai, exahe xasemehenereharenai atyo: maxoseharenai atyo waiyakahititaha, maetonaneharenai atyo tohenahititaha, jijikoahiti tawaneharenai waiyehihititaha, matanakoakoharenai atyo semakahititaha, kamatinai atyo kasehitita, Iraiti Waiyexe atyo kaxakaisakita maoloxaharenae hiye. 23 Waiye kaiserehare atyo tyakekoterenai natyo hoka maisa amaikoharexe nokakoi — nexa. 24 Hatyaoseta João xema tyaoniterenai xaneheta hoka Jesus iraehena halitinai kakoa João tahi: — Xiyanehenere maharexakahare xahalakoahenere João xowaka, xoare hare xatyahita xiyaiyane maheta? Xoana kána kase hoholati hoholaitere? 25 Xoare hare xiyane xiyaiya? Xoana hatya haliti waiye nimere? Xasemehena, waiye nimerenai, exahe waiye tyaoniterenai atyo hati wahaharexenai ako tyaonita. 26 Xiyakaihena terota, xoare xatyahita xiyaiya maheta? Xoana hatya iraiti xakaisasehare? Aliterexe atyo nomita xihiye: xiyaiyehenere atyo iraiti xakaisasehare xahehare. 27 Hiyaiya, exakere xairatyoare tyaonita, Iraiti Waiyexe nanekoa João tahi: Hasemehena, naxikatyaite haliti haheta maniya niraini kakoare hoka memere moka ahoti haheta maniya. 28 Hoka Jesus nehitiya: — Nomita atyo xihiye: João atyo tyotya halitinai xahehare. Xakore hoka xala xamani atyo ekatyahakohareta tyaonita enokoa nali hoka hatyo atyo João xahehare tyaona. 29 Kalorexe noloxa resebetyaseharenai exahe tyotya halitinai xoaha semaha hatyoharenai. Hatyonai atyo etake tyakekohenerenai Enore niraine aliterexe hoka João batixahenerenai. 30 Xakore hoka fariseunai, Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai xoaha atyo maisa habatixatyaka aokahitaha João hiyeta, nikare hoka maxaokalaha atyo Enore ahekohenere etahiha. 31 — Hatyo hiyeta xoare kakoaite naimenekohena kalikiniyerenai haliti? nehitiya Jesus. — Xoarehare kakoala exehare halitinai hakakoa? 32 Motya atyo xoimanai wetekokoa tyokiterenai. Háhotyali kawiyaita háhotyali ana: “emahalikijita atyo wenakakoati anere xerati, xakore hoka maisa xaholikoare! Wiyerita atyo xafityati anere xerati, xakore hoka maisa xitiyare!” nitere akereta. 33 João Batista atyo manakairita, maeraneta vinhoxa hoka xita: “Tihanare atyo tyaonita ekakoa!” xita. 34 Hoka Haliti Ityani atyo kanakairehena, terehena hoka xita: “Xiyaiyehena, exe haliti atyo kanakairatetyoita, teratetyoita. Etake kalorexe noloxa resebetyaseharenai exahe iniyalahare nomaseharenai xoaha hinaehare!” xita atyo. 35 Xakore atyoite hoka ekakoitaite Enore nawaiyorene katyakekotyakehena — nexa. 36 Hatyaoseta hatya fariseu noloka Jesus kanakaira maheta. Hoka Jesus xane isoa ehanako hoka tyoka kanakaira maheta. 37 Hatyo wenakalati nali tyaonita hatya ohiro iniyalahare nomasehalo. Hoka sema Jesus nakaira fariseu hanako. Hatyaoseta iya halise kanotese airaxero kakoare 38 hoka Jesus hiniri maniya amematyoa, ehaliyaseta, tiyita hoka aolowaita ikijinai haosexa xatali kakoa. Hatyaoseta tirehetene hasekase kakoita. Hoka sohikijijita Jesus kijinai, exahe owikita airaxero ikijinai heno. 39 Hoka fariseu waiya hatyoharenai hoka exakere ahekotya: — Aliterexeya atyo exe haliti iraiti xakaisasehare hoka waiyekehalakitaiya atyo enomana exe ohiro otoiterene, exahe enawenane iniyalahare maniya xoaha — nexa. 40 Hatyaoseta Jesus nexa fariseu hiye: — Simão, hatahi noxakai hihiye naokowita — nexa. — Hiraehena, Xaotyakisatiye — nexa Simão. 41 Hoka Jesus nexa: — Hinamahare halitinai kakotanetaha, hatya haliti kakotanetya minitere. Hatya 500-hokose olo prata nomaka, háhare hoka 50-hokose xoaha. 42 Xakore hoka maisaiya háhare hekoti hatyo hinamahare konitare xoare kakoa bakahitita hakotane. Hatyaoseta emaiyareheta hatyo hinamanai kotane. Xala hare kaisere ite masakare awaiyehenene? nexa. 43 — Noxahekoli hiye hoka kalore masakare kakotaneterene — nexa Simão. — Ehekore hekoaxatya — nexa Jesus. 44 Hatyaoseta ehaikoahareheta ohiro ana hoka nexa Simão hiye: — Xoana hiyaiyita exe ohiro? Nisoahenere xowaka maisa hijita one nomani natiha maheta nokiji, xakore hoka tihene atyo haosexa xatali kakoa hoka tirihititene atyo hasekasenai kakoita. 45 Maisa atyo hasohitanakolijita natyo nokaokihenere xowaka, xakore hoka hatyo atyo maisa halakisare hekoti hasohikijira nokiji nisoaheneritita. 46 Maisa atyo airaxeroxa nosekase niyahare hijita, xakore hoka hatyo atyo owika airaxero nokijinai heno. 47 Aliterexe nomita hihiye: kalore haxawaiyera hiyeta tyomehenere atyo hotikijita koxaka kalore iniyalahare tyomehenere kamaotyanetyakehetehenere. Xakore hoka etakehare inira hiyeta kaxawaiyetyakihititerehare atyo inirita tehitiya awaiyehitita — nexa. 48 Hatyaoseta Jesus nexa ohiro hiye: — Iniyalahare hómanenai atyo kaxemaisatyakeheta — nexa. 49 Hatyaoseta mexa haliya tyokiterenai axakakoahenaha: — Xala exe hoka iniyalahare kakoita emaisahitita? nexaha. 50 Xakore hoka Jesus nexa ohiro hiye: — Hityakekone atyo waiye maniya moheta hiso. Hiyanehetehena himehexaikohalone kakoa — nexa.

Lucas 8

1 Hatyo najikinita Jesus xane wenakalatikoanai exahe wenakalatikoasenai xeta, hoka xakaita Iraiti Waiyexe Enore koamaniya nawenatyaka tahi. Hoka 12-harenai exaotyakiraharenai xaneha exema, 2 exahe haiyahalonai ohironai kaxaiyatolokisakehetehenolonai isekohaliti iniyalahare nonitata, ehokakeneha nonitata xoaha. Hatyonai atyo: Maria Madalena nexalolo, hatyo nonitata atyo 7-harenai isekohaliti iniyalaharenai kaxaxanikisakeheta. 3 Joana, Cuza exanityo: exanene atyo kalorexehare tyaonita xekohaseti Herodes wakanehare. Susana, haiyahalonai ohironai kahinaetitolonai Jesus, exahe exaotyakiraharenai xoaha haxiyehalonaiha kakoita, xoahanai. 4 Kahare halitinai tyoaha haiyanaikoa wenakalatita waiyaha maheta Jesus. Tyotyaha hohisakoaha hoka xakaihena ihiyeha exe xaimenekore: 5 — Hatya haliti xane fitya maheta hahananeharese. Hoka fitita hanakatisenai hoka haiyasenai ahoti kilihi exoa, hoka halitinai tyahakene, exahe kotehalasenai hoka kanakairene. 6 Haiyasenai hanakatisenai exoa kaharexe sehali tyaonitere akitiya. Hikoaha hoka niraha, maisa olowehiti aka hoka. 7 Haiyasenai hoka xane exoa katoherehinai koni, hoka hahotyalita kekoareha hananehaliti kakoa hoka katohere jiyahaotyahene. 8 Xakore hoka haiyasenai atyo exoa waikohe waiyexekoa. Hoka hananehalitinai kekoareha, kaxawaha. Hasese hiyeta 100-se kasé. Hoka Jesus nehitiya — Xala xamani atyo katanakoakore semakatya maheta hoka maika semehena niraini — nexa. 9 Hoka Jesus xaotyakiraharenai axahene, xoare nexa xamani ala aokowita hatyo xaimenekore kakoa hoka. 10 Hoka Jesus nexa: — Xomana atyo Enore hotikijita metaharexe hakoamaniya nawenatyaka. Hoka haiyanai ana atyo xaimenekotyati maniyata kaxaotyakisakita, wahakotya hoka maisa waiyahitaha maheta, semehenaha hoka maisa waiyekehalakita enomanaha maheta. 11 — Exe xaimenekore iraitere atyo exakerexe: hanakatise atyo Enore niraene. 12 Hanakatisenai exoahenerenai ahoti kilihi atyo etakehare semitereharenai iraiti xakore hoka Tihanare kaoka hoka iyehititerehare iraiti emahiyasakota, maisa tyakekoahitaha kaiyakehenahititaha maheta. 13 Hanakatisenai exoahenerenai kaharexe sehali akiti atyo etakehare semitereharenai iraiti hoka aokitereharene haomana haihalaharene kakoita. Xakore hoka maisa atyo kinaterexeha hoka hatyo hiyeta maisa waha xini tyakekoahitaha. Hoka kahasakaharetyakehenaha hoka tyotya halakisahitaha. 14 Hanakatisenai exoahenerenai katoherehinai koni atyo etakehare halitinai semitereharenai iraiti xakore hoka emawaiyeharene, ixiyehare, ekehalaharene aeroretyoitata hoka jiyahaotita hatyoharenai halitinai. Hatyo hiyeta kasetereharenai maisa xonere hekoti, maisa miyatita hahatene Enore koamaniya. 15 Hoka hanakatisenai exoahenerenai waikohe waiyexekoa atyo etakehare halitinai semaxematya hoka tyakaijitereharenai iraiti hamahiyase waiyexe ako, exahe tyakekohatiye hoka kahare tyomaha Enore ana, tyakekohatiha atyo hoka — nexa. 16 — Maisa atyo xalahare aotakahena xaokanatyakalati hoka hatyo najikinita mokarene koho exahe xoana kama katyahe xamani. Xakore hoka xaokanatyakalati atyo exomokakalaose terota kaxomokakita, hoka tyotya ijoiterenai waiyaha maheta exaokanala. 17 Hiyaiya, tyotya kaxateroakisakiterenai atyoite kawaiyakehetaite, exahe tyotya metaharetereharenai atyoite kawaiyakeheta, kahotikisakeheta — nexa. 18 — Hatyo hiyeta maika xirihare exahe xiyaiyehena, aliyakere xamani exeharenai xasemita hoka. Hiyaiya, xala xamani atyoite xoalinihare kakoare hoka kaxekakihitiyaite exahexe enomana. Xakore hoka xala xamani atyoite maisa xoare kakoare hoka haxoaliniya aokitere atyoite kaiyakeheta enonitata — nexa. 19 Hatyaoseta Jesus nityo, iximarenenai xoaha tyoaha tyaonitere nali xakore hoka maisa aliyakere kaokahitaha ehaliya, kahare halitinai hoka. 20 Hatyo hiyeta hatya xakaini Jesus hiye: — Hityo, hiximarenenai xoaha menanaka tyaonahitaha hoka iraeha hikakoa aokowiyahitaha — nexa. 21 Xakore hoka Jesus nexa tyotya ihiyeha: — Mama, noximalininai xoaha atyo etakehare semitereharenai exahe tyaonitereharenai Enore niraene xema — nexa. 22 Haxowaka ferakene Jesus kakoha haxaotyakiraharenai kakoa kanowa ako hoka nexa: — Wiya hokoxa halakoiya maniya — nexa. Hatyaoseta xaneha. 23 Hoka imahotyoahitataha hokoxa hoka Jesus nemaka. Hoka hoholati kinatyaxa hoholahena hokoxa hao, hoka kanowako one kaisehena, kaheneharehena tyotya enomanaha. 24 Hatyaoseta exaotyakiraharenai kaokaha Jesus haliya hoka kaosetyahene hoka nexaha: — Xekohaseti, Xekohaseti! Wiwainihenaore! nexaha. Hoka Jesus kaose hoka tityoaheta hoka irae hoholati, one xoaha hiye hoka mahohoreheta, memaxeheta one, mema akeheta. 25 Hatyaoseta nexa haxaotyakiraharenai hiye: — Aliyo xityakekone tyaonita? nexa. Xakore hoka hakaharetyoahitaha, exahe mairahitaha xoaha hoka nexahitaha: — Xoare halitini ala exe hoka one, hoholati xoaha hiye irae hoka aokitere akereta tyaonaha? nexaha. 26 Hatyaoseta kaokaha Gerasakoa, Galiléia hokoxala halakoiya maniya. 27 Hoka Jesus exoahena kanowakota hoka hatya haliti, hatyo wenakalatitare xane ahalakoatene. Hatyo haliti kakoa isekohalitinai iniyalaharenai tyaonita. Wahakiyehena maisa isoare imityako, maisa hatyako hekoti tyaonare, xawatyakalatinai koni atyo tyaonita. 28 Hatyaoseta waiya Jesus hoka hatyo haliti kawiyatya, exoa hakaoliri kakoa waikoa enahalakoa hoka nexa kinatyaxa: — Jesus, Enore Kalorexe Ityani! Xoare haoka nohiye? Naxita hiso hoka awa atyo iniyalahare hamohena natyo! nexa. 29 Nikare irae, Jesus koxaka irae isekohaliti iniyalahare hiye hikoaheta maheta haliti nonitata hoka. Kahaliki isekohaliti otokitene. Haxowaka halitinai olatyahene ikijinai, ewaotyalinai xoaha hiye kamatiherahi kakoa, xakore hoka irikotitene, hoka isekohaliti axanikijitene maharexakahare xeta. 30 Hatyaoseta Jesus axene: — Xoare nexare hiso? nexa. — Nexare atyo Hisoakere — nexa. Nikare irae kahare isekohalitinai iniyalaharenai tyaonita ekakoa hoka. 31 Hoka isekohalitinai axahitaha Jesus hoka maisa hatyo toloko hatekoakore axikatyahene aokareha. 32 Exowaka kahare bolokonai nisakoaita hatyo haliyaseta tyairi heno. Hoka isekohalitinai axa Jesus, kasani halakisahene hoka bolokonai milako tyaonaha maheta hoka halakisahene. 33 Hatyaoseta isekohalitinai hikoahetaha haliti nonitata hoka bolokonai milako tyaonaha, hoka exoahenahitaha tyairi henoseta hokoxa xaiya xeta hoka monaha hoka tyotyaha wainiha. 34 Hatyaoseta boloko kaxaikotyasenae waiyaha hatyoharenai hoka tekoahenahitaha hoka xakaiha etahiha wenakalatikoanai, exahe hatyo wenakalati haliyita tyaoniterenai hiye. 35 Hatyaoseta kahare halitinai xaneha waiyaha maheta nikare tyaohenerehare. Kaokaha Jesus tyaonitere nali hoka waiyaha haliti. Hatyo nonitata atyo isekohalitinai iniyalaharenai xanehitita hoka Jesus kiji haliya tyokita, kaimere, waiye xahekoreheta xoaha. Waiyahene hoka mairaha. 36 Hatyohare waiyehenereharenai xakaihakatyaha hatyo haliti waiye maniya xomokakeheta tahi. 37 Hatyaoseta tyotya Gerasa nalikoa tyaoniterenai kalore mairaha hoka Jesus hiye iraeha, xaneheta maheta ewaikoheraha koata. Hatyaoseta Jesus kakohaheta kanowako hoka xaneheta. 38 Hoka hatyo haliti tihanare ehatyahalinikihenere hoka xanehetehenere enonitata awaiyehetehenere tihityoa Jesus hiye: — Haokareya hoka notyoa hiyema, Xekohaseti — nexa. Xakore hoka Jesus axikahetehenene hoka nexa: 39 — Hiyanehetehena hawenakala xeta hoka hiyakaihena Enore tyomehenerehare homana — nexa. Hatyaoseta hatyo haliti xane tyotya wenakalatikoanai hoka xakaihakatya Jesus tyomehenerehare enomana tahi. 40 Hatyaoseta Jesus haikoaheta hokoxa halakoiya maniya hoka kahare halitinai haihalahareneha kakoa katyawaxehenahitaha ihiye, tyotyaha atyo nali terota atyahahitene hoka. 41 Hatyaoseta kaoka hatya haliti Jairo nexarexe, hatyo atyo xahohisakoatyakalati hana kaxaikotyasehare tyaonita hawenakala nali. Hoka meholokoa Jesus kiji haliya hoka axene, xane maheta ehana nali, 42 ityani hamokoserore 12-wanonehenolo wainihena hoka. Hoka Jesus xanetata hoka kahare halitinai ehotyasekoaitene tyotya maniyata. 43 Hatyaoseta hatya ohiro kaoka halitinai koni. Koxaka 12-terehokoanehena timalati hikoata minita ihiyeta. Koxaka tyotya haxiyehalonai miyatya wairatyarenai hiye, xakore hoka maisa xala hare aiyatolokihititene. 44 Hoka xane Jesus hiniri maniyata hoka ekaokakisa hakahe inima kilihi hiye hoka irikotyoahalohetehena rotita hoka waiyeheta. 45 Hatyaoseta Jesus axehena: — Xala ekaokakisa hakahe nohiye? nexa. Nexa hoka tyotya teraharetyoaha. Hatyaoseta Pedro nexa: — Xaotyakisatiye, tyotya halitinai atyo hihoko haliya tyaonahitaha, ehotyasekoatyahitaha hiso — nexa. 46 Xakore hoka Jesus nexa: — Hatya ekaokakisa hakahe nohiye. Hiyaiya, nokehexa nohiyeti iyateliti hikoane — nexa. 47 Hatyaoseta ohiro maisa aliyakere teroahetolo hoka tyoa hatatakoane kakoita hoka meholokoa Jesus kiji haliya. Hoka tyotya enahalakoahitaha xakai Jesus hiye xoare hiyeta ekaokakisa hakahe ihiye, exahe kinatolohetehenolo rotita xoaha tahi. 48 Hatyaoseta Jesus nexa: — Hikinatoloheta atyo hityakekone hiyeta. Hiyanehetehena himehexaikohalone kakoa — nexa. 49 Jesus iraetata hoka kaoka hatya wakahare Jairo hanakotare hoka nexa: — Xekohaseti Jairo, hityani koxaka waini. Kotare Xaotyakisatiye matyoanenehare hihana nali, waiya aliya hoka kirahare haetonane hiyeta — nexa. 50 Jesus sema hatyoharenai hoka nexa Jairo hiye: — Awa atyo himawaiyehare, maika hityakekohena hoka kinatolohetaite — nexa. 51 Hatyaoseta Jesus kaoka Jairo hana nali hoka Pedro, João, Tiago xoaha taita isoaha exema aoka, xoimahaloti nexe, nityo xoaha taita, maisa hatehitiya isoa aokita. 52 Tyotyaha nali tiyahitaha, exahe kirakoane tyaonahitaha xoimahaloti hiyeta. Hoka Jesus nexa: — Awa atyo xitiya, xoimahaloti maisa waini xini. Nemakahalota atyo — nexa. 53 Hatyaoseta tyotyaha koexahalihenahene, waiyekehalakita atyo enomanaha koxaka ekamane hoka. 54 Xakore hoka Jesus xane isoa, otokene ekahe hiye hoka nexa kinatyaxa: — Xoimahaloti, hatityoahetehena! nexa. 55 Hoka kasehetehitiya hoka tityoahetehena rotita. Hatyaoseta Jesus nakairati xekaka aoka xoimahaloti ana. 56 Hoka enexe, inityo hakaharetyoaha, xakore hoka Jesus irae ihiyeha hoka hatyoharenai maxakaisakene hatya hiye aoka.

Lucas 9

1 Jesus kawisa 12-harenai haxaotyakiraharenai hoka isa enomanaha iyáteliti, waiyoliniti xoaha, axanikihenahitaha maheta isekohalitinai iniyalaharenai, exahe aiyatelikihenahitaha maheta hokakiterenai. 2 Hatyaoseta axikatyahene xakaiha maheta Enore koamaniya nawenatyaka tahi exahe aiyatelikihenahitaha maheta hokakiterenai hoka 3 nehena: — Awaira atyo xoalinihare xakolahena xiyanene niyahare: mahaiya tonohisoakalati hekoti xatonohisoa maheta, mahaiya sako, mahaiya nakairati, mahaiya olo exahe mahaiya hate hekoti kajiyanexe imitinase xakolaita. 4 Maika xikaokehena hakoa wenakalati hoka maika waiye mohenerenai xiso hanako xisaona hatyo wenakalatita xiyanehitiyere kijiya. 5 Xakore hoka maika maisa waiye mokahitaha xiso hoka xijiyehitiya rotitaira hatyo wenakalatita. Hoka maika xijiyehitiya hoka xamokotyahatya xiberekatanenai waikohese xahita, xahotikisa maheta hatyo halitinai ana emawaiye xomokareneha xiso — nexa. 6 Hoka exaotyakiraharenai xaneha hoka jiyaha tyotya wenakalatikoanai hoka xakaitaha Iraiti Waiyexe, exahe aiyatelikihenahititaha hokakiterenai hakakoare. 7 Herodes, xekohaseti tyaonitere Galiléia nali, sema tyotya hatyoharenai tahi hoka maisa aliyakere ahekotya xaka mokene, haiyaharenai atyo nita hoka: — João Batista kaseheta! nexahitaha hoka. 8 Haiyaharenai atyo Elias kaotyakeheta aokahitaha, exahe haiyaharenai atyo hoka motya toahiyerehare iraiti xakaisasehare kaseheta aokahitaha. 9 Xakore hoka Herodes nexa: — Natyota terota atyo João seri xirikotyaka naoka. Hoka xala halitini tahi niraetyakala exeharenai nasemita? nexa. Hoka Herodes waiya aokowihena Jesus. 10 Hoka iniraene kakoarenai kaokehenahitaha hoka Jesus hiye xakaihakatyaha tyotya háomaneha tahi. Hatyoseta nolokahene hoka xaneha hawawaha wenakalati Betsaida nali. 11 Xakore hoka kahare halitinai semaha hatyoharenai tahi hoka xaneha exema. Hoka Jesus awaiyetyahene hoka xakai ihiyeha Enore koamaniya nawenatyaka tahi, exahe aiyatelikiheta hawairatyaka aokiterenai. 12 Hatyaoseta waikoa kamaetehena. Hatyo hiyeta 12-harenai exaotyakiraharenai tyoaha hoka nexaha Jesus hiye: — Haxikahetehena exe halitinai hoka xanehenahitaha. Hoka xaneha wenakalatikoanai, wenakalatikoasenai xoaha nali, alita owitene tyaohenere nali, hoka kaokaha nakairati, haemakahaose xoaha. Hiyaiya, ali atyo maisa xoare aka — nexaha. 13 Xakore hoka Jesus nexa ihiyeha: — Xisehena xisota enomanaha nakairati — nexa. Hoka nexaha: — Tyotya tyaoniterenai winali atyo 5-tohase nakairati, hinama kohasenai xoaha taita. Xoana haxikaita wiso wiya maheta nakairati tyotya exe halitinai ana? nexaha. 14 Nali tyaonita kala xoana xamani hoka 5.000-harenai halitinai. Hoka Jesus irae haxaotyakiraharenai hiye: — Xiraehena halitinai hiye hoka tyokaha 50-harenai xakini haware — nexa. 15 Hoka exaotyakiraharenai sema iniraene hoka iraeha ihiyeha tyotya tyokaha maheta. 16 Hatyaoseta Jesus iya 5-tohase nakairati, hinama kohase xoaha hoka wahakotya enokoa xeta hoka iraexatya Enore hiye: — Ehekore nakairati hisa womana, Abá — nexa. Hatyaoseta taikasetya nakairati, kohasenai xoaha hoka isene haxaotyakiraharenai ana irakahene halitinai ana maheta. 17 Tyotyaha kanakairaha hoka fakatehareha, hoka exaotyakiraharenai kaisehenahitaha 12-te koho kamawanehenere holoxo kakoa. 18 Haxowaka Jesus hawawaharenai tyaonita, iraexaita, hoka exaotyakiraharenai kaokaha ehaliya. Hatyaoseta Jesus axahene: — Xala aokita natyo halitinai? nexa. 19 Hoka nexaha: — Haiyanai atyo João Batista aokahitaha hiso. Haiyaharenai atyo Elias aokahitaha hiso. Haiyaharenai atyo koxakerehare iraiti xakaisasehare kaseheta aokahitaha hiso — nexaha. 20 — Hoka xiso atyo xala xaokita natyo? nexa Jesus. — Hiso atyo Enore Kalorexe Aohenere, Enore xaxikalahare waokita hiso — nexa Pedro. 21 Hatyaoseta Jesus irae ihiyeha hoka hatyoharenai maisa hatya hiye xakaisaka aokita. 22 Hoka nehitiya: — Haliti Ityani ite kaxemakawatikisakehena kalore. Judeunai nityohalitiranaiha, sacerdotenai xekohasenai, Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai harenaite maisa aokahitene haomanaha. Kaxaisakaite, hoka hanamaki ferakene najikinitaite kasehetehitiya — nexa. 23 Hatyaoseta nexa tyotya ihiyeha: — Xala xamani atyo tyaona nokoamaniye aokowihena hoka maika hatyota maotyanoawi hoka maika kolatya tyotyaki ferakene haberekotyaka niyahare atyalihose xaimaholatyaka hoka tyaona noximi. 24 Hiyaiya, xala xamani atyoite waiyexe maniya moka aokowita hawenane hoka metaite enonita. Xakore hoka xala xamani atyoite kaxaisaka nohiyeti hoka wenati waiyexe atyoite kaoka. 25 Xoare mahetaiya hatya jiyahaotya hakakoare waikohekoarenai, hatyota xamani ametakisoawihena, xoana kamawenekoaretyakehena xamani hoka? 26 Hiyaiya, xala xamani atyoite haihareta natyo exahe noxaotyakiri xoaha hoka Haliti Ityani tehitiyaite haihare ekakoa, tyohetehenere hawerokene, Hanexe werokene, anjonai waiyexeharexenai xoaha kakoa xowaka. 27 — Exeharenaira xotyaxematya: aliterexetya nomita xihiye: haiyaharenai ali tyaonitereharenai tyaite maisa wainahitaha Enore nalitare Kalorexe hamawaiyanenehareha nahitita — nexa. 28 Kala xoana xamani hoka hasemanane najikinita, Jesus noloka Pedro, João, Tiago xoaha hoka kakoha tyairi heno iraexatya maheta. 29 Iraexaita ene hoka itiho hawareharexe tyaona, exahe inima hoka iyomate, werokate tyaona. 30 Hatyaosehena hoka hinamahare haliti nali kaotyaka hoka iraehena ekakoa. Hatyonai atyo Moisés, Elias xoaha 31 exahiyatyoareha werokiti enokoatare kakoa. Iraetaha Jesus kakoa ekamane exahe exemakawatikasaka Jerusalém nali Enore aohenere akereta tahi. 32 Pedro, ihinaeharenai xoaha waiye nemakahitaha, xakore hoka kaosehenahitaha hoka waiyaha Jesus, hinamahare halitinai ehaliya tyaoniterenai xoaha werokahalini. 33 Hoka hatyo halitinai xanehenahitehenaha Jesus nonitata hoka Pedro nexa: — Xaotyakisatiye, waiye nawenatyaka ali. Nika wisoma hanamalise hatirisenai: halise homanere, halise Moisés anere, halise tehitiyaite Elias anere — nexa. Aliterexe Pedro ana maisa waiyekehalakere hekoti iniraeneta enomana. 34 Iraetata ene hoka kaotyaka kaiminiti hoka exahiyahokotyahene. Hoka hatyo koni tyaonaha hoka mairaha. 35 Hoka kaiminiti konita tyoa iraiti hoka nexa: — Exe atyo Nityani, noxiyakawali. Xasemaxematyaira iniraine — nexa. 36 Hatyaoseta iraiti tyoteheta hoka Jesus waiyehenahitaha hawawita. Hoka exaotyakiraharenai mema tyaonaha hoka hatyo xowaka maisa xala hare hiye xakaitaha hawaiyaneha tahi. 37 Hatyaoseta kamaetali exoahenahitaha tyairi henota, hoka kahare halitinai tyoa ahalakoatya Jesus. 38 Hatyaoseta hatya haliti tyaonitere halitinai nenekesene kawiyahena: — Xekohaseti, naxehena hiso nityani hiyeta, hamokoserore nityani hoka! 39 Hatya isekohaliti iniyalahare tyaonita ekakoa, hoka ehárehena rotita xoimahaliti kawijita, exahe atatakoakijitene exahe kakatoloxaholijitene ekanasakota. Hoka isekohaliti kawe mokitene, maisa halakisarene hekoti. 40 Koxaka naxa hiyaotyakiraharenai axanikihenahitaha maheta isekohaliti iniyalahare, xakore hoka maisa xoana mokahitene — nexa. 41 Hoka Jesus nexa: — Haliti matyakekoneharenai, mawaiyexehareharenai! Otene kijiyaite notyaohena xikakoa? Otene kijiyaite naiyasetyoa xikakoa? nexa. Hatyaoseta nexa haliti hiye: — Hisohena ali hityani kakoa — nexa. 42 Hatyaoseta xoimahaliti kaokehena hoka kafahare hoka isekohaliti iniyalahare exoakisene waikoa. Hatyaoseta Jesus watyali isekohaliti hoka awaiyeheta xoimahaliti hoka isehetene enexe ana. 43 Hoka tyotyaha hakaharetyoaha Enore niyatere nerore kakoa. Tyotyaha hakaharetyoahitataha ene Jesus tyomiterehare kakoa hoka nexa haxaotyakiraharenai hiye: 44 — Awaira atyo ximaotyanehena niraehenerehare xihiye tahi: Haliti Ityani tyaite kaxekakehena halitinai ana hoka aisahene ite — nexa. 45 Xakore hoka maisa waiyekehalakita enomanaha hatyoharenai. Hatyo iraehenerehare tahi akiti metahare tyaona enomanaha hoka maisa waiyekehalakita terota enomanaha maheta. Hoka mairahitaha haxaxaneha hatyoharenai tahi. 46 Hatyaoseta exaotyakiraharenai iraekakoahenaha: xalahare kaisere xamani ala enekonitareha masakare kalorexe hoka. 47 Hoka Jesus ana waiyekehalakita exahekolaha. Hatyaoseta iya hatya xoima hoka mokene hahaliya 48 hoka nexa: — Xala xamaniya atyo nohiyeti hatya xoima waiye mokita hoka waiye atyo mokita natyo. Hoka xala xamani atyo waiye mokita natyo hoka waiye atyo mokita noxaxikatyasehare. Hiyaiya, xala xamani atyoite maisa haiyanae xahehare tyaona aokowita xinekoni hoka hatyo atyoite haiyaharenae xahehare — nexa. 49 Hoka João nexa: — Xaotyakisatiye, wiyaiya hatya haliti axanikihitita isekohalitinai hexare kakoa, xakore hoka wamahokoanetya nikare enómane, maisa winekonitare xini hoka — nexa. 50 Hatyaoseta Jesus nexa João, haiyaharenai haxaotyakiraharenai xoaha hiye: — Awa atyo xamahokoanetya. Hiyaiya, xala xamani atyo maisa ahowitikisare xiso hoka kahinaetita atyo xiso — nexa. 51 Hoka hikoahena Jesus xanene aosehena enokoa xeta hoka xane Jerusalém xeta aokowi. 52 Hoka haiyaharenai axikatya haheta maniya. Hoka xaneha hoka kaokaha hatya wenakalatikoase Samaria koa nali, kaokaha hakiti hoka nemakaha maheta. 53 Xakore hoka nali tyaoniterenai maisa Jesus kaokene awaiyetyahitaha, semaha exanenehena Jerusalém xeta hoka. 54 Hoka exaotyakiraharenai Tiago, João xoaha semaha hatyoharenai hoka nexaha: — Xoana waxa irikati enokoatare hoka exe halitinai mehotya haokita? nexaha. 55 Xakore hoka Jesus ehaikoahareheta hoka watyaliyahene. 56 — Maisa Haliti Ityani tyoa mehotya maheta xini halitinai. Tyoa iyehenahitene iniyalahare nonitata maheta — nexa. Hatyaoseta xanehenahitiyaha hakoa wenakalatikoase xeta. 57 Hoka Jesus, exaotyakiraharenai xoaha xanahitaha ahotyaho hoka hatya haliti nexa Jesus hiye: — Notyoaite hiyema, aliyo xamani hiyanehena hoka — nexa. 58 Hatyaoseta Jesus nexa: — Wakarenai atyo kahanere waikoako, kotehalanai atyo kaihexe. Xakore hoka Haliti Ityani atyo maisa xoare ako kawiniye — nexa. 59 Hatyaoseta hahare hiye nexa: — Hisohena noximi — nexa. Xakore hoka nexa: — Xekohaseti, nahaikoaheta hoka baba waini hoka nafetene hotohare hoka hatyaosetaite notyoa hiyema — nexa. 60 — Hahalakisene hoka kotare kamatinai fityaha hakamane hatyanai — nexa Jesus. — Xakore hoka hiso hiyane hiyakaihena Enore koamaniya nawenatyaka tahi — nexa. 61 Háhare nexa: — Notyoaite hiyema, xakore hoka nahaikoaheta hoka nojinaheta hotohare nohinaeharenai — nexa. 62 Hoka Jesus nexa: — Xala xamaniya atyo aijohehena waikohe hoka maisaiya hajikini maniya wahakoita. Nikarexe xala xamaniya Enore xema maniya tyaona aokowi hoka maisaiya hawenane toahiyere xema tyaohitita — nexa.

Lucas 10

1 Hatyo najikinita Xekohaseti aoka haiyaharenai exema xaneterenai konitare 70-harenai hoka axikatyahene hinamahare xakini, xaneha maheta enaheta maniya wenakalatinai exahe xaneheneraosenai nali nihatyaka. 2 Axikahenaherene nahitita, nexa: — Kahare ximexati niyahare, xakore hoka hatenitiyenai atyo maisa kaharexe. Hatyo hiyeta xaxehena hanakatihaliti xekohasehare hoka axikatya hatenitiyenai hoka imexaha. 3 Xiyanehena! Naxikaita atyo xiso ahoxanai koni kalaneronai xanetere akereta. 4 Awaira atyo xakolahena xibonane, xoloxa nitini, exahe xiberekatane. Exahe awa atyo xatityoahena ahotyaho hoka xikatyawaxehena hatya hiye. 5 Maika xisoahena hali hatyako hoka xexa hotohare: “Kasani mehexaikohaliti tyaona exe hatyako waoka”, xexaira. 6 Maika hatya haliti mehexaikoharexe nali tyaonita hoka xahalakisaira xityawaxa ekakoa. Xakore hoka maika haliti mamehexaikoharenehare hoka xityawaxaira xemaisaheta enonita. 7 Maika hatyoli hatyakota xisaona hoka xikanakairehena, xiserehena, xoarenai xamani isehenaha xomana hoka. Hiyaiya, hatenitiye atyoite kabakatyaka ehatene nahalakoa. Awa atyo halyakota xiyane halyako xeta menehena — nexa. 8 — Maika xikaokehena hakoa wenakalati hoka waiye mokaha xiso hoka maika xikanakaira isehenerehareha xomana. 9 Xaiyatelikihetaira hokakiterenai hatyo wenakalatikoarenai hoka xexaira halitinai naliyerenai hiye: “Enore koamaniya nawenatyaka tahi akiti atyo kaoka xomana”, xexaira. 10 Xakore hoka maika xikaokehena hakoa wenakalati hoka maisa waiye mokahitaha xiso hoka xiyanira ahotyahonai hoka xexa: 11 kakoita alalatyoahenere wikijinai hiye exe wenakalatita wamokotyahaheta xiyahita! Xakore hoka xotyaxematyaira exehare: Enore koamaniya nawenatyaka tahi akiti atyo kaoka xomana”, xexaira. 12 Hoka Jesus nehitiya: — Xaxalisati Ferakene ite Enore ite airakoaneharetya Sodoma hatyo wenakalati nonitata — nexa. 13 Hoka Jesus nehitiya: — Kirakoane ite hisaohena, wenakalati Corazim! Kirakoane ite hisaohena, wenakalati Betsaida! Hiyaiya, waiyexenai mawaiyakaharenai kaomakehenere hatyo hinaliyeya atyo kaomakere wenakalatikoanai Tiro, Sidom xoaha nali hoka hatyo naliyerenaiya atyo halakihenahitaha háomaneha iniyalahare. Exahe hotikisahaiya atyo aokowiha iniyalahare hahalakiraha hoka tyokahaiya atyo tataolate nimere, hoka mokahaiya irikati niyehe haseriha heno. 14 Xaxalisati Ferakene ite Enore ite airakoaneharetya Tiro, Sidom xoahanai xiso, Corazim, Betsaida xoahanai nonitata! 15 Exahe hiso, wenakalati Cafarnaum, xoana hiyahekola hiye hoka motyaite hakakoha enokoa nali haokita? Hasemehena, hikaxawatyaka atyoite kamatinai tyaonitere nali. 16 Hatyaoseta nexa haxaotyakiraharenai hiye: — Xala xamaniya atyo sema xiraene hoka semita atyo niraeni. Hoka xala xamaniya atyo maisa awaiyetyare xiso hoka natyo atyo maisa awaiyetyare. Hoka xala xamani atyo maisa awaiyetyare natyo hoka maisa atyo awaiyetyare noxaxikatyasehare — nexa. 17 Hoka 70-harenai kaokehenahitaha kalore haihalahareneha kakoa hoka nexaha Jesus hiye: — Tihanarenai kakoita semaxematya wiraene, hexare kakoa wiraehena hikoahenahitaha maheta halitinai nonitata hoka! nexaha. 18 Hoka Jesus nexa: — Aliterexe. Hiyaiya, nowaiya Ahalakoahaliti xexoaneheta enokoata, motya kahihiye. 19 Xasemehena: nisá atyo xomana iyateliti xatyahaka maheta owinai xakolokoanai harenae, exahe xijiyahaotya maheta xahalakoaharenai niyatere hoka maisa ininai hekoti iniyalahare xikaxomokakita maheta. 20 Xakore hoka awa atyo xihalahare tihanarenai semehenahere xiraene kakoa taita. Xakore hoka maika xexarenai enokoa nali kaxairatyakehenere kakoa kaisere xihalaharehena — nexa. 21 Hatyaosehena hoka Isekohaliti Waiyexe niyatere hiyeta Jesus kalore ihalahare hoka nexa: — Abá, hiso atyo enokoa, waikoa xoaha Xekohasehare. Nihalahare hikakoa, hawaiyekehalakahenere hitahi akiti xoimanai exahe mawaiyoreharenai ana hiyeta. Hoka waiyorexe, semarexe tyaohenerenai ana atyo metahare hamoka hitahi akiti. Aliterexe, Abá, hatyoharenai atyo kaomaka hiyaokala exahe haokitere akereta — nexa. 22 — Baba atyo halakisa nomani tyotya xoalini hare. Maisa atyo xala hare waiyorexe Ityani kakoa. Enexe taita atyo waiyoreta ekakoa. Exahe maisa atyo xala hare waiyorexe Enexe kakoa. Ityani taita atyo waiyoreta ekakoa, exahe haiyaharenai ana awaiyekehalakatene hoka hatyonai tehitiya atyo waiyoreta ekakoa — nexa. 23 Hatyaoseta Jesus ehaikoahareheta haxaotyakiraharenai ana hoka nexa ihiyeha, hawawahareha heko: — Waiye kaiserehare atyo waiyitereharenai exehare xiyaiyitereharenai! 24 Natyo atyo nomita: kahare iraiti xakaisaseharenai, kalorexenai xoaha waiyaha aokowiha exehare xiyaiyiterehare, xakore hoka maisa waiyahitene. Exahe semaha ene aokowiha exe xasemiterehare xakore hoka maisa semahitene hekoti — nexa. 25 Hatya Xaotyakiyaho kakoa waiyoretere tityoa, hoka kasani hasakaharetya Jesus aokowita hoka axene: — Xaotyakisatiye, xoareya notyoma hoka kaxekaka nomani wenati matyotenehare? nexa. 26 Hoka Jesus nexa: — Xoare nexa atyo Iraiti Waiyexe kaxairatyakehenere hatyoharenai tahi? Hoka aliyakerexe hatyo akiti hasemita? nexa. 27 Hoka hatyo haliti nexa: — Hawaiyehena kaiserehare Hiyekohase Enore, hisaonehena exema maniya takita, hahekohena ekoamaniya takita, haiyateretyoahena hawenane kakoa exema maniya. Exahe hawaiyehena haiyanae hawaiyetyoawitere akereta — nexa. 28 — Hekoaxahenere atyo ehekorexeta — nexa Jesus. — Nikare hisaonehena hoka hisaona mene — nexa. 29 Xakore hoka Xaotyakiye kakoa waiyoretere kasani waiyexehare aokowita hoka axene: — Hoka xala atyo haiyanae haokitere? nexa. 30 Hoka Jesus nexa: — Hatya haliti xanehitita Jerusalém nalita Jericó xeta. Hoka ahotyaho haiyaharenai kaiwarexe otokene, aitoakisaha inima, mokotyahene hoka komita ene aisahene hoka halakisahene. 31 Hoka hatya sacerdote xanehitiya hatyoahota. Hoka waiya hatyo haliti hoka exahiyatene hoka jiya. 32 Hatya levita tehitiya hatyo nali jiya. Wahakotya enomana hoka exahiyatene tehitiya hoka jiyehitiya. 33 Hoka hatya Samaria yere jiyehena hatyo ahotyaho hoka hikoa hatyo nali. Hoka waiya hatyo haliti hoka airakoaneharetene. 34 Kaoka ehaliya hoka wairatene kolotenitiya, vinhoxa harenai kakoa ekawe xomokakaose. Hatyo najikinita moka hatyo haliti hakirakaharexa kaiserehare heno hoka kolatene hatya nemakatyakalati xeta hoka nali kaxaikone. 35 — Kamaetali xanehetehena hoka isa hinama hokose olo nemakatyakalati xekohasehare ana hoka nehena: “Maika hikaxaiko exe haliti. Nahaikoahetaite hoka nojiyehetehena ali hoka nabakaheta hiso, xoare xamani exe xahexe holoxa kakoa hiya enomana hoka” — nexa. 36 Hatyaoseta Jesus axa Xaotyakiyaho kakoa waiyoretere: — Hiyahekola hiye hoka hatyo hanamaharenai konitare, xala hare hatyo haliti kamokohekoatyakehenere hinaehare tyaona? nexa. 37 — Etake kahinaehenerene — nexa Xaotyakiye kakoa waiyoretere. — Hoka hiyanehena hoka nikareta hisomehena — nexa Jesus. 38 Hatyaoseta Jesus, exaotyakiraharenai xoaha xanehenahitiyaha hoka kaokaha hakoa wenakalatikoase. Hatyo nali hatya ohiro Marta nexalolo hahanako nolokene. 39 Hoka iximalone, Maria nexalolo, tyoka Xekohaseti haliyaseta hoka semaxemaita exaotyakira. 40 Hoka Marta kahatenehalo tyaonita tyotya hatyakore hatenitinai kakoa. Hatyaoseta xane Jesus haliya hoka nexa: — Xoana maisa xoare hahekotyare hoka exe noximaloni halakijita natyo tyotya exe hatenitinai kakoa? Haxikahenene hoka tyoa kahinaetya natyo — nexa. 41 Hatyaoseta Xekohaseti nexa: — Marta, Marta, hikahateneta, himawaiyehalota xoaha kahare xoalini hare kakoa. 42 Xakore hoka haterore atyo ehekorexeta. Maria atyo aoka waiyexe, hoka hatyo atyoite maisa xala hare iyehitita enonitata — nexa.

Lucas 11

1 Haxowakiya Jesus iraexaita hakiti. Hoka halakisa hairaexala hoka hatya exaotyakirahare axene: — Xekohaseti, haotyakihena wiso iraexatyati kakoa, João aotyakihenere haxaotyakiraharenai akereta — nexa. 2 Hoka Jesus nexa: — Exakere xiraexatya: Wexe Enore, Hiso enokoa tyaonitere, kasani tyotyaha aiminisaha Hiso waokita. Hisohena ali Xekohaseti hisaona maheta. 3 Kasani nakairati hisa womana tyotyaki ferakene waokita. 4 Himaotyanehetehena iniyalahare wisomitereharenai, haiyaharenai iniyalahare mohenere wiso wimaotyanehititere akereta. Hoka awa atyo hahalakihena wiso hoka wikahasakaharetyakehena, xexa — nexa. 5 Hatyaoseta Jesus nexa haxaotyakiraharenai hiye: — Xasemehena, hatyaiya xinekonitare xane hatya hahinaehare hana nali wahaxati hoka nexaiya: “Nohinaehare, xama hisa nomani hanamalise nakairati. 6 Hatya nohinaehare kalikini kaoka nomani haetonane hekota, hoka maisaiya xoare kakoa natyaijitene”, nexaiya. 7 — Hoka xiyahekola hiye tyaite hoka xihinaehare ekoaxahena enomana hahanakota: “Awa atyo hamawaiyenemakatya natyo! Jihore atyo koxaka jihotyoare, hoka natyo, nityaninai xoaha koxaka wehokotyoita. Maisaiya nainakoita hoka nijita homana nakairati”, nexaiya. 8 — Natyo atyo nomita xihiye: maisaiya ainakoita ihinaehare. Xakore hoka ainakoaite ekaoserene hiyeta hoka isaite hahinaehare ana tyotya aokitereharenai. 9 Hatyo hiyeta nomita: xaxehena hoka xikaoxekaka. Xataweniya hoka xikaokene. Xamokotyaiya hati jihola hiye hoka majiholateniya xomana. 10 Hiyaiya, tyotya axitereharenai ana atyo kaxekakita. Exahe tawiterenai atyo kaokitene. Exahe jihore atyo majiholatyoita mokotitereharenai ana. 11 — Xoana, hatya xinekonitare ityaniya axehena hanexe kohase hoka isaiya owi enomana? 12 Xoana, axehena xamaniya eseti hoka isaiya xakolokoa enomana? 13 Xisonai atyo maisa xakore xawaiyexe hoka xawaiyore atyo xijita xoaliniharenai waiyexenai xityaninai ana. Hoka exahexe atyoite Wexe enokoa tyaonitere isehena Isekohaliti Waiyexe xalanai xamani axehenene hoka! nexa. 14 Jesus axanikihitita hatya haliti nonitata isekohaliti iniyalahare mairainititerene. Hoka isekohaliti hikoaheta hoka haliti iraexeheta. Hoka halitinai hakaharetyoaha 15 xakore hoka haiyaharenai nexaha: — Belzebu, isekohalitinai xekohasehare atyo ijita iyateliti exe haliti ana axanikiheta maheta isekohalitinai — nexaha. 16 Haiyaharenai kasani hasakaharetyahene aokowiyahitaha hoka axahitene tyoma maheta xoalini hare hotikisa maheta haiyatere Enore nalitare. 17 Xakore hoka Jesus waiyoreta exahekolaha kakoa hoka nexa: — Hakoa waikohekoa tyaoniterenaiya kirawanekakoaha hoka maisaiya kinatere tyaonehenahititaha, exaoretyakakoahaiya. Nikareya halyako tyaoniterenai kirawanekakoaha hoka xaorehaiya. 18 Hoka Ahalakoahaliti hotyalinaiya kahotyaliye hoka hatyokakoaha kirawane kakoahitaha hoka aliyakereya kinatere tyaohenahitiyaha? Hiyaiya, xisonai atyo Belzebu ijita iyateliti nomani naxikaheta maheta isekohalitinai xaokita. 19 Belzebu isa haiyatere nomani hoka hatyo kakoa naxanikihitita tihanarenai xaokita. Nikareya hoka xala isa iyateliti xiyaotyakiraharenai ana hoka axanikihitita tihanarenai halitinai nonitata? Nikare xaokita hoka maisaiya tyakekota xiso xiyaotyakiraharenai. 20 — Aliterexe atyo Enore niyatere hiyeta naxanikihitita isekohalitinai hoka hatyoharenai atyo hotikijita Enore koamaniya nawenatyaka koxaka kaokehenerehare xomana — nexa. 21 — Hoka hatya haliti kinaterexe exahe kaxaisakarere atyo kaxaikohena hahanita hoka tyotya ixiyeharenai atyo katalatyakere tyaonita. 22 Xakore hoka hatya haliti exahehare niyatereya jiya enomana hoka jiyahaotene hoka kolatyaiya exaisakalanai, hatyo hatya tyakekotere hoka, irakaiya hahinaeharenai ana tyotya kolahenere enonitata — nexa. 23 — Xala xamani atyo maisa kahinaetyare natyo hoka kahalakoahareta atyo nokakoi. Exahe xala xamani atyo maisa ahohisakoatyare nohakakoani hoka exaoretita atyo — nexa. 24 Hoka Jesus nehitiya: — Xasemehena, isekohaliti iniyalahare hikoahetehena haliti milakota hoka xane tonakoaita maonexakoahare akiti, tawita hakawininaose. Hoka maisaiya atyo kaokita hakiti hoka nita atyo: “Nahaikoahetaite nohani xeta notyohenere nali xeta”, nita. 25 Hatyaoseta haikoaheta hoka kaokehitita hati ihisakotyakahare, waiye xomokakotyakere ana. 26 Hatyaoseta haikoaheta hoka xane nolokita hahotyali 7-harenai isekohalitinai exahehare niyalaharenai, hoka tyotyaha xane tyaonahitaha nali. Hatyo hiyeta hatyohare haliti nawenane hetatiye xahehare howitiharene tyaonita — nexa. 27 Hatyoharenai Jesus iraehenere najikinita hatya ohiro tyaonitolo halitinai nenekesene kawiyatya enomana: — Waiye kaiserehare atyo ohiro awenakihenolo exahe aokokihenolo hiso! nexa. 28 Xakore hoka Jesus nexa: — Exahehare nawaiye atyo etakeharenai semitereharenai Enore niraene hoka tyakekotereneharenai — nexa. 29 Hatyaoseta kahare halitinai hohisakoaha Jesus haliya hoka iraehena hoka exakere nexa: — Kaxiyani, kalikiniyerenai maisa waiyexe! Axahitaha xoalini hare nomaka tyakekoha maheta, xoana aliterexe xamani Enore nalitare niyátere tyoita hoka. Xakore hoka maisaiya hatya hekoti kahotikisakita enomanaha, hoka Jonas tahi akereta taitaite. 30 Hiyaiya, iraiti xakaisasehare Jonas tahi tyare atyo aimenekoita wenakalati Nínive nali tyaoniterenai ana hoka Haliti Ityani tehitiya atyoite aimenekohena kalikiniyerenai ana. 31 Xaxalisati ferakenite xekohasetiro Sabá yolo ite tityoa hoka iraeharehena xiso. Hiyaiya, sekota atyo tyoa sema maheta Salomão nawaiyore xaotyakiranai. Hoka natyo atyo nomita: kalikini ali tyaonitere atyo Salomão xahehare. 32 Xaxalisati ferakenite Nínive nali tyaoniterenai tityoaha hoka iraeharehena xiso. Hiyaiya, halakisaha atyo iniyalahare háomaneha, semaha Jonas niraene hoka. Hoka natyo atyo nomita: kalikini ali tyaonitere atyo Jonas xahehare — nexa. 33 Hoka Jesus nehitiya: — Maisa atyo xalahare aotakahena hatya xaokanatyakalati hoka mokarene metaharexe akiti, exahe xoana koho katyahe xamani. Xakore hoka mokita atyo xaokanatyakalati exomokakalaose terota, hoka hatya isoahena hoka waiye waiya maheta. 34 Xosetinai atyo xaokanatyakalati akereta wiháre ana. Hoka hiyosenaiya waiyexenai hoka tyotya hiháre atyo xaokanatyakalati kakoare tyaonita. Xakore hoka hiyosenaiya maisa waiyexenai xini hoka tyotya hiháre atyoite makaliroti koni tyaonita. 35 Hatyo hiyeta maika hirihare hoka xaokanatyakalati tyaonitere hihiye maisa makaliroti tyaohitita. 36 Hiyaiya, tyotya hiháreya atyo xaokanatyakalati kakoare tyaonita hoka maisa atyo hakiti hekoti makaliroti koni tyaonare, hoka werokaite tyaona, motyaite exaokanatyakahare ene hatya xaokanatyakalati kakoa — nexa. 37 Hatyaoseta Jesus halakisa hairaene hoka hatya fariseu nolokene kanakaira maheta ehanako. Hoka Jesus xane isoa hoka tyoka mexa haliya. 38 Hoka fariseu hakaharetyoa waiya Jesus matihahisoaneharene hanakaira nahitita hoka. 39 Hatyaoseta Xekohaseti Jesus nexa: — Xiso fariseunai atyo xatihita kobo, balatoahe xoaha henekoa maniya, hoka xityako atyo tyaonita xiyalijiniharene, exahe ximawaiyenawenanene taita. 40 Maotikonexenai! Xala xamani atyo tyomita henekoa maniya hoka maisa enakoako maniya tyomitereta xini? 41 Hatyo hiyeta xisehena maoloxaharenai ana tyaonitereharenai xikobonenai, xibalatoahenekoarenai. Nikare ite hoka tyotyaite iyomeheta xomana — nexa. 42 — Kirakoane ite xiso fariseunai xikaxomokaka! Hiyaiya, xijita atyo Enore ana holini hortelã, arruda, tyotya atya hana kanakoairoarenae xoaha hiyeta. Xakore hoka xahalakijita atyo Enore nawaiyexehare exahe xawaiyera. Nikare ene atyo hatyoharenai xisomehena exeharenai ximahalakirahareneta — nexa. 43 — Kirakoane ite xiso fariseunai xikaxomokaka! Hiyaiya, xawaiyetita kaiserehare atyo kaxaiminisakitereharenai aosenai xahohisakoatyakalati hanakonai, exahe kakatyawaxatyakiterehare xihiye xaiminisati kakoa halitinai wetekonekoanai — nexa. 44 — Kirakoane ite xisaona! Hiyaiya, motya atyo xawatyakalatinai mawaiyakaharenai akereta atyo xisaonita, xawatyakalatinai halitinai tyahakitere hamawaiyanenahitaha akereta atyo — nexa. 45 Hatyaoseta hatya Xaotyakiyaho kakoa waiyoretere nexa Jesus hiye: — Xaotyakisatiye, nikare hiraeta hoka hexamaikohalinikijita tehitiya wiso — nexa. 46 Hoka Jesus nexa: — Kirakoane tehitiyaite xikaxomokaka, xiso Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai! Hiyaiya, xamokita atyo kolare timenere haiyanai hiniri, hoka komitaene maisa kolatyarahene. Xakore hoka xisonai maisa xikahihikase kakoa hekoti xakahinaetya xakolatyare hatyo kolarenai. 47 — Kirakoane ite xisaona! Hiyaiya, xisomita xawatyakalatinai waiyehare iraiti xakaisaseharenai ana, xahetakomaniyereharenai aisehenerenai anita. 48 Hoka hatyo hiyeta xahotikijita atyo xiyafihira xahetakomaniyereharenai tyomehenerehare. Hiyaiya, aisaha atyo iraiti xakaisaseharenai, hoka xiso atyo xisomihitita exawatyakalanaiha. 49 — Hatyo hiyeta Enore hawaiyore hiyeta nexa: “Naxikatyaite enomanaha iraiti xakaisaseharenai, exahe iraiti kakoarenai. Hoka aisahaite haiyaharenai, kahalakoaharehaite haiyaharenai kakoa”, nexa. 50 Hatyohare hiyetaite kalikiniyerenaite iniyalahare kaxomokakaha tyotya iraiti xakaisaseharenai kaxaisakehenereharenai hiyeta, hetati kaomakehenere waikohekoa xowakiyata, 51 hetati Abel kaxaisakehenereta Zacarias kaxaisakehenere kijiya. Hatyo atyo kaxaisaka jihatyakalati, Waiyexe Aose xoaha nenekesene. Aliterexe atyo nomita: kalikiniyerenaite iniyalahare kaxomokakaha tyotya hatyoharenai xaisati hiyeta — nexa. 52 — Kirakoane ite xiso Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai xikaxomokaka! Hiyaiya, xatyakaijita atyo waiyoliti hana jihola jafini. Nikare hoka maisa xisonai hekoti xisoare, exahe maisa haiyaharenai hekoti xahalakisa hoka isoareha — nexa. (”Xatyakaijita atyo waiyoliti hana jihola jafini”, nitere atyo: fariseunae mahokoanititere haiyaharenae semaxemala Iraiti Waiyexe xaokaka nikareta.) 53 Hatyaoseta Jesus hikoaheta nalita hoka Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai, fariseunai xoaha iraeharehenene haxehareneha kakoa, exahe axahenene kahare xoalini hare. 54 Kasani Jesus irae xoalinihare ehaikoare hoka komaniyatyoa aokahitaha hoka.

Lucas 12

1 Kahare halitinai hohisakoaha hoka tyahakehetyakakoahitaha. Hatyaoseta Jesus nexa haxaotyakiraharenai hiye hotohare: — Xiriharira fariseunai kaorehityakala kakoa. Emaoseralaha xaokaka niraeta. 2 Tyotya kaxaihonolisakiterehare atyoite maxaihonolisakeheta, exahe kaxateroakisakiterehare atyoite maxateroakisakeheta. 3 Nikare ite hoka tyotya xiraetereharenai makaliroti koni ite kasemakeheta ferakoa xowaka. Exahe tyotya xiraetereharenai ximeteneta hati jihotyoarako atyoite kaxakaisakeheta hatirinai henota — nexa. 4 Jesus nehitiya: — Natyo atyo nomita xihiye: awa atyo ximaira etakehare aijitereharenai xiháre taita, hoka hatyo najikinita maisa xoare hare tyomihititerehare. 5 Noxakaite xihiye xala xamaniya atyo ximairehena: maika ximairehena Enore. Hiyaiya, aisehenere najikinitaiya atyo iyateliti kakoare hoka xawatyaiya atyo haliti irikati koni. Aliterexe niraehitiya: maika ximaira Enore! nexa. 6 — Xoana maisa kabetetyakere 5-lise kotehalasenai haiyahokosenai olo hokosenai xaimanexe? Xakore hoka Enore atyo maisa maotyanexe halisenai hekoti enekonitareha. 7 Xisekasenai kakoita atyo tyotya ixihatyakahare. Awa atyo ximaira. Hiyaiya, xawenane atyo kaharexe kotehalasenai xahexe! nexa. 8 Jesus nehitiya: — Natyo atyo nomita xihiye: hatyaiya atyo irae halitinai haotita hoka nomaniye aokowi, hoka Haliti Ityani tehitiyaite irae Enore anerenai anjonai nahalakoa hoka hatyo haliti atyoite haomanere aoka. 9 Xakore hoka xala xamani atyoite halitinai haotita maisa nomaniye xini aokowi, hoka Haliti Ityani tehitiya atyoite Enore anerenai anjonai nahalakoa maisa haomanere xini aokene — nexa. 10 — Xala xamaniya atyo irae iniyalahare Haliti Ityani tahi hoka kamaotyanetyakeheta atyoite. Xakore hoka xala xamaniya atyo irae iniyalahare Isekohaliti Waiyexe tahi hoka maisaiya atyo kamaotyanetyakehitita — nexa. 11 — Maika kolahenaha xiso semaha maheta xitahi xahohisakoatyakalati hanakonai, exahe xoana kalorexenai, waiyorexenai xoaha nahalakoa xamani hoka, awa atyo ximawaiyehare, exahe xahekotya xiyekoaxala, xiraene xoaha kakoa. 12 Hiyaiya, hatyo xowaka atyoite Isekohaliti Waiyexe aotyakihena xiso xiraehenerehare kakoa — nexa. 13 Hoka hatya haliti tyaonitere halitinai nenekesene nexa Jesus hiye: — Xaotyakisatiye, hiraehena axexe hiye hoka waiye wirakakakoa xiyehaliti wexe halakihenerehare — nexa. 14 — Xoana, natyoiyatya hoka? Maisa atyo xala hare wakaita natyo niraka maheta xiyehaliti halitinae ana — nexa. 15 Hoka nehitiya tyotya ihiyeha: — Waiyira xasemehena: maika xirihare tyotya xoalinihare kaxaokakitereharenai kakoa. Hiyaiya, hatya nawenane aliterexe atyo maisa ixiyehare hiyeta xini tyaonita, exahiya kahare hoka — nexa. 16 Hatyaoseta Jesus nexa xakai exe xaimenekotyati: — Hatya haliti kaoloxere tyaonita hoka emasenekoarenai exaferanai ihatihena kalore. 17 Hatyaoseta ahekohena: “Maisaiya atyo xoarako natyakaijita tyotya exe inihatihenerenai. Xoare ite notyomehena? 18 Kala exakere ite notyoma: nexoakihetaite noximexaninai nitininai hoka notyomeheta exaheharerinai. Hoka hatyoako ite namoka tyotya noximexaninai hahotyalita tyotya haiyanai noxiyeharenai kakoita. 19 Hatyaosetaite nomihena nomanita: ‘Haliti ihalaharexe! Tyotya waiyexe haokitereharenai kakoare atyo hiso waha terehokoane niyahare. Kalikini hikawinihena, hikanakairehena, hiserehena, hihalaharehena!’ nomite”, nexa. 20 — Xakore hoka Enore nexa ihiye: “Maotikoniti! Exe xatinite hiwainihena, hoka xalaite tyaohena tyotya exe hamohenereharenai kakoa?” nexa. 21 Hoka Jesus kamiyanetene: — Hatyo akereta atyo tyaonita etakeharenai ahohisakoaitereharenai haxiyeharenai haomanahitaha, xakore hoka maisa atyo kaxiyeharexeha Enore nahalakoa — nexa. 22 Hatyaoseta Jesus nexa haxaotyakiraharenai hiye: — Hatyo hiyeta nomita xihiye: awa atyo ximawaiyehare nakairati xaokitereharenai xawenane niyahare kakoa, exahe imiti xaokitereharenai xiyisoane niyahare kakoa. 23 Hiyaiya, wenati atyo nakairati xahexe, exahe wiháre atyo imitinai xahexe. 24 Xiyaiyehenaore kololokarenai: maisa fityareha, maisa imexareha, maisa awaiyetolisareha hanakaira, maisa nakairati xomokakala kakoareha hekoti xini, xakore hoka Enore atyo tyaisahitene! Hoka xoana maisala kotehalanai xahexe xini xiso? 25 Xala hareya xinekonitare mawaiyehareta hoka hatyo hiyeta tyaohitiya haiya terehokoanenai jiyare? 26 Hatyo hiyeta maisaiya xikaokare nikarehare kiranexe hoka xoanere hoka ximawaiyehareta haiyanai kakoa? 27 — Xiyaiyehenaore iyitinai masekoa tyaoniterenai kekoarene: maisa atyo hakareha, maisa haimaha tyomareha haomanaha. Xakore hoka natyo atyo nomita: maisa Salomão hekoti, kaoloxere xakore hoka maisa imiti exe iyitinae nawaiyehare akere ako isoare. 28 Enore xaokalita atyo atyamokose ime harenae waiyehare tyaonita. Kalini waiyehare tyaonitaha hoka makani wainihenahitaha hoka kakeratyakahitaha irikatyaose. Hatyo hiyeta aliterexe ite kaimatya tehitiya xiso. Hoka xityakekone atyo kirane. 29 Hatyo hiyeta awa atyo ximawaiyehare hoka xataweta mene xinakaira, exahe xoana xeráne niyahare xamani. 30 Hiyaiya, hahotyaliharenai atyo nikare taweta menahitaha tyotya hatyoharenai. Hoka Xexe enokoa tyaonitere atyo waiyoreta tyotya xaokitereharenai kakoa hoka hatyoharenai atyoite isa xomana. 31 Enore koamaniya nawenatyaka maniya hotohare xamohena xawenane, hoka Enore ite isa xomana tyotya hatyoharenai — nexa. 32 Hoka Jesus nehitiya: — Nokaxaikoneharenai, maisa xikaharexe xakore atyo hoka awa atyo ximaira! Hiyaiya, Xexe atyo hamaxalone kakoa isehena xomana wenakalati waiyexe. 33 Xabetehena tyotya xixiyeharenai hoka xisehena olo maoloxaharenai ana. Xisomehena xiyehaliti nitini maxololoneharenai hoka xaxakaihena xixiyeharenai enokoa nali. Nalite maisa tyotyahitaha. Hiyaiya, nali atyoite maisa kaiwarexenai kaiwitene, exahe maisaiya atyo mololotinai mawenekoaretitene. 34 Hiyaiya, aliyo xamani atyoite xixiyeharenai tyaonita hoka hatyo nali atyoite xiyahekola tyaonita — nexa. 35 Hoka Jesus nehitiya: — Memerira xisaohena tyotya kaotyakehenereharenai niyahare: xima ira kinatya xakirolohena jitero kakoa, exahe xaokanatyakalati takoare xoaha kakoa. 36 Xisaohenaira wakaharenai atyahiterenai haxekohaseha kaokeneheta xahita wenakakoati hisehare hekota akereta. Mokohetehena jihore hiye hoka ewakaneharenai majiholahititere haxerore enomana akereta. 37 Waiye kaiserehare atyo wakaharenai kaokehetehena exekohaseha hoka kaosetaha exahe memere tyaoniterenai! Hoka aliterexe atyo nomita: exekohaseha ite tyoma tyaisahene maheta, wakatyahenite tyokaha maheta mexa haliya, hoka hatyotaite moka enomanaha. 38 Waiye kaiserehareya atyo exekohaseha kaokehetehena hoka memere tyaonahitaha, exahe kaokehetehena wahaxati, xoana ferakoa maniyehena xamani hoka! 39 — Xotyaxematyaira exeharenai: hati waikatehareya atyo waiyoreta kaiwarexe kaokene kakoa hoka atyahiteniya hoka maisaiya ehanakota kaiwaharetitene. 40 Hatyo hiyeta xiso tehitiya ximemere xisaohena. Hiyaiya, Haliti Ityani ite kaokeheta xomana ximaxatyahaneterene xowaka — nexa. 41 Hatyaoseta Pedro axene: — Xekohaseti, hatyo xaimenekore womanere taita, xoana tyotyahanai anere kore? nexa. 42 Hoka Jesus nexa: — Xoanere haretya wakahare tyakekohatiye exahe iriharexe? Hatyohare atyo etakehare exekohase hawenekoare halakisene hoka kaxaikoterehare ehana exahe ijiterehare nakairati wakaharenai ana enaose kamaehena hoka. 43 Waiye kaiserehare atyoite hatyohare wakahare, nikare tyomita hatyoharenai hoka exekohase kaokehetehena hoka! 44 Aliterexe nomita xihiye: exekohase ite hatyo wakahare ana tyotya haxiyeharenai halakisa kaxaikone maheta. 45 — Hoka xahekohenaore: xoana halanite kaxomokakehena hatyo wakahareya exakere ahekotya hoka: “Noxekohase atyo howitihareta hatyoaneneheta kakoa”, nexaiya, hoka hatyaosetaiya mokonasehenaiya haiyaharenai wakaharenai, wakahalonai. Hoka kanakairehenaiya, terehenaiya, hekehenaiya. 46 Hatyaosetaiya exekohase tyoheta haferakene ewakanehare maxatya haneterene, mawaiyoreterehare ekaokeneheta ferakene kakoa xowaka. Hoka exekohase ite aikotene hataose xakini, exahe iniyalahare ite mokene masemaxemalaharenai xomokakaho akereta — nexa. 47 — Hoka wakahare waiyoreterehare haxekohase aokiterehare hoka maisa memere tyaonare, exahe maisa tyomiterehare aokiterehare atyoite kamokonasetyaka kalore. 48 Hoka wakahare mawaiyorehare haxekohase aokiterehare kakoa hoka tyomiterehare xoalinihare hoka akomaniyatyakijoiterehare atyoite kamokonasetyaka ininaita. Nikare ite hoka xala xamani kalore resebitita hoka kalore ite kaxaxaka xala nonitata xamani kalore karesebetita hoka — nexa. 49 Hoka Jesus nehitiya: — Notyoa atyo naotakatya irikati waikohekoa maheta hoka kasani koxaka ekeratyakahare nowaiyene naokowita! 50 Nokabatixatyakihenaite hoka kaxiyani, kalore namaikohareta hatyoharenai kaotyakehenerehare kijiya! 51 Xoana motya xiyahekola hiye hoka notyoa namehexaikohalikiheta halitinai maheta xaokita? Hoka natyo atyo nomita: hoka maisa atyo notyoa namehexaikohalikiheta maheta xini, xakore hoka nexaoretya maheta atyo. 52 Hiyaiya, exaoseta atyoite hahotyalita 5-harenai tyaoniterenai exaoretyoahena: hanamaite kahalakoaharehena hinamerore kakoa, exahe hinamerore ite kahalakoaharehena hanama kakoa. 53 Enexenahaite kahalakoaharehenaha haisaninaiha kakoa, exahe ityaninaihaite hoka kahalakoaharehenaha hanexenaiha kakoa. Inityonahaite kahalakoahalohenaha haisaninaiha kakoa, ityaninaihaite hoka kahalakoahalohenaha hanityonaiha kakoa. Enakeronaihaite kahalakoahalohenaha hatamisonenaiha kakoa, etamisonenaihaite hoka kahalakoahalohenaha hakeronaiha kakoa — nexa. 54 Hoka Jesus nexa tehitiya halitinai hiye: — Xiyaiyehena atyo kaiminiti makiti maniyata hoka xita rotita atyo: “Onehenaite wihiye”, xita. Hoka aliterexe oneta. 55 Exahe xikehexehena atyo hoholati hoholala watere maniyata hoka xita: “Watehenaite”, xita. Hoka watita. 56 Maotikonitinae! Xawaiyore atyo xawaiyekehalakaita waikohekoa, enokoa xoaha tyaonitereharenai. Hoka xoanere hoka maisa xawaiyore xawaiyekehalakatyare kalikini kaotyakitereharenai? nexa. 57 Hoka Jesus halakihena hairaene hoka nexa: — Xoana hoka maisa xisota xahekotyare, xoarehare maniya xamani waiye nawenatyaka hoka? 58 Maika hatya iraeharehena hiso hoka kolahena hiso kalorexe ana hoka maika hatihityoa ihiye hoka hamiyatya hatyoharenai tahi ahotita. Nikare ite hoka maisa kolaita hiso kalorexe nahalakoa, hoka kalorexe ijita hiso sorare ana, hoka sorare berexoako mokita hiso. 59 Natyo atyo nomita: maisaiya hahikoahitita hatyoakota, maisa habakaita tyotya aokiterehare hoka — nexa.

Lucas 13

1 Hatyaoseta haiyaharenai kaokaha hoka xakaihenaha Jesus hiye, Pilatos wakane xema Galiléia koa yerenai fetatyahitere Enore ana heko aisehenahere tahi. 2 Hatyaoseta Jesus nehena: — Xoanala hoka hatyo Galiléia koa yerenai nikare kaxaisakaha, xoana xiyahekola hiye hoka motya masakare iniyalahare tyomahitaha, haiyaharenai Galiléia koa yerenai xahexe xaokita? 3 Maisa nikarexe xini. Aliterexe nomita xihiye: maisaiya xahalakijita iniyalahare xománenai hoka nikare ite xikaxaisaka. 4 Hoka etake Siloé nali, 18-harenai heno hati wahaharexe hatakoa hoka aisehenerenai? Xoana xiyahekola hiye hoka motya masakare iniyalahare tyomahitaha haiyaharenai Jerusalém nali tyaoniterenai nonitata xaokita? 5 Maisa nikarexe xini. Alitere nomita xihiye: maisaiya xahalakijita iniyalahare xománenai hoka nikare ite xikaxaisaka — nexa. 6 Hatyaoseta Jesus exakere aimenekotya enomanaha: — Hatya haliti masenekoa uva katenai koni hakate halohalo tyaonita. Hoka xane iri xahita waiyakatetya hoka maisa kaliye. 7 Hatyo hekota nexa masene kaxaikotyasehare hiye: “Hasemehena, hanama wanonehena notyoa iri nimexa naokowita hoka maisa terota kaliye. Maika hityoka exe halohalo kate! Xoare maheta hahalakijitene masenekoa, maisa xakore kaliye hoka?” nexa. 8 Hoka ewakanehare nexa: “Xekohaseti, kala kotare hahalakihitiyene exe wanone niyahare. Naijohokotene ite hoka imexati kakoa namokahokotene. 9 Ite etare wanone kali hoka ehekore. Ite maisa kalita hoka ixityokaka haoka”, nexa. 10 Sábado xowaka Jesus aotyakijita ene xahohisakoatyakalati hanako. 11 Hoka nali kaoka hatya ohiro koxaka 18-wanonehena hokakitolo. Isekohaliti iniyalahare nikare axomokanikijitene. Katyokohexe tonita, maisa aliyakere aototahalotyoare. 12 Hatyaoseta Jesus waiyene hoka kawisene hoka nexa ihiye: — Hasemehena, koxaka atyo hikinatolohetehena — nexa ihiye. 13 Hatyaoseta hakahenai ekaokakisa ihiye hoka totahalohetehena rotita. Hatyaoseta ihalahalo Enore kakoa. 14 Xakore hoka hatyo xahohisakoatyakalati hana kaxaikotyasehare ehare, sábado xowaka aiyatolokihetene hoka. Hatyo hiyeta nexa halitinai hiye: — 6-ki ferakene atyo hateniti niyahare. Maika hatyonai ferakenenai xisoa hoka xikaxaiyatelikisakeheta hoka awa atyo sábado xowaka nikare xisaona — nexa. 15 Hoka Jesus nexa: — Maoseratyaliyenai! Xoana maisa sábado xowaka xamaxolatyare xibowiya, xikawalone hoka xiyanexe ekakoaha one ana teraha maheta? 16 Hoka kalikini atyo owene tyaonita Abraão jikolahalo, Ahalakoahaliti olahenolo 18-wanone. Hoka xoanereya hoka maisa sábado xowaka kaxaiyatolokisakihitita ehokakene nonitata? nexa. 17 Hatyaoseta Jesus niraene sema enahalakoaharenai hoka haihareha. Xakore hoka halitinai atyo ihalahare Jesus nómanenai waiyexe kakoa. 18 Jesus nexa: — Xoare hare kakoala hakakoa Enore koamaniya nawenatyaka? Xoarehare kakoaite naimenekohena? 19 Motya atyo mostardase hatya haliti iya hoka fititere hamasenekoa akereta. Hoka hananehaliti kekoare hoka kalokate tyaona hoka kotehalanai kaihititere ekanohinai koni akereta atyoala — nexa. 20 Jesus nehitiya: — Xoare kakoaite naimenekohena Enore koamaniya nawenatyaka? 21 Motya atyo hatya ohiro xetamomotyakalati iya hoka kaorehititere trigohe hoka hatyaoseta trigohe tamomotere akereta atyo — nexa. 22 Hatyaoseta Jesus jiyehena wenakalati, wenakalatikoasenai hoka aotyakijita, exahe xaneta Jerusalém xeta. 23 Hatyaoseta hatya axene: — Xekohaseti, xoana haiyanai taitaite kaiyakehetehena? nexa. 24 Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Maika xaiyateretyoa xisoa maheta xisoakalati kiranahore. Aliterexe nomita xihiye: kahare ite isoa aokowiha xakore hoka maisa atyoite isoahitaha — nexa. 25 — Hati waikatehare ite xane jihotya hahana jihola. Hatyaosetaite menanakita xisaona hoka xamokotya ite jihore hiye hoka xehena: “Xekohaseti, hamajiholatya womana hoka wisoa”. Xexaite ihiye xakore hoka nexaite: “Maisa atyo nowaiyanihare xini xiso, kala alyakotare xamani xiso”, nexaite. 26 Hoka xehenaite: “Wikanakaira, wisera hikakoa, Xekohaseti. Haotyakisa tehitiya wiso wawenakala nali”, xexaite. 27 Xakore hoka nehitiyaite: “Maisa nowaiyanihare xini xiso. Kala alyakotare xamani xiso. Xiyanehetehena noniti, xiso iniyalahare taita tyomiterenai”, nexaite. 28 Hatyaosetaite xiyaiyehena Abraão, Isaque, Jacó, tyotya iraiti xakaisaseharenai xoahanai, Enore nawenakala nali hoka xiso atyoite menanakita hoka hatyaosetaite xitiyahena, exahe xaikolinaite karai, karai, nexa xamohena. 29 Kahare halitinai ite tyoaha kamae hikoane maniyata, kamae xisoane maniyata, one hohola maniyata, tihalo hohola maniyata hoka tyokahaite mexa haliya Enore nawenakala nali. 30 Hoka haiyaharenai kalikini wakahare tyaoniterenaite kalorexe tyaoheta. Hoka haiyaharenai kalorexe tyaoniterenaite wakahare tyaoheta — nexa. 31 Hatyaoseta haiyaharenai fariseunai xaneha Jesus haliya hoka nexaha ihiye: — Maika hiyanehetehena alita. Hiyaiya, Herodes aisa aokowita hiso — nexaha. 32 Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Xiyaneheta hoka exakere niraini xiyakai hatyo wakare hiye: “Naxanikihitita tihanare, exahe naiyatelikihitita halitinai kalikini, makani xoaha hoka ehanamakini ferakenite namematya nohateni”, nexa. 33 Xakore hoka noxanihitiya atyo kalikini, makani, kamaetali. Hiyaiya, iraiti xakaisasehare atyo maisa aliyakere kaxaisakita Jerusalém nonitata haware — nexa. 34 — Jerusalém, Jerusalém! Hiso atyo haijita iraiti xakaisaseharenai, exahe sehali kakoa hamokotita Enore xaxikalaharenai! Kahaliki xakore naxakoloharetya naokowita hihotyaliharenai takoira haisani mokosenai hatane katyahe mokitere akereta, xakore hoka maisa atyo haoka. 35 Hoka kalikini atyoite hihana kahalakisakehena kaiserehare. Aliterexe nomita: Maisa atyoite hiyaiyehitita natyo exakere hiraehenere kijiya: “Xekohaseti Enore, waiye kaiserehare atyo hatyo hexare kakoa tyoiterehare”, hehenere kijiya — nexa Jesus ihiyeha.

Lucas 14

1 Sábado xowaka Jesus xane isoa hatya xekohaseti fariseu hanako kanakaira maheta. Hoka wahakotyahitaha Jesus ana. 2 Hoka hatya haliti kasahenai, kanonai xoaha fakitere tyoa ehaliya. 3 Hatyaoseta Jesus axehena Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai, fariseunai xoaha: — Xoana wiyaotyakisakaho hiyetaiya waiyehena wawairatya sábado xowaka, maiha koré? nexa. 4 Hoka maisa xoare nexahitaha. Hatyaoseta Jesus otoka hatyo haliti hoka aiyatelikihetene. Hatyo najikinita axikahetene. 5 Hatyaoseta nehitiya ihiyeha: — Hoka xisonaiya, hamokose xikaisaniye exahe hali xikabowiyere hoka exoa tolokoako hoka maisaiya xiyehititene rotita, exahe sábado xowaka hoka? nexa Jesus. 6 Hoka maisa waiyore ekoaxatyahitaha enomana. 7 Hatyaoseta Jesus wahakoita kakaixakatyakehenerenai kaokene hoka waiyexe mexa haliya enokaneha. Hoka exakere aotyakisa: 8 — Hatya kaixakahena hiso wenakakoati ana hoka awa atyo okahakalatikoa waiyexe koa hisoka. Waiya aliya hoka hatya hiyahehare kakaexakatyaka hoka 9 hatyaosetaiya kaexakahenere hiso, hatya xoahaiya, nexa hihiye: “Hainakoaheta hoka exe hatyaose tyoka”, nexaiya. Hoka hatyaosetaiya hihaihare, exahe ewaxirahare okahakalatikoaiya hiyane hisokeheta. 10 Hoka maika hikakaixakatyakehena hoka ewaxirahare okahakalatikoa hiyane hisoka. Nikare ite hoka kaexakahenere hiso ite nexa: “Nohinaehare, hisohena hoka exe okahakalati waiyexe koa hisoka”, nexaiya. Nikare ite kalore hikaxaiminisakita tyotya kakaexakatyakehenerenai nahalakoa. 11 Hiyaiya, xala xamani atyo ite kalorexe aokowita hoka wakahare atyoite kaxomokakeheta. Hoka xala xamani atyo ite maisa haiyanae xahehare aokowita hoka kalorexe atyoite kaxomokakeheta — nexa Jesus. 12 Hatyohekota Jesus nexa hakaixakatyasehare hiye: — Maika nakairati kalore hisomehena halitinae ana totahikoa niyahare, exahe makehena niyahare hoka awa hakaixakatya hihinaeharenai, hiximarenenai, hiyaiyaneharenai, hihinaeharenai kaoloxerenai taita hoka. Hiyaiya, hatyoisahaiya kaixakatyaha hiso hoka hatyo kakoaiya bakahenahitaha hiso waiye hamohenaherene. 13 Xakore hoka maika hisehaliti hisomehena hoka hakaexakatya maoloxaharenai, maetonaneharenai, mawaiye netonaneharenai, maxoseharenai harenai, 14 hoka waiye atyoite hikaxomokaka. Hiyaiya, maisaiya atyo aliyakere bakahenahititaha hiso, xakore hoka Enore atyoite bakatya hiso, waiyexe nomaseharenai ekasekihetehenere xowaka — nexa. 15 Hatya tyokitere ekakoaha mexa haliya sema iniraene hoka nexa Jesus hiye: — Waiye kaiserehare atyoite xane mexa haliya tyokehenerenai Enore nawenakala nali — nexa. 16 Hatyaoseta Jesus nehena: — Hatya haliti kaexakatya kahare haliti, kaolonehena hoka. 17 Memakatya hoka axikatya hawakanehare kakaexakatyakehenerenai hiye: “Xisohena, koxaka tyotya memaka”, nexa maheta. 18 — Xakore hoka hatya xakini awaiyekehalakahena. Hetatiye nexa wakahare hiye: “Niya hakoa waikohe hoka noxanite nowaiyehenene hoka maisaiya aliyakere notyoita. Kasani himaotyanehetene naoka”, nexa. 19 Hatya atyo nexa: “Niya 10-ri bowi hoka noxanite nowaiyehenene, xoana waiyore xamani ala hakahitaha. Hatyo hiyeta maisaiya aliyakere notyoita. Kasani himaotyanehetene naoka”, nexa. 20 Exahe hatya hoka nexa: “Kalikini nokaiyanityo. Hatyo hiyeta maisaiya aliyakere notyoita”, nexa. 21 — Hatyaoseta haikoaheta hoka xakaini haxekohase hiye. Hatyaoseta exekohase ehare hoka nexa: “Hihalahare hiyanehena ahotyahonai exahe ahotyahoseranai wenakalati nali hoka hanoloka maoloxaharenai, maetonaneharenai, maxoseharenai, mawaiye netonaneharenai xoaha”, nexa. 22 — Hatyaoseta wahehena hoka ewakanehare nexa: “Xekohaseti, koxaka haokitere akereta notyoma, xakore hoka hekotata maisa hihana kaisexe”, nexa. 23 — Hoka exekohase nexa: “Nikare atyo hoka hiyanehena ahotyaho kaloahore, ahotisenai aho hoka hahalakoahenerenai hiye hirae, tyoaha maheta ali hoka nohani ekaisetyaha. 24 Aliterexe nomita hihiye: hetati kakaixakatyakehenerenai atyoite maisa kanakairahitaha nakairati notyomehenere”, nexa. 25 Hatyaoseta kahare halitinai xanetaha Jesus xema. Terehokoa hoka nehena ihiyeha: 26 — Xala xamaniya atyo tyaona nokoamaniye aokowita hoka maisaiya atyo noxaotyakirihare tyaonita, maisa awaiyetyare natyo hanexe, hanityo, haiyanityo, haisaninai, haximarenenai, haximalonenai, exahe hatyota awaiyetyoawitere xahexe hoka. 27 Xala xamaniya atyo maisa kolaita haberekotyaka niyahare atyalihose xaimaholatyaka, exahe maisa tyaonita nokoamaniye hoka hatyoiya atyo maisa noxaotyakirihare tyaonita. 28 — Hiyaiya, hatya xinekonitare ahekoita háomane hati wahaharexe tahi hoka tyoka hotohare exahe aimenekotene hoka exaimane waiya, xoana ehekorexe xamani olo. 29 Maisaiya nikare tyomita hoka tyomehenene rotitaiya hoka maisaiya aliyakere mematitene, hoka tyotyahaiya waiyaha emamemarene hati hoka koexahaxahenahaiya ekakoa hoka nexahaiya: 30 haliti tyoma hati hoka maisa mematitene!” nexahaiya. 31 — Nikareya hatya xekohaseti, 10.000 sorarenai kakoa xane aisakakoahena hatya hahalakoahare kakoa hoka tyoka hotohare ite hoka ahekohena, xoana kinatere xamaniya aisakakoa hahalakoahare kakoa. 32 Maisaiya kinaterexe hoka axikatyaiya hairaene kakoa hatya xekohaseti ana sekotata hoka axene maheta, xoare xamani aokita hoka halakisaha haxaisakakoaneha maheta. 33 Hatyaoseta Jesus halakihena hairaene hoka nexa: — Nikare ite maisaiya hatya hekoti xinekonitare noxaotyakirihare tyaonita, maisa halakijita tyotya haxiyeharenai harenai hoka — nexa. 34 — Xasemehena, salo atyo waiye, xakore hoka makexeniya hoka maisa atyo saloheta xini. 35 Maisa atyo waikohe niyahare, exahe exawaiyetolisaka niyahare ana hekoti waiyihitita. Hoka kaxawatyakita atyo kolaliti koni. — Xala xamani atyo katanakoakore semakatya maheta hoka maika semehena niraini — nexa Jesus.

Lucas 15

1 Haxowaka kahare kalorexe noloxa resebetyaseharenai, exahe haiyaharenai iniyalahare nomaseharenai xoaha kaokaha Jesus ana, semaha maheta iniraine. 2 Hoka fariseunai, xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai xoaha iraehenaha etahi hoka nexaha: — Exe haliti atyo iniyalahare nomaseharenai koni tyaonita exahe kanakairita ekakoaha. 3 Hatyaoseta Jesus exakere aemenekotya: 4 — Hatya xinekonitareya 100-ri kakalaneroxere hoka haliya meta hoka xane ite tawehetehenene, maiha kore ite? Hatyo hiyeta halakisaite 99-ri maseta hoka xane ite tawehetene kaokehetehenerene kijiya. 5 Kaokeheteniya hoka ihalaharetaiya ekakoa hoka hatyoakolyahoiya kolahetene hoka haikoaheta ekakoa. 6 Kaokehetaiya ekakoa hahana nali hoka kawisaiya hahinaeharenai, hawaiyaneharenai hoka nexaiya: “Xihalaharehena nokakoi. Nokaokiheta nokalaneroxi mititere”, nexaiya. 7 — Hatyo hiyeta nomita: hatyo akeretaite kalore ite kaihalaharetyaka enokoa nali, hatya haliti iniyalahare nomasehare halakihenere iniyalahare háomane kakoa, 99-harenai iniyalahare maomaneharenai, koxaka waiyexe wenati xema tyaohetehenerenai xahexe — nexa. 8 Hatyaoseta Jesus iraehitiya: — Hatya ohiroiya kaoloxolo 10-hokose hoka hahokoseya meta enonita hoka taweheteneya, maisaiya kore? Kaokeheta mahetaiya olo hokose hoka aotakatyaiya xaokanatyakalati, hisakotyaiya hati ako hoka waiyeya taweheta exahita kaokehetehenerene kijiya. 9 Kaokeheteniya hoka kaixakatyaiya hahinaehalonai, hawaiyanehalonai hoka nexaiya: “Xihalahalohena nokakoi. Nokaokiheta atyo noloxi mititere”, nexaiya. 10 — Hatyo hiyeta nomita: nikareta tehitiyaite Enore wakaneharenae anjonai ihalahareha, hatya iniyalahare nomasehare halakihena iniyalahare háomane hoka — nexa. 11 Hoka Jesus nehitiya: — Hatya haliti hinamahare kaisaniye. 12 Hoka haxowaka ityani xoimere nexa hanexe hiye: “Abá, xama kalikini hisehena nomani holini hixiyehare, noxiyehare maheta”, nexa. Hoka enexeha iraka haxiyeharenai haisaninai ana. 13 — Hatyaoseta mawaheneta hoka ityani xoimere xakaiharetyoa hoka xane hakoa wenakalati xeta. Hatyo nali wenati iniyalahare xema taita tyaona, exahe miyatya tyotya haxiyeharenai kaxekakehenere enomana. 14 — Miyahenere tyotya haxiyehare najikinita nakiti tyaona hatyo tyaonitere nali hoka xoimahaliti nakehena. 15 Hatyaoseta tawa hatya nali tyaoniterenai konitare hoka hakahinaetyaka aoka. Hoka hatya axikatya xoimahaliti hawenakala xeta, ebolokoxanai kaxaiko maheta. 16 Hoka hatyo nali nakita hoka kasani bolokonai kanakairiterehare kanakaira aokowita, xakore maisa hatyoharenai hekoti isaha enomana aokowiyeha. 17 — Hatyaoseta kehexaharetyoaheta hoka ahekohena: “Xoanamahare baba wakaneharenai nakaira ala kalikini kamawaneta hoka natyo atyo ali nowainihena nonaki! 18 Nahaikoahetaite baba hana xeta hoka nomite ihiye: ‘Abá, iniyalahare notyoma Enore ana, exahe hikakoa 19 hoka maisaiya atyo hityani haohitita natyo. Maika hiwakaneharenai akereta hamoka natyo’, nomite”, nexa. 20 Hatyaoseta kikisoaheta hatyo nalita hoka haikoaheta hanexe hana xeta. — Xanehititata hoka enexe sekota waiyehetene. Hoka airakoaneharetya haisani hoka tema xane ahalakoatene, xakoloharetene, sohitanakolisene xoaha. 21 Hoka xoimahaliti nehena: “Abá, iniyalahare notyoma Enore ana, exahe hikakoa hoka maisaiya atyo xoare maheta hityani haohitita natyo”, nexa. 22 — Xakore hoka enexe wakatya hawakaneharenai: “Xihalahare! Xisohena imiti waiyexe kakoa hoka xaisoakihetene. Kahititini xamoheta ihiye, kijititini harenai. 23 Exahe xiyane xaisehena bowi mokose kolotere hoka wimaxalohare. 24 Xiyaiya, exe nityani atyo waini ene hoka kalikini atyo kaseheta. Meta xakore hoka kakaokakeheta”, nexa enexe. Hatyaoseta aokitere akereta tyomaha hoka maxalohareha. 25 — Hatyo xowaka ityani inityohaliti xaneta mase. Hoka kaokehetehena, owitehetehena mohitita hati hoka sema xerati, xoholikoati nemahare. 26 Hoka kawisa hatya wakahare hoka axene: “Xoana hoka nikare tyaonaha?” nexa. 27 Hoka wakahare nexa ihiye: “Hiximarene kinaseta, exahe kinatereta kaokeheta. Hatyo hiyeta hexe bowi mokose kolotere xaisaka aoka”, nexa ihiye. 28 — Hatyaoseta ityani inityohaliti ehare, maisa isoaheta aokowita hatyako. Hoka enexe hikoa menanaka hoka tihityoa ihiye isoaheta maheta. 29 Xakore hoka nexa hanexe hiye: “Hiyaiya, waha terehokoanehena wakahare akereta nahakita homana, exahe maisa namasemakiyatyare hiraine. Xakore hoka maisa hali hekoti kabala hisare nomani hoka nomaxaloharexe nohinaeharenai kakoa. 30 Hoka exe hityani hixiyeharenai tyotya miyahenere enatyalolonai hiye kalikini haikoaheta hoka bowi mokose kolotere xaisaka haoka”, nexa. 31 — Hatyaoseta enexe nexa ihiye: “Haré, nohaliyi atyo hisaota minita hoka tyotya noxiyeharenai atyo homanere tehitiya. 32 Hoka exe hisehaliti terota notyoma naokowi, wihalaharene wahotikisa maheta. Hiyaiya, exe hiximarene atyo waini ene hoka kaseheta, meta hoka kakaokakeheta”, nexa haisani hiye.

Lucas 16

1 Jesus nexa haxaotyakiraharenai hiye: — Hatya haliti kaoloxere tyaonita hoka hatya kaxaikotene enomana. Hoka haiyanai xakaiha ihiye, ekaxaikoharetyasehare ametakijita enoloxa aokaha. 2 Hatyo hiyeta kawisene hoka nexa ihiye: “Xoana, aliterexe exakerexe hisaonita aokaha nohiye? Hahotikihena nomani hikaxaiko akahenere xowakiyere. Hiyaiya, maisaiya atyo nokaxaikoharetyase hisaohitita”, nexa. 3 — Hatyaoseta ewakanehare ahekotya: “Noxekohase axikahetehena natyo. Hoka xoare ite notyomehena? Maisaiya atyo nokinatere nasekehitita waikohe, exahe nohaihareta atyo olo noxaxani kakoa”. 4 Hatyohekota nexa,“Exakerite notyaona. Nikarite notyaona hoka nokaxaxikatyakehetehenere najikinita nokahinaeharexe notyaona hoka waiye mokaha natyo hahanakonaeha nali”, nexa. 5 — Hatyaoseta kawisa tyotya kakotaneterenai exekohase hoka hetatiyehare hiye nexa: “Xoanere hikakotaneta noxekohase?” nexa. 6 “Nokakotanitene 100-litrone kolotenitiya”, nexa ihiye.“Owene hikotane. Hisokehena exaose hoka haxairatya 50-litrone”, nexa hatyo kaxaikoakatyatiye. 7 — Háhare hiye nehitiya: “Hiso atyo, xoanere hikakotaneta?” nexa.“Nokakotanita 1.000 kilone trigohe”, nexa.“Hisokehena hoka haxairatya exaose 800-kilone”, nexa ihiye kaxaikoakatyatiye. 8 — Hatyaoseta exekohase tyakeko hatyo kaxaikoakatyatiye mahakaiserexe iniriharene hiyeta. Hoka Jesus nehitiya: — Halitinai exe waikohekoa tyaoniterenai atyo masakare irihareha xoalinihare háomaneha kakoa, halitinai Enore xaokanala xema tyaoniterenai xahe nirihareneha atyo. 9 Hatyo hiyeta nomita xihiye: maika xakahinaeharetyoahena exe waikohekoa tyaoniterenai kaoloxerenai kakoa hoka ximaoloxaharehena hoka kahinaetyaha xiso, wenati matyotenehare nali xiyanehenere kijiya. 10 — Xala xamaniya atyo enaosexeta tyomita xoalinihare inirere hoka enaosexeta tehitiya atyoite tyoma xoalinihare kalorexe, exahe xala xamaniya atyo maisa waiyexe xoalinihare inirere háomane hiye hoka maisa tehitiya atyoite waiyexe xoalinihare kalorexe háomane hiye. 11 Xiyaiya, xikaiwitaiya exe halitinai waikohekoa tyaoniterenai noloxa hoka xalaiya isehena xomana xiyehaliti aliterexe? 12 Exahe xikaiwitaiya haiyaharenai xiyehare hoka xalaiya isehena xomana xixiyehare kaiserehare? nexa. 13 — Maisaiya atyo xala hare hinamahare xekohaseti wakanehare tyaonita haxowakita. Nikareya hoka hatya awaiyetita, hatya maisa awaiyetyare xoahaiya. Tyakekota hatya, hatya maisa tyakekore xoahaiya. Nikare tehitiyaiya maisa aliyakere Enore maniya hahekoita, olo xiyehaliti harenai maniya hahekoita xoaha haxowakita. 14 Hoka fariseunai sema hatyoharenai hoka Jesus koexahalisaha, olo xiyehaliti harenai awaiyetyahitaha hoka. 15 Hoka Jesus nexa: — Xiso atyo motya waiyexeharexenai ene xisaonita halitinai nahalakoa hoka Enore atyo waiyita xiyahekolanai. Hiyaiya, halitinai ana masakare waiyeterehare atyo Enore ana maisa waiyexe — nexa. 16 — Moisés Xaotyakiraho, iraiti xakaisaseharenai xaotyakira xoaha xema halitinai tyaona João Batista kaotyakehenere kijiya. Hatyo najikinita Iraiti Waiyexe Xekohaseti enokoatare tyoanene Enore nalitare tahi kaxakaisaka hoka halitinai aiyateretyoahitaha exema maniya tyaonaha maheta. 17 — Maisaiya atyo hase xairatise hatyatare iraiti Xaotyakiyaho hiyetare mitita. Enokoa, waikohekoa harenai maiyareheta hotohariya. 18 — Hatya halitiya haiyanityo halakiheta hoka hatya ohiro kakoa tyaoheta hoka iniyalahare atyo tyoma. Exahe xala xamaniya ohiro ehalakisakahalo kakoa tyaoheta hoka iniyalahare atyo tyomita tehitiya — nexa Jesus. 19 Jesus nehitiya ihiyeha: — Hatya haliti kaoloxere tyaonita hoka imiti karore ako taita ijoita, exahe fera hisehaliti tyomita. 20 Nali tehitiya hatya haliti maoloxahare tyaonita, exahe kahonotirahiye, Lázaro nexarexe. Kahalakisakita minitaha kaoloxere hana haliya. 21 Hoka Lázaro atyahita kanakaira maheta nakairati holoxo exoiterehare kaoloxere mexanekoata. Kajolonai kakoita tyoa takaxosetita ehonotiraosenai. 22 — Hatyaoseta hatyo maoloxahare waini hoka anjonai kolatene Abraão tyaonitere nali, wenati waiyexe nali. Hatyaoseta hatyo kaoloxere tehitiya waini hoka kaxafityaka. 23 Hoka kirakoane tyaonita kamatinai tyaonitere nali. — Hatyaoseta waiyakahena ene hoka Abraão waiya seko akiya, exahe Lázaro Abraão haliya. 24 Hoka kawiyatya: “Abá Abraão, hairakoaneharehena natyo! Haxikahena Lázaro hoka hakahehi aolowatya one xaiya hoka tyoa noninise awehetya. Hiyaiya, kirakoane notyaonita exe irikati koni!” nexa. 25 Hoka Abraão nexa ihiye: “Xoana hotita hikasetare xowaka tyotya xoalinihare waiyexe tyaonitere homana? Hoka Lázaro atyo iniyalahare taita kaxomokaka. Hoka kalikini atyo ali waiye tyaonita, hiso kirakoane hisaonitere nase. 26 Exahe toloko kalorexe winenekesene tyaonita. Hatyo hiyeta alita xinali tyoa aokowiterenaiya maisa aliyakere tyoahitaha, exahe hatyo nalitarenai tehitiyaiya maisa aliyakere ali tyoahitaha”, nexa. 27 —“Hatyo hiyeta maika Lázaro haxikaheta baba hana xeta naoka, abá Abraão. 28 Hiyaiya, nali 5-harenai nokaximaliniye. Hahalakisene hoka xaneheta hoka xakai ihiyeha. Nikarite hoka maisa tyoahitaha exe kirakoane kawenatyakitere xeta”, nexa. 29 Xakore hoka Abraão nehitiya: “Moisés, iraiti xakaisaseharenai xoaha baberane kakoare hiximarenenai tyaonita. Maika semaxemahenaha hatyonai xairala”, nexa. 30 —“Maisaiya atyo nikare hoka xoare tyomita, abá Abraão!” nexa kaoloxere ene.“Alitareya atyo hatya kaseheta hoka xane irai ekakoaha hoka halakisahaiya atyo háomaneha iniyalahare”, nexa. 31 Hoka Abraão nexa ihiye: “Maisaiya semaxematyahitaha Moisés, iraiti xakaisaseharenai niraene hoka maisaiya tyakekoahitaha, exahe alitare kaseheta hoka xane irae ekakoaha”, nexa.

Lucas 17

1 Hatyaoseta Jesus nexa haxaotyakiraharenai hiye: — Exakerexe ite kawenatyaketa mene: Haiyanaite iniyalahare aomanekisa hahinaeharenae xakore atyoite hoka kirakoane atyoite kaxomokaka nikare axomokanikiyakahenere. 2 Ehekoreya atyo kaxawatyaka one kaloxere xaiya sehali kaloliro mehetyakalati kaxolatyaka ihino hiye hoka maisa ahowitikisa exe xoimairanai nawenane. 3 — Maika xirihare! Maika hihinaehare iniyalahare tyomehena hoka hiwatyalini. Hoka háomane iniyalahare halakisa hoka himaotyanehetene. 4 Maika exahe 7-ki iniyalahare moka hiso haferakoaneta hoka hatyokinai nihatyaka tyoa hoka nehena: “Himaotyanihetene naoka”, nehena hoka himaotyanehetene. 5 Hatyaoseta iniraine kakoarenai axaha Jesus: — Xekohaseti, haeroretya wityakekone — nexaha. 6 Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Ikoiya xityakekone mostardase akerehare hekoti hoka xexaiya exe halohalo kate hiye: “Hamalakoawihena hityahare kakoita hoka hiyane onexaiya hisaohena!” xexaiya ihiye hoka tyakekoiya xiraene hoka xaokitere akereya tyaona — nexa. 7 Jesus nexa: — Maika xiyahekola hiye hoka motya xikawakaneharexe ene xisaonita hoka xane hakita masenekoa xamani, xoana kaxaikota xamani kalaneronai. Hoka kaokehetehenaiya maseta hoka xoana hexaiya: “Hisohena rotita, hisokehena mexa haliya”? hexaiya. 8 Mahaiya atyo nikare hiraeta! Xakore hoka hexaiya: “Hisomehena nakairati nomani hoka hakanekoatya hoka hamohena nakairati hoka nokanakairi, notera. Hatyo najikinitaite hikanakaira, hisera”, hexaiya. 9 Xoana wakahare kakoaiya hihalahare, hiwakane xema taita tyomita hoka? 10 — Maika nikarexeta xisaona. Maika xisoma xamemahenere tyotya xisoma kaxaokakehenereharenai najikinita xexa: “Wiso atyo wakaharenai maxoarewaikateharenai. Hiyaiya, wisomita atyo wikawakatyakitereharenai taita”, xexa — nexa ihiyeha. 11 Hatyaoseta Jesus xaneta Jerusalém xeta hoka jiya Samaria, Galiléia xoaha koa nenekesene. 12 Xane kaokehena hakoa wenakalati hoka 10-hare jijikoahitinai tyoa ahalakoatene. Sekota amematyoaha 13 hoka kawiyatyaha enomana: — Xaotyakisatiye Jesus! Hairakoaneharehena wiso! nexaha. 14 Jesus waiyahene hoka nexa ihiyeha — Xiyanehetehena sacerdotenai nali hoka waiyahareheta xiso — nexa. Hatyaoseta xanahitataha ene ahoti hoka waiyeharehenahitaha. 15 Hatyaoseta hatya enekonitareha Samaria yere, kehexa haiyatereheta hoka haikoaheta aexakeritya maheta Enore. 16 Hatyaoseta Jesus kiji haliya meholokoa hoka ihalahare ekakoa. 17 Hatyaoseta Jesus nexa: — Halitinai kaxaiyatelikisakehetehenerenai atyo 10-harenai. Hoka aliyo 9-harenai? 18 Xoana hoka exe hahotyalihare taita haikoaheta aexakeritya maheta Enore? nexa. 19 Hatyaoseta Jesus nexa ihiye: — Hatityoahetehena hoka hiyaneheta. Hikinatereheta atyo hityakekone hiyeta — nexa. 20 Hatyaoseta haiyaharenai fariseunai axaha Jesus, xoana xowakiya xamaniya kaotyakehena Xekohaseti Enore nalitare tahi akiti. Hoka nexa ihiyeha: — Hatyo Xekohaseti tyoanene Enore nalitare atyo maisa kawaiyakere xini. 21 Maisaiya atyo xala harenai nita: “Xiyaiyehena, owene tyaonita”, exahe,“Exe nali tyaonita”, nita. Hiyaiya, Xekohaseti Enore nalitare atyo tyaonita xinekoni — nexa. 22 Hatyaoseta nexa haxaotyakiraharenai hiye: — Haxowakaite kasanite xiyaiya xaokowi Haliti Ityani, xakore hoka maisaiya atyo xiyaiyitene. 23 Hoka haiyaharenaite nehena xihiye: “Witya ali xiyaiya”, exahe“Nali xiyane xiyaiya”, nexahaite. Xakore hoka awa atyo xiyane xatawene. 24 Hiyaiya, kahihiye hoka enokoa nali hamaniyata xane hamaniya werokakoa mokita. Nikareta atyoite tyaona Haliti Ityani tyoaneneheta xowaka. 25 Xakore hoka ite kaxemakawatikisaka hotohare, exahe maisa ite kalikiniyerenai aokahitene haomanaha — nexa. 26 — Noé xowakiya tyaonahitere akereta atyoite Haliti Ityani tyoaneneheta xowaka. 27 Hatyo xowakiya tyotyaha kanakairahitaha, terahitaha, tyaonakakoahitaha harenai, Noé isoahenere kanowa kalorexe ako kijiya. Hatyaoseta one more exahitaha hoka tyotya aisahene. Nikare ite tyaona Haliti Ityani kaokehetehenere xowaka. 28 — Nikareta tehitiya tyaona Ló xowakiya. Tyotyaha kanakairahitaha, terahitaha, iyahitaha, betetyahitaha, fityahitaha, hati tyomahitaha xoaha. 29 Hoka Ló kikisoahetehenere Sodoma nalita ferakeneta enokoata exoa irikati enxofre xoaha hoka aisahene tyotya. 30 — Nikare ite tyaona Haliti Ityani kaokehetehenere xowaka. 31 Hoka maika xala xamani hatiri tyaonita hoka exoaheta hoka tekoahena rotita, awa atyo ahowitiharetyoa xane haxiyeharenai iyehetehena. Exahe xala xamani mase xaneta hoka awa atyo haikoahetehena hahana xeta. 32 Xotyaxematyaira Ló exanityo tahi akiti. 33 Xala xamani atyoite wenati waiyexe tawita hoka meta atyoite enonita. Hoka xala xamani atyoite nokoamaniye tyaonita hoka nohiyiti waini hoka hatyo atyoite kaoka wenati waiyexe. 34 — Hatyo xatinite hinamanaite nemakita haxawalita kamakoa hoka hatitaiya kakolatyaka hoka hatyaite enaoseta kahalakisaka. 35 Hinamahalo ohiroite haxawalita mehititaha trigohe, hoka hahaloite kakolatyaka hoka hahaloite enaoseta kahalakisaka. 36 Nikare tehitiyaite hinamahare haliti ite hakita masenekoa hoka hahare ite kakolatyaka hoka hahare ite kahalakisaka enaoseta — nexa Jesus. 37 Hatyaoseta exaotyakiraharenai axene: — Xekohaseti, alyako xeta kakolatyakahitaha? nexaha. — Aliyako xamani atyoite kamati tyaonita hoka nalite olohonai hohisakoahena — nexa Jesus.

Lucas 18

1 Jesus exakere aimenekohitiya, hotikisa enomanaha hoka iraexatyaha mene hoka maxamaikoharenehare tyaonaha maheta: 2 — Hatya wenakalati koa tyaonita hatya haliti watyalisatiye. Hoka maisa mairare Enore, exahe maisa xala hare aiminisare. 3 Hatyokoa tehitiya tyaonita ohiro wainiyanenero. Hatya iniyalahare mokitene hoka tyoa fera kaokita watyalisatiye ana hoka nita: “Hakahinaehena natyo nahalakoihare nonitata!” nita ihiye. 4 Xakore hoka waha maisa kahinaetene aokowita. Xakore hoka wahehena hoka exakere ahekotya: “Aliterexe maisa Enore nomairare, exahe maisa xalahare naiminisare. 5 Xakore hoka exe ohiro nomaxaharehena mokita hoka nakahinaetene ite. Maisaiya nakahinaetitene hoka ekakoitaiya emaxahalikisa kaiserehare natyo”, nexa. 6 Hatyaoseta Jesus nehitiya: — Hoka waiyira xasemehena exe watyalisatiye mahakaiserexe niraine. 7 Xoana Enore maisaiya kahinaetita hakoamaniya tyaoniterenai, kawijiterenai ferakoa, makiya harenai, hakahinaetyaka aohenaha hoka? Xoana howitihareya hakahinaerahene kakoa? 8 Natyo atyo nomita xihiye: kahinaetyaite hatyo halitinai, haxerore ite hatyoharenai tyoma! Xakore hoka Haliti Ityani tyohetehenere xowakaite, xoana waikohekoa tyaoniterenai kaite tyakekohenene? nexa. 9 Haiyahare waiyexeharexenai aokowiha hoka haiyaharenai mawaiyexehareharexe aokaha hoka Jesus exakere aimenekotya enomanaha: 10 — Hinamahare halitinai xaneha Iraexatyakalati Hanako iraexatyaha maheta. Hatya Fariseu, hatya kalorexe noloxa resebityasehare xoaha. 11 Fariseu tityoa hawawahare hoka exakere iraexahena: “Enore, nihalahare hikakoa. Hiyaiya, maisa atyo xiyehaliti xawaiyetyasehare xini natyo, maisa nokaiwarexe, exahe ohiro nowatyaliye haiyaharenai akereta. Nihalahare tehitiya hikakoa. Hiyaiya, maisa atyo exe kalorexe noloxa resebetyasehare akereta xini natyo. 12 Hasemanane nihatyaka atyo hinamaki ferakene nomanakairita notyaxematya hiso maheta, exahe nokainotyoani hiyeta atyo holini nijita homana”, nexa. 13 — Hoka olo resebityasehare atyo sekota iraexahena, maisa kenekakoatyare hekoti eno xeta, hatikolalikoa mokotya (haxamaikoharene hiyeta) hoka nehena: “Enore, hairakoaneharehena natyo. Hiyaiya, iniyalahare nomasehare atyo natyo”, nexa. 14 — Hoka natyo nomita xihiye: hatyo haliti atyo, maisa atyo etake hahare xini, xaneheta hahana xeta hamehexaikoharene Enore kakoa. Hiyaiya, xala xamani atyoite kalorexe aokowita hoka wakahare atyoite kaxomokaka, hoka xala xamani atyoite maisa haiyanae xahehare aokowita hoka kalorexe atyoite kaxomokaka — nexa. 15 Hatyo najikinita haiyaharenai kolatyaha xoimamokosenai Jesus ana, ekaokakisa hakahe ihiyeha hoka wenati waiyexe aoka enomanaha maheta. Xakore hoka exaotyakiraharenai waiyahene hoka mahokoanetyahene. 16 Hoka Jesus kawisa xoimanai hahaliya hoka nexa: — Kotare xoimanai tyoa nomani, awa atyo xamahokoanetyahene. Hiyaiya, Enore waikoherakoa atyo exe xoimanai akereharenai anere. 17 Aliterexe nomita xihiye: xala xamani atyoite maisa exe xoimanai akereta Enore niraene tyakekota hoka maisaiya aliyakere tyaonahitaha exema — nexa. 18 Hatya xekohaseti judeu axa Jesus: — Waiyexe Xaotyakisatiye, xoareya notyoma hoka kaxekaka nomani wenati waiyexe matyotenehare? nexa. 19 Hoka Jesus nexa ihiye: — Xoana hoka waiyexe haoka natyo? Enore taita atyo waiyexe, maisa atyo hatehitiya aka. 20 Maisa hoka koxaka hasemita Xaotyakiyahonai: “Awa atyo iniyalahare hisoma ohiro kakoa, awa atyo haisa, awa atyo hikaiwa, awa atyo hamaoseratya, haiminisa hexe, hityo xoaha”, nitere — nexa Jesus. 21 — Noxoiminita atyo tyotya hatyo xaotyakiyahonai xema notyaonita — nexa hatyo haliti. 22 Jesus sema nikare iniraine hoka nexa: — Hátitehena himaomanehare. Habetehena tyotya hixiyeharenai hoka hisehena olo maxiyehareharenai ana. Nikare ite hisaona hoka hikaxiyeharexe ite hisaona enokoa nali. Hatyaosetaite hisoheta hoka hisoa noximi — nexa. 23 Hatyohare sema hatyo haliti hoka kalore amaikohare, kahare kaxiyeharexe hoka. 24 Jesus waiya examaikoharene hoka nexa: — Howitihare atyo kaxiyeharexenai nawenane Enore koa maniya. 25 Howitihare atyo kaxiyeharexenai nawenane Enore koa maniya, kamelo howitihare kaxajiyakisakitere awiyahi nakoako xahehare howitini atyo — nexa. 26 Hoka iniraene semehenerenai axene: — Hoka xala ite nikare hoka kaiyakehetehena? nexaha. 27 — Halitinai ana howitihareterehare atyo Enore ana maisa howitiharexe — nexa Jesus ihiyeha. 28 Hatyaoseta Pedro nexa: — Hasemahena, wiso atyo wahalakisa tyotya hoka wisoa hiyema — nexa. 29 — Aliterexe nomita xihiye: Xala xamani atyo ite halakisa hahana, haiyanityo, haximarenenai, hahinaeharenai, haisaninai harenai, Enore xema maniya hawenane hiyeta hoka 30 kalikini ali tyaonitatere xowakaite exahehare kaxekakeheta enomana. Hoka haxowakiyaite wenati waiyexe matyotenehare kaxekakihitiya enomana — nexa. 31 Hatyaoseta Jesus xane haware haxaotyakiraharenai kakoa hoka nehena ihiyeha: — Xasemahena, wiyanetatya Jerusalém xeta. Nalityaite iraiti xakaisaseharenai xairahenahere Haliti Ityani tahi akereta kawenatyakehena. 32 Kahalakisakaite majudeuneharenai ana hoka hatyonaite koexahalisene, kirawanahenite, xataholisahenite, 33 mokotyahenite hoka hatyo najikinitaite aisahene. Xakore hoka hanamaki ferakene najikinitaite kaseheta — nexa. 34 Exaotyakiraharenai ana maisa terota waiyekehalakita Jesus niraene. Exe iraehenere tahi metahare tyaona enomanaha hoka maisa Jesus iraitere waiyekehalakita enomanaha. 35 Hatyaoseta Jesus okoi xane kaokehena wenakalati Jericó nali. Hoka hatya haliti maxosehare tyokita ahoti kilihi, axita olo. 36 Hoka sema kahare halitinai jiyehenerenai kasako hoka axahene: — Xoare nemahare nasemita? nexa. 37 Hoka nexaha ihiye: — Jesus Nazaré yere jiyehena — nexaha. 38 Hatyaoseta maxosehare kawiyahena: — Jesus, Davi jikolahare, hairakoaneharehena natyo! nexa. 39 Hoka enaheta xaneterenai mahokoanetyaha ekawira, kasani mema tyaona aokahitaha. Xakore hoka exahehare kinatyaxa kawiyatya: — Davi jikolahare, hairakoaneharehena natyo! nehitiya. 40 Hatyaoseta Jesus tityoa hoka enolokaka aoka. Tyoa kaoka ehaliya hoka Jesus axene: 41 — Xoare notyoma homana haokita? nexa. — Xekohaseti, nowaiyakatyareheta naokowita! nexa ihiye. 42 Hoka Jesus nexa ihiye: — Hiyaiyakahetehena. Kalikini atyo hawaiyeheta hityakekone hiyeta — nexa Jesus. 43 Hatyaoseta waiyakatyarehetehena rotita hoka xane Jesus xema, ihalahare Enore kakoa. Tyotya halitinai waiyaha hatyoharenai hoka ihalahareha Enore kakoa.

Lucas 19

1 Hatyaoseta Jesus xane kaoka Jericó hoka jiyehena wenakalati. 2 Hoka nali hatya haliti kaoloxere tyaonita, Zaqueu nexarexe. Kalorexe noloxa resebetyaseharenai xekohase tyaonita. 3 Hoka kasani waiya aokowita Jesus xakore hoka maisa aliyakere. Kahare halitinai, exahe maisa wahaharexe xoaha hoka. 4 Hatyaoseta tema xane halitinai naheta hoka kakoha halohalo howero kate, waiya maheta Jesus, hatyoaho ijiyanehena hoka. 5 Hoka Jesus hatyo akitihena hoka kenekakoatya waiya hoka nexa Zaqueu hiye: — Zaqueu, hihalahare hexoahetehena. Awisa hihanako nali notyoa notemaka naokowi — nexa. 6 Hatyaoseta Zaqueu ihalahare exoaheta, xane ekakoa hahanako xeta haihalaharene kakoa. 7 Tyotya waiyahene hoka iraehenaha etahi: — Kaxiyani, exe halitite xane nemahena iniyalahare nomasehare hanako! nexaha amaikohareha Jesus kakoa. 8 Hatyo najikinita Zaqueu tityoa hoka nexa Xekohaseti hiye: — Hasemehena, holinite noloxi hiyeta nisa maoloxaharenai ana. Exahe xala xamanite koxaka nokaiwita hoka 4-kite exahexe niseheta enomana — nexa. 9 Hoka Jesus nexa: — Kalikini atyo exe haliti kaiyakeheta iniyalahare maniyata, exahe exe haliti tehitiya atyo Abraão jikolahare. 10 Hiyaiya, Haliti Ityani atyo tyoa taweheta, iyeheta maheta mititereharenae — nexa. 11 Hatyaoseta Jesus xakaihitiya ihiyeha haxaimenekola kakoa iniraene semehenerenai ana. Jerusalém owitehena mokahita hoka exahekolaha hiye hoka motyala okoi Xekohaseti Enore nalitare kalorexe kaotyakehena aokahitaha hoka. 12 Hatyo hiyeta Jesus nexa: — Hatya haliti kalorexe ityani konitare xane hakoa wenakalati seko akiya, kalorexe tyaona hoka hatyo najikinita haikoaheta maheta. 13 Haxanene nahitita kawisa 10-harenai hawakaneharenai hoka isa enomanaha inihatyakahokoseha olohokosenai ouro nomaka, hoka nehena ihiyeha: “Xasemehena, xoare xamanite xisoma exe olo kakoa, exahe xoanere xamanite xakajiyanetene nahaikoahetehenere kijiya”, nexa. 14 — Hoka ihinaeharenai enawenakala yerenai kirawanetene. Hatyo hiyeta axikatya haiyaharenai enajikinita, nexa ihiye maheta: “Kasani exe haliti maisa wiyekohase tyaona waokare”, nexaha maheta. 15 — Hatyaoseta hatyo haliti kalorexe tyaona hoka haikoaheta hawenakala xeta. Hoka hawakaneharenai kawisa, etake olo isehenere enomanaha akiti sema aokowita, xoanere xamani ala kajiyanetyahene hoka. 16 — Hetatiyehare kaoka hoka nexa ihiye: “Xekohaseti, etake olo hokose ouro nomaka hisehenere nomani kakoa 10-hokose olo nakajiyanetene”, nexa. 17 kaiserehare!” nexa.“Hiso atyo wakahare waiyexe! Hiyaiya, hawaiyore atyo hikaxaikota inirere. Hatyo hiyetaite 10-koa wenakalatinai xekohasehare namoka hiso”, nexa. 18 — Hatyaoseta hatisa wakahare kaoka enomana hoka nexa ihiye: “Xekohaseti, etake olo hokose ouro nomakere hisehenere nomani kakoa 5-hokose olo nakajiyanetene”, nexa. 19 atyoite 5-koa wenakalatinai xekohasehare hisaona”, nexa exekohase ihiye. 20 — Hatyaoseta hatya wakahare kaokehitiya enomana hoka nexa: “Xekohaseti, owene holoxa hokose. Nityahalisene imiti taose kakoa hoka nateroakisene. 21 Nomaira hiso. Exahe waiyekehalakita atyo nomani hiyalijiniharene, exahe hiyitatere haiyanai xiyehare, maisa xakore hixiyehare xini hoka. Exahe himixitatere, maisa xakore hiyafera xini hoka”, nexa. 22 Hoka nexa ihiye: “Hiso atyo wakahare maisa waiyexe! Hiraene kakoitaite iniyalahare namoka hiso. Waiyekehalakita atyo homana noxalijinihalini, exahe niyitere haiyanai xiyehare, maisa xakore noxiyehare xini hoka. Exahe nimixiterehare nomaxafirinihare. 23 Xoana hoka maisa noloxi olo xomokakala hanako hekoti hamokita? Nikareya hamokarene hoka noxanini hekotaiya, nahaikoaheta hoka kajiyanexeya naresebehetene”, nexa. 24 — Hoka nexa nali tyaoniterenai hiye: “Xiyeheta olohokose enonita hoka xisene 10-hokose olo kakoare ana”, nexa. 25 koxaka atyo 10-hokose olo kakoare!” nexaha. 26 — Hoka xekohaseti nexa: “Aliterexe nomita xihiye: xala xamani atyoite kalore kakoare hoka exaheharexe ite kaxekakihitiya enomana. Xakore hoka xala xamani atyoite maisa xoare kakoare hoka exahe inirere kakoare ene hoka iyehenahitene atyoite enonita. 27 Hoka kalikini xanolohena ali nahalakoiharenai, kasani emaxekohasehareneha notyaona aokiterenai hoka xaisehenahene nahalakoita!” nexa. 28 Hatyo iraehenere najikinita Jesus xanehitiya enahetaha Jerusalém xeta. 29 Hatyaoseta xane kaokehena wenakalatinai Betfagé, Betânia xoaha haliya, hoka Oliveiras tyairiya nalita axikatya hinamahare haxaotyakirahare haheta maniya, 30 hoka nexa ihiyeha: — Xiyanehena exe wenakalati waheta maniya tyaonitere nali. Xikaokehenaite hoka owene ite borikose exolatyakahare tyaonita, maokatyakaharetata eheno. Hoka maika xamaxolatene hoka xisoa ekakoa ali. 31 Maika xala xamani axehena xiso, exahe xoare maheta xamani xaolihenene hoka xexa ihiye,“Xaotyakisatiye aokitene haomana”, xexa ihiye — nexa. 32 Xaneha hoka Jesus iraetere akereta taita waiyaha. 33 Aolihenaha borikose hoka ekaxaikotyaseharenai axahene: — Xoana hoka borikose xaolihena? nexaha. 34 — Xaotyakisatiye aokitene haomana hoka — nexaha. 35 Hatyaoseta nolokaha borikose Jesus ana. Hoka mokaha eheno haimanasenaiha hoka kahinaetyaha Jesus tyoka eheno maheta. 36 Hatyoseta Jesus jiyehena hoka halitinai haimanasenaiha mokahitaha ahotyaho. 37 Hatyaoseta kaokehena Jerusalém haliya, Oliveiras tyairiya xexoakala nalihena hoka kahare halitinai ekoamaniya tyaoniterenai xanetaha exema. Awaiyetiterenenai ihalaharehenaha Enore kakoa hoka kinatyaxa kawiyahenaha, tyotya xoalini hare enómane waiyehenaherehare hiyeta. 38 Hoka nexahitaha: — Kasani Xekohaseti Enore waiye moka kalorexe enexare kakoa tyoiterehare waokita! Wenati waiyexe enokoa nali, exahe Enore kakoa kaihalaharetyaka waokita! nexaha. 39 Hatyaoseta haiyaharenai fariseunai tyaoniterenai kaharexe halitinai koni nexaha Jesus hiye: — Xaotyakisatiye, hiwatyalihena hikoamaniya tyaoniterenai hoka mema tyaonaha! nexaha. 40 — Aliterexe nomita xihiye — nexa Jesus: — Memaiya tyaohenahitaha hoka sehalinaiya kawiyatya — nexa. 41 Hoka Jesus xane kaokehena Jerusalém haliya hoka waiya wenakalati hoka tiya ekawa. 42 Hoka nexa: — Kaxiyani, Jerusalém! Kalikinitaiya atyo waiyekehalaka homana, xoare xamaniya hisoma hoka wenati waiyexe koamaniya hawenaneheta hoka ehekoreya! Xakore hoka kalikiniya atyo maisa hatyoharenai waiyekehalakita homana. 43 Hiyaiya, haxowaka ferakenehenaite hoka hahalakoaharenaite talahokotya hiso tolokoiyohi kakoa, exahiyatyahaite hiso, exahe ehotyasekoatyahaite hiso tyotya maniyata. 44 — Mawenekoaretyahaite hiso, tyotya hikoa tyaoniterenai xoaha. Maisaite sehali hali heno tyaohitita. Hiyaiya, maisa atyo waiyekehalakita homana Enore tyoa iyeheta hiso aokowihenere xowakere — nexa. 45 Hatyaoseta Jesus xane isoa Iraexatyakalati Hanako hoka aehikoaheta betetiterenai. 46 Nexa ihiyeha: — Iraiti Waiyexe kaxairatyakehenere nali exakere xairatyoare tyaonita Enore niraene: Nohani atyoite Iraexatyakalati Hana kakaexaretyaka, nexa. Xakore hoka xiso atyo kaiwarexenai xateroakisakala niyahare xamokene — nexa Jesus ihiyeha. 47 Jesus aotyakijita halitinai ferakiti nihatyaka Iraexatyakalati Hanako. Hatyaoseta sacerdotenai xekohasenai, Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai, judeunai nityohalitiranae xoaha aisahene aokowihenaha. 48 Xakore hoka maisa aliyakere nikare mokarahene, tyotya halitinai awaiyetyahitaha exaotyakira hoka.

Lucas 20

1 Haxowaka Jesus Iraexatyakalati Hanako tyaonita hoka aotyakijita halitinai, exahe xakaita ihiyeha Iraiti Waiyexe tahi. Hoka sacerdotenai xekohasenai, Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai, judeunae nityohalitiranai xoaha kaokaha enomana 2 hoka axehenahene: — Hiyakaihena wihiye, xala niraene kakoare hiso hoka exeharenai hisomita? Xala axikatya hiso hoka nikare hisaonita? nexaha. 3 Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Natyo tehitiyaite naxa xiso. Hoka xekoaxahena: 4 Xala niraine xema João batixatya haliti? Xoana Enore niraene xema, xoana halitinai niraene xema kore? nexa. 5 Hatyaoseta hekota hatyo kakoaha axakakoahenaha: — Xoare wehenaite?“Enore niraene xema”, wexaiya hoka nexaiya axa wiso: “Xoana hoka maisa xityakekota João?” 6 Exahiya,“Halitinai niraene xema”, wexa hoka exe halitinaiya mokotyaha wiso sehali kakoa. Hiyaiya, João atyo iraiti xakaisasehare terota aokahitaha — nexaha. 7 Hatyo hiyeta nexaha: — Maisa wawaiyorexe. Kala xala niraene xema xamani João batixatya — nexaha. 8 — Hoka natyo tehitiya atyoite maisa noxakaita xala niraene xema exeharenai notyomita — nexa Jesus. 9 Hatyaoseta Jesus exakere aimenekotya halitinai ana: — Hatya haliti fitya uva katenai hamasenekoa hoka halakisene haiyanai halitinai ana kaxaikone maheta hoka xonehena hoka irakakakoahenahitene maheta. Hatyaoseta xane seko akiya hoka waha tyaona. 10 Iximexaka xowakehena hoka axikatya hatya hawakanehare, isehenahitaha maheta enomana holini. Xakore hoka masene kaxaikotyaseharenai mokonasetene hoka axikahenahitene eháre firereta. 11 Hatyaoseta axikahitiya hatya hawakanehare, xakore hoka mokonasehenahitiyene. Haihare xakere mokahene hoka axikahenahitene eháre firereta. 12 Hatyaoseta axikahitiya hatisa hawakanehare, xakore hoka masene kaxaikotyaseharenai mokotyahene tehitiya hoka axikahenahitene. 13 — Hatyaoseta masene xekohasehare ahekotya: “Xoanaite notyaohena? Naxikatyaite nityani noxiyakawali. Hatyo atyoite hoka aiminisahene”, nexa. 14 Xakore hoka masene kaxaikotyaseharenai waiyaha ityani hoka nexaha: “Exe atyo masene xekohasehare ityani. Nikahena hoka waisene hoka masene ite womanere tyaona”, nexaha. 15 Hatyaoseta otokaha ityani hoka xaneha haware ekakoa masene nonitata hoka aisahene. Hatyaoseta Jesus axahene: — Xoanaite masene xekohasehare mohena hatyo masene kaxaikotyaseharenai xaoka? 16 Tyoaite hoka aisehena hatyo halitinai, exahe isehitiyaite hahananehare hahotyalinai masene kaxaikotyaseharenai ana — nexa. Semaha hatyoharenai hoka nexaha: — Kasani maisa nikare kawenatyaka waokare! nexaha. 17 Xakore hoka Jesus waiye wahakotya enomanaha hoka nexa: — Iraiti waiyexe kaxairatyakehenere atyo nexa: “hali hati nomaseharenai maxaokarehenere atyo hati nekesako kaxomokaka”, nexa. 18 Xala xamaniya atyo exoa hatyo sehali heno hoka taikoehekoa atyoite. Hoka hatyo sehaliya atyo hatya heno exoa hoka miyoheteniya atyo — nexa. 19 Hatyaoseta Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai, sacerdotenai xekohaseharenai xoaha ana waiyekehalakita. Jesus xaimenekola atyo etahiha iraeta, hoka otokahene aokowi hatyo xowaka. Xakore hoka mairahitaha halitinai hoka maisa xoana mokahitene. 20 Hatyaoseta kaxaikohenaha Jesus. Bakatyaha haiyaharenai halitinai hoka axikatyahene axaha maheta Jesus. Hoka waiyexeharexenai aokowiha hoka Jesus nawenane waiyaha hoka kasani hairaine kakoita komaniyatyoa aokahitaha hoka iraeharetyahene maheta. Nikare tyaona hoka hatyohare hiyeta otokahene hoka isahene aokowiyahitaha kalorexe ana. 21 Hoka hatyo halitinai axahene: — Xaotyakisatiye, waiyekehalakita atyo womana. Hiraeterehare, haotyakijiterehare atyo aliterexe. Waiyekehalakita tehitiya womana. Hakakoa atyo hiyaiyita halitinai, hoka aliterexe kakoa haotyakijita halitinai Enore aokitere akereta. 22 Hoka hiyakaihena wihiye: Xoana wiyaotyakisakaho ala axakoanetita, xoana mahokoanetita kore ala wiyekane olo kalorexe Roma yere ana? nexaha. 23 Hoka Jesus otya iniyalahare exahekolaha hoka nexa: 24 — Xama ali nomani hatya olo hokose. Hoka xala nexare exahe tiho niyakotini exe olo hokose hiye? nexa. — Kalorexe — nexaha. 25 Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Xoare xamani atyo kalorexe Roma yere anere hoka kalorexe ana xisene. Xoare xamani Enore anere hoka Enore ana xisene — nexa. 26 Hoka maisa Jesus aliyakere xoare tahi kakoa iraeharetyahitaha halitinai nahalakoa. Hatyo hiyeta mema tyaonaha, hakaharetyoaha exekoaxala kakoa. 27 Hatyaoseta haiyaharenai saduceunai tyoaha Jesus ana. Enomanaha haliti wainihena hoka maisa kasehetere. Tyoaha Jesus haliya hoka nexaha: 28 — Xaotyakisatiye, Moisés atyo exakerexe aotyakisa wiso: Hatya halitiya waini hoka haiyanityo maisanihalota halakisa hoka iximarene atyoite tyaoheta hatyo wainiyanenehenolo kakoa. Hoka kaisaniha hoka enaxenane wainihenere ene ityaninai kaxaokaka maheta aoka. 29 — Hoka 7-harenai haximarene kakoarenai tyaonahitaha hoka enahetahareha kaiyanityo hoka maisanihareta waini. 30 Hoka ihiyetare iximarene tyaoheta hatyo wainiyanenero kakoa, xakore hoka wainihitiya maisanihareta. 31 Nikare ihiyetare iximarene tyaohitiya ekakoa hoka wainihitiya. Nikare makere tyaonaha hatyo haximarene kakoarenai: tyotyaha wainiha maisaniharahitaha ekakoa. 32 Hatyo najikinita ohiro tehitiya waini. 33 Nikarite hoka xala exanityo kaisere ite hatyo ohiro tyaohetehena, kamatinai kasehetehenere xowakiya? Hiyaiya, tyotyaha atyo tyaonaha ekakoa — nexaha. 34 Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Ali waikohekoa atyo halitinai kaiyanityota, exahe ohironai hoka kaiyanenahitaha. 35 Hoka kasehetehenerenai, exahe wenati haxowaka niyahare anerenai terota atyoite maisa tyaonakakoahenahititaha. 36 Hiyaiya, anjonai akeretaha atyoite, exahe maisaiya atyo wainihenahititaha. Enore ityaninai atyo, hiyaiya, kasehenahitaha atyo. 37 — Hiyaiya, waiyekehalaka atyo Moisés xakai kamatinai kaseneheta tahi. Hananehaliti kiritere tahi iraehenere xowaka. Enore tahi xairatya hoka Enore atyo Abraão, Isaque, Jacó xoaha Nenorexa aoka. 38 Hatyoharenai atyo hotikijita hoka Enore atyo kasexenai Nenorexa, maisa kamatinai Nenorexa xini. Hiyaiya, enomana atyo tyotyaha atyo kasetaha — nexa. 39 Hatyaoseta haiyaharenai Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai nexaha: — Ehekore hekoaxatya, Xaotyakisatiye — nexaha. 40 Hatyaoseta maisa kinatyatyako axehenahititene. 41 Hatyaoseta Jesus axahene: — Aliyakerexe hoka Enore Kalorexe Aohenere atyo Davi jikolahare aokahitaha? 42 Hiyaiya, hatyo Davi atyo exakere nexa, Salmos nanekoa nali: Nexa Xekohaseti Noxekohase hiye: “Hisokehena nofihini maniya 43 hahalakoaharenai hikiji katyahe namohenere kijiya”, nexa. 44 Hiyaiya, Davi atyo Haxekohase aokene, hoka aliyakereya Enore Kalorexe Aohenere atyo Davi jikolahare xaohena? nexa. 45 Halitinai semaxematyahitaha Jesus niraine hoka nexa haxaotyakiraharenai hiye: 46 — Xiriharira Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai kakoa. Hatyonai atyo awaiyetyahitaha haetonaneha imiti waiyeharexe ako, exahe wetekokoa hoka kasani halitinai haxaiminiraha kakoa katyawaxaha ihiyeha aokahitaha. Xanehenaha xahohisakoatyakalati hanako hoka waiyexe okahakalati koa tyokahitaha, exahe nakairati xowakehena hoka kasani okahakalati waiyexe koa tyokaha aokowihitaha. 47 Exahe kaiwahitaha, mehotyahitaha wainiyaneneronai xiyehalo. Hoka teraharetyoaha aokowihenaha hoka waha tahi iraexatyahitaha. Hatyo hiyeta iniyalahare kaxomokakehenahere atyoite exahehare niyalahare — nexa.

Lucas 21

1 Jesus tityoita Iraexatyakalati Hanako hoka wahakoita halitinai ana hoka waiya kaoloxerenai xomokala kajali olo nitini ako. 2 Waiya tehitiya hatya wainiyanenero maoloxahalo xomokala hinama hokose olo, inira xaimanexe. 3 Hatyo hiyeta nexa: — Aliterexe nomita xihiye: exe wainiyanenero maoloxahalo atyo isa tyotya haiyaharenae xahexe. 4 Hiyaiya, haiyaharenai atyo isa kamawanetere hiyeta. Hoka exe atyo, maoloxahalo kaiserehare xakore hoka hanakaira haxiyehalo niyahare tyotya isa — nexa. 5 Haiyaharenai iraetaha Iraexatyakalati Hana tahi, enawaiyehare ihiye tyaoniterenai sehalinai exahe xoalinihare kaxekakiterehare tahi. Hoka Jesus nexa: 6 — Haxowaka ferakenite tyotya exe xiyaiyitereharenai kamawenekoaretyakeheta. Hoka maisaiya hatya sehali hatya sehali heno tyaohitita — nexa. 7 Hatyaoseta axahene: — Xaotyakisatiye, xoana xowakaite hatyoharenai kaotyakehena? Xoare hare hotohare ite kaotyakehena hoka hatyoharenai kaotyakene hotikihena? nexaha. 8 — Maika xirihare hoka maisa xala hare maoseraita xiso. Hiyaiya, kahare tyaite nexare kakoa kaotyakehenaha hoka nehenaha: “Natyo atyo Enore Kalorexe Aohenere”, exahe,“Koxaka atyo enaose xane hikoa”, nehenahatyaite. Xakore hoka awa atyo hatyoharenai niraene xema xisaona. 9 — Awa atyo ximairehena xasemehena xaisakakoati, xalijinihare tyaoniterenai tahi hoka. Hatyoharenai hotohare atyoite kaotyakehena. Xakore hoka maisa tyaite hatyo xowaka imiyanaose xane hikoahenere — nexa. 10 — Hahotyalihare ite xane hahotyalihare kakoa aisakakoahena, exahe hakoatare ite xane hakoatare kakoa aisakakoahena. 11 Haiyanai koaite kaotyaka waikohe tatakoane, exahe nakiti, kawe akiti kaheneharexe xoaha. Kahare ite xoalini hare amairakisare kaotyaka, exahe xoalini hare ite enokoa nali kawaiyaka. 12 — Xakore hoka tyotya hatyoharenai kaotyakehenere nahititaite xikaxotokaka, xikairaeharetyaka. Xikakolatyakaite axaha maheta xiso xahohisakoatyakalati hanako hoka hatyo najikinitaite berexoako xikaxomokaka. Nohiyetite xikakolatyaka kalorexenai, xekohasetinai nahalakoa. 13 Nikare ite xikaxomokaka hoka hatyo xowakaite Iraiti Waiyexe xiyakaihena ihiyeha. 14 Hoka xasemehena: maisaiya hatyo nahitita xahekohena xikahawaonitaretyoane xiraene tahi kakoa. 15 Hiyaiya, natyota atyoite nisa xomana iraiti, exahe waiyoliniti hoka xahalakoaharenaite maisa jiyahaotyahitaha xiso, exahe matyakekotyahitaha xiraene. 16 Exahe xexenai, xiximarenenai, xihinaeharenai kaisereharenai taite aberexotyakisaha xiso. Hoka aisahaite haiyaharenai xinekonitare. 17 Tyotyahaite kirawaneha xiso nohiyiti. 18 Xakore hoka maisaite hakase hekoti xisekase mitita. 19 Maika heko xisaona nokoamaniye. Hiyaiya, nikare atyoite xisaona hoka xikaiyakeheta — nexa. 20 Jesus nehitiya: — Maika xiyaiyehena Jerusalém exahiyatyoare sorarenai kakoare hoka waiyekehalaka xomana: Mawaheneta atyoite hoka kamawenekoaretyakehena. 21 Hatyo hiyeta maika xala xamani Judéia koa tyaonita hoka tekoahenaira tyairi koni xeta. Maika xala xamani wenakalati tyaonita hoka kikisoahetehena rotitaira enakoata. Maika xala xamani mase tyaonita hoka awa atyo haikoahetehena wenakalati. 22 Hiyaiya, hatyo xowaka atyoite judeunai nómane iniyalahare hiyeta kahenehare kaisere tyaona, hoka hatyo xowakaite tyotya Iraiti Waiyexe kaxairatyakehenere iraehenereharenai kaotyakehena. 23 Kaxiyani, hatyo xowakiya atyoite howitihare tyaohena tifalonai, xoimaisanironai xoaha ana! Hiyaiya, howitiharexe wenati atyoite kaotyaka waikohekoa, exahe Enore xomokala iniyalahare atyoite kaotyaka judeunai ana. 24 Kahare ite kaxaisakaha kesekase kakoa, exahe haiyaharenaite kakolatyaka alita eberexotyakaharenai akereta tyotya wenakalati kalokoarenai xeta. Exahe majudeuneharenaite tyaonaha Jerusalém nali, nalita kakikisakehetehenahere kijiya — nexa. 25 — Xoalini hare ite kaotyaka kamai, kaimare, xoresenai xoaha hiye. Hoka waikohekoaite tyotya haliti hotyalinaite mawaiyeharehenaha kalore, hamairaneha one kaloxere, exahe one ainakoiyatyoitere nemahare hiyeta. 26 Hakakoare waikohekoaite kahare halitinaite mawaiyehareha kalore, hamairaneha, haxahekolaha xoalinihare kaotyakene tahi xoaha hiyeta. Hiyaiya, enokoa nali kinatere tyaoniterenaite maiyaterehare tyaohitita. 27 Hatyaosetaite Haliti Ityanite kaotyakehetehena hoka exoahetehena kaiminiti konita, iyateliti, kalorexe xaokanatyakalati xoaha kakoa. 28 — Hoka maika exeharenai kaotyakehena hoka maika heko xikinatere xisaona exahe maika xakenekakoahena. Xiyaiya, mawaheneta atyoite hoka xikaiyakehetehena — nexa Jesus. 29 Hatyaoseta Jesus exakere aimenekotya enomanaha: — Xasemehena, halohalo exahe hatyatere atya kate tahi. 30 Xiyaiyehena atyo ehanahinai hikoaneheta hoka waiyekehalakita atyo xomana, okoi enonenehetehena. 31 Maika nikareta tehitiya exeharenai kaotyakene xiyaiyehena hoka waiyekehalakaira xomana Enore nalitare Kalorexe okoi haikoahetehenerehare — nexa. 32 — Xotyaxematyaira exeharenai: exeharenaityaite kaotyaka kalikini kasetaterenai tyaonitereharenai makamaneharene nahitita. 33 Hoka enokoa, waikohe xoahanai tyaite maiyareheta, xakore hoka niraini tyatyoite tyaoneta mene — nexa Jesus. 34 Hoka Jesus halakihena hairaene hoka nehena: — Maika xikaxaikoawihena! Awa atyo hisehaliti, oloniti ahekakisare, exahe xawenane ali waikohekoare tahi taita xema xisaona. Hoka maisa hatyo ferakene ximaxatyahanehareta kaotyakihitita xomana. 35 Hatyo ferakene ite kaotyakeheta tanolatyati akereta tyotyaha ana, hakakoare waikohekoa. 36 Hatyo hiyeta maika xikaxaikoawita, exahe xiraexata mene hoka xikaxaihare xisaona tyotya kaotyakehenerehare nonitata. Exahe heko xikinatere xisaona maheta Haliti Ityani nahalakoa — nexa. 37 Jesus aotyakijita halitinai Iraexatyakalati Hanako ferakiti nihatyaka. Hoka makiya xanehitita Oliveiras tyairiya nali nemaka maheta. 38 Hoka tyotya halitinai xanahitaha makiyaseta Iraexatyakalati Hanako semaha maheta iniraene.

Lucas 22

1 Maisa wahehetere Hisehaliti Nakairati Makaorehetyakahare nomaka xowaka Páscoa nexarexe naheta 2 hoka sacerdotenai xekohasenai, xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai xoaha ahekohenaha hametenetaha haxaisaneha Jesus tahi, halitinai amairakisahitene hoka. 3 Hatyaoseta Ahalakoahaliti kamilakoretya Judas Iscariotes nexarexe. Hatyo atyo 12-harenai exaotyakiraharenai konitare. 4 Hoka Judas xane irai sacerdotenai xekohasenai, Iraexatyakalati Hana kaxaikotyaseharenai kakoa, hamatawala Jesus enomanaha tahi. 5 Hoka kalore ihalahareha hoka olo isaha enomana aokowiha. 6 Hoka Judas tyakeko hoka kaxaikohena Jesus matawatya maheta halitinai masemakareneta. 7 Hatyaoseta xane hikoa Hisehaliti Nakairati Makaorehetyakahare nomaka ferakene. Hatyo xowaka judeunai aisahitaha kalanero mokosenai hoka otyaxemahenahititaha Páscoa ferakene. 8 Hatyo hiyeta Jesus axikatya Pedro, João xoaha hoka nexa ihiyeha: — Xiyane nakairati xisoma womana Páscoa niyahare — nexa. 9 Hoka axahene: — Alyako wiyane wisoma hatyoharenai haokita? nexaha. 10 Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Xasemehena: xikaokehenatyaite wenakalati hoka hatya haliti kolaitere tinihalitiri ako haonexa tyaite ahalakoatya xiso. Hoka xiyanira hatyo haliti xema, hatyako isoahetehenere ako kijiya. 11 Hoka maika xexa hati xekohase hiye: “Xaotyakisatiye exakere waxa aokita, aliyeri akoite hatyo, exaotyakiraharenai xoaha kanakairehenaha Páscoa ferakene nahitita?” xexaite ihiye. 12 Hoka hotikisaite xomana halyako kaloakore exomokakotyakahare, ehaore ako. Hoka hatyoakoite xisoma nakairati — nexa. 13 Hoka xaneha wenakalati xeta hoka Jesus niraine akereta tyotya waiyaha. Hoka hatyo nali nakairati tyomaha Páscoa niyahare. 14 Enaose xane hikoa hoka Jesus tyoka mexa haliya haxaotyakiraharenai kakoa 15 hoka nehena ihiyeha: — Nokanakairi terota naokowi xikakoa exe nakairati kalikini Páscoa xowaka, nomakawatihalini nahitita. 16 Hatyo hiyeta nomita: maisaiya xoana hekota nokanakairihitita exehare nakairati, nokanakairihenere aliterexe nakairati kaomakehenere Enore Nawenakala kijiya — nexa. 17 Hatyaoseta Jesus iya erakakalati hoka iraexatya Enore hiye — Ehekore hamokita wiso, Abá — nexa. Hatyaoseta nexa haxaotyakiraharenai hiye: — Xotehena exe hoka xiserehenene ini xakini. 18 Aliterexe nomita xihiye: maisaiya atyo xoana hekota exehare vinhoxa noterehitita, Enore nalitare Kalorexe kaokehetehenere kijiya — nexa. 19 Hatyo najikinita iya nakairati hoka iraexatya Enore hiye. Hatyo najikinita taikasetene hoka irakene haxaotyakiraharenai ana hoka nehena: — Exe atyo noháre hoka kaxekakehenaite kahawaonitaretya xiso maheta. Exakerira xisoma xotyaxemaheta natyo maheta — nexa. 20 Kanakairehenahere najikinita nikareta iyihitiya erakakalati hoka isehitiyene enomanaha teraha maheta hoka nexa: — Hiyaiya, exe atyo notimalaxi, kaxiratyakehenere kahare haliti wanahiya, kaxemaisatyakeheta maheta iniyalahare enómaneha. Exe timalati hiyeta atyo waitare wenati tyaoheta halitinai ana Enore kakoa. 21 — Hoka xasemehena! Matawatyatiye atyo ali tyokita nohakakoani ali mexa haliya. 22 Hiyaiya, Haliti Ityani atyoite wainihena, Enore aokitere akereta. Xakore hoka kirakoanite kaxomokaka Haliti Ityani matawatyasehare — nexa. 23 Hatyaoseta exaotyakiraharenai hatyokakoaha makere axakakoahenaha, xala xamaniya nikare matawahenene. 24 Hatyaoseta exaotyakiraharenai kinatyaxa iraikakoaha, semaha maheta xala xamani enekonitareha kalorexe kaiserehare hoka. 25 Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Kalorexenai ali waikohekoare atyo wakatita halitinai, exahe xekohasetinai atyo“Halitinai hinaeharenai” kaxaokakita. 26 Hoka xisoiya atyo maisa nikare xisaonita. Xakore hoka xinekoni kalorexe kaiserehare tyaonitere atyoite wakahare akereta tyaohena, exahe wakatiterehare atyoite kawakatyakitere akereta tyaohena. 27 Xala masakare kalorexe? Tyokitere mexa haliya kanakaira maheta, xoana etyaisasehare kore? Aliterexe atyo mexa haliya tyokitere kalorexe. Hoka xinekoni atyo natyo atyo tyaijitere akereta notyaonita — nexa. 28 — Hoka xiso atyo eko nohaliye xisaona nomakawatihalininai xowaka. 29 Hatyo hiyeta Baba kalorexe mohenere natyo akeretaite natyo tehitiyaite nikareta namoka xiso. 30 Xisonaite xikanakaira, xisera nawenakali nali, exahe xisokaite okahakalatikoa hoka 12-hotyalinai Israel hotyalinai xekohasenai xisaona — nexa. 31 Jesus nehitiya: — Simão, Simão, hasemehena waiye: Ahalakoahaliti atyo koxaka kahalakisaka hasakaharetya xiso maheta. Xoisaite xiso, masene nomasehare trigose haware mokitere ekase nonitata akereta. 32 Xakore hoka niraexaita atyo hitahi, Simão, maisa hityakekone hahalakijita maheta. Hoka hisaohetehitiyere nokoamaniye xowaka haihalahalinikisa maheta hihinaeharenai — nexa ihiye. 33 Hoka Pedro nexa ihiye: — Nomimiye atyo notyaonita nokaberexotyaki, exahe nowaini maheta hihakakoane! nexa. 34 Hoka Jesus nexa: — Natyo atyo nomita hihiye: awisaite, takoira makawiraharene nahititaite hanamakite himawaiyanenehare haoka natyo — nexa. 35 Hatyo najikinita Jesus axahena: — Xoana maisa xoare hare xaokita naxikahenere xiso ximabosanehare, ximasakolanehare, ximakijitinihare xowaka? nexa. — Maisa xoare waokita — nexaha. 36 Hatyaoseta Jesus nexa: — Hoka kalikini xala xamani atyo kabosanexe, kasakolanexe hoka maika iyehetehenene. Exahe xala xamani maisa kakeserakasexe hoka maika betehena haimanase hoka iya haeho. 37 Hiyaiya, Iraiti Waiyexe kaxairatyakehenere atyo nexa: “Xalijiniharexe akereta kaxomokaka”, nexa. Hoka natyo atyo nomita xihiye: nikare terotaite nokaxomokaki. Hiyaiya, xoare xamani atyoite xairatyoare tyaonita notahi hoka nikare ite nokaxomokaki — nexa. 38 Hatyaoseta exaotyakiraharenaisa nexaha: — Xekohaseti, owene hinamaeho kesekase — nexaha. Hoka: — Ehekore — nexa Jesus ihiyeha. 39 Hatyaoseta Jesus xane, hawenane akereta, Oliveiras tyairiya xeta hoka exaotyakiraharenai xaneha exema. 40 Xane kaoka aokiteraose hoka Jesus nexa: — Xiraexahena maisa xikamaoseratyakita maheta — nexa ihiyeha. 41 Hatyaoseta kikisoa sekose aka enonyahitaha, kala xoana xamani hoka 30-metrone hare. Meholokoa hakaolise kakoa hoka iraexahena, 42 hoka nexa: — Abá! haokaiya hoka hemaisaheta noniti exe erakakalati emakawatikisare. Xakore hoka maisaiya atyo naokiterehare kaomakita hoka maika haokiterehare kaomaka — nexa. 43 Hatyaoseta anjo enokoatare exoa enomana, aihalahalinikisene maheta. 44 Kalore amaikohareta hoka Jesus masakare aiyateretyoa iraexaita. Hoka ewatehirini xata motya timalati tohira ixoita waikoa. 45 Iraexahenere najikinita tityoaheta, haikoaheta haxaotyakiraharenai tyaonitere nali hoka nemakitaha waiyehenahitene, kalore amaikoharahitaha hoka. 46 Hoka nexa: — Xoanere hoka xisemakita? Xatityoahetehena exahe xiraexahena maisa xikamaoseratyakita maheta — nexa. 47 Jesus iraetata hoka kaokehena kahare halitinai. Judas, 12-hare exaotyakiraharenai konitare, tyoita hatyo halitinai kakoa, hoka xane kaoka Jesus haliya sohitanakolisene maheta. 48 Xakore hoka Jesus nexa ihiye: — Judas, xoana hisohitanakolira kakoaite hamatawahena Haliti Ityani? nexa. 49 Hatyaoseta exaotyakiharenai Jesus haliya tyaoniterenai ana waiyekehalaka hoka nexaha: — Xekohaseti, wiyehenaite wikeserakasenai hoka wijiyehena enomanaha? nexaha. 50 Hoka hatya enekonihatareha mokotya kesekase kakoa sacerdotenai xekohasehare wakanehare hoka itinihe aikotya, ifihini maniya. 51 Hoka Jesus watyalini: — Hahalakihenene! nexa. Hatyaoseta itinihe hiye ekaokakisa hakahe hoka awaiyehetene. 52 Hatyaoseta Jesus nehena sacerdotenai xekohasenai hiye, Iraexatyakalati Hana kaxaikotyaseharenai, judeunai nityohalitiranai xoaha tyohenerenai exotokase maheta hiye. — Xoana hoka xisoa nomani kesekase atyalihose harenai kakoa xotoka maheta natyo xalijiniharexe akereta? 53 Ferakiti nihatyaka notyaonita xikakoa Iraexatyakalati Hanako, xakore hoka maisa atyo xotokare natyo. Hoka kalikini terota atyo nikare xiyomokala natyo, exahe makaliroti niyatere xoaha hiyeta tehitiya — nexa. 54 Hatyaoseta Jesus otokaha hoka xaneha ekakoa sacerdotenai xekohase hana xeta. Hoka Pedro sekoseta xaneta exema. 55 Hatyaoseta xane kaokaha hoka airihityaha wetekokoa hoka Pedro xane tyoka, hatyo tyokalyaosetiterenai haliya. 56 Hoka hatya wakahalo waiyene tyokita nali irikati haliya hoka waiye wahakotya enomana hoka nexa: — Exe haliti tehitiya ene Jesus haliya tyaonita — nexa. 57 Hoka Pedro teraharetyoahena hoka nexa: — Ohiro, maisa atyo nowaiyanihare xini! nexa. 58 Hatyohekota mawahaneta, hatya haliti waiyehitiyene nalita hoka nehitiya ihiye: — Hiso tehitiya atyo enekonitareha — nexa. Hoka Pedro nehitiya: — Maisa atyo enekonihatareha xini natyo — nexa. 59 Hatyaoseta kala wahasehena hoka hatya aiyateretyoa exahita: — Aliterexe atyo hisaonita ene ehaliya. Hiyaiya, Galiléia koa yere tehitiya atyo hiso — nexa. 60 Xakore hoka Pedro nexa: — Maisa atyo waiyekehalakere nomani hatyo hiraitere! nexa. Hatyo xowaka, iraetata ene hoka takoira kawisa. 61 Hatyaoseta Xekohaseti ehaikoahare hoka kinatya wahakotya Pedro ana. Hoka oteheta Xekohaseti iraitere ekakoa: “Awisaite, takoira makawiraharene nahititaite hanamakite himawaiyanenehare haoka natyo”, nehenere. 62 Hatyaoseta Pedro hikoaheta nalita hoka tiya, kalore amaikohare hoka. 63 Hatyaoseta halitinai Jesus kaxaikoterenai koexahalihenahene, mokohenahene xoaha. 64 Talatyaha exosenaiha hoka nexahitaha ihiye: — Hotehena, xalatya mokotya hiso! nexahitaha. 65 Hoka kahare xoalini hare iraihitaha ekakoa, kahare watoxaharetyahene. 66 Ferakoa ihiyeha hoka judeunai nityohalitiranai, sacerdotenai xekohasenai, Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai xoaha ahohisakoatyakakoaha. Hatyo najikinita Jesus nolokaka aokaha xekohasetinai ana. 67 Hatyaoseta axehenahene: — Hiyakaihena wihiye: xoana, Enore Kalorexe Aohenere hiso? nexaha. Hoka nehena ihiyeha: — Exahiya atyo,“Há, natyo”, nomi xihiye hoka maisaiya atyo xityakekota natyo. 68 Exahiya naxa xiso hoka maisaiya xekoaxaita nomani. 69 Hoka kalikinita atyoite Haliti Ityani xane tyokehena Enore maxaexahityakahare niyaterexe fihini maniya — nexa Jesus. 70 Hatyaoseta tyotyaha axahene: — Hoka xoana, Enore Ityani hiso? nexaha. — Xiso atyo nikare xiraeta — nexa Jesus ihiyeha. 71 Hoka tyotyaha nexaha: — Maisaiya xoare maheta waxehitita etahi! Hiyaiya, wisota atyo wasema iniraene! nexaha.

Lucas 23

1 Hatyaoseta tyotyaha tityoahenahitaha hoka xaneha Jesus kakoa Pilatos nali. 2 Nali iraeharehenahene hoka nexaha: — Wotoka exe haliti, mawaiye nawenanetita wihinaeharenai hoka. Exahe olo maxekakene aokita Kalorexe Roma yere ana. Exahe Enore Kalorexe Aohenere tehitiya aokowita, xekohaseti atyo — nexaha. 3 Hatyaoseta Pilatos axa Jesus: — Xoana, judeunai xekohase hiso? nexa. — Hiso atyo nikare hiraeta — nexa Jesus ihiye. 4 Hatyaoseta Pilatos nehena sacerdotenai xekohaseharenai, exahe tyotya halitinae xoaha hiye: — Maisaiya xoare xemere exe haliti kaxaisaka naokita — nexa. 5 Xakore hoka exahehare aiyateretyoaha exahita: — Exe atyo mawaiye nawenanetita Judéia koa tyaoniterenai. Galiléia koa hotohare nikare tyaona hoka kalikini ali kaoka — nexaha. 6 Hatyoharenai sema Pilatos hoka axahene: — Xoana exe haliti Galiléia koa tare? nexa. 7 Sema, Jesus atyo Herodes kaxaikotere nalitare hoka Pilatos axikatene enomana, Herodes hatyo xowaka tehitiya nali Jerusalém tyaonita hoka. 8 Herodes waiya Jesus hoka ihalahare, semita etahi hoka toahiyita waiyene aokowita. Kasani waiya aokowita xoalini hare metaharexe maomakahare waiyexe enómane. 9 Hatyo hiyeta axehekoatya Jesus, xakore hoka maisa ekoaxaita enomana. 10 Hatyaoseta sacerdotenai xekohasenai, Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenai xoaha tityoaha hoka iraeharetyaha kahare Jesus. 11 Herodes tehitiya hasorarexanai kakoa koexahalisa Jesus, maisa aiminisahitene. Hatyaoseta mokaha ihiye imiti nase waiyeharexe hoka axikahenahitene Pilatos ana. 12 Herodes, Pilatos xoaha, hatyo nahitita hamahinaeharene aokakakoahitere, hatyo ferakene hahinaehare aokakakoaha. 13 Hatyaoseta Pilatos ahohisakoatya sacerdotenai xekohaseharenai, judeunai nityohalitiranai, halitinai xoaha 14 hoka nexa ihiyeha: — Xiso atyo xakolatya exe haliti nomani, xihinaeharenai mawaiye nawenanitita xaoka hoka. Xakore hoka xityotya xihaotita naxehekoatene hoka maisa xoare harenai nasemita etahi hatyo xiraeharetiterenenai akiti. 15 Exahe Herodes tehitiya maisa xoare hare iniyalahare semita. Hatyo hiyeta axikahetehitiyene womana. Nikare hoka aliterexe atyo exe haliti maisa xoare hare tyomita hoka mahaiya aliyakere kaxaisakita. 16 Kala emokonasetyaka naoka. Hatyo najikinitaite nahalakisene hoka xaneheta — nexa. 17 Páscoa xowakehena hoka Pilatos aihikoahitita hatya berexoakota halitinai xaxane ximita hoka nikare irae. 18 Hatyaoseta tyotya halitinai kawiyahenaha: — Barrabás haihikoahetehena womana hoka hatyo haliti xaisaka haohena — nexaha. 19 Barrabás hatyo xowaka kaberexotyaka mawaiye nawenanititere wenakalatikoarenai exahe katawanetere xoaha hiyeta. 20 Hatyaoseta Pilatos, kasani halakiheta aokowita Jesus hoka iraihitiya halitinai kakoa, 21 xakore hoka exahehare kawiyatyaha: — Haberekohenene atyalihose xaimaholatyaka hiye! Haberekohenene atyalihose xaimaholatyaka hiye! nexaha. 22 Hoka Pilatos nehitiya ehanamakinihena hiye: — Hoka xoare iniyalahare tyoma? Maisa xoare enómane iniyalahare nowaiyita hoka mahaiya exaisaka naokita! Emokonasetyakaite naoka hoka hatyo najikinitaite nahalakihetene — nexa. 23 Xakore hoka heko kinatyaxa kawiyatyaha, kasani Jesus kaberekotyaka atyalihose xaimaholatyaka hiye aokahitaha. Hoka ekawiyalaha jiyahaotene. 24 Hatyaoseta Jesus kamane aoka Pilatos axahitere akereta. 25 Exahe aihikoaheta enomanaha haliti aokahitere, etake kaberexotyakehenere mawaiye nawenanititere exahe katawanakaitere xoaha hiyeta. Hoka halakisa Jesus enomanaha hoka aokahitere akereta mokahene maheta. 26 Hatyaoseta sorarenai xaneha Jesus kakoa. Hoka ahotyaho ahalakoatyaha hatya haliti, Simão nexarexe, wenakalati Cirene yere, maseta ene tyohitita. Hoka otokaha Simão hoka atyalihose xaimaholotyaka kolatyaka aokaha ihiye hoka Jesus xema xane aokaha. 27 Kahare halitinai xanetaha exema. Enekoniha haiyahalonai ohironai tiyahitaha, amaikohaloahitaha ekawa. 28 Hoka Jesus ehaikoahare enomanaha hoka nexa: — Ohironai, Jerusalém yolonai! Awa atyo xitiya nokawi, xakore hoka maika xikawa exahe xityaninai kawa xitiyahena! 29 Hiyaiya, haxowaka ferakenehenaite hoka tyotyahaite nexaha: “Waiye kaiserehare atyo ohironai maisanihalonai ana, exahe xoima maxawenakirahalonai ana, exahe xoimanai maxaokokirahalonai ana!” 30 Haxowakaite tyotyahaite nexaha tyairinasenai hiye: “xoahena wiheno hoka xateroakisa wiso!” Exahe nexaha tehitiyaite tyairinai hiye: “xoahena wiheno hoka xaxaihonotya wiso!” nexahaite. 31 Hiyaiya, nikareya kaxomokakita mowisati eholitata hoka xoanaite kaxomokakehena nirehena hoka? nexa. 32 Xaneha tehitiya hinamahare xalijiniharexenai kakoa, kaxaisakaha maheta Jesus hakakoane. 33 Xane kaokaha ekakoaha“Seriti Nahe” aokahitere nali hoka berekotyaha Jesus atyalihose xaimaholatyaka hiye, exahe ehaliya hoka hinamahare xalijiniharexenai berekotyaha atyalihose xaimaholatyakanai hiye. Hahare ifihini maniya, hahare ewatone maniya xoaha. 34 Hatyaoseta Jesus nehena: — Abá, maika exe halitinai nómane iniyalahare hemaotyaneheta, maisa atyo waiyorexe háomaneha kakoa — nexa. Hatyo najikinita sorarenai hasakaharetyakakoaha hoka Jesus nima irakakakoaha hatyokakoaha. 35 Hoka halitinai nali tyaonahitaha hoka wahakotyahitaha. Hatyo nase judeunai nityohalitiranai koexahaxatyahitaha Jesus kakoa hoka nexahitaha: — Haiyanai atyo iyehitita. Hoka maika hatyota iyoawiheta, aliterexe atyo Enore Kalorexe Aohenere hoka! nexahitaha. 36 Sorarenai tehitiya koexahaxatyaha ekakoa. Kaokaha Jesus haliya hoka isehenaha vinhoxa ewaxirahare enomana 37 hoka nexahitaha: — Aliterexe atyo judeunai xekohase hiso hoka hisota hiyoawihetehena! nexahitaha. 38 Taba taose hiye, ehao maniya, xairatyoare tyaonita exakerexe: EXE ATYO JUDEUNAI XEKOHASE 39 Hatya nali xalijiniharexe kaberekotyakehenere aiyalatya enomana hoka nehena: — Xoana, maisa hiso xini Enore Kalorexe Aohenere? Hoka hiyoawihetehena hisota hoka hiyeheta tehitiya wiso — nexa. 40 Hoka hatya watyalihenene hoka nexa: — Xoana, maisa himairare Enore? Wityotya atyo hakakoa wikaxomokakita. 41 Iniyalahare wiyomokaka atyo kaxemerexe, hiyaiya, iniyalahare atyo wikaxomokakita wománenai hiyeta. Hoka hatyo atyo maisa xoare iniyalahare tyomare — nexa. 42 Hatyaoseta nexa Jesus hiye: — Jesus, hotehetaira natyo, hisohetehenere Kalorexe hisaona maheta xowaka — nexa. 43 Hoka Jesus nexa ihiye: — Aliterexe atyo nomita hihiye, awijita atyoite hisaona nohaliye wenakalati waiyexe nali — nexa. 44 Hatyaoseta kala totahikoahena hare hoka kamai maxaokanala hoka tyotya waikohekoa makaliro tyaona makakoahena kijiya. 45 Hoka Iraexatyakalati Hanako imiti taose tyaonitere nekese taose halalakoa. 46 Hatyaoseta Jesus kawiyatya kinatyaxa: — Abá, hikahekoa nahalakisa nisekohare — nexa. Nikare iraehenere najikinita waini. 47 Hatyaoseta Roma yerenai sorare xekohasehare waiya hatyoharenai hoka tyakeko Enore hoka nexa: — Aliterexe atyo exe haliti maisa iniyalahare nomasehare xini — nexa. 48 Tyotya nali hohisakoahenerenai waiyaha maheta nikare kaxomokakehenere waiyaha hatyoharenai hoka haikoahenahitaha hahanaha xeta haxamaikohareneha, exahe hatikolalinaiha hiye hamokolaha kakoa. 49 Tyotya Jesus hinaeharenai, exahe ohironai Galiléia ta tyohenolonai exema xoahanai, sekota tyaonahitaha hoka wahakotyahitaha tyotya hatyoharenai ana. 50 Hoka nali tyaonita hatya haliti, José nexarexe, wenakalati Arimatéia yere, Judéia koa nali. Hatyo atyo waiyexeharexe, aiminisare, exahe atyahita Enore nalitare Kalorexe xahita. 51 Xekohasetinai konitare xakore hoka maisa haiyanae kalorexenai niraekakoane, exahe tyomehenahere ehekoreta enomana. 52 Hoka José xane Pilatos ana axa maheta Jesus háre. 53 Hatyaoseta iyeheta eháre atyalihose xaimaholatyaka hiyeta hoka olahisetene imiti kese taosero kakoa. Hatyaoseta mokene xawatyakalati kasekakotyakehenere tyairi hiye ako. Maisa xala hare hatyoako kaxomokakehenere. 54 Exowaka sextafeira, okoi sábadohena. 55 Ohironai Galiléia ta xanehenolonai Jesus xema xaneha José xema hoka waiyaha xawatyakalati, exahe Jesus xomokaka xoaha. 56 Hatyaoseta haikoahenahitaha hahanaha nali xeta hoka tyomaha airaxeronai eháre niyahare maheta. Hoka sábado xowaka kawiniha Xaotyakiyaho aokitere akereta.

Lucas 24

1 Domingo xowaka witita, ohironai xane xawatyakalati xeta hoka tyomehenahere airaxeronai kolatyaha. 2 Hoka waiyehenaha atyo, xawatyakalati xisoakalahore sehali taose atyo koxaka kaiyakeheta. 3 Hoka isoaha xakore, hoka maisa waiyehenahititaha Xekohaseti Jesus háre 4 hoka maisa aliyakere ahekotya xaka mokahene. Hoka eharehena rotita enahalakoaha kaotyaka hinamahare halitinai imiti werokatexe akorenai. 5 Hoka kalore mairaha hoka meholokoaha hoka talatihotyoaha. Hatyaoseta nexaha: — Xoana hoka kamatinai tyaonitere aose xatawita kasetatere? 6 Maisa atyo aliyakeheta, koxaka kaseheta hoka. Xotyaxemahenaore iniraine xikakoa, Galiléia nalitatere xowaka. 7 Ityani atyoite kahalakisakehena terota iniyalahare nomaseharenai ana. Kaberekotyakehena terota atyoite atyalihose xaimaholatyaka hiye hoka kasehetaite hanamaki ferakene najikinita”, nehenere — nexaha. 8 Hatyaoseta ohironai otehetaha iniraine 9 hoka haikoahenahitaha xawatyakalatita hoka hatyoharenai xakaiha 11-hare exaotyakiraharenai hiye, exahe tyotya haiyaharenai hiye. 10 Exehalonai nikareta: Maria Madalena, Joana, Tiago nityo Maria xoaha. Hatyonai, haiyahalonai ohironai xanehenolonai xoaha xakaiha tyotya hatyoharenai exaotyakiraharenai hiye. 11 Xakore hoka motya ohironae maoseraita aokahitaha hoka maisa tyakekoahitaha. 12 Hoka Pedro tityoaheta tema xane xawatyakalati xeta. Meholokoa waiyakotya maheta, xakore hoka maisa xoare waiyita, imiti kese taosero mohenahere taita, maisa xoare hitiya aka. Hatyaoseta haikoaheta hahana xeta hoka hakaharetyoa hatyoharenai kakoa. 13 Hatyo ferakeneta hinamahare enekonihatareha xanetaha wenakalati Emaús xeta. Jerusalém nalita kala 10-kilometro hatyo wenakalati. 14 Iraisahotyahitaha tyotya hatyoharenai kawenatyakehenere tahi. 15 Iraisahotyahitaha, axakakoahitaha harenai ene hoka Jesus terota kaoka ehaliyaha hoka tonehena exemaha. 16 Exaotyakiraharenai waiyene, xakore hoka exosenaiha motya jihotyoare tyaonita hoka maisa waiyekehalakaharehitita enomanaha. 17 Hoka Jesus axahene: — Xoare xexa xiraisahotita ahotyaho? nexa. Hatyaoseta tityoaha haxamaikohareneha kakoa, 18 hoka hatya, Cleopas nexarexe, nexa: — Xoana, hiwawala hiso Jerusalém nali tyaonitere maisa hasemita kafaka kaotyakehenere tahi? nexa. 19 — Xoare tahi? nexa axa. — Jesus Nazaré yere tahi — nexaha. — Hatyo haliti ene iraiti xakaisasehare, exahe Enore hoka tyakekotene, exahe tyotya halitinai hoka. Exahe haliti kinaterexe aokahitene enawenane, iniraene hiyeta. 20 Hoka sacerdotenai xekohasenai, winityohalitiranai xoaha isahene Roma yerenai ana kaxaisaka maheta hoka sorarenae berekotyahene atyalihose xaimaholatyaka hiye. 21 Motya atyoite wiyahekola hiye hoka hatyo iyehetehena Israel hotyalinai waokita. Hoka kalikini kakoita hanamakihena wisaonita hatyoharenai najikinita. 22 — Hoka haiyahalonai ohironai winekonitarenai ahakaharetyoakisaha wiso. Xaneha makiyaseta xawatyakalati nali 23 hoka maisa waiyehenahititaha eháre. Haikoahenahitaha hoka xakaiha wihiye. Waiyaha anjonai hoka Jesus atyo kaseta aokaha ihiyeha. 24 Hatyaoseta haiyaharenai winekonitarenai xaneha xawatyakalati xeta hoka waiyaha ohironai xakaitere akereta hoka maisa atyo Jesus waiyehenahititaha — nexa. 25 Hatyaoseta Jesus nehetehena ihiyeha: — Xoana hoka howitihare waiyekehalakita xomana? Xoana hoka maisa xityakekota tyotya iraiti xakaisaseharenai iraehenerehare? 26 Xiyaiya, nikare terota atyo Enore Kalorexe Aohenere xomokaka iniyalahare hoka hatyo hiyeta Enore isa maheta enomana kalorexe iyateliti — nexa. 27 Hatyaoseta awaiyekehalakatya enomanaha tyotya Iraiti Waiyexe nanekoa iraetere etahi akiti. Moisés xairala tahi hotohare, exahe tyotya iraiti xakaisaseharenai xairala harenai. 28 Xane kaokehenaha wenakalati xanahitere haliya hoka Jesus motya exaihakoha xeta xanetere akereta tyaona. 29 Hoka tihityoaha ihiye, hekota maheta ekakoaha hoka nexaha: — Alita hiso wihaliya. Hiyaiya, makakoahena, makehena — nexaha. Hatyaoseta Jesus isoa exemaha. 30 Tyoka ekakoaha mexa haliya hoka iya nakairati hoka iraexatya Enore hiye. Hatyaoseta taikasetya nakairati hoka irakene enomanaha. 31 Hatyaoseta exosenaiha motya majiholatyoahetehena ene hoka waiyekehalakahareheta Jesus enomanaha, xakore hoka maiyareheta enonyahitaha. 32 Hatyaoseta hatya nexa hahinaehare hiye: — Motya wimahiyasenai kirita ene wimawinini ako ahotyaho iraetere, exahe awaiyekehalakaitere womana Iraiti Waiyexe nanekoa tahi xowaka — nexa. 33 Hatyaoseta tityoahenahitaha hoka haikoahenahitaha Jerusalém xeta. Nali waiyehenahitaha 11-harenai exaotyakiraharenai, hohisakoahitaha haiyaharenai kakoa. 34 Hoka hatyonai nexaha: — Aliterexe nika Xekohaseti kaseheta! Simão waiyeheta Xekohaseti! nexaha. 35 Hatyaoseta hatyo hinamaharenai xakaiha waiyehenahere ahotyahore, exahe waiyekehalakaharehetehenere Xekohaseti enomanaha, nakairati irahetehenere enomanaha xowakere xoaha tahi. 36 Hekotata xakaihakatyahitaha ene hatyoharenai tahi hoka Jesus ehárehena rotita kaotyakeheta enenekeseneha hoka nehena: — Kasani ximehexaikohare xisaona naokita — nexa. 37 Hoka mawaiyehareha, kalore mairaha, motya isekohalititere aokahitene hoka. 38 Hoka nexa: — Xoana hoka ximawaiyehareta? Xoana hoka kahare xoalini hare xahekoita? 39 Xiyaiyehena nokahenai exahe nokijinai ana hoka natyo terotaite xiyaiyehetehena. Xotokoahena nohiye hoka xityakekohena. Hiyaiya, isekohaliti atyo maisa káhexe, káetexe xini natyo akereta — nexa. 40 Nexa hoka hotikisa hakahenai, hakijinai enomanaha. 41 Xakore hoka maisa terota tyakekoreha, kalore ihalaharahitaha exahe hakaretyoahitaha xoaha hoka. Hatyaoseta Jesus axahene: — Xoana ali xoalini hare kanakairatyakere? nexa. 42 Hoka isaha enomana kohase jihatyaka halakoase, maha nolone xoaha 43 hoka otokene, exahe kanakairene ehaotyahitaha. 44 Hatyaoseta nexa: — Notyaonitatere xikakoa xowakaira noxakaitaira tyotya kaotyakehenerehare notahi kaxairatyakehenere Moisés Xaotyakiraho nanekoare, iraiti xakaisaseharenai xairala nanekoare, salmos nanekoare xoaha tahika — nexa. 45 Hatyaoseta awaiyolikisahene waiyoreha maheta Iraiti Waiyexe xairatyoare tyaonitere kakoa 46 hoka nexa ihiyeha: — Exakere atyo nita kaxairatyakehenere: Enore Kalorexe Aohenere atyoite kaxemakawatikisaka hoka hanamaki ferakene najikinita atyo ekaseneheta terota. 47 Hoka enexare hiyeta kaxakaisaka iraiti maheta tyotya haliti hotyalinai hiye, kahalakisaka exahe kamaotyanetyakeheta maheta iniyalahare enómanenai. Hatyoharenaite Jerusalém nali hotohare kaxakaisaka. 48 — Xiso atyo xiyaiya tyotya nikare nokaxomokakihenerenai. 49 Hoka natyota atyoite naxikahena xomana Baba isa aokowiterehare. Xakore hoka maika xatyaha ali wenakalatita, iyateliti enokoata kaokehenere xomana kijiya — nexa. 50 Hatyaoseta Jesus nolokahene haware wenakalati nonitata hoka xane ekakoaha wenakalati Betânia nali. Hatyo nali hakahenai ehaoha moka hoka waiyexe wenati aoka enomanaha. 51 Waiyexe wenati aokitata enomanaha hoka Jesus kikisoahena enonyahitaha hoka kakolatyaka eno xeta. 52 Hatyohekota awaiyityahene. Hatyaoseta haikoahenahitaha Jerusalém xeta haihalahareneha kakoa. 53 Hatyota Iraexatyakalati Hanako tyaonahitaha mene, ihalaharahitaha Enore kakoa xoaha.

João 1

1 Hetati waikohe maomakahare xowakiya, koxaka terota Iraiti tyaonita. (”Iraiti”, nita, Jesus xaokaka nikare iraeta.) Enore nali atyo Iraiti tyaonita, Enore atyo hatyo Iraiti. 2 Hetati xowakiya atyo Enore nali terota atyo Iraiti tyaonita. 3 Hatyo Iraiti hiyeta Enore tyoma enokoa waikohekoa, exahe tyotya xoaliniharenai hoka. Ekoiya awa hatyo Iraiti hoka maisaiya xoare harenai kaomakita. 4 Hatyo Iraiti atyo waiyexe wenati kakoare hoka xaokanatyakalati akereta tyaona halitinai ana. 5 Xaokanatyakalati aokanaita makaliroti koni hoka makalirotiya maisa aliyakere ewakaitene. (”Xaokanatyakalati”, nita tehitiya Jesus xaokaka.“Makaliroti”, nita xoalini hare iniyalahare xaokaka.) 6 Enore axikatya João nexarexe 7 xakai maheta hatyo xaokanatyakalati tahi akiti halitinai hiye. João xakai halitinai hiye hoka tyotyaha sema xaokanatyakalati tahi akiti, exahe tyakekoha maheta. 8 João atyo maisa hatyo xaokanatyakalati xini xakore atyo hoka tyoa irae halitinae kakoa, xakai hatyo xaokanatyakalati akiti ihiyeha. 9 Hatyo xaokanatyakalati atyo aliterexe, aokanaita tyotya halitinai ana. Hikoa halitinai koni hoka aokanaita enomanaha. 10 Hatyo Iraiti hiyeta Enore tyoma enokoa waikoa tyotya xoalini harenai. Hatyaoseta Iraiti tyaona halitinai koni xakore hoka maisa waiyekehalakita halitinai ana. 11 Tyaona hahinaeharenai judeunai koni xakore hoka maisa judeunai aokitene haomanaha. 12 Hoka haiyanai atyo tyakekone hoka haomanaha aokene. Tyakekone hoka hatyo hiyeta Enore haisaninai aokahene. 13 Tyakekoha hoka Enore ityaninai tyaonaha. Xakore hoka maisa atyo xoima kakaisanisakitere akerexe xini Enore ityaninai tyaonaha, exahe maisa haliti xaokalaoseta xini nikare tyaonaha. Enore xaokalita ityaninai tyaonaha. 14 Hatyo Iraiti atyo haliti kyawa hoka tyaona winekoni. Waiye wiyaiyene, kalorexe terota. Haliti awaitita kaisere, iraiti aliterexe taita iraeta. Enore Ityani haterore atyo hoka nikare kalorexe tyaonita. 15 João atyo irae etahi akiti naliyerenai hiye: — Koxaka niraeta xikakoa hatyo akiti.“Maikaite najikinita tyohena noxahehare. Koxaka xakore atyo tyaonita terota nahitita nomawenaniharetatere xowakiya”, nomi xihiye. Hoka hatyo atyo kalini kaoka — nexa João irai. 16 Kalore awaiyetya wiso hoka kahare xoalini hare waiyexe axikatya womana, fera hatyoharenai ijita womana. Hatyo hiyeta wawenane waiye tyaonita. 17 Moisés atyo wawenanaho halakisa womana: — Exakerexe xisaona — nexa aotyakisa wahetakomaniyerenai. Hoka Jesus Cristo atyo waiye mokita haliti, awaiyetita haliti, exahe iraiti aliterexe taita iraeta. 18 Maisa xala harenai Enore waiyare hoka Ityani Jesus awaiyekehalakatene halitinai ana. Hiyaiya, Enore Ityani haterore, hanexe haliya tyaonita, hanexe Enore akerexe terota atyo. 19 Hatyaoseta judeunai nityohalitiranai axikatyaha sacerdotenai, Levi hotyalinai xoaha João nali xeta, João axaha maheta. Jerusalém nalita axikatyahitene. Tyoa kaokehenahitaha João ana hoka: — Xala atyo hiso? nexaha ihiye. 20 Hoka João nehena ihiyeha: — Maisa atyo Enore Kalorexe Aohenere xini natyo — nexa ihiyeha. 21 Hoka nehenaha ihiye: — Hoka xalatya hiso? Xoana, Elias kore hiso? nexa axehenahitiyaha João. — Maisa Elias xini natyo — nihitiya ihiyeha. — Xoana hiso iraiti xakaisasehare watyahitere? nexaha axahenahitiyahene. Hoka: — Maisa — nexa ihiyeha. 22 Hatyaoseta nehenaha João hiye: — Hoka xala kaisere hiso? Hiyakai wihiye hoka wasema hitahi akiti hoka wiyaneheta Jerusalém nali hoka wiyakai hitahi akiti wiyaxikatyasenai hiye — nexaha. 23 Hoka João nehena: — Exakerexe babera Isaías niraine kakoare: Hatya haliti maharexakiti kawiyaita: “Waiye xamohena ahoti hoka hatyoaho Xekohaseti jiya”, nita. Hatyo kawiyaitere atyo natyo — nexa João ihiyeha. 24 Hatyo kaokiterenai João ana atyo fariseunai. 25 Hatyaoseta axehitiyahene: — Xoana maisa xakore Enore Kalorexe Aohenere xini hiso hoka habatixaita? Maisa Elias xini hiso, maisa iraiti xakaisasehare watyahitere xini hiso xakore hoka habatixaita? nexaha ihiye. 26 Hoka João nehena ihiyeha: — Natyo atyo nabatixaita one kakoa hoka hatya xinekoni ximawaiyanenehare tyaonita. 27 Hatyo atyoite najikini maniyata iraihena xikakoa. Hatyo atyo noxahehare hoka maisaiya natyonae aliyakere ikijitini nanohi hekoti naolikita — nexa João irai. 28 Wenakalati Betânia nali iraehitaha João kakoa one Jordão halakoiyaxa maniya, João tyaonitere batixaitere nali iraehitaha ekakoa. 29 Kamaetali waiyehena atyo João, Jesus atyo tyoita hoka João nehena: — Xiyaiyehena, owene Enore xaxikalahare. Maikaite kalanero mokose wainitere akere waini halitinai ana emaisatya maheta iniyalahare enómaneha maheta — nexa. 30 — Ali koxaka notyaonita hoka etahi akiti niraeta xihiye: “Maikaite najikinita tyohena noxahehare. Koxaka atyo tyaonita terota nahitita nomawenaniniharetatere xowakiya”, nomi xihiye — nexa. 31 — Enore Ityani xakore atyo hoka maisa tehitiya waiyekehalakita nomani. Hoka nabatixatita haliti one kakoa Israel yerenai waiya maheta hatyo kalorexe — nexa. 32 João nihitiya: — Nowaiya Isekohaliti Waiyexe watyahase akerehare exoahena enokoata hoka tyoa tyoka esiri heno. 33 Maisa atyo waiyekehalakahareta tehitiya nomani hatyo Enore Kalorexe Aohenere. Xakore atyo hoka Enore axikatya natyo one kakoa nabatixatya maheta. Hoka noxaxikatyasehare Enore nexa nohiye: “Maikaite hatya ana exoahena Isekohaliti Waiyexe hoka: ‘Ahai, exe kore aokita. Exe atyoite Isekohaliti Waiyexe kakoa batixahena’, hehena”, nexa nohiye. 34 Aliterexe atyo nowaiya nikare. Hatyo hiyeta,“Ahai, exe kore Enore Ityani”, nomi exaokaka — nexa João ihiyeha. 35 Kamaetali hoka João hatyo akitita hinamahare haxaotyakiraharenai kakoa xane tyaohenahitiyaha. 36 Hoka waiyehena atyo João, Jesus atyo jiyita hoka João nehena: — Owene Enore xaxikalahare. Maikaite kalanero mokose wainitere akereta waini halitinai ana — nexa. 37 Hatyaoseta hatyo hinamahare João xaotyakiraharenai semaha João niraine hoka xaneha Jesus xema. 38 Jesus xaneta ene hoka terehokoa waiya hajikini maniya, waiyehena atyo, tyoahitaha exema hoka axehenahene: — Xoare xatawita? — Rabi — nexaha ihiye. Wiyako maniya atyo,“Xaotyakisatiye”, nita. — Rabi, aliyako hisaonita? nexaha axahene. 39 — Xisohena hoka xiyaiya — nexa Jesus ihiyeha. Hatyo xowaka makakoasehena. — Xisohena hoka xiyaiya — nexa Jesus ihiyeha hoka xaneha Jesus xema, waiyaha tyaonitere nali hoka tyaohenaha ehaliya heko maka ihiyeha. 40 Hatyo hinamahare xanetere Jesus xema atyo Simão Pedro ximarene André, exahe hatya tehitiya. João iraeta Jesus tahi hoka semene hoka xaneha Jesus xema. 41 Hatyo najikinita André xane háxenane nali. Xane hikoa enomana hoka nexa ihiye: — Wikaoka Cristo — nexa. Cristo atyo wiyako maniya,“Enore Kalorexe Aohenere”, nita. 42 Hatyaoseta André noloka háxenane Jesus tyaonitere nali. Xane kaokaha enomana hoka Jesus wahakotya Simão ana hoka nehena, — Hexare Simão, João ityani atyo hiso. Hoka kalikini atyo Cefas tehitiya hexare — nexa Jesus ihiye. Cefas atyo wiyako maniya,“Sehali”, nita. 43 Kamaetali hoka Jesus xane aokowi Galiléia koa xeta. Haxánene nahitita xane tawa Filipe xahita. Xane kaokene hoka nexa ihiye: — Hisohena noximi — nexa. 44 Filipe atyo Betsaida nalitare, André, Pedro xoaha tyaonitere nalitare. 45 Hatyaoseta Filipe tawa Natanael xahita hoka irai ekakoa. — Moisés, iraiti xakaisaseharenai xoaha xairatyaha Enore Kalorexe Aohenere tahi. Kalikini atyo wikaokene. Hatyo wenakalati Nazaré tare José ityani Jesus terota atyo — nexa Filipe Natanael hiye. 46 Hatyaoseta Natanael axehenene: — Xoana Nazaré nalitaiya kaotyaka xoalini hare waiyexe? nexa, komita maisa tyakekota. — Hisohena hoka hiyaiya — nexa Filipe ihiye hoka xaneha Jesus tyaonitere nali xeta. 47 Hatyaoseta waiyehena atyo Jesus, Natanael atyo kaokehena hoka Jesus nexa: — Xiyaiya, owehena Israel yere kaiserehare, exe atyo maisa maoseratyaliye xini — nexa. 48 Hatyaoseta Natanael axehena Jesus: — Alyako hiyaiya natyo? nexa. — Filipe mairaineharetatere hikakoa xowaka nowaiya hiso, hisokita halohalo katyahe hoka — nexa Jesus ihiye. 49 — Xaotyakisatiye, Enore Ityani atyo hiso! Israel hotyalinai Xekohase Kalorexe atyo hiso — nexa Natanael ihiye. 50 Hoka Jesus nehena: — Xoana,“Halohalo katyahe hisokita hoka nowaiya hiso”, nomihenere hiyeta hityakeko natyo? nexa. — Maikaite exe xahehare hiyaiya. 51 Hasemehena niraini: enokoaite totakore tyaona hoka anjonai Enore nalitarenaite kakohahitita, exoahitita xoaha Haliti Ityani ana. Exeharenaite xiyaiya — nexa Jesus ihiye.

João 2

1 Hinama ferakene najikinita hoka sema wenakakoati hisehare wenakalati Caná nali Galiléia koa hoka Jesus nityo xane waiya hatyo hisehaliti. 2 Jesus haxaotyakiraharenai kakoa tehitiya kakaixakatyakaha hatyo wenakakoati ana hoka xaneha. 3 Hatyaoseta nali tyaoniterenai terahitaha oloniti hoka ekakoita enoloneha vinhoxa tyotya hoka Jesus nityo nexa haisani hiye: — Enoloneha tyotya — nexa. 4 Nexa ihiye hoka Jesus nehena: — Xoana hoka hiraeta nokakoi? Xoana natyoiyatya hoka? Maisa terota xane hikoahenere nokahinairaose — nexa hanityo hiye. 5 Hatyaoseta inityo nexa nali waikatehare wakaneharenai hiye: — Aokitere akereta xisoma, iraihena xihiye hoka — nexa. 6 Hatyo nali 6-ri tinihaliti kanote, kaloli, 80, 100 litrone niyahare. Judeunai nawenanaho hoka hatyohare akotarexa kakoa tihahitaha haitinihareha haháre xoaha. 7 Hatyaoseta Jesus nexa wakaharenai hiye: — Xakaisexatya one tinihalitinai ako — nexa. Nexa hoka tinihalitinai kaisexatyaha one kakoa, kaise mokahene. 8 Hatyaoseta Jesus nehitiya ihiyeha: — Xiyehena enakota hoka xiyane xisehena harekahare ana — nexa Jesus ihiyeha hoka kolatyaha exaokalaoseta harekahare ana. 9 Hatyaoseta harekahare hotohare hasaka hatyo one. Hasahena hatyo one hoka koxaka vinhoxa kyawa. Maisa atyo harekahare semare hatyo vinhoxa nomaka akiti hoka wakaharenai atyo waiyoreta. Hatyaoseta harekahare iraehena kaiyanityohenere hiye 10 hoka nexa ihiye: — Haliti hisehaliti tyomehena hoka vinhoxa waiyexere hotohare ijita oloniti faharenai ana. Hatyaoseta teraha miyahenaha waiyexere hoka enajikini maniya atyo isihitita ewaxiraharexa enomanaha. Hoka hiso atyo enajikini maniya waiyexere hisehena — nexa. 11 Wenakalati Caná Galiléia koa nali hetati Jesus nikare maomakahare tyoma, awaiyekehalakaharetyoa kalorexe hawenane akiti enomanaha hoka exaotyakiraharenai atyo tyakekone. 12 Hatyo najikinita Jesus xane wenakalati Cafarnaum nali xeta hanityo, haximarenenai, haxaotyakiraharenai hare kakoa hoka akaiki ferakene hatyo nali tyaonaha. 13 Hatyaoseta okoi xane hikoahena hisehaliti Páscoa ferakene hoka Jesus xane Jerusalém xeta. Páscoa xowakehena hoka judeunai hisehare tyaohena. 14 Jesus xane kaoka Jerusalém nali hoka xane isoa Iraexatyakalati Hanako. Waiyehena atyo, owene bowi, kalanero, watyaha harenai betetyasenai tyaonita, owene olo ehaikoakihititere harenai tyokita hamexaneha haliyita. 15 Hatyohekota Jesus tyoma hamokotyakalahi olawahi hoka aihikoaheta tyotya hatyoakorenai, kalanero, bowi harenai kakoita. Ehaikakoatya tyotya olo ehaikoakihititereharenai mexanenai enoloxaha kakoita 16 hoka nehena hatyo watyáha betetiterenai hiye: — Xiyakahetehena alita! Awa atyo Baba hanako exakere xisaona. Xoana wisekoliti nitini xaokitene? nexa ihiyeha. 17 Hatyo najikinita exaotyakiraharenai otyaha Iraiti Waiyexe xakaisaseharenai xairala. Exakerexe exairalaha: Nawaiyetita hihana hoka nikare tyaonaha enako hoka maisa waiyeta nohiye, Abá. Nikare tyaonaha hoka ewatyatya natyo. 18 Hatyaoseta judeunai nityohalitiranai axehenene: — Xala niraene kakoare atyo hiso hoka nikare hisaona? Xoare ite hisomehena hoka wityakeko hiso? nexaha ihiye. 19 — Xexoakiheta exe Iraexatyakalati Hana hoka hanamaki ferakene taitaite hoka notyoma namemahetene — nexa Jesus ihiyeha. 20 Hoka nexaha ihiye: — 46-terehokoane hakahitaha exe Iraexatyakalati Hana hiye hoka mematyahene. Hoka hiso atyo,“Hanamaki ferakeneta takitaiya hoka notyomehitiyene”, hexa — nexaha. 21 Hatyo Iraexatyakalati Hana tahi Jesus iraitere atyo haháre xaokaka nikare iraeta. 22 Waini hoka kasehetehena najikini hoka exaotyakiraharenai hatyo xowaka iraitere otehenahitaha. Otehenahitaha hatyo xowakere iniraine hoka tyakekoha iraiti xakaisaseharenai xairala, Jesus niraine harenai. 23 Jesus tyaonita hisehaliti Páscoa xowaka Jerusalém nali hoka kahare haliti tyakekotene, xoalini hare enómane waiyaha hoka hatyo hiyeta tyakekoahitene. 24 Hoka Jesus atyo maisa tyakekorahene, waiye otita exahekolaha hoka. 25 Maisaiya atyo xoare maheta haiyaharenai tahi akiti exahekolaha hare xakaita ihiye, koxaka atyo otita makere tyotya hakakoare xahekola.

João 3

1 Haxowakiya Nicodemos nexarexe kaoka Jesus ana. Nicodemos atyo judeunai nityohalitira, fariseu tehitiya atyo. 2 Makiya tyoa waiya maheta Jesus hoka nexa ihiye: — Wiso atyo wotita hiso, xaotyakisatiye. Enore xaxikalahare terota waokita hiso, wiyaotyakisase maheta. Maisaiya xala harenai tyomita hisomitereharenai Enore mawenaneharene ekakoa hoka — nexa. 3 Hoka Jesus nehena ihiye: — Hasemehena niraini: Maisaiya haliti kaxawenakisakihitiya hotohare hoka maisaiya aliyakere Enore xema maniya tyaonita — nexa Jesus ihiye. 4 — Hoka aliyakereya koxaka inityohaliti haliti hoka tyaonihitiya? Xoana isoahitiyaiya hanityo tyako hoka tyaonihitiya? nexa Nicodemos axa Jesus. 5 Jesus nihitiya ihiye: — Aliterexe nomita hihiye: maisaiya onexaiya Isekohaliti Waiyexe xoaha kakoa kaxawenakisakihitita hotohare hoka maisaiya aliyakere haliti Enore xema maniya tyaonita. 6 Wityo, wexe kaisanihena wiso hoka hatyoaha akereta wisaonita. Nikare Isekohaliti Waiyexe kaisanihena wiso hoka hatyo akereta tehitiya wisaonita. 7 Hiyeta hoka niraini hasemehena: “Maisaiya haliti kaxawenakisakihitiya hotohare hoka maisaiya aliyakere Enore xema maniya tyaonita”, nomi niraihena hoka awa,“Aliyakere ala aokita?” hexa. 8 — Hoholati atyo aliye maniya xamani hoholatya aokowita hoka hatyo maniya atyo hoholaita. Wasemita atyo ehoholala nemahare xakore atyo hoka maisa atyo wawaiyorexe ityoanene, exanene xoaha kakoa. Nikare tyaonita Isekohaliti Waiyexeta kaisanihenerenai tyaonehena hoka. Maisa wawaiyorexe exawenakisakaha kakoa — nexa Jesus ihiye. 9 — Hoka aliyakerexe hatyo? nexa Nicodemos axene. 10 Hoka Jesus nehena: — Xoana Israel yerenai xaotyakisase xakore hiso hoka maisa exe akiti kakoa hawaiyorexe? nexa. 11 — Hasemehena niraini: aliterexe nomita hihiye, xoalini tahi nasema nawaiyore ekakoa xoaha hoka noxakaitene xihiye, xakore atyo hoka maisa atyo xityakekore niraini. 12 Noxakaita xihiye kalikiniyere wenati tahi, exahe halitinai nawenane tahi akiti harenai xihiye hoka maisa xityakekore niraini. Nikare hoka aliyakereya noxakaihena enokoa tahi xihiye hoka xityakekohena? 13 Maisa xala hare enokoa xeta xanexe. Hoka Haliti Ityani atyo enokoa terota tyaonita hoka exoaheta waikoa xeta — nexa Jesus. Haxaokakita“Haliti Ityani”, nita. 14 — Toahiya Moisés berekotya owi xaimenekotyaka akerehare atyalihose hiye hoka atityoakisene ekakoare maharexakiti nali. Nikare ite berekotyaha Haliti Ityani atyalihose xaimaholatyaka hiye hoka atityoakisahene ekakoare. 15 Nikare ite mokahene hoka exema maniya tyaoniterenai maisa wainahitaha hoka tyaonaha mene matyotenehare maheta. 16 Enore atyo tyotya halitinai awaiyetita hoka haisani haterore axikatya halitinai koni waini enomanaha maheta hoka tyakekohenerenenai maisa wainita maheta hoka tyaonaha mene matyotenehare maheta. 17 Enore axikatya Haisani halitinai koni iyehenahitene iniyalahare enómaneha nonitata maheta, maisa halitinai xawatya maheta xini — nexa. 18 — Xala xamaniya atyo tyakeko Ityani hoka hatyoiya atyo maisa kaxawatyakita. Hoka xala xamaniya atyo maisa tyakekota hoka hatyoiya atyo waiye xawatyaka, maisa tyakekore haterore Enore Ityani hoka. 19 Xaokanatyakalati kaoka halitinai ana xakore hoka makaliroti waiyeta enomanaha, iniyalahare nomaseharenai hoka. Hatyo hiyeta waiye xawatyaka aokita Enore. 20 Iniyalahare tyomiterenai atyo maisa awaiyetyahitaha xaokanatyakalati hoka tekoahitaha enonita, haiyaharenai maisa waiyaha enómaneha iniyalahare aokareha hoka. 21 Hoka waiye maniya tyaoniterenai, exahe iraiti aliterexe xema tyaoniterenai atyo awaiyetita xaokanatyakalati, kaokahitaha ehaliya, waiye tyaonahitaha hoka. Enore aokitere akereta tyomahitaha hoka kasani halitinai waiyaha enómaneha aokahitaha — nexa. 22 Hatyo najikinita Jesus xane haxaotyakiraharenai kakoa Judéia koa xeta. Hatyo nali akaiki ferakene tyaona ekakoaha hoka batixatita halitinai. 23 João tehitiya batixatita halitinai wenakalati Enom nali, wenakalati Salim haliyita. Hatyo nali kaloxa one hoka. Kahare haliti kaokita enomana hoka batixatyahitene. 24 João hatyo xowaka maisa kaberexotyakehenere. 25 Hatyaoseta haiyaharenai João xaotyakiraharenai iraeha kinatyaxa hatya judeu kakoa: — Enore maniya wisaonita hoka exakere watihita tinihalitinai, exahe halitinai hare — nexaha. 26 Hatyo najikinita xane iraeha haxekohase João kakoa. — Xaotyakisatiye, xoana hotita etake haliti one Jordãoxa halakoiya nali tyaonitere hikakoa, hirai etahi akiti xoaha. Xoana hotitene? Kalikini batixaita haliti hoka kahare haliti ekoamaniya tyaonita — nexaha. 27 Hoka João nexa ihiyeha: — Kala Enore kahinaetitene nali. Ekoiya awa Enore kahinaetita wiso hoka maisaiya xoare wisomita. 28 Koxaka xasema niraini.“Maisa atyo Enore Kalorexe Aohenere xini natyo. Enaheta maniya atyo Enore axikatya natyo”, nomi xihiye. 29 Xasemehena, wenakakoati xowakehetehena hoka hatyo kaiyanityohenere atyo tyaonita hatyaonero kakoa. Hoka ihinaehare, exako semehena hoka ihalahareta hahinaehare kakoa. Nikarexe natyo notyaonita. Nasemehena Jesus tahi hoka nihalahareta. 30 Hatyo atyoite ekakoita kalorexe tyaona. Hoka natyo atyoite ekatyahakoreta hoka ekakoita atyoite kiranexe notyaona — nexa João ihiyeha. 31 — Enore Ityani atyo enokoata tyoa hoka tyotya halitinai xahehare atyo. Hoka halitinai atyo waikoatarenai hoka waiyakitiya maniya tahi akiti kakoa taita waiyoreta hoka hatyohare tahi takita iraeta. Hoka hatyo enokoatare atyo tyotya halitinai xahehare. 32 Hatyo atyo xakaita hasemane, hawaiyane xoaha enokoa naliye xakore hoka maisa xala harenai tyakekore exakaini. 33 Xala xamani atyo tyakeko Enore Ityani niraine hoka tyakekota tehitiya atyo Enexe Enore niraine. Enomana atyo Enore aliterexe taita iraeta. 34 Enore axikahenere atyo xakai iniraine halitinai hiye. Enore atyo axikatya Isekohaliti Waiyexe enomana maxaimenekotyakahareta hoka masakare kahinaetitene. 35 Enexe Enore awaiyetita Haisani hoka maxaixahityakahare mokene, tyotya xoalini hare xekohasehare. 36 Xala xamani atyo tyakekota Enore Ityani hoka makamanehareya atyo tyaona. Hoka xala xamaniya atyo maisa tyakekota Ityani hoka maisaiya atyo tyaota menita, Enore ite iniyalahare motene mene.

João 4

1 Semehena atyo fariseunai, Jesus atyo kahare batixaita haliti, João xahe batixaita haliti. 2 Maisa atyo Jesus xini batixaita haliti, exaotyakiraharenai atyo batixatyahitene. 3 Jesus ana waiyekehalaka hatyo tahi akiti hoka xaneheta Judéia koa nalita hoka haikoaheta Galiléia koa xeta. 4 Ahoti atyo Samaria koaho jiyita. Hiyeta hoka Jesus hatyoaho jiyeheta. 5 Jiyehena hoka xane kaoka wenakalati Sicar haliya. Ikinohareha Jacó haisani José ana waikohe isehenere haliyaseta hatyo wenakalati. 6 Hatyo nali tehitiya Jacó sehenere po‡. Kala totahikoa harehena hoka Jesus xane tyoka hatyo po‡ haliya, kiraharehena haitonane wenekoa hoka. 7 Hatyaoseta hatya Samaria yolo tyoa hikoa one iya maheta hoka Jesus nexa ihiye: — Xama hisa nomani one hoka notera — nexa ihiye. 8 Exowaka Jesus hawawa tyaonita, exaotyakiraharenai koxaka xane wenakalati xeta nakairati iyaha maheta hoka. 9 — Hiso atyo judeu hoka natyo atyo Samaria yolo. Nikare hoka xoana hoka haxa natyo one? nexa ohiro Jesus hiye. Maisa judeunai kakoa Samaria yerenai awaiyetyakakoareha hoka nikare irae Jesus kakoa. 10 — Hawaiyolotaiya Enore xekane kakoa, exahe hawaiyolota tehitiyaiya axitere one hiso kakoa hoka haxene tehitiyaiya one hoka isaiya one homana hoka hatyo oneya hisera hoka menanehaloti hisaona — nexa Jesus ihiye. 11 Hatyaoseta hatyo ohiro nehena Jesus hiye: — Hiyaiya, maisa atyo hikaitiniharexe hoka one hiya haokowita. Po‡ atyo hateko. Aliyakereya hatyo one menanehalitiya hiyehena? nexa. 12 — Wikinohare Jacó atyo seka exe po‡. Hatyaoseta hatyo, ityaninai, ijiyetenai, ikirakaharexanai hare terahitaha exe po‡ akotarexa. Xoana Jacó xahehare hiso haokita? nexa ohiro Jesus niraene nahalakoa. 13 Hatyaoseta Jesus nehena ihiye: — Xala xamaniya atyo exe akota one tera hoka oinihitiyaiya atyo. 14 Hoka one naokitereya atyo tera hoka maisaiya atyo oinihitita. Hatyo one nijitereya atyo maisa tyotehitita enonita. Tyaona meneya atyo ihiye hoka ekakoitaiya atyo menanehaliti tyaona — nexa Jesus. 15 — Xama hisa nomani hatyo one hoka maisa noinihitita, exahe one nomakolalihalo notyaona alita — nexa ohiro ihiye. 16 — Hiyane hakawiheta hexanene hoka hisoheta ekakoa ali — nexa Jesus ihiye. 17 — Maisa nokaiyaniniro — nexa ihiye. — Aliterexe hiraeta,“Maisa nokaiyaniniro”, hita. 18 Koxaka 5-hare kakoa hisaona hoka maisa tyaonareha hikakoa. Kalikini hatya tyaonita hikakoa hoka alitere atyo maisa hexanene xini. Aliterexe atyo hiraeta — nexa Jesus ihiye. 19 — Kalikini atyo hawaiyekehalakahare nomani. Kala iraiti xakaisasehare hiso — nexa. 20 — Wahetakomaniyereharenai kakoha exe tyairi heno hoka iraexatyahitaha Enore ana hoka awaiyetyahitene. Hoka xiso judeunai atyo xita: “Jerusalém nali taita atyo waiye niraexatyaka Enore hiye”, xita — nexa ohiro ihiye. 21 — Waiye hasemehena niraini: Ekakoitaite maisa exe tyairi henose, exahe Jerusalém nali taita xini kairaexatyaka Enore hiye. (Aliyo xamani wisaonita hoka hatyo nali tehitiya waiye niraexatyaka Enore hiye.) 22 Xiso Samaria yerenai atyo maisa xawaiyorexe Enore akiti kakoa hoka wiso judeunai atyo wawaiyore wisaonita Enore akiti kakoa. Hiyaiya, halitinai niyasehareheta atyoite judeunai konita kaotyaka. 23 — Okoi enaose xane hikoahena, xakore hoka koxaka xane hikoa enaose hoka Baba xema maniya tyaoniterenaite awaiyetene haisekohareha kakoita hoka tyaonaha kaiserehare ite exema maniya. Hatyohare hotyalinai Baba aokita haomana. 24 Enore atyo Isekohaliti hoka hatyo hiyeta kasani haliti awaiyetene haisekohareha kakoita, exahe tyaona kaiserehare exema maniya aokita — nexa Jesus. 25 — Enore Kalorexe Aohenere ite kaotyaka womana. Nasema hatyo akiti, notyakeko xoaha. Kaotyakaite womana hoka tyotya awaiyekehalakahena womana — nexa ohiro Jesus hiye. 26 — Natyo atyo Enore Kalorexe Aohenere atyo niraeta hikakoa — nexa Jesus ihiye. 27 Hatyaoseta exaotyakiraharenai kaokehetehena enomana hoka waiyaha iniraene ohiro kakoa hoka hakaharetyoaha. Xakore hoka maisa ohiro hekoti axahitaha, xoare xamani aokita ihiye hoka. Exahe tehitiya maisa axahitaha Jesus, xoare hiyeta xamani iraeta ekakoa hoka. 28 Hatyaoseta hatyo ohiro halakisa haonexa nitini, haikoaheta hawenakala xeta hoka nexa nali tyaoniterenai hiye: 29 — Hatya haliti kaoka nomani po‡ nali hoka irae nokakoi. Tyotya notyomiterenai kakoa waiyoreta. Xoana Enore Kalorexe Aohenere ala? Wiyala wiyane hatyo nali hoka xiyaiya — nexa ihiyeha. 30 Nexa xakai ihiyeha hoka kahare haliti xane hatyo Jesus tyaonitere nali xeta. 31 Hatyo ohiro xanehenere nase exaotyakiraharenai nexa ihiye: — Xaotyakisatiye, ali nakairati. Witya hikanakairahena — nexaha ihiye. 32 Xakore atyo hoka nexa: — Ali nonakairi ximawaiyanenehare — nexa Jesus ihiyeha. 33 Nexa ihiyeha hoka axakakoahenaha hatyo kakoaha: — Xoana koxakala hatya kaoka enomana hoka nakairati isa enomana? nexaha. 34 — Noxaxikatyasehare aokitere akereta notyaohena, exahe nohateni isehenere nomani namiyahena hoka hatyo atyo nakairati akereta nomani. 35 Exe tehitiya: xiso atyo exakere xita: “4-li kaimarehena hoka nakairati ihatihena”, xita. Hoka waiyira xiyaiya! Nakairati koxaka ihati, waiye niyakehena. 36 Xala xamani atyo xirikotyati hiye hahena hoka kabakatyaka atyoite. Hawenane matyotenehare naheta maniya mokita. Nikare ite exafityasehare ixirikotyasehare xoaha haxawalita ihalahareha. 37 Hiyaiya, exakere babera iraiti kakoare: Hatya fetene hoka ihatihena hoka hatisa irikohititene. Hatyohare aliterexe. 38 — Xiso atyo maisa xafityare hoka naxikatya xiso xirikotya maheta nakairati xonehenere. Xahetakomaniyereharenai hakaha ali xahitita, hoka xiso atyo xamiyahena ehateneha — nexa Jesus ihiyeha. 39 Hatyaoseta Samaria yerenai kaokaha enomana. Kahare Samaria yerenai tyakekoha Jesus ohiro xakaini hiyeta.“Tyotya nawenani tahi waiyore hoka xakai nohiye”, nitere hiyeta. 40 Hatyaoseta Samaria yerenai xane hikoa Jesus ana hoka irae ekakoa hoka kasani Jesus tyaona enawenakalaha aokahita hoka hatyo hiyeta hinamaki ferakene tyaona ekakoaha. 41 Hatyaoseta Jesus irae ekakoaha hoka tyakekoha Jesus iniraene hiyeta hoka 42 nexaha ohiro hiye: — Kalikini atyo wityakeko. Wisota atyo wasema iniraine, maisa atyo hiyakaini hiyeta taita xini wityakekone. Aliterexe atyo Enore Kalorexe Aohenere, halitinai niyaseheta kaiserehare — nexaha. 43 Hatyo nali hinamaki ferakene Jesus tyaona hoka hatyaoseta jiyehitiya Samaria koa nalita hoka xane Galiléia koa. 44 Hatyota atyo nexa: — Sekorenai semaxemaita iraiti xakaisasehare hoka ewaikohera tyaoniterenai atyo maisa tyakekorene. 45 Hatyaoseta xane kaoka Galiléia nali hoka nali waikatenai waiye mokahene. Galiléia koa yerenai xane hisehaliti Páscoa xowaka Jerusalém nali hoka exowaka waiyaha Jesus nómanenai hatyo nali hoka hatyo hiyeta waiye mokaha Jesus. 46 Hatyaoseta Jesus kaoka Caná nali, one aikawahenere vinhoxa nali xeta haikoaheta. Hatyaoseta hatya xekohaseti tyoa irai Jesus kakoa, ityani hokakita ehanako wenakalati Cafarnaum nali hoka. 47 Koxaka sema Jesus tahi: — Koxaka tyoheta Judéia koata hoka kaokeheta Galiléia koa — nitere sema hoka xane irae ekakoa, kasani tyoa Cafarnaum nali hoka ityani aiyatelikiheta enomana aokita, ityani hawinitehena hoka. 48 Hoka Jesus nexa hatyo xekohaseti hiye: — Xiso atyo maomakahare ximawaiyanenehareta maisa xityakekore natyo — nexa. 49 — Xekohaseti, hisohena rotita waiya aliya hoka nityani waini wimakaokenehareta enomana — nexa ihiye, kaholawaka exánene kakoa. 50 Hoka Jesus nexa ihiye: — Hiyanehetehena hihana xeta. Hityanite waiyeheta — nexa ihiye. Nexa ihiye hoka tyakeko Jesus niraene hoka haikoaheta hahana xeta. 51 Xaneheta Jesus nonita hoka ahotita ahalakoatya hawakaneharenai hoka ewakaneharenai nexaha ihiye: — Hityani waiyeheta. 52 Hatyaoseta hawakaneharenai axa: — Otene kamai nityani waiyeheta? Hoka ewakaneharenai nexa ihiye: — Kafaka makakoalihena hoka ewatyahisene tyoteheta enonita. 53 Hatyaoseta enexe Jesus niraine, hatyaose kamaihena hoka iraetere: “Hityanite waiyeheta”, nitere ihiye oteheta hoka tyakeko Jesus haiyanityo haisaninai harenai kakoita. 54 Jesus tyoheta Judéia koata hoka Galiléia nali kaokeheta hoka hatyo xoima aiyatelekihetehenere kakoita hinamakihena maomakahare tyomita.

João 5

1 Hatyo najikinita judeunai hisehare tyaohena Jerusalém nali hoka Jesus xane waiya. 2 Hatyo nali one nitini kalorexe, 5-hati taose kakoare wahaharexe tehitiya hatyo one haliya. Wenakalati Kalanero Xisoakala aokahitere nali maniya hatyo one nitini kalorexe. Judeunai xako atyo,“Betesda”, nexahitaha hatyo one nitini xaokaka. 3 Kahare hokakitinai hatyo hati taosenae ako etolijoita one haliya, maxoseharenai, mawaiyehalitinai, maetonaneharenai hare. Tyaonahitaha atyahahitaha one watyalisaka xahita. 4 Haiya xowaka anjo exoita hoka one watyalita. Hatyo najikinita xala hotohare xamani exoa exaiya hoka kinatereheta. 5 Exowakita hatya haliti hatyo nali etolijoita, 38-terehokoanehena hokakita. 6 Owene etolijoita hoka Jesus waiyene hoka otita wahehena ehokakene hoka nexa ihiye: — Xoana hikinatereheta haokowita? nexa ihiye. 7 Hoka nehena Jesus hiye: — Xekohaseti, maisa xala hare mokare natyo onexa, one kawatyalisakehena hoka. Nexoa xakore naokowita exaiya hoka nahitita hatya hokakiti exoita exaiya — nexa. 8 Hatyaoseta Jesus nexa ihiye: — Hatityoahetehena hoka hiyetolisoakala hiyehetehena hoka hatohetehena — nexa. 9 Nexa taita ihiye hoka exowakita hatyo haliti kinatereheta rotita, iyeheta haxetolisoakala, xaneheta. Sábado xowaka aetonakihetene. 10 Hiyeta hoka judeunai nityohalitiranai nexaha ihiye: — Kalikini sábado, mahateniti ferakene. Mahateniti ferakene hoka awa atyo hakolatya hiyetolisoakala. Wiyaotyakisakaho hiyeta hoka maisa waiyeta — nexaha ihiye. 11 Hoka nehena ihiyeha: — Xasemehena, noxajiyakisase atyo nexa nohiye: “Hiyehetehena hiyetolisoakala hoka hatohetehena”, nexa nohiye. 12 — Xala nikare irae hikakoa hoka nikare hisaona? nexa axahene. 13 Hoka maisa atyo Jesus nexare semita. Jesus atyo koxaka xaneheta hatyo nalita, kahare haliti tyaonita hatyo akiti hoka. — Maisa nasemita noxajiyakisase nexare — nexa ihiyeha. 14 Wahasehena hoka Jesus tyoa isoahitiya Iraexatyakalati Hanako hoka ahalakoatya hatyo haxajiyakirahare hoka nehena ihiye: — Hasemehena, kalikini atyo hawaiyeheta. Awa atyo iniyalahare hisomehitiya, waiya aliya hoka exahehena hisaonita — nexa ihiye. 15 Nexa Jesus ihiye hoka hatyaoseta hikoaheta hoka xakaini judeunai nityohalitiranai hiye: — Jesus nika aiyatelikiheta natyo — nexa ihiyeha. 16 Hatyaoseta Jesus hiye ehareha, sábado xowaka haliti aiyatelikiheta hoka hatyo hiyeta ehareha ihiye, aisahene aokowiha. 17 Ehareha hoka Jesus nehena ihiyeha: — Baba atyo hakita kalikini kijiya hoka natyo tehitiya nahakita — nexa Jesus. 18 Hatyo iraetere hiyeta judeunai nityohalitiranai aisahene aokowiha. Maisa exaotyakisakahoha xema tyaonita sábado ferakenehena, exahe Enore Ityani aokowita. Exahe Enore hákakoanehare aokowita nikare iraeta hoka maisa waiyeta enomanaha. Hatyo xemere aisahene aokowiha. 19 Hatyaoseta Jesus nehena: — Xasemehena niraini. Enore Ityani taitaiya atyo hoka maisaiya atyo xoare hare tyomita. Hanexe Enore nómane waiyehena hoka hatyo akereta Ityani tyomita. Enexe tyomehena hotohare hoka enajikini maniya Ityani tehitiya tyomihitita Hanexe tyomitere akereta. 20 Enexe atyo awaitita Haisani hoka tyotya háomanenai hotikijita enomana. Hotikisaite exaheharexe Haisani ana hoka hatyoharenai ite Ityani tyomehena hoka xahakaharetyoaite. 21 — Hiyaiya, Enexe ekasekihetehena kamatinai hoka kasehenahititaha. Nikare tehitiya Ityani ekasekiheta aokowihenere kamati ekasekihitita. 22 Enexe maisa sema aokowita halitinai nómane tahi. Kasani Ityani sema halitinai nómane tahi hoka tyaonahiterene akereta mokahene aoka Enexe. 23 Kasani halitinai aiminisaha Ityani aokita Enexe kaxaiminisakitere akereta. Xala xamani atyo maisa aiminijita Ityani hoka maisa tehitiya atyo Enexe aiminisare. Hiyaiya, hatyo atyo axikatya Haisani. 24 — Aliterexe nomita xihiye, xala xamani atyo semaxemaita niraini hoka tyakekota tehitiya atyo noxaxikatyasehare hoka makamanehare atyo tyaona hoka maisaiya atyo kamawenekoaretyakita. Koxaka atyo hakamaneta kaseheta hoka menanehaliti tyaona. 25 Aliterexe nomita xihiye, enaose xane hikoahena, koxaka enaose xane hikoa. Maika ite kamatinai semehenaha Ityani xako. Semehenahaite hoka kasehetehenahitaha. 26 Enexe atyo tyaota menita hoka ihiyeta halitinae kaseta tyaonita. Haisani nikare tehitiya moka hoka Ityani hiyeta halitinai kaseta tyaonita. 27 Enexe iyateliti isa Haisani ana axalisa maheta halitinai hoka tyomahitere tahi sema hoka nikareta mokahene maheta. Hiyaiya, Haliti Ityani tehitiya atyo hoka. 28 — Awa atyo exeharenai hiyeta xahakaharetyoahena: ekakoitaite enaose xane hikoahena hoka tyotya kamatinai semehena Enore Ityani xako 29 hoka kamatinae kasehenahitehenaha haxawatyakalaha akota. Hatyaosetaite waiye tyomehenerenai atyoite menanehaliti tyaonaha hoka iniyalahare tyomehenerenai atyoite kaxawatyakehena — nexa Jesus. 30 — Maisaiya atyo nowawiharenai hoka xoare hare notyomita. Baba niraine nasemita hoka nasemitere akereta namokita haliti. Tota maniya taita nahekoita halitinai kakoa hoka tyaonahitere akereta namokahitene. Baba Enore xaokalita nikare notyaonita, maisa noxaokalita xini. 31 — Nowawiya niraeta notahi hoka maisaiya xoare maheta xityakekota niraeni. 32 Xakore hoka hatya tehitiya atyo xakai notahi akiti. Hatyo iraihena hoka maisa atyo maoseraita xini. 33 Hiyaiya, xaxikatya haliti João ana axene maheta. Axahene hoka João xakai notahi akiti ihiyeha hoka maisa maoseratyahitene xini. 34 Maisaiya xoare maheta halitinai iraeha notahi nokatyakekotyaki maheta xakore hoka noxakaita exe iraiti waiyexe xihiye xikaiyakeheta maheta. 35 João atyo xaokanatyakalati. Takoa hoka aokanaitere akereta tyaonita halitinai koni, aotyakisahitene hoka. Maisa waha tyaonare xinekoni hoka exowaka xihalahare exaotyakira kakoa. 36 — João xakai notahi akiti halitinai hiye tyakekoha maheta natyo. Hoka exe tehitiya João xahehare nawaiye: maika notyomitere hiyeta xityakeko natyo. Baba axikatya natyo ehatene notyoma maheta. Maika xityakekohena natyo nománinai hiyeta. 37 — Noxaxikatyasehare Baba tehitiya irae notahi akiti, tyakeko natyo hoka. Hoka xiso atyo maisa xasemare exako, exahe xiyaiyarene. 38 Maisa iniraine tyaonita xikakoa. Xiyaiya, maisa natyo exaxikalahare xityakekota hoka. 39 — Babera Iraiti Waiyexe kakoare xakaixarita minita. Exema maniya xisaona hoka ximakamanehare xisaona xaokita hoka. Xakore hoka notahi atyo hatyo Iraiti Waiyexe nanekoa xairatyoare tyaonita. 40 Xakore atyo hoka maisa xisaona xaokowiye nokoamaniyi. Xisaonaiya nokoamaniyi hoka ximakamanehariya xisaona — nexa Jesus. 41 — Maisa atyo halitinai aeroretyaha natyo naokare. 42 Hiyaiya, notita atyo xiso, maisa atyo Enore xawaityare kaisere, maisa exema maniya xisaonare. 43 Baba niraine kakoare atyo natyo xakore hoka maisa xaokita natyo xomana. Hatyaiya kaoka xomana haxaokalita hoka xawaiyeteniya. 44 Komitainiya maisa aliyakere Enore xema maniya xisaonita. Kasani halitinai ihalahareha xikakoa xaokita, komita maisa Enore ihalahareta xikakoa xaokare. 45 — Xasemehena, maisaiya niraeharitita xiso Baba hiye. Xawaiyetita hatyo Moisés xaotyakira xakore hoka Moisés atyoite iraeharetya xiso. 46 Hiyaiya, Moisés xairatya notahi akiti. Xityakekoreya Moisés xaotyakira hoka xityakeko tehitiyaiya natyo. 47 Maisaiya xityakekota Moisés xairala hoka aliyakereya xityakekohena niraini? nexa Jesus ihiyeha.

João 6

1 Hatyo najikinita Jesus imahotyoa Galiléia xa. Tiberíades xa tehitiya enexare. 2 Kahare haliti xane exema, koxaka waiyaha enómane maomakahare hokakiterenai xaiyatelikisakeheta hoka. 3 Xane imahotyoa halakoiya hoka Jesus kakoha tyairi henose, xane tyoka haxaotyakiraharenai kakoa. 4 Hatyo xowaka okoi judeunai hisehare Páscoa tyaohena. 5 Jesus atyo waiyehena, hisoaka atyo haliti tyoaha exema hoka nehena Filipe hiye: — Aliyakotaite wiyehena nakairati tyotya exe halitinai ana? nexa axene. 6 Koxaka atyo Jesus waiyoreta ityaisakaha kakoa hoka Filipe hasakaharetya aokowita hoka nikare iraeta. 7 Hoka Filipe nehena ihiye: — Owane, aliyakere xamani. Kala 200-olohokose kakoa nakairati wiya hoka wisa enomanaha hoka maisaiya kehexahitene — nexa. 8 Hatyaoseta exaotyakirahare André, Simão Pedro ximarene iraehena: 9 — Owene hatya xoima 5-tohase kolatita nakairati cevadahe nomakere, hinama kohase xoaha kakoare. Hoka wiseneya halitinai ana hoka maisaiya kehexahitene, hisoakaha hoka — nexa André. 10 — Xiraihena halitinai hiye hoka tyokaha waikoa — nexa Jesus haxaotyakiraharenai hiye. Hatyo nali kalokoare ime koa. Hatyaoseta exaotyakiraharenai irae ekakoaha hoka tyotya tyokaha. Kala komita 5.000-hare haliti. 11 Hatyaoseta isaha xoima nakaira Jesus ana hoka iraexatya: — Ehekore nakairati hisa womana, Abá — nexa iraexatya Enore hiye hoka irakene haxaotyakiraharenai ana hoka exaotyakiraharenai irakene tyokiterenai ana. Nikareta kohase irahitiya enomanaha. 12 Tyotya kanakaira, fakatehareha, kamawaneha. Kanakaira, fakatehareha hoka Jesus nehena haxaotyakiraharenai hiye: — Ximexeheta enakairaha mawane hoka waiye xamoheta hoka maisa mitita — nexa. 13 Nexa hoka imexehenahitene hoka 12-te koho ako kaise mokaha. 5-tohase nakairati xakore hoka 12-te kaise mokaha emawaneha. 14 Hatyo Jesus nakairati aerorititere halitinai waiyaha hoka nexaha: — Iraiti xakaisasehare kalorexe kaotyakehenaite haliti koni aoka koxakereharenai. Kala maisa hoka exe Jesus terota hatyo kalorexe — nexahitaha. 15 Hatyaoseta Jesus exekohaseha kalorexe tyaohena aokahitaha hoka aiyateretyoaha exahita, kalorexe tyaohena maheta. Xakore hoka Jesus sema hatyo tahi hoka xanehitiya hawawaharenai enonitaha tyairi henose xeta. 16 Maka hoka Jesus xaotyakiraharenai aihetehena onexa haliya, 17 isoahenahitaha kanowako hoka imahotyoahenahitaha hoka Cafarnaum maniya xanehenahitaha. Koxaka makaliro xakore hoka Jesus atyo makaokeneta enomanaha. 18 Xanehenahititaha onexa hoka kinatyawiniti kaoka enomanaha, hoholasekoatyahene, one ainakiyatya. 19 Kala exaotyakiraharenai sekohetehena, nekesexehetehena hoka, waiyehenaha atyo, owehena Jesus tyohitita, oneheno atyo tonita. Tyoa kaokehetehena kanowa ana hoka mairaha. 20 — Awa atyo ximaira, natyo taore — nexa Jesus ihiyeha. 21 Hatyaoseta ihalahareha, ekakohakihenahitene kanowako. Hatyaoseta jiyehenahitiyaha hoka haxerore xane kaokaha xane aokowitere nali. 22 Kamaetali hoka hatyo haliti jikotiterenai tawehena Jesus xahita. Nali haterore kanowa hoka koxaka hatyoako exaotyakiraharenai xanehenahitaha maxekohasehareta hoka motya hatyo nali aokahitaha hoka tawehenaha exahita. 23 Hatyaoseta wenakalati Tiberíades nalitare tyoa kaokehena kanowanai kakoa, tyoa takoaha hatyo halitinai kanakairihenere nali, Jesus iraexahenere Enore hiye najikinita kanakairihenahere nali. 24 Maisa waiyehenahititaha Jesus, exahe exaotyakiraharenai hoka hatyaoseta kanowanai ako tyokaha hoka xanehenahitiya Cafarnaum nali xeta tawehenahitene maheta. 25 Imahotyoaha hoka xane kaokehenahitaha Jesus halakoiya maniya. — Xaotyakisatiye, xoana xowaka ali hikaoka? nexaha ihiye kaokehenahitene hoka. 26 Hoka Jesus nehena ihiyeha: — Xasemehena, kafaka xikanakaira xifakatehare hoka hatyo hiyeta kalikini xatawa natyo. Maisa atyo waiyekehalakitere maomakahare notyomehenere hiyeta xini xatawihitita natyo — nexa ihiyeha. 27 — Awa atyo nakairati kaiyalaharetatere xema xahaka. Exahe kalore xikanakaira xakore hoka haxowaka atyoite xiwaini. Maika menanehaliti nakaira xema xahaka. Halitiya kanakairene hoka makamanehareya tyaona. Haliti Ityani ijita hatyo nakairati xomana. Enore isa iyateliti enomana nikare tyaona maheta — nexa Jesus ihiyeha. 28 — Hoka xoare wisoma aokita Enore? nexa axaha Jesus. 29 — Xityakeko exaxikalahare aokita — nexa Jesus. 30 Hoka nexaha ihiye: — Hoka hiso atyo xoareya hisoma hoka wiyaiya hoka wityakeko hiso? nexaha. 31 — Wahetakomaniyerenai atyo kanakaira nakairati maná aokahitere maharexakiti nali. Hatyo tahi akiti kaxairatyaka Iraiti Waiyexe nanekoa exakere: Enore isa enomanaha nakairati enokoata hoka kanakairaha. — Hoka hisoiya atyo xoare hisoma hoka wityakeko hiso? nexaha ihiye. 32 Hoka Jesus nehena ihiyeha: — Xasemehena, Moisés isa nakairati enokoatare xomana xakore atyo hoka maisa atyo menanehaliti nakaira xini. Nakairati enokoatare ekaiserehare atyo Baba ijita. 33 Enore xaxikalahare atyo enalita exoa xomana hoka hatyo atyo nakairati. Halitinaiya tyaona exema maniya hoka menanehalitiya tyaonaha — nexa Jesus. 34 — Xekohaseti, hiseta menira womana hatyo nakairati hiyeta — nexaha axahene. 35 Hoka Jesus nehena ihiyeha: — Natyo atyo nakairati enokoatare. Xala xamaniya atyo tyaona noximi hoka maisaiya atyo nakihitita, maisaiya oinihitita — nexa. 36 — Koxaka nomi xihiye: Xiyaita xakore natyo hoka maisa xityakekore natyo. 37 Baba Enore ijita halitinai nomani hoka tyaonahaite noximi maniya. Tyaonahaiya noximi maniya hoka maisaiya naxanekihenahititene haware. 38 Hiyaiya, Baba atyo axikatya natyo hoka notyoa enokoata notyoma maheta aokitereharenai. Exaokalita nikare notyaonita, maisa noxaokalita xini. 39 — Baba noxaxikatyasehare atyo kasani nokoamaniye mohenerenai nokaxaiko waiye hoka maisa hatya hekoti meta nonitita aoka. Wainihenaha hoka miyanitiye xowakehenaite nekasekihenahitene aoka. 40 Kasani tyotya noximi maniya tyaohenerenai makamanehare tyaohenaha aoka noxaxikatyasehare. Exahe wainihenaha hoka nekasekihenahitenite miyanitiye xowakehena — nexa Jesus ihiyeha. 41 Nexa Jesus irae hoka judeunai sema hatyo iniraine hoka maisa waiyeta ihiyeha. — Xoana hoka exakere iraeta: “Natyo atyo nakairati enokoatare”, nita? nexaha weraweratyakakoaha. 42 — Xoana, exe atyo José ityani Jesus, aliterexe? Enexe inityo xoaha atyo wiyaiyanehare. Xoana hoka,“Enokoata nexoa” nita? nexaha. 43 Hoka Jesus nehena ihiyeha: — Xahalakihena xiwerawerala notahi. 44 Baba axikatya natyo hoka tyaona noximi aohenerenai taita atyoite tyaona noximi maniya. Maisaiya aokahitene nomani hoka maisaiya aliyakere tyaonahitaha noximi maniya. Hoka miyanitiye ferakenehenaite hoka nekasekihenahitene. 45 Iraiti xakaisaseharenai xairala nanekoa exakerexe xairatyoare tyaonita: Enore ite tyotya aotyakisahene. — Hoka xalanai xamani atyo semaxemaita Baba niraine hoka ihiyeta atyo waiyorahitaha hoka tyaonahitaha noximi maniya. 46 Maisa atyo xala hare waiyare Baba, enalita tyohenere taita atyo waiyitene. 47 Aliterexe nomita xihiye, xala xamaniya atyo tyakeko natyo hoka tyaona mene matyotenehare. 48 Natyo atyo nakairati enokoatare. Halitiya kanakairene hoka tyaona meneya matyotenehare. 49 Xahetakomaniyerenai ene atyo kanakairaha nakairati maná maharexakiti nali xakore hoka wainiha. 50 Hoka xala xamaniya atyo kanakaira nakairati kaiserehare exoahenere enokoata hoka maisaiya atyo wainita. 51 Natyo atyo nakairati enokoatare. Xala xamaniya exe nakairati hiyeta kanakaira hoka tyaona meneya atyo. Noháre atyo tyotya halitinai anere enakairaha maheta. Halitiya kanakairene hoka tyaona meneya, maisaiya wainita — nexa Jesus. 52 Nexa Jesus irae hoka judeunai hatyaoseta kinatyaxa iraekakoaha: — Aliyakereya hoka exe haliti tyaisa halitinai haháre kakoa aokita? nexaha. 53 Hatyaoseta Jesus nihitiya ihiyeha: — Aliterexe nomita xihiye, maisaiya xanijita Haliti Ityani nete, exahe xiserita itimalaxa hoka maisaiya xisaota menita matyotenehare — nexa. 54 — Hoka xala xamani atyo nete nisa, notimalaxi tera hoka tyaona mene matyotenehare. Eháre wainihena hoka miyanitiye xowakehenaite hoka nekasekihetene. 55 Noháre atyo nakairati kaiserehare, exahe notimalaxi atyo erati kaiserehare. 56 Xala xamani atyo nete nijita, notimalaxi terita xoaha hoka tyaonita atyo nokakoi, exahe natyo tehitiya atyo notyaonita tehitiya ekakoa. 57 — Baba tyaota menitere hiyeta atyo maisa nowainiye. Hatyo atyo axikatya natyo. Nikareta tehitiya xala xamani nisa nete hoka maisaiya wainita, tyaona meneya. 58 Exe nakairati atyo exoa enokoata. Maisa atyo xahetakomaniyerenai ene kanakairehenere maharexakiti akerexe xini. Hatyonai atyo kanakairaha hoka enajikinita atyo wainiha. Hoka xala xamani atyo exe nakairati naokitere kanakaira hoka tyaona meneya atyo matyotenehare — nexa Jesus. 59 Jesus hatahi iraeta ihiyeha Cafarnaum nali, xahohisakoatyakalati hanako aotyakisahitene. 60 Hoka kahare Jesus xema tyaonitereharenai sema hatyo iniraine hoka maisa waiyeta ihiyeha. — Exaotyakiraho atyo howitihare! Xalaiya tyaohena hatyoharaho? nexaha. 61 Hoka Jesus atyo otita eweraweralaha hoka nehena: — Xoana xahalakihena xawenane nokoamaniye niraini hiyeta? 62 Hoka Haliti Ityani haikoahetehena xihaotita hetati tyaonitere nali enokoa xeta hoka xoanaiya xisaohena? 63 Isekohaliti Waiyexe aiyatelikijita halitinai, tyaona mene matyotenehare maheta. Hawawaiya haliti hoka maisaiya aliyakere tyaota menita. Xasemaxematya niraini xikakoa hoka ekakoitaite menanehaliti xisaona — nexa. 64 — Haiyaharenai atyo xinekonitare niraini tyakeko xakore hoka haiyaharenai atyo maisa tyakekore — nexa Jesus ihiyeha. Jesus atyo enaheta komaniyita otita matyakekotiterenai, exahe otita hamatawatyasehare xoaha hoka: — Haiyaharenai atyo maisa tyakekore niraini — nexa. 65 — Hatyo hiyeta nomita xihiye: Baba axikatya natyo hoka tyaona noximi aohenerenai taita atyoite tyaona noximi maniya. Maisaiya aokahitene nomani hoka maisaiya aliyakere tyaonahitaha noximi maniya — nexa Jesus. 66 Hatyo najikinita kahare exema tyaoniterenai haikoaheta enonita, xanehenahitaha hawenakalaha. 67 Hatyaoseta 12-hare haxaotyakiraharenai axa: — Xoana xiso tehitiya xiyanehetehena xaokowita? nexa ihiyeha. 68 — Maisaiya — nexa Simão Pedro. — Wahalakisaiya hiso hoka xala xemaiya wisaonehena? Hiraine xemaiya wisaona hoka ekakoitaiya wimakamanehare wisaona. 69 Wiso atyo wityakekota exahe waiyekehalakita atyo womana. Enore xaxikalahare waiyexe atyo waokita hiso — nexa Pedro Jesus hiye. 70 Hoka Jesus nihitiya ihiyeha: — Xiso 12-hare nomaniye naoka xiso hoka hatya xinekonitare atyo tihanare — nexa Jesus ihiyeha. 71 Judas xaokaka, Simão Iscariotes ityani xaokaka nikareta Jesus. Judas exaotyakiraharenai konitare xakore hoka hatyo najikinitaiya matawahena Jesus.

João 7

1 Hatyo najikinita Jesus xane Galiléia koa tonakonisahitene. Maisa Judéia koa xane aokowihitita, naliyerenai judeunai nityohalitiranai aisene aokowiyahitaha hoka. 2 Exowaka okoi judeunai hisehare aose xane hikoahena. Hatyo hisehaliti xowakehena hoka judeunai hatirisako tyaonahitaha hoka“Hatirisako tyaoniterenai hisehare”, nexaha exaokaka. 3 Hatyaoseta Jesus ximarenenai nehenaha ihiye: — Hiyanehena Judéia koa maniya hoka hisomitereharenai hisomehena, hiyema tyaoniterenai hománe waiyaha maheta. 4 Hiyaiya, hatya haliti tahi waiyekehalaka kasemaka aohena hoka maisa hameteneta tyomare. Aliterexe atyo hisomita hoka hiyane ehaotiha hisomehena hoka tyotyaha waiyaha — nexaha ihiye. 5 Iximarenenai kakoita matyakekotitene hoka nikare iraeta. 6 Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Maisa atyo xane hikoahenere noxanini aose. Hoka xiso xomana atyo haxowaketere. 7 Maisaiya atyo matyakekoneharenai ehareta xihiye. Hoka nohiye atyo eharahitaha niraini xemere.“Xoana hoka iniyalahare xisomita?” nomihena ihiyeha hoka. 8 — Xiyane atyo xiyaiye hena hisehaliti. Hoka maisaiya atyo kalikini natyo noxanita, maisa terota atyo xane hikoahenere noxanini aose — nexa Jesus haximarenenai hiye. 9 Nexa ihiyeha hoka hekota Jesus Galiléia koa nali. 10 Hatyaoseta iximarenenai xaneha waiyaha maheta hisehaliti. Xaneha hoka hatyo najikinita Jesus tehitiya xane. Xane xakore atyo hoka hameteneta atyo xane, maisa atyo halitinai semahitaha exánene. 11 Hatyaoseta judeunai nityohalitiranai tawehenene hatyo hisehaliti koa nali. — Xoana koxaka kaoka ali? nexa axaha hatyo nali tyaoniterenai. 12 Hisehaliti koa nali tyaoniterenai kahare iraehenaha etahi akiti. Haiyanai atyo nexa exaokaka: — Hatyo atyo waiye — nexahitaha. Hoka haiyanai atyo nexa: — Hatyo atyo maoseratita wiso — nexahitaha. 13 Kahare iraeha etahi akiti hoka maisa atyo tyotya haliti haoti xini, mairahitaha judeunai nityohalitiranai hoka. 14 Hatyaoseta koxaka 4-ki ferakenehena ihisehareha tyaonita hoka Jesus xane isoa Iraexatyakalati Hanako hoka aotyakihenahene. 15 Aotyakisahitene hoka judeunai semahitaha exaotyakira hoka nexahitaha: — Aliyakerala hoka waiyore iraeta, maisa xakore waha kaxaotyakisakita hoka? nexa hakaharetyoaha. 16 Hoka Jesus nehena ihiyeha: — Maisa atyo noxaotyakiri xini, noxaxikatyasehare Enore xaotyakira atyo hoka nikareta naotyakijita. 17 Xala xamani atyo Enore aokitere akereta tyoma aokowita hoka ekakoita ite waiyore noxaotyakiri kakoa hoka nehenaite: “Hatyo exaotyakira atyo Enore xaotyakira terota, maisa haxaotyakira kakoa xini aotyakijita wiso”. 18 Hatya halitiya atyo iraeta hatahita hoka hatyota atyo haxaexakerityaka aokita. Hoka haxaxikatyasehare xaexakerityakaiya aokita hoka hatyoiya atyo tota maniya tyaonita, maisaiya atyo maoseraita xini. 19 — Moisés halakisa haxaotyakira xomana xisaona maheta exema maniya xakore hoka maisa atyo xisaonare exema. Xisaonitaiya exema maniya hoka maisaiya xaisa xaokowiye natyo. Xoana hoka nikareta xiso? nexa Jesus. 20 — Xala aisa aokowita hiso? Kala tihanare tyaonita hikakoa hoka nikare hiraeta — nexa halitinai iniraene nahalakoa. 21 Hatyaoseta Jesus nehena: — Kafaka hatya haliti hokakita hoka naiyatelikihetene hoka xityotya xahakaharetyoa. 22 — Xiso atyo enamokose tyaohena hoka enomanere milihe xaikotita Moisés xaotyakira akereta, sábado ferakenehena hoka. Maisa hatyo akiti Moisés xowaka rotita xini nikare kaomaka. Enahetakomaniyerenai hotohare nikare tyaonita hoka Moisés xairahetene babera koa. 23 Mahateniti ferakene xakore atyo hoka Moisés niraene xema sábado ferakenehena hoka enamokose nomanere milihe xaikotita hoka waiyeta xihiye. Hoka xoanere hoka xehareta nohiye sábado xowaka naiyatelikihetehena haliti hoka? 24 Waiyehena nikare xahekotya. Waiye maniya xamohena xiyahekola — nexa Jesus ihiyeha. 25 Hatyaoseta haiyanai Jerusalém yerenai nehena: — Xoana aliterexe exe haliti aisaha aokowiyahitaha? 26 Hiyaiya, wityotya wihaoti iraeta hoka maisa winityohalitiranai xoare nexareha ihiye, maisa mahokoanityareha iniraine. Xoana Enore Kalorexe Aohenere tehitiyala aokahitene? nexahitaha. 27 — Enore Kalorexe Aohenere ite tyohena hoka maisaite waiyekehalakita womana hetati kaotyakehenere aose kakoa. Xakore hoka exe haliti nawenane aose atyo waiyekehalakita womana — nexa iraekakoahitaha. 28 Hatyaoseta Jesus aotyakijita Iraexatyakalati Hanako hoka nexa: — Xoana aliterexe xiyaiyanehare natyo, exahe nawenani aose hoka waiyekehalakita xomana? Hatya axikatya natyo haliti koni, maisa noxaokalita xini nokaotyaki haliti koni. Noxaxikatyasehare atyo maisa maoseratyaliye, xakore hoka maisa atyo xiyaiyanehare xini. 29 Hoka natyo atyo nowaiyitene, ehaliyata atyo notyoa, exaxikalahare atyo natyo hoka — nexa Jesus kinatyaxa iraeta. 30 Hatyaoseta otokaha xakore Jesus aokowiha hoka maisa xala harenai otokarene, maisa exotokakaose xane hikoahenere hoka maisa otokahitene. 31 Kahare haiyaharenai nali tyaoniterenai tyakekoha Jesus hoka nexaha: — Exe haliti kahare tyomita maomakahare wityakekone maheta. Xoana Enore Kalorexe Aohenere kaite tyohena hoka exe xahehare kaite tyomehena maomakahare? nexa axakakoahitaha. 32 Fariseunai sema halitinai niraene Jesus tahi akiti hoka hatyo hiyeta axikatyaha sorarenai otokahene maheta. Sacerdotenai xekohasenai tehitiya kahinaetyahene hoka sorarenai axikatyaha. 33 Hoka Jesus nehena: — Iniraite notyaohitiya xikakoa hoka hatyohekotaite noxaniheta noxaxikatyasehare nali. 34 Noxanihetaite hoka xatawaite natyo hoka maisaiya xikaokehitita natyo. Hoka xisoiya atyo maisa aliyakere xiyaneta noxanihenere nali — nexa. 35 Hatyaoseta judeunai nexa iraekakoahenaha: — Aliyakoiyala xane hoka maisa wikaokehititene? Xoana sekoala xanehena Grécia koa nali hoka judeunai tyaonahitere nali ala tyaohena? Xoana Grécia yerenai tehitiyalaite aotyakihena? 36 Xoana ala hoka nikare iraeta: “Noxanihetaite hoka xatawaite natyo hoka maisaiya xikaokehitita natyo. Hoka xisoiya atyo maisa aliyakere xiyaneta noxanihenere nali”, nita? nexaha. 37 Miyanitiye hisehaliti ferakene xowakehena kahare haliti hohisakoita hoka Jesus tityoa enekonyaha hoka kinatyaxa iraihena: — Xala xamani oinita hoka tyoa nomani hoka nisa enomana one hoka tera — nexa.“One”, nitere atyo Isekohaliti Waiyexe xaokaka nikare iraeta. 38 — Xala xamani tyakeko natyo hoka one ite kahare hikoa ihiyeta hoka tyaona mene matyotenehare Iraiti Waiyexe nanekoa iraetere akereta — nexa Jesus. 39 Jesus atyo Isekohaliti Waiyexe xaokaka iraeta. Exowakita maisa Isekohaliti Waiyexe kaokare tyakekohenerenai ana. Hoka Jesus waini hoka kaseheta hoka kalorexe tyaona hotohare hoka hatyaosetaiya Isekohaliti Waiyexe kaoka enomanaha. 40 Nexa hoka kahare naliyerenai semaha iniraine hoka nehenaha: — Aliterexe exe haliti atyo iraiti xakaisasehare Moisés aokitere — nexaha. 41 Haiyanai atyo nexaha: — Exe atyo Enore Kalorexe Aohenere. Hoka haiyanai atyo nexaha: — Xoana Enore Kalorexe Aohenere alaite Galiléia koata tyoa? 42 Exakere Iraiti Waiyexe nanekoa xairatyoare tyaonita: Enore Kalorexe Aohenere atyoite Davi jikolahare. Belém nali atyoite tyaona Davi tyaonitere nali — nexaha hahinaeharenai niraene nahalakoa. 43 Hatyaoseta hahekore xakini ahekotya Jesus tahi. 44 Haiyanai atyo otokaha Jesus aokowiha xakore hoka maisa otokahitene. 45 Hatyaoseta sorarenai haikoaheta fariseunai, sacerdote xekohasenai tyaonahitere nali. Haikoaheta hoka exekohasenai axahene: — Xoana hoka maisa xotokitene hoka ali xanolokitene? nexaha. 46 Hoka sorarenai nexaha haxekohaseha hiye: — Maisa xala harenai hatyo haliti iraehenere akere iraexe — nexaha. 47 — Xoana xiso tehitiya emaoserala xema xisaona? nexaha. 48 — Xoana haiyaharenai kalorexenai, fariseunai xoaha tyakeko iniraine? Xiyaiya, maisa hatya hekoti tyakekore. 49 Alitere exe haliti hisoakere tyakekotene. Xakore atyo hoka exe halitinai maisa waiyorexeha wiyaotyakisakaho kakoa hoka maisa waiyexeha Enore ana — nexaha sorarenai hiye. 50 Hatyaoseta Nicodemos nexarexe, makiya xane iraehenere Jesus kakoa, nehena ihiyeha: 51 — Wiyaotyakisakaho hiyeta atyo maisa haliti waberexotyare rota. Wasema hotohare atyo iniraene, exahe etahi akiti hoka waberexowita — nexa. 52 — Xoana hiso tehitiya Galiléia koatare? Hiyane hiyaiya babera iraiti xakaisaseharenai niraine kakoare. Maisa iraiti xakaisasehare kaotyakita Galiléia koata — nexaha ihiye. 53 Nexa hoka hatyaoseta iniraikakoaneha tyotya hoka xanehenahitaha hahanaha nihatyaka.

João 8

1 Hatyo najikinita Jesus xane Oliveiras tyairiya heno. 2 Kamaetali makiyita haikoaheta Iraexatyakalati Hana nali hoka kahare haliti hohisakoa ehaliya exaotyakira semaha maheta. Jesus tyoka hoka aotyakisahitene. 3 Hatyaoseta judeunai xaotyakiraho kakoa waiyoreterenai fariseunai xoaha nolokaha hatya ohiro enomana. Hatya ena watyalitene hoka waiyahene hoka otokahene hoka tyoaha ekakoa Jesus ana. Tyoa kaokaha ekakoa hoka mokahene halitinai nenekesene 4 hoka nehenaha Jesus hiye: — Xaotyakisatiye, exe ohiro wotoka, hatya ena watyalitene hoka. 5 Exakerexe atyo Moisés xaotyakiraho aotyakisa wiso: “Maikaite nikare tyaoniterehalonai sehali kakoa kamokotyaka”. Nikare Moisés xairatya hoka hiso atyoite xoare hehena etahi? nexa axaha Jesus. 6 Nexa iraeha ihiye hasakaharetyahene maheta, kasani haware irae Moisés niraine nonita aokowiyahitaha hoka eheno maniya xawatyahene aokowiyahitaha hoka. Nexaha ihiye hoka Jesus meholokoa hoka xairatya hakahihi kakoa waikoa. 7 Hekota axahitene hoka Jesus aototaharetyoa hoka nehena ihiyeha: — Maika hatya maomanehare iniyalahare hotohare mokotya sehali kakoa exe ohiro — nexa hoka 8 meholokoahitiya waikoa hoka xairahitiya. 9 Hatyo iniraine semaha hoka hikoahenahitaha hatya xakini, maisa xala hare iniyalahare maomanehare aka hoka. Inityohalitiranaiha hotohare hikoaheta, jikiniti maniya tyotya hikoahenahita. Ekakoita Jesus hawawitehena. Hatyo ohiro tehitiya hekota tityoita hatyo nali. 10 Hatyaoseta Jesus aototaharetyoaheta hoka waiyehena atyo, maisa xala hare akeheta hoka nehena hatyo ohiro hiye: — Aliyo hiraeharetyasenai? Xoana maisa hatya hekoti hiyaisaka aokare? nexa. 11 Hoka nexa Jesus hiye: — Maisa xala hare aka, Xekohaseti. Jesus nihitiya ihiye: — Natyo tehitiya atyo maisa hiyaisaka naokita. Kotare hiyanehetehena. Hoka waiyehena atyo nikare iniyalahare hisomehitiya — nexa Jesus ihiye. 12 Haxowaka Jesus iraihitiya halitinai kakoa: — Natyo atyo xaokanatyakalati akereta halitinai ana. Xala xamaniya atyo tyaona noximi hoka waiyeya atyo tyaona. Hoka maisaiya makaliroti koni tyaohitita — nexa. 13 Nexa hoka fariseunai nehena Jesus hiye: — Kalikini atyo hitahi akiti taitehena hiraeta hikaxaexakeretyaka maheta. Hamaoseraita atyo wiso — nexaha. 14 Hoka Jesus nehena ihiyeha: — Aliterexe xakore atyo notahi niraeta hoka maisa atyo namaoseraita xini. Aliterexe atyo niraeta hoka nawaiyoreta atyo notyoanini exahe noxaniniheta kakoa. Hoka xiso atyo maisa xawaiyorexe notyoanini exahe noxaniniheta kakoa. 15 Xiso atyo haliti xiyaiyehena, inira xawaiyorehena ekakoa hoka,“Exakerexe waiye xomokaka”, xita. Hoka natyo atyo maisa nikare niraexe halitinai xaokaka. 16 Haiya xowakiya nomihena,“Exe haliti atyo exakere tyaonita”, nomihenaiya hoka aliterexe atyo niraeta. Hiyaiya, maisa atyo nowawi xini notyaonita. Baba noxaxikatyasehare atyo tyaonita nokakoi hoka nikare niraeta. 17 — Exakere iraiti xiyaotyakisakaho nanekoa xairatyoare tyaonita tehitiya: Hinamahareya haliti xakai hawaiyane tahi hoka hakakoa iraeha hatyo tahi taita hoka xityakeko iniraeneha. Iniraeneha atyo aliterexe. 18 — Hiyaiya, natyo atyo noxakaita notahi akiti xihiye, Baba noxaxikatyasehare tehitiya xakaita notahi. 19 Nexa ihiyeha hoka nehenaha ihiye: — Aliyo atyo hexe? Hoka Jesus nehena ihiyeha: — Maisa xiyaiyanehare kaisere xini natyo, exahe Baba hoka maisa xiyaiyanehare xini. Xiyaiyanehare kaisereya natyo hoka Baba tehitiyaiya xiyaiyanehare — nexa Jesus ihiyeha. 20 Exowaka Jesus aotyakijita Iraexatyakalati Hanako. Halyako olo nitini tyaonitere ako Jesus iraeta ekakoaha. Irae ekakoaha hoka maisa otokahitene, maisa exotokakaosehenere hoka. 21 Hatyaoseta Jesus nihitiya ihiyeha: — Noxanihetehenaite xonita. Xatawa xakore ite natyo hoka maisaiya xiyaiyehitita natyo hoka iniyalahare xománe kakoitaite xiwaini hoka maisaiya atyo noxanihenere nali xijoita — nexa ihiyeha. 22 Nexa irae hoka judeunai nexakakoahenaha: —“Maisaiya noxanihenere nali xijoita”, nita. Xoana tyaohena? Xoana hatyotala aisoawihena? nexakakoaha. 23 Hatyaoseta Jesus nihitiya: — Xiso atyo ali waikoatare hoka natyo atyo enokoatare. Xiso atyo ali waikohekoare hoka natyo atyo maisa ali waikohekoare xini. 24 Hiyeta hoka nomita xihiye.“Iniyalahare xománe kakoitaite xiwaini”. Maisa tyare xityakekota natyo hoka — nexa Jesus ihiyeha. 25 Hatyaoseta axehenahitiyene: — Xala atyo hiso? nexaha. Hoka Jesus nehena ihiyeha: — Hetati xowakiyita nowaiya xiso hoka noxakai notahi xihiye. Kalikini noxakaihitiya xihiye. 26 Kahare xitahi nirai naokowita exahe nowatyali xiso naokowita. Hatyo noxaxikatyasehare atyo maisa maoseratyare xini hoka iniraine koxaka nasema hoka noxakaita halitinai hiye — nexa Jesus ihiyeha. 27 Jesus xakore xakaita hanexe Enore tahi akiti ihiyeha hoka maisa waiyekehalakere enomanaha, motya hatya tahi iraeta aokahitaha. 28 Hatyo hiyeta Jesus nihitiya ihiyeha: — Natyo atyo maisa atyo xoare noxaokali ximita notyomare. Baba aotyakihenere natyo taita atyo niraeta. Xainakihenaite Haliti Ityani hoka hatyaosetaite waiyekehalakehena xomana“Natyo atyo Natyota terota” nomitere. 29 Noxaxikatyasehare atyo tyaonita nokakoi. Exaokalaoseta notyaona minita hoka maisa atyo nowawi halakisare — nexa Jesus ihiyeha. 30 Nikare Jesus hatyo tahi irae hoka kahare haliti tyakekoahene. 31 Hatyaoseta kahare judeunai tyakekoahene hoka Jesus nehena tyakekohenerenai hiye: — Niraini xemaiya xisaona hoka noximi nawenatyasehareya naoka xiso 32 hoka waiyekehalakaiya xomana aliterexe hoka xikaiyakehetaiya xiwakaharene nonitata — nexa Jesus ihiyeha. 33 Hatyaoseta nehenaha Jesus hiye: — Wiso atyo Abraão jikolaharenai, maisa atyo xoana xowakiya wakahare wisaonare, exahe wahetakomaniyereharenai hoka wakahare tyaonareha. Xoanere hoka wikaiyakeheta wiwakaharene nonitata haoka? 34 Hoka Jesus nihitiya ihiyeha: — Xasemehena niraini: wakahareya atyo maisa aliyakere halakijita haxekohase. Nikareta iniyalahare nomaseharenaiya maisa aliyakere halakijita iniyalahare háomane. 35 Wakahare atyo maisa tyaoneta menexe haxekohase hanako hoka exekohase ityani atyo tyaoneta minita hanexe hanako. 36 Hoka Enore Ityaniya iyeheta xiso aokowi hoka iyehetaiya atyo xiso hoka maisaiya atyo hatyohekota wakahare xisaohitita. 37 — Aliterexe atyo Abraão jikolaharenai xiso. Xakore atyo hoka xaisa xaokowita natyo, maisa noxaotyakiri xaokare xomana hoka. 38 Baba nali nowaiyehenere atyo noxakaita xihiye. Nikare xiso tehitiya xexe nali xawaiyorehenere akereta xisaonita — nexa Jesus. 39 Hoka nehenaha: — Abraão atyo wexe — nexaha. Hoka Jesus nehena ihiyeha: — Maisa Abraão jikolaharenai kaisere xini xiso. Abraão jikolaharenaiya atyo xiso hoka hatyo akeretaiya atyo xisaonita. 40 Nasema iraiti aliterexe Enore nali. Xakore hoka noxakaihenene xihiye hoka hatyo hiyeta xaisa xaokowita natyo. Abraão atyo maisa nikare tyaonare. 41 Xiso atyo xexe tyomehenere akereta xisomita — nexa Jesus. Hoka nehenahitiyaha ihiye: — Hatita atyo Wexe, Enore taita atyo Wexe. Maisa hatya ityani xini wiso. 42 Hoka Jesus nihitiya ihiyeha: — Maisa noxaokali ximita xini notyoa ali, Enore axikatya natyo. Enore nalita atyo notyoa hoka kalikini ali notyaonita. Enoreya atyo xexe hoka xawaiyetitaiya atyo natyo. 43 Xoana hoka maisa waiyekehalaka xasemare niraini? Maisa xasema xaokowiye niraini hoka hatyo hiyeta maisa waiyekehalakere xomana. 44 Tihanare xekohase ityaninai atyo xiso. Tihanare xekohase ityaninai atyo xiso hoka tyaonitere akereta xisaonita. Hetati xowakiya atyo aisarexe tyaona, maisa atyo iraiti aliterexe awaiyitita. Maoseratyaliye terota atyo, exahe maoseratyaliye kinohare. 45 Hatyo jikolaharenai atyo xiso hoka iraiti aliterexe niraihena xikakoa hoka maisa xityakekore natyo. 46 Xalaiya hotikisa nomani iniyalahare nománi? Xoana hoka iraiti aliterexe niraihena xikakoa hoka maisa xityakekore natyo? 47 Xala xamani atyo Enore xema maniya tyaonita hoka semaxemaita atyo Enore niraine. Hoka xiso atyo maisa xasemaxematyare iniraine, maisa atyo enomanerenai xini xiso hoka — nexa Jesus ihiyeha. 48 Hatyaoseta judeunai nehena Jesus hiye: — Kala ehekoreta wiraeta hitahi akiti.“Samaria yere atyo hiso, tihanare kakoare atyo hiso”, wita. Kala ehekoreta wiraeta — nexaha. 49 Hatyaoseta Jesus nehena ihiyeha: — Maisa atyo tihanare kakoare xini natyo. Naiminijita atyo Baba hoka xiso atyo maisa xaiminisare natyo. 50 Maisa atyo naeroretyoa naokowiye. Hatya atyo aeroretya aokowita natyo. Maika hatyo ahekotya nokakoi — nexa. 51 — Xasemehena niraini, aliterexe niraeta: Xala xamaniya atyo tyaona niraini xema hoka maisaiya atyo wainita — nexa ihiyeha. 52 Hatyaoseta judeunai nihitiya Jesus hiye: — Kalikini atyo waiyekehalaka womana. Tihanare terota tyaonita hikakoa. Abraão, iraiti xakaisaseharenai atyo toahiya waini. Hoka hita atyo: “Xala xamaniya atyo tyaona niraini xema hoka maisaiya atyo wainita”, hita. 53 Hiyaiya, wikinohare Abraão atyo waini. Xoana Abraão xahehare haokowita? Hatyo, iraiti xakaisaseharenai atyo waini tyotya. Xala haokowita? nexaha ihiye. 54 Hoka Jesus nihitiya: — Natyotaiya atyo naeroretyoawi hoka maisaiya atyo waiyeta. Hoka maisa naerorityoawita, Baba atyo aeroritita natyo. Xenorexa xaokitere aeroritita natyo. 55 Xiso atyo maisa Enore xiyaiyare, exahe exema maniya xisaonare. Hoka natyo atyo nowaitene, exema maniya atyo notyaonita.“Maisa nowaiyarene”, nomiya atyo hoka xiso akeretaiya atyo namaoseratita. Hoka nowaiyitene atyo, notyaonita atyo iniraine xema. 56 Xikinohare Abraão atyo waiya notyoaniniheta ali xeta hoka ihalahare. Hatyo xowaka Abraão waiya natyo hoka ihalahare — nexa Jesus. 57 Hoka judeunai nehena ihiye: — Maisa xakore 50 terehokoanehenere hekoti hisaonare hoka,“Nowaiya Abraão”, hita. Xoana hoka nikareta hiso? nexaha. 58 Hoka Jesus nihitiya ihiyeha: — Aliterexe nomita xihiye: Abraão mawenanehareneta atyo koxaka terota Natyo Notyaonita — nexa Jesus. 59 Nexa hoka hatyaoseta judeunai eharehenaha ihiye hoka xane iyaha sehali hoka mokotyaha Jesus aokowi. Xakore atyo hoka Jesus teroa enonyahitaha. Hatyaoseta hikoaheta Iraexatyakalati Hanakota hoka xaneheta enonyahitaha.

João 9

1 Hatyaoseta Jesus jiyehena hoka waiya hatya haliti maxosehare. Nikarexe terota tyaona hanityo tyakota. 2 Hoka exaotyakiraharenai axehenene: — Xaotyakisatiye, xoana hoka exe haliti tyaona maxosehare? Xoana iniyalahare ala tyoma, enexe inityo xoaha kore iniyalahare tyoma hoka hatyo nahalakoa maxosehare tyaona? nexaha. 3 Hoka Jesus nehena ihiyeha: — Maisa enómane iniyalahare, exahe enexe, inityo xoaha nómane iniyalahare hiyeta maxosehare tyaona. Maxosehare tyaona Enore niyatere kawaiyaka maheta — nexa. 4 — Xasemehena, waiye hakaka atyo ferakoa. Nikare kasani namiyatya naokowita noxaxikatyasehare hatene. Hiyaiya, makehena atyo. Maka atyoite hoka maisa xala hare hahitita. (”Makehena”, nitere atyo hakamane xaokaka nikareta). 5 Haliti koni notyaonitere xowaka atyo exaokanatyakalaha notyaonita enomanaha — nexa Jesus ihiyeha. 6 Nexa hoka hatyaoseta xata hotya waikoa hoka inira aolowihitya waikohe haxataho kakoa hoka mokene maxosehare xose hiye hoka nehena: 7 — Hiyane hatihehetehena one nitini Siloé xaiya — nexa. Hatyo Siloé nitere atyo wiyako maniya,“Exaxikatyakahare”, nita. Nexa ihiye hoka hatyaoseta maxosehare xane tiheheta hatiho hoka waiyakatyare haikoaheta tyaonitere nali. 8 Hatyaoseta ewaiyaneharenai nexaha: — Exe haliti ferakiti nihatyaka tyoka ali hoka axita olo haomana. Hatyo terota, xoana alitere? nexa axakakoaha. 9 — Há, hatyo terota — nexa haiyanai. — Maisa hatyo xini, hatyo akerehare — nexa atyo haiyanai. — Há, natyo terota — nexa hatyo haliti. 10 Hatyaoseta axahene: — Aliyakere hisaona hoka kalikini hiyaiyakatyareheta? nexa axahene. 11 Hoka nehena: — Hatya haliti Jesus nexarexe aolowihitya waikohe hoka mokene noxosenai hiye hoka nexa nohiye: “Hiyane one nitini Siloé nali hatihehetehena hitiho”. Nexa hoka hatyaoseta noxani natiheheta notiho hoka kalikini nowaiyakatyareheta — nexa. 12 — Aliyo hatyo haliti? nexaha axahene. — Owane — nexa ihiyeha. 13 Hatyaoseta hatyo haliti waiyakatyareheta hoka xaneha ekakoa fariseunai nali. 14 Hatyo Jesus aolowihitya waikohe hoka kaxosehetehenere haliti xowaka atyo sábado ferakene. 15 Xane kaokaha ekakoa enomanaha hoka fariseunai axene hatyo ekaxosetyakeheta akiti hoka nexa ihiyeha: — Moka haxaolowehera noxosenai hiye hoka noxani natiheheta notiho hoka kalini atyo nowaiyakatyareheta — nexa. 16 — Hoka hatyo haliti maisa Enore xaxikalahare xini. Hiyaiya, sábado atyo mahateniti ferakene xakore hoka hakita. Maisa winaho xema tyaonita — nexaha fariseunai iraeta. Hoka haiyaharenai nexaha: — Aliyakereya iniyalahare nomasehare kalore tyoma maomakahare? nexaha. Hatyaoseta iraikakoaha hoka hahekore, hahekore xikini ahekotyahitaha. 17 Hatyaoseta fariseunai axehitiyene: — Hoka hiso atyo xoare haoka hatyo hikaxosetyaseheta? nexaha. — Iraiti xakaisasehare atyo naokene — nexa hatyo kaxosehetehenere ihiyeha. 18 Hoka judeunai atyo maisa tyakekota iniraine hoka kawisaha enexe inityo xoaha hoka axahene: 19 — Xoana, exe haliti atyo xityani? Xoana alitere maxosehare terota tyaona? Nikare hoka aliyakere kalikini waiyakatyareheta? nexaha. 20 Hoka enexe, inityo xoaha nehenaha: — Exe wityani terota, aliterexe maxosehare tyaona. 21 Hoka kalikini kaxosehetehenere akiti kakoa atyo maisa wawaiyorexe, exahe ekaxosetyasehare kakoa tehitiya maisa wawaiyorexe. Xala xamani ala kaxosehetene — nexaha. — Xaxehenene: inityohaliti tyare hoka hatyota xakai hatahi akiti xihiye — nexa enexe, inityo xoaha ihiyeha. 22 Enexe, inityo xoaha mairahitaha judeunai nityohalitiranai hoka nikare iraeha. Judeunai nityohalitiranai koxaka iraikakoaha: — Hatya halitiya: “Jesus atyo Enore Kalorexe Aohenere”, nexa irai hoka maxisoaniteneya xahohisakoatyakalati hanako — nexaha koxaka. 23 Hatyo hiyeta enexe, inityo xoaha nexa: — Xaxenore, koxaka inityohaliti — nexaha. 24 Hatyo hekota kawihenahitiyaha hatyo maxosehare tyaohenere hoka nexaha ihiye: — Hasemehena, haiminisaira Enore. Exe hikaxosetyasehare atyo iniyalahare nomasehare, wawaiyore enawenane kakoa — nexaha ihiye. 25 Hatyaoseta nehena ihiyeha: — Kala xoana iniyalahare nomasehare xamani, maisa xamani ala, maisa nawaiyorexe ekakoa. Hoka exe taita kakoa atyo nawaiyore. Nomaxosehare ene hoka kalikini atyo nowaiyakatyareheta — nexa ihiyeha. 26 — Xoana moka hiso? Aliyakere kaxoseheta hiso? nexa axehenahitiyene. 27 — Koxaka noxakaini xihiye hoka maisa xityakekota. Xoare maheta noxakaihitiya xihiye xaowita? Xoana xisaona xaokowita tehitiya exaotyakira xema? nexa ekoaxatya enomanaha. 28 Nexa hoka hatyaoseta aiyalatyaha enomana: — Hiso atyo exaotyakira xema maniya nawenatyasehare. Hoka wiso atyo Moisés xaotyakira xema maniya wisaonita. 29 Enore irae Moisés kakoa, hatyo kakoa wawaiyore. Hoka exe hikaxosetyasehare atyoala alyakota xamani kaotyaka — nexaha. 30 Hoka nihitiya ihiyeha: — Kaxiyani, xoana hoka winaho kakoa xawaiyore xaokowita xakore hoka exe haliti kaotyakene akiti kakoa maisa xawaiyorexe? Kaxoseheta xakore natyo hoka maisa xawaiyorexe ekaotyakene akiti kakoa. 31 Hiyaiya, Enore atyo maisa iniyalahare nomaseharenai niraexala semaxematyare. Hoka awaiyetitaiya Enore hoka aokitere akeretaiya tyaonita hoka Enoreya semaxematya iniraexala. Hatyohare kakoa atyo wawaiyoreta. 32 Kalikini rotita maxosehare tyaohenere kakaxosetyakeheta. Toahiya xowaka, exahe waikohe kaomakehenere najikinita maisa kasemakere exehare tahi, kalini rotita kasemaka. 33 Ekoiya awa Enore axikaitene hoka maisaiya xoana mokita natyo — nexa ekoaxatya enomanaha. 34 — Hisaohenere xowakita iniyalahare hisoma. Xoana hoka haotyakisa wiso haokowita? nexaha ihiye. Hatyaoseta maxisoanetene xahohisakoatyakalati hanako. 35 Jesus sema emaxisoanene xahohisakoatyakalati hanako hoka hatyaoseta ahalakoatene hoka axene: — Xoana Haliti Ityani hityakekota? nexa. 36 — Xekohaseti, xala atyo Haliti Ityani hoka notyakekone? nexa. 37 — Kalini hiyaitene, natyo niraetere hikakoa — nexa Jesus ihiye. 38 — Xekohaseti, notyakeko — nexa meholokoa Jesus nahalakoa awaiyetene. 39 Hatyaoseta Jesus nihitiya: — Notyoa nowatyali halitinai maheta. Nikare ite hoka maxoseharenaite waiyakatyareheta hoka kaxosexenaite maxosehare tyaoheta — nexa. 40 Haiyanai fariseunai nali tyaonita hoka semaha Jesus niraine hoka nexaha: — Xoana wiso tehitiya wimaxosehare haokita? nexaha. 41 — Ximaxosehariya hoka maisaiya xoare kaxawatyakita xiheno. Hoka,“Waiye wiyaita”, xita hoka kaxawatyakita xiheno — nexa Jesus ihiyeha.

João 10

1 Jesus nihitiya: — Xasemehena niraini: Kaiwarexe isoa aokowihena kalaneronai talalahokoako hoka maisa ixisoakala ahota isoare. Halaisoa jiyita talarehoko hoka xane hikoita kalaneronai ana. 2 Hoka ekaxaikotyasehare isoahena hoka ixisoakala nahota ijoita. 3 Xisoakalati kaxaikotyasehare majiholatita enomana hoka ijoita. Hatyaoseta iraihena hakaxaikoneharenai hiye hoka ekaxaikoneharenai kalaneronai otyahita exako. 4 Hatyaoseta ahikoatyahitene talarehokoakota hoka enahetaha tonita hoka kalaneronai xaneta exema, exako waiyekehalakita enomanaha hoka. 5 Mawaiyakahareya atyo hoka maisaiya atyo xanahitaha exema, tekoahaiya atyo enonita, maisa otyareha mawaiyakahare xako hoka — nexa Jesus. 6 Hatyo tahi Jesus xakai ihiyeha aotyakisahitene maheta xakore hoka maisa waiyekehalakita enomanaha. 7 Hatyaoseta Jesus nihitiya: — Aliterexe nomita xihiye, natyo atyo xisoakalati kalaneronai xisoakalaho akereta. 8 Haiyanai nahítita kaokaha kalaneronai ana hoka maisa atyo kalaneronai semaxematyare iniraineha, kaiwarexe, xalijiniharexenai akereta taita hoka. (”Kalaneronai” nita Jesus, hakaxaikoneharenai haliti xaokaka nikare iraeta.) 9 — Natyo atyo xisoakalati akereta. Xala xamaniya isoa nonaho hoka kaiyakehetaiya iniyalahare nonitata exahe isoaheta, hikoaheta, kanakairita harenai hoka waiyeya tyaona. 10 Hoka kaiwarexe atyo kaokehena enomanaha hoka kaiwita, aijita, mawenekoaretita kalaneronai. Hoka natyo atyo notyoa kalaneronai waiye tyaonaha maheta, exahe waiye kaiserehare tyaonaha maheta — nexa. 11 — Natyo atyo kalanero kaxaikotyasehare waiyexe. Kalanero kaxaikotyasehare waiyexe atyo wainita hakaxaikoneharenai ana. 12 Wakahare atyo maisa kalanero kaxaikotyasehare kaisere xini, kaoloxa maheta taita atyo hakita. Kalaneronai maisa ehalanai xini. Hiyeta hoka ahoxa kaokehena enomana hoka tekoita hoka ahoxa aijita, aekoakijita kalaneronai. 13 Kaoloxa maheta taita hakita. Maisa iyakawatyare kalaneronai hoka nikare tekoita — nexa. 14 — Hoka natyo atyo kalanero kaxaikotyasehare waiyexe. Nokaxaikoniharenai atyo nowaiyaniharenai makere. Natyo tehitiya atyo ewaiyanehareha. 15 Nikare Baba Enore atyo nowaiyanihare, hoka natyo atyo ewaiyanehare. Maikaite nowainihena nokaxaikoniharenai ana — nexa Jesus. 16 — Maisa aliyerenai taita xini nokaxaikonihare. Hahotyaliharenai tehitiya nokaxaikonihare hoka kasani nahohisakoatyahene hoka hahotyalita namoka nokaxaikoniharenai naokowita. Hatyaosetaite niraini xema maniya tyaonaha. Nikare ite hoka hahotyalita tyaonaha hoka haterore ite ekaxaikotyasehareha tyaona. 17 Nowainite nokaxaikoniharenai ana hoka hatyaosetaite nokaseheta. Hatyo hiyeta Baba Enore awaiyetita natyo. 18 Maisa halitinai xaokala xini nowainihena, noxaokalita atyoite nowainihena. Baba aiyatelikisa natyo hoka noxaokalita nowainihena. Hatyaosetaite noxaokalita nokaseheta. Baba irai nokakoi hatyo akiti hoka exaokalita nikareta natyo — nexa Jesus ihiyeha. 19 Hatyaoseta judeunai semaha Jesus niraine hoka hahekore makere ahekotyahita, hoka haiyaharenai nexa: 20 — Tihanare tyaonita ekakoa hoka hatyahareta. Xoana hoka xasemaxemaita iniraene? nexaha haiyanai iraeta. 21 Hoka haiyanai atyo nexaha: — Tihanare kamilakorerahareya atyo hoka maisaiya exakere iraexe. Xoana, tihanareya kaxoseheta maxosehare? nexaha. 22 Exowakiya judeunai Jerusalém nali otyaxematyahitaha hahetakomaniyerenai nómane xahohisakoatyakalati hana hisehare. Exowaka wehe akiti. 23 Hatyaoseta Jesus isoa Iraexatyakalati Hanako hoka tonakoita Iraexatyakalati Hanako Salomão xisoakalaho aokahitere nali. 24 Hatyaoseta judeunai hohisakoaha ehaliya hoka axehenahene: — Kahare wahekoita hitahi hoka wamaikohareta. Xoana Enore Kalorexe Aohenere hiso, maisa kore? Hiyakaihena waiyekehalaka wihiye — nexaha ihiye. 25 Hoka Jesus nehena: — Koxaka Enore nalitare atyo natyo nomi xihiye hoka maisa xityakekota niraini. Xiyaiya, kahare maomakahare notyoma Baba xaokalita. Baba nalitare terota atyo natyo hoka nikare notyaonita. 26 Xakore hoka maisa xityakekota natyo. Maisa atyo nokaxaikoniharenai xini xiso hoka hatyo hiyeta maisa xityakekore natyo. 27 Nokaxaikoniharenai semita noxako hoka naokitere akereta tyomahitaha. Ewaiyanehareha atyo natyo hoka tyaonahitaha niraini xema. 28 Nokaxaikoahinite hoka tyaonaha mene matyotenehare hoka maisaiya atyo wainahitaha. Maisaiya atyo xala hare iyehenahititene noniti. 29 Baba atyo maxaexahityakahare hoka maisaiya atyo xala harenai iyehitita nokaxaikoniharenai enonitata — nexa. 30 — Baba natyo xoaha atyo haterore, hakakoa wisaonita — nexa Jesus judeunai hiye. 31 Hatyaoseta judeunai eharehenaha hoka xane kolatya sehalinai mokotyaha maheta Jesus. 32 Ehareha ihiye hoka Jesus nehena ihiyeha: — Kahare notyoma xihaoti, waiyexe makere nománinae. Baba aokiterehare taita notyoma. Xoana, hatyo nománi xemere xamokotya xaokowita natyo? nexa axahene. 33 Hoka judeunai nehena ihiye: — Maisa atyo hománe waiyexe xemere xini wamokotya waokowita hiso. Hoka hiraine atyo maisa waiyexe womana, maisa haiminisare Enore hoka. Haliti xakore hiso hoka Enore haokowita hoka hatyo xemere wehareta hihiye — nexaha ihiye. 34 Hoka Jesus nehena ihiyeha: — Exakerexe xairatyoare tyaonita babera xiyaotyakisakaho nanekoa: Enorenai makere xiso, nomita. 35 —“Enorenai makere xiso”, nita Enore halitinai hiye, iniraine kaoka enomanaha hoka. Hatyo babera Enore niraine kakoare atyo aliterexe taita iraeta hoka maisaiya kahalakisakita. 36 Hiyaiya, Baba axikatya natyo halitinai koni haxaokalita. Nikare hoka xoanere hoka“Natyo atyo Enore Ityani”, nomihena hoka Enore maisa naiminisare xaokita? 37 Maisaiya Baba xaokalaoseta notyomare hoka ehekoretaiya atyo maisa xityakekota natyo. 38 Maisa xityakekota natyo hoka maika notyomiterenai hekoti xityakekohena. Nománinai hiyeta xawaiyorehena nokakoi. Baba atyo tyaonita nokakoi, exahe natyo hoka notyaonita ekakoa — nexa Jesus. 39 Nexa Jesus ihiyeha hoka eharehitiyaha ihiye hoka hatyaoseta tohenahitiyene aokowiha xakore hoka iyoawiheta enonyahitaha. 40 Jesus iyoawiheta enonyahitaha hoka haikoaheta one Jordão halakoiya maniya hoka João Batista hetati batixaitere aose xane tyaona. 41 Nali xane tyaona hoka kahare haliti kaoka enomana. — João Batista atyo maisa xoare hare tyomita maomakahare. Xakore hoka tyotya iraehenere Jesus tahi atyo aliterexe, maisa maoseraita xini wiso João — nexa iraeha. 42 Kahare haliti tyakeko Jesus hatyo nali.

João 11

1 Haxowakiya Lázaro nexarexe hokakita. Wenakalati Betânia nali tyaonita, hahahalonai Marta, Maria xoaha kakoa. 2 Hatyo Maria atyo Jesus kiji tiha hoka owika airaxero ikiji hiye, exahe hasekase kakoa tirihetene. 3 Enahahareha Lázaro hokakita hoka enahahalonai axikaxatyaha Jesus ana: — Hihinaehare Lázaro hawaiyetitere hokakita — nexaha. 4 Jesus sema ehokakene tahi hoka nexa: — Maisaiya hatyo kahehaliti kakoa Lázaro wainita. Hokakita hoka ite kaxaeyatelekisaka hoka hatyo hiyetaite Enore kaxaexakerityaka, exahe Enore Ityani hoka kaxaexakerityaka — nexa Jesus. 5 Jesus awaiyetita Marta, iximalone Maria, enahahareha Lázaro xoaha. 6 Jesus sema Lázaro hokakene xakore hoka hatyo tyaonitere nalita heko hinamaki tyaohitiya. 7 Hinamaki ferakene najikinita hoka Jesus nehena haxaotyakiraharenai hiye: — Wiyala wiyane Judéia koa xeta — nexa ihiyeha. 8 — Xaotyakisatiye, xoana hoka hiyanehitiya hatyo nali haokowita? Hiyaiya, kafaka maniya judeunai nali tyaoniterenai mokotyaha hiso aokowiha sehali kakoa — nexaha exaotyakiraharenai iniraine nahalakoa. 9 — Maisa ferakiti tyokakere xini, wahakiya atyo. Watonita ferakoa hoka waiye wiyaiyita waheta maniya hoka maisa wahisehityoare. 10 Hoka makiya atyo watohena hoka haiya xowaka wahisehityoita, maisa waiye waiyakere makiya hoka — nexa. 11 — Xasemehena, wihinaehare Lázaro nemakita xakore hoka noxanite nekaosekihetene — nexa Jesus haxaotyakiraharenai hiye. 12 — Nemakitaiya hoka waiyeya atyo kehexoawiheta — nexaha haxekohaseha hiye. 13 Jesus iraetere Lázaro kamane xaokaka. Hoka exaotyakiraharenai motya enemaka xaokaka nikareta aokahitaha. 14 Hatyaoseta Jesus nexa: — Lázaro atyore waini — nexa, awaiyekehalakatene enomanaha. 15 — Waini atyo Lázaro. Hoka ehekoreta ali notyaonita, wainihena xakore hoka. Enawenakala nali wisaonita hoka maisaiya xityakekota — nexa. — Wiyala kalikini hoka wiyaiya — nexa Jesus ihiyeha. 16 Hatyaoseta Tomé Dídimo nexarexe nehena hahinaeharenai hiye: — Wiyala wiyane exema hoka wiwaini ehakakoane — nexa. 17 Hatyaoseta xaneha. Jesus xane kaokehena Betânia nali hoka Lázaro koxaka 4-kihena tyaonita xawatyakalatyako. 18 Wenakalati Betânia maisa sekore Jerusalém nalita, hanama kilometrone taita. 19 Maisa sekore hoka judeunai kahare xane waiyaha Marta, Maria xoaha emaxalotyahene maheta enahahareha kamane hiyeta. 20 Hoka Marta sema Jesus kaokene. Owitehena hoka xane atihotene. Hoka Maria atyo hekota hahanakota. 21 Marta xane atihotya Jesus hoka nehena ihiye: — Aliya hiso hoka maisaiya naháhare wainita, Xekohaseti — nexa ihiye. 22 — Waini xakore atyo hoka xoalini hareya haxa Enore hoka tyomeniya homana. Waiyekehalakita atyo hatyo akiti nomani nexa Marta Jesus hiye. 23 — Haháhare ite kaseheta — nexa Jesus ihiye. 24 — Miyanitiye xowakehena atyoite hoka naháhare kaseheta. Nasemita hatyohare akiti hoka notyakekota — nexa Marta ihiye. 25 — Natyo atyo kamatinai xekasekisasehareheta. Halitiya tyaona noximi maniya hoka waini xakoreya hoka kasehetaiya. 26 Exahe kasetere noximi maniya tyaonitereya maisa wainita. Xoana hityakeko niraini? nexa Jesus ihiye. 27 — Há, notyakekota atyo, Xekohaseti — nexa. — Hiso atyo Enore Ityani, Enore Kalorexe Aohenere atyo hiso. Wahetakomaniyerenai nexaha exaokaka: “Maika xatyaha exahita. Ekakoitaite kaotyaka xomana”, nexaha — nexa Marta Jesus hiye. 28 Nexa ihiye hoka haikoaheta hahana xeta hoka xane haximalone Maria kakoa irai hameteneta: — Xaotyakisatiye kaoka hoka kawijita hiso — nexa haximalone hiye. 29 Maria semene hoka ihalahalo xane Jesus tyaonitere nali xeta. 30 Hatyo xowaka Jesus maisa kaokehenere wenakalati, hekotata Marta ahalakoahenere aose. 31 Ehanakoha haiyanae judeunai tyaonita, Maria emaxalotyahitaha. Hoka waiyehenaha atyo, Maria atyo ihalahalo hikoa xane hoka hatyo exemaxalotyasenai xaneha exema, motya atyo xane xawatyakalati nali hoka tiyahena maheta aokahitaha. 32 Maria xane kaoka Jesus ana hoka exoa hakaoli kakoa ehaliya hoka nehena: — Aliya hiso hoka maisaiya naháhare wainita, Xekohaseti — nexa tiya. 33 Waiyehena atyo Jesus, Maria atyo tiyita, judeunai tehitiya tiyita ehakakoane. Tiyahitaha makere hoka Jesus hiye kirakoane hoka amaikohare. 34 — Aliyo exawatyakala? nexa axahene. — Witya hoka hiyaiya, Xekohaseti — nexaha ihiye. 35 Hatyaoseta Jesus tiya. 36 Jesus tiyita hoka judeunai nexaha: — Xiyaiyehena, tiyita. Kala awaiyetita tehitiya Lázaro — nexaha. 37 — Aliya Lázaro hokakitere xowakiya hoka xoanaiya mokene? Kafaka maniya maxosehare kaxoseheta. Aliya Lázaro hokakitere xowaka hoka xoana xamaniya hoka aiyatelikeheteniya hoka maisa wainita — nexa haiyaharenai. 38 Jesus hekotata kalore amaikohareta hoka xane xawatyakalati nali. Hatyo xawatyakalati atyo sehali kakoakotyaka, ijihola atyo sehali taose. 39 Jesus xane kaoka xawatyakalati nali hoka nexa ihiyeha: — Xiyehetehena sehali taose — nexa ihiyeha. Nexa hoka kamati nahahalo Marta nehena: — Maisaiya, Xekohaseti — nexa. — Hiyaiya, koxaka 4-kihena tyaonita xawatyakalatyako. Kala koxaka xetehena. Kotare mawatyalisakahare — nexa. 40 — Maika xityakekohena hoka xiyaiya Enore nómane, nomira xihiye ka. Xoana himaotyaneheta niraini? nexa Jesus ihiye. 41 Nexa ihiye hoka iyehenahitaha sehali xawatyakalati jihola. Iyehenahitene hoka Jesus wahakotya enoxeta hoka nehena: — Maisa xoana xowaka himaxekoaxalere niraini hoka nihalahareta hikakoa, Abá. 42 Hiyaxikalahare atyo natyo hoka hasemaxematya minita niraini hikakoa. Kalikini niraexaita homana exe halitinai haoti tyakekoha maheta hiso — nexa iraexatya Enore hiye. 43 Halakisa hairaexala hoka kinatyaxa kawiyatya: — Lázaro, hahikoahetehena hatyoakota — nexa. 44 Nexa hoka Lázaro hikoaheta hakiji, hakahe, hatiho olalisoare kakoa haxawatyakalakota. Eháre olalisoare imiti taose kakoa hoka Jesus nehena: — Xamaxolalihetehenene hoka waiye toneheta — nexa ihiyeha hoka maxolalihetene. 45 Hatyaoseta kahare judeunai Maria xema tyohenerenai tyakekoha Jesus, waiyaha enómane hoka. 46 Hoka haiyanai atyo xane hoka xakaihahene fariseunai hiye Lázaro ekasekihetehenere tahi. 47 Hiyeta hoka sacerdotenai, fariseunai xoaha nityohalitiranai ahohisakoatyakakoaha iraekakoaha maheta. — Xoanaite wamohenene? Exe haliti kahare tyomita maomakahare. 48 Wahalakiseniya hoka ekakoitaiya tyotyahaiya tyakekoahene hoka hatyaosetaiya maisa waiyeta Roma yerenai hiye hoka tyoahaiya iyaha wawenakala wiwaikohera xoaha wonita, exahe mawenekoaretyahaiya Iraexatyakalati Hana — nexa iraikakoaha. 49 Hatyo terehokoane xowakiya Caifás sacerdote xekohase tyaonita hoka nexa ihiyeha: — Xiso atyo maisa xawaiyorexe. 50 Hatyaiya waini womana wityotya anere maheta hoka waiyeya, maisaiya Israel yerenai kamehotyakita. Kala maisa hatyohare akiti xahekotyare — nexa ihiyeha. 51 Caifás iraihena hoka maisa hatyota haxahekola xini iraeta. Sacerdotenai xekohase tyaonita hoka waiya Jesus kamane naheta maniyita Israel yerenai ana, 52 exahe seko tyaoniterenai xaoreterenai xoaha ana hoka hatyo najikinitaiya Enore kaxaikoneharenai hahotyalita tyaonaha. 53 Nexa Caifás irai ekakoaha hoka hatyo najikinita judeunai nityohalitiranai iraekakoaha Jesus haxaisane tahi. 54 Hatyo hiyeta Jesus maisa hotikijoita judeunai ana Jerusalém nali hoka xane enonyahitaha, xane kaoka wenakalati Efraim nali hoka hatyo nali tyaona haxaotyakiraharenai kakoa maharexakiti maniya. 55 Hatyaoseta okoi Páscoahena, okoi judeunai hisehare aose xane hikoahena. Kahare judeunai xane Jerusalém xeta hisehaliti nahitita, waiye maniya mokaha hawenaneha maheta. 56 Hatyaoseta Jerusalém nali tawaha Jesus xahita. Xane isoaha Iraexatyakalati Hanako hoka iraikakoaha: — Xoana tyoa waiya xamanite hisehaliti, maisa xamanite? nexaha. 57 Sacerdotenai, fariseunai xoaha nityohalitiranai otoka aokowiyahitaha Jesus. Hiyeta hoka nexa iraeha: — Maika kaokehena hoka aliyo xamani xiyaiyehenene hoka waiyekehalakehena xomana hoka xiyakaini wihiye — nexaha otoka aokowitaha Jesus hoka.

João 12

1 Hatyaoseta Jesus xanehitiya wenakalati Betânia nali. Lázaro Jesus ekasekihetehenere nali tyaonita. Exowaka 6-ki ferakenetehena hisehaliti Páscoa naheta. 2 Xane kaoka hatyo nali hoka nakairati tyomaha Jesus ana hoka kaexakatyaha tehitiya haiyaharenai. Kanakairehenaha hoka Lázaro kanakaira ekakoaha. Haiyanae ihinaeharenai tehitiya kanakairaha Jesus kakoa. Hoka Marta atyo nakairati mokita kanakairiterenai ana. 3 Kanakairahitaha hoka Maria xane kaoka Jesus haliya tinihalitise airaxero kahekoalo. Hatyo airaxero kaloxaimane, maisa makarohare xini. Kaoka ehaliya hoka owikene Jesus kijinai hiye, exowakerota hasekase kakoita tirihetene. Airaxako moka hatyako. 4 Hoka Jesus xaotyakirahare Judas Iscariotes hiye maisa waiyeta. Hatyo najikinita Judas matawatya Jesus. Maisa waiyeta ihiye hoka nexa: 5 — Exe airaxero maisa makarohare xini, exaimane atyo 300 hokose olo. Xoana hoka maisa betetitene hoka maxiyehareharenai ana ijita exaimane? nexa Judas. 6 Maisa xakore maxiyehareharenai kahinaetya aokowiye hoka nikare iraeta, kaiwarexe xakore hoka. Kaxaikota Jesus noloxa exaotyakiraharenai xoaha noloxa hoka kaiwita. 7 Nexa hoka Jesus ekoaxatya enomana: — Awa xiwatyalini. Kotare airaxero moka nohiye. Noxafityaki nahitata nikare mokita natyo. 8 Maxiyehareharenai atyoite tyaoneta mene xinekoni. Hoka natyo atyoite maisa notyaoneta menita xinekoni — nexa Jesus. 9 Judeunai sema Jesus kaokene Betânia nali hoka kahare tyoa kaokaha hatyo nali, waiyaha aokowitaha Jesus hoka, exahe ekasekihetehenere Lázaro tehitiya waiyaha aokowitaha hoka. 10 Kahare haliti xane waiyaha Jesus, Lázaro xoaha hoka hatyo hiyeta sacerdote nityohalitiranai okoawaharehena hoka Lázaro xaisaka tehitiya aokaha. 11 Ekasekihetehenerene hiyeta kahare judeunai Jesus xema maniya tyaonita. Awaiyetyahitene hoka hanityohalitiranaiha maotyaneha hoka maisa waiyeta inityohalitiranaiha hiye. 12 Kamaetali hoka hisoaka haliti kaokehena Jerusalém nali waiyaha maheta hisehaliti Páscoa hoka semaha Jesus tyoanene Jerusalém xeta. 13 Semahene hoka tyoaha ahalakoatyahene. Iyaliti kolatyaha hoka ahalakoatyahene, ihalahareha ekakoa. — Wihalahareta hikakoa, Enore! Xekohaseti Enore, waiyíra hamohena héxare kakoa tyoitere! Xekohaseti Enore xaxikalahare tyoita Israel hotyalinai ana hoka waiyeta womana, Enore xoaha waiyeta womana — nexaha masakare ihalaharahitaha Jesus kakoa. 14 Jesus ahalakoatya boriko mokose hoka tyoka eheno, babera Iraiti Waiyexe nanekoa xairatyoare tyaonitere akereta: 15 Awaira atyo ximawaiyeharehena, wenakalati Sião tyaoniterenae! Ite Xiyekohase Kalorexe tyoa kaoka xomana boriko mokose heno. 16 Hatyo xowakiya maisa exaotyakiraharenai ana waiyekehalakere. Hoka Jesus waini hoka kaseheta najikini maniyata rota otehenahitaha iraiti xakaisasehare xairala, exahe mohenerene boriko mokose heno hoka waiyekehalaka enomanaha. 17 Halitinai ihalahare Jesus kakoa. Haiyaharenai haotita Jesus kawiheta Lázaro kamane exawatyakalakota hoka hatyo waiyehenerenae xakaikoatyaha hatyo tahi. 18 Jesus ekasekihetehenere Lázaro tahi semahitaha hoka hisoaka haliti tyoa ahalakoatya Jesus. 19 Hatyo hiyeta fariseunai amaikohareha: — Xiyaiyaore, halitinai maisa semaxematyare wiraine. Tyotyaha awaiyetyahitene hoka tyaonahitaha exema — nexakakoaha. 20 Hatyaoseta haiyanai Grécia koatarenai kaokaha Jerusalém nali waiyaha maheta hisehaliti, Enore xoaha awaiyetyaha maheta. 21 Hatyaoseta ahalakoatyaha Filipe. Filipe atyo Galiléia yere, wenakalati Betsaida nalitare. Tyoa kaokaha Filipe ana hoka nexaha ihiye: — Wiyaiya waokowita Jesus — nexaha. 22 Nexaha ihiye hoka Filipe xane André hiye irai hoka hatyo hinamanai xane iraeha Jesus kakoa. 23 Hoka Jesus nexa ihiyeha: — Hikoa Haliti Ityani kamanaosehena hoka kasehetaite hoka kalorexe tyaona — nexa. 24 — Xasemehena, maisa namaoseraita xini: trigose kaxafityakehena waikoa hoka hikoita hoka esé atyo walolota, wainita. Hoka maxafityakahareya hoka haseroreya tyaota mene. Wainiya hoka hikoa hoka ekakoitaiya kahare kasé. 25 — Xala xamani atyoite awaiyetita hawenane ali waikohekoa maniya hoka meta atyoite tyotya enonita. Hoka xala xamani atyoite maisa awaiyetyare hawenane ali waikohekoa maniya hoka hatyo atyoite tyaota mene matyotenehare. 26 Xala xamani tyaona noximi maniya aokowi hoka maika tyakekohena niraini. Aliye xamanite notyaonita hoka hatyo tehitiyaite nali tyaonita. Tyaonaiya noximi maniya hoka Baba ite awaiyetene — nexa Jesus. 27 — Kalikini kalore namaikohareta. Okoi aisehenaha natyo hoka nomawaiyehareta. Xakore hoka maisaiya naxa Baba hoka kikiheta natyo nomakawatihalini nonitata naokita. Nowaini terota maheta notyoa — nexa. 28 Hatyaoseta iraexahena: — Abá, hikaxaexakeretyakehena naoka — nexa Jesus. Hoka hatyaoseta enokoata iraiti kasemaka: — Koxaka nokaxaexakerityaki hoka haxowakaite nokaxaexakerityakihitiya — nexa. 29 Halitinai semahene hoka nexaha: — Kala onetalolo nemahare — nexa haiyanae. — Maisa onetalolo xini, kala anjo iraeta ekakoa — nexa haiyanai iraeha. 30 Hoka Jesus nehena: — Maisa nohiyiti xini exe iraiti tyoa. Xihiyeta tyoa xasemene maheta — nexa. 31 — Okoi Enore iraihena iniyalahare nomaseharenai tahi.“Exakere kaxomokakaha naoka”, nehenaite hoka exekohaseha Tihanare tehitiyaite kaxawatyakeheta — nexa. 32 — Ainakisahaite natyo hoka hatyaosetaite kahare haliti ite tyakekohenaha natyo — nexa Jesus. 33 Hakamane, haberekotyaka atyalihose xaimaholatyaka hiye xaokaka nikareta,“Ainakisahaite natyo”, nita. 34 Nexa hoka halitinai nexa ihiye: — Maisaite Enore Kalorexe Aohenere wainita, maikaite tyaoneta mene aokaha. Hatyo tahi kaxairatyaka babera Moisés niraine kakoare. Hoka hiso atyo hita,“Maika Haliti Ityani kaxainakisaka”, hita. Xala xaokaka nikare hiraeta? nexa axaha Jesus. 35 — Xaokanatyakalati tyaonita kalini xikakoa hoka ininai ite tyaohitiya. Xaokanatyakalati tyaonitata xikakoa hoka memere xamohena xawenane, waiya aliya hoka maisa ximemehenere hekoti hoka makaliroti kaoka xomana. Howitihare netonatyaka atyo makaliroti koni. 36 Maika xaokanatyakalati aokanaitatere xomana xowaka xityakekohenene hoka hatyo xema maniya xisaohena — nexa Jesus ihiyeha. (Kasani halitinae exema maniya tyaona aokita hoka nikare iraeta.) Nexa Jesus ihiyeha hoka hatyaoseta xaneheta hatyo nalita hoka xane teroa judeunai nonita. 37 Kahare Jesus nómane maomakahare waiyexe waiyaha xakore hoka maisa tyakekorahene, 38 Isaías niraene akereta kawenatyakeheta maheta. Exakerexe Isaías xairatya: Maisa xala hare tyakekore wiraine, Xekohaseti, exahe hiyatere hoka maisa waiyekehalakere enomanaha. 39 Exakerexe tehitiya Isaías xairala hoka maisaiya aliyakere tyakekoahitaha: 40 Enore maxosehare mokahene, exahe maxahekolahare mokahene, hoka maisa waiyakatyareha, maisa waiyekehalakere enomana, exahe maisa haikoahenahitaha enomana hoka waiye mohenahitene hoka kaxaiyatelikisakehenahitaha. 41 Nikare Isaías irae Jesus nawenane kalorexe waiya hoka nikare irae etahi. 42 Nikare Isaías xairatya xakore hoka kahare judeunai nityohalitiranai tyakekoha Jesus. Tyakekoahene xakore atyo hoka mema atyo tyaonahitaha, maisa atyo xoare nexareha. Motyaiya fariseunai ehareha ihiyeha hoka mahokoanityaha ixisoaneha xahohisakoatyakalati hanako aokahitaha hoka mema tyaonahitaha. 43 Kasani Enore ihalahare ekakoaha aokahitaha xakore hoka halitinai hotohare ihalahareta ekakoaha aokahitaha hoka hatyo hiyeta mema tyaonahitaha. 44 Hatyaoseta Jesus kinatyaxa irai: — Xala xamani atyo tyakekota natyo hoka maisa atyo natyo taita xini tyakekota. Noxaxikatyasehare tehitiya atyo tyakekota. 45 Xala xamani atyo waiyita natyo hoka noxaxikatyasehare tehitiya waiyita. 46 Notyoa notyaona halitinai koni xaokanatyakalati akere enomanaha hoka tyakekohenere natyo maisa makaliroti koni tyaona maheta — nexa Jesus. 47 — Xala xamani atyo sema niraini hoka maisa tyaona exema maniya aokowita hoka maisaiya niraeharetyahitene. Notyoa atyo niyeheta maheta halitinai iniyalahare nonitata maheta. Maisa atyo niraeharetyahitene maheta xini. 48 Xala xamaniya maisa aokita natyo, maisa semaxematya aokowita niraini hoka hatyohare hiyetaite kairaeharetyaka miyanitiye xowaka — nexa. 49 — Maisa niraini xini niraeta. Baba noxaxikatyasehare irai nokakoi hoka noxakaitene xihiye aoka. 50 Iniraene atyo ijita wenati menanehaliti hoka wisaoneta meniya. Hatyohare akiti atyo waiyekehalakita nomani. Wisaona mene aokita. Hatyo hiyeta Baba iraetereharenae nohiye taita niraeta xihiye — nexa Jesus ihiyeha.

João 13

1 Hatyaoseta haki ferakenetehena hoka hisehaliti Páscoa ferakene tyaohena hoka Jesus kamanaose xane hikoa. Hoka Jesus atyo waiyoreta hakamanaose ferakene hikoane kakoa, exahe hahalakira halitinai hoka haxáneneheta hanexe nali kakoa. Awaiyetya haxaotyakiraharenai hakamane kijiya. 2 Makehena hoka Jesus kanakairita haxaotyakiraharenai kakoa. Exowaka Tihanare koxaka haxahekola moka Simão ityani Judas Iscariotes mahiyasako mátawatya maheta Jesus. 3 Jesus ana atyo waiyekehalakita Enexe tyotya xoalini hare xekohasehare mohenerene kakoa. Exahe waiyoreta tehitiya atyo tyohenere Enore nalita kakoa, exahe haxaneneheta Enore nali xeta kakoa. 4 Hatyaoseta Jesus tityoaheta hanakaira aoseta hoka aitoakisa haima ehaorete hoka iya tirihisoakalati taose hoka olatya hakitako hiye. 5 Hatyaoseta tinihaliti koa one moka hoka tihehena haxaotyakiraharenae kiji hoka tirityahaheta ikijiha tirihisoakalati kakoa. 6 Xane kaoka Simão Pedro haliya hoka Simão Pedro nehena ihiye: — Xoana, hatiha nokiji haokowi, Xekohaseti? nexa axa Jesus. 7 — Há, natihaite hikiji — nexa Jesus. — Kalikini natihehena hikiji hoka maisa waiyekehalakere homana. Hoka haxowakaite waiyekehalaka homana — nexa Jesus. 8 — Maisaiya hatihita nokiji, xoana hiyekohaseyatya natyo hoka? nexa Pedro ihiye. — Maisaiya natihita hikiji hoka maisaiya noxaotyakirihare naokita hiso — nexa Jesus. 9 Nexa Jesus hoka Pedro nexa ihiye: — Nikare atyo hoka hatihehena nokiji, nokahe, noseri hare, Xekohaseti — nexa. 10 — Xala xamani atyo koxaka koaha hoka iyoma tyaona hoka ikiji taita katihakehitiya hoka ehekore. Koxaka xityotya xikatihakere xisaonita, hatita taita atyo hekota maiyomenehare akereta tyaonita — nexa Jesus Pedro hiye. 11 Jesus atyo waiyoreta hamatawatyasehare kakoa hoka: — Hatita taita atyo hekota maiyomenehare akereta tyaonita — nexa iraeta. 12 Hatyaoseta Jesus tiha ikijinaiha, miyatya hoka xane isoaheta haima ehaorete ako hoka tyokehetehitiya enekoniha hoka nehena ihiyeha: — Xoana waiyekehalaka xomana natihehenere xikiji? nexa axahene. 13 — Xasemehena: xiso atyo,“Xaotyakisatiye, Xekohaseti”, xita nohiye xiraihena nokakoi hoka. Ehekoreta nikare xita, hatyo terota atyo natyo. 14 Xiyaiya, natyo xakore Xiyaotyakisase, Xiyekohase hoka natiha xikiji xomana. Maika nikare tehitiya xatiha kakoa xikijinai. 15 Xiyaiya, naimenekoita xomana hoka namokitere akereta xamoka maheta. 16 Waiye xasemehena: maisa wakahare haxekohase xahehare xini, exahe exaxikatyakahare hoka haxaxikatyasehare xahehare xini. 17 Exe akiti waiyekehalaka xomana hoka xisaonaiya exema hoka waiyeya xihalahareya xisaona — nexa Jesus irae haxaotyakiraharenai kakoa. 18 — Maisa atyo xityotya xiyaokaka xini niraeta. Haiyaharenai naohenere nomani kakoa atyo nawaiyoreta. Xakore hoka hatya atyoite nahalakoihare tyaona. Exe Iraiti Waiyexe nanekoa kaxairatyakehenere akeretaite kawenatyaka: Hatya kanakairitere nokakoite nahalakoihare tyaoheta. 19 — Kalikinita exehare niraeta nikare kawenatyakehenere nahitita hoka nikare kawenatyakehena hoka xityakekohena maheta natyo. Hiyaiya, natyo atyo natyota terota — nexa. 20 — Xasemehena niraini: Xala xamani waiye mokita noxaxikaliharenai hoka waiye mokita natyo. Nikare waiye mokita natyo hoka noxaxikatyasehare tehitiya waiye mokita — nexa Jesus ihiyeha. 21 Jesus hatyo tahi irai hoka enajikinita amaikoharehena hoka nehena ihiyeha waiyekehalaka: — Aliterexe niraeta: hatyaite xinekonitare mátawahena natyo — nexa ihiyeha. 22 Nexa ihiyeha hoka exaotyakiraharenai wahakotyakakoaha. — Xala xaokaka nikare iraeta? nexa ahekotyaha. 23 Exowaka hatya tyokita Jesus haliya Jesus awaiyetititere. 24 Tyokita Jesus haliya hoka Simão Pedro aimenekokoatya enomana axa maheta Jesus. 25 Aimenekokoatya enomana hoka axehena Jesus: — Xalaite mátawahena hiso, Xekohaseti? nexa axa Jesus. 26 Axa Jesus hoka Jesus nexa: — Nakairatite namaika hoka nisa enomana. Hatyo atyoite nomatawatyasehare tyaohena — nexa hoka nakairati maika hoka isa Judas Iscariotes ana. Judas atyo Simão Iscariotes nexarexe ityani. 27 Isa enomana hoka Judas kanakaira hatyo nakairati hoka Ahalakoahaliti kamilakoretene. Hatyaoseta Jesus nexa ihiye: — Hiyanehena atyo hoka hisoma haokowitere hisomehena rotita — nexa. 28 Nexa Jesus irai ekakoa hoka nali tyokiterenai semene hoka maisa hatya ana hekoti waiyekehalakita. 29 Judas atyo enoloxaha kaxaikotyasehare tyaonita enomanaha hoka motya Jesus axikatene nakairati iya maheta hisehaliti niyahare aokahitaha. Haiyanai motya Jesus axikatene hoka isa maheta olo maxiyehareharenai ana aokahitaha. 30 Hoka Judas kanakaira hatyo nakairati isehenere enomana hoka xane rotita. Exowaka koxaka maka. 31 Judas xaneheta enonyahitaha hoka Jesus nehena: — Kalikini Haliti Ityani kaxaexakerityaka, exahe Enore tehitiya hoka kaxaexakerityaka ihiyeta. 32 Enore kaxaexakerityaka ihiyeta hoka Enore hiyeta atyoite Haliti Ityani kaxaexakerityaka. Kalinite Enore nikare mohena — nexa Jesus. 33 — Exeta atyoite maisa waha notyaohitita xikakoa, nokaxaikoniharenai. Noxanihetaite xonita hoka xatawaite natyo hoka maisaite xikaokita natyo. Noxanihetehena hoka maisaiya xijoita noxanihenere nali. Koxaka noxakai hatyo akiti judeunai hiye. 34 Hoka kalikini exe iraiti waitare kakoa naotyakihitiya xiso. Maika xawaiyetyakakoa nawaiyetitere xiso akere xawaiyetyakakoa tehitiya. 35 Xawaiyetyakakoaiya hoka tyotya halitinai anaiya waiyekehalaka hoka,“Hatyonai atyo Jesus xema nawenatyaseharenai”, nexahaiya xiyaokaka — nexa Jesus. 36 Hatyaoseta Simão Pedro axehena Jesus: — Alyakoite hiyanehena, Xekohaseti? nexa axene. — Awisa noxanihena hoka maisaiya atyo kalikinita hiyaneta noxanihenere nali. Hoka haxowaka atyoite hisoa noximi — nexa Jesus. 37 — Xoana hoka maisa kalikinita notyoa hiyema haokita? Koxaka nomimiye notyaonita nokamani niyahare hikakoa — nexa Pedro irai. 38 — Xoana, alitere haokita? nexa Jesus. — Hasemehena niraini: Awisa takoira makawiraharenetaite hehena: “Exe haliti atyo maisa nowaiyanihare xini”, hexaite noxaokaki. Exakere ite hanamaki hirae — nexa Jesus Pedro niraine nahalakoa.

João 14

1 — Awa atyo ximawaiyehare — nexa Jesus haxaotyakiraharenai hiye. — Koxaka Enore xityakeko. Maika xityakeko tehitiya natyo — nexa. 2 — Baba nawenakala nali kahare hati wenati niyahare. Memere ite namoka hati xomanere. Maisaiya nikarexe hoka koxakaiya noxakaini xihiye. 3 Noxanite hoka memere namoka hoka nahaikoahetaite hoka nanoloka xiso hoka xisaona nohaliye — nexa. 4 — Koxaka xawaiyore hatyo noxanihenere nali akiti kakoa, exahe ahotyaho noxanihenere aho kakoa hoka xawaiyoreta — nexa Jesus ihiyeha. 5 — Maisa wawaiyoreta hatyo hiyanehenere nali akiti kakoa. Aliyakereya hoka wawaiyore hatyo ahotyaho hiyanehenere aho kakoa? nexa Tomé axene. 6 — Natyo atyo ahoti. Iraiti aliterexe atyo natyo. Nohiyitita haliti tyaona mene matyotenehare. Nohiyitita taita atyo kakáokatyakita Baba Enore nali. 7 Kalikini atyo xiyaita natyo hoka xiyaiya tehitiyaite Baba. Hoka kalikinitata xiyaitene. Xiyaiyanehare terota atyo — nexa Jesus ihiyeha. 8 — Xekohaseti, hahotikisa Hexe womana hoka ehekore womana — nexa Filipe. 9 — Wahehena notyaonita xinekoni, Filipe. Xoana, maisa hiyaiyanehare xini natyo, exahe nawenani hoka waiyekehalakere homana? Xala xamani atyo waiyita natyo hoka waiyita tehitiya atyo Baba. Xoana hoka,“Hahotikihena Hexe womana”, hita? Koxaka xiyaiyene. 10 Xoana motya maisa Baba tyaonare nokakoi haokita? exahe natyo hoka motya maisa notyaonare ekakoa haokita? Niraihena xikakoa hoka maisa natyota xini niraeta. Baba tyaonita nokakoi hoka tyomita hahatene noxaihako maniyita. 11 Baba tyaonita nokakoi, exahe natyo hoka notyaonita ekakoa. Maika hatyo akiti xityakeko, maisa namaoseraita xini. Maisa xityakekota niraini hoka maika xityakeko natyo maomakahare notyomitere hiyeta. 12 Hatyaiya tyakeko natyo hoka tyomaiya notyomitere akereta. Ekakoitaiya hatyonai xahehare tyomehena. Maikoisa Baba Enore nali noxanihena hoka hatyaosetaite notyomitere xahehare tyomehena. Alitere naokita, maisa namaoseraita xini — nexa Jesus. 13 — Nexare kakoaiya xaxehena hoka tyotyaiya notyoma xaokitereharenai xomana. Notyomeniya xomana Baba kaxaexakeretyaka maheta. 14 Xoare xamaniya xaxa nexare kakoa hoka tyotya notyoma xomana. 15 — Aliterexe xawaiyetita natyo hoka maika xasemaxematya niraini, xoalini hare naohena xihiye hoka. 16 Xasemaxemaitaiya niraini hoka naxaiya Baba hoka axikatya xomana xikahinaetyase maheta Isekohaliti Waiyexe hoka tyaoneta mene xikakoa. 17 Hatyo Isekohaliti Waiyexe atyo maisa maoseratyaliye xini. Maisa atyo matyakekoneharenae ana kaotyakita. Maisa waiyarahene, exahe waiyekehalakere enomanaha. Hoka hatyo Isekohaliti Waiyexe atyo xiyaiyanehare. Maika tyaona mene xikakoa — nexa Jesus. 18 — Noxanihetehenaite xonita hoka maisaiya ximakaxaikotyakahare nahalakijita. Nahaikoahetaite xomana. 19 Iniraite notyaohitiya hoka hatyohekotaite maisa nokawaiyakihitita, maisaiya matyakekoneharenai waiyihitita natyo. Hoka xiso atyoite xiyaiyeheta natyo. Nowainite hoka nokaseheta hoka xiyaiyeheta natyo. Nokasehetaite hoka hatyota atyoite maisa nowainihitita hoka xiso tehitiyaite xiwaini hoka xikaseheta hoka hatyota maisa xiwainihitita. 20 Exowakehenaite hoka waiyekehalaka xomana notyaonitere Baba kakoa, exahe xiso xisaonitere nokakoi notyaonitere xikakoa akereta — nexa Jesus. 21 — Hatyaiya tyaonita niraini xema hoka hatyoiya atyo awaiyetita natyo. Hatyo awaiyetitere natyo atyoite Baba awaiyetya, exahiya natyo hoka nawaiyetene hoka nahotikisoawiya enomana — nexa Jesus aotyakisa haxaotyakiraharenai. 22 Hatyaoseta Judas iraihena. Maisa Judas Iscariotes xini, hatya Judas nexarexe iraihena Jesus kakoa: — Aliyakeriya hahotikisoahena womana hoka maisa matyakekoneharenai ana hahotikijoita? nexa axa Jesus. 23 — Xala xamaniya awaiyetita natyo hoka tyaonita niraini xema hoka Babaiya awaiyetene. Hoka Baba natyo xoahaiya wisoa wisaona ekakoa. 24 Xala xamaniya maisa awaiyetita natyo hoka maisaiya tyaonita niraini xema. Hoka exe iraiti xasemitere atyo noxaxikatyasehare Baba niraine, maisa atyo niraini xini. 25 Hekotata notyaonita xihaliya hoka hatyo akiti niraeta xihiye — nexa. 26 — Baba ite axikatya xomana xikahinaetyase Isekohaliti Waiyexe noxaokalita. Kaokaite xomana hoka aotyakihena xiso kahare hoka xotyaxemaheta tyotya niraihenere xikakoa. 27 Nahalakisaite nomehexaikohalini xikakoa. Nisaite nomehexaikohalini xomana. Nowawi nikare namokita haliti, maisa waikohekoarenai namokitere akereta mokare. Awaira atyo ximawaiyeharehena, exahe ximairehena — nexa. 28 — Koxaka xasema niraini: “Noxanihetaite hoka nahaikoahetaite xomana”, nomi xihiye. Xawaiyetitaiya natyo hoka xasema noxaniniheta Baba nali hoka xihalahareya, Baba atyo noxahehare hoka. 29 Kalikinita exeharenai tahi noxakaita xihiye enaheta maniyita hoka nikare tyaohena hoka xityakeko maheta — nexa. 30 — Exeta atyoite maisa waha niraihitita xikakoa. Owene matyakekoneharenai xekohase kaokehena womana, maisa xakore atyo noxahehare niyatere xini hoka. 31 Kasani tyotya waikohekoarenai ana waiyekehalaka Baba nawaiyetitere naokita. Hiyeta hoka aokitere akereta notyomita — nexa. — Xatityoahetehena hoka wiyanehitiya — nexa Jesus.

João 15

1 — Natyo atyo uva kate akere hoka Baba Enore atyo uva kate kaxaikotyasehare akerexe. 2 Xiso noximi maniya xisaoniterenai atyo ekanohinae akerexe. Hoka uva kaxaikotyasehare irikoita tyotya malihare kanohinae, exahe afiraharetita kalitere kanohinae masakare kali tyaonaha maheta. 3 Hoka xiso atyo ekanohinae exafiraharetyakahare akere xisaonita, koxaka naotyakisa xiso hoka. 4 Maika xisaoneta mene nohiye, exahe natyo hoka notyaoneta mene xihiye. Hiyaiya, uva kate kanohi taikoahena hakate hiyeta hoka maisa kalihetere. Hoka hekota tyaonita hakate hiye hoka kalita. Nikareya maisa xisaonita nohiye hoka maisaiya aliyakere xoalini hare waiyexe xisomita — nexa Jesus haxaotyakiraharenai hiye. 5 — Natyo atyo uva kate akerexe, xiso atyo ekanohinae akerexe. Ekanohi hakate hiye tyaonita hoka kahare kalita. Nikarexe xisaona nohiye hoka kahare xoalini hare waiyexe xisoma. Hoka maisaiya xisaonita nohiye hoka maisaiya xoare hare xisomita. 6 — Uva kate kanohi taikoahena hakate hiyeta hoka haxerore inira tyaonita hoka ekaxaikotyasehare awaiyetolisene hoka keraitene. Maisaiya xisaonita nohiye hoka nikareya xikaxomokaka. 7 Xisaona nohiye exahe niraini xema xisaona hoka xoalini hareya xaxehena Baba hoka tyomeniya xomana. 8 Uva kate kanohi kahare kali hoka waiye. Nikare xisaona noximi maniya hoka kahare xoalini hare waiyexe xisoma hoka Baba kaxaexakerityaka, exahe xiso hoka noximi nawenatyaseharenai naoka — nexa Jesus ihiyeha. 9 — Baba awaiyetita natyo. Hatyo awaiyetitere natyo akereta nawaiyetita xiso. Nawaiyetita xiso. Maika hatyo xema xisaona. 10 Waiye xasemaxematya niraini hoka nawaiyetyaiya xiso. Xiyaiya, natyo tehitiya Baba niraine waiye nasemaxemaita hoka awaiyetita natyo. 11 — Exe akiti noxakaita xihiye waiye xawenane tyaona maheta xomana hoka xihalahare kaiserehare xisaona maheta — nexa Jesus. 12 — Exe tehitiya naoka xihiye: Maika xawaiyetyakakoa nawaiyetitere xiso akereta. 13 Hatyaiya awaiyetita kaiserehare hahinaeharenai hoka memereya tyaona hoka wainiya hahinaeharenai wenekoare. 14 — Naokitere akeretaiya xisaona hoka nohinaeharenaiya naoka xiso. 15 Maisaiya wakahare naokita xiso. Wakahare atyo maisa waiyorexe haxekohase xahekola kakoa. Hoka natyo atyo nohinaeharenai naokita xiso. Kahare Baba nalita nasema iraiti hoka tyotya noxakaini xihiye, nohinaeharenai naokita xiso hoka — nexa Jesus ihiyeha. 16 — Maisa xiso xini xaoka natyo xomana. Natyo atyo naoka xiso nomani. Naoka xiso nomani. Uva kate kanohi kahare kalitere akere xisaona naokita, hoka kahare waiyexe xisoma naokita. Nikareya xisaona hoka maisaiya xománenai waiyexe kamaotyanetyakita, exahe xoalini hare xaohena Baba hiye hoka niraini kakoarenaiya xiso hoka tyomeniya xomana — nexa. 17 — Hiyeta hoka maika xawaiyetyakakoa. Xawaiyetyakakoa naokita hoka nikare niraeta xikakoa. 18 — Maika matyakekoneharenai kirawanehena xiso hoka xotya natyo. Natyo hotohare kirawanehenahere. 19 Hatyonai akeretaiya xiso hoka awaiyetyahaiya xiso, ihinaeharenai xisaohenere hiyeta. Kalini atyo xiso maisa matyakekoneharenai akereta xini. Koxaka atyo enekonitaha nomániye naoka xiso hoka hatyo hiyeta kirawanahitaha xiso. 20 Xotyaira niraini: “Maisa wakahare haxekohase xahehare xini”, nomi xihiye. Nikare hoka iniyalahariya mokaha natyo hoka iniyalahare tehitiyaiya mokaha xiso. Tyaonahaiya noxaotyakiri xema hoka xiyaotyakira xema tehitiyaiya tyaonaha — nexa Jesus. 21 — Maika iniyalahare mokaha xiso nohiyiti. Hiyaiya, maisa atyo noxaxikatyasehare Enore ewaiyanehareha xini. 22 Awaiya natyo notyoa niraeta ekakoaha hoka maisaiya háomaneha ewaxirahare kehexahitaha, waiyekehalakita enomanaha. Hoka notyoa nirai ekakoaha hoka maisaiya atyo aliyakere teraharetyoahenahititaha — nexa. 23 — Xala xamani atyo kirawaneta natyo hoka Baba tehitiya atyo kirawaneta — nexa. 24 — Kahare maomakahare waiyexe notyoma enekoniha. Maisa xala harenae notyomitere akere tyomare. Ekoiya awa notyomita enekoniha maomakahare hoka maisaiya kehexareha iniyalahare háomaneha. Enekoniha notyoma hoka waiyaha hatyo hoka ihiyeta kirawanetaha natyo, exahe Baba tehitiya kirawanetaha — nexa. 25 — Exakerexe xairatyoare tyaonita exaotyakisakahoha: Maxemerehareta kirawaneha natyo. — Nikare xairatyoare tyaonita hoka hatyo hiyeta kirawaneha natyo xairatyoare tyaonitere akereta kawenatyaka maheta — nexa. 26 — Ite Isekohaliti Waiyexe kaoka xomana xikahinaetyase maheta. Aliterexe taita atyo iraeta. Baba nalita atyo tyoita, naxikatenite xomana hoka xakaihenaite notahi akiti xihiye. 27 Xiso tehitiyaite xiyakaihena notahi akiti halitinai hiye. Hetati xowakiyata xisaonita nokakoi hoka kahare nománi xiyaiya hoka hatyo akiti ite xiyakai ihiyeha — nexa Jesus aotyakisa haxaotyakiraharenai.

João 16

1 — Nikare nirai xikakoa hoka maisa xamaikohare, ximawaiyehare maheta xini — nexa Jesus haxaotyakiraharenai hiye. 2 — Maxisoanityahaite xiso xahohisakoatyakalati hanako. Ekakoitaite aisaha xiso hoka motyaite Enore wini hekoreta aisahitaha xiso aokahitaha. 3 Nikarite mohenaha xiso, maisa Baba akiti waiyekehalakere enomanaha hoka, exahe natyo hoka maisa nawaiyekehalakere enomanaha hoka. 4 Hatyohare akiti noxakaita xihiye hoka nikare tyaohenaha hoka xotyaxematya niraini maheta hoka,“Hatyo akiti xakai wihiye”, xexa maheta — nexa Jesus. — Maisa toahiyita noxakaita exe akiti xihiye, hekotata notyaonita xinekoni hoka. 5 Hoka kalikini atyoite noxanihetehena noxaxikatyasehare nali. Xakore hoka maisa xala harenai axita natyo: “Alyakoite hiyanehetehena, Xekohaseti?” maisa nita nohiye. 6 noxanihetehena xonita”, nomi noxakai xihiye hoka kalore xamaikohareheta. 7 Maika waiye xasema niraini: ehekore atyo noxaniheta xonita. Nomaxaninihareya atyo xonita hoka maisaiya atyo haliti kahinaetyase Isekohaliti Waiyexe tyoita xomana. Hoka noxanihetaiya atyo hoka naxikatene xomana — nexa. 8 — Isekohaliti Waiyexe atyoite tyohena hoka matyakekotiterenai hiye iraihena: “Xoana hoka iniyalahare xisomita? Waiye maniyaira xisaona! Enorite iniyalahare nomaseharenai mawenekoaretyaka aohena”, nehenaite ihiyeha hoka semehenaha. 9 Maisa tyakekoahitaha natyo hoka hatyo atyo maisa ehekoreta. 10 Noxanihetaite Baba nali hoka maisaite xiyaiyehitita natyo. Hatyohare akiti kakoa maisa ehekore ahekotyahitaha. 11 Exahe matyakekoneharenae xekohase Tihanare mawenekoaretyaka aoka Enore — nexa Jesus. 12 — Kaharetata niraini xikakoa, hoka maisaiya atyo kalikini noxakaitene xihiye, waiye aliya hoka kaxiyehare xiyahekola tyaona xomana. 13 Hoka Isekohaliti Waiyexe atyoite kaokehena hoka awaiyekehalakatya tyotya iraiti aliterexe xomana. Maisaiya atyo haxahekolita iraeta, hasémane atyoite xakaihena xihiye, exahe xakaihena atyoite kahare xoalini hare tahi emakaotyakenehareta. 14 Iraihenaite xikakoa hoka awaiyekehalakahena niraini, notahi akiti xomana hoka ihiyetaite nokaxaexakeretyaki. 15 Tyotya Baba anerenai atyo nomaniye tehitiya hoka Isekohaliti Waiyexe ite tyoa hoka awaiyekehalakatene xomana hoka waiye xasema — nexa Jesus. 16 — Ininaitehena hoka ximawaiyanenehena natyo hoka hatyaosetaite mawahaneta hoka xiyaiyehitiya natyo. Hiyaiya, noxanihenaite Baba nali — nexa Jesus haxaotyakiraharenai hiye. 17 Hatyaoseta exaotyakiraharenai iraikakoahenaha: — Xoare nexala aokowita hoka nikare iraeta wikakoa? Exakere nita: “Ininaitehena hoka ximawaiyanenehena natyo hoka hatyaoseta mawahanetaite hoka xiyaiyehitiya natyo”, nita. Exahe,“Hiyaiya, noxanihenaite Baba nali”, nita xoaha. 18 Xoare nexala aokowita hoka nikare iraeta?“Mawahanetaite”, nita. Maisa waiyekehalakita iniraine womana — nexakakoa exaotyakiraharenai. 19 Axahene aokowitaha hoka Jesus otene hoka nehena ihiyeha: — Nomikira xihiye: “Ininaitehena hoka ximawaiyanenehena natyo hoka hatyaosetaite mawahaneta hoka xiyaiyehitiya natyo”, nomi xihiye. Xoana, hatyo akiti xaxakakoita? nexa Jesus. 20 — Noxanihetehenaite hoka xitiya xamaikohare kalore hoka matyakekoneharenaite ihalahareha. Alitere atyoite xamaikoharehena hoka hatyaosetaite xiyamaikoharene atyoite tyoteheta xonita hoka xihalahareheta. 21 Ohiro hiye xoima kawehena hoka amaikohalota, ekahe aosehena ihiye hoka. Hoka tyaona ityani ihiye hoka hatyo najikinita ihalahalohitita, maotyanehitita hawaolitini, tyaona ityani ihiye hoka. 22 Hatyo akereta tehitiya xiso. Kalikini atyo xamaikohareta hoka haxowakiyaite nowaiyehetehitiya xiso hoka xihalaharehetaite hoka maisaiya atyo xala harenai examaikoharenekihitita xiso — nexa Jesus ihiyeha. 23 — Hatyo ferakene ite xane hikoahena hoka maisaiya xoalini hare xaxita natyo. Hoka nexare kakoaiya xaxa xoalini hare Baba hoka isiniya xomana. 24 Kalikini kijiya maisa xoare hare xaxehenere nexare kakoa. Xaxeniya hoka isiniya xomana masakare xihalahare xisaona maheta — nexa ihiyeha. 25 — Iraiti metaharexe niraini namokita xomana hoka enaose xane hikoahena hoka maisaiya atyo nikare niraihitita. Hoka waiyekehalaka taita atyoite niraihena xikakoa Baba tahi akiti. 26 Hatyo xowakaite xaxene xoalini hare nexare kakoa. Natyoiya atyo maisa xoare maheta niraeta xitahi ekakoa, Baba koxaka awaiyetita xiso hoka. 27 Baba awaiyetita xiso hoka xaokitere akeretaite mohena xiso nomairainihareta ekakoa. Xiso atyo xawaiyetita natyo, xityakekota notyoanini Baba nalita hoka hatyo hiyeta Baba awaiyetita xiso — nexa Jesus. 28 — Notyoa Baba nalita hoka notyaona ali halitinai koni hoka kalikini nahalakisa halitinai hoka noxanihetehena Baba nali xeta — nexa Jesus ihiyeha. 29 Nexa ihiyeha hoka exaotyakiraharenai nehenaha ihiye: — Kalikini atyo hiraine waiyekehalakita womana, maisa atyo metahare hiraine hamohitita womana. 30 Hiso atyo tyotya hakakoare kakoa hawaiyoreta, maisa atyo xoare hare kakoa himawaiyorenexe, hoka maisaiya waxehitita hiso, hiraine waiyekehalakita womana hoka. Hiyeta hoka Enore nalitare terota waoka hiso — nexaha Jesus hiye. 31 Hatyaoseta Jesus nehena: — Xoana kalikini xityakeko? nexa ihiyeha. 32 — Kalikini atyo xiyexaoretyakaose xane hikoa hoka xiyaorehenaite xihananae nihatyaka hoka nowawite xahalakisa. Xakore atyoite hoka maisa atyoite nowawi xini xahalakisa. Baba atyo tyaonita nokakoi — nexa. 33 — Exeharenai niraeta xihiye xisaona noximi maniya hoka waiye ximehexaiko xisaona maheta. Matyakekoneharenaite maisa waiye mokahitaha xiso xakore hoka maika xihalahare xisaona. Nojiyahaotya atyo matyakekoneharenai exekohaseha kakoita — nexa Jesus haxaotyakiraharenai hiye.

João 17

1 Hatyo irai najikinita hoka Jesus wahakotya enokoa xeta hoka nexa iraexahena: — Nokamani aose xane hikoa, Abá. Maika haerorehena natyo Hityani hoka natyo tehitiya naeroritya Hiso. 2 Tyotya halitinai xahehare hamoka natyo, tyotya noximi maniya hamohenerenai menanehaliti namoka haokita hoka. 3 Hiso taita atyo Enore, natyo atyo hiyaxikalahare Jesus Cristo. Hatyohareya waiyekehalaka halitinai ana hoka hiyema maniyaiya, noximi maniya xoahaiya tyaonaha hoka menanehalitiya tyaonaha. 4 — Nohateni haokitere notyoma namiyatya. Namiyatene hoka ihiyeta halitinai aexakerityahitaha hiso — nexa. 5 — Hetati waikohe maomakaharetatere xowakiya Kalorexe notyaonita hinali, Abá. Kasani kalikini haerorehena natyo naoka hoka hetati xowakiya akereta Kalorexe notyaoheta. 6 — Haiyanai haliti hiyeheta matyakekoneharenai konita hoka hamokahene nokoamaniye, tyaonaha maheta niraini xema. Hoka natyo atyo nawaiyekehalakatya hiso enomanaha. Homanerenai terota hoka noximi maniya hamokahene hoka hiraine xema tyaonahitaha. 7 Hiso atyo kahare xoalini hare koxaka hisa nomani. Tyotya hatyohare hinalitarenai akiti waiyekehalakita noxaotyakiriharenai ana — nexa. 8 — Koxaka hiraine hiyakai nohiye hoka noxakai ihiyeha hoka tyaonaha hiraine xema. Natyo atyo notyoa hinalita, hiso atyo haxikatya natyo. Hatyo akiti tehitiya noxaotyakiriharenai tyakekoha. 9 — Kasani hikaxaikoahene naoka hoka hatyo hiyeta niraexatya etahiha hihiye. Maisa atyo tyotya haliti tahi xini niraexatita hihiye, maisa matyakekoneharenai tahi xini niraexaita. Exe nokoamaniye hamohenerenai tahi taita atyo niraexatita, homanerenai hoka. 10 Tyotya nokoamaniye tyaohenerenai atyo homanerenae tehitiya hoka homanerenai tehitiya atyo nomaniyenai. Nokoamaniye tyaonahitaha hoka ihiyetaha nokaxaexakerityakita — nexa. 11 — Kalikini atyoite notyohetehena hinali xeta, maisa atyoite halitinai koni notyaohitita. Hoka noxaotyakiriharenai atyoite alitehena halitinai koni. Maika hikaxaikohena noximi maniya hamohenerenai, Abá, hoka hiyema maniya tyaonaha waiye, exahe exahekolaha hoka hakakoa tyaohena enomanaha hoka wiyahekola hakakoa tyaonitere akereta ahekohenaha. 12 Matyakekoneharenai koni notyaonita ekakoaha hoka nokaxaikoahene hijitere kakoa. Hiso atyo nokoamaniye hamokahene hoka waiye nokaxaikoahene hoka maisa hatya hekoti halakijita hawenane hiyaotyakira xema maniya. Hatita taita atyo halakisa hatyakekone, hamawenekoaretyaka xetare terota hoka. Etahi akiti atyo kaxairatyaka Iraiti Waiyexe nanekoa hoka aokitere akereta kawenatyaka maheta hoka halakisa hatyakekone. 13 — Kalikini notyohetehena hinali xeta. Hekota halitinai koni notyaonita hoka exe akiti noxakai noxaotyakiriharenai hiye, kasani ihalahare tyaonaha naokita hoka. 14 Noxakai hiraine ihiyeha hoka matyakekoneharenai kirawanahene, maisa hatyoha akerexeha xini hoka. Noxaotyakiriharenai atyo maisa matyakekoneharenai akereta xini, exahe natyo hoka maisa matyakekoneharenai akerexe xini — nexa Jesus. 15 — Maisa hiyehenahitene halitinai konita naokare. Kasani hikaxaikoahene Tihanare xoalini hare iniyalahare nonitata naokita. 16 Natyo atyo maisa matyakekoneharenai akereta xini, exahe noxaotyakiriharenai hoka maisa hatyonai akereta xini. 17 Hiyaotyakira atyo waiyexe, aliterexe. Maika haotyakisa noxaotyakiriharenai hoka waiye tyaonaha hikoamaniya. 18 — Hiso atyo haxikatya natyo halitinai koni. Nikareta natyo tehitiya naxikatya noxaotyakiriharenai halitinai koni awaiyekehalakatya maheta hiraine. 19 Noxaotyakiriharenai hiyeta hikoamaniya terota notyaona naokowi. Hikoamaniya terota notyaona naokowi hatyonai sema Iraiti Waiyexe hoka hikoamaniya tehitiya waiye tyaonaha maheta. 20 — Maisa noxaotyakiriharenai tahi taita xini naxita hiso, Abá. Maikaite haiyanai iniraineha semaha hoka noximi maniya tyaohenerenae tahi tehitiya naxita hiso. 21 Kasani exahekolaha hakakoa tyaona enomanaha naokita. Hiyaiya, noxahekoli, hiyahekola xoaha atyo hakakoa, Abá. Kasani wikoamaniya tyaonaha naokita, Abá. Hiso atyo haxikatya natyo halitinai koni. Kasani noxaotyakiriharenai hakakoa ahekotyaha naokita hoka matyakekoneharenai hiyaxikalahare terota aokaha natyo maheta. 22 — Hihiyeta nokaxaiminisakita hoka hatyo hiyeta tehitiya noxaotyakiriharenai kaxaiminisakita hamaniya taita exahekolaha tyaona maheta wiyahekola hamaniyita tyaonitere akereta. 23 Natyo atyo notyaonita noxaotyakiriharenai kakoa hoka hiso hoka hisaonita nokakoi noxaotyakiriharenai waiye tyaona maheta, exahe hamaniya taita ahekohenaha maheta. Hiso atyo haxikatya natyo halitinai koni, exahe hawaiyetya natyo, exahe hawaiyetya tehitiya noxaotyakiriharenai. Kasani halitinai ana hatyohare akiti waiyekehalaka naokita — nexa. 24 — Abá, kasani nokoamaniyi hamohenerenai nohaliye tyaonaha naokita hoka nawenani kalorexe waiyaha maheta. Hiyaiya waikohe maomakaharene xowakita atyo hawaiyetita natyo — nexa Jesus. 25 — Hiso atyo hawaiye, Abá. Xakore hoka matyakekoneharenai maisa waiyare hiso, exahe hitahi akiti hoka maisa waiyekehalakere enomanaha. Hoka natyo atyo nowaiyita hiso. Hiso atyo haxikatya natyo ali xeta. Hatyo akiti waiyekehalakita noxaotyakiriharenai ana. 26 Koxaka naotyakisahitene hitahi akiti kakoa. Naotyakisahenite hoka hatyo akiti waiyekehalaka enomanaha hoka tyaonahitaha hikoamaniya. Hiso atyo hawaiyetita natyo hoka hatyo akereta awaiyetyakakoaha naoka, exahe natyo hoka waiye notyaona ekakoaha naokita — nexa Jesus iraexatya Enore hiye.

João 18

1 Jesus halakisa hairaexala hoka hikoa xane haxaotyakiraharenai kakoa one hiyase Cedrom nexarexe halakoiya. Hanakati tyaonitere atya ime kakoare nali Jesus xane ekakoaha. 2 Jesus kahaliki nali xane haxaotyakiraharenai kakoa hoka ematawatyasehare Judas tehitiya waiyita hatyo nali. 3 Jesus xane kaoka hatyo atya, ime iyiti kakoare akiti hoka wahasehena tyaonita hoka Judas tyoa kaokehena hatyo nali sorarenai kakoa, Iraexatyakalati Hana kaxaikotyasenai hare kakoa tyoa kaoka hatyo nali. Sacerdotenai, fariseunai xoaha xekohasenai axikatyahene Judas xema. Kesekase, xaokanatyakalati hare kolatyahitaha. 4 Koxaka atyo Jesus hatyo nikare mohenaherene akiti otita haheta maniya. Atyahita exahitaha hoka kaokehenaha enomana hoka xane ahalakoatyahene hoka nexa ihiyeha: — Xala xatawita? nexa axahene. 5 — Jesus Nazaré tare watawita — nexaha. — Natyo — nexa Jesus ihiyeha. Exowaka ematawatyasehare Judas enekoniha tyaonita. 6 — Natyo — nexa taita Jesus ihiyeha hoka haikoahaxahenahitaha hoka exoaha waikoa. 7 — Xala xatawita? nihitiya Jesus ihiyeha. — Jesus Nazaré tare watawita — nehenahitiyaha ihiye. 8 —“Natyo”, nomita xihiye. Aliterexe atyo natyo xatawita hoka maika exenai xahalakisa hoka xanehenahitaha — nexa Jesus ihiyeha. 9 Jesus iraexaitere Enore hiye xowakiya nexa: “Hiso atyo nokoamaniye hamoka noxaotyakiriharenai hoka nokaxaikoahene hoka maisa hatya hekoti halakijita hawenane hiyaotyakira xema maniya”, nexa hatyo xowakiya. Hoka sorarenai tyoa hikoaha enomana hoka, — Maika exenai xahalakisa hoka xanehenahitaha — nexa Jesus sorarenai hiye, iraexahenere akereta kawenatyaka maheta. 10 Hatyaoseta Pedro iya hakeserakase initini akota hoka Malco nexarexe tinihe aikotya, ifihini maniya. Malco atyo sacerdote kalorexe wakanehare. 11 Hatyaoseta Jesus nexa iraehena Pedro hiye: — Hamohetehena hikeserakase initinako. Baba Enore isa nomani erati notera maheta. Xoana, motyaite maisa noteritene haokita? nexa Jesus Pedro hiye, makawati kaxomokakehenere xaokaka nikare iraeta hatahi. 12 Hatyaoseta sorarenai exekohaseha kakoita, Iraexatyakalati Hana kaxaikotyasenai hare otokaha Jesus hoka olatyahene. 13 Otokahene, olatyahene hoka xaneha Caifás nimatyokoe Anás hana xeta ekakoa. Hatyo xowaka terehokoane Caifás sacerdotenai xekohase tyaonita. 14 Koxaka Caifás nexa irai judeunai xekohasenai hiye: “Maika hatya haliti waini tyotya halitinae ana hoka ehekore”, nexa irae. 15 Xaneha Jesus kakoa hoka Simão Pedro hatya Jesus xaotyakirahare xoaha xaneha exema. Hatyo Jesus xaotyakirahare atyo sacerdotenai xekohase waiyanehare hoka hatyo tehitiya atyo isoa Jesus kakoa Anás hana talahokolako. 16 Hoka Pedro atyo hekota hati talahokola kanase nali. Hatyaoseta ihinaehare sacerdote kalorexe waiyanehare hikoaheta hoka irae hati jihola kaxaikotyasero hiye hoka noloka Pedro aisoakisa hati talahokotyakako. 17 Hatyaoseta jihore kaxaikotolo nehena Pedro hiye: — Xoana hiso tehitiya exe haliti xaotyakirahare? nexa axene. Hoka Pedro nexa: — Maisa atyo exaotyakirahare xini natyo — nexa ihiye. 18 Kala tihita wakaharenai, sorarenai hiye hoka airatyaha hoka tyoa hatyo haliya tityoa hoka jijikoaha. Hatyaoseta Pedro isoa enekonyaha jijikoa maheta. 19 Hatyaoseta sacerdotenai xekohase axa Jesus exaotyakira, exaotyakiraharenai tahi akiti. 20 Axene hoka Jesus nexa ihiye: — Tyotyaha ehaotya hitaha niraeta. Nikare naotyakisahitene Iraexatyakalati Hanako, xahohisakoatyakalati hanako hare. Hoka maisa atyo xoana xowaka xoare metereta niraexe — nexa. 21 — Xoana hoka haxita natyo? Kahare halitinai sema niraini. Maika hatyonai haxa hoka xakaihaha hihiye — nexa Jesus sacerdotenai xekohase niraine nahalakoa. 22 Nikare Jesus iraeta ene hoka hatya sorare mokotene itihokoa. — Xoana hoka nikare hiraeta sacerdotenai xekohase kakoa? nexa. 23 — Xoare nomi namaoseratya hoka hamokotya natyo? Aliterexe niraeta hoka xoana hoka hamokotya natyo? nexa Jesus iniraine nahalakoa. 24 Hatyo najikinita Anás axikatya Jesus olatyoaretata haxaise Caifás hana nali xeta. Exowaka Caifás sacerdotenai xekohase tyaonita. 25 Hoka Pedro atyo hekota irikati haliya jijikoita hoka axehenahitiyene: — Kala maisa hoka hiso tehitiya exe haliti xaotyakirahare — nexaha. — Maisa natyo xini — nexa Pedro teraharetyoa. 26 Hatyaoseta sacerdotenai xekohase wakanehare axehitiyene: — Motya akere hiso hare nowaiya ekakoa etake atya, ime hare kakoare tyaonitere nali. Xoana alitere? nexa ihiye. Pedro aikotinihenere hinaehare nikare iraeta ekakoa. 27 Hoka Pedro nexa: — Maisa natyo xini — nexa teraharetyoahitiya. — Maisa natyo xini — nexa taita hoka takoira kawisa. 28 Hatyaoseta xaneha Jesus kakoa Caifás hana nalita kalorexe Pilatos hana nali xeta. Exowaka weta. Xaneha ekakoa hoka maisa isoareha ekakoa kalorexe hanako, hisehaliti Páscoa nakaira kanakairaha aokowihenaha hoka. Isoahaiya majudeuneharenai hanako hoka aiyalaharetyahaiya hawenaneha hoka maisaiya aliyakere kanakairahitaha Páscoa nakaira. Nikare atyo exaotyakisakahoha hoka. 29 Maisa isoahitaha Pilatos hanako hoka hikoa enomanaha sema maheta enomanaha. — Xoare xemere nikare xamokene? nexa ihiyeha. 30 — Ekoiya waiyexe haliti hoka maisaiya wotokene hoka wijoita homana ekakoa — nexaha Pilatos hiye. 31 — Kala xiyane ekakoa hoka waiye xasema etahi hoka xinaho maniya akereta xamokene — nexa Pilatos ihiyeha. — Maisaiya aliyakere waijita haliti. Waiseniya hoka maisaiya waiyeta Roma yerenai hiye — nexaha. 32 Koxaka Jesus irai haxaisaka tahi akiti hoka hatyo hakamane aohenere akereta efaharenai mokene, Jesus niraine akereta kawenatyaka maheta. 33 Hatyaoseta Pilatos isoahetehitiya hahakatyakala ako hoka kawisa Jesus hoka axehenene: — Xoana alitere judeunai xekohase hiso? nexa axehenene. 34 — Xoana hisota nikare hahekotya hoka nikare haxita natyo? Hatya kore nikare irae notahi akiti hoka haxita natyo? nexa Jesus ihiye. 35 — Xoana judeu yatya natyo hoka? Sacerdotenai xekohasenai, haiyaharenai hare, hisoharero makere atyo nolokaha hiso nomani hoka hiyaisaka aokaha nohiye. Xoare hisoma hoka nikarahitaha? nexa Pilatos Jesus hiye. 36 — Kalorexe xakore atyo natyo hoka maisa atyo aliyere kalorexene xini natyo. Aliyere kalorexeya natyo hoka nowakaniharenaiya xalijinihareha hoka maisaiya judeunai otokahitaha natyo. Hoka maisa atyo aliyere kalorexe xini natyo — nexa Jesus. 37 — Nikare hoka kalorexe atyo hiso? nexa axehitiyene. — Hiso atyo kalorexe haokita natyo — nexa Jesus. — Hatyo niyahare terota notyaona halitinai koni noxakai maheta iraiti aliterexe ihiyeha. Tyotya iraiti waiyexe awaititerenai atyo semaxemaita niraini — nexa Jesus. 38 — Xoare iraiti aliterexe haokita? nexa Pilatos Jesus hiye hoka hikoahitiya hoka xane iraihitiya judeunai hiye. Hikoahitiya enomanaha hoka nehena ihiyeha: — Maisa xoare iniyalahare nasemita etahi akiti. Maisaiya xoare xemere kaxaisakita — nexa. 39 — Hoka xinaho maniya atyo terehokoakiti nihatyaka hisehaliti Páscoa xowakehena hoka hatya berexo ako tyaonitere nahalakihitita xomana. Hoka xoana judeunai xekohase nahalakiheta xomana xaokita? nexa Pilatos axahene. 40 — Maisa exe kahalakisakeheta waokare. Maika hahalakiheta Barrabás womana — nexaha kinatyaxa kawiyatyaha enomana. Hatyo Barrabás atyo haliti fahare.

João 19

1 Exowakerota Pilatos Jesus mokonasetyaka aoka. 2 Hatyaoseta sorarenai tyomaha xolatyaolisoakalati katohere kakoare hoka mokahene eseri hiye, exahe imitinase xotere ako aisoakisahene. 3 — Hawaiyeta womana, judeunai xekohase — nexa koexahaxatyaha ekakoa, itihokoa hare mokotyahene hakahe kakoa. 4 Hatyaoseta Pilatos hikoahitiya hoka iraihitiya judeunai kakoa: — Naihikoatenite xomana hoka xiyaiya! Hoka xasemehena: Natyo nomani atyo maisa xoare hare iniyalahare tyomare — nexa Pilatos ihiyeha. 5 Nexa hoka aihikoatya Jesus enomanaha. Katohere seriyeta, imiti xotere nasakoreta hikoa enomanaha. — Xiyaiyehenenira! nexa Pilatos ihiyeha. 6 Sacerdotenai, Iraexatyakalati Hana kaxaikotyasenai harenai waiyaha Jesus hoka kinatyaxa kawiyatyaha: — Haberekotene atyalihose xaimaholatyaka hiye! Haberekotene atyalihose xaimaholatyaka hiye! nexaha kinatyaxa kawiyatyaha, Jesus xaisaka aokahitaha. — Maika atyo xiso xiyanehena ekakoa hoka atyalihose xaimaholatyaka hiye xaberekotene. Natyo nomani atyo maisa xoare iniyalahare tyomare — nexa Pilatos ihiyeha. 7 — Xaotyakisatyaho kakoare wiso. Wiyaotyakisakaho xema wisaonita hoka exe haliti xaisaka waoka, Enore Ityani aokowita hoka — nexa judeunai Pilatos hiye. 8 Hatyo akiti sema Pilatos hoka maira kalore. 9 Xane isoahitiya hatyako hoka axehitiya Jesus: — Aliyotare kaisere hiso? Nexa xakore hoka maisa ekoaxaita enomana. 10 — Xoana hoka maisa hekoaxaita nomani? Hiyaiya, kalorexe atyo natyo. Hikahalakisakehetaiya naoka hoka hikahalakisakeheta. Hikaxaisakaiya atyalihose xaimaholatyaka hiye naoka hoka hikaxaisakaiya. Xoana eko waiyekehalakita homana? nexa axa Jesus. 11 — Ekoiya awa Enore kalorexe mokita hiso hoka maisaiya xoana hamokita natyo. Hatyo hiyeta nomatawatyasehare kalore iniyalahare tyoma — nexa Jesus kalorexe hiye. 12 Pilatos sema iniraine hoka halakiheta Jesus aokowihena. Xakore hoka judeunai kawiyatya kinatyaxa enomana: — Awaira atyo hahalakihetehenene. Hahalakiheteniya atyo hoka maisaiya atyo waiyeta Roma yerenai xekohase César ana. Hiyaiya, hatya haliti kalorexe tyaona aokowita hoka César nahalakoahare terota tyaonita — nexaha Pilatos ana kawiyatyaha. 13 Hatyo iniraineha sema Pilatos hoka aihikoaheta Jesus menanaka tyaonahitereha nali. Hatyaoseta Pilatos kalorexe nokahakalaose tyokeheta,“Sehalikoa” aokahitere nali. Hebreunai xako maniya atyo: “Gabatá”, nexahitaha hatyo xaokaka. 14 Exowaka okoi totahikoahena. Kamaetali hoka Páscoa ferakene tyaohena. Pilatos tyokeheta hoka nexa judeunai hiye: — Xiyaiyehena, owene xiyekohase kalorexe — nexa ihiyeha. 15 — Maisa! Waiye xaisaka atyo! Waiye berekotyaka atyalihose xaimaholatyaka hiye! nexaha kinatyaxa kawiyatyaha enomana. — Xoana xiyekohase kaberekotyaka atyalihose xaimaholatyaka hiye xaokita? nexa. — Maisa exe xini wiyekohase. Roma yerenai xekohase taita atyo wiyekohase — nexaha sacerdotenai nityohalitiranai Pilatos hiye. 16 Nexaha hoka Pilatos halakisa Jesus sorarenai ana berekotyahene maheta atyalihose xaimaholatyaka hiye hoka exowakerota xaneha ekakoa. 17 Hatyaoseta xaneha Jesus kakoa Calvário, Seriti nahe aokahitere nali. Hebraico xako atyo,“Gólgota”, nexahita exaokaka. Xanehenaha ekakoa hoka Jesus kolatya atyalihose xaimaholatyaka haberekotyaka niyahare. 18 Xane kaokaha ekakoa hatyo nali hoka berekotyaha Jesus atyalihose xaimaholatyaka hiye. Hinamahare tehitiya berekotyaha atyalihose xaimaholatyakanai hiye, hamaniya hahare, hamaniya hahare xoaha atityoakisahene hoka Jesus enenekeseneha tyaona. 19 Pilatos xairatya taba taose hiye hoka hatyo taba taose berekotyaha Jesus seri hao. Exakerexe xairatyoare, hebraico, grego, latim xoaha xako: JESUS NAZARÉ YERE JUDEUNAI XEKOHASE 20 Wenakalati haliyita berekotyahene hoka kahare judeunai jiyehenaha hatyo nali hoka waiyehenaha hatyo xairatise hoka kaixaretyahitene. 21 Hatyaoseta sacerdotenai xekohasenai xane hoka nexaha Pilatos hiye: — Awaiya atyore,“Judeunai xekohase”, hexa haxairatyare.“Natyo atyo judeunai xekohase”, hexaiya atyore haxairatya — nexaha Pilatos hiye. 22 — Nikare naxairatya hoka kotare nikareta — nexa Pilatos ihiyeha. 23 Sorarenai berekotya Jesus atyalihose xaimaholatyaka hiye hoka hatyaoseta inima ekatyahexete aikosekoatyaha 4-taose hoka haihatyaka tyaonaha ekakoa. Hoka inimanase atyo maisa itinolatyakahare xini hoka maisa aikosekoatyahitene. 24 — Kotare maxaikotyakahare wahalakisa inimanase hoka wahasakaharetyakakoa ihiye hoka xala xamani tyaona ekakoa — nexakakoaha. Nexakakoaha hoka hatyaoseta hasakaharetyakakoaha hoka hahare tyaona inimanase kakoa. Hatyo nikare tyaohenahere akiti kaxairatyaka iraeti waiyexe nanekoa hoka nikare tyaona: Nimi atyoite irakakakoaha hoka niminase hiye atyoite hasakaharetyakakoaha. Hatyo akereta sorarenai tyaona. 25 Atyalihose xaimaholatyaka haliya Jesus nityo haximalone kakoa, exahe Maria Madalena, Clopas exanityo Maria harenai tityoahitaha hoka 26 hatyaoseta Jesus waiya hanityo. Inityo haliya tyaonita exaotyakirahare awaiyetiterene hoka Jesus waiyene hoka nexa hanityo hiye: — Hiyaiya, exe atyo hityani — nexa hanityo hiye. 27 Hatyaoseta haxaotyakirahare hiye nihitiya: — Hiyaiya, exe atyo hityo — nexa ihiye. Nexa ihiye hoka exaotyakirahare noloka Jesus nityo hahanako xeta hoka tyaona ehaliya maheta. 28 Hatyo najikinita atyo waiyekehalakehena Jesus ana, koxaka atyo tyotya kawenatyakeheta. Hoka nexa: — Noinita — nexa, kasani Iraiti Waiyexe nanekoa xairatyoare tyaonitere akereta kawenatyaka maheta. 29 Hatyo nali tinihaliti vinhoxa katyalaxere kakoare tyaonita hoka xane tihaharetyoakalati mitoloka hatyoxa hoka atyakase hiye mokene hoka xane Jesus kanase hiye ekaokakisene. 30 Tera hatyo vinhoxa hoka nexa: — Koxaka tyotya memaka hoka imiyane nahikoa — neheta takita hoka xawinoka haseri hoka waini. 31 Hatyaoseta judeunai xane axa Pilatos, atyalihose xaimaholatyaka hiye tyaoniterenai kasahe taikaha aohenaha hoka wainiha haxerore hoka atyalihose xaimaholatyaka hiyeta iyehenahitene maheta, memere mokakatyaha sábado ferakene niyahare aokowiyahitaha hoka. Kamaetali sábado xowaka atyo Páscoa ferakene hoka kasani maisa heko atyalihose xaimaholatyaka hiye tyaonaha sábado xowaka aokareha judeunai hoka nikare iraeha Pilatos hiye. 32 Xane iraeha Pilatos kakoa hoka axikatya sorarenai hoka xane atyalihose xaimaholatyaka hiye tyaoniterenae kasahe taikaha maheta. Jesus hakakoane berekohenahere hahare hotohare kasahe taikaha, hatyaoseta hahare taikehehenahitiyaha. 33 Hoka Jesus ana xane xakore hikoahenaha, koxaka atyo waini hoka maisa ekasahe taikahitaha. 34 Xakore atyo hoka hahare sorare atyo hatonotyakala kakoa Jesus koihako tonotya. Tonotene hoka hatyo etonolaoseta iratyoa timalati, one xoaha. 35 Ewaiyasehare waiya hatyo nikare mohenahere Jesus hoka xakaini. Maisa maoseraita xini, aliterexe nikare mokaha Jesus. Waiyene hoka xakaini xityakeko maheta. 36 Exakerexe xairatyoare tyaonita Iraiti Waiyexe nanekoa: Maisaiya hanahe hekoti enahe taikoita. Nikare etahi kaxairatyaka hoka nikare mokaha Jesus iraiti akereta kawenatyaka maheta. 37 Hakiti tehitiya exakerexe xairatyoare tyaonita: Wahakotyahaite hatyo hatonolahareha ana. 38 Hatyo najikinita José nexarexe xane irae Pilatos kakoa, iyeheta maheta Jesus háre atyalihose xaimaholatyaka hiyeta hoka fetene maheta. José atyo Arimatéia nalitare, Jesus xema nawenatyasehare. Exema nawenatyasehare xakore hoka mema tyaonita, judeunai amairakijitene hoka. Xane axa Pilatos hoka: — Ahá, hiyane hiyehetene — nexa Pilatos ihiye hoka xane atyalihose xaimaholatyaka hiyeta iyeheta Jesus háre. 39 Nicodemos nexarexe tehitiya xane José xema. Hatyo Nicodemos atyo etake makiya xane iraehenere Jesus kakoa. Nicodemos xane José xema, kolatya airaxero ekaketatyakahare aloés, mirra xoaha kakoare. Timena hatyo airaxero kolatya. 40 Xaneha hoka xane iyehenahitaha Jesus háre atyalihose xaimaholatyaka hiyeta hoka olahisityahene imiti kese taosero kakoa hoka airaxero kaolaxahenahere kakoa airaxehisahene. Judeunai atyo nikare hakamaneha moka hoka fityahitaha. 41 Hatyo Jesus berekohenahere nali akiti hanakatihaliti kakoare, hoka hatyo nali sehali kakoakotyaka. Waitare kaomakere hoka maisa xala hare hatyoako kaxafityakehenere. 42 Maisa sekore hatyo sehali kakoakotyaka hoka hatyoako xane Jesus háre mokaha. Exowaka okoi sábado ferakenehena judeunai hiye hoka nikare tyaonaha.

João 20

1 Domingo xowaka weta makiyaseta Maria Madalena xane Jesus xawatyakala nali xeta. Xane kaoka, waiyehena atyo, xawatyakalati atyo majiholatyoare. Ijihola sehali taose atyo koxaka kaiyaka hoka majiholatyoare tyaonita. 2 Nikare waiya hoka tema xane Simão Pedro, háhare Jesus awaiyetitere xoaha ana hoka nexa ihiyeha: — Iyehenahita Xekohaseti Jesus háre exawatyakala akota hoka kala aliyo xamani ala xane mokahene — nexa Maria xakai ihiyeha. 3 Nexa ihiyeha hoka Pedro hatya exaotyakirahare xoaha xane xawatyakalati nali. 4 Tema xaneha, háhare atyo Pedro xahe winihare hoka tema xane hoka hatyo hotohare xane hikoa xawatyakalati nali. 5 Xane hikoa hoka tanatyoakotya hoka imiti kese taosero waiyeheta hoka maisa atyo ijoita xawatyakalati ako. 6 Enajikinita atyo Pedro xane hikoa hoka isoa xawatyakalati ako hoka waiyeheta imiti taose, nali tyaonita hoka. 7 Jesus seri hiye olalihenahere taose haware tyaonita imiti linho taose eháre hiye olalihenahere nonitata. 8 Hatyaoseta exaotyakirahare hetati xane hikoahenere tehitiya isoa hoka waiya. Waiya hoka tyakeko. 9 Exowakiya maisa waiyekehalakere enomanaha Iraeti Waiyexe nanekoa xairatyoare tyaonitere, Jesus ite kasehetehenere nitere. 10 Hatyaoseta hatyo hinamanai haikoahetaha hahanaha xeta. 11 Hoka Maria Madalena atyo hekota tyaonita xawatyakalati haliya, tiyita. Haosexa naseta meholokoa tanatyoa waiyakotya xawatyakalati. 12 Waiyehena atyo, owene hinama anjo tyaonita iyomere nimere makere. Tyokahita Jesus xomokakaose nali, hatya eseri maniya, hatya ikiji maniya xoaha. 13 — Xoana hoka hitiyita? nexaha axaha Maria. — Iyehenahitaha noxekohase háre hoka aliyo xamani xane mokahene — nexa Maria ihiyeha. 14 Nexa hoka ehaikoahaloheta, waiyehena atyo, Jesus atyo owene tityoita hoka motya maisa hatyota xini aokitene. 15 Hatyaoseta Jesus axene: — Xoana hoka hitiyita? Xala xahita hatawita? nexa. Motya hatyo naliye hanakati kaxaikotyasehare aokene Maria hoka nexa ihiye: — Xoana, hiso hiyeheta noxekohase háre? Aliyo hamokene? Alitere atyo hakolatene hoka hiyakai nohiye hoka noxani nakolahetene hahalakihenerene nalita hoka hakiti noxani nafehetehitiyene — nexa Maria ihiye. 16 Hatyaoseta: — Maria! nexa Jesus. Nexa hoka ehaikoa enomana hoka nexa: — Raboni — nexa ihiye, hebreunai xako irai. Wiyako maniya atyo,“Xaotyakisatiye”, nita. 17 — Awa atyo hotohena natyo noxanini nahitita Baba nali. Hiyane kaisere nohinaeharenai hiye hiyakaihetehena natyo. Maika hexa ihiyeha: “Eno tyaite xanehena Hanexe Enore nali, exahe Xexe Enore nali”, hexa ihiyeha — nexa Jesus Maria Madalena hiye. 18 Nexa ihiye hoka Maria Madalena xane xakaiheta Jesus xaotyakiraharenai hiye: — Nowaiyehetaore Xekohaseti — nexa Maria Madalena ihiyeha, Jesus niraene harenai xakai ihiyeha. 19 Hatyo domingone makehena hoka exaotyakiraharenai hohisakoaha hati waiye jihotyakere ako, judeunai nityohalitiranaiha amairakisahitene hoka. Hohisakoaha hoka Jesus kaotyaka enomanaha hoka tityoa enenekeseneha. — Maika waiye ximehexaikohare xisaona naoka — nexa ihiyeha, 20 hotikisa hakahekoa berekotyakaose, hakoihakore tonotyakaose hare hotikisa enomanaha. Waiyehenahita haxekohaseha hoka ihalaharehenahita. 21 — Maika waiye ximehexaikohare xisaona naoka. Baba Enore axikahenere natyo akereta atyoite naxikatya xiso — nexa ihiyeha. 22 Nexa ihiyeha hoka aomomaharehenahitene. — Isekohaliti Waiyexe tyaona xikakoa naoka — nexa ihiyeha. 23 — Haiyanai nómanenai iniyalahare xemaisatita hoka kamaotyanetyakaiya. Hoka maisaiya xemaisatita hoka maisaiya kamaotyanetyakita — nexa Jesus ihiyeha. 24 Jesus kaotyakehetehenere enomanaha xowaka atyo maisa nali enekoniha aka háhare exaotyakirahare Tomé, Dídimo aokahitere. 25 Tomé kaokeheta enomanaha hoka exaotyakiraharene haiyanai nehenaha ihiye: — Wiyaiyeheta Xekohaseti — nexaha. — Kala xamaoseraita. Maisaiya atyo nowaiyita eberekotyakaose ekahekoa, exahe namokita nokahihi eberekotyakaose, exahe namokita nokahe etonotyakaose ekoihako akiti hoka maisaiya atyo notyakekota xiraini — nexa Tomé. 26 Tyaohenaha, hasemanane najikinita kala Jesus xaotyakiraharenai hohisakoahenahitiyaha, Tomé kakoareha atyo. Hati waiye jihotyakahare ako tyaonahitaha. Hatyaoseta Jesus kaotyakihitiya enomanaha. Tityoa enenekeseneha hoka nexa ihiyeha: — Maika waiye ximehexaikohare xisaona naoka — nexa ihiyeha. 27 Hatyaoseta Tomé hiye nexa: — Wityaira hiyaiya hoka hikahihi hamohena nokahikoi, exahe hikahe hoka nokoihako. Awaira hamatyakekohena. Maika hityakeko — nexa Jesus ihiye. 28 Hoka nexa ihiye Tomé: — Noxekohase, Nenorixi! nexa taita iniraine nahalakoa. 29 — Hityakekoheta atyo, hiyaiyeheta tyare natyo hoka. Hoka waiye kaiserehare atyo mawaiyanehareta tyakekotere natyo — nexa Jesus. 30 Jesus atyo kahare xoalini hare tyoma haxaotyakiraharenai haoti tyakekoha maheta, hoka maisa atyo tyotya etahi kaxairatyakita exe baberanekoa. 31 Haiyanai enómanenai taita kaxairatyaka xityakeko maheta Jesus. Hatyo atyo Enore Ityani. Jesus atyo Enore Kalorexe Aohenere. Xityakekone hiyetaite menanehaliti xisaona.

João 21

1 Hatyo najikinita Jesus kaotyakehitiya haxaotyakiraharenai ana hokoxa Tiberíades aokahitere nali. Exakere kaotyaka enomanaha: 2 Haiyaharenai exaotyakiraharenai nali tyaonita, Simão Pedro, Tomé Dídimo, Natanael, Zebedeu ityaninai, hinamahare tehitiya harenai nali tyaonita. Natanael atyo Caná nalitare, Galiléia koa yere. 3 Nali tyaonahita hoka Simão Pedro nexa hahinaeharenai hiye: — Noxani namairatya — nexa. Nexa hoka: — Wisoa tehitiyaite hiyema hoka wamairatya — nexa ihinaeharenai ihiye. Nexaha ihiye hoka mánene kanowako isoaha hoka xaneha. Hatyo makene mairatyaha heko ferakoa hamairalaha kakoita xakore hoka maisa xoare hare nolokahitaha. 4 Ferakoahena, waiye waiyakehena hoka, waiyehenaha atyo, owene atyo Jesus one kilihi kaiholokoa tyaonita. Xakore hoka motya atyo maisa Jesus xini aokahene. 5 — Xoana xanoloka kohase? nexa kawiyatya Jesus enomanaha. — Maisa xoare — nexaha ihiye. 6 — Xaxawahena maka kohase hiyakakala kanowa halatako fihi maniya hoka kohase nalita xahiya — nexa ihiyeha. Exowakerota xawatyaha onexa maka kohase hiyakakala hoka kahare isoa enako. Kahare kohase isoa enako hoka maisa aliyakere noloka aihikoahenahitita kanowako hahiyakakalaha, timena hoka. 7 Hatyaoseta exaotyakirahare Jesus awaiyetitere nexa Pedro hiye: — Xekohaseti Jesus nikaore — nexa Pedro hiye. Pedro sema Xekohaseti nali tyaonitere hoka isoaheta haimanasako, maimahiro ene tyaonita hoka. Isoaheta haimanasako, exoa onexa hoka maxakoa xane Jesus tyaonitere nali xeta. 8 Haiyaharenai exaotyakiraharenai atyo kanowakota nolokehexatya tyoahita kohase kakoare hahiyakakalaha. Maisa sekore kaiholokoa nonita. 9 Tyoa hikoahenahitaha kaiholokoa nali hoka exoahenahitaha kanowakota. Waiyehenaha atyo, kohase jihatyaka tyaonita nakairati kakoare irikatyaose. 10 — Xamehena nomani kohase xinolokala hiyeta — nexa Jesus ihiyeha. 11 Exowakerota Pedro nolokihitya kohase hiyakakala kohase kakoare, aihikoatya iyoherotikoa. Kahare kohase, kaise ihiyakakalako. Ihatyahene hoka 153-kohase, kalorexe taita. Kahare, kalorexe taita xakore hoka aihikoatene hoka maisa irikoita ihiyakakalaha. 12 Hatyaoseta Jesus iraihena: — Witya xikanakairahena — nexa ihiyeha. Maisa xala hare axarene. Xekohaseti Jesus terota aokahitene hoka waiyekehalakita enomanaha hoka maisa xala hare axarene, haiharahitene hoka. 13 Hatyaoseta Jesus kaoka ehaliyaha hoka nakairati isa enomanaha. Nikare tehitiya kohase isa enomanaha. 14 Koxaka hinamaki Jesus kaotyakeheta haxaotyakiraharenai ana hakamane najikinita, kaseheta hoka. Exe kakoita hanamaki kaotyaka enomanaha. 15 Kanakairaha najikinita Jesus axa Simão Pedro: — Simão, João ityani, xoana hawaiyetita natyo exe haiyanai xahexe? nexa. — Há, nawaiyetita hiso, Xekohaseti. Hatyo akiti waiyekehalakita homana — nexa iniraine nahalakoa. — Maikaite hikaxaikohena nokalaneroxi mokosenai nomani — nexa Jesus ihiye, (exema maniya tyaoniterenai xaokaka nikareta iraeta). 16 Hatyaoseta Jesus axehitiyene: — Simão, João ityani, xoana hawaiyetita natyo? — Há, nawaiyetita hiso, Xekohaseti. Hatyo akiti waiyekehalakita homana — nehitiya Pedro ihiye. — Maikaite hikaxaiko nokalaneroxinai nomani — nehitiya Jesus ihiye. 17 Hatyaoseta mawaheneta hoka axehitiyene: — Pedro, João ityani, xoana, aliterexe hawaiyetita natyo? nexa axehitiyene. Hatyaoseta Pedro hanamakihena axita hoka amaikoharehena: “Xoana, hawaiyetita natyo?” nita ihiye hoka. Amaikoharehena mokitene hoka nehena: — Xekohaseti, tyotya hakakoare atyo waiyekehalakita homana. Nawaiyetita kaiserehare hiso. Hatyo akiti waiyekehalakita homana — nexa Pedro ihiye. — Maikaite nokalaneroxinai hikaxaiko nomani — nehitiya Jesus ihiye. 18 — Hiyoimaharene xowakiya ene atyo aliyo xamani hiyane haokowihena hoka himako hisoa hoka hiyaneta ene. Hoka maikaite hinityohalitihena hoka haimatya hikahe haiyanai ana hoka olatyaha hiso hoka kolatyaha hiso, maisa xakorite hiyane ekakoaha haokowiye hoka hiyanite — nexa Jesus ihiye. 19 Pedro kamane xaokaka nikare iraeta Jesus. Pedro kamane hiyetaite Enore kaxaerorityaka. Hatyaoseta Jesus nehitiya Pedro hiye: — Hisaohena noximi maniya — nexa ihiye. 20 Hatyaoseta Pedro terehokoa waiya Jesus xaotyakirahare masakare awaiyetiterene ana. Hatyo exaotyakirahare atyo hisehaliti Páscoa xowakiya kanakairahitaha hoka tyokita Jesus haliya hoka nita Jesus hiye: “Xala himatawatyasehare?” nita axita Jesus. 21 Pedro waiya hatyo Jesus xaotyakirahare hoka nexa Jesus hiye: — Hoka exe ite xoana tyaohena? nexa axa Jesus. 22 — Hekotaiya makamanehare tyaona naoka hoka hekotaiya tyaona nahaikoahetehenere kijiya. Xoaneretya haoka? hatyo nali, maisa hiso xini.“Hisaohena noximi”, nomita hihiye — nexa Jesus Pedro niraene nahalakoa. 23 Hatyaoseta xakaikoatyaha hakakoare hatyo exaotyakirahare makamanene akiti, maisa xakore atyo nikare Jesus nexare hoka nexa taita xakore atyo hoka,“Hekotaiya makamanehare tyaona naoka hoka hekotaiya tyaona nahaikoahetehenere kijiya. Xoaneretya haoka? hatyo nali, maisa hiso xini”, nexa taita xakore atyo Jesus Pedro hiye hoka. 24 Hatyo exaotyakirahare atyo xakaini hatyo Jesus iraitere tyomehenere harenae tahi akiti, exahe xairahetene baberanekoa. Maisa maoseraita xini, aliterexe iraeta. Hatyo akiti waiyekehalakita womana. 25 Hekota Jesus tyomitere akiti maxakaihakatyakahare kahare. Hatyoiya kala tyotya kaxairatyakere hoka kalaiya exahe waikohe hakakoare hoka maisaiyala hatyo babera hakakoaneta naoka, nexa hatyo exaotyakirahare.

Atos 1

1 Koxaka naxairatya babera homana, Xekohaseti Teófilo, hetatita tyotya Jesus aotyakihenere, tyomehenerenae tahi enokoa kakolatyakehenere kijiya. 2 Enokoa kakolatyakehenere nahitita halaisa hairaene haomanerenae haxaotyakiraharenae aohenerenae ana, Isekohaliti Waiyexe niyatere hiyeta. 3 Hakamane najikinita Jesus kaotyakeheta kahare maniyata haxaotyakiraharenae ana, 40-ki ferakene. Maisa maoserare xini, kaseheta kaiserehare. Exaotyakiraharenae waiyehetene. Jesus irae ekakoaha Enore maniya nawenatyaka tahi. 4 Hatyo xowaka Jesus tyaonita haxaotyakiraharenae kakoa hoka iraeta ekakoaha: — Hekoira Jerusalém nali xisaona. Xatyaha Enore isa aokowitere xahita, noxakaitere xihiye xahita. 5 João atyo aliterexe one kakoa batixatya. Hoka xiso atyo ite Isekohaliti Waiyexe kakoa xikabatixatyaka ininaetehena hoka, maisa wahahetere. 6 Jesus niraine kakoarenai, ehaliya hohisakoiterenae xoaha axene: — Xekohaseti, xoana kalikini xowakaite Israel hotyalinae ana ewaikoheraha hisehetehena? 7 — Maisaiya atyo kaxawaiyekehalatyakita hatyohare akiti xomana. Wexe Enore ana taita atyo waiyekehalakita hatyo haxaokala ximita aemenekohenere ferakene kakoa — nexa Jesus ihiyeha. 8 — Hoka xikaxaiyatelikisaka ite. Isekohaliti Waiyexe exoahena xomana hoka xiyane notahi ite xiyakaihena Jerusalém tyaoniterenae hiye, tyotyaha Judéia koa, Samaria koa tyaoniterenae hiye, exahe sekorenae hiye hoka. 9 Nexa Jesus irae taita hoka kanolokaka enoxeta tyotyaha ehaotyahitaha. Hatyaoseta kaiminiti talatene enonyahita hoka maisa waiyehenahititene. 10 Hekota wahakotyahitaha enoxeta Jesus xanetere xahita hoka eharehena rotita hinamahare haliti kaotyaka enomanaha iyomere akoreha 11 hoka nehenaha: — Galiléia yerenae, xoana hoka enokoa xeta xawahakotita? Exe Jesus enokoa xinekonita xanehenere eno xeta akereta ite tyoheta — nexaha. 12 Hatyaoseta haikoahenahitaha Jerusalém nali xeta, Oliveira tyairiya nalita. Sábado ferakene watohenere akere xikako, maisa sekore xini. 13 Kaokehenahitaha hoka isoahenahitaha hatyako, xaneha enoako. Hatyoako tyaonahitaha Pedro, João, Tiago, André, Filipe, Tomé, Bartolomeu, Mateus harenai, Alfeu ityani Tiago, Simão Zelote, Tiago ityani Judas xoahanae hatyoako tyaonahitaha. 14 Tyotyaha haxawalita iraexataha minita Enore hiye, ohironae hare kakoa, Jesus nityo Maria harenae kakoa, iximarenenae harenae xoaha kakoa. 15 Hatyo najikinita 120-hare Jesus xema maniya tyaoniterenae hohisakoahitaha hoka Pedro tityoa hoka nehena: 16 — Xasemehena, nohinaeharenae. Isekohaliti Waiyexe Davi kanasakota aehikoaxatya etake Judas Jesus matawatyasehare tahi akiti, hoka nikare terota kawenatyaka. Hiyaiya, Judas atyo Jesus xotokaseharenae ana matawatene. 17 Winekoni ene tyaonita, Jesus aokene hairaine kakoare maheta haka haxawalita wikakoa maheta. 18 Judas xane iya waikohe Jesus matawahenere xaimane kakoa. Hatyo waikohe háiyane nali exoa hoka enajihi irikotyoasekoa hoka tyotya hikoa enajihi — nexa Pedro ihiyeha. 19 — Hatyo tahi tyotya Jerusalém tyaoniterenae semaha hoka“Aceldama” nexaha kaixaretyaha hatyokoa waikohe — nexa Pedro ihiyeha. Exakoha atyo“Aceldama”. Wiyako maniya atyo“Timalati koa”, nita. 20 — Salmo nanekoa exakere hatyo tahi kaxairatyaka: Maika ehana firakiti tyaoheta hoka maisa xala hare tyaonehitita nali. Nexa tehitiya: Hatya atyo ite tyaona ewenekoare hoka ehatene tyoma. 21 — Hiyeta ite hoka hatya haliti wamoka Judas wenekoare Jesus kaseneheta tahi xakaisasehare maheta. Haiyaharenae waiyehenahere Jesus tyaonitatere winekoni xowaka 22 tyaonaha wikakoa João batixahenereneta enokoa kakolatyakehenere kijiya. Maika hatya hatyoharenai konitare wamoka Judas wenekoare. 23 Hatyo hekota hotikisaha hinamahare, José Barsabás Justo kaexareharehenahere, Matias xoaha enomanaha. 24 Hatyohekota iraexahenaha: — Hiyaiyita atyo wityotya wiyahekola, Xekohaseti. Hahotikihena kalikini womana xala xamani ite haoka 25 haka wikakoa maheta hoka Jesus niraine kakoare tyaona tehitiya. Hiyaiya, Judas atyo halakisa hahatene hoka xane hakiti haomanere nali xeta. 26 — José xamani, Matias xamani — nexaha hoka hasakaha xala xamani tyaona maheta. Hatyaoseta Matias nexare kaotyaka hoka hatyo tyaona Jesus niraine kakoare 11-harenae koni.

Atos 2

1 Pentecostes ferakene xowakehena hoka tyotyaha Jesus xema maniya tyaoniterenae hatyo nalita hohisakoahitaha. 2 Tyaonahitaha ene hatyoako hoka semehenaha atyo, kaemaharehena enokoata, motya kinatyawiniti hoholala. Hatyako tyaonahitere tyokahitere ako tyoa ekaisitya hoka tyotyaha semahene. 3 Hatyaoseta waiyehenaha atyo, motya atyo irikati birobirola kaotyaka. Hatyo irikati birobirola akerehare xaorekoa, inihatyakaha xane kaoka enomanaha. 4 Hoka tyotyaha Isekohaliti Waiyexe kaxaihakoretyahene. Hatyaoseta iraihenaha haiyanai xako. Isekohaliti Waiyexe inihatyakaha iniyatereha isa enomanaha hoka nikare tyaonahitaha. 5 Exowakiya Jerusalém nali tyaonahita judeunae Enore maniya ahekotiterenae. Koxaka tyoa kaokaha waikohe nihatyaka maniyata. 6 Hatyo sekotarenae semaha emahaliti hohisakoahitereha nali hoka tema xaneha waiyaha maheta, hisoaka haliti xaneha. Jesus xema maniya tyaoniterenae atyo iraetaha haiyaharenae xako hoka semahenaha atyo, hatyo iraeterenae atyo exakoha iraetaha hoka waiyekehalaka semahene hoka hakaharetyoaha. 7 Hatyo haliti hisoakerenae hakaharetyoahenaha mairihenaha hoka nehenaha: — Exe halitinae iraiterenae atyo Galiléia yerenae. 8 Hoka aliyakereyala hoka wasemita iniraineha wiyako maniya? 9 Hiyaiya, seko akiyata atyo wisoa: Pártia nalita, Média nalita, Elão nalita, Mesopotâmia nalita, Judéia nalita, Capadócia nalita, Ponto nalita, Ásia nalita, 10 Frígia nalita, Panfília nalita, Egito nalita, Líbia koa maniyata, Cirene haliyata wisoa. Exahe haiyaharenae Romatare xoaha tyoa. 11 Haiyaharenae atyo judeu, haiyanae majudeunehare xakore atyo hoka judeu akereta atyo tyaonita. Haiyanae atyo Creta nalitare, Arábia nalitare xoaha. Xoanere ala hoka nikare wasema iraiti? Aliyerenae iraihenaha hoka wiyakonae iraiyahitaha? Enore nómane kalore xoalini hare waiyexe tahi — nexaha. 12 — Xoanere kala? nexaha axakakoaha. Hakaharetyoaha, maisa aliyakere tyaona xaka. 13 Hoka haiyaharenae atyo koexahalisahene: — Hekahitahata exe halitinaeka — nexaha. 14 Hatyaoseta Pedro tityoa 11-harenae kakoa iraihena tyotya halitinae hiye: — Xasemehena niraini, xiso nohinaehare judeunae, exahe xiso xityotya Jerusalém nali tyaoniterenae. Waiye xasema niraihenere. 15 Xoana motya exenae hekahitaha xaokita? Maisa nikare xini. Xiyaiya, kalikini rota enokamaehena. 16 Maisa nikarexe xini kalikini kawenatyakitere. Iraiti semasehare Joel xairatya exe kalikini kawenatyakitere tahi akiti: 17 “Exakere ite notyoma miyanitiye xowakehena hoka”, nexa Enore.“Maika ite Nisekohare nexaorekoatya tyotya halitinae ana. Hoka ityaninae ite xakaihena niraini tahi akiti. Maika ite xoimahalitinae ite kaxawaiyanikisaka, inityohalitinae ite kaxekaijihinikisaka. 18 Hatyo xowakiya ite nexaorekoatya Nisekohare nowakaniharenae, nowakanihalonae ana hoka xakaihenaha niraini. 19 Enokoa maniya ite xoalini hare nahotikisa. Nikareta tehitiya ite ali waikoa namoka hoka hakaharetyoaha. Maika ite timalati irikati hare kaotyaka, irikati niyite kalore tyaona. 20 Kamae ite makehekoa tyaona, kaimarite xotere tyaona timalati akere Xekohaseti xaimenekola ferakene kaheneharexe nahitita. 21 Hoka tyotya haiyanae Enore hiye hakahinaetyaka aohenerenae atyo ite iniyalahare nonitata waiyexe maniya kaxomokaka”. 22 — Israel hotyalinae, xasemahenaira niraini. Enore atyo Jesus Nazaré yere kaxaehakoritita hoka xityotya xihaoti kahare xoalini hare maomakahare tyomita, exahe hokakitinai hoka aiyatelikijita. Hatyohare waiyekehalakita xomana. 23 Xakore hoka xiso atyo exaisaseharenae xisaona hoka xisene iniyalahare tyaoniterenai ana hoka berekotene atyalihose xaimaholatyaka hiye hoka aisene xomana. Xakore hoka koxaka Enore waiyoreta ekakoa enahetakota, exaokala ximita nikare kaxomokaka. 24 Hoka hatyo najikinita Enore ekasekiheta Jesus. Ekamane kaiserehareta iyehetene, maisaiya waha aliyakere ekamane tyaonita. 25 — Exakere Davi Jesus tahi akiti nexa: Nowaiyeta minita Xekohaseti, nohaliye tyaonita hoka maisa xoare harenae nomairare. 26 Hatyo hiyeta nihalahareta noxahekoli kakoa, nihalahareta niraini kakoa. Exahe ite nowaini hoka nokaseheta. Nikare ite hoka nomehexaiko notyaoneheta. 27 Maisa ite hahalakijita nisekohare kamati tyaonitere akitiya, Xekohaseti. Exahe ite Haohenere Waiyexe wainihena hoka maisaiya eháre tokomita. 28 Koxaka hahotikisa nomani menanehaliti nahotiraho hoka menanehalitite notyaona. Hihaliyehena ite natyo hoka nihalahare kaiserehena. 29 — Nohinaeharenae, awisa hoka waiyekehalaka noxakai xihiye wahetakomaniyere Davi tahi. Waini hoka kaxafityaka, hekotata exawatyakala tyaonita ali winekoni. 30 Davi atyo Enore niraine semasehare.“Nikarexe ite namoka hiso. Maika ite hatya hijikolahare hiwenekoare tyaona kalorexe”, nitere ihiye waiyekehalakita enomana. 31 — Davi koxaka enahetako maniyita otita hatyohare hoka,“Ahai, nikarexite Enore tyoma. Kalorexe Aohenere kasehetehenere xaokaka: ‘Maika ite maisa kahalakisakita kamatinae tyaonitere akitiya, exahe eháre hoka maisa ite tokomita’ ”, nexa. 32 — Enore exe Jesus ekasekiheta hoka tyotya hatyo harenae wiyaiya. 33 Hatyaoseta kakolatyaka Enore fihini maniya tyoka maheta. Enexe aokitere Isekohaliti Waiyexe isa enomana hoka hatyo kalikini xasemita, xiyaiyita. Inisekohare xaorekoita winekoni. 34 Hiyaiya, maisa atyo Davi ene xini enokoa xaneta. Xakore hoka nexa atyo irae: Xekohaseti nexa Noxekohase hiye: Hisokehena nohaliye nofihini maniya, 35 hahalakoaharenae hikiji katyahe namohenere kijiya (enahalakoaharenai mehotyaka xaokaka nikare iraeta). 36 — Waiye xasemehena, xityotya xiso Israel hotyalinae. Exe Jesus xaisehenere atyalihose xaimaholatyaka hiye Enore ekasekiheta hoka Kalorexe Xekohaseti aokene hoka mokene Xekohaseti — nexa Pedro. 37 Pedro niraine semaha hoka tyotyaha kalore amaikohareha hoka axaha Pedro exahe tehitiya ihinaenae hoka. — Wihinaeharenae, xoana ite wisaohena? 38 Hoka Pedro nexa ihiyeha: — Xahalakihena iniyalahare xománe hoka xikabatixatyaka Jesus Cristo nexare kakoa hoka iniyalahare xománe kaxemaisatyakeheta, kamaotyanetyakeheta. Hoka Isekohaliti Waiyexe kaoka xomana Enexe nalita. 39 Exe iraiti atyo xomanere, xityaninae anere xoaha, exahe seko akiya tyaoniterenai anere tehitiya hoka. Exahe xala xamani Enore aohena haomana hoka hatyo iraiti enomanere tehitiya. 40 Pedro aiyateretyoita hairaine kakoa, kahare irae: — Enore maniya xisaohena, awa atyo iniyalahare tyaoniterenae xema xisaona. 41 Hatyohekota Pedro niraine kahare tyakekoha. Semaxematyaha iniraine hoka kabatixatyakaha. Hatyo xowakiya komita ene 3.000-hare haliti tyaona Jesus xema maniya. 42 Hatyota kinatere tyaonaha Jesus niraine kakoarenai xaotyakira xema, exahe awaiyetyakakoahita. Kanakairehenaha hoka haxawalita tyaonahitaha, exahe iraexahenaha hoka haxawalita tyaonahitaha. 43 Jesus niraine kakoarenai tyomita kahare xoalini hare maomakahare waiyexe, hokakitinae aiyatelikihenahititaha harenai. Hiyeta hoka tyotya halitinae hakaharetyoahitaha, waiye aiminisahitaha xoaha. 44 Tyotyaha tyakekoterenae haxawalita tyaonahitaha, exahe haxiyeharenae hoka isakakoahita, 45 betityaha hawaikoheranaeha haxiyeharenae harenae xoalini harenae haomanereha hoka irakahita exaimane maimahiroterenae nakiterenae ana. 46 Ferakiti nihatyaka haxawalita hohisakoahita Iraexatyakalati Hanako, hamaniyita haxahekola mokahitaha. Hahanahanae ako haxawalita kanakairahitaha, ihalahare tyaonahitaha, maisa xalijiniharexeha. 47 Aexakeretyahitaha Enore, exahe tyotya halitinai ana hoka waiyahitaha makere. Ferakiti nihatyaka Enore aihisoakatyahitene ferakiti nihatyaka, hoka kahare haliti waiyexe maniya tyaonahitaha.

Atos 3

1 Haxowaka makakoahena iraexatyati kamae aosehena hoka Pedro, João xoaha xane Iraexatyakalati Hana xeta. 2 Ferakiti nihatyaka hatya haliti Iraexatyakalati Hana kanase nali tyaonita. Maetonanehare terota tyaona. Xisoakalati waiyeharexe nexahitere nali mokahitene axa maheta olo Iraexatyakalati Hanako ijoiterenae nonitata maheta. 3 Hatyaoseta Pedro, João xoaha isoahena hoka waiyahene hoka axahene olo. 4 Hatyaoseta Pedro waiye wahakotyaha enomana hoka nexa: — Hawahakohena womana. 5 Hatyo haliti wahakotya enomanaha, atyahaharetyoa xoalini hare exekaneha enomana xahita. 6 Hatyaoseta Pedro nexa ihiye: — Maisa nokaoloxiye hekoti xakore atyo ite hoka nisa homana, maisaiya nomaxekanita homana. Jesus Nazaré yere nexare hiyeta hainakoa hatohetehena. 7 Hatyaoseta Pedro otoka ifihini maniya kahe, kahinaetene hoka ainakihetene. Exowakita kinatere tyaoheta ikinoli ikijinae. 8 Hatyaoseta halaisoa tityoaheta hoka toheta. Hatyo hekota isoa Iraexatyakalati Hanako exemaha. Tonita, halaijoita, ihalahareta Enore kakoa. 9 Tyotyaha hatyoako tyaoniterenae waiyaha ehalaisoakola inihalaharene Enore kakoa. 10 Hatyaoseta waiyekehalaka enomanaha: — Ahai, etake olo axitere xisoakalati waiyeharexe aokahitere nali tyokitere kore — nexaha. Hakaharetyoaha mairaha, nikare tyaoheta hoka. 11 Hatyo haliti kaxaiyatelikisakehetehenere Pedro, João xoaha haliya tyaona hoka tyotyaha hohisakoaha ehaliyaha Iraexatyakalati Hana tyaisera kilihi Salomão nómane aokahitere nali hoka hakaharetyoaha. 12 Hatyohekota waiyahene Pedro hoka nehena ihiyeha: — Israel hotyalinae, xoana hoka nikare xahakaharetyoita? Xoana hoka xawahakotita womana? Xoana exe haliti tohetehenere motya wiyaokala wiyatere hiyeta toheta xaokita, exahe hoka motya waiye maniya wawenane hiyeta xaokita? 13 Xasemehena, wahetakomaniyereharenae Abraão, Isaque, Jacó xoaha nEnorexa kalorexe moka hawakanehare Jesus. Xiso atyo xisene xekohaseti Pilatos ana aisene maheta. Pilatos xakore ehalakisakeheta aoka hoka xiso atyo maisa xaoka. 14 Hatyo xakore atyo waiyexe kaiserehare hoka xiso atyo maisa xaokitene. Exahe ehalakisakeheta xakore aoka hoka haliti fahare halakisaka xetatere xaoka Pilatos hiye. 15 Nikare xiso xaisa wenati waikatehare. Xakore atyo hoka Enore atyo ekasekihetene. Wisonae atyo ewaiyasehare wisaona. 16 Jesus nexare, niyatere atyo exe haliti aiyatelikiheta, exe xiyaiyitere. Enexare tyakekotyaka, Jesus tyakekotyaka atyo aiyatelikihetene xityotya xihaoti. 17 — Maisa Jesus waiyekehalakere xomana hoka nikare xamokene, nohinaeharenae, xiso xinityohalitiranae xoaha. Hatyohare waiyekehalakita nomani. 18 Kalorexe Aohenere makawatini tahi Enore xakai. Koxakereharenae iraiti xakaisaseharenae kanasakota aehikoaxatene. Hoka xakaihenahere akereta kalini kaxomokaka. 19 — Hoka xahalakihena nikare xawenane hoka Enore maniya xisaohetehena hoka iniyalahare xománe kamaotyanetyakeheta. 20 Hoka ekakoita exahe waitare iyateliti kaoka xomana Enore nalitare. Exahe axikatya Kalorexe Aohenere xomana. Hiyaiya, Jesus atyo Enore Kalorexe Aohenere. 21 Enokoa tyaonita kalikini. Heko atyo ite kotare enokoa tyaonisa. Tyotya xoalini hare hotohare tyomihitiya hoka hatyo xowaka rota atyoite Jesus axikaheta. Hatyo akiti koxakereharenae iraiti xakaisaseharenae kanasakota Enore aehikoaxatya. 22 Hiyaiya, exakere Moisés nexa: Enore ite maika hatya xinekonita kaoyakatya iraiti xakaisasehare xomana natyo akere. Hoka maika xasemaxematya iniraine, xoare nehena xamani xihiye hoka. 23 Hoka xala xamaniya atyo maisa semaxemaita iniraine hoka Enore kaxaikone hotyali konita kakikisakeheta hoka kamawenekoaretyaka. 24 — Tyotyaha iraiti xakaisaseharenae hatyo xaka xakaihahitaha. Samuel hotohare iraine, hatyo hekota enajikini maniyatarenai tyotyaha xakaihaha kalikini wisaonitere akiti. 25 Xiso atyo iraiti xakaisaseharenae jikolaharenae. Xahetakomaniyerenae anere aokitere Enore tehitiya xomanere. Hiyaiya, nexa atyo Abraão hiye: Hijikolaharenae hiyetaite tyotya waikoa tyaoniterenae waiye maniya kaxomokaka. 26 — Nikare Enore hawakanehare axikatya xomana hotohare, waiye maniya moka xiso maheta, xahalakisa iniyalahare xománe maheta — nexa Pedro ihiyeha.

Atos 4

1 Pedro, João xoaha iraetata ekakoaha hoka tyoa kaoka sacerdotenae, Iraexatyakalati Hana kaxaikotyasenae xekohase, saduceunae hare kaokaha. 2 Ehareha hatyo hinama Jesus niraene kakoarenae hiye exaotyakiraha hiyeta. Saduceunae atyo kamati makasenehare aokiterenae. Hoka,“Koxaka Jesus kaseheta. Nikare ite kamatinae kaseheta”, nexahitere hiyeta ehareha Jesus niraene kakoarenae hiye. 3 Hatyaoseta otokahene hoka berexotyahene, mokahene berexo ako kamaetali niyahare. Hatyo xowaka koxaka makehena. 4 Xakore hoka koxaka atyo kahare haliti semehenerenae iraiti tyakeko, kala 5.000 hare. 5 Kamaetali hoka ahohisakoatyakakoaha Jerusalém nali judeunae nityohalitiranaeha, judeu xaotyakiraho kakoa waiyoreterenae, exahe wenakalati waikateharenae hare. 6 Hatyo hohisakoahenahere koni tehitiya sacerdotenae xekohasehare Anás, Caifás, João, Alexandre harenae. Haiyanae tehitiya hatyo sacerdotenae xekohase hotyali harenae hohisakoaha. 7 Hatyaoseta xane nolohenahitene berexo akota hoka mokahene enahalakoaha hoka axalihenahene: — Xoana hoka nikare xisaonita? Xala niyatere kakoa, xala xaokala xema nikare xamokita? 8 Hatyaoseta Pedro, Isekohaliti Waiyexe kaxaihakoretene hoka nehena ekoaxahena enomanaha: — Xasemehena, xekohasetinae, judeunai nityohalitiranae xoaha. 9 Kalikini xaxita wiso exe haliti ana waiyexe kaomakehenere tahi, exaiyatelikisakeheta tahi. 10 Xasemehena xityotya, exahe tyotya Israel hotyalinae hoka: Exe haliti kaxajiyakisaka Jesus Nazaré yere niyatere xema, etake xaisehenere atyalihose xaimaholatyaka hiye hoka Enore ekasekihetehenere niyatere xema. 11 Xiso hati nomaseharenai maisa hatya sehali xaokare hati nomaka niyahare hoka hatyo najikinita kaxomokaka hati hiye hoka kinatere tyaona. Jesus Nazaré yere xaokaka nikareta. 12 Ekoamaniyata takita Enore maniya wikaxomokakita. Hatyo taita iniyalahare wenati nonitata iyehitita haliti. Maisa hatya aka hoka nikare iniyalahare emaisatyare. Enore atyo exe exaliti moka hoka hatyo hiyeta tyotya waiyexe maniya tyaohenahitaha maheta — nexa. 13 Hoka kalorexenae waiya Pedro, João xoaha mamairaneharene hoka hakaharetyoaha, maisa Pedro, João xoaha masakare waiyorexeha hoka. Hatyo hiyeta tehitiya otehenahitaha Jesus xema tyaonahitere. 14 Waiyaha exaiyatelikirahareha tityoita ehaliyaha hoka maisa aliyakere iniyalahare iraetaha ekakoaha. 15 Hatyaoseta hatyo hinamahare Jesus niraene kakoarenae aihikoahetaha tyaonahitereha akota, hoka kalorexenae makere hatyokakoaha iraikakoahenaha. 16 — Xoana ite wamohenahene? Koxaka tyotyaha Jerusalém tyaoniterenae semaha exaiyatelikirehenahitaha haliti. Maisaiya aliyakere emaoseralaha waokita — nexaha. 17 — Xakore hoka kala waiyateretyoa ite exahitaha hoka maisa hatyo tahi halitinae koni xaoreta hoka maisa xala harenae hiye Jesus tahi iraihititaha. 18 Hatyaoseta kawihenahitene, iraeha ekakoaha maisa xakaihenahititaha, maisa aotyakihenahititaha hekoti maheta. 19 Hoka nihitiya Pedro, João xoaha, — Enore nahalakoita nikareta wiso wityotya. Xoana xiyema kore wisaona, Enore xema kore? nexaha. 20 — Maisaiya atyo aliyakere wahalakijita wiraine koxaka wasemehenere, wiyaiyehenere tahi. 21 Hatyaoseta judeunae nityohalitiranae kinatyaxa iraeha ekakoaha amairakisahene maheta. Hatyaoseta axikahenahitahene hoka xanehenahitaha. Maisaiya aliyakere xekohasetinai iniyalahare mokahitahene, tyotya halitinai Enore kakoa ihalaharahitere hiyeta, waiyexe kaotyakitere hiyeta. 22 Hatyo kaxaiyatelikisakehetehenere 40-terehokoane jiyarehena tyaonita. 23 Halakisaha Pedro, João xoaha hoka xanehenahitaha. Kaokehenahitaha hahinaeharenae ana hoka xakaihakatyaha ihiyeha sacerdotenae xekohasenae, judeunae nityohalitiranae xoaha iraihenahere ekakoaha tahi. 24 Semaha exakaihakalaha nikarexe hoka tyotyaha haxawalita iraexahenaha Enore hiye, nehenaha: — Xekohaseti, Hiso atyo tyotya hisoma enokoa, waikoa, one kaloxere. Exahe tyotya xoalini harenae tyaonitere harenae enakoa hoka. 25 Hiso atyo Isekohaliti Waiyexe koamaniyata hirae hiwakanehare Davi wahetakomaniyere hiye hoka exakere irae: Xoana hoka majudeuneharenae judeu hare hotyalinae eharahitaha? Xoana hoka nikare hatyaharahitaha? 26 Xekohasetinae tyotyaha xalijinihare, kahinaetyakakoaha hoka kahalakoahareha Enore, Kalorexe Aohenere xoaha kakoa. 27 — Aliterexe ahohisakoatyakakoaha Herodes, Pôncio Pilatos harenae, exahe majudeuneharenae, Israel hotyalinae xoahanae ahohisakoatyakakoaha hoka kahalakoahareha Kalorexe Haohenere Jesus kakoa maheta. 28 Ahohisakoatyakakoaha tyomaha maheta toahiya haokitere akereta kawenatyaka maheta. 29 — Xekohaseti, xalijiniharehenahere wihiye hiyaiya kalikini. Wimamairanehare hamohena hoka wiyakai hiraine halitinae hiye. 30 Hokakitinae hare haiyatelekihetehena, exahe xoalini harenae maomakahare hoka hisomehena Hiwakanehare waiyexe Jesus nexare hiyeta hoka waiyaha maheta. 31 Halakisaha taita hairaexalaha hoka hohisakoahitereha akiti tatakoa ekakoareha hoka tyotyaha Isekohaliti Waiyexe kaxaihakoretyahene. Hatyohekota iraiti xakaihenahitiyaha hamamairaneneha kakoa. 32 Hatyo xowaka tyotya tyakekohenerenae hakakoa exahekolanaeha tyaona enomanaha hoka nikare makere ahekotyahitaha. Haxiyeharenaeha maisa aokareha haomana hoka hahinaeharenaiha ana irakahitene maxiyehareharenae ana. 33 Kalore iyateliti kakoa Jesus niraine kakoarenae xakaihaha Xekohaseti Jesus kasehetehenere tahi akiti. Enore kalore waiye mokahene. 34 Maisa atyo xala harenae enekoniha nakere, maimahiro tyaonare. Kawaikohererenae hawaikoheraha betetita, kahanerenae hoka betetyahitaha hahanaha hoka exaimane olo 35 isahita Jesus niraine kakoarenae ana. Exowakerota xala xamani nakita maimahirota hare hoka hatyo olo ijita enomanaha aokahitere akereta. 36 Nikare tehitiya José nexarexe betetya hakoa hawaikohera hoka xane exaimane isa Jesus niraine kakoarenae ana. José atyo Levi hotyali, Chipre nalitare. 37 Hoka Jesus niraine kakoarenae“Barnabé”, nita exaokaka. Nere atyo: “Wiyaxaihalahalinikisase”.

Atos 5

1 Hatya haliti Ananias nexarexe Safira nexalolo kakoa tyaonita. Kawaikoherere hoka hawaikohera betetya. 2 Xakore hoka holini taita isa Jesus niraene kakoarenae ana, holini exaimane kakoa tyaona. Koxaka Safira ana hatyo tahi waiyekehalaka. 3 Hatyaoseta Pedro nexa Ananias hiye: — Xoana hoka Tihanare koamaniya hisaona? Xoana hoka Isekohaliti Waiyexe hamaoseratya? Xoana hoka holini kakoa hisaona, waikohe habetehenere xaimane kakoa? 4 Himabeteraharenetatere waikohe xowaka hiwaikohera terota, exahe habetetene hoka exaimane holoxa terota. Xoana hoka nikare hisaona? Maisa haliti xini hamaoseratya, Enore atyo hamaoseratya. 5 Ananias nikare iraiti sema taita hoka exoa, waini. Tyotyaha semehenerenae hatyo akiti mairaha. 6 Hatyaoseta tyoa haiyanae xoimahalitinae hoka olahisetyahene, kolatyahene hoka xane fityahene. 7 Ekamane najikinita wahasehena hoka exanityo tyoa hikoa, maisa haiyanene kamane semare hekoti. 8 Exowakerota Pedro axene: — Hiyakaihena nohiye xiwaikohera hexanene betehenere xaimane: Xoana nikarexe xaresebetya exaimane? — Há, nikarexe — nexa. 9 Pedro nihitiya ihiye: — Xoana hoka hexanene kakoa nikare xahasakaharetya Enore Nisekohare? Hiyaiya, owehetehena xoimahalitinae hexanene haxaferaha hekota hoka kolahenaha tehitiyaite hiso. 10 Nexa takita hoka exoa waikoa waini Pedro kinoli haliya. Hatyaoseta xoimahalitinae hikoahenahitehenaha xakore, waiyehenaha atyo, owene ekamane tyaonita hoka kolahenahitiyahene exanene xawatyakala nahalakoita fehenahitiyahene. 11 Tyotyaha iraiti tyakekoterenae, exahe haiyanae hoka semaha etahi akiti hoka kalore mairaha. 12 Hatyo najikinita Jesus niraine kakoarenai kahare xoalini hare maomakahare tyomaha halitinae koni, hokakitinae hare aiyatelekihenahitaha. Tyotyaha hohisakoahitaha Iraexatyakalati Hana tyaisera kilihi Salomão nómane aokahitere nali. 13 Haiyanae atyo maisa enekoniha tyaonaha aokowiyeha, mairahitaha hoka. Xakore atyo hoka waiye atyo iraetaha etahiha akiti. 14 Ekakoita hisoakaha tyakekoahitaha iraiti, enanae ohironae harenae hoka kahareha tyaonaha. 15 Hatyo hokakitinae aiyatelekihenahititere hiyeta nali tyaoniterenae hahokakitiranaeha kolatyaha ahotiaho kilihi mokahitaha exetolisoakalaha kakoita Pedro naheta, jiyehena hoka iniyakotini hekoti kaokaha ihiyeha hoka waiyehenahitaha aokahitaha hoka. 16 Hisoaka haliti tyoita Jerusalém haliyatarenae, hahokakitiranaeha kolatyahitaha xoaha enomanaha. Exahe isekohaliti iniyalahare kamilakoreranae hare nolokahitaha enomanaha hoka tyotya aiyatelekihenahititene. 17 Hatyaoseta sacerdotenae xekohase, tyotya ihinaeharenae xoaha haokoawahareneha, ehareha saduceunae kakoita Jesus niraine kakoarenai hiye. 18 Ehareha Jesus niraine kakoarenai hiye hoka otokahene hoka mokahene berexoako. 19 Berexoako xakore mokahene hoka hatyo xatinita anjo enokoatare exoa hoka majiholaheta berexo hana ekakoareha, aehikoahenahitene menane aka hoka nexa ihiyeha: 20 — Xiyane Iraexatyakalati Hana nali hoka halitinae hiye xiraihitiya Jesus maniya nawenatyaka akiti — nexa. 21 Tyakekoha hoka kamaetali weta xane isoaha Iraexatyakalati Hanako hoka aotyakihenahitiya. Hatyaoseta sacerdotenae xekohase hahinaeharenae kakoa hohisakoaha, kalorexenae makere. Israel hotyalinae nityohalitiranae tehitiya kaexakatyaha hoka tyoa kaokaha enomanaha. Ahohisakoatyakakoaha hoka axikatyaha sorarenae Pedro, João xoaha nolokaha maheta berexoakota. 22 Xane kaokaha berexo hana nali hoka xane xakore waiyaha enako, maisa waiyehenahitita Jesus niraine kakoarenai. Hatyaoseta maisa nali aka hoka haikoahenahitaha hoka nexaha kalorexenae hiye: 23 — Wiyane wahikoa berexotyakalati nitini ana. Waiye jihotyakere, owene ekaxaikotyasenae tyaonita, kaxaikota hati. Wamajiholatene hoka wisoa xakore enako hoka maisa xala hare enako wiyaiyita. 24 Semahene sacerdotenae xekohasenae, Iraexatyakalati Hana kaxaikotyaseharenae xekohase harenae hoka maisa xoare nexa kakanasahitaha. Ahekotyahitaha, Jesus niraine kakoarenai nikare tyaonaha hoka. 25 Hatyaoseta hatya tyoa kaoka enomanaha hoka nehena ihiyeha: — Xasemehena, etake hinamahare haliti xaberexohenere Iraexatyakalati Hana nali tyaonita, aotyakijita halitinae. 26 Hatyaoseta Iraexatyakalati Hana kaxaikotyaseharenae xekohase xane sorarenae kakoa Iraexatyakalati Hana xeta hoka noloka Jesus niraine kakoarenai. Maisa atyo iniyalahare mokahitene, waiya aliya hoka halitinae sehali kakoa mokotyahene aokaha hoka. 27 Nolohenahitene, xane kaokehenahitaha ekakoaha kalorexenae nali. Hatyaoseta sacerdotenae xekohase nexa: 28 — Maisa xiyaotyakira waxakoanehetita etake haliti nexare kakoa. Hiyaoreka xiyaotyakira xaore tyotya Jerusalém koa. Exahe hoka wiso waisene xaokita. 29 Hatyaoseta Pedro, haiyanae Jesus niraine kakoarenai hare nehenaha: — Enore niraine xema atyoite wisaona, maisaiya atyo halitinae niraine xema wisaonita. 30 Wahetakomaniyerenae nEnorexa ekasekiheta Jesus, etake xaisehenerene najikinita. 31 Ekasekihetene hoka hafihini maniya mokene Kalorexe maheta. Israel hotyalinae iniyalahare háomaneha halakisaha hoka kaxemaisatyakeheta iniyalahare enómaneha maheta. 32 Wiso atyo ewaiyasehare terotere, Isekohaliti Waiyexe tehitiya ewaiyasehare. Xala xamani atyo tyaonita Enore xema maniya hoka ijita atyo Haisekohare enomanaha. 33 Hatyaoseta inityohalitiranai semaha iniraineha hoka masakare ehareha ihiyeha, kasani aisahene aokowiha. 34 Xakore hoka hatya enekonitareha tityoa, Gamaliel nexarexe. Fariseu, waiyore Moisés xaotyakira kakoa. Tyotyaha tyakekoahitere hoka nehena ihiyeha: — Xaehikoatyahene ininae menane aka. 35 Aehikoatyahene hoka hatyaoseta nehena: — Xasemehena, Israel hotyalinae. Xiyaira, waiya aliya hoka exe hinamanae xoanani xamoka. 36 — Toahiyaseta hatya haliti kaotyaka Teudas nexarexe, kalorexe aokowita. Waiyore iraeta hoka 400-hare haliti tyaona exema maniya. Hatyohekota kaxaisaka hoka exema tyaoniterenae xaorehenahitaha tyotyaha hoka kamiyane. 37 Hatyo najikinita nikare hatya kaotyakihitiya Judas nexarexe, Galiléia yere, halitinae kaxihatyakitere xowakiya. Nikare kahare haliti tehitiya tyaona exema. Waini enonyahitaha hoka xaore exema tyaoniterenae. 38 — Hiyeta hoka awa atyo xoalini hare xisoma exe halitinae kakoa. Xahalaisahene hoka xanehenahitaha. Xiyaiya, exe hateniti atyo ite haliti xahekolita, haliti hateneta hoka maiyareheta. 39 Hoka Enore xaokalaiya atyo hoka maisa aliyakere xemaisahititene, waiya aliya hoka Enore kakoa xikahalakoahare — nexa. 40 Nexa ihiyeha hoka tyakekoha iniraene. Xakore hoka kawihenahitaha Jesus niraine kakoarenai hoka isoahenahitaha. Hatyaoseta mokonasetyahene hoka nehenaha: — Waiyehenaira xiyakai Jesus tahi akiti — nexaha ihiyeha hoka hatyo najikinita halakihenahitene. 41 Halakisahene hoka Jesus niraine kakoarenai hikoahenahita enonyahita, xanehenahitaha. Mokohekoatyahene xakore hoka ihalahare hikoahenahitaha. — Waiye kaisere. Hiyaiya, Jesus hinaenai terota wiso hoka nikare mokahitaha wiso — nexaha. 42 Hatyohekota ferakiti nihatyaka Iraexatyakalati Hanako heko aotyakisahitaha halitinae, exahe ehananaihako nihatyaka aotyakisahene minita Jesus Enore Kalorexe Aohenere tahi akiti.

Atos 6

1 Hatyohekota wahehena hoka ekakoita haliti kaharehena tyaonita Jesus xema maniya. Hatyohekota nehenaha hebreunae xako iraiterenae hiye Grego xako iraiterenae: — Maisa waiyeta womana winekonitalonae maiyanenehalonae nakairati maxekakene. 2 Hatyohekota 12-hare Jesus niraine kakoarenai ahohisakoatyaha iraiti tyakekoterenae hoka nehenaha: — Maisaiya ehekoreta xini wahalakisa Enore niraine xakaisaka hoka nakairati hiye wisaona hoka. 3 Kala xinekonitare 7-hare xamoka waiyexeharexe, waiyorexe, Isekohaliti Waiyexe kaxaikonehare hoka exe hateniti wahalakisa enomanaha, wihinaeharenae. 4 Hoka wiso atyoite wiraexatita, Enore niraine kakoa waotyakijita takita — nexaha. 5 Tyotyaha Jesus niraine kakoarenai niraene tyakekoha. Hatyaoseta mokaha Estêvão, Filipe, Prócoro, Nicanor, Timon, Pármenas, Nicolau harenae. Nicolau atyo Antioquia tare. Majudeunehare xakore hoka koxaka judeunae xaotyakira xema tyaonita. Estêvão atyo iraiti tyakekota kaiserehare, Isekohaliti Waiyexe kaxaihakoretitene. 6 Hatyaoseta xane hotikisahene Jesus niraine kakoarenai ana hoka hakaheha mokaha eseriha heno hoka iraexatyaha etahi akiti waiye hakaha maheta. 7 Hekota Enore niraine xaoreta, hakakoare semaha. Ekakoita Jesus maniya tyaoniterenae Jerusalém nali hisoaka kaisereharehena tyaonahitaha. Kahare sacerdotenai tehitiya tyakekoahitaha hoka tyaonahitaha Jesus xema maniya. 8 Enore kahinaetita Estêvão, hoka waiyore iraeta. Kahare xoalini hare maomakahare tyomita halitinae koni, hokakitinae hare aiyatelikihitita enomanaha. 9 Xakore hoka haiyanae ana maisa waiyeta hoka ehareha Estêvão hiye. Xahohisakoatyakalati“Mawakahareneharenae xahohisakoatyakala hana” aokahitere nalitarenai. Hatyo judeunae Cirene, Alexandria nalita tyohenerenae. Hatyonai, exahe haiyanae judeunai Cilícia koatarenai, Ásia nali koatarenae xoaha kahalakoahare Estêvão kakoa hoka kinatyaxa iraeha ekakoa. 10 Xakore hoka maisa jiyahaotyahita Estêvão. Isekohaliti Waiyexe kaxaehakoretitene hoka jiyahaotyahene tyotya. 11 Hatyaoseta haiyaharenae bakatyaha hoka nexaha maheta: — Wasema exe haliti niraene iniyalahare Enore, Moisés xoaha xaokaka. 12 Hatyaoseta xane iraeharetyahene hoka halitinae, judeu xaotyakiraho kakoa waiyoreterenae, inityohalitiranae harenae ehareha makere Estêvão hiye hoka otokahene, kalorexenae nahalakoa kolatyahene. 13 Haiyanae iniraeharetyase maheta mokaha hoka exakere maoserahenaha: — Exe haliti maisa iniyalahare hairaine halakisare wiraexatyakala hana tahi akiti, exahe Moisés xaotyakiraho akiti hoka. 14 Exakere iniraine wasemita: “Jesus Nazaré yere ite mawenekoaretya hati wiraexatyakala hana, exahe Moisés iraitiya halakihenere womana hoka hahekore moka” — nexaha. 15 Hatyaoseta tyotya hatyoako kalorexe tyokiterenae wahakotyaha waiye Estêvão ana, waiyehenaha atyo itiho ana. Motya atyo anjo tiho.

Atos 7

1 Hatyaoseta sacerdotenae xekohasehare axehena Estêvão: — Xoana aliterexe iraetaha hitahi? 2 Hoka nehena Estêvão: — Xasemehena, abá xoimanae, nohinaeharenae. Enore werokakoa tyaonitere tyoa kaotyaka wahetakomaniyere Abraão ana tyaonitatere Mesopotâmia nali xowakiya, Harã nali mawenaneharetatere xowaka. 3 Enore nexa ihiye: “Hakikisoahena ali hiwaikoherata hihinaeharenae nonitata. Hiyanehena waikohe nahotikihenere koa homana xeta”. 4 — Hoka Caldeunae waikohera nalita xane, xane tyaona wenakalati Harã nali. Hatyaoseta enexe kamane najikini maniya Enore noloka Abraão kalikini ali xisaonitere nali. 5 Xakore hoka maisa Abraão ana ini hekoti waikohe ijita. Hoka nexa atyo Enore ihiye: “Ekakoita ite exe waikohe homanere tyaona, exahe hijikolaharenae anere hoka waikohe tyaona”, nexa ihiye. Enore iraitere Abraão kakoa xowaka maisa kaisaniye. 6 — Exakere Abraão hiye irai: “Hijikolaharenae ite xane tyaonaha hakitiya. Mawaiyakahare hotyali, wakahare akere ite tyaonaha. Iniyalahare ite kaxomokakaha waha aka 400-terehokoane”. 7 Enore nehitiya: “Hatyo najikinita iniyalahare ite namoka hijikolaharenae iniyalahare mohenere, wakahare mohenere. Hatyaoseta ite haikoahenahitaha hoka ali tyaohenaha nokoa maniye”. 8 — Hatyaoseta nehena Abraão hiye: “Maika nomaniye hisaona hoka homanere milihe haikotya hihanako tyaoniterenae kakoa”, nexa ihiye. Hatyaoseta Isaque kaisani hoka 8-ferakenehena hoka enomanere milihe aikotya. Nikare Isaque Jacó kaisani hoka enomanere milihe aikotya. Nikare tehitiya Jacó 12-hare kaisani hoka enomanere milihe aikotya. 9 Estêvão heko iraeta: — José hiye okoawahare enaxenanenae wahetakomaniyereharenai hoka betetyahene Egito nali wakahare tyaona maheta. Xakore hoka Enore atyo kaxaikotene 10 hoka emaisatya enonita examaikoharene, exahe enawenane howitiharexe. Faraó, kalorexe Egito naliyere, José waiyehenere xowaka Enore waiyexe waiyoliniti isa enomana hoka Faraó awaiyetene hoka kalorexe mokene hahanako. 11 — Hatyaoseta Egito nali Canaã nali nakiti tyaona hoka maisa xoare kanakairihenahitere wahetakomaniyerenae. 12 Nakahitaha hoka ekakoita semehena atyo Jacó, Egito nali nakairati hoka hetatiye axikahena haisaninae wahetakomaniyerenae Egito nali xeta nakairati iyaha maheta. 13 Hatyota xanehenahitiyaha hoka José awaiyekehalakaharetyoa haxenanenae ana. Hatyaoseta xekohaseti Faraó ana waiyekehalaka ihinaeharenae tahi. 14 Hatyaoseta José kawisa hanexe Jacó, tyotyaha ihinaeharenae Egito nali xeta. Hatyo xowakiya Jacó hotyali 75-hare ehohisakoaneha. 15 Jacó xane tyaona Egito nali hoka hatyo nali waini, wahetakomaniyereharenae harenai. 16 Wainiha najikini kolahenahitene Siquém nali xawatyakalati nitinako mohenahititaha, enatyokoeha Abraão niyane Emor jikolaharenae nonitata ako. 17 — Hatyo hekota Abraão ana Enore afetalatitere terehokoane okoi hikoahena: “Egito nalite nanoloheta xiso”, nitere aose xane hikoahena hoka hisoakehena Jacó hotyali tyaonita Egito nali. 18 Hatyaoseta hatya tyaohitiya xekohaseti Egito nali, maisa José waiyasehare xini. 19 Hatyo xekohaseti waiyore wahetakomaniyerenae kakoa hoka xalijiniharehena exahitaha, exahe ityani mokosenaiha xawatyaka aokita ihiyeha wainiha maheta. 20 Hatyo xowakiya Moisés tyaona, waiye mokose. Hanamali kaimare inityo, enexe hatyako taita kaxaikotahene. 21 Hatyaoseta halakisahene kanowalise akota, maisa aliyakere xoana mokahene xaka hoka. Hoka Faraó ityani waiyene hoka anaetene haisani kaiserehare akere. 22 Hiyeta hoka Moisés waiyore xoalini hare kakoa Egito yerenae xaotyakira akiti kakoa. Exahe xoalini hare tyoma aokowihena hoka waiyore tyomita, iraeta xoaha. 23 — Kala Moisés ekakoita 40-wanonehena hoka xane hahinaeharenae Israel hotyalinae waiya aokowita. 24 Xane hoka waiyehena, owene atyo ihinaehare Egito yere maisa waiye xini mokita. Hatyaoseta kaxemeretya hahinaehare hoka aisa Egito yere. 25 Motya atyoala Moisés xahekola hiye semahitaha exaihako maniyata Enore niyaneheta Israel yerenae aokita Egito nalita. Xakore hoka maisa atyo waiyekehalakere enomanaha. 26 — Hatyota kamaetali hoka Moisés waiyehena atyo, hinamahare ihinaehare Israel yerenae makere atyo owene mokotyakakoita. Hatyaoseta xane kaoka enomanaha hoka watyalihenahene.“Xoana hoka nikareta xiso, Israel yerenae makere xiso hoka?” nexa. 27 Hoka masakare xalijiniharetere hahinaehare xahita herawaseharetene hoka ekoaxatya enomana: “Xoana hoka hiwatyali wiso? wiyekohase kore hiso? 28 Xoana haisakore natyo haokowita kafaka haijitere Egito yere akere?” nexa. 29 Sema Moisés hatyo haxaisane tahi hoka tekoaheta, xane tyaona Midiã koa nali. Nali hinama mokose ityani tyaona. 30 — Hatyo nali 40-terehokoanehena Moisés tyaonita hoka anjo kaotyaka enomana atya mokose kiritere koni maharexakiti Sinai tyairiya nali. 31 Moisés wahakotya enomana xakore, maisa kera tyotere hoka: “Xoanere kaisere?” nexa, xane ehaliya kaoka enomana waiye waiya maheta. — Hatyaoseta Enore niraine semehena: 32 atyo hahetakomaniyerenae Abraão, Isaque, Jacó xoaha nEnorexa”. Nexa hoka Moisés tatakoa maira, maisa aliyakere wahakotya xaka enomana. 33 — Hatyaoseta Enore nexa ihiye: “Haitoakihena hikijitini. Ali hatyahakitere koa atyo notyaonita hoka nikareta natyo. 34 Nowaiyita nokaxaikoni hotyalinae makawatini Egito nali, ewaolitiniha. Hiyeta notyoa niyehenahitene maheta hatyo nalita. Naxikatya ite hiso kalikini Egito xeta”. 35 — Hatyo Moisés Israel hotyalinae maxawaiyerehenereta: “Xoana hoka hiwatyali wiso? wiyekohase kore hiso?” Xakore hoka Enore atyo mokene xekohaseti mokene iyehenahitene maheta, anjo atya takoitere koni kaotyakehenere enomana kahinaetene hoka. 36 Hatyo Moisés atyo Israel yerenae iyeheta Egito nalita. Kahare xoalini harenae waiyexe maomakahare tyoma, hatyo waikohe nali, maharexakahare nali, one xotyaxere hare nali, 40-terehokoane. 37 — Hatyo Moisés ta nexa Israel yerenai hiye: “Enore ite hatya iraiti xakaisasehare xinekonita moka natyo akereta. Maikaite xinekonita kaotyaka xomana”, nexa. 38 Hatyo Moisés tyaonita hahotyalita Israel yerenae kakoa maharexakiti, nali tyaonita wahetakomaniyerenae kakoa. Exahe anjo iraitere ekakoa tyairi Sinai nali kakoa hoka. Hatyo ana atyo kaxekaka iraiti xairatyaka Enore niraine waiyexe womana. 39 — Xakore hoka wahetakomaniyerenae maisa Moisés xaotyakira xema tyaona aokowiye, kasani haikoahenahita aokowiyahita Egito nali xeta. 40 Hoka nexaha Arão hiye: “Hisoma womana wenorexanae hoka hatyo enorenae xaneha waheta maniya. Kala xoana xamani tyaona Moisés iyehetehenere wiso Egito nalita. Maisa waiyekehalakere womana”. 41 — Hatyaoseta tyomaha haenorexaha maheta bowi mokose akerehare hoka xoalini hare aisaha hoka fetatya enomana. Hatyo najikinita tyomaha hisehaliti hatyo haenorexaha tyomehenahere kakoa ihalahareha maheta. 42 Hatyo hiyeta Enore kikisoa enonyahitaha, halakisahene. Halakisahene, enokoa xorese tyaoniterenae aokaha haenorexaha maheta. Hiyaiya, owene kaxairatyaka: Xasemehena, Israel hotyalinae: maisa nomani xini xaisa kirakahare hoka xafetatya 40-terehokoane xisaohenere nase maharexakiti nali. 43 Xakolatya xenorexa Moloque hanalise. Exahe Renfã xoresera xisoma hoka xakolatya xenorexa maheta, hatyohare xenorexa xaokita. Hatyoharenae xisoma xisaona exemaha maheta. Hatyohare hiyeta ite naxanikisa xiso Babilônia xaihako maniya. 44 — Hatirise kakoare wahetakomaniyerenae tyaonita maharexakiti nali.“Nikarexe hisoma”, nexa Enore Moisés hiye aotyakijitene, hoka hatyo hotikijitere akere tyomene. 45 Hatirise kakoarehena wahetakomaniyerenae ityaninai hoka Josué kakoa xane Canaã koa isoahenaha hoka kolatyahene. Kaokaha hoka tyaonaha hatyo Canaã waikoherakoa, hawaikohera aokahene. Nali tyaoniterenae Enore kikisa enonyahitaha. — Davi tyaohenere xowakiya hekotata hatyo hatirise tyaonita. 46 Enore awaitita Davi hoka Davi hati tyoma enomana aokowi, Jacó hotyali nEnorexa ana. 47 Xakore hoka Salomão atyo tyoma hatyo hati Iraexatyakalati Hana Enore anere maheta. 48 — Hoka Enore atyo masakare kalorexe kaiserehare hoka maisaiya aliyakere haliti nómane ako tyaonita, iraiti xakaisasehare iraehenere akereta: 49 Enokoa atyo nokahakali, nexa Enore. Hoka waikoa atyo nokiji namokita. Aliyakereya xisoma hati nomani? Aliyakereya xisoma nomani hoka hatyo nali notyaohena? 50 Xoana maisa natyo xini tyotya xoalini hare notyoma? 51 Hatyaoseta nexa Estêvão miyatya haxakaini: — Kaxiyani ximahakaisere, xikinatere xaokowita. Ximatanakoakohare hoka maisa Enore niraine xasemare xaokowiye. Xahetakomaniyerenae akereta xisaonita, Isekohaliti Waiyexe kakoa xikahalakoahareta. 52 Hiyaiya, xahetakomaniyereharenae iraiti xakaisaseharenae xahita xalijinihareta, exahe hoka aisahitaha Enore niraine xakaisaseharenae, Waiyexe Wakahare tyoanene tahi xakaiterenae. Exahe xiso atyo kalini xamatawatya hoka xaisa hatyo Iniyalahare Maomanehare — nexa. 53 — Anjo hiyeta xakore kaotyaka xomana xaotyakisati hoka maisa xisaonare exema — nexa Estêvão miyatya. 54 Hatyaoseta hatyo inityohalitiranae semaha Estêvão niraine hoka masakare ehareha ihiye, haxehareneha haikoliha hiye,“Karai, karai, karai”, nexaha mokaha exahita. 55 Hoka Isekohaliti Waiyexe kaxaihakoretya Estêvão hoka eno maniya wahakotya. Waiyehena atyo, owene Enore tyaoniterekoa werokita. Waiya tehitiya Jesus, owene tityoita Enore fihini maniya ehaliyita. 56 Hatyaoseta nehena: — Xiyaiyehena! Owene enokoa totakore tyaona hoka nowaiya Haliti Ityani. Tityoita Enore fihini maniya. 57 Nexa hoka talatya, jihotyaha hatanakoako. Hatyaoseta kawiyatyaha toli kinatyaxa hoka tyotyaha jiyaha Estêvão ana. 58 Hatyohekota nolokasekoatyahene, hikoaha menane aka ekakoa, xaneha wenakalati nonitata haware ekakoa hoka sehali kakoa mokotyahene. Iniraeharetyasenae Saulo nexarexe xoimahaliti ana isaha haimanasenaiha enomana kaxaikone maheta. 59 Mokotyahiterene nase Estêvão kawihena: — XekohasetiJesus, hiyeheta nisekohare. 60 Hatyo najikinita hakaoli kakoa tyoka hoka kawiyatya kinatyaxa: — Xekohaseti, awaira atyo iniyalahare hamohenahene exe iniyalahare mohenahere natyo xemere. Nexa taita hoka waini. Hoka Saulo hiye waiye kaokene exaisaka.

Atos 8

1 Kahenehare tyaonahenaha hatyo xowakita Jesus xema maniya tyaoniterenae xahita Jerusalém nali. Tyotya tyakekoterenai xahita xalijinihareha, aekoakisahene hoka xaoreha. Judéia koa Samaria koa xoaha xaneha, xaoreha. Jesus niraine kakoarenai taita heko tyaonita Jerusalém nali. 2 Hoka haiyanae haliti waiyexeharexenae fitya Estêvão, kahare tiyaha ekamane hiyeta. 3 Xakore hoka Saulo Jesus maniya tyaoniterenae mawenekoaretya aokowi. Xane ijoita hatinae nihatyaka, nolokehekoaita enanae, ohironae hare, xane xawatyahitene berexo ako. 4 Hoka hatyo xaoreterenae xane xakaihakatyahitaha iraiti tyotya wenakalatinae nihatyaka koa. 5 Hatyaoseta Filipe xane wenakalati Samaria, xakaihakatya Enore Kalorexe Aohenere tahi akiti nali tyaoniterenae hiye. 6 Xakaihakatya ihiyeha hoka waiye semaxematyahitaha Filipe niraine. Tyotyaha semahitaha, waiyahitaha xoalini harenae maomakaharenae enómane. 7 Isekohaliti iniyalahare kamilakoriterenae nonita aihikoahitita. Hikoahetehena enonyahitaha hoka awerahalikikoatyahitene. Kahare mawaiyenetonaneharenae, maitonaneharenae hare aiyatelikiheta. 8 Nikare hoka tyotyaha ihalaharetaha hatyo wenakalati nali. 9 Nali tyaonita hatya haliti Simão nexarexe. Haholitaharexe atyo hoka xoalini hare tyomita. Wahakiyehena nikare tyaonita hoka hakaharetyoa Samaria yerenae mokita. Kalorexe aokowita 10 hoka tyotya nali tyaoniterenae waiye semaxematyahita iniraine, iraihena hoka waiye tyakekoahitene. — Exe haliti Enore niyatere kakoare kaiserehare. Kalorexe iyateliti aokahitere kakoare — nexahitaha. 11 Wahehena nikare tyaonita, haholitahareta hoka tyakekoahitene, hakaharetyoa mokahitene, xoalini hare tyomehena hoka. 12 Xakore hoka Filipe xakaini Iraiti Waiyexe Enore koamaniya nawenatyaka tahi tyakekoha hoka kabatixatyakaha Jesus nexare kakoa, enanae exahe ohironae tehitiya hoka. 13 Hatyaoseta hatyo Simão nikare tehitiya tyakeko hoka kabatixatyaka. Hoka Filipe kaxaikota hoka kahare xoalini hare maomakahare, hokakitinae hare kaxaiyatelikisakihititere waiya hoka hakaharetyoa. 14 Hatyaoseta Jerusalém nali Jesus niraine kakoarenai tyaoniterenae semaha wenakalati Samaria tyaoniterenae nawenane Enore koamaniya hoka hatyo hiyeta Pedro, João xoaha axikatyaha nali xeta. 15 Hatyo hinamanae xane kaokaha hoka iraexatyaha Samaria yerenae tahi, Isekohaliti Waiyexe kaoka tyakekoterenae ana maheta. 16 Hatyo xowaka maisa xala harenae ana exoahenere Isekohaliti Waiyexe. Koxaka taita atyo kabatixatyakaha Jesus nexare kakoa. 17 Hatyaoseta Pedro, João xoaha eseriha heno mokaha hakaheha hoka Isekohaliti Waiyexe exoa enomanaha. 18 Simão waiya Jesus niraine kakoarenai xekaokakira hakaheha ihiyeha hoka Isekohaliti Waiyexe kaokene hatyo halitinae ana. Hoka hatyo hiyeta aimatya olo Pedro, João xoaha ana 19 hoka nehena: — Owene olo hoka xisa nomani hatyo iyateliti hoka nikare nekaokakihena nokahe hatya hiye hoka Isekohaliti Waiyexe kaoka enomana. 20 Hatyaoseta Pedro nehena ihiye: — Maika Enore axikatya hiso, holoxa xoaha irikati koni! 21 Maisaiya aliyakere wihatene koni hahakita. Hiyaiya, hiyahekola maisa waiyexe Enore haoti. 22 Hahalakihena exe hiyahekola iniyalahare hoka Enore hiye hiraexatya hoka maotyaoneheta iniyalahare hiyahekola. 23 Nowaiyita hiso, masakare hokoawahareta. Hokoawaharene atyo motya nikanati tihene, exahe iniyalahare hománe atyo tokita hiso. 24 Hatyaoseta Simão nehena Pedro João xoaha hiye: — Xiraexatya Enore hiye notahi akiti hoka maisa nikare notyaonita exe xiraitere akere. 25 Hatyaoseta Pedro, João xoaha haikoahenahitaha Jerusalém nali xeta haxakainiha Enore niraine najikinita. Xanehenahitaha ahotyaho hoka xakaihakahohenahititaha Iraiti Waiyexe Samaria koa tyaoniterenae hiye. 26 Hatyaoseta anjo Enore nalitare nexa Filipe hiye: — Haxakaiharetyoahena hoka hiyane Jerusalém naho Gaza xeta — nexa. Hatyo naho komita maisa kahare haliti jiyare. 27 Nexa hoka Filipe xakaiharetyoa hoka xane hatyo maniya. Ahotyaho xaneta ene hoka ahalakoatya hatya haliti kaxaiko akatyatiye, Etiópiatare. Haikoahitita hawaikohera xeta. Hatyo haliti komita ene kalorexe tyaonita. Etiópia yerenae xekohasero Candace wakanehare tyaonita. Tyotya ixiyehare enoloxa hare kaxaikotyasehare tyaonita. 28 Koxaka Jerusalém nali xane Enore awaiyetya maheta hoka hatyo nalita haikoahitita, xanehitita hakarosanako hawaikoherakoa xeta. Tyokita hakarosanako hoka ihatita iraiti xakaisasehare Isaías xairala. 29 Hatyaoseta Isekohaliti Waiyexe nexa Filipe hiye: — Hiyane hikaoka enomana hoka exe karosakore xema hiyane. 30 Filipe xanehena, xane okoi kaokehena ekarosane ana hoka semehena atyo, kaixaretita atyo iraiti xakaisasehare Isaías baberanexa. Hoka axehenene: — Xoana waiyekehalakita homana hatyo hakaixaretitere? 31 — Maisaiya aliyakere waiyekehalakita nomani exe nakaexaretitere nomaxawaiyekehalakatyakinihareta — nexa. Hatyaoseta nehitiya: — Hisohena, hisoka nohaliyi — nexa hoka Filipe kakoha ekarosanako, tyoka ehaliya. 32 Exakerexe tahi kaexaritita Iraiti Waiyexe nanekoa, hatyo kaxaiko akatyatiye: Kalanero exaisakaose kanolokakitere akereta mokahene, exahe kalanero mokose kaxaikolisakehena hoka haxaikolisasenae ana mema tyaonitere akereta maisa kakanaseta enomanaha. 33 Maisa kaxaiminisakita. Maisa aiminisahitene, maisa waiye mokahitene. Xalaiya ijikolahare tahi xakaihena? Hiyaiya, kamiyane atyo enawenane ali waikohekoa. 34 Hatyaoseta hatyo kaxaiko akatyatiye axehena Filipe: — Hawaiyekehalakatya nomani: Xala tahi nikare iraeta? Xoana haxaokakita? Hatya xaokaka kore? 35 Hatyaoseta Filipe awaiyekehalakatya hatyo akiti enomana, xakaihena Waiyexe Iraiti Jesus xaka ihiye. 36 Xanahitaha hoka xane hikoaha one ana hoka hatyo kaxaiko akatyatiye nehena ihiye: — Hiyaiyehena, owene one. Maisaiya xoare hare mahokoanetita nobatixatyaki, alitereka? 37 — Waiyeya hityakekota kaiserehare hoka ehekoriya nali — nexa Filipe ihiye. Hoka nexa: — Há, notyakekota kaiserehare. Jesus Cristo atyo Enore Ityani naokita. 38 Hatyaoseta hatyo kaxaiko akatyatiye amemakisa hakarosane hoka exoaha hatyo onexa hoka Filipe batixatene. 39 Hatyaoseta kenekoahenahitaha onexata hoka Enore Nisekohare kolatya Filipe. Hatyo kaxaiko akatyatiye maisa waiyehititene hekoti, xakore hoka jiya xanehitiya haihalaharene kakoa. Ihalahare kaiserehare atyo. 40 Hatyaoseta Filipe xane eharehenerota kaoka wenakalati Azoto nali. Hatyaoseta xakaita Waiyexe Iraiti tyotya naliyerenae hiye, nikare wenakalati koarenae hiye Cesaréia nali xane hikoahenere kijiya.

Atos 9

1 Hatyo xowaka Saulo masakare xalijinihare tyaonita Jesus xema maniya tyaoniterenae xahita. Hatyaoseta xane irai sacerdotenae xekohase kakoa, 2 axita baberane iniraine kakoare judeunae xahohisakoatyakala hanakonae niyahare wenakalati Damasco nali hotikisa maheta. Hatyo iraiti hiyeta Saulo otoka aokowita Jesus koamaniya tyaoniterenae ena, ohiro harenae hoka kolahenahitene olatyoare Jerusalém nali xeta maheta. 3 Hoka Damasco naho xaneta Saulo, okoi kaokehena wenakalati nali hoka enokoata xaokanatyakalati ehoko haliya werokakoa moka. 4 Hatyaoseta exoa waikoa hoka semehena atyo iraitihena ekakoa: — Saulo, Saulo, xoana hoka hiyalijinihare noxahiti? nexa. 5 — Xala hiso, Xekohaseti? nexa Saulo axene. — Natyo atyo Jesus hikirawanetere. 6 Hainakoahetehena hoka hiyane hisoahena wenakalatikoa xeta. Nalite iraeha hihiye hawenane tahi akiti. 7 Halitinae Saulo xema xaneterenae tyotya amematyoaha, maisa xoare nexa iraetaha. Semaha xakore atyo iraiti hoka maisa atyo xala hare waiyahitaha. 8 Hatyaoseta Saulo tityoaheta, waiyakahetehena xakore, maisa waiyakahitita. Hatyaoseta otokahisahene ekahe hiyeta hoka xaneha ekakoa Damasco nali. 9 Hanamaki ferakene mawaiyahakalahare tyaona. Hatyo ferakenenae maisa kanakairare, maisa terare hekoti. 10 Damasco nali tyaonita hatya Jesus xema maniya tyaonitere, Ananias nexarexe. Kaxawaiyanikisaka hoka Xekohaseti kaotyaka enomana hoka kawisa: — Ananias! nexa. — Xoare haoka, Xekohaseti? nexa. 11 Hatyaoseta Xekohaseti aotyakisene: — Hiyanehena Judas hana nali xeta hoka ahoti Totahore aokahitere hatawa haliti Tarso tare Saulo nexarexe xahita. Nali iraexatita. 12 Koxaka kaxawaiyanikisaka: kaotyaka enomana Ananias nexarexe. Isoa hatyako enomana, moka hakahe ihiye hoka waiyakaheta waiyitere akereta maheta. 13 Nexa xakore hoka Ananias nehena: — Xekohaseti, kahare halitinae xakaita hatyo haliti tahi akiti. Jerusalém nali iniyalahare mokita kahare hiyema maniya tyaoniterenae. 14 Kalikini ali Damasco tyoa sacerdote xekohasenae baberanexa kakoa olatya hoka berexotya maheta hiyema maniya tyaoniterenae — nexa. 15 Hatyaoseta Xekohaseti nehitiya Ananias hiye: — Hiyanehena enomana. Naoka hatyo haliti nowakanihare maheta hoka xakai maheta notahi akiti tyotya haliti hotyalinae hiye, exahe xekohasetinae hiye, exahe Israel hotyalinae hiye hoka. 16 Natyotaite Saulo ana nahotikihena exemawatikisaka nohiyeti — nexa. 17 Hatyaoseta Ananias xane isoa Judas hanako hoka ekaokakisa hakahenae Saulo hiye hoka nehena: — Nohinaehare Saulo, Xekohaseti axikatya natyo ali. Etake hiyaiyehenere Jesus Damasco naho nali axikatya natyo homana hiyaiyakahitiya maheta, Isekohaliti Waiyexe kaxaehakoretya hiso maheta. 18 Nexa taita ihiye hoka exoahetehena kohase tyatyase akerehare Saulo xose akota hoka waiye waiyeheta. Hatyo najikinita ainakoaheta hoka xane kabatixatyaka. 19 Kanakairihenere najikinita kinatere tyaoheta hetatiye akereta. Hatyaoseta Saulo tyaona akaiki ferakene Jesus koamaniya tyaoniterenae kakoa Damasco nali. 20 Xakaihena rotita Jesus tahi akiti ihiyeha judeunae xahohisakoatyakala hananae ako. Nehena: — Jesus atyo Enore Ityani. 21 Tyotyaha semahitaha Saulo niraine hoka hakaharetyoaha, axakakoahitaha: — Xoana, maisa exe haliti xini aijita tyotya Jesus koamaniya tyaoniterenae Jerusalém nali? Xoana, maisa exe xini ali tyoa hoka olatya Jesus koamaniya tyaoniterenae hoka kolatyahene maheta sacerdotenae xekohasenae ana aokowitere xini? 22 Xakore hoka Saulo hairaine kakoa aiyateretyoa iraiti kakoa, ekakoita waiyore kaiserehare irai. — Jesus atyo Enore Kalorexe Aohenere terota — nita xakaita ihiyeha. Waiyore xakaita hoka judeunae Damasco nali tyaoniterenae maisa aliyakere xoare nexareha. 23 Tyaona waha ferakenehena hoka judeunae ahohisakoatyakakoaha hoka aisahene aokowiha. 24 Xakore hoka Saulo atyo sema exahekolaha tahi akiti. Wahatyahene wenakalati xisoakala nali. Ferakoa, makiya xoaha wahatyahitaha aisahene maheta. 25 Hoka haxowaka makene Saulo hinaeharenae xane ekakoa hoka exoakisahene talare hoko motokoare xowata. Mokahene koho ako hoka exoakisahene. 26 Hatyaoseta Saulo xane Jerusalém xeta hoka kasani Jesus koamaniya tyaoniterenae kakoa haxawalita tyaona aokowita. Xakore hoka tyotyaha mairahitaha, maisa tyakekoreha Jesus xema maniya enawenane hoka. 27 Hatyaoseta Barnabé xane exema kahinaetene hoka hotikisene Jesus niraine kakoarenae ana maheta. Xakai ihiyeha Saulo waiyehenere Jesus ahotyaho, Jesus iraihenere ekakoa tahi hare. Barnabé xakai ihiyeha tehitiya Saulo xakaihakala Iraiti Waiyexe tahi akiti, maisa haxakaini kakoa mairita Jesus tahi akiti wenakalati Damasco nali. 28 Hatyo hekota Saulo tyaona enekoniha. Xaneta etalokoaita tyotya wenakalati Jerusalém koa, aiyateretyoita haxakaini iraiti Xekohaseti tahi akiti kakoa. 29 Hatyo Jerusalém nali haiyanae judeunae hoka grego xako iraiterenae kakoa Saulo iraeta hoka komita kinatyaxa iraikakoahitaha. Hatyaoseta kasani aliyakere xamani mokahene hoka aisahene aokowiyahitaha. 30 Hatyaoseta ihinaeharenae semahene hoka Saulo nolokaha wenakalati Cesaréia nali hoka hatyo nalita axikatyahene wenakalati Tarso nali xeta. 31 Hatyaoseta Jesus koamaniya tyaoniterenae mehexaiko tyaonahitaha, Judéia koa, Galiléia koa, Samaria koa tyaoniterenai. Ekakoita tyakekoaha kaiserehare. Isekohaliti Waiyexe kahinaera hiyeta hisoakehena, waiye aiminisahitaha Xekohaseti. 32 Hatyo xowakiya Pedro xaneta tyotya wenakalatinae koa xeta. Ekakoita xane kaoka wenakalati Lida nali waiya maheta Enore kaxaikoneharenae. 33 Nali Enéias nexarexe ana hikoa. Maitonanehare, 8-terehokoanehena maisa moxomoxore hekoti haxehokotyoakalata. 34 Hatyaoseta Pedro nehena: — Enéias, Jesus Cristo aiyatelikiheta hiso. Hatityoahetehena hoka hiyehokotyoakala haxakaihetehena — nexa. Nexa ihiye hoka Enéias tityoaheta rotita. 35 Hatyaoseta tyotya tyaoniterenae wenakalati Lida, Sarona nali xoaha semaha hatyo tahi hoka Xekohaseti xema maniya tyaonaha. 36 Exowaka wenakalati Jope nali hatya ohiro tyaonita Jesus koamaniya, Tabita nexalolo. Hatyo enexalo atyo Dorcas Grego xako. Tyaonitere xowakiya waiyexe tyomita, kahare kahinaetita maoloxaharenae. 37 Hatyo xowakiya Dorcas hokaka hoka waini. Tihaha ehálo. Hatyaoseta kolatyahene xane mokahene hatyako enoako. 38 Hatyaoseta Jesus koamaniya tyaoniterenae semehenaha atyo, Pedro tyaonita wenakalati Lida nali, Jope haliyita. Hoka axikatyaha hinamahare haliti enomana kaexakatyahene maheta. — Hisohena rotita Jope xeta, hihalahare — nexaha. 39 Nexaha ihiye hoka Pedro xane exemaha. Xane kaokaha hoka nolokahene enoako xeta. Tyotya maiyanenehalonae exahiyatene hoka tiyahitaha, hotikisahitaha haimaha itinolala kasetatere xowakere enomanaha. 40 Hatyaoseta Pedro aihikoahenahitene tyotyaha hatyoakota. Hatyaoseta tyoka hakaoli kakoa hoka iraexatya. Hatyo najikinita ehaikoaheta kamati maniya hoka nehena: — Tabita, hainakoahetehena — nexa. Hatyaoseta Tabita waiyaliheta. Waiya Pedro hoka tyokeheta. 41 Pedro otokene ekahe hiyeta, kahinaetene hoka atityoakihetene. Hatyaoseta kawisa tyotya Jesus koamaniya tyaoniterenae maiyanenehalonae kakoita hoka isehenahitene enomanaha kasexe. 42 Hatyo nexaka hakakoare xakaikoatyaha wenakalati Jope nali hoka kahare haliti Xekohaseti Jesus koamaniya tyaonaha, tyakekoaha hoka. 43 Hatyaoseta Pedro nali waha ferakene tyaona militi xaxotyatyasehare Simão nexarexe hanako.

Atos 10

1 Hatyo xowaka wenakalati Cesaréia nali tyaonita Cornélio nexarexe, sorarenae xekohasehare.“Itália tarenae”, nexahitaha hatyo sorarenae xaokaka. 2 Waiyexehare tyaonita, waiye aiminijita Enore, tyotya haisaninae haiyanityo kakoita Enore koamaniya tyaonita. Kahinaetita kahare judeunae maoloxaharenae, Enore hiye iraexata minita. 3 Haxowaka makakoahena hoka Cornélio kaxawaiyanikisaka. Hatya anjo Enore nalitare tyoa kaoka enomana. Waiye waiyene. Kaoka ehaliya hoka: — Cornélio! nexa ihiye 4 Hamairane kakoa waiye wahakotya anjo ana hoka axehenene: — Xoare haoka, xekohaseti? Hoka anjo nehena: — Enore awaitita hiraexaitere, exahe maoloxahare waiye hiyomokala hoka otya hiso. 5 Kalikini haxikahena haiyanae haliti wenakalati Jope xeta hoka nolokaha maheta Simão Pedro nexarexe. 6 Tyaonita Simão hanako, militi xaxotyatyasehare hanako one kaloxere kilihi maniya — nexa. 7 Hatyaoseta anjo xaneheta hoka Cornélio kawisa rotita hinama hawakanehare hatya sorare xoaha. Hatyo sorare Enore koamaniya tehitiya tyaonita, Cornélio ana hakita. 8 Hatyaoseta Cornélio xakai ihiyeha hawaiyane xaka hoka axikatyahene Jope nali xeta. 9 Kamaetali hoka totahikoahena hoka Pedro kakoha, xane hati maiyeho iraexatya maheta. Hatyo nase Cornélio wakaneharenae xanehitaha ahoti, owitehena Jope mokahitaha. 10 Hatyaoseta Pedro nakehena, kasani kanakaira aokowita. Hoka tyomahitere nakairati nase kaxawaiyanikisaka. 11 Waiyehena atyo Pedro, enokoa totako tyaona hoka imititaose kalohero olatyoare xalakakoa maniya tonone akerehare exoa waikoa. 12 Hatyo nakoako tyotya hotyalihare kirakaharenae tyaonita, xalakakoa kijiye hotyalinae, waikoa nolokoitereharenae, kotehalanae hare. 13 Hatyaoseta Pedro semehena atyo, iraitihena atyo: — Pedro, nikahena hoka haisa hoka hanisa. 14 — Maisaiya, Xekohaseti. Maisa xoana xowaka nanihenere xoalini hare kaiyalaharexe manikakahare — nexa. 15 Xakore hoka nehitiya iraiti: — Awa atyo kaiyalahare manikakahare haoka Enore koxaka waiyexe kanikakere mohenere. 16 Hanamaki nikare tyaona hoka hatyaoseta hatyo imititaose akerehare kakolatyakeheta enokoa xeta. 17 Pedro amaikohare hatyo waiyehenere akiti kakoa: — Xoare akiti kala nikareta aotyakisa aokowita natyo? nexa. Pedro nikare ahekotitere nase Cornélio xaxikalanae tyoa kaokaha. Koxaka axaha hatyo nali tyaoniterenae hoka aotyakisahene hoka tyoa amematyoaha Simão hana kanase. 18 Kawisaha hatya hatyakota hoka axaha: — Xoana ali Simão Pedro nexarexe tyaonita? nexaha. 19 Pedro heko otyaxematitata hawaiyane tahi akiti hoka Isekohaliti Waiyexe nexa ihiye: — Hasemehena, owene hanama hare haliti tawita hiso. 20 Hexoaheta hoka haxakaiharetyoahena hoka hiyane exemaha. Hiyane exemaha, awa atyo himawaiyehare hiyanene kakoa. Natyo atyo natyoanikisahene ali. 21 Hatyaoseta Pedro exoaheta hoka nexa ihiyeha: — Natyo atyo xatawitere. Xoana hoka ali xisoa? nexa. 22 Hoka nexaha ihiye: — Xekohaseti Cornélio axikatya wiso. Waiyexehare hatyo haliti. Awaitita Enore, exahe judeunae hoka tyotyaha tyakekoahitene. Hatya Enore nalitare anjo irai ekakoa, aoka hikakawisaka ehana nali xeta, sema maheta hiraine — nexaha. 23 Hatyaoseta Pedro aisoakisahene hatyako, hatyo xatini nemakaha Simão hanako. Kamaetali hoka Pedro xakaiharetyoa, xane exemaha. Haiyanae iraiti tyakekoterenae ihinaeharenae Jope nali tyaoniterenae tehitiya xaneha exemaha. 24 Kamaetali hoka xane kaokaha wenakalati Cesaréia nali. Cornélio koxaka kaexakatya hahinaeharenae kaiserehare hoka atyahahitaha Pedro xahita. 25 Xane kaokehena Pedro hoka Cornélio tyoa ahalakoatene, enahalakoa meholokoa hakaoliri kakoa. 26 Xakore hoka Pedro atyo ainakihetene hoka nexa ihiye: — Hatityoahetehena, hiso akerexeta tehitiya haliti natyo — nexa. 27 Iraikakoaha Cornélio kakoa hoka hatyaoseta xane isoa hatyako. Owene atyo kahare haliti koxaka hohisakoita nali. 28 Hatyaoseta Pedro nexa tyotyaha ihiyeha: — Waiyekehalakita atyo xomana judeunae nawenanaho mahokoanititere majudeuneharenae waiyaka exahe xahohisakoatyaka ekakoaha. Xakore hoka Enore atyo hotikisa nomani hoka maisaiya atyo xala hare mahekorenehare naokita. 29 Hiyeta hoka xakawisa natyo hoka nihalahalini kakoa notyoa ali xeta. Xiyakaihena nohiye: xoana hoka xakawisa natyo? 30 Hoka Cornélio nehena: — Ali hanamaki ferakene nahitita niraexaita makakoasehena nohanyako. Hoka eharehena rotita hatya haliti iyomere nimere kaotyaka nomani 31 hoka nexa nohiye: “Cornélio, Enore semita hiraexala. Otita hiso hakahinaetitere maoloxaharenae hiyeta. 32 Haxikatya hatya Jope nali xeta hoka hatya haliti Simão Pedro nexarexe noloka maheta. Militi xaxotyatyasehare Simão hanako tyaonita, one kaloxere kilihi maniya”, nexa nohiye. 33 Hoka nakawisa rotita hiso. Ehekoreta hisoa. Kalikini wisaonita ali, wihohisakoita Enore haoti, wasema waokowi hiraene, xoare nexa xamani Enore airaekihena hiso hoka — nexa. 34 Hatyaoseta Pedro nehena: — Kalikini atyo waiyekehalakehena nomani. Enore ana atyo tyotya haliti hakakoita. 35 Awaiyetita exema maniya tyaoniterenae, waiye tyaoniterenae, exahe hahotyalihare hoka. 36 Xiso atyo koxaka xasema Enore niraine Israel hotyalinae anere Iraiti Waiyexe, wenati waiyexe Jesus Cristo hiyeta. Hatyo atyo tyotya halitinae Xekohase. 37 Koxaka xasemita kawenatyakehenere tahi akiti, Judéia koa hakakoare kasemaka. Galiléia koa hotohare nikare tyaona, João xakaihenere batixahenere najikinita. 38 — Xasemita tehitiya Jesus Nazaré yere tahi akiti. Enore isa Isekohahaliti Waiyexe enomana hoka aiyatelikisa halitinai. Tonakoatya, hakakoare xane, waiyexe tyomita, aiyatelikihitita tyotya tihanare xahokakalanae, Enore atyo kaxaikotene hoka. 39 Wiso atyo tyotya xoalini harenae enómane wiyaiya judeunae waikoherakoa nali, exahe Jerusalém nali. Xakore hoka atyalihose xaimaholatyaka hiye berekotyahene hoka aisahene. 40 Xakore hoka Enore ekasekihetene hanamaki ferakene najikinita hoka hotikihetene tehitiya womana. 41 Maisa atyo hakakoare haliti waiyehititene hoka wiso atyo wiyaiyehetene. Wiso atyo ewaiyasehare Enore xaokalita. Wiyaiyehetene hoka wikanakairiheta, wisereheta ekakoa ekaseneheta najikinita. 42 Enore atyo axikatya wiso wiyakai maheta halitinai hiye Iraiti Waiyexe. Enore mokene kalorexe, kasexenae ekamanenae xekohase, sema enawenaneha tahi akiti hoka enómanenai akereta mokahene maheta. 43 Tyotya iraiti xakaisaseharenae Jesus tahi akiti xakai hoka nexaha: Xalanae xamani atyo tyakekone hoka iniyalahare enómaneha kamaotyanetyakeheta ihiyeta — nexa. 44 Pedro iraetata hoka Isekohahaliti Waiyexe exoa hoka kaxaihakoretya tyotya semaxemaiterenae iraiti. 45 Judeunae Jesus koamaniya tyaoniterenae Jope nalita tyoiterenae Pedro xema hakaharetyoaha. Enore exaoretya Isekohaliti Waiyexe majudeuneharenae ana hiyeta. 46 Semehenaha atyo, iraihenaha atyo xakotinae masemakahare. Ihalahare tyaonaha Enore kakoa. Hatyaoseta Pedro nehena: 47 — Exe halitinae ana Isekohahaliti Waiyexe kaoka tehitiya kaokitere womana akereta. Nikare hoka xalaiya mahokoanehena ebatixatyakaha one kakoa? 48 Hatyaoseta aoka ebatixatyakaha Xekohaseti Jesus nexare kakoa. Hatyo najikinita akaiki ferakene Pedro nawenane aokaha nali hahaliyaha.

Atos 11

1 Hatyaoseta Jesus niraine kakoarenai, exahe haiyanae Jesus xema maniya tyaoniterenae semaha Judéia koa nali majudeuneharenae nawenane Enore niraine xema maniya. 2 Pedro haikoaheta Jerusalém nali hoka haiyanae kinatyaxa irae ekakoa, kasani haomanere milihi aikotiterenae taita tyaona Enore koamaniya aokahitaha 3 hoka nexaha: — Hisemaka maxaikolahare haomanere milihinae hanako, hikanakaira harenae ekakoaha. Xoana hoka? 4 Hatyaoseta Pedro xakaihakatya tyotya hawaiyane tahi akiti, hetatiye aoseta, waiye awaiyekehalakatene enomanaha. 5 — Notyaonita wenakalati Jope nali hoka nokaxawaiyanikisaki. Nowaiyehena atyo, motya imiti taose kalohero enokoata tyoa ewaikoatyoa. Olatyoare etonone xalakakoa maniya tyoa amematyoa nohaliye. 6 Waiye atyo nowaiyehena, owene atyo kirakaharenae tyaonita enako, xalakakoa kijiye, xalijiniharexenae, waikoa nolokoiterehare, kotehalanae hare. 7 Hatyota nasemehena atyo, iraiti nexa: “Pedro, haisehena hoka hanisa”, nexa. 8 Hoka nomi: “Maisaiya, Xekohaseti, maisa xoana xowaka nanisare kaiyalaharexe manikakahare”. 9 Hatyaoseta enokoata iraiti nehitiya: “Awa atyo kaiyalahare manikakahare hexa Enore koxaka waiyexe kanikakere mohenere xaokaka”. 10 Nikare hanamaki tyaona hoka hatyaoseta tyotya haikoaheta enokoa xeta. 11 — Hatyonase hanamahare haliti kaxaxikatyakitere nomani Cesaréia nalitarenae tyoa kaokaha hati notyaonitere nali. 12 Isekohaliti Waiyexe noxanini exemaha aoka nohiye.“Awa atyo himawaiyehare exemaha hiyanene kakoa”, nexa nohiye. Exe 6-harenae wihinaeharenae Jope nalitarenae tehitiya tyoaha noximi. Wityotya wiyane wisoa Cornélio hanako. 13 Hatyaoseta Cornélio xakai wihiye hahanako waiyehenere anjo. Tityoa enahalakoa hoka nexa ihiye: “Haxikatya hatya Jope xeta hoka xane noloka Simão Pedro nexarexe. 14 Hatyo atyoite iraihena hoka Enore koamaniya kaiserehare xikaxomokakehena hexanityo, hityaninai harenai kakoa”, nexa. 15 — Hatyaoseta niraehena hoka Isekohaliti Waiyexe tyoa exoa enomanaha, hetatiye exoitere womana akereta. 16 Hatyaoseta noteheta Xekohaseti Jesus niraine: “Aliterexe atyo João batixaita one kakoa hoka xiso atyoite Isekohaliti Waiyexe kakoa xikabatixatyaka”. 17 — Hiyaiya, wityakeko Xekohaseti Jesus Cristo hoka hatyo hiyeta Enore isa Isekohaliti Waiyexe womana. Majudeuneharenae ana tehitiya kaxekaka kaxekakehenere womana akereta. Enore xaokalita hoka xalaiya natyo hoka Enore kakoa nokahalakoiharehena? nexa Pedro ihiyeha. 18 Semaha iniraine hoka halakisaha hairaehekoalaha. Ihalahare Enore kakoa hoka nexaha: — Ehekoreta Enore nikare moka majudeuneharenae hoka halakisaha tehitiya háomaneha iniyalahare hoka waiyexe matyotenehare tyaonaha maheta — nexaha. 19 Jesus koamaniya tyaoniterenae xaoreha hairawaiyakaha hiyeta, Estêvão kaxaisakehenere najikinita. Haiyanae xane Fenícia, Chipre, Antioquia xoaha nali xeta. Xane kaokaha hoka xakaihaha Iraiti Waiyexe judeunae hiye taita. 20 Xakore hoka haiyanae Chipre tarenae, Cirene nali tarenae xoaha xaneha Antioquia nali xeta hoka xakaihaha Iraiti Waiyexe Jesus tahi akiti majudeuneharenae hiye. 21 Enore niyatere kakoareha hoka kahare haliti tyakeko iraiti hoka tyaonaha Xekohaseti xema maniya. 22 Hatyo tahi akiti enexakaha semaha Jerusalém nali tyaoniterenae tyakekohatiyenae hoka axikatyaha Barnabé Antioquia xeta. 23 Xane kaokehena, waiyehena atyo, koxaka atyo Enore waiye mokahitene hoka ihalahare tyaona ekakoaha, hoka aotyakisahene Xekohaseti koamaniya takita heko kinatere, haihalahareneha kakoa tyaonaha maheta. 24 Barnabé atyo haliti waiyexe, Isekohaliti Waiyexe tyaonita ekakoa, tyakekohatiye harenae. Kahare haliti semaha iniraine hoka tyakekoha hoka Enore koamaniya tyaonaha. 25 Hatyo najikinita Barnabé xane wenakalati Tarso nali noloheta maheta Saulo. 26 Xane kaoka enomana hoka nolohetene Antioquia xeta. Nali tyaonaha hoka hohisakoaha tyakekoterenae kakoa. Haterehokoane tyaonaha ekakoaha hoka aotyakisahene. Kahare haliti aotyakisaha, heko miyatyaha hatyo terehokoane. Antioquia nali hotohare Cristo koa maniya tyaoniterenae kakaixaretyaka. 27 Hatyo xowakiya haiyanae iraiti xakaisaseharenae Jerusalém nalita Antioquia nali xeta xaneha. 28 Hatya enekonihatareha Ágabo nexarexe. Tityoa hoka Isekohaliti Waiyexe niyatere hiyeta nehena: — Maikaite kalore nakiti tyaona tyotya hakakoare waikohekoa — nexa. Cláudio kalorexe tyaonitere xowakiya nikare nakiti tyaona. 29 Hatyaoseta Xekohaseti koamaniya tyaoniterenae kahinaetyaha aokowiha hahinaeharenaiha Judéia koa tyaoniterenae hoka haihatyakaha isaha olo. Haiyanae kaoloxerenae hoka kalore isaha, haiyanae maoloxaharenae hoka inira isaha. 30 Hoka axikatyaha olo haxekaneha Barnabé, Saulo xoaha xema, tyakekoterenae nityohalitiranae ana Jerusalém nali kaxekaka maheta.

Atos 12

1 Hatyo xowaka terehokoane kalorexe Herodes xalijinihare tyaona haiyanae Iraiti tyakekoterenae xahita. 2 Wakatya sorarenae hoka xane aisaha João naxenane Tiago kesekase kakoa. 3 Waiye kaokene judeunae nityohalitiranae ana hoka Herodes wakahitiya sorare hoka olahitiya Pedro. Hisehaliti nakairati makaolatyakahare nomakere xowaka nikare tyaona. 4 Olatyahene hoka berexoako mokene Herodes xaokalita. Xalakakoa hotyali sorare ekaxaikotyasenai tyaona aoka, xalakakoahare makereha. Hisehaliti najikinita Herodes aihikoatene aokowita judeunae ana. 5 Nikare Pedro berexoako tyaonita hoka sorarenae waiye kaxaikoitene. Xakore atyo hoka iraiti tyakekoterenae kahare iraexatyahitaha enomana. 6 Makiya, Herodes xaihikoarene hoka hotikisene halitinae ana aokowitere nahitita Pedro nemakita hinamahare sorarenae xikako, hinama maniya olatyoare kamatiherahi kakoa berexo ako tyaonita. Berexotyakalati hana jihola kanase sorarenae tehitiya kaxaikota. 7 Hatyaoseta ehárehena rota anjo kaotyaka Enore nalitare, werokehekoa moka hatyo akiti. Totoka Pedro kanoli hiye, kaosetene hoka nexa: — Hihalahare hainakoahetehena — nexa. Hatyaoseta exola kamatiherahi itoaheta ewaotyalinai hiyeta. 8 — Haiyatyahetehena hijiterone hihiye, hikijitini holahetehena — nexa ihiye anjo hoka Pedro anjo iraitere akereta tyaona. — Himanase ako hisoahetehena hoka hisohena noximi — nexa anjo Pedro hiye. 9 Hatyaoseta Pedro hikoaheta berexo akota, xane anjo xema. Xakore hoka komita ene maisa waiyekehalakita enomana anjo niyanehetene, motya kaijihinita aokita. 10 Hetatiye jiyehenahitaha, hatyotare sorare kaxaikotere aose jiyehenahitiyaha hoka xane hikoahenahitaha kamatihera jihorere wenakalati xisoakala nali. Jihore kalorexe kamatihera xakore hoka majiholatyoata hawawa hoka hikoahenahitaha. Hatyaoseta jiyaha ahotyaho. Hatyaoseta anjo xaneheta, nali halakiheta Pedro. 11 Hatyaoseta Pedro otyakaheta hoka nehena hawawaharenae: — Kaxiyani, aliterexe Enore axikatya anjo iyeheta maheta natyo Herodes nonitata, exahe judeunae nonitata hoka. Ikoiya awa hoka xoana xamaniya mokaha natyo. 12 Pedro ana waiyekehalakehenere najikinita xane Maria hanako, João Marcos nityo hanako. Kahare haliti nali tyaonita. Hohisakoahitaha hoka iraexaitaha. 13 Pedro xane hikoa hati ana hoka mokotya hati jihola hiye hoka wakahalo Rode nexalolo xane waiya exahita, xala xamani hoka. 14 Semehena atyo, Pedro xako sema hoka ihalahalo. Maisa majiholatita hekoti hoka tema haikoaheta,“Pedro owene menanaka”, nexa maheta ihiyeha. 15 Hatyaoseta nexaha ihiye: — Awa hihatyahalo! Xakore hoka aiyatolotyoa: — Aliterexe naokita. — Kala ekaxaikotyase anjo — nexaha. 16 Hatyo nase Pedro mokoita hati jihola hiye. Ekakoita xane majiholatyaha hati jihola, waiyehenaha atyo, Pedro terota atyo hoka hakaharetyoaha. 17 Hatyaoseta Pedro aimenekotya enomanaha hakahe kakoa, mema tyaonaha maheta. Mema tyaonaha hoka xakai ihiyeha Enore niyanehetene berexo akota. — Maika xiyakai hatyo tahi Tiago hiye, exahe haiyanae iraiti tyakekoterenae hiye — nexa. Hatyohekota xanehitiya hakoa xeta. 18 Ferakoa hoka sorarenae waiyaosetya Pedro hoka maira, tatakoaha, maisa waiyekehalakita nikare Pedro tyaohenere akiti enomanaha hoka. 19 Hatyaoseta Herodes axikatya haliti hoka tawehetahene. Xakore hoka maisa kaokehenahititene. Hatyaoseta Herodes, axalihenere ekaxaikotyasenae sorarenae najikinita, haiyanae wakatya aisaha maheta hatyo sorarenae. Hatyo najikinita Herodes xaneheta Judéia koa nalita, xane tyaona wenakalati Cesaréia nali. 20 Hatyaoseta xekohaseti Herodes ehare wenakalati Tiro, Sidom tyaoniterenae hiye. Hoka kahare xaneha waiyahene maheta. Xane iraeha hotohare Herodes hana kaxaikotyasehare Blasto nexare kakoa, kasani kahinaetyahene aokahita. Hatyaoseta xane iraeha Herodes kakoa maisa iniyalahare mokahitene maheta, Herodes waikoherakoata taita nakairati ewaikoheraha nali kaokita hoka. 21 Hatyaoseta Herodes aimenekotya enomanaha hoka hatyo ferakenehena isoa haimako xekohaseti nimako, tyoka haokahakala koa hoka waha irae ihiyeha. 22 Hoka hatyo halitinae kawiyatyaha: — Maisa atyo haliti xini iraeta, enore atyo iraeta — nexaha. 23 Hatyo xowakita Enore nalitare anjo ahokakatya Herodes, maisa aiminijita Enore hoka. Ahokakatene hoka xoxohi tyaona ihiye, nisene hoka waini. 24 Hatyo najikinita Enore niraine tahi xaorekoa, exahe kaxakaisaka hakakoare. 25 Barnabé, Saulo xoaha miyatyaha hahateneha Jerusalém nali hoka haikoahenahitaha Antioquia nali. Nolokaha João Marcos.

Atos 13

1 Antioquia nali iraiti tyakekoterenae koni iraiti xakaisaseharenae, xaotyakisatiyenae tyaonita: Barnabé, Simão Negro nexarexe, Lúcio, Manaém, Saulo xoaha. Lúcio atyo Cirene nalitare. Manaém atyo xekohaseti Herodes kakoa haxawalita kaxanaityakaha. 2 Haxowaka iraexatyahitaha Enore hiye manakairahareta hoka hatyaoseta Isekohaliti Waiyexe nexa ihiyeha: — Haware xamoka nomani Barnabé, Saulo xoaha hoka hakaha hateniti. Hatyo niyahare naokahene nomani. 3 Hatyaoseta manakairahareta iraexahenahitiyaha, mokaha hakaheha Barnabé, Saulo xoaha seri heno Enore hatene waiye hakaha maheta hoka jinakahene hoka xaneha maheta. 4 Hatyaoseta, Isekohaliti Waiyexe axikatya Barnabé, Saulo xoaha hoka xaneha wenakalati Selêucia nali. Hatyo nalita kanowa kalorexe ako xaneha iyolirotikoa Chipre nali xeta. 5 Xane kaokaha wenakalati Salamina nali hoka xakaihenaha Enore niraine naliyerenae hiye judeunae xahohisakoatyakala hanako. João Marcos kahinaetyahitene iraiti exakainiha hiye. 6 Hatyaoseta jiyaha katalatyaha hatyo iyolirotikoa hoka xane kaokaha wenakalati Pafos nali. Hatyo wenakalati nali ahalakoatyaha hatya judeu Barjesus nexarexe. Haholitaharexe atyo, iraiti xakaisasehare aokowita xakore hoka maoseraita. 7 Barjesus atyo kalorexe Sérgio Paulo hinaehare. Hatyo Sérgio Paulo atyo Chipre nali xekohaseti tyaonita. Waiyore, irihare ahekotita. Hatyaoseta hatyo xekohaseti kawisa Barnabé, Saulo xoaha, sema aokowita Enore niraine hoka. 8 Hoka hatyo haholitaharexe Elimas kahalakoahare Jesus niraine kakoarenai kakoa. Elimas atyo enexare grego xako. Maisa xekohaseti tyakeko Jesus tahi akiti aokare hoka kahalakoahare ekakoaha. 9 Hatyaoseta Saulo iraihena. Paulo tehitiya atyo masakare kaexaretyahitene. Isekohaliti Waiyexe masakare kaxaehakoretene hoka kinatya wahakotya Elimas ana hoka nexa: 10 — Tihanare ityani, tyotya waiyexe nahalakoahare, haliti ewaxirahare, maoseratyaliye! Xoana hoka maisa hahalakisare iniyalahare hománe hoka Enore xaotyakiraho waiyexe kakoa kaxaotyakisaka haokare? 11 Kalinite iniyalahare mohena hiso hoka himaxosehare hisaohena wahakiya, maisaiya hiyaiyehitita kamai xaokanala — nexa. Nexa taita hoka Elimas haoti makehekoa tyaona, hoka hakakoahena hatya xahita, ekahe hiye otokene hoka otokahisene maheta. 12 Xekohaseti Sérgio waiya hatyo nikare hoka tyakeko, hakaharetyoa exaotyakira Enore tahi akiti kakoa. 13 Hatyaoseta Paulo hahinaeharenae kakoa xane isoaha kanowa kalorexe ako, xanehenahitaha Pafos nalita. Xane wenakalati Perge nali xeta Panfília koa. Xane kaokaha hoka hatyo nalita João Marcos halakisahene hoka haikoaheta Jerusalém xeta. 14 Hatyaoseta xanehenahitiyaha Perge nalita hoka xane kaokaha wenakalati Antioquia nali Pisídia koa. Sábado xowaka xane judeunae xahohisakoatyakala hanako isoaha hoka tyokaha. 15 Hatyoako tyaoniterenae Moisés xairala, iraiti xakaisaseharenae baberaxa xoaha kaixaretyaha hotohare hoka hatyo najikinita hatyo xahohisakoatyakala hana xekohaseharenae kawisahene: — Nohinaeharenai, xoare xamani xirai xaokowita hoka witya xiraihena kalikini hoka xaihalahalinikisa wiso — nexaha. 16 Hatyaoseta Paulo tityoa hoka hakahe kakoa aimenekotya enomanaha hoka mema tyaonaha maheta. Hoka nehena: — Israel hotyalinae, exahe xiso haiyanae majudeuneharenae ali Enore awaititerenae hoka xasemehena. 17 Toahiya Israel nEnorexa wahetakomaniyerenae haomanere aoka. Egito nali tyaonahitere xowaka hisoaka mokahene. Nalita iyehenahitene haiyatere kakoa. 18 Hatyo halitinae tyaonaha maharexakiti 40-terehokoane. Maisa Enore xakore aokitere akereta tyaonareha hoka maisa emaxahalikisahitene. 19 Hatyaoseta xane kaokaha Canaã waikohera. Enore mawenekoaretya 7-hotyali haliti hatyo nali hoka Israel hotyalinae waikohe waikatehare tyaonaha. 20 Hatyaoseta 450-terehokoane tyaonaha hatyo waikohekoa. — Hatyo nase ekaxaikotyasenaiha, ewatyalisasenaeha aotyakisahitene, heko Samuel tyaonitere kijiya. 21 Hatyaoseta axaha xekohaseti haomana hoka Enore moka Saul enomanaha exekohaseha maheta. Saul atyo Quis ityani, Benjamim hotyalihare. 40 terehokoane exekohaseha tyaona. 22 Hatyaoseta Saul emaisaheta hoka Davi moka exekohaseha maheta. Nexa Davi xaokaka: “Jessé ityani Davi atyo waiyeta nomani, nawaiyeta xoaha enomana. Naokitere akeretaite tyomehena”, nexa. 23 — Hatyaoseta wahehena hoka hatya Davi jikolahare tyaona, Jesus. Enore mokene Israel hotyalinae niyaseheta maheta, ekoamaniya tyaonaha maheta iraihenere akereta. 24 Jesus tyoanene nahetakota João Batista xakaita iraiti Israel hotyalinai hiye halakisaha iniyalahare háomaneha, exahe hoka kabatixatyaha maheta. 25 João haxakaini okoi halakihena hoka nexa halitinae hiye: “Xala xaokita natyo? Maisa atyo xatyahitere xini natyo. Najikinita atyoite tyohena. Hatyo atyo noxahehare hoka maisaiya natyonae aliyakere ikijitini nanohi hekoti naolikita”. 26 — Xasemehena, nohinaeharenae Abraão mokoseharenae, exahe xiso majudeuneharenae awaititerenae Enore. Xasemehena, exe iraiti wityotya womanere maheta kaxaxikatyaka waiyexe maniya moka maheta wiso. 27 Aliterexe Jerusalém nali tyaoniterenae, exahe exekohasenaiha hoka maisa waiyekehalakita Jesus enomanaha, motya maisa haliti niyasehareheta xini aokahita. Exahe tehitiya hoka maisa iraiti xakaisaseharenae niraine waiyekehalakita enomanaha, sábado nihatyaka xakore kakaixaretyakita enomanaha hoka. Maisa waiyekehalakere enomanaha hoka Jesus xaisaka aokaha. Koxakereharenai xaokalaoseta mokahene. 28 Maisa xakore xoare xemere hoka aisahene aokowiyahita hoka Pilatos hiye exaisaka aokaha. 29 Hatyaoseta Iraiti Waiyexe nanekoa kaxairatyakehenere etahi akereta mokahene. Hatyo najikinita atyalihose xaimaholatyaka hiyeta iyehenahitene hoka kolatyahene, xane mokahene xawatyakalati nitini ako. 30 Xakore hoka Enore ekasekihetene. 31 Kahaliki kaotyakeheta hahinaenae ana, Galiléia ta xanehena Jerusalém xeta hoka exema xanehenerenae ana. Kalikini atyo hatyonae Jesus waiyasehare tyaona Israel hotyalinae koni hoka Jesus tahi iraetaha ihiyeha. 32 — Kalikini wisoa ali Iraiti Waiyexe wiyakai xihiye maheta. 33 Enore tyoma womana wahetakomaniyerenae kakoa iraitere akereta. Hatyo atyo ekasekiheta Jesus. Hiyaiya, exakerexe kaxairatyaka Salmo nanekoa 2 hiye: Nityani hiso hoka Hexe notyaona kalikini. 34 — Exakere Enore Jesus ekasekihetehenere tahi akiti irae, exahe eháre matokomenene akiti hoka: Davi kakoa niraihenere akeretaite waiyexe maniya hikaxomokaka. 35 — Nexa tehitiya, hakiti Iraiti Waiyexe nanekoa wakaexaretya: Maisaite hiwakanehare waiyexe háre hahalakisa hoka tokomita. 36 Paulo nehitiya: — Aliterexe atyo Davi Enore aokitere akereta tyoma kasetatere xowaka. Hatyo najikinita waini hoka kaxafityaka hahetakomaniyerenai xawatyakala hijiyita hoka tokoma atyo eháre. 37 Hoka Enore ekasekihetehenere atyo maisa tokomita hakamane xowaka. 38 — Nohinaeharenae, waiyira xasema iraiti aliterexe Jesus hiyeta kaxakaisaka, iniyalahare kahalakisaka hoka kamaotyanetyakeheta maheta. Hatyo akiti kaxakaisaka xihiye. 39 Xasema tehitiya: xala xamani tyakeko hoka enómane iniyalahare kamaotyanetyakeheta. Hoka Moisés xaotyakira atyo maisa emaisahetere iniyalahare wenati. 40 — Hiyeta hoka xirihare waiya aliya hoka koxakereharenae niraine aosetaiyatya xisaona: 41 Xiyaiyehena, xiso koexahalijiterenae. Ximairaite, exahe ximaiyare. Hiyaiya, kalikinite notyomehena hatya xoalini hare xakoreya hoka hatyaiya xakaini xihiye hoka maisa xityakekota. 42 Paulo, Barnabé xoaha hikoahetehena hohisakoahitere hekota hoka hatyo halitinae hatyotare sábadone tyohenahitiyaha hoka hatyo xakita xakaihitiyaha ihiyeha aokaha. 43 Hohisakoahitere najikinita kahare judeunae, exahe judeu xaotyakiraho xema tyaohenerenae tyakekoha Paulo, Barnabé xoaha xaotyakira. Hatyo Jesus niraine kakoarenai iraeha ekakoaha aihalahalinikisahene hoka Enore xawaiyera xema heko tyaonaha maheta. 44 Haxowaka sábadone hitiya hoka komita ene wenakalati tyaoniterenae tyotya hohisakoaha semaha maheta Enore niraine. 45 Hoka judeunae waiyaha hatyo hisoakere halitinae hoka okoawahareha. Ehareha hoka hatyaoseta Paulo niraene kakoa kahalakoahareha hoka kirawanahene. 46 Xakore hoka Paulo, Barnabé xoaha aiyateretyoaha hairaineha kakoa: — Xiso judeunae ana hotohare atyo kaxakaisaka Enore niraine maheta. Hoka maisa xasemaxematya, maisa xaokarene xomana, maisa wenati matyotenehare xaokare xomana hoka wahalakisaite xiso hoka wiyane majudeuneharenae hiye wiyakai Iraiti Waiyexe. 47 Exakerexe Enore aoka wihiye iraiti xakaisasehare xaihako maniyata: Xaokanatyakalati akere namoka hiso halitinae ana hoka hihiyeta hakakoare haliti waiyexe maniya kaxomokakeheta maheta. 48 Majudeuneharenae semaha hatyo iraiti hoka ihalahareha, waiye enomanaha Xekohaseti tahi akiti. Waiye enomanaha hoka tyakekoha Enore niraine menanehaliti aohenerenai Enore. 49 Enore niraine xaorekoa hakakoare hatyo nali. 50 Xakore hoka judeunae matyakekotiterenai ehareha hoka xane iraeha wenakalati waikateharenai hiye, exahe majudeunehalonae xekohasetironae Enore tyakekoterenae hiye. Hatyohekota xalijinihare tyaonaha Paulo, Barnabé xoaha xahita hoka hatyo nalita axikahenahitene. 51 Hoka Jesus niraine kakoarenai mokotyahatyaha hakijitininaiha waikohe exoakihenahitaha, maisa waiyetere iniraeneha aimenekotyaha maheta. Hatyaoseta Paulo, Barnabé xoaha xaneha wenakalati Icônio nali xeta. 52 Xakore hoka Jesus xema maniya tyaoniterenae atyo ihalahare tyaonahitaha, Isekohaliti Waiyexe kaxaihakoretyahitene xoaha.

Atos 14

1 Icônio nali hoka nikareta tyaohenahitiyaha. Paulo, Barnabé xoaha xane isoaha judeunae xahohisakoatyakala hanako iraehenahitiyaha irae ahitere akereta, hoka kahare judeunae, majudeuneharenae hare tyakekoha iniraineha hoka tyaonaha Jesus xema maniya. 2 Xakore hoka judeunae matyakekoneharenae aisatanakotya majudeuneharenae hoka Jesus xema maniya tyaoniterenae kirawaneha. 3 Jesus niraine kakoarenai waha tyaonaha Icônio nali, aiyateretyoahitaha haxakainiha Xekohaseti tahi akiti kakoa. Enore hotikijita hawaiyexehare aliterexe tahi exakaihakalaha hiyeta. Iyateliti ijita Jesus niraine kakoarenai ana hoka waiyexe maomakahare tyomahitaha iniraine katyakekotyaka maheta. 4 Hoka halitinae wenakalati tyaoniterenae hahekore xakini ahekotyaha. Haiyanae judeunae xema tyaonita, haiyanae Jesus niraine kakoarenai koamaniya tyaonita xoaha. 5 Hatyaoseta majudeuneharenae, judeunae xoaha ahekotyaha hanityohalitiranae kakoa hoka xalijiniharehenahitaha Jesus niraine kakoarenai hiye. Maisa waiye mohenahititahene, sehali kakoa mokotyahene aokowiha. 6 Hoka Paulo, Barnabé xoaha semaha hatahiha akiti hoka tekoahenahitaha Listra, Derbe xoaha nali xeta Licaônia koa, exahe hatyonai haliyita wenakalati tyaoniterenae nali. 7 Hatyo nali xane kaokaha hoka xakaihenahitiyaha Iraiti Waiyexe tahi. 8 Hatyo Listra nali hatya haliti tyaonita, maisa waiyehaliti xini. Tyokita takita, maetonanehare hoka. Nikarexe terota tyaona tyaohenere hekota, maisa tonareta hekoti. 9 Hatyo maitonanehare Paulo niraine semita hoka tyakekota. Paulo waiyene hoka kaxaiyatelikisakehetere hoka hatyaoseta wahakotya enomana hoka nexa kinatyaxa: 10 — Hainakoa! Hatityoahetehena! Nexa hoka hatyo haliti halaisoa, tityoaheta hoka toheta. 11 Waiya halitinae, Paulo nikare tyomehenere hoka kawisaha haxakoha: — Enorenae kaoka womana halitinae akerehare! 12 nexaha kaixaretyaha Barnabé,“Mercúrio”, nexaha kaixaretyaha tehitiya Paulo. Paulo atyo iraiti xakaita ihiyeha hoka nikare kaexaretyahene. 13 Júpiter anere iraexatyakalati hana wenakalati nahalakoita tyaonita. Hiyeta hoka sacerdote Júpiter anere xane kolatita bowi, exahe seriti hoko iyiti kakoare hoka mokita wenakalati xisoakala nali. Hatyo halitinae aisa kirakahare aokowiyahitaha fetatyaha Paulo, Barnabé ana xoaha. 14 Hatyo hinama Jesus niraine kakoarenae semaha hatyo tahi hoka halalakaha haimaha haxamaikohareneha hoka tema xaneha halitinae koni hoka kawiyatyaha enomanaha: 15 — Xoana hoka nikare xisaona? Xiso akerexeta haliti tehitiya wiso — nexaha. — Ali wisaonita wiyakaihakatya Waiyexe Iraiti maheta xihiye hoka xahalakisa maheta exehare nikareterenae hoka Enore menanehaliti koamaniya xisaona maheta. Enokoa, waikoa, one, tyotya xoalini harenae nomasehare koamaniya xisaona maheta. 16 Toahiya Enore maisa watyaliye halitinae. Aliyakere xamani hawenane kakoa tyaona aokowita hoka nikare tyaona hawenane heko maheta. 17 Xakore hoka maisa haliti ana mahotikirere waiyexe háomanenae. One enokoata axikatya hoka hanakatihaliti aihatikijita enaose akehena hoka. Nakairati harenae tehitiya ijita, exahe hoka kalore aihalahalinikijita xiso — nexaha. 18 Hatyo iniraineha najikinita hekota aisaha kirakahare hoka fetatyaha enomanaha aokowiyahitaha. Hoka aiyaterityoa exahitaha, kotare maxaisakahare enomanaha aokahitaha. 19 Hatyaoseta haiyanae judeunae tyoaha Antioquia nalita, Icônio nalita. Aisatanakotyahitaha halitinai hoka kahinaetyahene hoka mokotyaha Paulo sehali kakoa. Hatyaoseta nolokehekoatyahene haware wenakalati nonitata hoka halakisahene, motya atyo waini aokahitaha. 20 Hatyaoseta Jesus koamaniya tyaoniterenae ahohisakoatyakakoaha hoka ehokohaliya tityoaha hoka kaseheta enomanaha. Tityoaheta hoka xanehitiya wenakalati xeta. Kamaetali hoka Paulo, Barnabé xoaha xanehitiyaha wenakalati Derbe nali xeta. 21 Paulo, Barnabé xoaha Derbe nali xakaihenahitiya Iraiti Waiyexe tahi akiti hoka hatyo nali tyaoniterenae semaha iraiti hoka haiyanae Jesus koamaniya kahare tyaonaha. Hatyaoseta haikoahenahitaha Listra, Icônio, Antioquia Pisídia koa nali xeta. 22 Aihalahalinikisa, aotyakisaha harenae Jesus koamaniya tyaoniterenae masakare tyakekoha maheta. — Maikaite iniyalahare hotohare wikaxomokaka hoka hatyo najikinitaite wiyane wikaoka Enore nawenakala nali — nexaha ihiyeha. 23 Hahotyali konita, hahotyali konita xakini iraiti tyakekoterenae nityohalitiranae moka enomanaha. Manakairaharahitaha iraexatyahitaha hatyo inityohalitiranaiha tyaohenere ana. Xekohaseti maniya tyaonahitaha hoka iraexatyahitaha Xekohaseti kaxaiko maheta tyakekoterenae nityohalitiranae. 24 Hatyaoseta Paulo, Barnabé xoaha xanehenahitaha enonyahitaha hoka katalatyaha Pisídia koa, xane kaokaha Panfília koa. 25 Xakaihaha iraiti wenakalati Perge nali. Hatyota xanehenahitiyaha Atália nali one kilihi. 26 Hatyo nalita xaneha kanowa kalorexe ako Antioquia xeta Síria koa nali, hetati kaxaxikatyakehenahere Enore hatene hiye hakaha maheta nali. Miyatyaha hahateneha hoka haikoahenahitaha hatyo nali xeta. 27 Nali kaokehenahitaha hoka ahohisakoatyakakoaha Jesus koamaniya tyaoniterenae kakoa hoka xakaihakatyaha tyotya Enore tyomitere ihiyetaha tahi akiti. — Exakere majudeuneharenae tehitiya tyakekoha Iraiti Waiyexe Enore xaokalita — nexaha. 28 Hatyaoseta waha tyaonaha hahinaeharenaiha kakoa Antioquia nali.

Atos 15

1 Hatyaoseta haiyanae judéia koa tarenae tyoa kaokaha Antioquia nali hoka aotyakihenaha Jesus xema maniya tyaoniterenae: — Maisaiya xomanere milihi kaxaikotyakita Moisés xaotyakiraho aokitere akereta hoka maisaiya aliyakere xikaiyakihitita iniyalahare nonitata. 2 Hoka maisa Paulo, Barnabé xoaha hiye waiyeta hoka kinatyaxa irai kakoaha hatyo tahi akiti. Hatyaoseta ahekotyaha hoka Paulo, Barnabé haiyanae xoaha tehitiya xaneha aokaha Jerusalém xeta, hatyo tahi akiti ahekotyaha maheta Jesus niraene kakoarenae, tyakekohatiyenae nityohalitiranaiha xoaha kakoa. 3 Hatyaoseta Antioquia nali tyakekoterenae axikatyahene Jerusalém nali xeta. Jiyaha Fenícia koa, Samaria koa harenae hoka xakaihaha nali tyaoniterenae hiye Enore koamaniya majudeuneharenae tyaonitere tahi. Hoka nali tyaoniterenae tyakekoterenae ihalahareha exakainiha kakoa. 4 Hatyaoseta xane kaokaha Jerusalém nali hoka naliyerenae tyakekoterenae, Jesus niraine kakoarenae, inityohalitiranaeha xoaha waiye mokahene. Hatyohekota xakaihakahenaha Enore xoalini hare exaihakoha maniyata tyomitere. 5 Xakore hoka haiyanae fariseunae, tyakekoterenae tehitiya, tityoa hoka nehenaha: — Maika majudeuneharenai nomanere milihe kaxaikotyaka, exahe tehitiya hoka Moisés xaotyakiraho xema tyaonaha. 6 Hatyaoseta Jesus niraine kakoarenai, inityohalitiranaiha harenae ahohisakoatyakakoaha hoka ahekotyaha maheta hatyo tahi akiti. 7 Waha iraesekoahenahere najikinita Pedro tityoa hoka nehena: — Nohinaeharenae, koxaka waiyekehalakita xomana toahiyita Enore aoka natyo xinekonita noxakai Iraiti Waiyexe maheta majudeuneharenae hiye hoka semahene hoka tyakekoha maheta. 8 Enore atyo waiyita makere tyotya wiyahekola hoka majudeuneharenae tehitiya aokita haomana. Hiyaiya, Isekohaliti Waiyexe isa enomanaha isehenere womana akereta. 9 Maisa ininae hekoti hawarehare tyomita ekakoaha, exahe wikakoa hoka. Maotyaneheta iniyalahare enómane ityakekoneha hiyeta. 10 — Nikare hoka xoana hoka Enore xahasakaharetita? Xoana hoka kolare akere xamoka xaokowita kalini tyakekohenerenae heno? Hiyaiya, maisaiya wisonae hekoti, wahetakomaniyereharenae hekoti ana mahowitihareta. 11 Maisa nikare xini. Wityakeko hoka waiyexe maniya wikaxomokaka Xekohaseti Jesus nawaiyexehare hiyeta tyaohenahere akereta — nexa Pedro. 12 Hatyaoseta tyotya nali tyaoniterenae mema tyaonaha hoka semaxematyaha Barnabé, Paulo xoaha xakaihakala Enore exaihakoha maniyata maomakahare tyomitere majudeuneharenae koni. 13 Halakisaha hairaineha hoka Tiago nehena: — Nohinaeharenae, xasemehena: 14 Simão koxaka halakisa hairaine haxawaiyekehalakala, majudeuneharenae hotohare Enore anere tyaohenere akiti. Hiyaiya, enekonihata hahotyali haomanere maheta aoka. 15 Iraiti xakaisaseharenae iraehenere akereta. Exakere Iraiti Waiyexe nanekoa: 16 “Hatyo najikinitaite nahaikoaheta”, nexa Xekohaseti.“Hoka waitarite notyomehitiya Davi hana, ehana exoahenere akereta. Nahohisakoahetaite eholoxonae hoka notyomehetene”, nexa. 17 “Nikare namoka hoka tyotya haliti hotyalinae naoka nomani hoka nomaniye hotyali tyaona maheta hoka Xekohaseti xemaite tyaohenaha”. Exakere nexa Xekohaseti, 18 toahiyatita exeharenae tahi xakai. 19 — Exe atyo noxahekoli: maisaiya wahowitiharekijita majudeuneharenae Enore xema maniya tyaohenerenae. 20 Kala maisa hoka waxairatya enomanaha hoka waxikatya enomanaha hoka maisa nisahitaha eteti kafetatyakitere enore metalaharenae anere. Exahe hoka maisa ohiro kakoa iniyalahare tyomahita. Exahe tehitiya maisa nisahitaha kirakahare kakirolokasetyaka kaxaisakiterehare, exahe timalati hoka maisa kanakairahitaha. 21 — Hiyaiya, Moisés xairahenere iraiti toahiyatita kakaexaretyakita kaxawaiyekehalakatyakita judeunae xahohisoakoatyakala hanako nihatyaka, sábado nihatyaka, exahe iniraine kaxakaihakatyakita wenakalatinae nihatyaka — nexa Tiago. 22 Hatyaoseta Jesus niraine kakoarenae, inityohalitiranaeha, exahe tyotya tyakekoterenae ahekotyaha hoka hinamanae hanekonitareha mokaha, Silas, Judas Barsabás xoaha, hoka axikatyahene Paulo, Barnabé xema Antioquia xeta. Hatyo hinamanae waiye kaxaiminisakita tyakekoterenae hiyeta. 23 Hatyohekota axikatyaha baberane exemaha exakerexe: Wiso, Jesus niraine kakoarenae, exahe tyakekoterenae nityohalitiranaeha, xihinaeharenae, waxikaxatya wiraine xiso wihinaeharenae majudeuneharenae ana, Antioquia nali tyaoniterenae Síria koa Cilícia koa xoaha tyaoniterenae ana. 24 Wasema winekonitarenae tyoa nali hoka hairaine kakoa kaxiye mohenahere xawenane xomana. Xakore hoka maisa wirainexa xema xini nikare tyaonaha. 25 Hiyeta hoka wityotya nikare wahekotya hoka hinamahare waxikatya xomana. Tyoahaite wixiyakawala Barnabé, Paulo xoaha xema, 26 etake komita kaxaisakehenerenae Jesus Cristo hatene xema hiyeta. 27 Waxikatya xomana Judas, Silas xoaha iraeha xikakoa maheta exe waxairatitere xomana tahi akiti xiháre hiyeta. 28 Isekohaliti Waiyexe, wiso xoaha maisa howitihare xawenane wamoka waokowiye. Xoalini hare waiyexe taita atyo kaomaka waokita. Hatyoharenai maisaiya aliyakere maomakita: 29 Awa atyo kirakahare efetatyakahare enore metalaharenae anere xanihena, exahe hoka awa atyo timalati xikanakaira, exahe kirakahare kakirolokasetyaka kaxaisakiterehare awa atyo xanisa hatyohare. Awa atyo iniyalahare xisoma ohiro kakoa. Exeharenae xisomita hoka waiye xisaona. Maika waiye xikinatere xisaona waokita, eko xoaha. 30 Axikatyaha hanekonitarenae hoka xaneha Antioquia xeta. Xane kaokaha hoka ahohisakoatyaha tyakekohatiyenae hoka babera isaha enomanaha. 31 Kaixaretyaha hatyo babera hoka ihalahareha, hatyo iraiti aihalahalinikisahene. 32 Judas, Silas xoaha iraiti xakaisaseharenae atyo hoka waha iraeha ekakoaha. Xakaihahitaha iraiti Jesus xema maniya tyaoniterenai hiye, aiyaterekisahitene, aihalahalinikisahitene xoaha. 33 Waha tyaonaha ekakoaha hoka xanehenahitaha aokowiha hoka ihinaeharenaiha waiye exanenehenahitaha aokaha hoka axikahenahitene exaxikatyasenae ana. 34 Xakore hoka Silas atyo hekota enaliahita, maisa xaneheta aokowita hoka. 35 Paulo, Barnabé xoaha waha tyaonaha ekakoaha Antioquia nali. Hatyonae, haiyaharenae xoaha xakaihakatyaha Iraiti Waiyexe, aotyakisaha tyakekohatiyenae nali tyaoniterenae. 36 Hatyo najikinita Paulo nehena Barnabé hiye: — Nika wahaikoaheta hoka wiyaiyeheta wihinaeharenae wenakalati nihatyaka wiyakaihenerekoanae iraiti Jesus tahi akiti. Xoana waiye xamani tyaonahitaha hoka — nexa. 37 Barnabé noloka aokowi João Marcos 38 hoka maisa Paulo wini hekoreta. Koxaka nikare nolokahene iraiti hiye kahinaetyahene maheta hoka holinita halakisahene, Panfília koa nalita hoka haikoaheta enonyahitaha hoka. 39 Hatyo hiyeta kinatyaxa iraikakoaha. Kinatyaxa iraikakoaha hoka xaoreha. Barnabé noloka João Marcos, isoaha kanowa kalorexe ako hoka xaneha iyolirotikoa Chipre nali xeta. 40 Hoka Paulo Silas hahinae maheta noloka hoka xaneha. — Maika Enore kaxaiko xiso — nexaha ihinaeharenaeha ihiyeha hoka xaneha. 41 Paulo Síria koa maniya Cilícia koa jiyaha hoka aihalahalinikijita Iraiti Waiyexe xema maniya tyaoniterenae.

Atos 16

1 Ekakoita Paulo xane kaoka wenakalati Derbe, Listra xoaha nali. Listra nali hatya haliti tyaonita, Timóteo nexarexe, Jesus koamaniya tyaonita. Inityo atyo judeunero hoka enexe atyo Grécia yere. 2 Tyotya ihinaeharenae Jesus koamaniya tyaoniterenae Listra, Icônio nali tyaoniterenae waiye irae ahitaha Timóteo tahi akiti. 3 Hoka Paulo noloka Timóteo aokowita hoka enomanere milihe aikotya. Paulo xanehenere nali akitiya judeunae semita Timóteo nexe Grécia yere hoka hatyo hiyeta nikare mokene. 4 Tona, jiyahitaha wenakalatinae hoka isahitaha babera Jesus xema maniya tyaoniterenae ana, Jesus niraine kakoarenae, exahe tyakekohatiyenae nityohalitiranae Jerusalém nali ahekohenahere kakoa aotyakisahitene, tyaonaha maheta iniraeneha xema maheta. 5 Nikare mokahitene hoka masakare tyakekoahitaha, kinatere tyaonahitaha Xekohaseti koamaniya, exahe haiyanae tyotyaki ferakene tyakekoahitaha hoka hisoaka tyaonita tyakekohatiyenae. 6 Hatyaoseta xanehenahitiyaha Frígia, Galácia koa xoaha. Hoka Isekohaliti Waiyexe atyo maisa iraiti xakaihaha aokita Ásia koa nali. 7 Xane kaokehenaha Mísia koa nali hoka hatyaoseta Bitínia nali xakore xane aokowiha hoka maisa Jesus Nisekohare exaneneha aokita. 8 Hatyaoseta jiyaha Mísia koa, xane kaokaha wenakalati Trôade nali, one kaloxere kilihi. 9 Hatyo xatini Paulo kaxawaiyanikisaka. Waiya hatya haliti Macedônia yere. Tityoita hoka nita: — Hisohena Macedônia xeta hoka hakahinaetya wiso — nexa. 10 Nikare Paulo kaxawaiyanikisaka hoka wiyane rota waokowi Macedônia xeta. — Hiyaiya, Enore kawisa wiso naliyerenae hiye wiyakai Iraiti Waiyexe maheta — wexa. 11 Hatyaoseta Trôade nalita kanowa kalorexe ako wiyane fihi iyolirotikoa Samotrácia nali xeta. Kamaetali hoka wiyane wikaoka wenakalati Neápolis nali one kilihi. 12 Hatyohekota wiyane wenakalati Filipos nali xeta. Filipos atyo wenakalati kalorexe, Macedônia koa tyaonita. Hatyo nali tehitiya atyo Roma yerenae nawenakala. Nali wiyane wikaoka hoka akaiki ferakene wisaona. 13 Hatyaoseta sábado ferakene wiyane one haliya xeta. Motya nali judeunae niraexatyakala aose waokita hoka. Wisoka hoka wiraihena nali ohironae hohisakoitolonae kakoa. 14 Hoka hatya ohiro enekonitareha semaxematita wiraine, Lídia nexalolo. Wenakalati Tiatira nalitalo, imiti waiyexe, misaxere betetyasero. Lídia koxaka Enore koamaniya tyaonita. Hatyaoseta Xekohaseti awaiyolonekisene hoka Paulo niraine waiyekehalaka sema maheta. 15 Hatyaoseta tyotya ehanako tyaoniterenae kakoita kabatixatyakaha. Hatyaoseta Lídia noloka wiso hoka nehena: — Xekohaseti koamaniyolo xaokita natyo hoka xisohena nohanyako xisaona — nexa wihiye hoka wiyane ehanako wisaona. 16 Haxowaka wiyaneta iraexatyakalati aose nali xeta hoka tyoa ahalakoatya wiso hatya wakahalo. Tihanare kamilakoretita hatyo xoimahaloti hoka otita xoalini hare ahetakoti maniya. Hoka exekohasenae kalore olo resebityahita exakaini hiyeta. 17 Hatyo xoimahaloti Paulo najikinita, wajikinita xoaha tonita hoka kawijita: — Exe halitinae atyo Enore maxaexahityakaharexe wakaneharenae. Xakaihahitaha iraiti: “Exakere xisaona waiyexe maniya xikaxomokakeheta maheta”. 18 Nikare kawiyalijita wiso kahareki ferakene. Wahehena hoka Paulo emaxahalikihena hoka terehokoa wahakotya enomana hoka nexa tihanare hiye: — Jesus Cristo nexare kakoa wirai: hahikoahetehena exe xoimahaloti nonitata — nexa. Nexa hoka exowakita tihanare hikoa, xaneheta imilakota. 19 Hatyaoseta hatyo xoimahaloti xekohasenae amaikoharehenaha, maisa aliyakere resebehenahititaha exakaini hiyeta hoka. Ehareha hoka Paulo, Silas xoaha otokaha, nolokasekoatyahene wenakalati nekesekoa kalorexenae nahalakoa. 20 Xane kaokaha ekakoaha wenakalati kaxaikotyaseharenae ana, Roma yerenae nirainexa kakoarenae ana hoka nehenaha: — Exe halitinae atyo judeunae, hoka tyomahitaha xoalini hare, exahe kahiraharahitaha ali wawenakalakoa hoka hahekore wawenane mokaha aokowiyahitaha. 21 Aotyakisahitaha wiyaotyakisaka nonitata hawarehare. Roma yerenae atyo wiso hoka maisaiya aliyakere wisaonita exaotyakiraha xema — nexaha. 22 Hatyaoseta halitinae hohisakoa otokaha maheta Paulo, Silas xoaha. Exekohasenaeha halalakasekoatyaha inimanaeha hoka sorarenae hiye emokonasetyakaha aokaha atyakase kakoa. 23 Kahare mokonasetyaha hatyo hinamanae hoka xane mokahene berexotyakalati hanako. Iraeha berexotyakalati hana kaxaikotyasehare hiye hoka waiye kaxaikoahene maheta. 24 Sema iniraeneha berexotyakalati hana kaxaikotyasehare hoka xane mokahene nekesako, exahe atyalihosenae timenerenae hiye olatyaha ikinolinaeha. 25 Xakore hoka kala wahaxatihena hoka Paulo, Silas xoaha iraexahenaha, xerehenaha Enore ana hoka berexoako tyaoniterenae semaxematyahitene. 26 Xerahitaha ene hoka eharehenerota waikohe tatakoahena, sehali hati hiyexe amoxomoxokisa. Hatyo xowakita tyotya jihorenae majiholatyoa, kamatiherahinae exolahinaiha irikotyoasekoaheta. 27 Hatyaoseta berexo hana kaxaikotyasehare kaose. Waiyehena atyo, berexo nitini jiholanae tyotya majiholatyoare taita. Motya atyo koxaka berexoako tyaoniterenae tekoaheta aokita hoka kesekase iya hoka aisoawi aokowihena. 28 Hoka Paulo kinatyaxa kawiyatya enomana: — Awaira atyo nikare hisaohena! Wityotya alita! 29 Hatyaoseta berexo kaxaikotyasehare aokanatyaha enomana aoka hoka kaholawaka isoa enomanaha berexo hanako. Hakaoli kakoa xane tyoka Paulo, Silas xoaha kinoli haliya, tatakoa kalore. 30 Hatyaoseta xane hikoa ekakoaha menanaka hoka nehena: — Xoanaiya notyaona hoka iniyalahare nonitata nokaiyakiheta? nexa. 31 — Hityakekohena Xekohaseti Jesus hoka waiyexe maniya hikaiyaka, hexanityo hityaninae xoaha kakoa — nexaha ihiye. 32 Hatyaoseta xakaihaha Iraiti Waiyexe ihiye, tyotya ehanako tyaoniterenae xoaha hiye. 33 Hatyo xowaka makiyeneta berexo hana kaxaikotyasehare waiye mohenahitene. Wairahenahene, tihaosehetehena emokotyakaosenaiha ihiyeha. Hatyaoseta tyotya haiyanityo, haisaninae harenae kakoita kabatixatyakaha. 34 Hatyaoseta Paulo, Silas xoaha noloka hahanako xeta hoka tyaisahene. Haiyanityo, haisaninae harenae kakoita ihalahareha tyaonaha, Enore koamaniya tyaonaha hoka. 35 Ferakoa hoka Roma yere xekohasetinae axikatya sorarenae iraiti kakoare berexo kaxaikotyasehare ana. — Hahalakihetehena exe halitinae hoka xanehenahitaha. 36 Hatyaoseta berexo kaxaikotyase nehena Paulo hiye: — Xekohasetinae xihalakisaka aoheta. Nikare hoka xahikoaheta hoka waiye maika xiyaneheta — nexa. 37 Xakore hoka Paulo nehena sorarenae hiye: — Maisa xoare harenae wisomare, exahe hoka Roma yerenai tehitiya wiso. Xakore hoka maxemerehareta mokonasetyaha wiso tyotya ehaotiha exahe mokaha wiso berexoako. Hoka kalikini axikahetaha wiso aokowihena hametene ahitaha. Maisa nikare xini. Maika xekohasetinae ali tyoa hoka iyeheta wiso berexo akota hoka ehekore — nexa Paulo ihiyeha. 38 Hatyaoseta sorarenae xane hoka xakaihahene xekohasetinae hiye. Semehenaha atyo, Paulo, Silas xoaha atyo Roma yerenae hoka mairaha. 39 Hatyaoseta tyoa kaokaha enomanaha. — Kaxiyanira, nikare wamoka xiso — nexaha ihiyeha, haihareha. Aihikoahenahitahene berexoakota hoka aokaha exanenehenahitaha hatyo wenakalatita. 40 Hatyaoseta Paulo, Silas xoaha hikoaheta berexoakota hoka xaneha Lídia hana nali xeta. Hatyo nali kaokakakoaha hahinaeharenaiha kakoa hoka ihalahareha mokahitene. Hatyo najikinita xanehenahitaha hatyo wenakalati nalita.

Atos 17

1 Hatyaoseta Paulo, ihinaeharenae xoaha hoka jiyaha Anfípolis, Apolônia koa xoaha, xane kaokaha Tessalônica nali. Hatyo nali judeunae xahohisakoatyakala hana hoka 2 xane nali xeta hoka isoa. Nikare atyo Paulo nawenane hoka. Hanamaki sábadone Iraiti Waiyexe kaxairatyakehenere tahi iraesekoatya naliyerenae kakoa. 3 Paulo waiye awaiyekehalakaita enomanaha Enore Kalorexe Aohenere tahi akiti: — Nikare terota Enore Kalorexe Aohenere kaxemakawatikisaka hoka waini. Waini xakore hoka kasehetehitiya. Exe Jesus noxakaitere xihiye atyo Enore Kalorexe Aohenere — nexa. 4 Paulo, Silas xoaha niraine haiyanae tyakeko hoka exema maniya tyaonaha. Kahare hisoaka Grécia nali tyaoniterenae awaiyetya Enore hoka tyaonaha tehitiya Silas, Paulo koamaniya. Ohironae kalorexeneronae tehitiya kahare tyakekoha hoka ekoamaniyaha tyaonaha. 5 Xakore hoka haiyanae judeunae matyakekotiterenae okoawahareha hoka ehareha ihiyeha hoka xaneha ahotyaho tawaha maheta xalijiniharexenae xahita hoka Jesus koamaniya tyaoniterenae xahita xalijinihareha maheta. Xane ahohisakoatyaha xalijiniharexenae hoka kahenehare mokaha hatyo koa wenakalati. Xane kaokaha Jasão hana nali hoka Paulo, Silas xoaha xahita tawaha, nolohenahitene haliti hisoakere koni maheta. 6 Xakore hoka maisa kaokahitaha Paulo, Silas xoaha hoka xalijinihareha Jasão xahita hoka nolokehekoatyahene, exahe haiyanae iraiti tyakekoterenae harenae nolokehekoatyaha hoka xane hikoaha kalorexenae nali ekakoaha hoka nexa kawiyatyaha: — Etake halitinae kaokehenaha hoka kirasakahare tyaoniterenae wenakalati nihatyaka, kalikini ali kaokaha wawenakala. 7 Exahe Jasão hahanako mokahitene. Hatyonai maisa semaxematyareha xekohaseti Roma yere niraene. Hatya atyo kalorexe xekohaseti Jesus nexarexe aokahitaha — nexaha, kinatyaxa iraeha. 8 Nikare irae hoka hisoakere haliti, exahe kalorexenae hatyo iraiti semaha hoka maisa waiyeta ihiyeha hoka tyotya haliti kahare iraehekoatyaha. 9 Hatyaoseta kalorexenae habakatyakaha aokaha hoka Jasão, ihinaeharenae bakatyahene hoka hatyaoseta halakisahene. 10 Hatyaoseta makehena hoka Paulo, Silas xoaha ihinaeharenae axikatyaha Beréia nali xeta. Beréia nali xane kaokaha hoka xaneha judeunae xahohisakoatyakala hana nali. 11 Nali tyaoniterenae atyo waiyexehare, maisa atyo Tessalônica tyaoniterenae akerexeha xini, sema atyo aokowiyahitaha iraiti. Ferakiti nihatyaka atyo waiye kaixaretyahita babera Enore niraene kakoare. — Xoana aliterexe xamani aokita Paulo, maisa xamani hoka — nexaha. 12 Nikare kahare tyakekoha Paulo niraine, tyaonaha Iraiti Waiyexe xema. Ekakoita kahare Grécia yerenai, exahe Grécia yolonae kalorexeneronae hoka tyaonaha Iraiti Waiyexe xema. 13 Hatyaoseta Tessalônica nali tyaoniterenae judeunae semaha Paulo xakaini Enore niraine Beréia nali hoka tyoaha hatyo nali xeta. Nali xaneha aisatanakotyaha Beréia nali tyaoniterenae hoka xalijinihare tyaonaha maheta Paulo, ihinaeharenae xoaha xahita. 14 Hatyaoseta iraiti tyakekoterenae axikatyaha rota Paulo one kaloxere kilihi maniya. Xakore hoka Silas, Timóteo xoaha atyo hekota Beréia nali. 15 Paulo hinaenae, kahawaonitaretiterenenae xaneha exema Atenas kijiya. Hatyaoseta haikoahenahitaha Beréia nali xeta hoka Paulo niraine xakaiha Silas, Timóteo xoaha hiye, ihalahareha Atenas nali ahalakoahenahitene maheta. 16 Paulo atyahakaheta Silas, Timóteo xoaha xahita Atenas nali hoka waiya hatyo wenakalati nali kahare enore metalahare xaemenekotyaka hoka maisa waiyeta ihiye. 17 Hatyo hiyeta xane judeunae xahohisakoatyakala hanako hoka iraeta hatyo tahi akiti judeunae, majudeuneharenae Enore koamaniya tyaoniterenae hiye. Exahe ferakiti nihatyaka xane iraeta wetekokoa nali tyaoniterenae kakoa. 18 Haiyanae xaotyakisatiyenae, epicureu, estóico xoaha aokahiterenae tehitiya iraesekoatyahitaha ekakoa. Axakakoahitaha hare. — Xoare nexa aokowita exe mawaiyorehare? Haiyanae ekoaxatyahitene: — Motya xamanita hahotyaliharenae nenorexa tahi iraetaka — nexaha. Nikare irae ahitaha, Paulo xakaita Jesus tahi akiti, exahe kamati kaseneheta tahi iraeta hoka. 19 Hatyaoseta nolokahene Areópago aokahitere nali, kalorexenae hohisakoahitere nali hoka axehenene: — Wasema waokowita hiyaotyakira waitare kalikiniye hiyakaitere akiti. 20 Xoalini hare hiyakaitere akiti maisa waiyekehalakere womana hoka hatyohare akiti wasema waokowita — nexaha. 21 Tyotya Atenas nali tyaoniterenae, exahe hahotyaliharenae nali tyaoniterenae hoka awaiyetyahitaha waitare iraiti hoka nikarahitaha. Semaha waitare hoka xakaihakatyaha mene aokowitaha hoka. 22 Hatyaoseta Paulo tityoa Areópago nali hoka nehena ihiyeha: — Xasemehena, xiso Atenas tyaoniterenae: xikaenorexere, kahare xahekoita xenorexanai akiti kakoa. 23 Hiyaiya, nojiyehena ali wenakalati koa hoka xahotyalikisa kakoitere nali nowaiyita hakiti exakere xairatyoare nowaiya: ENORE MAWAIYAKAHARE ANERE — Hatyo Enore mawaiyakahare xaokitere waiyexe tahi terota atyo noxakaita xihiye. 24 Hatyo Enore atyo waikohekoa tyoma, exahe tyotya xoalini hare enakoa tyaonitereharenae tyoma. Hatyo atyo enokoa waikohe waikatehare tyaonita hoka maisa atyo haliti nómane hatyako tyaonare. 25 Maisaiya atyo xoare maheta xoalini harenae kaomakita enomana. Hiyaiya, hatyo atyo wenati ijita tyotya ana, xiyawinisoati, tyotya xoalini hare. 26 Haterore haliti hiyeta kahare hotyalihare haliti tyoma waikohekoa tyaonaha maheta. Hatyo atyo aimenekotya ferakiti, halitinae nawenakala aose harenae. 27 Nikare Enore moka tawaha exahita maheta, xoana xamani hoka kaokahene maheta. Hiyaiya, maisa seko xini tyaonita wonita. 28 Hiyaiya, ihiyeta atyo wisaonita. Wimoxomoxota, wikinaseta wisaonita haiyanae xinekonitarenae iraetere akere: Wiso tehitiya atyo Enore ityaninai 29 — Hiyeta hoka maisaiya aliyakere Enore halitinae hawaiyoreha hiyeta tyomahitere enore metalahare ouro, prata, sehali akerehare waokita. 30 Hetati ene maisa Enore xoare nexare exehare mawaiyoliniti xaokaka. Hoka kalikini atyo kasani tyotya hakakoare haliti halakihena hawenane iniyalahare aokita. 31 Koxaka aimenekotya: miyanitiye xowakehenaite semehena tyotya halitinae nómane, hatya haliti waiyexe aohenere xaihako maniyata. Hoka tyomahiterene akereta mokahene. Hatyo harenae hotikisa tyotya halitinai ana hatyo haliti ekasekihetehenere xowaka — nexa. 32 Paulo niraine semaha kasetyatiheta tahi hoka haiyanae koexahalisahene. Xakore hoka haiyanae atyo nexaha: — Haxowakaite wasemehitiya waokowi hatyo hiraitere akiti. 33 Hatyaoseta Paulo nalita xaneheta. 34 Hoka haiyaharenae tyakeko hoka tyaonaha iniraine xema maniya. Dionísio, hatya ohiro Damáris nexalolo, exahe haiyanae tehitiya hoka tyakekoha. Dionísio atyo kalorexe, kalorexenae kakoa hohisakoita Areópago nali.

Atos 18

1 Hatyo najikinita Paulo xaneheta Atenas nalita hoka xane kaoka Corinto nali. 2 Nali ahalakoatya hatya judeu, Áquila nexarexe, wenakalati Ponto naliyere. Kaokeheta taita Itáliata haiyanityo Priscila kakoa. Tyotya judeunae kikisoaneheta Roma nalita aoka kalorexe Cláudio hoka hatyo hiyeta tyoheta. 3 Paulo xane waiyahene hoka hatyaoseta hekota ehaliyaha haka ekakoaha maheta. Paulo, hatyonae xoaha hati bojirise nomasehareha makere hoka. 4 Hoka sábadohena nihatyaka Paulo xaneta xahohisakoatyakalati hanako hoka iraeta judeunae, Grécia yerenai xoaha kakoa, iniraene akereta tyaonaha maheta. 5 Hatyaoseta Silas, Timóteo xoaha tyoa kaokeheta enomana Macedônia nalita hoka Paulo halakisa hahatene hoka iraiti haxakaini maniya taita tyaona. Iraeta judeunae kakoa: — Jesus atyo Enore Kalorexe Aohenere — nita. 6 Xakore hoka Paulo xakaini maisa waiyeta enomanaha hoka kirawanahene. Hatyaoseta Paulo xaxakatetya haimanase niyaxate exahitaha hoka nehena: — Hoka iniyalahare atyoite xikaxomokakehena hoka maisa natyo xini nikare nokaxomokakihena xiso. Xisota atyoite nikare xamokoawihena — nexa. — Hoka kalikini atyoite noxani noxakaihena iraiti majudeuneharenae hiye. 7 Hatyaoseta halakisahene hoka xaneheta enonitaha, xane tyaona Tício Justo haliya. Majudeunehare xakore hoka Enore koamaniya tyaonita. Ehana atyo judeunae xahohisakoatyakala hana haliyita. 8 Hatyaoseta Crispo, judeunae xahohisakoatyakala hana xekohasehare tyakeko Xekohaseti tahi, tyotya haiyanityo, haisaninae harenae kakoita. Kahare Corinto nali tyaoniterenae semaha iraiti, tyakekoha hoka kabatixatyakaha. 9 Hamakiyene Paulo kaxawaiyanikisaka. Xekohaseti iraeta ekakoa: — Awa atyo himairehena. Hekoira hirae, awa atyo hahalakisa hiraene. 10 Hiyaiya, nokaxaikota hiso. Maisaiya xala hare iniyalahare mokita hiso. Aliyerenae kahare nomaniye — nexa Xekohaseti ihiye. 11 Nali Paulo haterehokoane mokotexe tyaona, awaiyekehalakaita Iraiti Waiyexe nali tyaoniterenae ana. 12 Hatyaoseta, Gálio xekohaseti tyaohenere Grécia nali xowaka, judeunae ahohisakoatyakakoaha hoka Paulo otokaha, xaneha kalorexenae ana ekakoa 13 hoka nexaha kalorexe hiye: — Exe haliti kasani halitinae jiyahaotya hoka Enore koamaniya tyaonaha aokita. Xakore hoka maisa Roma yerenai xaotyakisakaho akereta xini aotyakijita. Nikare hoka maisa waiyeta — nexaha. 14 Paulo xakore irae aokowihena hoka Gálio nehena judeunae hiye: — Ikoiya xoalini hare tyomita iniyalahare hoka xaokitere akeretaiya notyoma. 15 Hoka iraiti xemere, xahetakomaniyerenae xaotyakira tahi xemere taita hoka maisaiya xoare notyomita. Xisota hatyo akiti xahekotya. Maisa nasemene naokowiye — nexa. 16 Hatyaoseta aehikoahenahitene xekohaseti hana nalita. 17 Hatyaoseta otokaha Sóstenes, judeunae xahohisakoatyakala hana kaxaikotyasehare, hoka mokohekoatyahene kalorexe hana nahalakoita. Xakore hoka maisa atyo kalorexe Gálio watyalyahitene. 18 Paulo waha tyaona Jesus koamaniya tyaoniterenae kakoa Corinto nali. Hatyo najikinita jinahetahene hoka xaneheta kanowa kalorexe ako Síria xeta, Priscila, Áquila xoaha kakoa. Xane kaoka wenakalati Cencréia nali hoka talowalisa hakaiyehe, Enore kakoa iraehenere akereta. 19 Hatyaoseta jiyehenahitiyaha hoka xane kaokaha Éfeso nali hoka Priscila, Áquila xoaha halakisa hatyo nali. Paulo xane judeunae xahohisakoatyakala hanako isoa hoka iraesekoatya naliyerenae kakoa. 20 Hatyaoseta, kasani waha tyaona ehaliyaha aokaha xakore hoka maisa aoka. 21 Xanehitiya hoka nexa ihiyeha: — Enore xaokalitaiya hoka haxowakiya notyoa nowaiyihitiya xiso — nexa. Hatyaoseta Paulo kanowa kalorexe ako xanehitiya Éfeso nalita. 22 Hatyaoseta xane kaoka Cesaréia nali, hoka haxeroreta jiyehitiya Jerusalém xeta waiya maheta Jesus koamaniya tyaoniterenae hoka hatyaoseta jiyehitiya Antioquia xeta Síria koa maniya. 23 Nali tyaohena mene hoka jiyehitiya. Xane Galácia koa Frígia koa aihalahalinikijita Jesus koamaniya tyaoniterenae. 24 Hatyaoseta hatya judeu Apolo nexarexe wenakalati Alexandria nalitare kaoka Éfeso nali. Waiyore xakaihakaita, awaiyekehalakaita iraiti, tyotya hakakoare Iraiti Waiyexe nanekoa tyaonitere waiyekehalakita enomana hoka. 25 Xekohaseti koamaniya nawenatyaka kakoa tehitiya exaotyakisakahare. Haihalaharene kakoa iraeta, waiyekehalaka aotyakijita Jesus tahi akiti. Xakore hoka João batixaitere akiti taita atyo waiyekehalakita enomana. 26 Xakaihakahena judeunae xahohisakoatyakala hanako, haihalaharene kakoa hoka Priscila, Áquila xoaha semaha iniraine hoka nolokahene hahanako, waiye awaiyekehalakatyaha maheta enomana Enore koamaniya nawenatyakaho akiti. 27 Hatyaoseta Apolo xane aokowi Grécia xeta hoka tyakekohatiyenae kahinaetyahene hoka babera xairatyaha. Xane kaokehena hoka waiye mokahene maheta. Xane kaoka hoka kahare kahinaetya Enore xawaiyerahene hiyeta tyakekohenerenae. 28 Apolo aiyateretyoa iraeta judeunae xahita. Waiyore iraeta ekakoaha hoka jiyahaotyahitene halitinae haotita. — Jesus atyo Enore Kalorexe Aohenere — nexa, kaxairatyakehenere Iraiti Waiyexe nanekoa tyaonitere tahi hotikijita enomanaha.

Atos 19

1 Apolo Corinto nali tyaonitere nase Paulo xane hamaniya hoka xane kaoka Éfeso nali hoka haiyaharenae tyakekohatiyenae ahalakoatya. 2 Hoka Paulo axahene: — Xoana xityakekohenere xowaka Isekohaliti Waiyexe kaoka xomana? — Maisa Isekohaliti Waiyexe akiti wasemare ini hekoti — nexaha. 3 — Hoka xoare nawenatyaka xema maniya xikabatixatyaka? nexa Paulo axahene. — João Batista batixahenere akereta atyo wikabatixatyaka — nexaha Paulo hiye. 4 Hatyaoseta Paulo nehena: — João batixaitere xowaka atyo halitinae iniyalahare háomane halakihititereharenae anere. João tehitiya aotyakijita Israel hotyalinae, kasani enajikinita tyohenere tyakekoha aokita hoka. Hatyo enajikinita tyohenere atyo Jesus. 5 Hatyo akiti semaha najikinita kabatixatyakaha Xekohaseti Jesus nexare kakoa. 6 Hatyaoseta Paulo ekaokakisa hakahe ihiyeha hoka Isekohaliti Waiyexe exoa tyotya enomanaha. Hoka iraehenaha rotita iraeti masemakahare, hoka Enore tahi tehitiya xakaihenaha. 7 Exe halitinae 12-hareha. 8 Paulo hanamali kaimare xane minita judeunae xahohisakoatyakala hanako. Hoka hamamairanenehare kakoita iraeta halitinai kakoa. Iraeta ekakoaha, kasani Enore koamaniya mokahene aokowita hoka. 9 Xakore hoka haiyaharenae atyo maisa semaxematyare, maisa tyakekoreha, iniyalahare iraetaha Xekohaseti koamaniya nawenatyakaho tyotya haiyaharenae haotita. Hatyaoseta Paulo nalita hikoaheta hoka noloka tyakekohatiyenae. Hatyaoseta ferakiti nihatyaka xakaihakahena ihiyeha hatya haliti Tirano nexarexe xaotyakisakala hanako. 10 Nikare aotyakisahitene hinama terehokoane. Ekakoita tyotya Ásia koa tyaoniterenae, judeunae, majudeuneharenae hare semaha Enore niraine. 11 Enore kahare xoalini hare waiyexe tyoma Paulo xaihako maniyata. 12 Paulo mokitere hahiye imiti taose kolatyahitaha hokakitinae ana otokahene maheta. Otohenaha hatyo hoka kinaterehenahititaha rotita. Exahe hatyo kakoa tihanare kamilakoretiterenae nonita tihanare axanikihenahititaha. 13 Haiyaharenae judeunae hakoa wenakalati xaneta, hakoa wenakalati xaneta xoahita hoka axikahenahititaha isekohaliti ewaxiraharenae. Hatyaoseta Xekohaseti Jesus nexare kakoa irae ahitaha, kasani Paulo tyomitere akereta tyomaha aokowiyahitaha hoka. Nexahitaha isekohaliti ewaxiraharenae hiye: — Jesus nexare, Paulo xakaitere kakoa naxikaheta xiso xiyaneheta maheta — nexaha. 14 Hatyo nikare tyaoniterenae atyo 7-hare judeunae, Ceva nexarexe ityaninae. Ceva atyo sacerdotenae xekohase. 15 Xakore hoka isekohaliti ewaxirahare nexa ihiyeha: — Nowaiyita Jesus, exahe Paulo hoka nowaiyita. Hoka xalanai atyo xiso? nexa. 16 Hatyaoseta hatyo haliti kakaxaihakoretyakitere jiya enomanaha, mokohekoatyahene hoka aekoakisahene hatyakota. Inimanaiha halalaka, kawe mokahene. 17 Tyotya Éfeso nali tyaoniterenae, judeunae, majudeuneharenae xoaha semaha hatyo tahi akiti hoka kalore mairaha hoka exowakerota exahehare aiminisaha Xekohaseti Jesus nexare. 18 Hatyaoseta haiyanae iraiti tyakekoterenae iraehetehena tyotya haiyaharenae haotita hetati iniyalahare tyomahitere tahi. 19 Exahe haiyanae haholitaharexenae tehitiya ahohisakoatyaha hababeranexaha, keratyahene maheta tyotya haiyaharenae haotita. Ihatehenahitaha hatyo hababeraxaha kerahenahere xaimane hoka 50.000 hokose prata xaimanexe xane tyaona. 20 Nikare Xekohaseti niraine kinatere xaore hoka kahare haliti tyaona exema maniya. 21 Hatyo najikinita Paulo xane aokowi Macedônia koa, Acaia koa xoaha. Hatyota xane aokowi Jerusalém nali xeta. — Jerusalém ite noxani hoka hatyo najikinita noxani Roma nali xeta — nita. 22 Hatyaoseta axikatya Macedônia xeta hinamahare hahinaenae haheta maniya Timóteo, Erasto xoaha. Hoka wahase atyo tyaona Ásia koa nali. 23 Hatyo xowaka maisa waiyihitita wenati tyaohitita Éfeso nali Xekohaseti koamaniya nawenatyaka hiyeta. 24 Hatya ouro, prata hiye hakatyasehare Demétrio nexarexe nali tyaonita, hoka hatirisenae tyomita haenoloxa Diana anere hoka betetyahene. Nikare haiyaharenae hakiterenae ekakoa tyaonaha hoka kalore kaoloxita. 25 Demétrio eharehena hoka hatyaoseta kawisa hatyohare hiye hakiterenae hoka nexa: — Nohinaeharenae, xasemehena. Exakere wahakita hoka waiye wikaoloxita. 26 Xasemehena, waiye nikare wisaonita ene hoka exe Paulo kaoka. Koxaka xasema etahi. Halitinae nómane atyo maisa Enore kaiserehare xini aokita. Hoka kahare haliti alitare, exahe Ásia koatare tyakekoha iniraene. 27 Exakerite hoka ekakoita halitinae matyakekotya wixiyeharenae. Maisa exe taita xini. Nikarite hoka hati Diana anere ite kahalakisaka hoka nikaretaite maika kahalakisaka tehitiya enolo Diana. Tyotyaha Ásia koa tyaoniterenae ene haenoloxa aokahitene, exahe seko tyaoniterenae tehitiya hoka — nexa. 28 Hatyo akiti halitinae sema hoka ehareha kawerahare hoka kawisaha: — Maika tyaona mene Éfeso tyaoniterenae nenoloxa Diana. 29 Hatyaoseta werahaliti xaorekoa wenakalati koa. Hatyaoseta halitinai otoka Gaio, Aristarco xoaha. Hatyo hinamanae atyo Macedônia yere hoka Paulo hinaenae. Nolokehekoatyahene, xane isoaha ekakoaha xoalini hare ana halitinae wahakotitere nali. 30 Hatyaoseta Paulo xakore xane irae aokowihena hisoakere halitinae kakoa hoka ihinaeharenae mahokoanitya iniraene. 31 Paulo hinaehare kalorexe tyaoniterenae axikatya hairaeneha enomana, emaxisoanene aokaha hisoakere halitinae tyaonitere nali. 32 Hatyaose nikare tyaonahitaha hoka kahare haliti maisa waiyekehalaka tyaonare. Hatya hahekore kawisa, hatya hahekore kawisa xoahita. Hoka kaharexe haliti ana atyo maisa waiyekehalakere xoare hiyeta xamani nali tyaonahitaha hoka. 33 Hatyaoseta haiyaharenae motya Alexandre nikare enawenaneha mokita aokahitaha hoka judeunae axikatene irai maheta ekakoaha. Hatyaoseta Alexandre isoa enekoniha hoka hohotya hakahe kakoa enomanaha mema tyaonaha hoka irae ekakoaha maheta, kasani awaiyekehalakatya aokowita hatahi halitinae ana hoka. 34 Hatyaoseta waiyahene hoka waiyekehalakahare enomanaha, judeu nika hoka haxawalita kinatyaxa kawiyatyaha: — Maika tyaota mene Éfeso tyaoniterenae nenoloxa Diana — nexaha, waha kinatyaxa kawiyatyaha. 35 Hatyaoseta wenakalati kaxaikotyasehare wakanehare, babera xairatyasehare, irae ekakoaha mema tyaonaha hoka nehena: — Xasemehena, Éfeso tyaoniterenae. Wenoloxa Diana hana atyo ali tyaonita hoka waiye kakaxaikotyakere tyaonita, exahe sehali taose enokoata exoahenere tehitiya hoka waiye kakaxaikotyakere tyaonita. Hatyohare akiti atyo tyotyaha ana waiyekehalakita. 36 Hoka maisaiya xala hare hatyohare mahokoanetita. Hatyo hiyeta xahalakihena nikare xisaonitere. Awa atyo xoalini hare xisoma ximaxahekolahareneta. 37 Hiyaiyaore, xanoloka exe halitinae ali, maisa xakore xoare hare iniyalahare tyomareha wenoloxa Diana hana kakoa, maisa xakore kirawanexahene hekoti hoka. 38 Maika Demétrio, exahe ekahinaetyaseharenae hatya kakoa kahalakoaharehena hoka hatyohare niyahare atyo kaferakenexe kaxahohisakoatyakakoita, hatyohare niyahare atyo kalorexenae. Hoka hatyo nali atyoite waiye hatyo nali iraeha. 39 Hoka maika xoalini hare xirae xaokowihitiya hoka hatyoharenae atyoite kairaityaka halitinae ahohisakakoatyoahena hoka wawenanaho akereta hoka. 40 Hiyaiya, kahenehare xamokita wawenane. Exakereya xisaona hoka maisaiya waiyeta kalorexe hiye. Wikairawaiyakaiya kalikini exakere tyaonitere hiyeta. Maisa ene kaxiyehare kawenatyaka maheta xini. Aliyakereya tyotya exeharenae wawaiyekehalakaita kalorexe ana, axehena wiso hoka? nexa ihiyeha. 41 Nexa taita irae hoka xahotyalikisakakoati miyatya.

Atos 20

1 Tyotya hatyo werahaliti hoka Paulo kawisa hahinaeharenae hoka aihalahalinikisahene. Hatyaoseta jinakahene hoka xane enonyahitaha Macedônia xeta. 2 Hatyaoseta Macedônia koa jiya, aotyakijita, aihalahalinikijita harenae tyakekohatiyenae. Hatyaoseta xane kaoka Grécia nali hoka 3 nali hanamali kaimare tyaona. Xanehena ene Síria nali xeta aokowi hoka judeunae aisahene aokowiterehare tahi sema hoka haikoaheta Macedônia maniya. 4 Hatyaoseta haiyaharenae xane exema: Pirro ityani Sópatro, Aristarco, Segundo, Gaio, Timóteo, Tíquico, Trófimo xoaha. Sópatro atyo Beréia nalitare. Aristarco, Segundo xoaha atyo Tessalônica nalitarenai. Gaio atyo Derbe nalitare. Timóteo, Tíquico, Trófimo xoahanae atyo Ásia koa nalitarenae. 5 Hatyonae xane wahítita, atyahaha wiso wenakalati Trôade nali. 6 Hisehaliti nakairatinae makaketatyakahare kaomakehenere aokahitere najikinita wijiyehitiya wenakalati Filipos nalita kalorexe kanowako. Hatyaoseta 5-ki ferakene najikinita wiyane wikaokehenahitene wenakalati Trôade nali. Hatyo nali hasemanane wisaona. 7 Domingo makiyene wahohisakoatyakakoa wihinaeharenae kakoa hoka wirakakakoa nakairati. Paulo xakaihakahena wihiye, heko wahaxati ihiye haxakaihakala kakoita. Kamaetali xanehetehena hoka. 8 Hati ehaore ako wihohisakoitere nali kahare xaokanatyakalati takoare tyaonita. 9 Hatya xoimahaliti Éutico nexarexe tyokita janela kanase. Hoka Paulo heko xakaihakaita hoka ekakoita xoimahaliti nemaka kawehena. Hatyaoseta nemaka hoka exoa enoakota. Ainakihetehenahene xakore koxaka waini. 10 Hatyaoseta Paulo exoaheta meholokoa xakoloharetya xoimahaliti hoka nehena: — Awa atyo ximawaiyehare, kasetata. 11 Hatyaoseta Paulo enoako kakohaheta, iraka nakairati hoka kanakaira. Heko waha aka iraeta, heko hairaene kakoita ferakoa ihiye. Hatyaoseta xaneheta. 12 Hatyaoseta xoimahaliti kakoa ehanako xanehenahitaha. Kinatere tyaoheta hoka ihalaharehenahitaha ekakoa. 13 Hatyaoseta wiyanehitiya kanowa kalorexe ako. Wiyane wahikoa wenakalati Assôs nali kanowa xamematyoakala nali. Hatyo nali Paulo wiyatyahane hoka. Nali haxatyahaka aoka, tonare tyoita hoka. 14 Tyoa hikoaheta womana Assôs nali hoka kanowa kalorexe ako haxawalita wiyanehitiya Mitilene nali xeta. 15 Hatyaoseta kamaetali hoka wijiyehitiya nalita, wiyane iyolirotikoa tyaohenere Quios haliya wijiya. Kamaetali hoka wiyane wahikoa Samos nali, nikare kamaetali hoka wiyane Mileto nali wahikoa. 16 Paulo maisa Éfeso nali tyaona aokowita, exahe Ásia koa hoka maisa waha tyaona aokowita. Kasani haxerore kaoka aokowita Jerusalém nali hisehaliti Pentecostes ferakene nahitita hoka. Hatyo hiyeta kaholawakita. 17 Paulo Mileto nali tyaonita hoka kawisa iraiti tyakekoterenae nityohalitiranae Éfeso nali tyaoniterenae ahalakoatyahene maheta. 18 Tyoa kaokaha hoka Paulo nexa: — Waiyekehalakita atyo nawenani akiti xomana. Hetati nokaokihenere Ásia koa xowaka, exahe kalikini kijiya hoka waiyekehalakita xomana. 19 — Xekohaseti wakanehare natyo hoka nohateni notyoma nomaxaheniriharene kakoa. Haiya xowaka notiyita, howitihare nawenani tyaona, judeunae kahalakoahare ahitere nokakoi hiyeta. 20 Xiyaiya, noxakai atyo Iraiti Waiyexe xihiye. Naotyakisa xiso halitinae haotita, exahe hatinae nihatyakako hoka naotyakisa nakahinaetya maheta xiso. Exeharenae atyo waiyekehalakita xomana. 21 Naiyateretyoa judeunae, majudeuneharenae hiye, halakisaha iniyalahare háomaneha hoka Enore koamaniya tyaonaha hoka tyakekoha Xekohaseti Jesus maheta. 22 — Hoka kalikinite noxanihena Jerusalém xeta Isekohaliti Waiyexe xaokala ximita. Maisa notyare nahiti maniya, xoana xamanite nali notyaohena. 23 Isekohaliti Waiyexe xakaita nohiye, tyotya wenakalatinae koa nojiyehena hoka. Noberexotyaki, exahe nawenani howitiharexe nahiti maniya tyaonita aoka. 24 Xakore hoka maisa atyo hatyohare hiyeta nomawaiyeharexe nokakoi. Kasani atyo namiyatya naokowita nohateni, Xekohaseti Jesus isehenere nomani. Hatyo nohateni atyo exe: Iraeti Waiyexe exahe Enore xawaiyera halitinae tahi akiti xakaisaka. 25 — Notyaonita xinekoni hoka noxakaita xihiye Enore koamaniya nawenatyaka tahi akiti. Hoka kalikini atyoite maisa xiyaiyehitita natyo. 26 Hiyeta hoka kalikini aliterexe niraeta xihiye: xala xamani atyoite hamawenekoaretyakaho xane hoka maisa atyoite nohiyiti xini nikare tyaona. 27 Xiyaiya, noxakai atyo xihiye tyotya Enore ahekoitereharenae tahi akiti. 28 — Maika xikaxaikoawi, exahe tyakekohatiyenae hoka xikaxaiko. Hiyaiya, Isekohaliti Waiyexe ekaxaikotyaseha maheta moka xiso hoka maika waiye xikaxaikotahene. Hiyaiya, Haisani timalaxa hiyeta iyehetehenerenae atyo. 29 Exe akiti kakoa nawaiyore: noxanihenere najikinite ahoxa xalijiniharexe akerehare haiyanae haliti kaokehena xomana hoka maisaiya airakoaneharetyahitaha tyakekohatiyenae. 30 Exahe haxowakaite hoka haiyaharenae xinekonitarenae maoserahenaha, hahinaeharenae hawenaneha akereta mokaha maheta. 31 — Hiyeta hoka maika xiriharira. Xotyaxematya hanamaki terehokoane naotyakihenere xiso, ferakoa, makiya xoaha kakoita. Haiya xowaka nosexi kakoita naotyakijita xiso. 32 Kalikini atyo nahalakihena xiso Enore ana kaxaiko maheta xiso. Koxaka xasema exawaiyera xiso akiti. Hatyo atyoite kahinaetya xiso hoka heko xikinatere xisaona, exahe tehitiya hoka waiyexe isa xomana hakaxaikone hotyali ana mokitere. 33 — Maisa atyo hatya xiyehare nomaiyasexe, maisa ouro, prata, imiti harenae hekoti naokare nomani. 34 Hiyaiya, nokahe kakoita nahaka hoka niya naokitereharenae exahe nohinaeharenae aokitereharenae hoka. Hatyohare akiti waiyekehalakita xomana. 35 — Tyotya xoalini hare hateniti hiye nahotikisa nawenani xomana. Nikareya atyo hoka maxiyehareharenae wakahinaetya. Xotyaxematya Xekohaseti Jesus niraene: “Waiye kaiserehare atyo ijitaterehare hatya resebetiterehare nonitata”. 36 Hatyaoseta Paulo halakisa hairaine ekakoaha hoka hakaoli kakoa tyoka hoka iraexatya hahinaeharenae kakoa. 37 Hatyaoseta xakoloharetyaha, sohitanakolihenaha Paulo hoka tyotyaha tiyaha. 38 Tyotyaha kalore amaikohareha mawaiyanahene aohenere hiyeta. Hatyaoseta xane mokaxematyahene kanowa kalorexe nali.

Atos 21

1 Hatyaoseta wijinahenahitene hoka wiyaneheta enonyahitaha kanowa kalorexe ako. Wiyane fihi iyolirotikoa tyaohenere Cós nali xeta. Kamaetali wiyane wamematyoa wenakalati Rodes nali. Hatyaoseta wiyanehitiya wenakalati Pátara nali xeta. 2 Nali hatya kanowa kalorexe wahalakoatya Fenícia koa xetare hoka hatyoako wiyanehitiya. 3 Hatyaoseta wiyane wahikoa hakiti hoka nalita wiyaiya Chipre iyolirotikoa, xakore hoka fihi wijiya wiwatone maniya Síria koa maniya. Wikaoka wenakalati Tiro nali. Hoka hatyo nali wexoa hoka kolare exoakisaha kanowa akota. 4 Nali haiyaharenae Jesus koamaniya tyaoniterenae ana wahikoa hoka hasemanane wisaona ehaliyaha. Hatyaoseta Isekohaliti Waiyexe aotyakisa hatyo naliyerenae hoka Paulo hiye iraeha hoka maisa xaneta maheta Jerusalém xeta. 5 Xakore hoka wiyanene ferakene hikoa hoka wiyanehitiya. Hoka tyoaha wihinaeharenae wiyema, haiyanityonaiha, haisaninaiha harenae kakoa. Hatyaoseta sekose wenakalati nonitata wityotya wisoka wikaolise kakoa one kilihi hoka wiraexatya. 6 Hatyo najikinita wijinakahene hoka wiyane wakakoha kanowa ako hoka hahanaha xeta haikoahenahitaha. 7 Hatyaoseta wijiyehitiya Tiro nalita wenakalati Ptolemaida nali xeta. Hatyo nali Jesus koamaniya tyaoniterenae wahalakoatya hoka wikatyawaxa ihiyeha, haki ferakene wisaona ehaliyaha. 8 Kamaetali wijiyehitiya hoka wiyane wikaoka wenakalati Cesaréia nali hoka wiyane Filipe iraeti xakaisasehare hanako wisoa hoka wisaona. Filipe atyo Jerusalém nali 7-harenae kaxomokakehenerenae konitare. 9 Kaisaniye 4-halo, maiyanenehalo makereha, Enore niraene xakaisasehalonae. 10 Wahasehena wikaokene najikinita wisaonita hoka tyoa kaoka Judéia koa nalita hatya iraiti xakaisasehare Ágabo nexarexe. 11 Tyoa kaoka womana hoka iya Paulo jiterone hoka olatya hakiji, hawaotyali xoaha hiye hoka nehena: — Exakere nexa Isekohaliti Waiyexe: “Exakerite exe jitero waikate kaxolatyaka Jerusalém nali. Judeunae hiyeta kaxekakaite majudeuneharenae ana xoalini hare tyomaha maheta ekakoa” — nexa. 12 Wasema hatyo hoka wamaikohare wityotya naliyerenae wihinaeharenae kakoa hoka Paulo máxanene waoka Jerusalém nali xeta. 13 Xakore hoka nexa wihiye: — Xoana hoka nikare xitiyita hoka xexamaikoalinikijita natyo? Xiyaiya, maisa noxolatyaki maheta taita xini nomimiye notyaonita. Nomimiye tehitiya notyaonita noxaisaki Jerusalém nali niyahare Xekohaseti Jesus hiyeta — nexa. 14 Wiwatyalini xakore hoka maisa semaxemaita wiraine hoka hatyaoseta wexa: — Maika Enore aokitere akereta kaomaka. 15 Wahase nali wisaona hoka hatyo najikinita wakaiseheta wixiyeharenae hoka wiyanehitiya Jerusalém xeta. 16 Haiyanae wihinaeharenae wenakalati Cesaréia nalitarenae tyoaha wiyema. Nolokaha wiso hatyako hoka nali wisaona. Hatyo hati xekohasehare atyo Menasom nexarexe. Chipre nalitare, toahiyita Jesus koamaniya tyaonita. 17 Wiyane wikaoka Jerusalém nali hoka wihinaeharenae waiye mokaha wiso haihalahareneha kakoa. 18 Kamaetali hoka Paulo tyoa wiyema Tiago waiya maheta. Tyotya Jesus koamaniya tyaoniterenae nityohalitiranae nali makere hohisakoita. 19 Hatyaoseta Paulo katyawaxa ihiyeha hoka xakaihakatya ihiyeha, tyotya Enore xoalini hare tyomehenere ihiyeta majudeuneharenae koni tahi akiti. 20 Hatyo exakaihakala semaha hoka ihalahareha Enore kakoa. Hatyaoseta nexaha Paulo hiye: — Hiyaiyehena, kahare wihinaehare judeunae tyaonaha Jesus koamaniya hoka Moisés xaotyakira xema kinatere tyaonahitaha. 21 Exakere haiyanai semahitaha hitahi: haotyakijita judeunae hawaikoherakoa nonitata haware tyaoniterenai kasani maisa tyaonaha Moisés xaotyakira xema haokare aokaha. Haotyakijita tehitiya maisa ityaninaeha nomanere milihi xaikotyaka haokare, exahe maisa tehitiya ityaninaeha judeunae nawenanaho tyaona haokare aokaha. 22 Hoka kala kalikini koxaka semaha ali hikaokene tahi. Xoare ite wisomehena hoka tyakekohenaha hiso? 23 Kala maisa hoka exakere hisaona: ali 4-hare haliti tyaonita winekoni, Enore ana xoalini hare iraihenahere tyomaha aokowihenahere akereta tyaonaha maheta. 24 Hiyane exemaha hoka tihaharetyoahenahitehenere nali hatihaharetyoaheta tehitiya. Hatyaosetaite habakatya enomanaha hoka talowalisaha hakaiyeheha. Hatyo hiyetaite iraehenahere hitahite maisa aliterexe xini aohenahitaha. Hoka tyotyahaite Moisés xaotyakiraho xema nawenatyasehare aohenahitaha hiso. 25 — Hoka Jesus koamaniya tyaohenere majudeuneharenae ana atyo koxaka babera waxikatya. Exakerexe: “Awa atyo xanisa eteti enore metalaharenae ana fetatyaka. Awa atyo kirakahare timalane xikanakaira, exahe kirakahare kakirolokasetyaka kaxaisakiterehare nete. Awa tehitiya atyo ohiro kakoa iniyalahare xisoma”, wexa. 26 Hatyaoseta Paulo irae hatyo 4-harenae kakoa hoka kamaetali xane exemaha tihaharetyoahenahitaha maheta. Hatyo najikinita xane Iraexatyakalati Hanako isoa kaexakatya maheta hatihaharetyoaneha ferakene miyane hoka kirakahare xaisaka fetatyaka ferakene aose xane hikoa. 27 Hatyaoseta exaimenekolaose etake 7-ki ferakenexe tihaharetyoati okoi tyotehena hoka haiyaharenae judeunae Ásia koa nalitarenae waiyaha Paulo Iraexatyakalati Hanako hoka hatyaoseta iraetanakotyaha haliti hisoakerenae hoka otokaha Paulo. 28 Hoka kawihenahitaha: — Xakahinaehena wiso, Israel yerenae! Exe haliti atyo tonakoaita, aotyakijita tyotya hakakoare koa, majudeuneharenae kahalakoahare Israel yerenae kakoa maheta. Kasani maisa judeunae xaotyakiraho tyakekoha aokare, exahe maxaimanisaka Wiraexatyakala Hana aokita. Hiyaiya, kalikini ali majudeuneharenae nolokita Iraexatyakalati Hanako hoka aiyalakotya exe waiyexe ako — nexaha. 29 Koxaka waiyaha Trófimo Paulo kakoa Jerusalém nali, hoka motyala Paulo isoa ekakoa Iraexatyakalati Hanako aokahitaha hoka nikarahitaha. Trófimo atyo Éfeso nalitare. 30 Hatyo mawaiyekehalakiti kasemaka hakakoare Jerusalém nali hoka hatyo nali tyaoniterenae tema tyoaha. Hatyaoseta otokaha Paulo, nolokehekoatyahene Iraexatyakalati Hanakota. Aihikoahenahitene hoka jihohenahitaha Iraexatyakalati Hana. 31 Okoi halitinae aisehena Paulo hoka sorarenae xekohasehare sema hatyo Jerusalém tyaoniterenae xalijiniharene. 32 Hatyaoseta kaholawaka ahohisakoatya sorarenae exekohasenai kakoita hoka tema xane hikoaha haliti hisoakere koni. Hatyo halitinae waiyaha sorarenae xekohasehare, sorarenae xoaha hoka halakisaha Paulo hamokohekoalaha. 33 Hatyaoseta sorarenae xekohase xane hikoa Paulo ana hoka otokene hoka exolatyaka hinamahi kamatiherahi kakoa aoka. Hatyaoseta axehenahene: — Xala exe haliti? Xoare tyoma? 34 Hatyaoseta halitinae kawiyahena kinatyaxa, haiyanae hahekore, hahekore xakini. Kaxiyehare irae ahitaha hoka sorarenai xekohase ana maisa waiyekehalakere nikare enawenaneha. Hoka Paulo kolatyaka aoka sorarenae tyaonitere hati kalorexe ako nali. 35 Xane kaokaha ekakoa kakohakalati haliya hoka sorarenae kolatyaha Paulo halitinae nonitata, exaisaka aokahitaha hoka. 36 Exemaha tyoahitaha kawiyatyahitaha: — Xaisehenene, xaisehenene — nexahitaha. 37 Paulo xane mohenaha sorarenae tyaonitere ako hoka nehena sorarenae xekohasehare hiye: — Xoana waiyehenaiya nirae hikakoa? — Xoana hawaiyore Grécia yerenai xako hiraeta? 38 Xoana maisa etake Egito tare xini hiso hoka toahiyaseta xalijininiharexenae taita 4.000-hare hanoloka hoka hiyane maharexakahare nali hoka hikirakaharetere xini? 39 Hatyaoseta Paulo nehena ihiye: — Natyo atyo judeu, wenakalati Tarso nali atyo notyaona, Cilícia koa nali. Tarso atyo wenakalati masakare waiyexe. Xoana, waiyehenaiya hahalakisa natyo hoka nirae exe halitinae kakoa? 40 Hatyaoseta sorarenai xekohasehare halakisene irae maheta hoka Paulo tityoa kakohakalati heno hoka hakahe kakoa aimenekotya mema tyaonaha hoka irae ekakoaha maheta. Hatyaoseta tyotya halitinae mema tyaonaha hoka iraehena ekakoaha hebreu xako hoka nehena:

Atos 22

1 — Nohinaeharenae, inityohaliti harenae, xasemehena niraini nakahawaonitaretyoawi maheta — nexa. 2 Iniraene hebreu xako semaha hoka mema kaiserehare tyaonaha. Hatyaoseta Paulo nehena: 3 — Natyo atyo judeu, notyaona Tarso, Cilícia koa nali. Xakore hoka ali Jerusalém atyo nokaxanaetyaki, Gamaliel atyo noxaotyakisase. Hoka wahetakomaniyereharenae nawenanaho nokaxaotyakisakihenere maisa mahowitihare xini xakore hoka notyaona exema kaiserehare. Enore koamaniya ene notyaonita, ali kalikini xiso xisaonitere akereta. 4 — Naisa naokowita, noxalijinihareta ene Jesus koamaniya tyaoniterenae xahita. Ena ohiro harenae nolatya hoka berexo ako namoka. 5 Sacerdotenae xekohasehare, judeunae nityohalitiranae ana atyo exe niraetereharenai waiyekehalakita. Hiyaiya, xairatyaha babera wihinaeharenae judeunae Damasco nali tyaoniterenae ana hoka isahitaha nomani. Hatyo babera kakoa noxani nali naberexotya maheta Jesus xema maniya tyaoniterenae kamatiherahi kakoa hoka Jerusalém xeta nakolatyahitene, iniyalahare kaxomokakaha maheta. 6 — Noxanita Damasco xeta hoka okoi nokaokihena hoka kala totahikoahena hare hoka eharehena rota enokoata werokakoa moka noxahiti. 7 Hatyaoseta nexoa waikoa hoka nasema iraiti: “Saulo, Saulo, xoanere hoka hiyalijinihareta noxahiti?” nexa. 8 hiso, Xekohaseti?” nomi. Hoka nehena: “Natyo atyo Jesus Nazaré yere hikirawanetere”, nexa. 9 Nohinaeharenae tyoiterenae noximi waiyaha exaokanala xakore atyo hoka maisa atyo semahitaha iraehenere nokakoi niraene. 10 — Hatyaoseta naxehitiyene: “Xekohaseti, xoanaite notyaohena?”“Hainakoahetehena hoka hiyanehena wenakalati Damasco xeta. Nalite iraehenaha hikakoa, aliyakere xamani hisaona aokita Enore hoka”, nexa. 11 Hatyo xaokanatyakalati weroka nowaiyehenere mawaiyahakalatya natyo. Hatyo hiyeta nohinaeharenae otokahisaha natyo Damasco xeta. 12 — Hatyo nali hatya haliti tyaonita, Ananias nexarexe. Waiyexehare, wiyaotyakisakaho maniya tyaonita, exahe tyotya judeunae Damasco nali tyaoniterenae hoka aiminijitene. 13 Tyoa kaoka nohaliye hoka nehena: “Nohinaehare Saulo, hiyaiyakahetehena”, nexa nohiye hoka nowaiyakahetehena rotita hoka nawahakotya enomana. 14 — Hatyaoseta nehena nohiye: “Saulo, wahetakomaniyereharenae nEnorexa aoka hiso haomana, aokitere akereta hisaona maheta. Hatyo Waiyexeharexe Aohenere hiyaiya, exahe iniraine hikakoa hoka hasema aokita. 15 Hoka hiso atyoite hiyakaihena etahi tyotya halitinae hiye, tyotya xoalini hare hiyaiyehenereharenae, hasemehenereharenae xoaha”, nexa. 16 hatyahita? Haxehena Xekohaseti kahinaetya maheta hiso hoka hikabatixatyaka hoka iniyalahare hománe kamaotyanetyakeheta maheta”, nexa nohiye. 17 — Hatyaoseta nahaikoaheta Jerusalém xeta. Niraexatita ene Iraexatyakalati Hanako hoka nokaxawaiyanikisaki. 18 Nowaiya Xekohaseti hoka nexa nohiye: “Hiyanehetehena rota ali Jerusalém nalita. Hiyaiya, aliyerenae atyoite maisa semaxematya aokowiyahitaha hiyakaini notahi akiti”, nexa. 19 — Hoka nomihena: “Xekohaseti, waiyekehalakita atyo enomanaha judeunae xahohisakoatyakala hanako nihatyaka noxani hoka naberexoitere namokonasetitere hikoamaniya tyaoniterenae namokonasetiterehare akiti. 20 Exahe Estêvão hitahi xakaisasehare aisehenahere xowaka natyo tehitiya nali notyaonita, nakahinaetyahitene. Nokaxaikota exaisasenai nima”, nomi. 21 — Xakore hoka Xekohaseti nehena: “Hiyanehena, natyo atyoite naxikahena hiso seko akiya majudeuneharenae koni”, nexa. 22 Hatyo kijiya Paulo niraene halitinae semaxematya hoka hatyaoseta nexa kawiyahenaha: — Xaisehenene. Waiye xaisaka. Maisaiya xoare maheta maxaisakita — nexaha. 23 Kawiyatyahitaha, xaxakahitaha haimanasenaeha, iyaxati harenae eno maniya xawatyahitaha. 24 Hatyaoseta sorarenae xekohasehare Paulo xaisoakisakeheta aoka sorarenae tyaonitere hanako nali. Emokonasetyaka aoka, xakai maheta xoare hiyeta xamani judeunae kirawanetene hoka kawiyalijiterene tahi. 25 Olatyahene mokonasetyahene maheta hoka Paulo nehena haxotokasehare sorarenae kaxaikotyasehare hiye: — Xoana ehekoretaiya xamokonasehena Roma yere? Xoana ehekoretaiya xamokonasehena hatya, etahi masemakahareta? 26 Iniraene sema hatyo sorarenae kaxaikotyasehare hoka xane haxekohase ana hoka nexa ihiye: — Hiriharíra exehare hisomiterehare kakoa. Exe haliti atyo Roma yere — nexa. 27 Hatyaoseta sorarenae xekohasehare xane irae Paulo kakoa maheta hoka nexa axene: — Hiyakaihena nohiye. Xoana aliterexe Roma yere hiso? — Há, aliterexe — nexa Paulo. 28 Hoka hatyo xekohaseti nehena: — Natyo tehitiya Roma yere. Kalore nabakatya nikare notyaona maheta — nexa. Xakore hoka Paulo nehitiya ihiye: — Roma yere terota atyo natyo notyaonehenereta — nexa. 29 Hatyaoseta Paulo axaha maheta haiyaharenae ehaliya tyaoniterenae kikisoaheta rotita. Hatyo sorarenae xekohasehare maira, Paulo nawenane tahi sema hoka exolatyaka aohenere hiyeta. 30 Hoka sorarenae xekohasehare waiyekehalaka sema aokowita, xoare hiyeta xamani Paulo xaisaka judeunae aokahitaha hoka. Hatyaoseta kamaetali kamatiherahi niyakeheta Paulo hiyeta aoka. Hatyaoseta sacerdote xekohaseharenae, inityohalitiranae harenae xahohisakakoatyoane aoka. Hatyaoseta wakatya sorarenae hoka kolatyaha Paulo hoka enahalakoaha mokahene.

Atos 23

1 Hatyaoseta Paulo kinatya wahakotya judeunae nityohalitiranae ana hoka nehena: — Nohinaeharenae, kalikini kijiya maisa xoare iniyalahare Enore haoti notyomare. 2 Hoka sacerdotenae xekohasehare Ananias, Paulo kanasako mokotyaka aoka ehaliyita tityoiterenae hiye. 3 Hoka Paulo nehena Ananias hiye: — Teraharetyoare! Maika Enore iniyalahare moka hiso. Hatyaose hisokita Xaotyakiyaho aokitere akereta hasema haokowita notahi akiti. Xoana hoka nomokotyaki haokita? Maisa atyo nikarexe xini Xaotyakiyaho. 4 Hatyaoseta halitinae Paulo haliyita tityoiterenae nehena: — Xoana hoka iniyalahareta hiraeta sacerdotenae kalorexe, Enore wakanehare kakoa? 5 Hoka Paulo nehena: — Nohinaeharenae, motya atyo maisa sacerdotenae kalorexe xini naokita. Hiyaiya, Iraeti Waiyexe nanekoa atyo nexa: Awa atyo hikaxaikone hotyali xekohase tahi iniyalahare hirae. 6 Hatyaoseta waiyekehalaka Paulo ana. Hatyo kalorexenai koni haiyanae saduceunae hotyali, haiyanae fariseunae hotyali xoaha. Hatyaoseta Paulo kinatyaxa irae: — Nohinaeharenae, fariseu ityani atyo natyo, fariseu tehitiya natyo.“Maikaite kamatinae kaseheta”, nomitere hiyeta kalikini exakere nokaxomokakita — nexa. 7 Nexa Paulo irae hoka fariseunae, saduceunae kinatyaxa irae kakoaha hoka hahekore xakini kalorexenae ahekotya. 8 Maisa atyo saduceunae tyakekore kamatinae kaseneheta akiti, exahe maisa atyo anjo, isekohaliti aka enomanaha hoka maisa tyakekoreha. Hoka fariseunae atyo tyotya hatyohare tyakekota. 9 Hatyaoseta masakare kinatyaxehena iraekakoahitaha. Haiyanae fariseunae Xaotyakiyaho kakoa waiyoreterenae tityoaha hoka nehenaha iraehenaha kinatyaxa: — Womana atyo exe haliti maisa xoare hare iniyalahare tyomare. Kalaiya maisa hoka isekohaliti xamani, anjo xamani iraeta ekakoa — nexaha. 10 Kaheneharehena hoka sorarenae xekohasehare mawaiyeharehena. Aisahaiya Paulo aokita hoka sorarenae axikatya iyehetahene maheta enekonitaha hoka kolahenahitene sorarenae tyaonitere nali maheta. 11 Hatyo najikinita makiya Paulo ana Xekohaseti kaotyaka hoka nexa ihiye: — Awa atyo himaira! Koxaka atyo hirae notahi ali Jerusalém. Nikareta tehitiyaite Roma nali hiraehitiya. 12 Kamaetali haiyaharenae judeunae ahohisakoatyakakoaha hoka maxaisaneharetatahaiya Paulo maisa kanakairahitaha, maisa terahitaha hekoti aokowiha. 13 Hatyo nikare ahekoiterenae atyo 40-hare jiyare. 14 Hatyaoseta xane iraeha sacerdotenae xekohasenae, judeunae nityohalitiranae xoaha kakoa hoka nexaha: — Exakerexe owa wirae kakoa: maisaiya xoare wikanakairihitita Paulo wimaxaisanehareta. 15 Hoka maika xiso kalorexenae xiraehena sorarenae xekohasehare kakoa hoka Paulo ali noloka.“Maika waiye wasema waokowita etahi akiti”, xexa ihiye. Hoka wimemerite wisaona kaokehenere nahitita waisene maheta — nexaha. 16 Xakore hoka Paulo nahahalo ityani sema nikare exahekolaha hoka xane sorarenae tyaonitere nali hoka tyotya xakaini Paulo hiye. 17 Hatyaoseta Paulo kawisa hatya sorarenae kaxaikotyase hoka nexa ihiye: — Hiyane exe xoimahaliti kakoa xiyekohase nali. Hoka xoalini hare tahi xakai maheta — nexa. 18 Hatyaoseta sorarenae kaxaikotyase xane ekakoa haxekohase nali hoka nexa ihiye: — Etake Paulo berexoako tyaonitere kawisa natyo hoka exe xoimahaliti nanoloka homana xoalini hare tahi xakai hihiye maheta aoka. 19 Hatyaoseta exekohase otoka xoimahaliti ekahe hiye hoka xane ekakoa hamaniya hoka axehenene: — Xoare hiyakai haokowita nohiye? 20 Hoka nehena: — Judeunae kasani makani Paulo hakolatya kalorexenae ana aokaha. Kasani waiye kaiserehare sema aokowitaha, hamaoseralaha. 21 Hoka awa atyo hityakekohena iniraeneha. Hiyaiya, 40-hare jiyare ite wahahena Paulo aisaha maheta. Tyotya nikare ahekohenerenae maisa kanakairaha, maisa teraha aokowihenahititaha Paulo hamaxaisanenehareha nahitita. Nikare tyaonaha aokowiha. Kalikini memere tyaonahitaha, atyahahita hiraine xahita taita. 22 Hatyaoseta sorarenae xekohasehare nehena ihiye: — Awa atyo hatya hiye hiyakaihena exe hiyakaitere nohiye — nexa hoka axikaheta xoimahaliti. 23 Hatyaoseta sorarenae xekohase kawisa hinamahare sorare kaxaikotyasenae hoka nehena ihiyeha: — 200-hare sorarenae, 70-hare kawalo henore, 200-hare tonotyakalatikase kakoarenae xoaha memere xamoka hoka Cesaréia xeta xaneha. Maika ximemere xisaona hoka awisa makiya xiyane. 24 Maika Paulo ana tehitiya kawalo memere xamoka ehainali maheta hoka waiye xiyane ekakoa kalorexe Félix nali — nexa wakatyahene. 25 Hatyo hekota sorarenae xekohasehare xairatya babera exakerexe: 26 Xoana waiye hisaonita, kalorexe Félix? 27 Judeunae otoka exe haliti hoka komita ene aisahene. Hoka nasemehena atyo, Roma yere atyo hoka nosorarexinae kakoa wiyehetene hoka maisa aisahitene. 28 Hatyaoseta kasani waiye nasema naokowita etahi akiti hoka noxani judeunae nityohalitiranae ana ekakoa, xoare hiyeta xamani kirawanahitene hoka. 29 Hatyaoseta waiyekehalaka nomani. Maisa xakore nika xoare tyomare hoka kaberexotyaka, kaxaisaka harenae aokahitaha. Haxaotyakisakahoha hiyeta nika nikare mokahitene. 30 Hatyaoseta nasemehitiya judeunae aisene aokowitere akiti hoka hatyo hiyeta naxikatene homana. Exahe nirae ekakoaha hoka xaneha hinali xeta hoka hihaotisa iraeharehenahitiyene naoka hoka. Eko xoaha, Cláudio Lísias. 31 Hatyaoseta haxekohaseha aokitere akereta sorarenae tyaona. Makiya xaneha Paulo kakoa wenakalati Antipátride nali kijiya. 32 Kamaetali hatyo nalita sorarenae haikoaheta sorarenae tyaonitere nali xeta, hoka kawalo henorenae taita xanehitiya Paulo kakoa. 33 Xane kaokaha ekakoa Cesaréia nali hoka babera isaha kalorexe ana hoka Paulo tehitiya halakisaha enomana. 34 Hatyaoseta kalorexe kaixaretya babera hoka axa Paulo nawenakalakoa tahi akiti. Waiyekehalaka enomana Paulo atyo Cilícia koa tare hoka nexa ihiye: 35 — Hiraeharetyasenaite kaokehena hoka nasemehitiya hitahi — nexa ihiye. Hatyaoseta eberexotyaka aoka Herodes hana hati wahaharexe ako.

Atos 24

1 Hatyaoseta 5-ki ferakene najikinita sacerdotenae xekohase Ananias xane Cesaréia nali, haiyanae judeunae nityohalitiranae, hatya Tértulo nexarexe xoaha kakoa xane. Tértulo waiyore iraeta hoka. Xane kaokaha kalorexe Félix ana hoka iraeharehenaha Paulo. 2 Hatyaoseta kawisaha Tértulo hoka hatyo iraeharehena Paulo hoka nehena: — Xekohaseti kalorexe Félix, waiye hamokita wiso judeunae hoka wimehexaikohare wisaonita, haxakaihitita wawenane waiye wisaona maheta. 3 Wihalahareta hikakoa taita tyotya wenakalatinai koa, xoalini hare hijitereharenae womana hiyeta. 4 Hoka kasani maisa nahowitihalikisa naokowiye hiso. Hatyo hiyeta ininaitaite noxakai exe haliti tahi hoka hasemehena niraini. 5 — Exe haliti maisa waiyexe! Judeunae koni hakakoare koa xane hoka kaxiyehare mokita enawenaneha. Hatyo Nazaré yere koamaniya tyaoniterenae xekohase tehitiya tyaonita. 6 Maisa tehitiya aiminijita Iraexatyakalati Hana. Hatyo hiyeta wotokene hoka wiyaotyakisakaho akereta ene wamokene waokowi 7 xakore hoka sorarenae xekohasehare Lísias tyoa iyehetene wonita sorarenae kakoa, komita ene maisa waiye xini mokita wiso. 8 Hatyaoseta hatyo Lísias ali hahalakoa tyoa iniraeharetyasenae hoka iraeharetene aoka. Kalikiniya exe haliti haxa hoka tyotya wiraetereharenae taitaiya aliterexe hasema etahi — nexa. 9 Hatyaoseta judeunae kahinaexatya iniraene hoka nehenaha: — Alitere aokita — nexaha. 10 Hatyaoseta kalorexe aimenekotya Paulo ana irae maheta iniraeneha nahalakoa hoka hatyaoseta Paulo nehena: — Wahehena kalorexe hisaoniterehare akiti judeunae koni atyo waiyekehalakita nomani. Hiyeta hoka nihalahalini kakoa niraehena iniraineha nahalakoa hihaotita, kalorexe. 11 Kalikini 12-ki ferakenehena notyaohitita Jerusalém nali noxani Enore kakoa nihalaharehenere najikinita. Haxaiya haiyanae ana hoka,“Aliterexe aokita”, nexahaiya hihiye. 12 Maisa exe aokahitereha akereta xini notyaonita. Maisa kinatyaxa niraexe xala harenae kakoa Iraexatyakalati Hanako, exahe xahohisakoatyakalati hanako. Maisa hakiti hekoti xoalini hare iniyalahare notyomare wenakalati Jerusalém nali. 13 Hoka maisaiya aliyakere exehare notahi iraeterehareha hatyonaiha aliterexe aokahitaha hihiye. 14 Xakore hoka exe taitaite noxakai hihiye: aliterexe atyo“Wenati Waiyexaho” xema notyaonita hoka hatyohare atyo judeunae iniyalahare aokahitaha. Exakere atyo notyaonita Enore koamaniya: Notyakekota Moisés xaotyakiraho tyotya, exahe Iraiti Xakaisaseharenae xairala harenae hoka. 15 — Atyahahitere akereta natyahita Enore xahita: “Tyotyaite kamatinai kaseheta, waiyexeharexenae, mawaiyexehareharenae xoaha”, nitere hakakoa wityakekota. 16 Hiyeta hoka nawenani kakoa naiyaterityoita, kasani Enore haoti waiye notyaona naokowita, exahe halitinai haoti hoka — nexa. 17 — Waha terehokoane nomaxaninitere Jerusalém najikinita noxani nali xeta olo nakolatya nohinaeharenae maoloxaharenae ana maheta, exahe kirakahare naisa hoka nafetatya Enore ana maheta. 18 Nikare notyaonita hoka hatyo kirakahare nafetahenere najikinita haiyahare judeunae waiya natyo Iraexatyakalati Hanako. Hatyo xowaka maisa kahare haliti tyoare noximi, exahe hoka maisa xoare hare iniyalahare notyomare. 19 Xakore hoka haiyahare judeunae Ásia koatarenae exowaka nali tyaonita hoka waiyaha natyo. Hatyonaiya atyo ali tyoaha iraeharetyaha natyo hihiye hoka ehekoriya, iniyalahare xamani aliterexe notyomita hoka. 20 — Exahiya exe halitinae xoare xamani inityohalitiranae sema iniyalahare nománi tahi enahalakoaha noxanihenere xowaka hoka xakaihahene hihiye. 21 Hatyo xowaka natityoa enahalakoaha hoka kinatyaxa nomi taita: “Maikaite kamatinae kaseheta. Hiyeta hoka kalikini exakere xamokita natyo” — nexa Paulo. 22 Hatyaoseta Félix, Wenati Waiyexe koamaniya nawenatyaka akiti waiyekehalakita enomana hoka nehena: — Maikaite sorare xekohasehare Lísias kaokehena hoka nahekotya hitahi hoka kamiyane — nexa. 23 Hatyaoseta sorare xekohase hiye irae hoka sorare moka Paulo kaxaikotyase maheta aoka. Kasani waiye kaxaikone aoka, exahe hoka ihinaeharenae kotare tyoa waiyahene hoka kahinaetyahene xoalini harenai kakoa aoka. 24 Hatyo najikinita, wahehena hoka Félix tyoa haiyanityo Drusila kakoa. Judeunero atyo exanityo. Hoka kawisa Paulo, semaha iniraine Jesus Cristo koamaniya nawenatyaka akiti maheta. 25 Hatyaoseta Paulo iraehena wenati waiyexe tahi, kaxaikoawiti, exahe xaxalisati miyanitiye xowakehena harenae tahi hoka Félix maira hoka nehena: — Kalikini hiyanehetehena, haxowakaite nakawihitiya hiso hoka waiye nasemehitiya hiraine — nexa. 26 Motyalaite Paulo olo isa enomana aokita hoka hatyo hiyeta fera kawijitene hoka iraeta ekakoa. 27 Hatyaoseta hinama terehokoane najikinita hatisa kalorexe tyaohena Félix wenekoare, Pórcio Festo nexarexe. Hoka Félix xanehetehena hoka Paulo berexo akota halakisa judeunae aihalahalinikisa maheta.

Atos 25

1 Festo kaoka hoka hanamaki taitata tyaonita Cesaréia nali hoka xane Jerusalém xeta. 2 Xane kaoka hoka sacerdotenae xekohasehare, judeunae nityohalitiranae xoaha iraehena ekakoa, Paulo kakoa kahalakoaharahitereha tahi akiti. Hoka axaha Festo, 3 kasani Paulo Jerusalém xeta axikatya aokaha. Kasani Paulo tyoa hoka ahotita aisahene aokowiyahitaha hoka. 4 Hoka Festo nehena ihiyeha: — Paulo atyo berexo ako tyaonita Cesaréia nali. Nahaikoahetehenaite nali xeta hoka 5 maika xinityohalitiranae tyoa noximi hoka iraeharetyahene nohaotita, xoare xamani iniyalahare tyoma xaokita hoka — nexa. 6 8-ki ferakene xamani, 10-ki ferakene xamani ala Festo tyaona ekakoaha hoka hatyaoseta haikoaheta Cesaréia xeta. Kamaetali hoka xane tyoka kalorexe nokahakalaose hoka kawisa Paulo. 7 Paulo kaoka hoka judeunae, Jerusalém nalita tyohenerenae exahiyatyahene hoka iraeharehenahene hairawaneha. Xakore hoka maisa xoare hotikisare Festo tyakekohena maheta iniraeneha. 8 Hatyaoseta Paulo nehena kahawaonitaretyoawi maheta: — Maisa atyo xoare hare notyomare iniyalahare Moisés xaotyakiraho kakoa, maisa Iraexatyakalati Hana nomaxaiminirere, maisa Roma yerenae xekohase tahi akiti hoka iniyalahare niraexe — nexa. 9 Hatyaoseta Festo aihalahalinikisa maheta judeunae hoka nexa Paulo axa: — Xoana maisa Jerusalém nali hiyane hoka hatyo nali naxalisa hiso haokare hatyohare hiyeta? 10 Hoka Paulo nehena: — Ali notyaonita kalorexe nokahakala Roma yere nahalakoa nokaxaxalisaki mahetare aose. Hiyaiya, maisa atyo xoare hare iniyalahare notyomare judeunae ana. Hatyo hare akiti atyo waiyekehalakita homana. 11 Maisaiya atyo naiminijita Roma yerenae xaotyakiyaho, exahe iniyalahareya notyoma hoka nawaiye xaisaki haokita hoka nomimiye atyo notyaonita nokamani niyahare. Hoka exe irae ahitere notahi atyo maisa aliterexe xini hoka maisaiya xala hare aliyakere halakijita natyo enomanaha. Hatyo hiyeta noxani naokowita Roma nali Kalorexe sema maheta notahi hoka kamiyane maheta — nexa. 12 Hatyaoseta Festo hakahinaetyasenae kakoa irae hotohare hoka hatyaoseta nehena: — Hiyane tyare haokowita Kalorexe ana Roma nali hoka nalite hiyane — nexa. 13 Hatyo najikinita xekohaseti Agripa, Berenice kakoa kaoka Cesaréia nali waiyaha exahe katyawaxaha maheta Festo hiye. 14 Hatyo nali akaiki ferakenehena tyaonahitaha hoka Festo xakaihena Agripa hiye Paulo tahi hoka nehena: — Félix halakisa hatya haliti ali berexo ako. 15 Noxani Jerusalém hoka sacerdote xekohasenae, judeunae nityohalitiranae xoaha xakai nohiye kahalakoahare ahitere ekakoa tahi akiti. Hoka aokaha exaisaka nohiye. 16 Hoka nomi ihiyeha: “Roma yerenae maisa nikare masemakahareta aisetere. Iniraeharetyasenaeya hotohare atyo iraeharetene ehaotita hoka kairaeharetyakitere tehitiya irae hatahi, xoare xamani tyoma hoka”. 17 — Hatyaoseta ali kaokaha hoka maisa nohowitihareta. Kamaetali noxani kalorexe nokahakala heno notyoka hoka hatyo haliti nakawisa. 18 Hatyaoseta enahalakoaharenai kaoka xakore hoka maisa iniyalahare enómane tahi xakaitaha, nahekohenere akere. 19 Hawenanahoha xemere taita nika nikare mokahitene. Hatya haliti koxaka wainihenere Jesus nexarexe xemere tehitiya nikare mokahitene. Hoka Paulo atyo hatyo haliti kaseta aoka. 20 Hoka komita ene maisa waiyekehalakita nomani hatyo akiti. Hatyo hiyeta Paulo naxa, xoana Jerusalém nali xamani xane aokowita hoka hatyo tahi akiti kakoa kaxaxalisaka hatyo nali aokita hoka. 21 Xakore hoka Paulo Roma nali xane aokowi Kalorexe sema maheta etahi hoka kamiyane maheta. Hoka hatyaoseta berexo ako exomokaka naoheta naxikahenerene Kalorexe Roma nali tyaonitere ana kijiya. 22 Hatyaoseta Agripa nexa Festo hiye: — Kasani natyo tehitiya nasema naokowi hatyo haliti niraene. — Maika ite makani hasema iniraene — nexa Festo. 23 Kamaetali Agripa Berenice kakoa mokaharetyoa hoka isoa kahare haliti, sorarenae, xekohasetinae hare kakoa. Wenakalati kalorexe tyaoniterenae hare kakoa isoa semaxematyaha maheta. Hatyaoseta Festo Paulo kawisa. 24 Paulo isoa hoka hatyaoseta Festo nehena: — Xekohaseti Agripa, exahe xiso ali tyaoniterenae hoka xiyaiyehena exe haliti! Exe kakoa aliyere judeunae, exahe Jerusalém nali tyaoniterenae hoka kahalakoahareta hoka exaisaka aokahitaha nohiye. 25 Xakore hoka nomani atyo maisa xoare hare tyomare hoka exaisaka aokahitaha. Hoka haxaxikatyaka aoka Roma nali Kalorexe ana hoka exaokala akeretaite namokene. 26 — Hoka kalikini kakoita maisa waiyekehalakere nomani noxaxikali niyahare noxairali etahi akiti Kalorexe ana. Hatyo hiyeta ali nanolokene xahalakoa, exahe hiso xekohaseti Agripa nahalakoa kaisere hoka haxene maheta. Nikare ite hoka nawaiyore naxairatya etahi akiti. 27 Hiyaiya, nomani atyo hoka maisaiya aliyakere hatya eberexotyakahare tyaonitere haxikaita Kalorexe ana maxawaiyekehalakatyakahareta etahi akiti.

Atos 26

1 Hatyaoseta Agripa nexa Paulo hiye: — Hiraihena iniraineha nahalakoa. Hatyaoseta Paulo aimatya hakahe irae maheta iniraine nahalakoa: 2 — Xekohaseti Agripa, kalikini nihalahare hihaotita niraihena notahi akiti judeunae niraeharera natyo nahalakoa. 3 Hiso homana judeunae nawenane, xaotyakiraho harenae masakare waiyekehalakita. Hoka maika hasema niraini himaholowakeneta. 4 — Tyotya judeunae waiyita nawenani noxoimahalinitita kalikini kijiya, exahe Jerusalém nali hoka noxoimaharenitita kalikini kijiya. Noxoiminita nowaikohiri exahe Jerusalém nali notyaona, hatyo hare waiyekehalakita enomanaha. 5 Waiyekehalakita enomanaha, xakaihaiya aokowiha hatyo akiti hoka xakaihaha: noxoiminita atyo fariseunae nawenanaho notyaona. Fariseu nawenane atyo maisa mahowitiharexe xini. 6 Hoka kalikini ali notyaonita hoka exakere nokaxomokakita Enore isa aokowihenerehare wahetakomaniyereharenae ana natyahitere hiyeta. 7 Hiyaiya, wiso Israel yerenae hotyaliharenae atyo 12-hare hoka wawaiyetyahitaha Enore ferakoa, makiya harenae. Atyahahitaha tehitiya atyo natyo akereta Enore isa aokowiterehare xahita. Hoka hasemehena, Xekohaseti, hatyo natyahitere hiyeta exakere judeunae kahalakoahareta nokakoi. 8 — Xoanere hoka maisa xityakekore Enore xekasekiriheta kamatinae? 9 — Natyo tehitiya hetati ene nikare nahekoita hoka kalore nokahalakoihareta Jesus Nazaré yere koamaniya tyaoniterenae kakoa. 10 Jerusalém nali nikare notyaonita. Naberexotya kahare Enore kaxaikone hotyali, sacerdotenae xekohasenae niraene kakoare notyaona hoka. Exaisakaha aohenaha hoka natyo tehitiya naokita exaisaka. 11 Kahareki iniyalahare namokahitene xahohisakoatyakalati hananae nihatyaka, exahe namahokoanetita etyakekoneha. Aehalikisahitaha natyo hoka noxanita haiyanae wenakalatikoanae iniyalahare namokahene maheta. 12 Heko Paulo iraeta: — Nikare iniyalahare namokahene maheta, noxanita Damasco xeta sacerdotenae xekohaseharenae niraenexa xema hoka 13 exakere notyaona, xekohaseti. Totahikoahena hoka nowaiya xaokanatyakalati tyoanene enokoata, kamae xahehare werokene. Hoka hatyo xaokanatyakalati werokakoa moka nohoko haliya, exahe haiyaharenai tyoiterenai noximi hoko haliya hoka. 14 Wityotya wexoa waikoa hoka nasemehena atyo, iraehena atyo nokakoi hebreu xako: “Saulo, Saulo, xoana hoka hiyalijinihare noxahiti? Hisota atyo iniyalahare haxomokanikijoita. Bowi hatotokakala kase xahita tyahakahiyakatya hoka kawe mokoawitere akere atyo hisaonita”, nexa nohiye. 15 — Hatyaoseta naxene: “Xala hiso, Xekohaseti?” nomi. Hoka nexa nohiye: “Natyo atyo Jesus hikirawanetere”, nexa nohiye. 16 Hatyaoseta: “Hainakoahetehena, hatityoahetehena. Nowakanihare naoka hiso maheta nokaotyaki homana hiyakai maheta halitinai hiye kalikini hiyaiterehare, exahe exe najikinita nahotikihenerehare homana tahi akiti hiyakai maheta. 17 Nokaxaiko ite hiso judeunai nonitata, exahe majudeuneharenai nonita. Hiyaiya, hatyonai konite naxikatya hiso. 18 Hiso atyo ite haotyakihenahene hoka iniyalahare wenati nonitata wenati waiyexe maniya hamohenahitehenahene. Hoka Tihanare nonitata Enore koamaniya haxomokanikihenahitehenahene. Hoka tyakekohenahere natyo hiyeta ite iniyalahare enómaneha kamaotyanetyakeheta hoka Enore aohenere haomanere hotyalinai koni tehitiya tyaohenahitaha”, nexa. 19 Hatyaoseta Paulo hairaene halakihena maheta hoka nehena: — Xekohaseti Agripa, enokoata nokaxawaiyanikisakihenere atyo maisa nomatyakekonita. 20 Damasco nali hotohare noxani noxakai iraeti. Hatyaoseta Jerusalém nali, exahe Judéia koa hakakoare. Majudeuneharenae hiye noxakaihitiya. Hoka nomita ihiyeha, halakisaha iniyalahare háomaneha hoka Enore koamaniya tyaohenahita hoka waiye maniya tyaohenahitaha hoka katyakekotyakaha maheta. 21 — Hatyo hiyeta Iraexatyakalati Hanakota judeunae otoka natyo hoka aisaha aokowiha natyo. 22 Xakore hoka kalikini kijiya Enore kahinaetita natyo. Hiyeta hoka noxakaita iniraine tyotya halitinae hiye, wakaharenae, kalorexenae harenae hiye. Iraiti xakaisaseharenae Moisés xoaha xoalini hare kaotyakene tahi xakaihenahere akereta atyo noxakaita. 23 Hiyaiya, exakere atyo xakaihaha: “Enore Kalorexe Aohenere ite kaxaisaka hoka hatyo hotohare ite kaseheta. Hoka hatyota wenati waiyexe xaka kaxakaisaka judeunae hiye, majudeuneharenae xoaha hiye”. 24 Exakere Paulo hatahi iraeta ene hoka Festo kinatyaxa irae: — Hihatyahareta, Paulo. Kalore hikaxaotyakisaka hoka hihatyaharexe moka. 25 Paulo nexa Festo hiye: — Maisa atyo nohatyahareta xini, xekohaseti Festo. Waiye atyo noxahekoli tyaonita hoka aliterexe niraeta. 26 Hatyaoseta nexa xekohaseti hiye: — Xekohaseti Agripa, hihaotita niraeta hoka nihalahareta niraitere akiti kakoa, hawaiyore tyare exeharenae akiti kakoa hoka. Hiyaiya, maisa atyo hatyoharenae hakiti metaharexe akiti xini kaotyaka. 27 — Xekohaseti Agripa, xoana hityakeko Iraiti Xakaisaseharenae xakaini? Hityakekota terota naoka, xekohaseti. 28 Hoka Agripa nexa ihiye: — Xoana motya hiyahekola hiye hoka haxerore Cristo koamaniya nawenatyasehare notyaona haokita? 29 Hoka Paulo nexa: — Enore xaokalita ite hoka xoana haxerore xamani, xoana waha najikinita xamani ite Cristo koamaniya hisaona. Exahe maisa hiso taita xini hoka kalikini ali tyotya semaxemaiterenae kakoitaite natyo akereta Cristo koamaniya xisaona. Xakore hoka maisaiya atyo exehare kamatiherahi kakoa xikaberexotyakita. 30 Hatyaoseta xekohaseti Agripa, Festo, Berenice exahe tyotya haiyaharenae nali tyaoniterenae tityoahenahitaha hoka hikoahenahitaha. 31 Hikoahenahitaha hoka iraesekoatyaha hatyo tahi: — Exe haliti maisa xoare tyomita. Maisaiya xoare maheta kaxaisakita, kaberexotyakita harenae. 32 Hatyaoseta Agripa nexa: — Ikoiya awa Roma nali kalorexe tyaonitere ana kaxaxikatyaka aokita hoka kalikiniya kaxaihikoatyakeheta berexo akota.

Atos 27

1 Hatyaoseta axikatyaha aokowiha wiso Itália xeta. Hoka Paulo, haiyaharenai berexo ako tyaoniterenai harenai isaha sorare xekohasehare Júlio nexare ana. Júlio hotyaliharenai xaokaka atyo,“Kalorexe Augusto sorarexanai”, nexahitaha. 2 Hatyaoseta wakakoha kanowa ako wenakalati Adramítio nalitare. Ásia koa xetare hatyo kanowa. Hatyaoseta wiyane. Aristarco, Macedônia yere, wenakalati Tessalônica tare tyoa wiyema. 3 Kamaetali hoka wiyane wikaoka wenakalati Sidom nali. Júlio waiye mokita Paulo hoka halakisene, xane waiya hahinaeharenai hoka xoalini hare aokitereharenai isaha enomana maheta. 4 Hatyaoseta Sidom nalita wijiyehitiya hoka iyolirotikoa tyaohenere Chipre haliya wijiya, hoholati ehaikoawini wiyahita hoka. 5 Hatyaoseta wiyane wakatalatya Cilícia xa, Panfília xa xoaha. Hoka wiyane wikaoka wenakalati Mirra, Lícia koa nali. 6 Hatyo nali Júlio ahalakoatya kanowa wenakalati Alexandria nalitare. Itália xetare hoka hatyoako aisoakisa wiso. 7 Wiyanehitiya akaiki ferakene, wawaiyexakahare wiyaneta. Howitihare xakore hoka nikareta wiyane wikaoka wenakalati Cnido haliya. Hatyaoseta hoholati, ehaikoawiniheta wiyahita hoka wexahiyatya Creta iyolirotikoa tyaohenere nali. Hatyaoseta wijiya wenakalati Salmona maniya. 8 Nikare one kilihi makere, howitihare wiyaneta. Ekakoita wiyane wikaoka Xamematyoakalati Waiyexe aokahitere nali, wenakalati Laséia haliya. 9 Waha nali wisaona. Hoka hatyo xowakiya kahenehare netonatyaka tyaonita kinatya winiti hiyeta, exahe koxaka Iniyalahare Maotyanityaka hisehare ferakene kajiyane. Hatyo hiyeta Paulo nexa: 10 — Xasemehena, exe taite wijiyehitiya hoka kaheneharehena witonane tyaonita womana. Kolare ite meta, exahe kanowa ite hoka. Haiyanai ite waini tehitiya — nexa. 11 Nexa hoka Júlio, eberexotyakaharenai kolatyasehare maisa tyakekota Paulo niraene. Hoka kanowa kaxaikotyasehare, exahe kanowa xekohasehare xoaha niraene atyo tyakekota. 12 Hatyo xamematyoakalati nali maisa waiye xatyahakere tihere tyoteneheta xahita. Hiyeta hoka nalita wijiyehitiya aokahitaha hoka nikare konita wiyane wikaoka Fenice nali aokahitaha. Hatyo xamematyoakalati atyo Creta nali. Hatyo nali atyo kanowa xamematyoakalaose tihalo maniya, exahe one holola maniya hoka tyaonita. Hoka hatyo nali tihere tyoteneheta xahita watyaha akatya aokahitaha. 13 Hatyaoseta Egito maniyata inira hoholati kaokehena hoka ahekohenahere akereta kaxanetyaka aohenaha. Hoka wanoloheta kanowa xamemakisakala hoka wiyane Creta kilihi maniya. 14 Wiyaneta ene hoka eharehena rota hoka kinatyawiniti kaoka womana iyolirotikoa tyaohenere maniyata. 15 Hoka hoholasekoatya kanowa hoka hamaniyatere axanikisene hoka maisa aliyakere wiyane waokowitere notota wamohititene. Hatyaoseta wahalakisene hoka hoholati hoholatene wikakoare. 16 Hatyaoseta iyolirotikoa tyaohenere, Cauda nexarexe katyahe maniya wijiya. Hoka hatyo nali wijiyehena hoka howitihare wiyeheta kanowase. 17 Hatyaoseta kanowa xaitonakisaseharenai ainakihenahitaha kanowase. Hatyaoseta olatetyaha kanowa kalorexe olawahi kakoa kinatere tyaona maheta. Mairahitaha kanowa hoholatyaka kaiholokoa Líbia kilihi maniya xeta hoka exoakihenahitaha kanowa xaitonakisakala imiti taose hoka hoholati xema taita kanowa tona. 18 Hatyaoseta kahenehare kinatyawiniti heko tyaonita. Kamaetali hoka xawahenaha kolare kanowa akota onexaiya. 19 Nikare kamaetali hoka kanowa kaxaikotyaseharenai kanowa xiyehare xawatyaha onexaiya. 20 Kahareki ferakene maisa aliyakere wiyaiyare hekoti kamai, xoresenai. Hoka hekota hoholati hoholaita. Hatyaoseta wimakamanene xahita wahekoitere tyotya wonita hoka wikamane xahita taita watyahahena. 21 Wahehena wimanakairahare wisaonita hoka Paulo enenekeseneha tityoa hoka nehena: — Xasemehena, ikoiya niraini xasemaxematyare hoka Creta nalita wisaonare hoka maisaiya kalikini exakere wisaonare. 22 Hoka awa atyo ximawaiyeharehena. Maisaiya xala hare wainita. Kanowa taita ite meta. 23 Hiyaiya, exe xatini anjo Enore nalitare kaotyaka nomani. Enore kaxaikonehare atyo natyo, exahe enomana atyo nahakita. 24 Anjo kaotyaka nomani hoka nexa nohiye: “Paulo, awa atyo himaira. Hiyaiya, hiyanite hikaoka Roma yere xekohaseti nali. Maisaiya hiwainita, exahe exe xaneterenai hikakoa hoka maisaiya xala hare wainita”, nexa nohiye. 25 Hiyeta hoka awa atyo ximawaiyeharehena. Enore atyo notyakekota hoka iraehenere nokakoi akeretaite tyoma. 26 Xakore hoka hakiti iyolirotikoa tyaohenere nalite wiyane wahikoa hoka wikaxawatyaka — nexa Paulo ihiyeha. 27 Nikare makere wiyaneta. Hinama semanane najikinita, makiya, kinatya winiti hoholasekoaita wiso Mediterrâneo xa nali. Kala wahaxatihena hoka kanowa xaitonakisaseharenai ana waiyekehalakehena wahikoahena waikohe ana. 28 Hatyaoseta olawahi timenere kakoare xawatyaha one xaiya hoka 36-metrone hatekonexa hatyaose akiti. Wijiyehitiya hoka aimenekohenahitiyaha hoka 27-metrone hatekonexa taitehena. 29 Hatyaoseta mawaiyeharehenaha kanowa sehalinai hiye mokoxatyoane kakoa. Hatyo hiyeta 4-hi olawahi timenere kakoare exoakisaha kanowa tyokoli maniya maetonanetene maheta. Hatyaoseta iraexatyaha haxerore ferakoa maheta. 30 Hatyaoseta kanowa xaetonakisaseharenai tekoaha aokowihenaha kanowa akota hoka exoakisaha kanowase onexa. Hoka kanowa xamemakisakala exoakisahitaha enaheta maniya aokowiha, hamaoseralaha. 31 Hatyaoseta Paulo nehena Júlio, exahe sorarenai xoaha hiye: — Kanowa xaitonakisaseharenaiya halakisa kanowa hoka xiwaini — nexa. 32 Nexa hoka hatyaoseta sorarenai irikotya kanowase xola hoka halakisahene onexa. 33 Ferakoahena hoka Paulo iraehena ihiyeha, kasani kanakairaha aokita hoka nehena: — Koxaka 14-ki ferakenehena xatyahita taita hoka hatyoki ferakenenai maisa xoare hare xikanakairare. 34 Hoka maika kalikini xoalini hare xikanakairehena naoka. Xikanakairehena hoka maisa xiwainita. Hiyaiya, maisaiya xala hare sekase hakase hekoti mitita — nexa. 35 Hatyaoseta Paulo iya nakairati hoka ehaotyahitaha iraexatya Enore hiye. — Ehekore waiye hamokita wiso, Abá — nexa. Hatyaoseta iraka nakairati hoka kanakairahena. 36 Hatyaoseta aihalahalinikisahene hoka kanakairehenaha. 37 Kanowa ako wihohisakoane 276-hare. 38 Kanakairehenahere najikinita trigose sakone tyotya xawatyaha one xaiya, kanowa amala tyaona maheta. 39 Ferakoa hoka kanowa xaitonakisaseharenai ana maisa waiyekehalakihitita waikohe. Xakore hoka waiyaha one talakoanexa kaiholokoa hoka hatyo nali kanowa atakoakisaha aokowiha. 40 Hatyaoseta irikotyaha kanowa xamemakisakala nanohi hoka halakisahene one xaiya hoka aolikaha eremo, kanowa xaimoakisakala. Hatyaoseta kanowa nimitira taose ainakihenahitaha enaheta maniyere hoka kaiholokoa notota xane maheta. 41 Xakore hoka kanowa kolatyoa kaiholo waiyetoli tyaonitere hiye. Enaheta maniyere kolatyoa kaiholo hiye hoka ityokoli maniyere kinatyaxere taikakoahena. 42 Hatyaoseta sorarenai aisaha aokowihena eberexotyakaharenai, kasani maisa hatya hekoti enekonitareha kaiholokoa nali xane hikoa hoka tekoa aokareha hoka. 43 Xakore hoka sorare xekohasehare, kasani Paulo maisa kaxaisaka aokita hoka watyali ahene. Hoka hatyaoseta irae waiyore maxakoiterenai hiye hoka hatyonai hotohare one xaiya halaisoaha hoka maxakoaha kaiholokoa xeta aoka. 44 Irae tehitiya haiyaharenai mamaxakoaneharenai hiye. Hoka atya taose xamani, kanowa hiyetare taose hiye xamani otokoaha hoka malaloaha hoka maisa wainyahitaha aoka. Hatyo aokitere akereta wiyane wityotya watákoa kaiholokoa nali, maisa xala hare wainita.

Atos 28

1 Wiyane watákoahenere waikohekoa najikinita waiyekehalaka womana. Hatyo iyolirotikoa tyaohenere nexare nika atyo Malta. 2 Nali tyaoniterenai waiye moka wiso. Oneta hoka tiha aka tyaonita hoka kalore fakihityaha. 3 Hoka Paulo xane olahisetya mowisati hoka tyoa xawatita ene irikatyaose hoka owi tekoahena watere nonitata hoka alalatyoa Paulo kahe hiye hoka tyalokene. 4 Hatyaoseta hatyo iyolirotikoa nali tyaoniterenai, waiyaha owi xalalatyoane Paulo kahe hiye hoka nexaha: — Exe haliti ala aijitaterehare. Maisa wainita one xaiya, xakore hoka maisaiya maxaisakita — nexaha. 5 Xakore hoka Paulo xaxakahisa hakahe hoka owi irikatyaose exoa hoka maisa xoare kihixita hahiye. 6 Wahakotyahitaha taita enomana, motyaite faka ihiye xamani, xoana wainihena rota xamanite aokahitaha. Wahakohenaha mene enomana hoka maisa xoana tyaonare hoka hawarehare ahekohenahitiyaha hoka nehenaha: — Kala enore — nexaha. 7 Hatyo haliyaseta Públio nexarexe kawaikoherere. Hatyo atyo iyolirotikoa tyaohenere xekohasehare. Waiye moka wiso hahanako hoka hanamaki ferakene wisaona ehanako. 8 Enexe hokakita hoka ehokotyoita taita kamakoa, watyahiseta exahe ityako hare kaweta. Hoka Paulo xane isoa hoka iraexatya enomana, hakahe ekaokakisa ihiye hoka aiyatelikihetene. 9 Hatyo najikinita tyotya hatyo iyolirotikoa nali hokakiterenai tyoaha hoka aiyatelikihenahitene. 10 Hatyaoseta nali tyaoniterenai kahare xoalini hare isaha womana. Wijiyehitiya hoka wiyanene niyahare tyotya waokitereharenai isaha womana. 11 Hanamali kaimare iyolirotikoa wisaohenere najikinita wijiyehitiya hatya kanowa Alexandria tare ako,“Haximarene Kakoa Haxawalita Tyaohenerenai” nexarexe ako. Hatyo kanowa atyo iyolirotikoa nali atyahaheta tihere tyoteneheta xahita. 12 Hatyaoseta wiyane wikaoka wenakalati Siracusa nali hoka hanamaki ferakene wisaona. 13 Hatyaoseta wijiyehitiya hoka wiyane wikaoka wenakalati Régio nali. Kamaetali hoka África maniyata hoholati hoholahena hoka hatyo hiyeta hinamaki ferakene kakoita wiyane wikaoka wenakalati Puzuoli nali. 14 Hatyo wenakalati nali haiyaharenai tyakekohatiyenai ana wiyane wikaoka hoka hasemanane wisaona ehaliyaha aokaha. 15 Wihinaeharenai Roma nali tyaoniterenai sema wikaokene hoka tyoa ahalakoatyaha wiso wenakalati Ápio nali, exahe wenakalati Hanama Betetyakalati aokahitere nali akiti tehitiya haiyaharenai ahalakoatya wiso. Paulo waiyahene hoka ihalahare Enore kakoa, exahe ihalahare tyaona. 16 Wiyane Roma nali wikaoka hoka Paulo halakisaha hoka haxaokala ximita tyaona. Xakore hoka hatya sorare kaxaikotene. 17 Hanamaki ferakene najikinita Paulo kawisa judeunai nityohalitiranai, Roma nali yerenai, ahalakoatyahene maheta. Ahohisakoatyakakoaha hoka nehena: — Nohinaeharenai, maisa nokahalakoiharexe wihinaeharenai kakoa, exahe maisa nokahalakoiharexe wawenanaho, wahetakomaniyere harenai aotyakihenere wiso kakoa. Xakore hoka judeunai berexotyaha natyo Jerusalém nali hoka Roma yerenai ana isaha natyo. 18 Hoka hatyonai axalisaha natyo hoka halakihenahitaha natyo aokowiha, maisa maxemerehareta nokaxaisaki aokahitaha hoka. 19 Xakore hoka judeunai atyo maisa nohalakisakiheta aokita ihiyeha. Hatyo hiyeta naxahene hoka Kalorexe ana notyoa hoka sema notahi maheta. Xakore hoka maisa atyo natyohotyalihare niraeharetya maheta xini. 20 Hatyo hiyeta naxa xiso, nowaiyeheta xiso, exahe wirae kakoa maheta. Israel hotyalinai atyahitere xahita hiyeta nokaxolatyaki exe kamatiherahi kakoa — nexa. 21 Hatyaoseta nehenaha ihiye: — Maisa babera kaokare womana Judéia koa nalitare hitahi akiti. Exahe maisa wihinaeharenai hatyo nalita kaokehenaha hoka xakaiye wihiye hitahi akiti, exahe maisa iraeharetyareha hekoti hiso. 22 Xakore hoka wasema waokowita hiyahekola. Hiyaiya, wasemita atyo hakakoare hatyo hisaoniteraho kakoa kahalakoahare ahitere tahi akiti taita — nexaha ihiye. 23 Hatyaoseta aimenekotyaha haxahalakoatyakakoaneha ferakene Paulo kakoa. Hatyaoseta exaimenekolaha ferakenehena hoka kahareha xaneha Paulo tyaonitere nali. Witita hoka heko maka ihiye haxakaihakala ihiyeha kakoa hoka awaiyekehalakatya enomanaha wenati Enore koamaniya tahi akiti. Moisés xaotyakiraho, iraeti xakaisaseharenai xairala harenai tahi kakoa awaiyekehalakatya enomanaha hoka hotikisa Jesus tahi akiti enomanaha. — Hiyaiya, hatyo atyo Enore Kalorexe Aohenere — nexa ihiyeha, aiyateretyoa exahitaha. 24 Haiyaharenai atyo tyakeko iniraene hoka haiyaharenai atyo maisa tyakekota iniraene. 25 Hatyaoseta tyotya xanehenahitaha enonita hoka hatyo kakoa makere irae kakoaha. Xanehenahitehenere nahitita Paulo nexa ihiyeha: — Aliterexe nika Isekohaliti Waiyexe kaxaihakoretya Isaías hoka iraeta xahetakomaniyereharenai hiye. 26 Hiyaiya, exakere atyo nexa: Hiyanehena hoka hexa judeunai hiye: Xasemenite, xakore hoka maisaite waiyekehalakita xomana. Xawahakotyaite, xiyaiyenite xakore hoka maisaite waiyekehalakita xomana. 27 Hiyaiya, hatyo halitinai xahekola atyo maisa waiyexe. Jihotyahita hatanakoakonaeha, exahe jihotyahitaha haxosenaeha. Ikoiya awa nikare tyaonahitaha hoka haxosenaiha kakoaiya waiyehenahitaha, exahe hatanakoakonaiha kakoaiya semahita hoka waiyekehalakaiya enomanaha. Hoka tyaohenahitahaiya nokoamaniye hoka naiyatelikihenahiteniya, nexa Enore. 28 Hatyoseta Paulo halakihena hairaene hoka nexa: — Xasemehena, Enore atyo axikatya Iraeti Waiyexe majudeuneharenai ana kaiyakehenahitaha maheta. Hoka semahenite hoka aokahenite haomanaha — nexa ihiyeha. 29 Hatyaoseta semaha iniraene hoka xanehenahitaha. Hoka hatyo kakoaha makere kinatyaxa irae kakoaha. 30 Hatyo najikinita hinama terehokoane Paulo tyaona hati axehenere ako. Hoka kahare haiyaharenai xane waiyitene hatyo nali. 31 Xakaita ihiyeha Enore koamaniya nawenatyaka tahi akiti, exahe Xekohaseti Jesus Cristo tahi hare xakaita ihiyeha hamamairanenehare kakoita. Maisa xala hare mahokoanityare iniraine.

Romanos 1

1 Natyo Paulo naxairatya exe babera. Natyo atyo Jesus Cristo wakanehare exahe iniraene kakoare. Enore atyo aoka natyo hawakanehare maheta hoka axikatya natyo noxakai Iraiti Waiyexe maheta halitinai hiye. 2 Toahiya xowaka exe Iraiti Waiyexe kaxakaisaka iraiti xakaisaseharenae hiyeta. “Exe Iraiti Waiyexe halitinae anere”, nexa Enore hoka Iraiti xakaisaseharenae xairatene babera waiyexe nanekoa. 3 Enore irae Haisani Wiyekohase Jesus Cristo tahi, xekohaseti Davi hotyalihare nerekati exaokaka. Haliti waiyekoarehare akereta tyaona Davi ene nawenakala nali. 4 Enawenane waiyexe atyo kaotyaka kasehetehenere haiyatere kakoa xowaka hoka hatyo hiyeta Enore Ityani kaxaokaka. 5 Ihiyeta atyo Enore iraiti kakoare moka natyo Cristo hatene nahaka maheta. Tyotya haliti hotyaliharenai hiye noxakaini hoka tyakekoha exahe tyaonaha exema maheta. 6 Hoka hatyonai konitare atyo xiso Roma nali tyaoniterenai. Xisonai tehitiya atyo Enore aoka Jesus Cristo anerenai xisaona maheta. 7 Hiyeta exakere naxairatya xiso Roma yerenai ana, xiso Enore awaiyetiterenai exahe hahotyaliharenai aohenerenai ana. Maika wenati waiyexe, Wexe Enore mehexaikoharene exahe Wiyekohase Jesus Cristo xoaha nalitare tyaona xikakoa. 8 Exe hotohare nirae naokowita: Jesus Cristo hiyeta nihalahareta Enore kakoa xihiyeta. Hiyaiya, hakakoarehena xityakekone tahi semahitaha. 9 Xasemehena, Enore ana nahakita nihalahalini kakoa, Waiyexe Iraiti noxakaita Ityani tahi akiti. Natyo atyo niraexatya xomana tyotyaki ferakene. Hatyo akiti waiyekehalakita Enore ana. 10 Niraexaita xomana. Naxita Enore hoka exaokalitaiya hoka notyoa nowaiyeheta xiso. 11 Kasani nowaiyeheta xiso hoka naotyakisa naokowita xiso waiyexe kakoa hoka xikinatere xisaona maheta. 12 Exakere atyo nirae naokowita, kasani atyo wityotya, natyo, xiso xoaha atyo haxowakita wakahinaetyakakoa naokita hoka xikinatere xisaona notyakekoni hiyeta, exahe natyo tehitiya hoka nokinatere notyaona xityakekone hiyeta. 13 Nohinaeharenae, kasani exeharenae waiyekehalaka xomana naokita. Kahaliki xakore notyoa nowaiyeheta xiso naokowita hoka xoalinihare tyaonita nomani hoka maisa aliyakere notyoare. Kasani nohateni tehitiya kekoare xinekoni naokita, haiyaharenai majudeuneharenae koni nohateni kekoaretere akereta. 14 Nikarexe terota atyo nohateni: owiteneta tyaoniterenae, exahe seko tyaoniterenae, exahe koxaka kaxaotyakisakitereharenae, exahe mawaiyoreharenae harenai atyoite naotyakihena. 15 Hatyo hiyeta kalikini atyo nomimiye notyaonita Iraiti Waiyexe noxakaini kakoa xiso Roma tyaoniterenae hiye. 16 Maisa atyo nohaiharexe Iraiti Waiyexe noxakaini kakoa. Hiyaiya, hatyo atyo Enore niyatere iyeheta maheta tyotya tyakekohenerenenae. Judeunai hotohare ite, hatyaosetaite majudeuneharenai. 17 Hiyaiya, Iraiti Waiyexe atyo hotikijita womana hoka Enore atyo haliti waiyexe aokita wiso wityakekone hiyeta, hetatita, imiyane kijiya, Iraiti Waiyexe iraetere akereta: “Xala xamani atyoite Enore haliti waiyexe aoka ityakekone hiyeta hoka tyaota mene atyoite”, nitere akereta. 18 Hiyaiya, Enore xeharene atyo enokoata tyoita tyotya iniyalahare nomaseharenae ana. Hatyo iniyalahare háomaneha hiyeta atyo talatitaha Iraiti Waiyexe, kasani haiyanai maisa semahene aokareha hoka. 19 Enore atyo iniyalahare mokahitene. Hiyaiya, halitinai ana waiyekehalakita etahi akiti. Enore ta atyo hatyoharenai hotikisa enomanaha. 20 Hetati Enore waikohe tyomehenere xowakiyita, enawenane mawaiyakahare, iniyatere matyotenehare, enawaiyore harenai waiyekehalaka enómanenai hiyeta. Halitinai tyotya hatyoharenai waiyaha hoka hatyo hiyetaiya maisa xoare maheta teraharetyoahitaha. 21 Enore xakore waiyahitaha hoka maisa aiminisarahene, exahe hoka maisa ihalaharexeha ekakoa. Hatyo hiyeta exahekolaha maisa waiyexe, motya makaliroti exahekolaha tyaonita. 22 Waiyore xakore aokowitaha hoka hatyaharexeha atyo. 23 Enore makamanehare xema tyaonareha mahetare ene hoka enomakahare xema tyaonahitaha. Haliti xaimenekotyaka, kotehala, kirakahare, owi harenae xaimenekotyaka xema tyaonahitaha. Hatyoharenae atyo haenorexa aokahitaha. 24 Nikare atyo hatyo halitinai tyaonita hoka Enore atyo halakisahene hoka haxahekolaha iniyalahare ximita tyaonaha hoka xoalini hare iniyalahare kahaiharetyakere tyomaha hahinaeharenai kakoa maheta. 25 Enore niraene aliterexe atyo halakisaha hoka maoseratyati xema tyaonahitaha. Enore tyomehenereharenae xema atyo tyaonahitaha, maisa enomasehare xema tyaonareha. Enore nómanenai hiyeta ene atyo kaihalaharetyakehena ekakoa maheta ene. 26 Hatyoharenae tyomahitereharenae hiyeta Enore halakisahene hoka kahaiharetyakere tyomahitaha, exahe ohironae kakoita hoka haohironehatyanae kakoa iniyalahare tyomita. Maisa ene hatyoharenae kaomaka maheta ene xini. 27 Exahe enanae tehitiya hoka halakisaha ohironai hoka xane hatya haenanehatya kakoa iniyalahare, kahaiharetyakere tyomahitaha, kalore maiyasekakoahitaha hoka nikare tyaonahitaha. Nikare tyaonahitaha hoka hatyotaha atyo iniyalahare axomokanikisoahitaha hoka iniyalahare kaxomokakahitaha hatyoharenai hiyeta. 28 Maiha Enore tahi akiti aliterexe semaha aokowiyeha hoka iniyalahare xahekotyati isa enomanaha hoka tyomaha maheta xoalini hare hamaomanenehareha niyahare maheta. 29 Maisa waiye ahekotyareha, maisa waiyexeha. Xiyehaliti maiyasahitaha. Okoareha, aisahitataha, mokotyahitataha, maoseratyahitataha, xekahatiharetaha harenai. 30 Iraeharetyahitataha, exahe iniyalahare iraetaha hahinaeharenai tahi. Kirawanahitaha Enore exahe kinatere aokowitaha. Ahinityareha exahe aokowiharetyoareha. Kahare iniyalahare aomatikisaha hoka tyomahitaha. Maisa hanexenai niraene tyakekoreha. 31 Ohiroareha, enatyaloha tyaonahitaha, maisa hairaene akereta tyaonareha, maisa kaisereha, exahe maisa haiyanai airakoaneharetyareha. 32 Waiyekehalakita atyo Enore xaotyakiraho enomanaha. Hiyaiya, xala xamaniya atyo nikare tyaonita hoka waiye xaisaka atyo, nitere. Hatyoharenae xakore waiyekehalakita enomanaha hoka hekota hatyoharenai tyomahitaha hoka haiyanae hatyo tyomahitere akereta tyomiterenai atyo awaiyetyahitaha.

Romanos 2

1 Nohinaehare, xoana hoka haiyaharenai hiraeharetita? Exahe atyo xala xamani hiso hoka maisaiya atyo hateraharetyoita. Hiyaiya, haiyanai xakore atyo hiraeharetita enawenaneha hiyeta hoka hatyo tyaonahitere akereta atyo hisaonita hoka hisota atyo iniyalahare maniya haxomokanikijoita. 2 Exe atyo waiyekehalakita womana: Enore atyo maisa iniyalahare nomasehare xini hoka ehekoreta atyo hatyoharenai tahi iraeta. 3 Hoka hiso nohinaehare atyo hisomita iniyalahare, haiyanai tahi hiraetere akereta. Hoka xoana hiyahekola hiyetaite hoka motyalaite Enore axalihenere xowaka maisa iniyalahare mokita hiso haokita? 4 Xoana himatyakekoneheta kore Enore nawaiyexehare, maxeharenehare, exahe emamaxahareneharene? Waiyekehalakita atyo enawaiyexehare homana, kasani hahalakiheta iniyalahare hománenai aokita. 5 Hoka hiso atyo maisa waiye hahekotyare, exahe maisa hityakekohatiye. Hatyo hiyeta aeroretyoitata atyo iniyalahare hiyomokaka Enore haxeharene, exahe haxahekolanai waiyexenai hotikihenere ferakene niyahare. 6 Hiyaiya, tyotya haliti ana, hatya xakini ana atyoite isehetehena tyomehenere akereta. 7 Hoka isaite wenati matyotenehare waiyexe tyomitereharenai ana, waiyexe tawitereharenai ana, aiminisarenai ana, wenati matyotenehare tawitereharenai ana. 8 Hoka hawawa aokowitereharenae, waiyexe mahokoanititereharenae hoka iniyalahare xema tyaonitereharenae ana atyoite haxeharene hotikihena. 9 Hatyo xowakehenaite hoka wenati howitiharexe, exahe xamaikohaliti harenaite kaotyakehena tyotya iniyalahare nomaseharenae ana. Judeunae ana hotohare ite kaotyaka, hatyaosetaite majudeuneharenae ana. 10 Hoka Enore ite ihalaliti, xaiminisati, mehexaikohaliti harenai isa tyotya waiyexe tyomitereharenae ana. Judeunae ana hotohare ite isa. Hatyaosetaite majudeuneharenae ana. 11 Hiyaiya, Enore ana atyo tyotya halitinae hakakoa hoka tyotya halitinae hakakoa mokita. 12 Majudeuneharenae atyo maisa Moisés xaotyakiraho kakoare xini hoka iniyalahare tyomehenaha hoka maisa atyo Moisés xaotyakiraho xema xini kamawenekoaretyakahitaha. Hoka judeunae atyo Moisés xaotyakiraho kakoare hoka iniyalahare tyomehenaha hoka hatyo xaotyakiyaho aokitere akereta atyo iniyalahare kaxomokakahitaha. 13 Hiyaiya, Enore atyo maisa haliti waiyexe aokare Xaotyakiyaho semaxemaiterehare xini. Xaotyakiyaho aokitere akereta tyaonitereharenae atyo haliti waiyexe aokita. 14 Majudeuneharenae atyo maisa Xaotyakiyaho kakoare xini. Hoka haxahekolaha ximita atyo tyaonahitaha Xaotyakiyaho aokitere akereta hoka hatyoha terota atyo haxaotyakira xema tyaonahitaha, maisa xakore atyo Moisés xaotyakiraho kakoareha xini hoka. 15 Hawenaneha hiyeta atyo hotikisahitaha Xaotyakiyaho xairatyoare tyaonitere hamahiyaseha hiyexe. Exahekolaha atyo hatyoharenai aliterexe aokita ihiyeha. Hoka haiya xowaka examaikohalinikisahitene, exahe haiya xowaka hoka aihalahalikisahitene xoaha. 16 Hoka hatyo akeretaite, exe Iraiti Waiyexe noxakaitere akereta, hatyo ferakenehena hoka Enore ite Jesus Cristo hiyeta hotikihetehena tyotya halitinai xahekola metaharexenai. 17 Xoana kaisere hisaonita? Hiyaiya, judeu haokowita, Moisés xaotyakiraho hityakekota, exahe hahinitita Enore kakoa xoaha. 18 Enore xahekola kakoa hawaiyoreta, exahe Xaotyakiyaho kakoa hikaxaotyakisakita waiyexe xema hisaona maheta. 19 Aliterexe atyo maxoseharenai xotokahisase hiso, xaokanatyakalati akereta hisaonita makaliroti koni tyaoniterenai ana, 20 haotyakijita atyo mawaiyoreharenae, xoimanae xaotyakisase atyo hisaonita. Aliterexe atyo hiraeta, xaotyakiyaho nali atyo tyotya waiyoliniti tyaonita, exahe xoalini hare aliterexe. 21 Hiso haiyanai haotyakijitere, xoana hoka maisa hisota haotyakisoawiye? Kaiwati xakore hamahokoanetita hoka xoana hoka hiso atyo hikaiwita? 22 Ohiro mawatyalisakene xakore haokita hoka xoanere atyo hoka hiwatyalita? Maisa xakore hawaiyetyare enore metalaharenai hoka xoana hoka hikaiwita hatyo enore metalaharenai hanakotare xiyehalitinai? 23 Hiso atyo hihalahareta Enore xaotyakiraho waiyekehalakiterehare homana kakoa hiyeta, xakore hoka hehaihalikijita atyo Enore, maisa exaotyakiraho akereta hisaonare hoka. 24 Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe kaxairatyaka: Majudeuneharenae atyo iniyalahare iraeta minita Enore tahi xiso judeunae hiyeta. 25 Xaiko nomanere milihisati xoalini hare tyoma homana, hiso judeu ana, Xaotyakiyaho aokitere akereta hisaona hoka. Xakore hoka maisaiya aokitere akereta hisaonita hoka motyaiya maxaikotyakahare ene hisaona. 26 Hoka majudeuneharenaiya atyo maxaiko nomanere milihesakahareha, xakore hoka xaotyakiyaho aokitere akeretaiya tyaonaha hoka Enoreya atyo exaiko nomanere milihesakaharenai akereta mokahene. 27 Nikare ite hoka xiso judeunaite xikairaeharetyaka majudeuneharenai hiyeta. Hiyaiya, maisa atyo xaotyakiyaho akereta xisaonare, exairatyakahare xakore xaotyakiyaho xomana, exahe exaiko nomanere milihisakahare xakore xiso hoka. Xakore hoka majudeuneharenai atyo tyaonahitaha xaotyakiyaho xema, maisa xakore atyo kaxaiko nomanere milihisakereha xini eháreha hiye hoka. 28 Nikare hoka xala kaisere judeu, exahe aliterexe exaiko nomanere milihisakahare? Judeu kaiserehare atyo maisa etakehare henekoa maniya taita haháre hiyexe aikotiterehare xini. 29 Xakore hoka judeu kaiserehare atyo etakehare waiye ahekoiterehare, etakehare iniyalahare halakijiterehare. Enore Nisekohare atyo nikare mokitene hoka Xaotyakiyaho exairatyakahare atyo maisa xala hare nikare mokare. Hatyohare haliti atyo Enore tyakekota, maisa atyo halitinai xini.

Romanos 3

1 Nikare hoka xoare maheta judeu kaxaokowisaka? Exahe hoka xoare mahetaiya womanere milihi kaxaikotyaka? 2 Waiyehenaiya kahare maniyata. Exe hotohare: Enore halakisa hairaene judeunai ana. 3 Hoka hatyaoseta? Nikare ite hoka haiyanaite maisa tyakekotene hoka hatyo hiyetaite Enore tehitiyaite maisa tyakekohatiye xini tyaohena? 4 Maisa atyo nikare xini! Exahe atyoite tyotyaha maoseratyareha taita hoka Enore atyoite hekota aliterexe niraetyasehare tyaohena. Hiyaiya, exakere atyo nexa Iraiti Waiyexe etahi: “Maika himamaoseralahare hikaxaokaka hiraehena hoka exahe maika maisa xoare kawaiyakita hihiye hikairaeharetyakehena hoka”, nexa. 5 Nikareya hoka iniyalahare wománe hiyetaiya, Enore maomaneharene iniyalahare hotikijita hoka xoare wehenaite? Nikarala hoka Enore ala maisa waiyexe, iniyalahare moka aokowihena wiso hoka? Kalini niraeta haiyanae iraetere akereta. 6 Maiha nikarexe xini! Enoreya maisa waiyexe hoka aliyakereya axalihena halitinai? 7 Nomaoserali hiyetaiya Enore katyakekotyaka, exahe xoalini hare tyomiterehare waiyexe waiyekehalaka hoka xoanaiya hoka hekotata iniyalahare nokaxomokakihena, iniyalahare nomasehare akereta? 8 Xoanere hoka maisa wexare: “Nika iniyalahare wisoma hoka hatyo iniyalahare hiyeta waiyexe kaotyaka”, wexare? Haiyaharenai atyo nikare niraeta aokahitaha hoka maoseratyahitaha. Hoka hatyonai atyoite maisa waiye xini kaxomokaka. 9 Nikarala hoka wiso judeunae, majudeuneharenae xahehare nawaiye wisaonita? Maiha nikare xini! Hiyaiya, judeunae, majudeuneharenae xoaha atyo tyotyaha iniyalahare nomasehare makere. Koxaka hatyoharenae noxakai xihiye. 10 Hiyaiya, exakere Iraiti Waiyexe nexa: Maisa atyo xala hare waiyexe aka, maisa hatya hekoti. 11 Maiha xala hare ana Enore akiti waiyekehalakere, maisa xala hare taware Enore xahita. 12 Tyotyaha haware tyaonahitaha Enore nonita, maisa xoare tyomareha, metaha atyo. Maisa xala hare waiyexe xema tyaonare, maisa hatya hekoti. 13 Etororoneha atyo xawatyakalati majiholatyoare akereta tyaonita. Ininiseha hiyeta emaoseralaha hikoita hoka komaniyaita haliti. Ekanasakotaha iniyalahare iraiti hikoita, owi naikoli xata kahe akerehare. 14 Ekanasenaiha ako atyo iniyalahare taita tyaonita. 15 Kaholawakahitaha hamokolaha exahe haxaisaneha haliti kakoa. 16 Aliyo xamani xane tyaohenaha hoka nali mawenekoaretyahitaha, exahe xamaikohaliti harenae halakisahitaha. 17 Maisa atyo wenati waiyexe akiti waiyekehalakere enomanaha. 18 Exahe maisa atyo Enore aiminisareha. 19 Hiyaiya, exehare atyo waiyekehalakita womana. Tyotya xaotyakiraho iraetereharenai atyo xaotyakiyaho xema tyaonitereharenai anere. Hatyo hiyeta tyotyaha materaharetyoanehareha tyaonaha maheta, exahe tyotya halitinai hoka iniyalahare nomaseharenai makere tyaona maheta Enore nahalakoa. 20 Hiyaiya, Enore ana atyo maisa xala hare waiyexe aka xaotyakiyaho aokitere akereta tyaonitere hiyeta. Hiyaiya, xaotyakiyaho atyo haliti ana hotikijita iniyalahare enómaneha. 21 Hoka kalikini atyo Enore hotikisa halitinai ana haxaokane haomana akiti hoka haliti waiyexe aokahene maheta. Maisa atyo xaotyakiyaho hiyeta xini. Moisés xaotyakiraho, exahe iraiti xakaisaseharenai xoaha hatyohare tahi xakai. 22 Enore atyo haliti waiyexe aokita halitinae ityakekoneha Jesus Cristo hiyeta. Nikare atyo mokita tyotya tyakekohenerenai. Hiyaiya, maisa atyo hatya hawareharexe xini hatya nonitata. 23 Hiyaiya, tyotyaha atyo iniyalahare tyomaha hoka haware atyo tyaonahitaha wenati masakare waiyexe nonitata Enore nali. 24 Xakore hoka Enore atyo hawaiyexehare hiyeta maisa xoare aokita ihiyeha. Hoka haliti waiyexe aokahene, Jesus Cristo hiyeta waiye maniya mohenahitene hoka. 25 Enore atyo axikatya Cristo, atyalihose xaimaholatyaka hiye wainihenere hiyeta halitinai tyakekone hoka, Cristo hiyeta kaxemaisatyakeheta iniyalahare enómanenaiha maheta. Nikare Enore tyoma hotikisa maheta waiyexe háomane. Toahiya xowaka maisa kaholawakita halitinai nómanenai iniyalahare kakoa. 26 Xakore hoka kalikini atyo axikatya Cristo hotikisa maheta waiyexe háomane. Nikare hoka Enore atyo waiyexe nomasehare hoka tyakekoterenai Jesus haliti waiyexe aokita. 27 Nikare ite hoka hatyoharenae hiyeta waokowiharetyoahena? Mahaiya! Xoanereya hoka maiha? Xoana wisaonitere Xaotyakiyaho hiyeta? Maisa nikarexe xini! Wityakekotere Cristo hiyeta. 28 Hatyoharenai hiyeta waiyekehalaka womana. Hiyaiya, Enore atyo haliti waiyexe aokita ityakekoneha hiyeta, maisa atyo xaotyakiyaho aokitere akereta tyaonitere hiyeta xini. 29 Hoka nikarala hoka Enore ala judeunai Nenorexa taita? Nikarala hoka maisala majudeuneharenae Nenorexa tehitiya xini? Há! majudeuneharenae Nenorexa tehitiya atyo. 30 Hiyaiya, Enore atyo haterore. Hoka haliti waiyexe aokita judeunae, majudeuneharenae harenae, ityakekoneha hiyeta. 31 Nikarala hoka wityakekohenere hiyetala wemaisatya Xaotyakiyaho? Maiha atyo nikarexe xini. Hekota atyo Xaotyakiyaho kakoaretata wisaonita, wikaiyakehetenere najikinita.

Romanos 4

1 Hoka xoare wehenaite wahetakomaniyerehare Abraão xaokaka? Xoarala tyoma? 2 Hiyaiya, enómane waiyexe hiyetaiya haliti waiyexe aokene Enore hoka nikareya hoka ehekoreya aokowiharetyoa. Xakore hoka mahaiya atyo Enore haotita xini. 3 Hiyaiya, Iraiti Waiyexe atyo nexa: Abraão tyakeko Enore hoka ityakekone hiyeta haliti waiyexe aokene. 4 Xala xamani atyo hahena hoka kabakatyakita atyo. Hatyoharenae atyo maiha ekahinaetyaketere xini, enomanere terota atyo hatyoharenae. 5 Hoka xala xamaniya atyo maisa hakare Xaotyakiyaho aokitere akereta hoka Enoreya atyo ityakekone hiyeta haliti waiyexe aokene. Iniyalahare nomasehare xakoreya hoka haliti waiyexeya aokene Enore. 6 Exeharenai tahi Davi xakai aokowita etake Enore waiyexenai aohenerenai nihalaharene tahi iraehenere xowaka. Iniyalahare enómaneha maotyaneheta hoka hatyo hiyeta haliti waiyexe aokahene. 7 Waiye kaiserehare atyoite tyaohena haiyaharenae. Enore atyo iniyalahare enómanenaeha maotyaneheta, exahe enómane iniyalahare hoka emaisaheta. 8 Waiye kaiserehare atyoite hatya haliti tyaonehena, Enore atyo iniyalahare enómane maotyaneheta hoka. 9 Hoka xoana exe ihalahaliti tahi Davi iraehenerala exaiko nomanere milihisakaharenae anere taita? Maiha. Maxaiko nomanere milihisahakaharenae anere tehitiya. Hatyo hiyeta Iraiti Waiyexe nehenere wiraehitiya: Abraão tyakeko Enore hoka hatyo hiyeta haliti waiyexe aokene. 10 Xoana xowaka Enore awaiyetene? Xoana Abraão kaxaiko nomanere milihisakehenere nahitita, xoana enajikinita kore? Enahitita, maisa enajikinita xini. 11 Wahehena atyo hoka kaxaiko nomanere milihisaka. Hoka hatyo aikonomanere milihisoahenere atyo Abraão hotikisa maheta taita hatyakekone. Enore ityakekone hiyeta haliti waiyexe aohenerene, emaxaiko nomanere milihisakitatere nahitita hiyeta. Hatyo hiyeta Abraão atyo tyotya Enore tyakekohenerenai nexe, exahe haliti waiyexe aokahene, maisa xakore atyo kaxaiko nomanere milihisakereha hoka. 12 Exahe tyotya exaiko nomanere milihisakaharenae nexe tehitiya tyaona. Maiha exaikonomanere milihisakehenahere hiyeta xini. Xakore hoka Abraão tyakekone akereta tyaohenahere hiyeta. Hiyaiya, Abraão tyakeko Enore hamaxaikonomanere milihisakaharene nahitita. 13 Enore atyo halakisa aokowi waikohe Abraão ana, ijikohalaharenai xoaha ana. Nikare isa Abraão ana aokowi, xakore hoka maisa atyo Xaotyakiyaho xema tyaonitere hiyeta xini. Ityakekone hiyeta Enore haliti waiyexe aokene hoka waikohe isa enomana aokowi. 14 Enore xoalini hare isa aokowihenereya Xaotyakiyaho xema tyaoniterenae anere taita hoka nikareya hoka halitinae tyakekoneya maisa xoare tyomita. Exahe Enore xoalini hare isa aokowitereharenaiya maisa xoare tyomita. 15 Hiyaiya, Xaotyakiyaho hiyeta atyo Enore xeharene kaotyakita. Xakore hoka alyako xamani atyo maisa Xaotyakiyaho aka hoka maisa tehitiya atyo nali Xaotyakiyaho matyakekotyaka aka. 16 Hiyaiya, tyakekoti hiyeta taita atyoite Enore tyotya xoalini hare isa aokowihenereharenae Abraão jikolaharenae ana isa maxaimanehareta. Hatyoharenae maisa Xaotyakiyaho xema tyaoniterenae anere taita xini. Tyotya Abraão tyakekone akereta tyakekohenerenae anere tehitiya. Hiyaiya, Abraão atyo wityotya wexe. 17 Exakere atyo nexa Iraiti Waiyexe: “Kahare haliti hotyalinai nexe atyo namoka hiso”, nexa Enore Abraão hiye. Hatyo hiyeta Enore atyo isa aokowihenerehare xekohasehare tyaona, hatyo Abraão tyakekonehare, Enore kamatinai ekasekihititere, exahe xoalini hare makaotyakenehare hoka ekaotyakatitere. 18 Maisa xakore aliyakere atyahaheta xaka hoka Abraão heko tyakeko, heko atyaha. Hatyo hiyeta kahare hotyalihare halitinae nexe tyaona. Exakere atyo nexa Iraiti Waiyexe: “Hijikolaharenaite hisoaka tyaona”, nexa. 19 Abraão xakore okoi 100-wanonehena hoka maisa matyakekoneta. Ohiyehena, okoi xakore wainihena hoka heko tyakekota. Exahe exanityo Sara hoka ohiyehena hoka maisaiya aliyakere kaisanita. Maisanityakohalo xakore hoka maisa Abraão matyakekoneta. 20 Abraão maisa halakijita hatyakekone, maisa matyakekotita Enore isa enomana aokowitereharenae. Ityakekone aiyatelikisene hoka hatyo hiyeta aexakeretya Enore. 21 Waiyekehalakita atyo enomana Enore tyoma aokowitereharenae kakoa hoka. 22 Hatyo hiyeta, “Enore haliti waiyexe aoka Abraão ityakekone hiyeta”. 23 “Haliti waiyexe”, nehenere iraiti atyo maisa exaokaka taita xini iraeta. 24 Wiyaokaka tehitiya iraeta. Hiyaiya, wityakeko Wiyekohase Jesus xekasekisasehare Enore. Hatyo hiyeta Enore haliti waiyexe aoka wiso. 25 Jesus atyo kaxaxikatyaka iniyalahare wománe hiyeta waini maheta. Hatyaoseta kaxekasekisakeheta haliti waiyexe Enore aoka maheta wiso.

Romanos 5

1 Kalini atyo Enore haliti waiyexe aoheta wiso wityakekone hiyeta hoka mehexaikohaliti akeheta atyo womana, Wiyekohase Jesus Cristo hiyeta. 2 Cristo atyo kolatya wiso wityakekone hiyeta Enore ana hoka waiye mokita wiso, hoka kalikini wikinatere wisaonita exema. Hatyo hiyeta wihalahareta Enore nali wiyanene akiti kakoa. 3 Exahe wihalahareta tehitiya howitihare wisaonitereharenai kakoa. Hiyaiya, waiyekehalakita atyo womana: hatyohare howitihare wisaonitereharenai hiyeta atyo wimehexaikohare wisaonita. 4 Hoka wimehexaikohare wisaonitere hiyeta atyo Enore tyakekota wiso. Hoka tyakekotere wiso hiyeta atyo watyahita Xekohaseti xahita. 5 Hoka watyahitere hiyeta atyo maisa wamaikoharexe. Hiyaiya, Enore atyo isa womana hawaiyexehare, Isekohaliti Waiyexe isehenere womana hiyeta. 6 Enore xaimenekolaose xane hikoa hoka Cristo waini womana, wiso iniyalahare nomaseharenai ana. Hatyo nahitita maisa ene waiyexe wisomare. 7 Hiyaiya, komitaineya maisa xala hare wainita hatya haliti waiye maniya tyaonitere wenekoare. Kala xoana xamaniya hoka nikarehare hiyetaiya hatya kinatyatyako waini hatya haliti waiyexe wenekoare. 8 Hoka Enore atyo hotikisa hawaiyexehare womana. Hiyaiya, iniyalahare nomaseharenae xakore wiso hoka Cristo waini womana. 9 Kalikini atyo Enore haliti waiyexe aoheta wiso Cristo wainihenere atyalihose xaimaholatyaka hiye hiyeta. Hoka waiye kaiserehare atyo ite wisaohena ihiyeta Enore xeharene nonitata. 10 Enore nahalakoaharenae ene wiso, xakore hoka haisani kamane hiyeta hahinaehare aoheta wiso. Kalikini atyo Enore hinaeharenai wisaoheta hoka wikaiyakehetehena atyo ite Cristo kasehetehenere hiyeta. 11 Hatyo hiyeta kalikini wihalahareta Enore kakoa, Wiyekohase Jesus Cristo hiyeta. Hatyo atyo Enore hinaeharenai moheta wiso. 12 Iniyalahare atyo waikohekoa kaotyaka haterore haliti hiyeta. Hoka hatyo iniyalahare hiyeta kamati kaotyaka. Hoka kamati exaoretyoa tyotya halitinae ana. Hiyaiya, tyotyaha atyo iniyalahare tyomaha. 13 Halitinai ana Xaotyakiyaho makaotyakeneharetatere nahitita atyo koxaka terota iniyalahare tyaonita ali waikohekoa. Xakore hoka iniyalahare atyo maisa kawatyalisakere, maisa Xaotyakiyaho aka hoka. 14 Hiyaiya, Adão xowakiyata kamati jiyahaotya tyotya haliti Moisés kijiya hoka waini tyotyaha. Maisa xakore atyo iniyalahare tyomareha Adão Enore niraene masemaxemala hoka iniyalahare tyomehenere akereta xini hoka. Hoka Adão atyo aimenekoita kaotyakehenere tyoanene. 15 Xakore hoka hatyo hinamaharenai atyo hawareharexe makere. Hiyaiya, Enore waiyexe ijitereharenae kakoaiya atyo maisa aliyakere Adão iniyalahare tyomehenere kakoa kaxaimenekotyakita. Aliterexe atyo kahare haliti waini haterore haliti iniyalahare tyomehenere hiyeta. Xakore hoka Enore waiyexe ijitereharenae atyo exahehare, hoka hatyo hiyeta wenati waiyexe maxaimanehareta ijita kahare haliti ana haterore haliti xawaiyera wiso hiyeta. Hatyo haliti atyo Jesus Cristo. 16 Hahekorexe atyo Enore waiyexe ijiterehare nonitata hatya haliti iniyalahare tyomehenere. Iniyalahare tyomehenere hiyeta atyo mawenekoaretyati aho kaotyaka haterore iniyalahare tyomehenere hiyeta. Xakore hoka hawaiyexeharene hiyeta atyo Enore maxaimanehareta haliti waiyexe aokita kahare iniyalahare tyomitereharenae. 17 Aliterexe atyo haterore haliti nómane iniyalahare hiyeta kamati kaotyaka tyotya halitinae ana. Xakore hoka Jesus Cristo tyomehenere atyo exahehare tyaona. Hatyo hiyetaite Enore tyotya aohenerenae, exahe wenati waiyexe isehenere enomanaha hiyetaite waiye tyaonaha Cristo hiyeta. 18 Hiyaiya, haterore iniyalahare tyoma hoka hatyo atyo tyotya halitinae nawenane aiyalaharetya. Nikare tehitiya hatya haliti waiyexe taita tyoma hoka tyotyaha iyehenahitene hoka wenati waiyexe isa enomanaha. 19 Haterore haliti matyakekohenere Enore hiyeta tyotya halitinae iniyalahare nomasehare tyaonaha. Nikareta tehitiya ite haterore haliti tyakekone hiyetaite Enore haliti waiyexe aokahene. 20 Xaotyakiyaho atyo kaotyaka iniyalahare aeroretya maheta. Hatyo iniyalahare aeroretyoahenere hiyeta atyo Enore xawaiyera exahehare tyaona. 21 Hiyaiya, iniyalahare kinatere tyaona kamati hiyeta. Nikareta tehitiya Enore xawaiyera kinatere tyaona wenati waiyexe hiyeta hoka ijita womana wenati matyotenehare, Wiyekohase Jesus Cristo hiyeta.

Romanos 6

1 Xoare wehenaite hatyo hiyeta? Nikare ite hoka heko iniyalahare wisomehena, Enore xawaiyera exahehare tyaona maheta? 2 Maiha nikare xini. Koxaka atyo wenati iniyalahare ana wiwaini hoka aliyakereya heko iniyalahare wisomehena? 3 Exehare akiti ala waiyekehalakita xomana naoka. Hiyaiya, wikabatixatyakehena atyo haxawalita wisaona maheta Jesus Cristo kakoa, exahe wikabatixatyaka tehitiya atyo haxawalita ekakoa wainitere akereta wiwaini maheta. 4 Hatyo hiyeta wikabatixatyakehenere xowaka atyo ehakakoaneta wikaxafityaka, wainihenere akereta atyo wiwaini. Nikare wisaona Cristo kaxekasekisakehetehenere Enexe niyatere waiyexe hiyeta akereta tehitiya wikaseheta hoka waitare wenati xema wisaoheta maheta. 5 Hiyaiya, haxawalitaiya atyo wiwaini ekakoa ekamane akereta hoka nikare tehitiyaite kasehetehenere akereta haxawalita wikaxekasekisakeheta. 6 Hiyaiya, exehare atyo waiyekehalakita womana. Toahiyere iniyalahare wománe hiyeta wikaxaisaka Cristo kakoa atyalihose xaimaholatyaka hiye, wawenane toahiyere kamawenekoaretyakeheta maheta. Hoka hatyo hiyeta maisa atyo iniyalahare anerenaiheta xini wiso. 7 Hiyaiya, hatyaiya atyo waini hoka maisaiya atyo aliyakere iniyalahare tyomehitita. 8 Koxaka atyo Cristo kakoa wiwaini hoka wityakekota tehitiya atyo wikaseneheta ekakoa. 9 Cristo atyo kaxekasekisakeheta hoka maisaiya atyo wainihitita, makamanehare atyo tyaona. Hoka hatyo kamati atyoite maisa xoana mohenahititene. Hatyohare akiti atyo waiyekehalakita womana. 10 Wainihenere atyo iniyalahare ana waini hoka hakirore atyo nikare tyaona matyotenehare niyahare. Hoka kalikiniye enawenane atyo Enore anere. 11 Maikaira nikareta tehitiya ekamane akereta xisaohena iniyalahare xománe ana, xakore hoka xikaseta atyoite Enore koamaniya, Jesus Cristo kakoa haxawalita xisaonitere hiyeta. 12 Hiyeta hoka awa atyo iniyalahare jiyahaotya xiháre wainiterehare hoka toahiyere iniyalahare kaxawaiyetyakitereharenae xema moka xiso. 13 Awaira atyo ininae hekoti xiháre hiyetare iniyalahare ana xahalakihena, iniyalahare xisoma maheta. Xakore hoka Enore koamaniya taitaira xamohena xawenane, kaxaisakehenerenai kaiyakihititere exaisakaha nonitata akereta. Maika Enore maniya taita xamoka xawenane, xoalini hare waiyexe xisoma maheta. 14 Maika maisa iniyalahare jiyahaotita xiso. Hiyaiya, maiha atyo Xaotyakiyaho xema xini xisaonita, xakore hoka Enore xawaiyeraho xema atyo xisaonita. 15 Xoanere? Iniyalahare ite wisomehena, maiha tyare atyo judeunae Xaotyakiraho xema xini wisaonita hoka? Xakore hoka Enore xawaiyeraho xema tyare atyo wisaonita hoka? Maisa nikarexe xini. 16 Waiyekehalakita atyo xomana exeharenai: Hiyaiya, hatya haliti wakanehare atyo xisaohena hoka xityakekota iniraene, aliterexe ewakanehare xiso hoka. Hatyo hiyeta xoana xityakekohenaite iniyalahare hoka hatyo hiyeta xiwainihena, xoana xityakekohena xamanite Enore hoka haliti waiyexe aohena xiso. 17 Toahiya ene atyo iniyalahare xema taita xisaonita. Hoka kalikini atyo Enore xaotyakira kaxakaisaka xihiye hoka xihalaharene kakoa xisaonita exema. Hatyo hiyeta nihalahareta Enore kakoa. 18 Iniyalahare nonitata atyo xikaiyakeheta hoka Enore wakanehare xisaoheta hoka aokitere akereta xisaona maheta. 19 Maisa atyo metahare xini niraeta xikakoa ximaiyaterene hiyeta. Toahiya ene iniyalahare xema taita xisaonita, iniyalahare xisoma maheta. Hoka maika kalikini Enore xema xisaohena hoka ewakaneharenai xisaona hoka waiyexe wenati xema xisaoheta maheta. 20 Iniyalahare xema xisaonitere xowaka maisa Enore aokitere akereta xisaonare ene. 21 Xoareharenae kaotyaka xomana toahiya iniyalahare xisoma hoka kalikini hatyoharenae kakoa xihaiharehititere? Hatyoharenae hiyeta atyo kawainisakita. 22 Xakore hoka kalikini atyo iniyalahare nonitata xikaiyakeheta hoka Enore wakaneharenai atyo xisaoheta. Kalikini atyo enomanerenae terota xisaoheta hoka hatyo hiyeta wenati matyotenehare ite tyaona xomana. 23 Iniyalahare wisomitere hiyeta atyo wiwainita. Xakore hoka Enore maxaimanehareta ijiterehare atyo wenati matyotenehare ekaotyakahitita, Wiyekohase Jesus Cristo koamaniya wisaonitere hiyeta.

Romanos 7

1 Nohinaeharenae, kalaite niraehena hoka waiyekehalaka xomana, xawaiyoretyare Xaotyakiyaho kakoa hoka. Hatya haliti kasetatere xowaka taita atyo halitinai xaotyakiraho xema tyaonita. 2 Hatya ohiro kaiyanenero atyo exanene kasetatere xowaka haiyanene niraene xema tyaonita. Exanene atyo wainihena hoka maisa atyo haiyanene niraene xema xini tyaohitita. 3 Exaneniya kasetata hoka xane hatya ena kakoa tyaona hoka iniyalahare nomasehaloiya atyo kaxaokaka. Exaneniya waini hoka xane hatya ena kakoa tyaohitiya hoka ehekore, maisaiya atyo iniyalahare nomasehalo kaxaokakita. 4 Hiyaiya, nikare atyo xisaonita, nohinaeharenae. Xiso tehitiya atyo koxaka xiwaini Cristo kakoa haxawalita hoka hatyo hiyeta Xaotyakiyaho atyo maisa xoare tyomehetere xomana. Hoka kalikini atyo enomanerenae xisaona. Kaseheta atyo waiye wawenane tyaona maheta Enore koamaniya. 5 Hoka toahiya wiyahekola ximita wisaonitere xowaka atyo xaotyakiyaho atyo hotikisa womana iniyalahare wiyahekola tyaonitere wiháre hiye hoka hatyo hiyeta wiwaini. 6 Xakore hoka kalikini atyo maisa Xaotyakiyaho xema xini wisaonita. Hiyaiya, koxaka atyo wiwaini mawaiye nawenanititere wiso ana. Kalikini atyo waiye wisaoheta Enore aokitere akereta wisaona maheta. Enore nisekohare atyo wenati waitare iseheta womana. Hatyo hiyeta maisa atyo toahiyere Xaotyakiyaho exairatyakahare tyaonitere anereheta xini wiso. 7 Xoare wehenaite? Xaotyakiyaho ala nikare hoka iniyalahare? Maiha nikare xini. Xaotyakiyaho atyo awaiyekehalakatya nomani iniyalahare akiti. Hiyaiya, Xaotyakiyaho atyo nexa: “Awa atyo hatya xiyehare himaiyase hoka haokene homana”, nexa hoka ikoiya awa hatyo hoka maisaiya waiyekehalakita nomani hatyo akiti. 8 Hoka iniyalahare atyo Xaotyakiyaho hiyeta hoka tyotya xoalini hare nomaiyasetereharenai hotikisa nomani. Hiyaiya, iniyalahare atyo haware tyaonita xaotyakiyaho nonitata hoka maisa xoare tyomita. 9 Hiyaiya, toahiya Xaotyakiyaho nomásemaniharetatere xowaka waiye ene notyaonita hoka nasemehenere Xaotyakiyaho xowakata iniyalahare aeroretyoa hoka aisa natyo. 10 Xaotyakiyaho atyo wenati waiyexe isa nomani mahetareta ene hoka axaisakisa natyo. 11 Hiyaiya, iniyalahare atyo Xaotyakiyaho hiyeta maoseratya natyo hoka hatyo Xaotyakiyaho hiyeta iniyalahare aisa natyo. 12 Hiyaiya, Xaotyakiyaho atyo aliterexe waiye, exahe iraiti hoka waiyexe kaiserehare. 13 Nikarala hoka waiyexe hiyeta noxaisaki kaotyaka? Maiha atyo nikare xini! Iniyalahare atyo nikare axomokanikisa natyo. Hiyaiya, iniyalahare atyo waiyexe hiyeta noxaisaki ekaotyakatya nomani. Nikare tyaona iniyalaharaho kahotikisaka maheta. Hatyo hiyeta, xaotyakiyaho hiyeta, iniyalahare exahehare henehare tyaota. 14 Xaotyakiyaho atyo Enore nalitare hoka natyo atyo haliti maiyaterehare. Hiyeta hoka iniyalahare ana nokahalakisaki. 15 Maisa atyo notyomitereharenae waiyekehalakere nomani. Hiyaiya, maisa atyo notyoma naokowitereharenae xini notyomita, xakore hoka nomaomani naokowiterehare taita atyo notyomita. 16 Nomaomani naokowiterehare notyomitere hiyeta atyo Xaotyakiyaho notyakekota, exahe aliterexe waiyexe. 17 Hatyohare hiyeta waiyekehalaka nomani. Maiha atyo natyo xini hatyohare notyomita. Iniyalahare tyaonitere nohiye atyo nikare axomokanikijita natyo. 18 Hiyaiya, waiyexe atyo maisa tyaonare nohiye. Hatyo atyo nawenani. Waiyexe noxahekoli xakore notyoma naokowita hoka maisa terota hatyoharenae notyomare. 19 Hiyaiya, maisa atyo waiyexe notyoma naokowitereharenae notyomare xakore hoka nomaomani iniyalahare naokowitereharenae atyo notyomita. 20 Nomaomani naokowitereharenae atyo notyomehena hoka maisa atyo natyo xini hatyoharenae notyomita. Iniyalahare tyaonita nohiye hoka hatyo atyo nikare axomokanikijita natyo. 21 Hatyo hiyeta exakerala nawenani tyaonita naoka: notyoma naokowihena xoalini hare waiyexe hoka iniyalahare taita notyomita. 22 Enore Xaotyakiraho atyo waiyeta nomani, hatyohare kakoa nawaiyoreta. 23 Xakore hoka hatya xaotyakiye hawareharexe atyo heko aiyateretyoita noxahiti, waiyexe notyoma naokowitereharenae maisa notyoma aokare hoka. Hatyo hiyeta atyo iniyalahare tyaonitere noháre hiye wakanehare notyaonita. 24 Natyo atyo haliti maihalaharenehare. Xalaite iyehetehena natyo exe nomawenekoaretyakaho nonitata? 25 Wiyekohase Jesus Cristo ite iyehetehena natyo, hatyo hiyeta nihalahareta Enore kakoa. Hiyeta hoka exakerexe tyaonita nawenani: noxahekoli hiye hoka Enore xaotyakiraho notyaonita, xakore hoka iniyalahare xaotyakiye xema kaisere atyo notyaonita.

Romanos 8

1 Hiyeta hoka kalikiniya atyo maisa xoare xemere kamawenekoaretyakihitita Jesus Cristo koamaniya tyaoniterenae. 2 Enore Nisekohare aotyakisa wiso hoka exaotyakira atyo Cristo koamaniya moheta wiso. Exahe hoka iyeheta natyo wenati iniyalahare nonitata, exahe nomawenekoaretyaki xoaha nonitata. 3 Wiso halitinae atyo maisa wikinaterexe hoka hatyo hiyeta Moisés Xaotyakiraho maisa aliyakere kahinaetita wiso. Xakore hoka Enore atyo haisani axikatya iniyalahare halitinae tyomitereharenae emaisaheta maheta. Ityani atyo wiso halitinae akereta tyoa hoka iniyalahare wisomiterehare emaisaheta maheta. 4 Nikare Enore tyoma Xaotyakiyaho iraehenere aokitere akereta kaiserehare wisaona maheta. Hiyaiya, Xaotyakiyaho iraetere atyo waiye. Hoka Enore Nisekohare aokitere akereta atyo wisaonita hoka maisa atyo haliti xahekola iniyalahare xema xini wisaonita. 5 Haiyanae atyo haxahekola xema taita tyaonahitaha hoka hatyo aokitere akereta atyo tyaonahitaha. Hoka Enore Nisekohare xema tyaoniterenae atyo Isekohaliti aokitere akereta exahekolaha tyaonita. 6 Haliti xahekola xema taita kawenatyakiterehare atyo axaisakisare. Hoka Isekohaliti aokitere akereta kawenatyakiterehare atyo wenati waiyexe, exahe mehexaikohaliti xoaha maniya mokita haliti. 7 Hiyeta hoka hatya haliti Enore nahalakoahare tyaonita, haliti xahekola xema taita tyaohena hoka. Maisa atyo Enore Xaotyakiraho xema tyaonare hoka, exahe maisaiya aliyakere tyaonita exema. 8 Xalanae xamaniya atyo haxahekola xema taita tyaonita hoka maisaiya atyo aliyakere Enore aihalahalinikijita. 9 Hoka xiso atyo maisa halitinae xahekola akereta xini xisaonita, xakore hoka Enore Nisekohare aokitere akereta atyo xisaonita, aliterexe hareya atyo Enore Nisekohare tyaonita xikakoa hoka. Xalanae xamani atyo maisa Cristo Nisekohare kakoare xini hoka maisa atyo Cristo anerenai xini. 10 Hoka aliterexeya atyo Cristo tyaonita xikakoa hoka xihárenae xakoreya atyo waini iniyalahare xománe hiyeta hoka Enore Nisekohareya atyo wenati waiyexe isa xomana. Hiyaiya, Enore atyo haliti waiyexe aoka xiso. 11 Enore atyo ekasekiheta Jesus. Hatyo Nisekohareya atyo tyaonita xikakoa hoka Cristo ekasekihetehenere akereta tehitiyaite ekasekiheta xiháre wainitere, Inisekohare tyaonitere xihiye hiyeta. 12 Xasemehena nohinaeharenae, maisaiya aliyakere wiyahekola xema taita wisaonita. 13 Xiyahekola xema taitaiya xisaona hoka xikamane ana atyo xiyaneta. Xakore hoka Enore Nisekohareya atyo emaisatya iniyalahare xisomitere hoka wenati waiyexe anaite xiyane xahikoa. 14 Hiyaiya, tyotya Enore Nisekohare kaxaikoneharenai atyo Enore ityaninae. 15 Isekohaliti Enore isehenere xomana atyo maisa wakahare akereta mokare xiso, exahe ximamairanehare atyo mokita. Hatyo Isekohaliti hiyeta atyo Enore ityaninae xisaona. Exahe Isekohaliti hiyeta tehitiya hoka wihalaharene kakoa Enore hiye, “Abá, Abá”, wita. 16 Enore Nisekohare atyo haxawalita tyaonita wisekoharenae kakoa hoka Enore ityaninai terota waokowi maheta. 17 Enore ityani tyare atyo wisaona hoka xoalini hare waiyexe ite womanere tyaona hakaxaikoneharenae ana mokitereharenae. Nikare tehitiyaite xoalini hare waiyexe Enore Cristo ana mokitere womanere tehitiya tyaona. Iniyalahare kaxomokakehenere Cristo akereta wikaxomokakehenere hiyeta atyoite xoalinihare waiyexe, tyaonitere enomanere tehitiya womanere tyaona. 18 Nomani atyo iniyalahare wikaxomokakitereharenai ali waikohekoa kakoaiya maisa aliyakere kaxaimenekotyakita wenati waiyexe kahotikisakehenere womana kakoa naokita. 19 Tyotya xoalini hare Enore nómanenai haholawaka kakoa atyahahitaha Enore ityaninae kaokeneheta xahita. 20 Hiyaiya, tyotya Enore nómanenai atyo maisa waiye tyaohitita. Maiha atyo haxaokalahitaha xini nikare tyaonaha, Enore xaokala ximita atyo nikare tyaonaha. Xakore hoka exehare atyo kaxatyahakita: 21 Haxowakaite tyotya Enore tyomehenerenaite kaiyakeheta iniyalahare kaxomokakahitere nonitata, hoka Enore haisaninai waiye mohenere xowakaite, waiye tehitiya kaxomokakehenahitaha. 22 Hiyaiya, Enore tyomehenerenae atyo kalikini kijiya waolitita, ohiro ityani kawehena hoka waolititere akereta. 23 Maisa atyo Enore tyomehenerenai taita xini waolitita. Wiso tehitiya xakore Enore Nisekohare kakoare hoka wiwaolitita. Watyahitere Enore haisani aohenere wiso nase, exahe wiháre hoka waiyexe maniya mohetehenere nase. 24 Hiyaiya, wiyatyahane hiyeta atyo wikaiyakeheta. Xakore hoka wiyaitaiya atyo watyahitere hoka hatyohare atyo maisa xatyahati xini. Hiyaiya, xala hare ala atyahita xoalini hare waiyitereharenai xahita? 25 Xakore hoka xoare xamani atyo maisa wiyaiyare hoka wimamaxaharenehareneta kakoa atyoite watyahahena exahita. 26 Nikare tehitiya Enore Nisekohare kahinaetita wiso wimaiyatereharene hiyeta. Maisa wawaiyorexe wiraexala kakoa, xakore hoka Enore Nisekohare, wiwaolitita akereta mokita wiso hoka axita witahi, komita maisa eneya maisa aliyakere wiraene kakoa hatyoharenai wawaiyekehalakaita. 27 Enore atyo halitinae xahekola waiyita, exahe Isekohaliti Waiyexe xahekola hoka waiyekehalakita enomana. Hoka Isekohaliti Waiyexe atyo kahinaetita Enore kaxaikoneharenae hoka axita witahi Enore aokitere akereta. 28 Hiyaiya, waiyekehalakita atyo womana: Exahe tyotya xoalini hare kaotyakiterenae womana hoka Enore hakita tyotya hatyoharenae koni, exawaiyetyaseharenai, exahe haomana aohenereharenae waiye tyaonaha maheta. Haxaokala ximita. 29 Toahiya xowakita atyo Enore koxaka haiyanae haomanere terota aokita hoka haware tehitiya mokahitahene hoka Ityani Jesus akereta tyaonaha maheta. Jesus Cristo ximarene kahare halitinai tyaona maheta nikare Enore mokahene. 30 Nikare Enore haomanere aohenerenai kawisa. Maisa kawisahene taita xini, haliti waiyexe aokahene tehitiya. Maisa haliti waiyexe taita xini aokahene, exahe iraka tehitiya enomanaha waiyexe tyaonitere enáli maheta. 31 Exeharenae hiyetaite xoare wehena? Enoreya atyo kahinaetita wiso hoka xalaiya jiyahaohena wiso? 32 Maisa atyo Haisani makamanene hekoti aokita hoka axikatene iniyalahare wománe hiyeta waini maheta. Hiyaiya, Haisani atyo axikatya, waini maheta iniyalahare wománe hiyeta hoka xoana maisaiyaka tyotya xoalini hare waiyexe maxaimanehareta ijita tehitiya womana? 33 Xalaiya iraeharehena Enore kaxaikoneharenae? Maisaiya xala. Enoreta atyo iniyalahare maomaneharenai aokahene. 34 Hoka xalaiya iniyalahare exomokaka aohena? Hiyaiya, Cristo atyo waini enomanaha, exahe kaxekasekisakeheta hoka Enore fihini maniya tyaonita. Hoka iraeta witahi Enore hiye. 35 Nikare hoka xalaite kikihena wiso Cristo xawaiyera nonitata? Xoana, kirakoane wisaoniterehare, howitiharexe wawenane, wirawaiyaka, winaka, wimaxiyehareharene, kaheneharexe, exahe xoana wikamane kore ite kikihena wiso? 36 Exakere atyo Iraiti Waiyexe nanekoa nexa: Wawaiyetitere hiso hiyeta waha aka wikaxaisakita, motya etakehare kalanero kakolatyaka hoka kaxaisakiterehare xaisakalati hana nali akereta wikaxomokakita. 37 Nikare xakore atyo wikaxomokakita hoka hatyoharenai atyo wijiyahaotya, awaiyehenere wiso niyatere hiyeta. 38 Hiyaiya, nomani atyo maisaiya xoare hekoti kikihitita wiso Enore xawaiyera nonitata. Mahaiya wikamane, wikasene, anjonai, haiyanai xekohasetinai, xoana tihanarenai, exahe kalikiniye wawenane, wahetakomaniyere wawenane hekoti hoka kikihitita wiso enonita. 39 Mahaiya wihaokoa maniya tyaonitere, wikatyahe maniya tyaonitere harenai hekoti kikihitita wiso. Hakákoare exe enokoa, waikohekoa tyaonitere konitareya, maisa hatya hekoti hatyonai kikihitita wiso Enore xawaiyera nonitata, Wiyekohase Jesus Cristo awaiyetitere wiso hiyeta.

Romanos 9

1 Exe niraeterehare atyo aliterexe. Cristo anere atyo natyo hoka maisa namaoseratyare, Isekohaliti Waiyexe ana atyo waiyekehalakita exe niraetereharenae hoka tyakekota niraini. 2 Kalore namaikohareta, noxamaikohalini maisa tyotere, nohinaeharenae nohotyaliharenai kaiserehare hiyeta. 3 Waiyeya tyaonaha maheta komitaene atyo natyo Enore iniyalahare moka naokita, exahe Cristo nonitata hoka haware notyaoheta naokowita. 4 Enore kaxaikone hotyali terota atyo Israel hotyalinae. Haomanerenae atyo aokahene hoka wenati masakare waiyexe isa enomanaha aokowi. Iraiti Waiyexe xairatyoare, exahe Xaotyakiyaho hoka isa enomanaha hoka waiyoreha wenati Enore koamaniya kakoa. Xoalini hare waiyexe Enore isa enomanaha aokowihenerenai atyo enomanereha terota. 5 Toahiyereharenae jikolahareha atyo, exahe Cristo tehitiya hoka toahiyereharenae jikolahare. Haliti tyaohenere hiyeta, hatyo halitinae hotyalihare atyo tyaona. Hiyaiya, Enore atyo tyotya halitinae xekohasehare tyaona. Hoka maika kaihalaharetyaketa mene ekakoa. Nikare naoka. 6 Maihatya Enore iraehenere atyo maisa xoare tyomita, nomita xini. Hiyaiya, maisa atyo tyotya Israel hotyalinae Enore kaxaikoneharenai xini. 7 Exahe maisa atyo tyotya Abraão jikolaharenae Enore ityaninae xini. Hiyaiya, Enore atyo nexa Abraão hiye: “Isaque jikolaharenae taita atyoite hijikolaharenae kaxaokaka”, nexa. 8 Hatyo hiyeta Abraão jikolaharenai terota atyo kaxaokaka Enore iraehenere hiyeta tyaohenerenai. Hoka maisa atyo tyaotehenerenai xini ijikolaharenai kaxaokakita. 9 Exakere atyo Enore irae: “Notyohetaite hoka hatyo xowakaite Sara kaisanihena”, nexa. 10 Exe tehitiya: hinamahare Rebeca ityaninai nexe atyo haterore, wahetakorehare Isaque. 11 Xakore hoka Enore atyo háhare nawenane waiyexe maniya moka hoka nexa Enore Rebeca hiye, hatyo xoimanae nawenane nahitita: “Inityohaliti atyoite xoimere wakanehare tyaona”, nexa. 12 Exakere nexa Enore iniyalahare, waiyexe xoaha enómaneha nahitita. Nikare atyo Enore tyoma exahe haxaokala ximita. Maiha atyo xoalini hare enómaneha hiyeta xini. 13 Hiyaiya, exakere tehitiya Iraiti Waiyexe nexa: Jacó atyo nawaiyitya hoka Esaú atyo maisa nawaiyetita, nexa. 14 Nikare ite hoka xoare wehenaite? Enore maisa waiyexe wehenaite? Maisa nikarexe xini. 15 Hiyaiya, exakere atyo nexa Moisés hiye: Nairakoaneharetya naokowihenere ite nairakoaneharetya, exahe nakanakaharetya naokowihenere ite nakanakaharetya, nexa. 16 Hatyo hiyeta maisa atyo wiyaokalita, exahe wománenai hiyeta xini, xakore hoka Enore xairakoaneharera wiso hiyeta taita atyo waiye wisaonita. 17 Hiyaiya, exakerexe atyo xairatyoare tyaonita Iraiti Waiyexe nanekoa: Enore nexa Faraó hiye: “Niyatere nahotikisa, exahe waikohekoa hakákoarekoa tyaoniterenai semaha notahi maheta kalorexe namoka hiso”, nexa. 18 Hiyeta Enore atyo xala xamani airakoaneharetya aokowihena hoka airakoaneharetita, exahe xala xamani maxahekolatya aokowita hoka maxahekolaita. 19 Hoka xinekonitare ite nehena nohiye: “Nikarexe hoka aliyakereya Enore hatya haliti iniyalahare nomasehare aohena? Xalaiya Enore aokiterehare mahokoanehena?” 20 Hoka xala atyo hiso hoka Enore kakoa kinatyaxa hirae haokowita? Nikarala hoka kamohese nomaka tinihaliti haomasehare kakoa iraeta? “Xoana hoka exakere hisoma natyo?” nita. 21 Hiyaiya, hatya haliti atyo kamohese tinihaliti tyomehena hoka aliyakere xamani mokene aokowihena hoka nikare mokitene. Kamohese haterore hiyetaiya hinama tinihaliti enomasehare tyoma, hatya waiye, hatya maisa waiyexe xoahaiya. 22 Nikare atyo Enore tyoma haxeharene hotikisa maheta, exahe haiyatere hotikisa maheta. Nikare maisa maxahareta iniyalahare nomaseharenai kakoa, maisa xoare hare tyomita ekakoaha. Hamawenekoaretyakaho terota xakore xanahitaha hoka. 23 Hotikisa tehitiya aokowi Waiyexe Wenati maniya mohetehenere wiso. Hatyo hiyeta airakoaneharetya, exahe memere moka wiso isa maheta wenati waiyexe womana. Toahiyita atyo memere moka hatyoharenai hoka kalikini isene womana. 24 Hiyaiya, Enore atyo haomanerenae aoka wiso. Maisa judeunae taita xini haomanerenae aoka, majudeuneharenae tehitiya hoka haomanerenae aoka. 25 Nikarexe atyo Oséias nanekoa kaxairatyaka iniraene: Xalanae ene xamani atyoite, exahe maisa nomaniye hotyalinae xini hoka nomaniye hotyalinae atyoite naokene. Xala hotyali xamani ene atyoite maisa nawaiyetyare hoka noxawaiyiriharenae atyoite naokahene. 26 Hatyo nanekoita exakerexe tehitiya: “Xiso atyo maisa nokaxaikoni hotyali xini”, nexa xakore hoka Enore makamanehare ityaninae nerekatite exaokakaha. 27 Exakere Isaías irae Israel hotyali tahi: Exahe xakore ite Israel hotyali hisoaka waikohese one kaloxere kilihi tyaonitere akereta hoka haiyanae taitaite waiyexe maniya tyaoheta. 28 Enore ite hairaene akereta tyoma hakákoare waikohekoa. Maisaite wahita hekoti hoka nikare tyoma hairaene akereta. 29 Hatyo Isaías tehitiyita atyo koxaka nikare irae: “Ikoiya awa Xekohaseti kinaterexe wijikolaharenai maheta haiyaharenai halakijita hoka wenakalati Sodoma akeretaiya moka wiso, Gomorra akeretaiya wisaona”, nexa. 30 Nikare hoka xoare wehenaite? “Majudeuneharenae ana ene atyo maisa Enore koamaniya nawenatyaka waiyekehalakere, xakore hoka Enore atyo haliti waiyexe aokahene ityakekoneha hiyeta”, wehenaite. 31 Hoka Enore haomanere aohenerenae Israel xakore atyo xaotyakiyaho xema tyaona aokowiyahitaha, kasani hatyo hiyeta haliti waiyexe aokahene aokahitaha xakore hoka maisa atyo haliti waiyexe aokahitene. 32 Xoana hoka nikare tyaonaha? Motya maisa ityakekoneha hiyeta xini haliti waiyexe aokahene aokahitaha. Motya atyo enawenaneha xaotyakiyaho hiyeta Enore haliti waiyexe aokahene aokahitaha hoka. Nikare tyaonaha hoka “hisehityoaha hatyo sehali hisehityoakalati” hiye. 33 Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: Namokaite Jerusalém nali sehali hoka hatyo hiye ite hisehityoaha hoka exoaha. Xakore hoka xala xamani atyoite tyakekone hoka maisaiya maihalahareneta ekakoa.

Romanos 10

1 Xasemehena, nohinaeharenae, kasani Israel hotyali waiyexe maniya kaiyakeheta naokita. Hatyo hiyeta Enore hiye niraexaita etahiha. 2 Enore koamaniya xakore atyo tyaona aokowiyahitaha hoka maisa atyo Enore koamaniya nawenatyakaho kakoa waiyorahitaha. Hatyoharenae waiyekehalakita nomani. 3 Maisa waiyekehalakere enomanaha Enore aokiterehare haliti haomana akiti kakoa hoka tyaonahitaha haxahekolaha ximita. Maisa waiyeta enomanaha Enore aokiterehare haliti haomana. 4 Hiyaiya, Cristo atyo xaotyakiyaho kamiyanetya, hoka tyotya tyakekohenerenai haliti waiyexe aoka maheta. 5 Moisés atyo exakerexe xairatya Enore aokitere haliti haomana tahi akiti, Xaotyakiyaho xema tyaonitere hiyeta: Xala xamani atyoite Xaotyakiyaho aokitere akereta taita tyaona hoka tyaota mene atyoite. 6 Xakore hoka nexa atyo Enore aokitere haliti haomana ityakekone hiyeta akiti: “Awa atyo hisota haxoawi: Xalaite enokoa xeta xanehena?” Exakerexe atyo exe akiti: “Xalaite xane enokoata Cristo nolohetehena?” nita atyo. 7 Awa atyo exakere hekoti haxehena: “Xalaite exoahena toloko hatekoakore?” Exakerexe atyo exe akiti: “Xalaite xane kolahetehena Cristo kamatinae tyaonitere nalita?” nita atyo. 8 Exakere atyo nexa: “Enore niraene atyo hihaliya tyaonita, hikanasako, himahiyasako xoaha”. Exe Iraiti wiyakaihenere atyo katyakekotyaka maheta. 9 “Notyakekota Xekohaseti Jesus”, hexaiya hiraeta hikanase kakoa, exahe hityakeko kaiserehare, Enore ekasekihetehenerene xoaha akiti hoka waiyexe maniyaiya hikaiyakeheta. 10 Hiyaiya, wityakekota kaiserehare atyo hoka haliti waiyexe Enore aokita wiso. Wikanase kakoa atyo wiraeta wityakekone tahi hoka waiye maniya wikaxomokakihitita. 11 Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: Xala xamani atyoite tyakekone hoka maisaiya maihalahareneta ekakoa, nexa. 12 Tyotya haliti hotyalinae xaokaka atyo nikare iraeta. Hiyaiya, judeunae, majudeuneharenae xoaha atyo maisa hawareharexeha makere xini. Enore atyo tyotya haliti Xekohase, exahe waiye mokita hoka xalanae xamani hakahinaetyaka aokita ihiyeta hoka kahinaetyahitene. 13 Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe xairatyoare tyaonita: Xala xamani atyoite hakahinaetyaka aoka Enore hiye hoka waiyexe maniyaite kaxomokakeheta, nexa. 14 Hoka aliyakereya axehenaha, maisa xakore tyakekorahene hoka? Hoka aliyakereya tyakekohenahene, maisa xakore iraiti semareha hoka? Hoka aliyakereya semehenaha Iraiti xakore, maisa xalahare xakaiye ihiyeha hoka? 15 Hoka aliyakereya xakaihenaha, maxaxikatyakahare iraiti xakaisaseharenai hoka? Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: “Waiye kaiserehare atyo iraiti xakaisaseharenai kaokehetehena hoka waiyexe tahi xakaihakahenaha hoka”, nexa. 16 Xakore hoka maisa atyo tyotyaha tyakekoreha Iraiti Waiyexe. Isaías exakere irae: “Xekohaseti, xala tyakeko Iraiti Waiyexe wiyakaihenere?” nexa. 17 Nikare tyakekoti kaotyaka Iraiti semaka hiyeta, exahe Iraiti atyo kaotyaka Cristo tahi kaxakaisakitere hiyeta. 18 Hoka natyo atyo naxita: Xoana maisa ala semahitaha Iraiti tahi? Koxaka atyo semaha Iraiti. Exakere Iraiti Waiyexe nexa: “Tyotya waikohekoa, tyotya wenakalatinaekoa tyaoniterenae semaha iniraeneha, exahe seko akiya tyaoniterenae hoka semahene”, nexa. 19 Hoka naxehitiyaite: Xoana Israel hotyalinai anala maisa exeharenae waiyekehalakita? Hiyaiya, Moisés hotohare atyo nexa: “Naokoawahalinikisaite xiso halitinai hahotyalita mawenaneharenai hiyeta, exahe naxehalinikisaite xiso halitinai mawaiyoreharenai hiyeta”, nexa. 20 Isaías maisa mairita hekoti hoka nexa: Haiyaharenae xakore atyo maisa Enore tawareha hoka ekoamaniya tyaonaha, exahe maisa xakore axareha etahi akiti hoka kaotyaka enomanaha, nexa. 21 Hoka exakere atyo Isaías nexa Israel hotyali tahi: Fera nokahe naimatya exe halitinae masemaxemalaharenai, matyakekoneharenae ana hoka maiha terota, nexa.

Romanos 11

1 Hatyo hiyeta kalikini naxehitiya: Xoana Enore ala hakaxaikonehare hotyalinai maisa aokita haomana? Maisa nikarexe xini! Hiyaiya, natyo tehitiya atyo Israel hotyalihare, Abraão jikolahare, exahe Benjamim hotyalihare konitare. 2 Enore atyo maisa maxaokalita haomanere hotyaliharenai, hetati xowakita aohenerenai haomana. Iraiti Waiyexe iraehenere akiti atyoala waiyekehalakita xomana Enore haotita, Elías Israel hotyali iraeharehenere tahi akiti. Exakere nexa: 3 Xekohaseti, hiraene xakaisaseharenae atyo aisaha, exahe xoalini hare kafetatyakitere homana aose hoka mawenekoaretyaha. Hoka nowawitehena nokasetata hoka kalini aisaha natyo aokowitaha. 4 Xoare nexa Enore ekoaxatene? Exakere nexa: Waiye atyo namoka 7.000-hare halitinai nomaniye maheta, enore metalahare Baal koamaniya mawenaneharenai. 5 Hatyo akereta atyo kalikini tyaonita: Enore nawaiyexehare hiyeta haiyanai tyaonita exema haomanere aohenerenai. 6 Hawaiyexehare hiyeta atyo Enore aokahene haomana, maisa atyo enómaneha hiyeta xini. Haliti tyomiterehare hiyetaiya aokahitene haomana hoka enawaiyexehareya atyo maisa xoarehare tyomare. 7 Xoare wehenaite? Israel hotyali tawiterehare maisa kaokahitaha. Hiyaiya, Enore haomanere aohenerenai taita kaokahene hoka haiyaharenae atyo matanakoakohare akereta tyaonaha, Enore niraene semaha hoka. 8 Hiyaiya, Iraiti Waiyexe atyo nexa: Enore atyo kinatere moka emahiyaseha, exahe exahekolaha xoaha, hoka kalikini kijiyehena maiha waiyakatyareha haxosenaiha kakoa, maiha semakatyareha hatanakoakonaiha kakoa, nitere akereta. 9 Hoka Davi atyo nexa: Maikaite hisehaliti heko kaxotokakaha hoka kamaoseratyakaha. Nikare ite tyaonaha hoka iniyalahare ite kaxomokakaha. 10 Maikaite exosenaeha jihotyoare tyaona hoka maisa waiyakahenahititaha. Exahe maika aonikoakoataha mene hawenaneha howitiharexe hiyeta, nexa. 11 Kalikini naxehitiya: judeunae hisehityoahenere xowakala hisehityoaha hoka hamahakaisereneha ana hikoaha? Maisa nikarexe xini. Iniyalahare tyomaha hoka hatyo hiyeta wenati waiyexe tyaona majudeuneharenae ana hoka judeunae okoawahareha ihiyeha maheta. 12 Judeunae iniyalahare tyomehenahere hiyeta atyo kalore wenati waiyexe kaotyaka tyotya haliti hotyalinae ana. Exahe ematyakekoneneha hiyeta atyo majudeuneharenae tyakekone kaotyaka enomanaha. Hoka judeunae haiyaharenai tyakekohetehenerenai Enore anaite xane hikoaheta hoka hatyo xowakaite masakare waiye kaiserehare wenati tyaohetehena. 13 Kalikini atyo niraeta xiso majudeuneharenae kakoa. Natyo tyare atyo majudeuneharenae ana terotere iraiti xakaisasehare notyaona hoka hatyo hiyeta nihalahareta nohateni kakoa. 14 Xoana xamaniya hoka exakere notyaona hoka nohinaeharenaiya okoawahare hoka hatyoharenai hiyetaiya haiyanae waiyexe maniya namoheta. 15 Hiyaiya, judeunae maxawaiyityakehenere hiyeta atyo tyotya haliti hotyalinae Enore hinaehare tyaona. Hoka xoanaite tyaohenaha, kaxawaiyetyakehenahere xowaka? Hatyo xowaka atyoite kamatinae kasehetiterehare akereta tyaohetehena enawenaneha. 16 Hetatiye tohase nakairati hiyetaiya kaxekaka Enore ana hoka mainikere tehitiya atyo enomanere. Nikare tehitiyaiya atya tyahare Enore ana kaxekaka hoka ekanohinae tehitiyaiya enomanere terota. 17 Haiya kanohinai kataikaka oliveira exafityakahare kate hiyeta hoka hatya atya maxafityakahare kanohitare kaxomokaka ihiye. Xiso majudeuneharenae atyo hatyo atya maxafityakahare kanohi akereta hoka kalikini atyo judeunae niyatere, exahe enawenaneha xoaha xomanere tyaoheta. 18 Hatyo hiyeta awaira atyo ximaxawaiyerehena atya exafityakahare kanohinae kataikakehenerenae kakoa. Xoanereya hoka xaokowiharetyoahena? Xisonae atyo atyakate kanohinai akereta taita. Maisa atyo xiso xini xaiyatelikijita atya tyahare. Atya tyahare atyo aiyatelikijita xiso. 19 Xakore hoka xehenaite: “Atya kanohinae atyo kaxirikotyaka hoka hatyonae wenekoare wisaona maheta”, xehenaite. 20 Hiyaiya, ematyakekoneneha hiyeta atyo kaxirikotyakaha. Hoka xiso atyo atyakate hiye xikahiyalatyaka xityakekone hiyeta. Hatyoharenai waiyekehalakita xomana hoka awa atyo xaokowiharetyoa, xakore hoka maika ximairehena kaisere. 21 Hiyaiya, Enore atyo maisa iniyalahare maxomokalita judeunai, atya kanohi kaiserehareha xakore atyo hoka. Hoka xoana xiyahekola hiye, motyaiyala maisa iniyalahare tehitiya mokita xiso xaokita? 22 Enore atyo waiyexehare, exahe xalijinihare tehitiya. Kaxirikotyakehenerenae xahita atyo xalijinihareta hoka waiyexehareta atyo xihiye, hekoiya enawaiyexehare xema xisaona hoka waiyeya mota mene xiso. Mahaiya hoka irikotya tehitiyaiya xiso. 23 Hiyaiya, judeunaiya halakisaha hamatyakekoneha hoka haikoahenahitahaiya hetati tyaonahitere akiti xeta. Hiyaiya, Enore atyo kinatere hoka ehaikoakihenahiteniya. 24 Xiso majudeuneharenae atyo atya maxafityakahare kanohi kaxirikotyaka hoka atyakate exafityakahare hiye kahiyalatyakitere akereta. Hoka judeunae atyo atyakate exafityakahare kanohinai kaiserehare akereta. Hatyo hiyeta Enore anaiya atyo maisa howitihare hiyalatyakehitita atya kanohinai ekate hiyeta kaxirikotyakehenereharenai. 25 Nohinaeharenae, kasani exe Iraiti Waiyexe metaharetere waiyekehalaka xomana naokita, maisa xaokowiharetyoa maheta, xawaiyore xaokowita maheta: Israel hotyalinai matyakekonene atyoite maisa tyaota minita. Majudeunehare hotyalinae konitarenai tyotya tyakekohenahere Enore kijiya taitaite. 26 Hatyaosetaite tyotya Israel hotyalinai waiyexe maniya kaxomokakeheta Iraiti Waiyexe iraehenere akereta: Haliti niyaseharehetaite Sião nalita tyoheta hoka tyotya Jacó hotyaliharenae iniyalahare tyomitere emaisaheta. 27 Nikare ite namokahene iniyalahare enómaneha nemaisahetehenere xowaka. 28 Judeunae atyo maisa Iraiti Waiyexe aokahita haomanaha hoka hatyo hiyeta Enore nahalakoahare tyaonaha, xiso majudeuneharenae hiyeta. Xakore hoka Enore atyo aokahene haomana enahetakomaniyereharenae hiyeta, hoka ihinaeharenae atyo tyaonaha. 29 Hiyaiya, Enore atyo xala xamani aohena haomana, exahe waiye moka aokowihena hoka maisa atyo hahekore haxahekola mokare. 30 Hoka xiso majudeuneharenae atyo toahiya maisa Enore niraene xityakekota. Xakore hoka kalikini atyo Enore airakoaneharetya xiso, judeunai matyakekonene hiyeta. 31 Nikare hatyo airakoaneharehenere xiso hiyeta, kalikini judeunai matyakekonahitaha Enore, hoka haxowakehenaite Enore airakoaneharetyahene maheta xihiyeta. 32 Hiyaiya, Enore atyo tyotya matyakekoneharenai mokahene, hotikisa maheta haxairakoaneharera tyotya haliti hotyalinai ana. 33 Kaxiyani, Enore atyo waiye kaiserehare! Tyotya waiyekehalakita enomana, exahe waiyore. Xalaiya awaiyekehalakatya exahekolanai? Xala anaiya waiyekehalaka enawenane? 34 Exakere atyo Iraiti Waiyexe nanekoa nexa: Xala anaite waiyekehalakehena Xekohaseti xahekola? Xalaiya aotyakihenene? 35 Xala koxaka xoalini hare Enore ana isa, Enore bakatene maheta? 36 Hiyaiya, tyotya xoalini hare atyo enómanenai taita. Ihiyeta atyo tyotya xoalini hare kaotyaka, exahe hoka enomanerenae makere atyo. Hatyo hiyeta maika Enore kakoa kaihalaharetyaka matyotenehare! Nikare waoka. Eko xoaha.

Romanos 12

1 Hatyo hiyeta, nohinaeharenai, maika Enore airakoaneharetitere xiso hiyeta niraehena xikakoa: maika xiháre xisehena Enore ana, kinasetatere isoawitere akereta, ehatene xisoma maheta, exahe aokitere akereta xisaohena. Nikareya atyo xisaona hoka hatyoiya atyo aliterexe xisaonita ekoamaniya. 2 Hoka awa atyo matyakekoneharenai tyaonitere akereta xisaona, xakore hoka maika kotare Enore waiye maniya moheta xiyahekolanai. Nikare ite hoka waiyekehalaka xomana Enore aokitereharenai, xoare xamani waiyexe, ehekorexe, exahe awaiyetitereharenai. 3 Enore hawaiyexehare hiyeta iyateliti isehenere nomani hiyeta niraehena xikakoa: Awa atyo hatya xinekonitare hatahi taita ahekohena, exahe hoka haiyanae xahexe nawaiye aokowihena. Maika waiye ahekotya, Enore hatya ana xakini tyakekoti isehenere hiyeta. 4 Hiyaiya, wiháre kaxiyehare hoka hatya xakini atyo kahatenexe. 5 Nikare tehitiya wiso tyakekohenerenae. Wikahare xakore hoka Cristo hiyeta haterore wisaona. Hoka wityotya hahotyalita wisaonita haiyanae hawareharexe haríti kaomakere kakoa. 6 Hatyo hiyeta nika wisomehena wihatene hawareharexe xakini, Enore isehenerehare womana hawaiyexehare hiyeta. Wihatene atyoite wiyakaini Enore niraene tahi hoka hatyoharenai atyoite wisomehena wityakekone hakakoaneta. 7 Wahaka mahetaiya hoka wahaka. Waotyakisa mahetaiya hoka waotyakisa. 8 Exahe waihalahalinikisa mahetaiya haiyanai hoka waihalahalinikisahene. Hatyaiya haxiyehare hiyeta isa aokowita haiyanae ana hoka maika haihalaharene kakoa isa. Xala xamaniya xekohaseti hoka hahatene kakoa irihare. Exahe xala tehitiya xamaniya haiyanae kahinaetya hoka haihalaharene kakoa kahinaetyahene. 9 Maika xawaiyetya kaiserehare haiyanai. Xahalakihena iniyalahare hoka waiyexe xema taita xisaohena. 10 Maika xihinaeharenae xihalaharene kakoa xawaiyetya, Cristo xema tyaonahitere hiyeta. Exahe maika waiyexe taita xisomehena haiyanai kakoa, xaiminisakakoa maheta. 11 Maika kalore xahaka, awa atyo ximaxahare. Xihalaharene kakoaira xahaka Xekohaseti ana. 12 Heko xatyahahena Xekohaseti xahita xihalaharene kakoa, exahe xakore haiya xowaka xawenane howitihare tyaonita hoka heko ximamaxaharenehare xisaona hoka awa atyo xahalakihena xiraexala. 13 Haiyanae Enore koamaniya tyaoniterenae xoalini hare aokitereharenae kakoa xirakakakoahena xoare xamani xikaxiyehareta hoka. Exahe haiyanae kaokehena hoka waiye xamokahene xihanako. 14 Enore hiye xiraehena kirawanetereharenae xiso waiye moka maheta. Xaxehenene hoka waiye mokene hoka awa atyo iniyalahare exomokakaha xaoka. 15 Maika ihalahareterenae kakoa xihalahare, exahe tiyitereharenae kakoa hoka xitiya. 16 Haiyanae kakoa ximehexaiko xisaohena hahotyalita. Awa atyo xaokowiharetyoa, awa atyo ximaxawaiyera wakaharenae, awa atyo kalore xawaiyore xaokowi. 17 Awa atyo haiyanae iniyalahare mohena xiso hoka hatyo nahalakoa iniyalahare xamokene. Maika xisomehena tyotya halitinai waiyexe aokitereharenai. 18 Exahe xoana xamani xikaxomokakehena hoka maika xaiyateretyoa hoka ximehexaikohare xisaona haiyanai kakoa. 19 Nohinaeharenae, maika hatya iniyalahare moka aokowihena xiso hoka awa atyo xikatolikoa xaokowi. Maika Enore ana xahalakisene hoka katolikoaretya xiso. Exakere atyo Iraiti Waiyexe nanekoa nexa: “Natyo atyoite nakatolikoarehena xiso, exahe nabakahenahene”, nexa Xekohaseti. 20 Iraiti Waiyexe nanekoa iraehenere akereta xisaona: Maika hahalakoahare nakita hoka nakairati hisa enomana hoka kanakaira, oinita hoka one hisa enomana hoka tera. Nikareya hisaona hoka hahalakoahare hehaihalikisa, nexa. 21 Awa atyo iniyalahare xahalaisa hoka jiyahaotya xiso. Xaiyateretyoa hoka waiyexe kakoa iniyalahare xijiyahaotya.

Romanos 13

1 Maika tyotya halitinai kalorexenai niraene tyakeko. Hiyaiya, maisa atyo hatya kalorexe tyaotere Enore maxaokalahareneta. Kalorexe tyaoniterenai atyo Enore xomokalanai. 2 Nikareya xala xamani kalorexenai mahokoanetita hoka Enore axikahenerehare atyo mahokoanetita. Nikare tyaonitereharenai atyo hatyoahitaha iniyalahare maniya axomokanikisoahitaha. 3 Hiyaiya, iniyalahare tyomitereharenae taitaiya atyo mairihena xekohasetinae. Hoka waiye tyaoniterenaiya atyo maisa xoare maheta mairahitaha. Maika atyo maisa himaira haokowiye xekohasetinae hoka waiyexe taita hisoma. Nikareya hisaona hoka ihalaharehaiya hikakoa. 4 Enore ana atyo hakahitaha, kasani waiye maniya hisaona aokahitaha hoka. Iniyalahareya atyo hisaonita hoka himaira. Kalorexenae atyo kinatere hoka iniyalahareya mokaha hiso. Enore hatene atyo tyomahitaha hoka hatyo hiyetaiya iniyalahare mohenaha xala xamani iniyalahare tyomita hoka. 5 Hiyeta hoka maika xekohasetinae niraene hityakekohena. Maisa iniyalahare mokahitere Enore aokitere akereta hiyeta taita xini. Xakore hoka xahekore hiyeta tehitiya. 6 Hiyeta hoka kalorexenai aokitereharenai xabakatya. Hiyaiya, hahateneha atyo tyomehenaha hoka Enore hatene atyo tyomahitaha. 7 Hatyo hiyeta xabakahenaira xikakotanetereharahene. Xabakahena xekohasetinai xabakatya aokitereharenai, exahe xixiyeharenai hiyeta aokitereharenai xaimane hoka xabakahena. Maika xaiminisa tyotya kalorexenae, exahe xityakekoahene. 8 Awa atyo haiyanai ximabakalahare xisaona. Awa atyo haiyanae ximaxawaiyerahare xisaona. Hiyaiya, xala xamaniya atyo haiyanae awaiyetita hoka Xaotyakiyaho xema atyo tyaonita. 9 Exakere atyo Xaotyakiyaho nexa: Awa atyo haiyanae nohiroxa hiwatyali, awa atyo haisa haliti, awa atyo hikaiwa, awa atyo hatya xiyehare himaiyase, nexa. Tyotya exenai, exahe haiyanai xoaha atyo kaxakiranetyaka hoka haterore Xaotyakiyaho tyaonaha hoka nexa: Hawaiyehena haiyanae hawaiyetyoawitere akereta, nexa. 10 Xala xamaniya atyo xawaiyetyati kakoare hoka maisaiya atyo iniyalahare mokita hahinaehare. Hatyo hiyeta wawaiyehena atyo hoka Xaotyakiyaho xema atyo wisaonita. 11 Maika nikare xisaohena, hiyaiya, waiyekehalakita atyo xomana kalikini wisaonitereharenai. Xiyaiya, kaosetyaose ferakene atyo xane hikoa. Hiyaiya, waiyexe maniya wiyomokakeheta atyo maisa sekohetere kalikini, maisa atyo etake wityakekohenere xowaka akereta xini. 12 Hiyaiya, makiya atyo tyotehena hoka ferakoahena atyo wihiye. Hatyo hiyeta nikahena hoka wahalakisa makaliroti koni anerenai hoka wiyaiyatelilisakala wiya hoka wikinatere wisaona xaokanatyakalati xema. 13 Nikahena hoka waiyexe maniya taita wisaona haiyanae ferakoa tyaonitere akereta. Hoka wahalakihena kaisere wimaxaloharene, weratetyoane, ohiro hiye wawenane, xoalini hare kehaisakere, wiyalijinihare kakoane, wokoawahare kakoane harenae. 14 Maika Wiyekohase Jesus Cristo niyatere kakoa xisaona, awa atyo iniyalahare kaxawaiyetyakitere xema xisaona.

Romanos 14

1 Maikaira kotare xinekoni xamoka xala xamani maisa kalore tyakekore hoka. Xakore hoka awa atyo exahekolanai hiyeta kinatyaxa xirae ekakoa. 2 Hiyaiya, haiyanaiya atyo hatyakekoneha hiyeta kanakairaha tyotya xoalini harenai. Hoka haiyanaiya atyo maisa kalore tyakekoreha hoka atyali, exahe hananehaliti taitaiya atyo kanakairaha. 3 Hoka maika hatyo tyotya xoalini harenai kanakairiterenai awa hahinaeharenai manakairiterenae maxaiminira. Exahe awa atyo hatya hananehaliti taita kanakairitere iraesekoatya hatyo tyotya xoalini harenai kanakairiterenai tahi. Hiyaiya, Enore atyo haomanere aokene. 4 Xala atyo hiso hoka hiraeharetita hatya wakanehare? Exahiya, xoana heko xamani kinatere tyaona, exahe xoana maisa xamani kinatere tyaonita hoka exekohase atyoite ahekohena etahi. Hekoite kinatere tyaona. Xekohaseti atyoite aiyatelikisene. 5 Haiyanae xahekola hiye atyo hoka haferakene atyo haiyanai ferakenenai xahexe nawaiye aokahitaha. Hoka haiyanai xahekola hiye atyo hoka ferakitinai nihatyaka atyo hakakoa ferakeneta. Hoka maika nikarehena hoka hatya xakini haxahekola xema tyaona. 6 Xala ana xamani atyo haferakene masakare waiyeta hoka hatyo atyo Xekohaseti aiminijita, exahe ihalahareta atyo ekakoa. Xala xamani atyo kanakairita tyotya xoalini harenai hoka Xekohaseti atyo aiminijita, Enore kakoa atyo ihalahareta nakairati hiyeta. Nikare xala xamani maisa eteti harenai nisare hoka Xekohaseti atyo aiminijita, exahe Enore kakoa atyo ihalahareta. 7 Maisa atyo womanita xini wisaonita, exahe maisa atyo womanita xini wiwainita. Xekohaseti anaiya atyo wisaonita hoka enomanere atyo wisaonita, 8 exahe wiwainihena hoka Xekohaseti anere atyo wiwainita. Exaheya xoana wikaseta xamani, wiwainihena xamani hoka Xekohaseti anere atyo wisaonita. 9 Hatyoharenae niyahare atyo Cristo waini, exahe kaseheta hoka kamatinae, kaseterenae xoaha Xekohase tyaona maheta. 10 Hatyo hiyeta xoana hoka hihinaehare tahi hiraesekoaita? Exahe hatya, xoana hoka himaxaiminirita hihinaehare? Hiyaiya, wityotya atyoite Enore nahalakoa wiyane hoka hatyo atyoite wisomitere akereta mohena wiso. 11 Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: “Aliterexe niraeta”, nexa Xekohaseti. “Tyotyaite halitinae hakaoli kakoa meholokoahena nahalakoi hoka nehenahaite: 'Aliterexe nika hiso Enore', nexahaite”, nexa. 12 Hatyo hiyeta wityotyaite hatya xakini wiyakaihena wawenane tahi Enore hiye. 13 Hatyo hiyeta nikareta kaisere wiraeharetya haiyanai. Hoka awa atyo xoalini hare xisoma hoka iniyalahare maniya xihinaeharenai xaxomokanikisa. 14 Xekohaseti koamaniya notyaonitere hiyeta, nomani atyo maisa xoarehare manakairatyakahare aka. Hoka xala ana xamaniya atyo xoalini hare manakairatyakahare tyaonita hoka manakairatyakahare terota atyo tyaonita enomana. 15 Hexamaikohalinikijitaiya hihinaehare, hikanakairiterehare hiyeta hoka maisa atyo hihinaehare hawaiyetyare. Awa atyo hikanakairiterehare hiyeta hihinaehare iniyalahare maniya haxomokanikisa. Hiyaiya, Cristo atyo waini enomana. 16 Awa atyo xoalini hare xisoma hoka haiyanai iniyalahare iraeha, xoalini hare waiyexe xaokitere tahi. Xiriharira hatyohare kakoa. 17 Hiyaiya, Enore koamaniya nawenatyaka atyo maisa nakairati, erati xoaha xini. Xakore hoka waiyexe wenati, mehexaikohaliti, ihalahaliti atyo. Isekohaliti Waiyexe atyo hatyoharenae ijita. 18 Hoka xala xamani atyo nikare tyaonita Cristo ana hoka aihalahalinikijita atyo Enore, exahe halitinai atyo tyakekotene. 19 Hatyo hiyeta nika kaisere wisaohena xoalinihare amehexaikohalikijitere wiso, exahe kahinaetya wiso hoka haiyanai tyakekohatiyenai waiyatelikijiterehare ityakekoneha kakoa xema. 20 Hoka awa atyo nakairati hiyeta Enore hatene hemaisatya. Tyotya nakairatinai atyo kakanakairatyakere taita, xakore hoka maisa atyo ehekoreta nakairatyaka xini etakehare hatyohare hiyeta hatya iniyalahare maniya axomokanikijiterehare. 21 Waiye atyo eteti manikakene, exahe vinhoxa maerakene, exahe xoalini hare maomakene, maisa hihinaehare iniyalahare maniya haxomokanikijita maheta. 22 Hiso atyo hawaiyoreta hityakekone kakoa, exahe Enore hoka waiyoreta hityakekone kakoa. Waiye kaiserehare atyo xala xamani hatyakekone kakoa tyomita xoalini hare hoka. 23 Hoka hatya anaiya atyo maisa waiyekehalakere hoka mahaiya atyo nijita eteti. Maisaiya hatyakekone kakoa xoalini hare kanakairita hoka maisaiya Enore ana waiyeta. Xoare xamani atyo maisa hityakekone kakoa xini hisomita hoka hatyo atyo iniyalahare.

Romanos 15

1 Wiso wikinatere wityakekone kakoa wisaoniterenai atyoite wakahinaehena inira tyakekoterenai, hakolalaha kolatyaha maheta. Maisaiya atyo witahi taita wahekoita. 2 Nika hoka waihalahalinikisa wihinaehare waiye tyaona maheta, exahe ityakekoneha kekoare maheta. 3 Hiyaiya, Cristo atyo maisa hatahi taita xini ahekotya. Iraiti Waiyexe atyo exakere nexa: Xalijiniharexenai kirawanehenere hiso atyo exoa noheno, nexa. 4 Tyotya kaxairatyakehenere Iraiti Waiyexe nanekoa atyo aotyakisa wiso maheta hoka wimamaxaharenehare watyaha maheta Xekohaseti xahita. Exahe wimamairanehare mokitere Iraiti xairatyoare tyaonitere kakoa maheta. 5 Kasani Enore, mehexaikohaliti, iyateliti xekasehare kahinaetya xiso hoka waiye xamokakakoa naokita, Jesus Cristo haiyanae waiye mohenere akereta. 6 Nikare ite hoka xityotya haxawalita xaexakeritya Wiyekohase Jesus Cristo Nexe Enore. 7 Hatyo hiyeta haiyanae xaohena xomana, Enore kakoa ihalahareha maheta, Cristo aohenere xiso akereta. 8 Cristo atyo judeunae wakanehare tyaona, Enore katyakekotyaka maheta, exahe hoka Enore toahiya iraehenereharenae enahetakomaniyereharenaeha hiye kaotyaka maheta. 9 Exahe majudeuneharenae hoka Enore aexakerityaha maheta enawaiyexehare hiyeta. Exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: Hiyetaite hoka naexakeritya hiso majudeuneharenae koni, exahe noxaexakiliri kakoaite noxera homana, nexa. 10 Exakere nehitiya Iraiti Waiyexe: Xiso majudeuneharenae, maika xihalaharehena Enore haomanere aohenerenae kakoa, Israel hotyalinai kakoa. 11 Exakere tehitiya nexa: Xiso majudeuneharenae, xityotya xaexakerehena Xekohaseti. Xityotya xiso haliti hotyalinae xaexakerehenene. 12 Isaías tehitiya nexa: Jessé jikolahare ite tyoa. Kaotyakaite hoka majudeuneharenae Xekohase tyaona hoka exahita atyoite atyahaharetyoahenaha. 13 Maika Enore, axatyahanikijiterehare wiso, kalore aihalahalinikisa, amehexaikohalikisa xiso, xityakekoterene hiyeta hoka xiyatyahane heko kekoare Isekohaliti Waiyexe niyatere hiyeta. 14 Nohinaeharenai, noxahekoli hiye hoka kalikini ala xawaiyexehare, exahe xawaiyore xoalini hare kakoa, exahe xawaiyore xaotyakisakakoita naoka. 15 Hoka kalikini exe babera naxairatya nomamairanini kakoa, haiya akiti Iraitinae xotyaxematya maheta Enore iyateliti isehenere nomani hiyeta. 16 Iyateliti isa nomani Jesus Cristo wakanehare notyaona hoka majudeuneharenae nakahinaetya maheta. Sacerdote akereta atyo notyaonita Waiyexe Iraiti Enore niraene noxakaitere hiyeta. Nikare notyaonita, kasani majudeuneharenae, Enore aokahene haomana efetatyakaharenai akereta naokita, Isekohaliti Waiyexe hiyeta. 17 Hatyo hiyeta Jesus Cristo kakoa haxawalita notyaonita hoka nahakitere Enore hatene hiyetaite naokowiharetyoahena. 18 Hiyetaite hoka niraehena Cristo xoalini hare tyomitere nohiyeti tahi akiti taita, majudeuneharenae Enore tyakeko maheta. Hatyoharenai atyo kaomaka Iraiti hiyeta, wenati waiyexe hiyeta, 19 exahe metaharexe nomaka hiyeta, exahe Enore Nisekohare niyatere xoaha hiyeta. Nikare, Jerusalém nalita, exahe Ilíria nali kijiya, Waiyexe Iraiti noxakaita tyotya Jesus Cristo tahi halitinai hiye. 20 Naiyateretyoa minita atyo noxakaini Iraiti Waiyexe kakoa haiyanaikoa Cristo tahi masemaneharenai hiye. Maisa noxakai maheta xini koxaka haiyanai xakaihenereharenai hiyeta maheta xini. 21 Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: Haiyanae Jesus Cristo tahi masemaneharenae ite waiyehenahene, exahe haiyanae masemanetereharenae etahi ana ite waiyekehalaka. 22 Kahaliki xakore notyoa nowaiyeheta xiso naokowita hoka maisa aliyakere xaka. 23 Xakore hoka koxaka tyare atyo nohateni alikoanai namiyatya hoka toahiyita tyare nowaiyeheta naokowita xiso hoka 24 kalikini atyoite notyoa nowaiyehetehena xiso. Kasani Espanha noxanihenere xowaka nowaiyeheta naokowita xiso, exahe kasani tehitiya xakahinaetya natyo naokita noxanini nali xeta kakoa, nowaiyehetehenere xiso najikinita. 25 Xakore hoka kalikini atyoite noxanihena Jerusalém xeta Enore kaxaikoneharenai nakahinaetya maheta. 26 Macedônia, Grécia nali xoaha Enore xema tyaoniterenae ahotyalikisaha xiyehaliti, kahinaetyaha aokowiha Jerusalém nali Enore kaxaikonehare hotyalinai maxiyeharehare tyaoniterenae maheta. 27 Hatyoahitaha nikare ahekotyaha, nikare terota atyo ehateneha judeunae kahinaetyaha maheta. Hiyaiya, judeunae atyo Enore koamaniya nawenatyaka kakoa kahinaetyaha majudeuneharenae. Hiyeta hoka majudeuneharenae ite kahinaehena judeunae haxiyehareha xoalini hare waiyexe kakoa. 28 Exe hateniti ite namiyatya, exahe exe ahohisakoahenahere xiyehaliti hotohare ite nisa namiyatya hoka hatyo najikinitaite noxani Espanha xeta hoka notonani heko nowaiyeheta xiso. 29 Nowaiyehenere xiso xowakaite waiyexe xoalini hare Cristo nalitare kaotyakehena xomana. Hatyoharenae waiyekehalakita nomani. 30 Naxa xiso, nohinaeharenae, Wiyekohase Jesus Cristo hiyeta, exahe Isekohaliti xawaiyetyati ijitere womana hiyeta. Maika xakahinaetya natyo xiraexala kakoa. 31 Xiraexatya nomani hoka Judéia nali matyakekoneharenai tyaoniterenae maisa xoana mokita natyo, exahe Enore kaxaikoneharenae Jerusalém naliyerenai hoka nohateni kakoa ihalahareha. 32 Nikare ite, Enore xaokalita hoka nokaokihena xomana hoka nihalahare, exahe xaihalahalinikisaite natyo. 33 Maika Enore, mehexaikohaliti ijitere womana, kaxaiko xityotya naoka. Xoaha taita.

Romanos 16

1 Wihinaehalo Febe tahi nirae xihiye. Cencréia nali Cristo xema tyaoniterenae kahinaetyasero tyaonita. 2 Maika exe wihinaehalo waiye xamoka. Nikare atyo Enore koamaniya tyaoniterenae hahinaeharenae mokita. Maika xisa enomana, xoarenai hiye xamani xakahinaetene aohena hoka. Hiyaiya, koxaka atyo kahare haliti kahinaetya, exahe natyo tehitiya hoka koxaka kahinaetya. 3 Maika xiyakaiheta natyo Priscila, Áquila xoaha hiye. Hatyonai atyo haxawalita hakaha nokakoi Jesus Cristo hatene hiye. 4 Hakahinaeraha natyo hiyeta komita kaxaisakaha. Hatyoharenai hiyeta nihalahare ekakoaha. Maiha natyo taita xini. Majudeuneharenae Cristo koamaniya tyaoniterenae hotyalinai tehitiya ihalahareha ekakoaha. 5 Maika xiyakaiheta tehitiya natyo Cristo koamaniya tyaoniterenae ehanakoha nali hohisakoiterenae hiye. Maika xiyakaiheta tehitiya natyo noxiyakawalihare nohinaehare Epêneto hiye. Hatyo hotohare atyo Cristo koamaniya hawenane moka Ásia koa nali. 6 Maika xiyakaiheta natyo Maria hiye. Hatyo atyo kalore haka xinekoni. 7 Maika xiyakaiheta natyo Andrônio, Júnias xoaha hiye. Hatyonai atyo nohinaeharenai judeunai atyo. Haxawalita kaberexotyakaha nokakoi. Cristo niraene kakoarenae waiyaneharenai kaiserehare atyo tyaonaha. Nahitita atyo Cristo koamaniya tyaonaha. 8 Maika xiyakaiheta natyo noxiyakawali Amplíato hiye. Xekohaseti koamaniya tyaonita hoka hatyo hiyeta nakakawatene. 9 Maika Cristo hatene hiye kahinaetitere wiso Urbano hiye xiyakaiheta natyo. Exahe tehitiya noxiyakawalihare nohinaehare Estáquis hiye hoka xiyakaiheta natyo. 10 Maika Apeles, Cristo koamaniya masakare tyaonitere hiye xiyakaiheta natyo. Aristóbulo exanityo, ityaninae harenae hiye hoka xiyakaiheta natyo. 11 Maika nohinaehare kaiserehare judeu Herodião hiye xiyakaiheta natyo, exahe Narciso hotyali Cristo koamaniya tyaoniterenae hiye hoka xiyakaiheta natyo. 12 Maika xiyakaiheta natyo Trifena, Trifosa, Xekohaseti ana hakiterenae hiye. Exahe tehitiya noxiyakawalihalo nohinaehalo Pérside hiye xiyakaiheta natyo. Hatyo tehitiya atyo kalore haka Xekohaseti ana. 13 Maika xiyakaiheta natyo Rufo hiye. Hatyo atyo kalore haka Xekohaseti ana. Exahe inityo hiye hoka xiyakaiheta natyo. Inityo waiye mokita natyo haisani akereta. 14 Maika xiyakaiheta natyo Asíncrito, Flegonte, Hermes, Pátrobas, Hermas, xoahanae hiye, exahe wihinaeharenae nali tyaoniterenae hiye hoka. 15 Maika xiyakaiheta natyo Filólogo, Júlia, Nereu, enahahalo xoaha hiye. Exahe tehitiya Olimpas, tyotya Enore kaxaikoneharenae nali tyaoniterenae hiye hoka xiyakaiheta natyo. 16 Maika xikatyawaxakakoahena hoka xasohitanakolisakakoa xiyawaiyetyakakoane hiyeta. Tyotya Cristo koamaniya tyaoniterenae tehitiya haxakaisakeheta aokaha xihiye. 17 Nohinaeharenai, maika xirihare haiyaharenai exaoretitereharenai wenati kakoa, exahe haiyanai tyakekone ahowitikijiterenai, exahe xikaxaotyakisakehenere hare mahokoanetitereharenai kakoa. Maika xakikisoaheta enonitaha. 18 Hiyaiya, nikare tyaoniterenai atyo maisa Wiyekohase Jesus Cristo xema xini tyaonahitaha, haxahekolaha ximita atyo nikare tyaonahitaha. Exahe waiyore iraetaha hoka aihalahalinikisa haliti maotikonexe hoka maoseratyahitene. 19 Iraiti Waiyexe xema xikinatere xisaonitere atyo tyotya halitinae ana waiyekehalakita. Hiyeta hoka nihalahareta xikakoa. Kasani xawaiyore waiyexe kakoa naokita, exahe hoka maisa xawaiyorexe iniyalahare kakoa naokare. 20 Enore mehexaikohaliti ijitere womanaite haxeroreta xikiji katyahe moka Ahalakoahaliti hoka xatyahakahekoatene. Maika Wiyekohase Jesus Cristo waiye moka xiso naoka. 21 Timóteo, nokahinaetyase hateniti hiye, haxakaisakeheta aoka xihiye. Lúcio, Jasão, exahe Sosípatro, judeunae tehitiya, haxakaisakehenahitaha aokaha xihiye. 22 Natyo Tércio exe babera Paulo axikahenere naxairatya hoka maika xiyakaiheta natyo Cristo koamaniya tyaoniterenae hiye. 23 Gaio haxakaisakeheta aoka xihiye. Ehanako atyo notyaonita, ehanako nali atyo Cristo koamaniya tyaoniterenae ahohisakoatyakakoita hoka haxakaisakeheta aokaha xihiye. Ali wenakalatikoa olo kaxaikotere Erasto haxakaisakeheta aoka xihiye, exahe wihinaehare Quarto tehitiya hoka haxakaisakeheta aoka. 24 Maika Wiyekohase Jesus Cristo waiye kaxaiko xiso naoka. 25 Maika waexakerehena Enore. Hiyaiya, Waiyexe Iraiti noxakaihenere Jesus Cristo tahi hiyeta Enore aiyatelinikisa xiso, xityakekone hiyeta. Exahe toahiya Iraiti Waiyexe metahare tyaonitere kalikini kaotyakehenere xoaha hiyeta. 26 Kalikini exe Iraiti Waiyexe kaotyaka toahiya Iraiti xakaisaseharenae xairahenere hiyeta. Enore menanehaliti xaokalita atyo kasemaka exe Iraiti hoka tyotya haliti hotyalinae semene hoka tyakekone maheta. 27 Kasani, Enore haterore, exahe waiyorexe kakoa kaihalaharetyaka mene naoka, Jesus Cristo hiyeta. Xoaha taita.

1 Coríntios 1

1 Natyo, Paulo, Jesus Cristo niraene kakoare notyaona Enore xaokalita. Wihinaehare Sóstenes kakoa 2 naxairatya exe babera Enore koamaniya tyaoniterenae wenakalati Corinto yerenae ana. Xiso Cristo koamaniya xisaona hoka Enore aohenerenai haomanexe ana. Exahe exe babera atyo tyotya Jesus Cristo kahinaera axiterenai anere, exahe hatetere awaiyitita Jesus hoka exe babera enomanere tehitiya. Xekohaseti Jesus Cristo atyo Exekohaseha, exahe wityotya Wiyekohase. 3 Maika Wexe Enore, exahe Wiyekohase Jesus Cristo xoaha nalitare waiyexe wenati, exahe mehexaikohaliti xoaha tyaona xikakoa naoka. 4 Nihalahareta Enore kakoa tyotyaki ferakene xihiyeta. Hiyaiya, Enore kahare waiyexe tyomita xomana Jesus Cristo hiyeta. 5 Cristo koamaniya xisaona hoka xawenane waiye kaiserehare tyaona. Xawaiyore xiraeta, exahe xawaiyore xahekotita harenae. 6 Cristo tahi xasema hoka xityakeko hoka xikinatere xisaonita ekoamaniya, 7 hoka maisa xoare waiyexe maxekaneta xomana, exahe xatyahita Wiyekohase Jesus Cristo haikoahaneheta xahita. 8 Hatyo atyoite waiye kaxaiko xiso hoka xikinatere moka miyanitiye ferakene kijiya niyahare, Wiyekohase Jesus Cristo tyohetehenere xowaka maisa xoare hare iniyalahare kawaiyakita xihiye maheta. 9 Enore atyo iraehena hoka aliterexe atyo iraeta, maisa maotyanexe hairaene. Hiyaiya, hatyo atyo kawisa xiso, Ityani Wiyekohase Jesus Cristo kakoa hahotyalita xisaona maheta. 10 Nohinaeharenai, niraehena xikakoa Wiyekohase Jesus Cristo xaokalita: Maika hakakoa xiraehena, awa atyo haware hahotyali ahekotya hahotyali nonitata hoka maisa awaiyetyakakoita. Maikaira hahotyalita xahekotya hatita hiye, exahe hatita xisoma xaokowitere tahi. 11 Nohinaeharenai, Cloe hotyalihare konitarenai kaoka nomani hoka xakai xitahi nohiye hoka xikirawanekakoita aokaha. 12 Exakere nomita xihiye: hahekore xakini xahekoita. Hatya nita: “Natyo atyo Paulo xaotyakira xema notyaonita”. Hatya hoka: “Natyo atyo Apolo xaotyakira xema notyaonita”. Hatya hoka: “Natyo atyo Pedro xaotyakira xema notyaonita”. Exahe hatya hoka: “Natyo atyo Cristo xaotyakira xema notyaonita”, nita. 13 Xoana Cristo kaxehekasekoatyaka kahare taose? Xoana Paulo kaberekotyaka atyalihose xaimaholatyaka hiye xomana? Xoana xikabatixatyaka Paulo nexare kakoa? 14 Maisa xala hare xinekonitare nabatixaita hoka hatyo hiyeta Enore kakoa nihalahareta. Kala Crispo exahe Gaio hare taita nabatixatya. 15 Nikarite hoka maisa xalahare Paulo nexare kakoa xikabatixatyaka aokita. 16 (Nabatixatya tehitiya nika Estéfanas, exahe exanityo, ityaninai harenai hoka, motya akere maisa hatehitiya nobatixalihare aka.) 17 Cristo atyo maisa nabatixatya maheta xini axikatya natyo. Axikatya atyo natyo noxakai Waiyexe Iraiti halitinai hiye maheta. Maisa nawaiyolini kakoa xini noxakaihakatya aoka. Kasani maisa Cristo wainihenere atyalihose xaimaholatyaka hiye tahi kaxemaisatyaka aokare hoka maisa xoare tyomare. 18 Hiyaiya, hamawenekoaretyakaho xaneterenae ana atyo Cristo atyalihose xaimaholatyaka hiye wainihenere tahi atyo hatyahalitita enomanaha. Hoka wiso koxaka wikaiyakehetehenerenae ana atyo Enore niyatere waokitene. 19 Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: “Namiyatyaite waiyorexenai nawaiyore, nemaisatyaite waiyore ahekoiterenae xahekola”. 20 Hiyeta hoka aliyo waiyorexenae, waiyore ahekoitereharenae? Aliyo waiyore iraetereharenai ali waikohekoarenai? Enore ana atyo halitinae nawaiyore hatyahalitita! 21 Enore, hawaiyore hiyeta, maisa halitinae waiyorahitaha etahi akiti hawaiyoreha kakoa aokita. Xakore hoka waiye maniya atyo moheta aokowi tyakekohenerenai. Nikare tyoma iraiti“hatyahaliti” aokahitere wiyakaitere hiyeta. 22 Judeunae atyo xoalinihare nomaka aokahitaha, waiyaha hotohare hoka tyakekoha maheta. Hoka gregonae atyo waiyoliniti tawita. 23 Hoka wiso atyo Cristo kaberekotyakehenere atyalihose xaimaholatyaka hiye tahi wiyakaihakaita hoka hatyo tahi aehalikijita judeunae, hoka majudeuneharenai ana atyo hatyohare tahi hatyahaliti aokahitaha. 24 Hoka Enore aohenerenae haomanerenae ana atyo, xoana judeunae xamani, xoana majudeuneharenai xamani hoka, Cristo atyo Enore niyatere, Enore nawaiyore aokahitaha. 25 Hiyaiya, Enore hatyaharene aokahitere atyo haliti nawaiyore xahexe, exahe Enore maiyaterene kaxaokakiterehare atyo halitinai niyatere xahehare. 26 Xasemehena, nohinaeharenae, xotehenaira xawenane Enore haomana aohenere xiso nahitita. Exowakiya komita ene maisa xala hare waiyorexe aka, xekohaseti hare aka, kaoloxere aka xinekoni. 27 Ehaihalikisa maheta haliti waiyorexenai, Enore aoka haomana etakehare hatyahaliti aokiterehare halitinai. Ehaihalikisa maheta xekohasetinae, aoka haomana etakehare maiyaterehare aokiterehare halitinai. 28 Enore aoka tehitiya haomana halitinae nirawanakorenae, exahe kirakoane tyaonitere hoka maxoarewaikatehare aokahiterehare hoka haomana aokahene emaisatya maheta halitinai ana waiyetereharenai. 29 Hatyoharenai hiyetaiya maisaiya xala hare aokowiharetyoita Enore nahalakoa. 30 Xakore hoka Enore terota atyo moheta xiso Jesus Cristo koamaniya, exahe hoka Cristo hiyeta wawaiyorene isa womana. Exahe hoka Cristo hiyeta haliti waiyexe Enore aoka wiso, Enore hotyalihare wisaona, waiyexe maniya wikaiyakeheta. 31 Hiyaiya, exakere Iraiti Waiyexe nexa: “Xala xamani aokowiharetyoa aokowita hoka, aokowiharetyoahena Xekohaseti tyomehenere kakoa”, nexa. Kasani nikare wisaona aoka.

1 Coríntios 2

1 Nohinaeharenae, notyoa noxakaihenere xihiye Enore metaharene tahi xowaka, maisa waha tahi niraeta, maisa kalore nowaiyolini kakoa xini noxakaihakatya xihiye. 2 Nali notyaohenere xinekoni xowaka tyotya xoalinihare nomaotyani naokowita, Jesus Cristo wainihenere atyalihose xaimaholatyaka hiye tahi taita notya naokowita. 3 Notyoa nowaiyehenere xiso xowaka maisa nokinatere notyaonare, natatakoita nomairani hiyeta. 4 Naotyakijitere, noxakaihakaitere atyo maisa halitinae nawaiyore akereta xini. Xakore hoka Enore Nisekohare atyo aiyatelikijita natyo, hoka hatyo hiyeta niraehena xikakoa hoka iniyatere xikihixita xihiye. 5 Hatyo hiyeta xityakekone atyo maisa halitinae nawaiyore hiyeta xini. Enore niyatere atyo aiyatelikijita xityakekone. 6 Xakore hoka niraeta atyo etakehare waiyexe maniya hawenane mohetehenerenai nawaiyore tahi. Hoka maisa atyo exe waiyoliniti ali waikohekoare xini, maisa etakehare xekohasetinai haiyatere ximita kaxaikoakaitereharenai hoka ekalorexeneha nonitata kakikisakihititereharenai xini. 7 Exe waiyoliniti metaharexe atyo Enore nalitare, kaxateroakisaka atyo halitinai nonitata. Waikohe kaomakehenere nahitita atyo Enore womanere terota aokene waiye wisaona maheta. 8 Maisa xala hare kalikini kalorexe tyaoniterenae ana waiyekehalakere hatyo waiyoliniti. Waiyekehalakitaiya enomanaha hoka maisaiya berekotyahitaha atyalihose xaimaholatyaka hiye enokoatare Xekohaseti. 9 Hiyaiya, exakere Iraiti Waiyexe nexa: “Enore xoalinihare waiyexe memere moka awaiyetitereharenae ana. Xakore hoka maiha xala hare waiyarene, semarene. Maisa xalahare ahekotita hatyohare kaotyakene tahi akiti”. 10 Xakore hoka Enore atyo hotikisa womana hametaharene Haisekohare hiyeta. Isekohaliti Waiyexe atyo tyotya tawihitita xoalini hare, Enore xahekola metaharexe tyaoniterehare kakoita waiyoreta. 11 Hiyaiya, haliti nisekohare taita atyo waiyoreta hatyo haliti ahekoiterehare kakoa. Nikareta Enore Nisekohare taita waiyoreta xoalinihare ahekoiterehare kakoa. 12 Maisa atyo isekohaliti ali waikohekoatare kaxekakita womana xakore hoka Isekohaliti Enore axikahenere womana atyo awaiyekehalakaita tyotya xoalinihare Enore isehenerehare womana. 13 Hatyo hiyeta wiraeta Enore Nisekohare aotyakihenere wiso kakoa, maisa atyo haliti waiyoliniti kakoa aotyakihenere wiso kakoa xini wiraeta. Wawaiyekehalakaita Iraiti Aliterexe waiyexe maniya tyaonitereharenai ana. 14 Hoka xala xamani atyo maisa Enore Nisekohare kakoare hoka maisaiya atyo aliyakere Enore Nisekohare xaotyakira waiyekehalakita enomana. Hatyohare aliterexe xakore hoka hatyo atyo hatyahaliti enomana. Hiyaiya, hatyohareya atyo kawaiyoretyaka wenati waiyexe maniya kawenatyakehenere hiyeta. 15 Haliti Isekohaliti Waiyexe kakoare atyo waiyore ahekoita tyotya xoalini hare kakoa. Waiyoreta haiyaharenai nawenane kakoa hoka haiyaharenae atyo maisa waiyorexe enawenane kakoa. 16 Hiyaiya, exakere Iraiti Waiyexe nexa: “Xala waiyoreta Xekohaseti xahekola kakoa? Xalaiya aotyakisene?” Hoka wisonai atyo Cristo xahekola kakoare.

1 Coríntios 3

1 Nohinaeharenae, maisaiya aliyakere niraeta xikakoa Enore Nisekohare kakoarenai namokitere akereta. Hatyo hiyeta niraeta xikakoa matyakekoneharenai kakoa kairaityakitere akereta. Xoima akereta atyo xisaonita xawenane Cristo koamaniya kakoa hoka. 2 Exowaka xoima kaxaerakisakitere totonexati kakoa akereta naotyakisa xiso, maisa atyo nakairati kinaterexe kakoa katyaisakitere akereta xini naotyakisa xiso. Maisa atyo hatyohare niyahare ximemehenere hoka. Exahe kalikini hoka maisa ximemehenere. 3 Hiyaiya, matyakekoneharenae tyaonitere akereta atyo xisaonita: Xokoawaharekakoahena, xikirawanekakoahena harenai hoka hatyohare hiyeta matyakekoneharenae akereta xisaonita, haiyanae tyaonitere akereta xisaonita. 4 Hiyaiya, hatya nehena: “Natyo atyo Paulo xaotyakira xema notyaonita”, exahe hatya hoka,“Natyo atyo Apolo xaotyakira xema notyaonita”, nita. Nikare xisaonita hoka matyakekoneharenae tyaonitere akereta atyo xisaonita. 5 Hiyaiya, xala atyo Apolo? Xala atyo Paulo? Wiso atyo Enore ana wahakita hoka wiyaotyakira hiyeta atyo xityakeko Xekohaseti. Xekohaseti isehenere womana wihatene wihatyaka atyo wisomita. 6 Natyo hotohare atyo nafetene hoka Apolo atyo horeraharetya hatyo hananehaliti, hoka Enore atyo akekoaretene. (”Hananehaliti”, nita Iraiti Waiyexe xaokaka.) 7 Hiyaiya, nikare hoka fehenerene, ehoreraharetyase xoaha komita ene maisa xoare hare tyomita. Xakore hoka Enore atyo akekoarenikisene. 8 Hatyo hiyeta maiha atyo hawareharexe xakini xini exafityasehare exahe ehoreraharetyasehare xoaha hoka. Enore atyoite isehena enomanaha hahenahere akereta. 9 Hiyaiya, wiso atyo wikahinaehare kakoita hoka haxawalita wahakita Enore ana, exahe xiso atyo emasenekoa akereta. Xiso tehitiya atyo Enore hana wahaharexe akereta. 10 Enore nawaiyolini isehenere hiyeta atyo hati nomasehare waiyexe akereta notyaonita. Notyoma hati kilihi hoko hoka hatya tyomiterene eheno akereta. Maika xirihare xihatene xisomitere kakoa. 11 Hiyaiya, Enore atyo koxaka Jesus Cristo hati kilihi hoko akereta moka hoka maisaiya atyo aliyakere hatya kaxomokakita. 12 Hoka haiyaharenae atyo ouro, prata, exahe hoka sehalise kaxaimanexe kakoa hati tyomitere akereta. Hoka haiyaharenai atyo atyakase, ime, atya niyali harenai kakoa hati tyomitere akereta. 13 Hoka Cristo tyohetehenere xowakaite waiyekehalakeheta ehateneha. Hatyo xowakaite kahotikisaka hatya, hatya xakini hatene. Irikati atyoite hatyohare ehateneha hotikihena: xoana waiyexe xamani, xoana maisa xamani. 14 Hoka xala xamani atyoite waiye hahatene tyoma hatyo hati hiye hoka maisaite kerita hoka hatyo ana atyoite waiyexe kaxekaka. 15 Hoka xala hatene xamani atyoite kera hoka maisaiya atyo xoarehare waiyexe kaxekakita enomana. Xakore hoka hatyo atyoite kaiyakeheta, hatya irikati koni jiya hoka makeralinitere akereta atyoite tyaona. 16 Xasemehena, xiso atyo Enore hana akereta hoka Enore Nisekohare atyo tyaonita xikakoa. Hatyohare akiti kakoala xawaiyoreta naoka. 17 Hiyaiya, xala xamaniya mawenekoaretya Enore hana hoka Enoreya mawenekoaretene. Hiyaiya, Enore hana atyo waiyexe hoka xiso terota atyo ehana. 18 Awa atyo hatya hatyota maoseratyoawi. Maika hatya xinekonitare waiyore aokowihena halitinai nawaiyore akereta hoka maika hatyaharexe tyaohena hoka hatyaosetaite aliterexe waiyorexe tyaona. 19 Xoalinihare waiyoliniti tyaoniterehare halitinae ana atyo Enore ana hatyahalitita. Hiyaiya, exakere Iraiti Waiyexe nexa: “Enore atyo otokita waiyorexenai enómanenaiha hiyeta”. 20 Exe tehitiya: “Xekohaseti atyo waiyoreta waiyore aokowiterehare xahekola kakoa. Hatyoharenae atyo maisa xoare hare tyomare enomana”. 21 Hiyeta hoka maisaiya xalahare aokowiharetyoita xoalini hare halitinae tyomiterehare kakoa. Hiyaiya, tyotya xoalini harenai atyo xomanere. 22 Paulo, Apolo, Pedro, exahe waikohekoa, wenati, kamati, kaliniye, exahe haxowaka harenai, tyotya hatyoharenae atyo xomanere. 23 Hoka xiso atyo Cristo anere, hoka Cristo atyo Enore anere.

1 Coríntios 4

1 Maika Cristo wakanehare akere xamoka wiso, hiyaiya, wiso atyo wawaiyekehalakaita Enore xahekola metaharexe. 2 Hiyaiya, hahakita hiyekohase ana hoka hiyekohase tyakekota hiso hoka ehekoreya. Hoka maisaiya tyakekota hiso hoka maisaiya aliyakere hahakita enomana. 3 Natyo atyo nahakita noxekohase ana hoka xoare xamani atyo xahekotita notahi, exahe kalorexenae hoka axahitaha notahi hoka nomani atyo maisa xiyahekola, exahe exahekolaha hoka xoare tyomare. Exahe noxahekolita notahi tehitiya hoka maisa xoare tyomare. 4 Nomani atyo maisa xoare hare iniyalahare notyomare, xakore hoka hatyo atyo maisa hotikijita nawenani waiyexe halitinai ana. Hoka Xekohaseti atyoite ahekohena notahi, aliyakere xamani moka natyo aokowi hoka. 5 Hiyeta hoka awa atyo xahekotya iniyalahare hatya haliti tahi Xekohaseti makaokenehareta. Hatyo atyoite kaokehetehena hoka hotikihena halitinae nómane, xoalinihare tyomitereharenae metaharexe, halitinae xahekola xoare xamani tyomaha aokowiterehare hoka hotikihena. Hatyo najikinitaite aliyakere xamani tyomaha hoka hatyo tyomehenahere akereta makere mohenahene. 6 Nohinaeharenae, natyo Apolo xoaha hiye naimenekoita, wiso wihinamanai hiye. Xawaiyore maheta hatya iraiti nitere: “Xaiminisa xairatyoare tyaonitere”. Maisaiya xala hare aokowiharetyoita hatya haliti hiyeta, hoka hatya maxaiminirita. 7 Xala kalorexe moka hiso haiyanai ana? Maisa kore Enore xini tyotya xoalinihare isa homana? Xoanere hoka haokowiharetyoita, motya etakehare maisa Enore xekane kakoa ene xini? 8 Koxaka tyotya xoalini hare xaokiterehare kakoare xiso! Koxaka xikaoloxahare xisaona! Xisonai atyo koxaka xekohaseti xisaona, hoka wiso atyo maiha! Waiye kaiserehariya atyo aliterexe xekohaseti xiso hoka wiso tehitiya xekohaseti wisaona xihakakoane. 9 Hiyaiya, noxahekoli hiye hoka motya akere Enore moka wiso Jesus niraene kakoarenae miyanitiye aose. Wiso atyo etakehare haliti kahalakisaka hoka kaxaisakiterehare kahare halitinai nahalakoa akereta, hakakoare tyaoniterenae waiyane maheta akereta, anjonai exahe halitinai xoaha waiyane maheta akereta. 10 Cristo xema wisaonitere hiyeta atyo wihatyaharene aokahitaha, xakore hoka xiso atyo xawaiyore, exema xisaonitere hiyeta. Wiso atyo maisa wikinaterexe hoka xiso atyo xikinatere. Wiso atyo maisa wikaxaiminisakere hoka xiso atyo xikaxaiminisakita. 11 Kalikini kijiyehena kirakoane wisaonita winaka, woinane kakoa. Imiti xololohare ako wijoita, wikamokonasetyakita, maisa wikahanere hakitinai. 12 Wikirahareta wihatene kakoa xoalini hare wiya womana maheta. Kirawanehenaha wiso hoka wenati waiyexe waokita enomanaha. Wikaxiholakehena hoka mema wisaonita. 13 Watoxaharehenaha wiso hoka wawaiyexeharene kakoa wekoaxaita enomanaha. Imexati atyo wikaxaokakita hoka kalini kijiyehena iyaxati tyaonitere exe waikohekoa akereta mokahitaha wiso. 14 Maisa exakere naxairatya xomana hoka nehaihalikisa maheta xini xiso. Naotyaisa maheta xiso, nityaninae kaisereharenai noxiyakawaliharenai akereta namokitere xiso hiyeta. 15 Exahiya kahare halitinae aotyakisa xiso Cristo koamaniya xisaonitere xowaka hoka haterore atyo xexe. Hiyaiya, natyo atyo xexe notyaona, Cristo koamaniya xisaohenere hiyeta, Iraiti Waiyexe noxakaihenere xihiye xowaka. 16 Hatyo hiyeta kasani notyaonitere akereta xisaona naokita. 17 Hatyo hiyeta naxikahena Timóteo xomana. Hatyo atyo nityani noxiyakawalihare naokita, Xekohaseti koamaniya kinatere tyaonitere hiyeta. Kahinaetyaite xiso xotyaxemaheta maheta waitare wenati xema notyaonitere Jesus Cristo hiyeta tahi. Hatyohare tahi naotyakijita tyotya tyakekohatiye hotyalinae hiye. 18 Hoka haiyaharenae xinekoni tyaoniterenae aokowiharetyoahitaha, motyalaite maisa nali nojiyita aokahitaha hoka. 19 Xakore hoka Enore xaokalitaiya hoka haxerore notyoa nowaiyeheta xiso. Hoka nasema hatyo aokowiharetyoiterenai niraene. Maisa iniraeneha taita xini nasema maheta, nowaiya maheta xoalini hare iniyatere. 20 Hiyaiya, Enore koamaniya nawenatyaka atyo maisa iraiti taita xini, xakore hoka iyateliti atyo. 21 Aliyakerexe notyoa namoka xiso xaokita? Xoana mokonasetyakalatihi kakoa, xoana kalorexe xawaiyetyati kakoa, waiyexehaliti kakoa kore notyoa xomana xaokita?

1 Coríntios 5

1 Nasemita xinekoni wenati iniyalahare tyaonitere tahi. Exahiya matyakekoneharenae hoka maisaiya nikare tyomita. Hiyaiya, nasema hatya haliti xinekoni tyaonitere hanexe exanityo kakoa nawenane tahi. 2 Nikare hoka xoanere hoka xaokowiharetyoita? Hatyohare ene atyo kalore xamaikohaliti, hatyohare hiyeta atyo hatyohare haliti xikikiriheta ene xinekonita. 3 Maiha xakore atyo kalikini xinekoni notyaonare hoka nisekohare atyo tyaonita xinekoni. Hoka motya ene nali notyaonita hoka Wiyekohase Jesus Cristo nexare kakoa koxaka nahekotya hatyo haliti iniyalahare tyomehenere tahi. 4 Xahohisakoatyakakoahenere xowakaite xinekoni nisekohare tyaonita, Wiyekohase Jesus Cristo niyatere tehitiyaite tyaonita wikakoa hoka 5 xisehena hatyo haliti Ahalakoahaliti ana hoka eháre kamawenekoaretyaka maheta. Hoka Xekohaseti tyohetehenere xowaka inisekohare kaiyakeheta. 6 Maiha atyo waiyexe xini xaokowiharetyoita! Xasemita atyo etake iraiti nitere: “Inira xakore kaorehetyakalati hoka kaorehitita hakakoare trigohe”, nitere. 7 Xaxawahena toahiyerehare kaorehetyakalati. (Wenati iniyalahare xaokaka“Kaorehetyakalati”, nita). Hoka waiyexe maniya kaiserehare xisaoheta. Nikare ite hoka waitarehe ketehe makaorehetyakahare akereta xisaoheta. Koxaka nikare xisaoheta, hatyohare waiyekehalakita nomani. Hiyaiya, wihisehare nakairati makaorehetyakahare atyo koxaka kalikini mema hoka Cristo wikalaneroxa mokose nakairati makaorehetyakahare nakairatyaka ferakene niyahare atyo koxaka kaxaisaka. 8 Nikahena hoka wimaxalohare nakairati makaorehetyakahare hiye. Hatyo nakairati atyo maisa ekaorehetyakahare xini hoka wenati waiyexe kakoare atyo. Kaorehetyakalati toahiyere atyo iniyalahare, ohiro watyalisaka harenae kakoare. (Wenati waiyexe xaokaka“Nakairati makaorehetyakahare”, nita). 9 Hane baberane naxikahenere xomana nanekoa nirae xihiye: Maika xakikisoaheta haliti etakehare ohiro watyaliterehare nonitata. 10 Xakore hoka maisa matyakekoneharenae nonitata xakikisoaheta maheta xini, tyotya ohiro watyalisaseharenai, maiyasehatiyenai, kaiwarexenae, xalijiniharexenae, xoana enore metalahare xema tyaoniterenai nonitata maheta xini. Maisaiya aliyakere ximawaiyaneta matyakekoneharenae. Ameteniya atyo xakikisoaheta exe waikohekoata rotita hoka ximawaiyanahene. 11 Exakere atyo niraeta xihiye: kasani atyo xakikisoaheta Cristo koamaniya tyaona aokowitere xakore hoka ohiroarexe, maiyasehatiye, enore metalahare xema nawenatyasehare, hekaliye, iraehekoaitaterehare, xalijiniharexe xoaha tyaonitere nonitata. Nikare tyaoniterenai kakoa atyo kasani maisa xikanakaira hekoti naokare. 12 Maisa exaxikatyakahare xini natyo nasema maheta Enore koamaniya mawenaneharenai tahi. Enore atyoite semehena etahiha. 13 Xakore hoka xoana maisaiya xisota xiwatyalita xihinaeharenai Cristo koamaniya tyaonitereharenai? Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: “Xakikihetehena hatyo haliti iniyalahare tyomitere xinekonita”, nexa.

1 Coríntios 6

1 Xoana hoka hatya xihinaehare kakoa maisa waiye xisaonare hoka xiyaneta ekakoa kalorexenai nahalakoa awaiyekehalakatya maheta xawenane xomana, maisa xakore atyo Cristo koamaniya tyaonareha hoka? Hiyaiya, xaxehenaine atyo Enore anere hotyalinai hoka watyalihenaha ene xiso, xala xamani ehekore tyaonita, xala xamani maisa ehekore tyaonare hoka. 2 Xoana maisa kore waiyekehalakere xomana miyanitiyehena xowaka Enore kaxaikone hotyalinai semane halitinai tahi? Hiyaiya, xasemehenaite halitinai tahi. Hoka xoanaiya hoka hatyo inirere tahi maisa xisota xawaiyore hoka xiwatyali kakoita? 3 Xoana maisa waiyekehalakere xomana anjonai tahi kakoita wisemane, miyanitiyehena xowaka? Hoka xoanereya hoka maisa kalikiniye wawenane maisa waxakaijita? 4 Hatyo hiyeta maika xoalini hare inirere hiyeta xiraeharetyakakoahena hoka awa atyo xatawa Enore koamaniya tyaoniterenai matyakekolaharenai hoka watyalihena xiso. 5 Xoana hoka kahaiharetyaka xisaonita? Xoana maisa xala hare xinekoni waiyorexe aka hoka aotyakisare xiso, awaiyekehalakatyare xawenane xomana? 6 Hiyaiya, haiyaharenai waiyorexe tyaonita xinekoni. Xakore hoka xoalini harehena hoka xihinaeharenae xakolaita matyakekoneharenae ana, kalorexenae ana hoka xiyaneta awaiyekehalakatyaha xomana xawenane maheta. 7 Xoalini hare tahi kaotyakehena xinekoni hoka hatyoharenai atyo koxaka hotikijita ximawaiye nawenanene. Xoana maisaiya atyo kotare iniyalahare xikaxomokakita? Xoana maisaiya atyo kotare xikakaiwaharetyakita? 8 Xakore hoka xiso atyo iniyalahare xamokita xihinaeharenae, xikaiwaharetyahitene hare, xityotya xakore tyakekohatiyenai xaokowita hoka nikare xisaonita. 9 Hiyaiya, iniyalahare tyomiterenae atyoite maisa Enore waikoherakoa xane tyaonahitaha. Koxaka atyo xawaiyoreta hatyohare tahi kakoa. Awa hatya maoserahena xiso hoka hatyo xema xisaona. Hiyaiya, maisaiya atyo Enore waikoherakoa xane tyaonita: ohiroarexenai, enatyalolonai, ohiro hiye tyaonitereharenai, enore metalahare xema tyaonitereharenai, haenanehatya hiye tyaoniterenai, 10 kaiwarexenai, xiyehaliti xawaiyetyaseharenai, hekatikarenai, haliti niraetyaseharenai, xalijiniharexenai harenaiya atyo maisa Enore waikoherakoa xane tyaonahitaha. 11 Toahiya ene haiyaharenae xinekonitarenai nikare tyaonahitaha. Xakore hoka xikatihakeheta atyo iniyalahare nonitata, Enore anere xisaoheta maheta, haliti waiyexe aoka xiso maheta, Wiyekohase Jesus Cristo hiyeta, Enore Nisekohare xoaha hiyeta. 12 Hatyaiya nehena: “Notyomaiya tyotya notyoma naokowitereharenai”. Aliterexe, xakore hoka maisa tyotya waiyexe xini homana. Natyo tehitiyaiya nomi: “Notyomaiya xoalini haretere”. Xakore hoka maisaiya atyo nahalakisoawi hoka hatyohare jiyahaotita natyo. 13 Hatyaiya nehena: “Nakairati atyo waji niyahare, waji atyo nakairati niyahare maheta”. Aliterexe, xakore hoka Enore atyoite mawenekoaretya hatyo hinamanai. Hiyaiya, wiháre kakoa atyo maisa iniyalahare wisoma maheta xini ohiro kakoa. Xakore hoka Xekohaseti anere atyo wiháre, ehatene wisoma maheta. 14 Hiyaiya, Enore atyo ekasekiheta Xekohaseti Jesus, hoka nikareta tehitiyaite ekasikeheta wiso haiyatere kakoa. 15 Xoana maisa kore waiyekehalakere xomana xiháre Cristo háre hiyetare? Nikareya hoka Cristo háre hiyetareya niya hoka ohiro enatyalolo hiye namoka? Maisaiya aliyakere nikare namokita! 16 Xoana maisa kore waiyekehalakere xomana hatya haliti tyaohena hatya enatyalolo hiye hoka haterore eháreha tyaoniterehare? Hiyaiya, Iraiti Waiyexe atyo nexa: “Hinamanai háre atyoite haterore tyaona”, nexa. 17 Nikare xala xamani Xekohaseti kakoa haxawalita tyaonita hoka haterore atyo tyaonahitaha, inisekoharenaeha hiyeta. 18 Xisekoahena ohironae hiye xawenane nonitata! Hiyaiya, xoalini hare iniyalahare hatya tyomehena hoka hatyo atyo maisa haháre aiyalaharetyare. Hoka ohiro kakoa atyo iniyalahare wisomehena hoka wiháre atyo waiyalaharetita. 19 Xoana maisa kore xawaiyorexe? Hiyaiya, wiháre atyo Isekohaliti Waiyexe hana. Hatyo atyo tyaonita xikakoa, Enore xekane atyo. Maisa atyo xomanereta xini xisaonita. 20 Hiyaiya, Enore atyo iya xiso hoka bakatya xiyaimane. Hatyo hiyeta aokitere akereta xisaohena xiháre kakoa, kaihalaharetyaka Enore kakoa maheta.

1 Coríntios 7

1 Kalikini ite nekoaxahetehena xaxairahenere nomani tahi. Waiye kaiserehareya atyo ena maiyanityohare hoka. 2 Xakore hoka kahare atyo ohiro hiye nawenatyaka tyaonita, hoka hatyohare hiyeta hatya haliti ite kaiyanityore terota tyaohena, exahe ohiro hoka kaiyanenero terota ite tyaohena. 3 Maika exanene hoka tyomehena enomana tyotya aokiterehare. Nikare tehitiya exahe exanityo hoka haiyanene aokitere akereta tyomehena enomana. 4 Exanityo atyo maisa hahalo waikatyo xini tyaonita. Exanene anere atyo ehálo tyaonita. Nikare tehitiya exanene hoka maisa hahare waikate xini tyaonita. Exanityo anere atyo eháre tyaonita. 5 Maika hatyo hinamanai maisa maxikakoahitaha, ameteniya atyo hatyohare tyomaha aokowiha haware xakini hoka iraexatyaha aokowiha maheta hoka. Hatyaosetaiya atyo kaokakakoahenahitaha hetatiye akereta hoka maisa Ahalakoahaliti hasakaharetyahitene emawaiye kaxaikoawininiha hiyeta. 6 Hoka maisa atyo nawakaita xini xiso, exe atyo noxahekoli. 7 Natyo akeretaiya xisaonita hoka waiyeya. Xakore hoka Enore atyo hahekore xakini wenati moka, hatya nawenane hahekorexe, hatya nawenane hahekorexe xoaha. 8 Maiyanityoharenai, wainiyaneneronai ana atyo niraehena: waiye kaiserehare kotare maiyanityohareha, maiyanenehaloha tyaonaha natyo akereta. 9 Hoka maisaiya atyo xisonai xahalakisare xiyahekola hoka maika xisaonakakoa. Hiyaiya, waiye nawenakakoatyaka atyo nikareya hoka maisaiya xamaikohareta. 10 Hoka koxaka tyaonakakoahenerenai ana owene xaotyakiye, xakore hoka maisa atyo noxaotyakiri xini, Xekohaseti xaotyakira atyo: ohiro kaiyaneneroiya maisa aliyakere halakihitita haiyanene. 11 Hoka halakihetaiya haiyanene hoka maika maisa kaiyanenehitita, xoana haiyanene kakoita xamani awaiyexeharetyakakoahetaha hoka tyaonakakoahenahitaha. Exahe exanene hoka maika maisa halakihitita haiyanityo. 12 Haiyaharenae hiye atyo natyota niraehena, maisa atyo Xekohaseti niraene xini: hatya haliti tyakekohatiyeya tyaonita hatya ohiro matyakekonehalo kakoa hoka haxawalitaiya tyaona ekakoa aokowi hoka awairatyo halakihetehenene. 13 Hoka hatya haloti tyakekohatiroiya tyaonita hatya ena matyakekonehare kakoa hoka haxawalitaiya tyaona ekakoa aokowi hoka awairatyo halakihetehenene. 14 Hiyaiya, exanene matyakekonehare atyo Enore waiye mokita, haxawalita tyaonitere haiyanityo kakoa hiyeta. Exanityo matyakekonehalo atyo Enore waiye mokita, haxawalita tyaonitere haiyanene tyakekohatiye kakoa hiyeta. Awaiya nikare tyaonahitaha hoka ityaninahaiya matyakekoneharenai ityaninai akereta tyaonaha. Xakore hoka nikare atyo tyaonaha hoka Enore atyo waiye mokita ityaninai. 15 Matyakekonehaloiya tyaona tyakekohatiye kakoa hoka halakiheta haiyanene aokowi hoka kotare halakihetene. Nikare tehitiyaiya ena matyakekonehare tyaona ohiro tyakekohatiro kakoa hoka halakiheta haiyanityo aokowita hoka kotareya xaneheta. Hatyo xowaka atyo exanene tyakekohatiye, exahe exanityo tyakekohatiro xoaha atyo maisa xoare hare akeheta ihiyeha, xoalini hare tyomaha maheta. Hiyaiya, Enore atyo aoka wiso haomana wimehexaikohare wisaona maheta. 16 Hoka hasemehena, tyakekohatiro: xoana hihiyetaiya hexanene waiyexe maniya tyaoheta xamani, maisa xamani. Hatyohare maisa waiyekehalakere. Hasemehena, tyakekohatiye: xoana hihiyetaiya hexanityo waiyexe maniya tyaoheta xamani, maisa xamani. Hatyohare maisa waiyekehalakere. 17 Maika hatya xakini tyaohitiya, Xekohaseti enawenane isehenere enomana akereta, hetati Enore aohenerene haomana akereta. Exehare kakoa atyo naotyakijita tyotya tyakekohatiyenai. 18 Hatya haliti exaiko nomanere milihisakahareya Enore koamaniya tyaona hoka maisaiya xoare maheta haxaiko nomanere milihisaka emaisahitita. Exahe hatya haliti maxaiko nomanere milihisakahareya Enore koamaniya tyaona hoka maisaiya xoare maheta aiko nomanere milihijoita. 19 Maisa atyo xoarehare tyomare, xoana exaiko nomanere milihisakahare xamani hiso, xoana maiha xamani. Hoka Enore xaotyakiraho xema nawenatyaka atyo waiye. 20 Enore aohenere xiso haomana xowakiya nahitita aliyakere xamani xisaonita hoka maika kotare nikareta xisaohitiya. 21 Enore haomana aohenere hiso xowakiya ene wakahare hisaonita? Awa atyo himawaiyehare hatyoharenae kakoa. Hoka maisaiya wakahare hisaohitita aokaha hoka haiyateretyoahena hoka maisa wakahare hisaohitita. 22 Hiyaiya, wakahare ene hatya tyaonita hoka Enore haomanere aokene hoka mawakaharenehare tyaoheta, hoka Enore anere tyaona. Nikare tehitiya hatya haliti mawakaharenehare tyaonita hoka Cristo aokene haomana hoka Cristo wakanehare tyaona. 23 Enore atyo iya xiso, exahe xiyaimane hoka bakatya, hoka awa atyo halitinae wakanehare xisaona. 24 Nohinaeharenai, maika Enore haotita hetati xisaonitere akereta xisaona, Enore haomanere aohenere xiso nahitita xisaonitere akereta. 25 Maiyanityoharenae ana atyo maisa xoare nita Xekohaseti. Xakore hoka niraehena atyo noxahekoli. Hiyaiya, Enore xairakoaneharera natyo hiyeta waiye nahekoita hoka nokatyakekotyakita. 26 Noxahekoli hiye atyo hoka waiye kaiserehareya atyo hatya haliti tyaonitere akereta kotare tyaona, kalikini howitihare wisaoniterehare hiyeta. 27 Xoana hikaiyanityore? Hikaiyanityore hoka awa atyo hahalakihetene haokowi. Xoana himaiyanityohare? Himaiyanityohare hoka awa atyo hikaiyanityo haokowi. 28 Xakore hoka hikaiyanityoiya atyo hoka maisa iniyalahare hisomita, exahe maiyanenehalo tehitiyaiya kaiyanene hoka maisaiya iniyalahare tyomita. Xakore hoka kasani atyo nairihalinikisa xiso naokowita, howitihare xawenane tyaohenerehare xisaonakakoahenerehare najikinita kakoa. 29 Nohinaeharenae, exakerexe niraeta: maisa wahere waheta maniya. Hatyo hiyeta maika exehekota kaiyanityorenai hoka motya maisa kaiyanityoreha ene xini tyaohenaha. 30 Exahe amaikohareterenai hoka motya maisa amaikoharetaha ene xini tyaohenaha. Exahe ihalahareterenai hoka motya maisa ihalaharetaha ene xini tyaohenaha. Exahe iyakatiterenai hoka motya maisa iyahitereharenai kakoare ene xini tyaohenaha. 31 Exahe exe waikohekoata xoalinihare tyomitereharenai hoka maika motya maisa xoarehare ene xini ihiyeta tyomahitaha ene xini tyaohenaha. Hiyaiya, tyotyaite xoalini hare kalikini ali tyaonitereharenae maiyareheta rota. 32 Kasani nakahinaetya xiso hoka maisa ximawaiyehare xawenane kakoa naokare. Hiyaiya, maiyanityohare atyo Xekohaseti aokiterehare tahi ahekoita, kasani aihalahalinikisene maheta. 33 Hoka haliti kaiyanityore atyo waikohekoare tahi ahekoita, haiyanityo aihalahalonikisa maheta. 34 Hatyo hiyeta hinama maniya ahekoita, haiyanityo, Xekohaseti tahi xoaha hoka. Nikare ohiro maiyanenehalonae exahe wainiyaneronae atyo ahekotitaha Xekohaseti tahi taita, kasani ehatene tyomaha aokowitaha hoka. Hoka ohiro kaiyanenero atyo waikohekoare tahi ahekoita, haiyanene aihalahalinikisa maheta. 35 Nikare niraeta kasani nakahinaetya xiso maheta, maisa nahowitiharetya maheta xini xiso. Xakore hoka kasani atyo xisoma xoare xamani waiyexe, ehekorexe xoaha naokita, hoka Enore hatene xiyaiyateretyoane kakoa xisoma naokita. 36 Tyaonakakoaha aokowiha hoka hatyo najikinita maisa tyaonakakoaha aokowihenahititereharenai ana atyo niraehena: xoimahaliti xahekola hiyeya hoka nikare atyo maisa ehekoreta xini haiyanityohenere kakoa tyaonita, masakareya kalore hekota awaiyetitene, tyaonaiya ekakoa aokowiheta hoka maika tyaonakakoaha. Maisa atyo hatyohare iniyalahare xini. 37 Xakore hoka xoimahalitiya maisa kaiyanityo aokowita, kotareya maiyanityohare tyaona aokowi, waiyeya kaxaikoawita, exahe koxakaiya ahekotya háomane tahi kakoa hoka ehekoretaiya maisa tyaonita xoimahaloti kakoa. 38 Nikare atyo haiyanityohenere kakoa tyaona hoka ehekoreta atyo, xakore hoka xala xamani atyo maisa tyaonita haiyanityohenere kakoa hoka hatyo atyo masakare waiyexe tyomita. 39 Hoka ohiro kaiyaneneroiya atyo maisa aliyakere hatya ena kakoa tyaonita, exanene kasetata hoka. Exaneneya atyo waini hoka hatyo najikinitaiya tyaona aokowi hatya kakoa hoka ehekore atyo. Xakore hoka tyakekohatiye kakoa taitaiya atyo tyaona. 40 Xakore hoka kotareya atyo maiyanenehalota tyaona hoka waiyeya atyo tyaona. Exe atyo noxahekoli. Hiyaiya, Enore Nisekohare tehitiya atyoala tyaonita nokakoi naoka.

1 Coríntios 8

1 Kalikinite niraehena nakairati kafetatyakiterehare enore metalahare ana tahi. Aliterexe atyo“Wityotya wawaiyore”, nerekatita. Xakore hoka hatyo waiyoliniti atyo axaheneratyakijita hatya haliti. Hoka xawaiyetyati atyo kahinaetita haliti kekoareheta maheta Enore koamaniya. 2 Hatyaiya haxahekola hiyeta xoalini hare kakoa waiyoreta aokowi hoka maisa atyo waiyekehalakehenere enomana waiyekehalakehenerehare enomana mahetare kakoa. 3 Xakore hoka xala xamani atyo Enore awaiyitita hoka ewaiyanehare atyo tyaonita. 4 Hatyo hiyeta nakairati kafetatyakiterehare enore metalaharenai ana tahi atyo waiyekehalakita womana. Hiyaiya, enore metalahare xaimenekotyaka atyo aimenekoita etakehare xoalini hare makaotyakenehare. Hoka waiyekehalakita atyo womana: haterore atyo Enore. 5 Halitinai atyo,“Enorenai”, nexaha exaokakaha. Exahekolaha hiye hoka kahare“enorenai”, exahe“xekohasetinai” hoka tyaonahitaha enokoa, waikohekoa xoaha aokahitaha. 6 Hoka womana atyo haterore Enore. Wexe tyotya xoalini hare nomasehare atyo, enomana atyo wisaonita. Haterore atyo Xekohaseti, hatyo atyo Jesus Cristo. Ihiyeta atyo tyotya xoalini harenae kaomaka, ihiyeta atyo wikaotyaka. 7 Xakore hoka exeharenae atyo maisa waiyekehalakere tyotya halitinae ana. Haiyaharenai atyo koxaka otyahareha enore metalahare kakoa, hoka kalikini kijiyehena, kanakairehenaha hoka motya exahekolaha hiye hoka hatyo nakairati enorenai metalahare anere kaiserehare aokahitaha. Exahekolaha atyo maisa kinaterexe. Hatyo hiyeta kanakairahenaha hoka kehexaharetyoahenahititaha rota. Hatyo nakairati hiyeta iniyalahare tyomahitaha. 8 Hiyaiya, maisa nakairati hiyeta xini Enore aokita wiso haomana. Exahe wikanakairita xamani, xoana maisa xamani wikanakairare xoaha hoka maisaiya xoare hare hatyohare kakoa wisomita, maisaiya xoare hare wimetita. 9 Xawaiyore hatyohare kakoa hoka maika xirihare xawenane kakoa hoka maisa hatyoharenai hiyeta ininaitata tyakekoterenai iniyalahare maniya xaxomokanikijita. 10 Hiyaiya, xala xamaniya maisa kalore tyakekore, hoka hiso“waiyekehalakitere homanaiya” ehaotita enore metalahare hanako hisoa hoka hikanakairehena hoka xoana maisaiyaka isoa hoka kanakaira enore metalahare nakaira aokowita tehitiya? 11 Nikare ite hoka hatyo haliti inira tyakekotere, hatyo hihinaehare ana Cristo wainihenere ite iniyalahare maniya haxomokanikiheta, hatyo“hawaiyorene” hiyeta. 12 Nikare ite hoka iniyalahare maniya tyare haxomokanikiheta hihinaehare, exahe exahekola tyare haiyalaharetya hoka iniyalahare atyo hisomita Cristo ana. 13 Hatyo hiyeta nakairati hiyetaiya nohinaehare iniyalahare maniya naxomokanikijita hoka maisaiya xoana hekota nanihitita eteti, maisa iniyalahare maniya naxomokanikijitene maheta.

1 Coríntios 9

1 Xoana motya wakahare xaokita natyo? Xoana motya maisa iraiti kakoare xini natyo xaokita? Xoana motya maisa nowaita Xekohaseti Jesus xaokita? Xoana motya maisa nohateni Xekohaseti ana hiyeta xini exema maniya xisaona xaokita? 2 Exahe atyoite haiyaharenai maisa Iraiti kakoare xini aoka natyo hoka xiso atyoite Iraiti kakoare xaohena natyo. Xiso terota atyoite Iraiti kakoare xaohena natyo, Wiyekohase xema maniya xisaonitere hiyeta. 3 Haiyaharenae iraeharetita natyo hoka exakere nekoaxatita enomanaha: 4 Xoana natyo xakoaniya atyo maisa nokanakairita, noterita harenai nohateni heko isehenaha nomani hoka? 5 Xoana, nokaiyanityoreya hoka noxanitere heko maisa nanoloitene xaokita? Hiyaiya, haiyaharenae iraiti kakoarenae kolatyahitaha haiyanityonaeha. Xekohaseti Jesus ximarenenae, exahe Pedro hare hoka nolokahitaha haiyanityonae. 6 Xoana, Barnabé, natyo xoaha taitaite wahahena womanita xaokita? 7 Xala koxaka sema hatya sorare bakala haxiyeharenae xaimane hakitere nali? Exahe hatya masene nomasehare manakairehenere haxafirita uvali? Exahe hatya bowi xanaityasehare maeranehenere habowiya totonexa tahi? (Maisa atyo xala hare nikare tyaonare.) 8 Maisa exeharenae wenati tahi akiti taita xini. Moisés xaotyakira tehitiya nikare irae. 9 Exakere atyo Moisés xaotyakiraho kaxairatyaka: Awa atyo bowi kanase xolatya trigo kase tyahakita hoka. Xoana Enore ala bowi xahekola taita ahekoita xaowita? 10 Xoana wiyaokaka kore nikare iraeta? Aliterexe atyo wiyaokaka nikare iraeta! Exahe fititerehare, imexehititerehare xoaha atyo hakita hoka atyahahitita atyo holini haoxekakeheta. 11 Xinekoni wisaonita hoka wawaiyekehalakatita Iraiti xomana, hanakatise xafityaka akereta. Xoana maisaiyaka nakairati exahe imiti harenai hoka waxita xiso wihatene xaimane xaowita? 12 Hiyaiya, haiyanae ana atyo xoalinihare xiyekane xahita atyahahitaha hoka xoana maisa atyoala wiso exahehareha xini xoalinihare waokita xihiye? Xakore hoka maisa atyo xoarehare xekaka womana waokare, maisa wahowitiharetya waokowita Iraiti Waiyexe Cristo tahi hoka. 13 Waiyekehalakita atyo xomana Iraexatyakalati Hanako hakiterenai ana nakairati kaxekakiterehare Iraexatyakalati Hanakotare hiyeta. Waiyekehalakita tehitiya atyo xomana kirakahare fetatyaseharenai ana kaxekakiterehare holini nete efetalaha hiyeta. 14 Nikareta tehitiya Xekohaseti axikatya Iraiti Waiyexe xakaisaseharenai hoka exakainiha Iraiti Waiyexe hiyeta kakahinaetyakaha aoka. 15 Hoka maisa atyo hatyo aokitere akereta notyaonita, maisa kalikini exakere naxairatita hoka maisa hatyoharenai xini naokita nómanita. Kasani atyo heko nikare notyaona naokowita nokamani kijiya. Hoka maisaiya atyo xalahare nihalahalini iyehitita nikare notyaonitere hiyeta. 16 Maisaiya atyo Iraiti Waiyexe noxakaitere hiyeta naokowiharetyoita. Hiyaiya, hatyoharenai atyo nohateni. Hoka kirakoaniya atyo notyaona maisa Iraiti Waiyexe noxakaita hoka. 17 Hatyo hiyeta noxaokali ximitaiya nahakita hoka xoana natyahahenaite nobakatyaki xahita. Xakore hoka nowakatyakiya atyo notyomita hoka hatyo hateniti atyo Enore isa nomani. 18 Nikare hoka xoare ite nokaoxekakihena nohateni xaimane? Maxaimanehare atyo Waiyexe Iraiti noxakaita nihalahalini kakoa, maisa xoare naxare nohateni xaimane. Hatyo nihalahalini kakoa nahakitere atyo noxekaki. 19 Natyo atyo maisa wakahare xini, maisa xalahare wakanehare xini natyo. Xakore hoka wakahare akere atyo notyaonita tyotya halitinae ana. Kahare halitinae nawenane namoka Cristo koamaniya naokowita hoka nikare notyaonita. 20 Nahahena atyo judeunai koni hoka judeu akereta atyo notyaonita, enawenaneha Cristo koamaniya namoka maheta. Maisa atyo Moisés xaotyakira xema notyaonare, xakore hoka judeunai koni atyo notyaohena hoka Moisés xaotyakira xema akereta atyo notyaonita, enawenaneha Cristo koamaniya namoka maheta. 21 Nikare tehitiya majudeuneharenai koni notyaohena hoka maisa Moisés xaotyakira xema notyaonare, enawenaneha namoka maheta Cristo koamaniya. Nikare atyo notyaonita hoka maisa atyo nomatyakekonita xini Enore xaotyakira. Hiyaiya, aliterexe atyo Cristo xaotyakira xema notyaonita. 22 Haiyaharenae maisa kinaterexe hatyakekone kakoa hoka enawenaneha akereta notyaonita, Cristo koamaniya enawenaneha namoka maheta. Nikare halitinae koni nahakita hoka xoare xamani tyomehenaha hoka nikareta notyomita, haiyaharenae hekoti Cristo koamaniya namoka maheta. 23 Nikare notyaonita Iraiti Waiyexe noxakaitere hiyeta, wenati waiyexe nahikoa maheta. 24 Xawaiyoreta atyo temati xowakehena hoka kahare tematiyenai temitere akiti kakoa, xakore hoka hatita xane hikoahetehena enahitita hoka hatyo ana taita kaxekakita xoalini hare. Hatyo temati akereta xaiyateretyoa xawenane kakoa hoka kaxekaka xomana Cristo nalitare xoalini hare waiyexe. 25 Tyotya tematiyenae kaxaotyakisakitereharenai atyo haxaotyakisakahoha howitiharexe akereta tyaonahitaha, seritihoko kaxekaka enomanaha maheta. Xakore hoka hatyoharenae atyo haxeroreta tyotita. Hoka wiso atyo Cristo aokitere akereta wisaonita hoka seritihoko matyotenehare kaxekaka womana maheta. 26 Hatyo hiyeta fihi natemita imiyanaose xeta. Natyo tehitiya atyo hatya mokotyarexe mokohena hoka maxekoalahare tyaonitere akereta notyaonita. 27 Noháre nakawexomokakijita mokotyatinai kakoa, exahe waiye nokaxaikoawita hoka noxakaihenere Iraiti Waiyexe haiyanai hiye najikinita maisa natyota nahalakisoawityakijoita maheta.

1 Coríntios 10

1 Nohinaeharenae, kasani xotyaxematya naokita toahiyere wahetakomaniyerenae nawenane, Moisés xema tyaohenahere xowakere. Tyotyaha atyo tonaha kaiminiti katyahe, exahe One Xotyaxere iyoaho hoka hatyoaho imahotyoaha. 2 Nikare kabatixatyakaha hatyo kaiminiti katyahe, onexa xoaha, Moisés xaotyakiraharenai tyaonaha maheta. 3 Tyotyaha hatyo nakairati Isekohaliti isehenahere enomanaha kanakairaha, 4 tyotyaha teraha tehitiya one Isekohaliti isehenere enomanaha. Hatyo terehenahere atyo sehali xanetere exemaha hiyetare Isekohaliti xekane. Hatyo sehali atyo Cristo. 5 Xakore hoka kahare haiyaharenae axamaikohalinikisaha Enore, hoka hatyo hiyeta wainaha hoka ehárenaiha kaxawatyaka maharexakiti nali. 6 Tyotya hatyoharenai kaotyaka, hotikisa womana hoka maisa hatyoaha akereta ewaxirahare waokita womana maheta, 7 exahe maisa wawaiyetita enore metalahare maheta, haiyaharenai awaiyehenere enore metalahare akereta. Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: “Hatyo halitinae tyokaha hoka kanakairaha, teraha maheta hoka hatyaoseta ainakoahenahitaha holikoaha maheta”. 8 Hoka wisoiya atyo maisa ohironae hiye tyaonahitere akereta wisaonita. Hiyaiya, haiyanai nikare tyaonahitaha hoka hatyo hiyeta haferakeneta 23.000-hare halitinai waini. 9 Hoka wisoiya atyo maisa wahasakaharetita Xekohaseti. Hiyaiya, haiyaharenae hasakaharetyaha Enore hoka hatyo hiyeta kahare halitinae owi tyaloka hoka waini. 10 Awa atyo tyaonahitere akereta xisaona. Hiyaiya, haiyaharenae ehare hoka iraehekoatyaha Enore tahi hoka hatyo hiyeta anjo aisarexe kaoka enomanaha hoka aisahene. 11 Koxaka nikare kaotyaka wahetakomaniyerenae ana, hotikisa maheta haiyaharenae ana hoka maisa nikare tyaonahitaha maheta. Hatyo tahi kaxairatyaka womana hoka airihalikisa wiso maheta. Hiyaiya, kalini atyo okoi imiyanaosehena wahikoita. 12 Hiyeta hoka maika xala xamani kinatere tityoita aokowita hoka maika waiye kaxaikoawi hoka maisa exoita. 13 Xikahasakaharetyakehenaite haiyaharenae kahasaharetyakitere akereta, xakore hoka Enore atyo maisa maotyanexe hairaine, exahe maotyanexe xiso. Xikahasakaharetyakaite hoka maisaite xiyatere xahexe xikahasakaharetyakita. Xihasakaharetyaka xowakehenaite hoka Enore ite isa xomana iyateliti hoka hatyo kakoaite xikinatere xisaona, xijiyahaotene maheta. 14 Hatyo hiyeta, nohinaeharenae noxiyakawalinae, xisekoahena enore metalahare xawaiyetyaka nonitata. 15 Kalini niraehena xikakoa haiyaharenai ana xoalinihare metaharexe waiyekehalakitere hare akereta. Hoka xiso atyoite xahekohena niraehenere xikakoa kakoa. 16 Xahekohena exe vinhoxa waiyexe wiseritere hiyeta. Xoana, wiserehena ala exe vinhoxa hoka maisala Cristo timalaxa xini wiserita? Exahe hatyo nakairati wikanakairehena hoka Cristo háre xaimenekola atyo. Exahe hatyo nakairati wirakakakoahena hoka maisala wikanakairita xini Cristo háre? 17 Wikahare xakore atyo hoka nakairati haterore atyo wikanakairita. Hatyo hiyeta hahotyalihare wisaonita. Cristo háre atyo wiso. 18 Xahekohena judeunai nawenane tahi: etakehare xoalini hare efetatyakahare tyaoniterehare Enore anere nijitereharenai atyo nikare tyaonahitaha hoka Enore koamaniya atyo tyaonahitaha. 19 Exakere nomita xihiye: enore metalahare, exahe nakairati kafetatyakitere ala xoalinihare tyomita? 20 Hatyohare atyo maisa xoare tyomare. Exakere nomita: enore metalaharenae ana kafetatyakitere atyo tihanare ana kafetatyakita, maisa Enore ana xini. Hoka kasani atyo maisa tihanare koamaniya xisaona naokare. 21 Enore anereya xiserehena hoka maisaiya atyo aliyakere xiserita tehitiya tihanare nolone. Exahe nakairati Enore anereya xikanakairihena hoka maisaiya atyo aliyakere tihanare anere tehitiya xikanakairita. 22 Xoana waokoawahalinikisa ala Xekohaseti waokowita? Xoana Enore niyatere xahehare ala wiyatere xaowita? 23 Haiyaharenae exakere nita: “Xoare xamaniya atyo wisoma waokowita hoka wisomeniya”, nexahitaha. Há, xisomeniya, xakore hoka maisa atyo tyotya xoalinihare kaomakiterehare waiyexe xini.“Xoare xamaniya atyo wisoma waokowi hoka wisomeniya”. Xakore hoka maisa atyo tyotya xoalini hare kaomakiterehare kahinaetyare xini. 24 Mahaiya atyo xalahare aokiterehare tahi taita ahekoita, xakore hoka ahekohena tehitiya atyoite haiyanai aokitereharenai tahi. 25 Ehekoretaiya atyo xanisa tyotya kabetetyakitereharenai eteti hanakore, xakore hoka maisaiya atyo xikatyakoiyahareta. 26 Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: “Waikohekoa, tyotya enakoa tyaonitereharenai atyo Xekohaseti anere”. 27 Hatya matyakekonehareya noloka xiso hahanako xikanakaira maheta ekakoa hoka maika xiyane xaokowi exema hoka xiyane. Exahe nakairati mohena xahalakoa hoka kotare xikanakairene, hoka awa atyo xaxakakoahena xityakoiyaharenai hiyeta. 28 Hoka hatyaiya nehena: “Exe nakairati atyo enore metalahare ana kafetatyaka”, nehenaiya xihiye hoka awairatyo xikanakairehenene iraehenere hiyeta, exahe ityakoiyahare xoaha hiyeta tehitiya. 29 Hiyaiya, maisa atyo hityakoiyahare hiyeta xini hoka hatya tyakoiyahare hiyeta atyo. Xakore hoka hatyaiya axehena: “Xoanereya hoka nawenani kamahokoanetyakehena hatya tyakoiyahare hiyeta? 30 Koxakaiya niraexatya Enore hiye nakairati nokanakairitere tahi hoka xoanereya hoka iniyalahare kairaetyaka notahi, koxaka Enore kakoa nihalahare hoka?” nehenaiya. 31 Xakore hoka xikanakairitaiya, xiserita, xoana xisomita xamaniya xoaliniharetere hoka maika xisomehena tyotya hatyoharenai kaihalaharetyaka maheta Enore kakoa. 32 Maika xirihare xawenane kakoa hoka maisa xamawaiye nawenanitita judeunae, majudeuneharenae, Enore maniya nawenatyaseharenae xoaha. 33 Maika notyomitere akere xisoma. Hiyaiya, tyotya notyomitereharenai kakoa naihalahalinikisa naokowita tyotya halitinai hoka maisa atyo nawenani tahi taita xini nahekotita. Xakore hoka tyotya enawenaneha tahi atyo nahekotita, kaiyakehenahitaha iniyalahare nonitata maheta.

1 Coríntios 11

1 Maika noxamotyahasehare xisaohena. Hiyaiya, natyo tehitiya atyo Cristo xamotyahasehare. 2 Nihalahareta xikakoa, xotita natyo hoka naotyakihenere xiso akereta xisaonita hoka. 3 Xakore hoka kasani exehare waiyekehalaka xomana naokita: Cristo atyo tyotya halitinae xahekola xahehare, exahe ohiro kaiyanenero hoka exanene atyo exahekola xahehare tyaonita. Nikare Enore tehitiya atyo Cristo xahekola xahehare tyaonita. 4 Hatya halitiya talatya haseri, iraexahena xamani, xoana xakaihena xamani iraiti Enore tahi xahohisakakoati heko hoka maisaiya atyo aiminsare Cristo. 5 Nikare tehitiyaiya hatya ohiro xakaihakahena Enore tahi, xoana iraexahena xamani xahohisakakoati heko hoka maisaiya haseri talaita hoka maisa atyo haiyanene aiminisare. Nikareya hoka motyaiya hatya ohiro etalowakaiyehityakahalo akereta tyaonita. 6 Ohiroiya maisa haseri talatya aokowita hoka hasekaseya aikotya hoka ehekoreya. Hoka haihalotaiya hatalowa kaiyehetyaka, hasekase xaikotyaka kakoa hoka haseriya talatya hoka ehekoreya. 7 Enaiya atyo maisa xoare maheta haseri talaita. Hiyaiya, ena atyo Enore háre akerehare kaomaka, exahe ihalahareta atyo ekakoa. Hoka ohiro kakoa atyo ena ihalahareta. 8 Hiyaiya, ena atyo maisa ohiro hiyeta nomakere xini, hoka ohiro atyo ena hiyeta nomakere. 9 Ena atyo maisa ohiro waiyakahare xini kaomaka, hoka ohiro atyo kaomaka ena waiyakahare. 10 Hatyo hiyeta anjonai hiyeta atyoite ohiro mohena haseri hiye imiti taose walawalere, hotikisa maheta haiyanene katyahakoreta hawenane. 11 Xekohaseti koamaniya wisaonitere hiyetaiya atyo maisa aliyakere ohiro hawawahalonai tyaonita ena nonitata, exahe ena hoka maisaiya aliyakere hawawaharenai tyaonita ohiro nonitata. 12 Hiyaiya, ohiro atyo ena hiyeta kaotyaka. Nikareta tehitiya ohiro hiyeta ena tyaona. Hatyoharenai atyo Enore nalita tyoita. 13 Xahekohena xisota: xoana ehekoretala, xahohisakoatyakalati hanako ohiro iraexaita Enore hiye, maisa xakore xoare haseri hiye mokare hoka? 14 Hiyaiya, wawenaneta atyo aotyakijita wiso hoka hatya ena atyo kasehokohena hoka kahaiharetyakita atyo womana. 15 Xakore hoka ohiro kakoa kaihalaharetya maheta atyo esekase wahaharexe kaxekaka enomana. Esekase wahaharexe atyo kaxekaka enomana imiti taose walawalere akereta eseri talatya maheta. 16 Xakore hoka hatyaiya hatyoharenai tahi iraehekoatya hoka exakere taitaiya nomi ihiye: hiyaiya, maisa atyo exahe Enore koamaniya tyaoniterenai hekoti hoka hawareharexe xini wahekoita xahohisakakoati heko.“Hatyo terota atyo wawenane”, nomiya ihiye. 17 Kalikini naotyakihena xiso hatahi akiti kakoa hoka maisaiya atyo nihalahareta xikakoa. Hiyaiya, xahohisakoatyakakoahena hoka iniyalahare xisomita waiyexe xahexe. 18 Hiyaiya, exakerexe xakaiha nohiye haiyaharenai kirawanekakoahiterenai iraexatyakalati ako xahohisakoatyaka heko tahi. Hoka notyakeko hatyoharenai, kala aliterexe nikare xisaonita. 19 Nikare atyo xisomita hoka waiye atyo haware xakini xomokaka xiso hoka kawaiyaka maheta waiye tyaonitereharenai. 20 Xihohisakoahena xikanakaira maheta nakairati Xekohaseti anere aokahitere hoka maisa atyo aokitere akereta xini xisaonita. 21 Xiyaiya, xikanakairehena maheta hoka xikaholawakita xinakaira kakoa hoka jikiniti kaokehenere hanaka kakoa tyaonita. Exahe haiyanae hoka hekahitaha. 22 Xoana maisa xikahanere hoka hatyoakota xikanakairare, xiserare? Nikare atyo xisaohena hoka maisa atyo xaminisare Enore koamaniya tyaoniterenai, exahe maxiyehareharenae hoka xehaihalikijita. Xoare nomihenaite xihiye? Nihalaharehena korite xikakoa? Maisaiya atyo nihalahareta xikakoa! 23 Hiyaiya, Xekohaseti atyo aotyakisa natyo hoka hatyo kakoa atyo naotyakisa xiso. Xekohaseti Jesus kamatawatyakehenere xatini iya nakairati 24 hoka iraexatya Enore hiye. Hatyo najikinita taikasetene hoka isene enomanaha hoka nexa ihiyeha: “Exe atyo noháre, kaxekakehenere kahawaonitaretya xiso maheta. Maika exakere xisoma xotyaxemaheta natyo maheta”, nexa. 25 Nikareta tehitiya kanakairehenahere najikinita iya erakakalati hoka nexa: “Exe erakakalati akore atyo waitare wenati tyaohetehenere halitinai ana Enore naliye aimenekoita, kakaferoxatyaka atyo notimalaxi kakoa. Maika exe erakakalati akore xiserehenere nihatyaka xotyaxemaheta natyo”, nexa. 26 Hiyaiya, xikanakairehenere hatyo nakairati exahe xiserehenere hatyo erakakalati akore nihatyaka atyo xiyakaita Xekohaseti kamane. Tyohetehenere kijiyaite nikare xisaona. 27 Hatyo hiyeta, xala xamaniya kanakaira nakairati Xekohaseti anere hiyeta, xoana tera xamani erakakalati akore hiyeta, maisa xakore waiye tyaonare hoka iniyalahareya atyo tyoma Xekohaseti háre, timalaxa xoaha kakoa. 28 Hatyo hiyeta maika xikanakairehenere nakairati, xiserehenere erakakalati akore nahitita, maika hatya xakini ahekotya hawenane tahi. 29 Xala xamaniya kanakaira hatyo nakairati, tera erakakalati akore xoaha hoka motyaiya maisa Xekohaseti háre tahi xini aimenekoita aoka hoka kanakairita, terita xoaha iniyalahare haxomokaka niyahare atyo. 30 Hatyohare hiyeta terota kahare haiyaharenai xinekonitarenai hokakahitaha, maisa kinaterehetere tyaonareha, exahe haiyaharenai hoka koxaka wainiha. 31 Wahekotya hotohareya atyo wawenane kakoa hoka maisaiya atyo Enore xoare tyomita wikakoa. 32 Hoka maisaiya waiye maniya wawenane wamokita hoka Xekohaseti atyo ahekoita witahi, exahe howitihare kakoa aotyakijita wiso, kasani maisa matyakekoneharenae kakoa haxawalita wikamawenekoaretyaka aokare hoka. 33 Hatyo hiyeta, nohinaeharenai, xahohisakakoatyoahena Xekohaseti anere xikanakaira maheta hoka maika xatyahakakoa hoka haxawalita xikanakaira. 34 Hoka maika xala xamani nakita hoka maika kanakaira hahanakota. Nikareya xisaona hoka maisaiya Enore xoare tyomita xikakoa xihohisakoitere hiyeta. Haiyanai tahi atyoite nawaiyekehalakatya xomana nali nokaokihena hoka.

1 Coríntios 12

1 Nohinaeharenai, kasani xawaiyore naokita Isekohaliti Waiyexe ijiterehare iyateliti harenai kakoa naokita. 2 Toahiya ximatyakekonehare xisaonitere xowakiya ene enore metalahare mairaenehare xema xisaonita, hoka haware ene Enore nonita mokita xiso, hoka exemaha xisaonita. 3 Hiyeta hoka waiye xasema niraini: Xala xamaniya atyo nexa: “Jesus atyo maisa waiyexe”, nexa, hoka maisaiya atyo Enore Nisekohare xini tyaonita ekakoa. Hoka nexaiya: “Jesus atyo Xekohaseti”, nexaiya atyo hoka Isekohaliti Waiyexeya atyo tyaonita ekakoa. Awaiya Enore Nisekohare tyaonita ekakoa hoka maisaiya nikare iraeta. 4 Haterore atyo Isekohaliti Waiyexe, xakore hoka kahare atyo hawareharexe xakini ijita iyateliti harenai. 5 Hawareharexe xakini atyo wahakita, xakore hoka haterore Xekohaseti ana atyo wahakita. 6 Hawareharexe xakini atyo iyateliti ijita hateniti niyahare, xakore hoka haterore Enore atyo ijita iyateliti, hatya ana xakini ehatene tyomaha maheta. 7 Waiye atyo tyaonaha maheta Enore atyo ijita hatya ana xakini xoalini hare Isekohaliti Waiyexe nalitare kahinaetyahene maheta. 8 Hatya ana hoka Isekohaliti waiyexe ijita waiyoliniti, hatya ana hoka hatyo Isekohalitita ijita irihaliniti. 9 Hatya ana hoka Isekohaliti ijita tyakekoti, hatya ana hoka ijita iyateliti aiyatelikiheta maheta hokakiterenai. 10 Hatya ana atyo Isekohaliti ijita iyateliti tyoma maheta maomakahare. Hoka hatya ana atyo ijita waiyoliniti xakaihakatya maheta Enore tahi. Hatya ana atyo ijita irihaliniti waiyekehalaka enomana maheta hawareharexe xakini waiyolitinai tyoitereharenai Isekohaliti Waiyexe nalitare, exahe maisa Isekohaliti Waiyexe nalitare xini tyoitereharenai xoaha. Hatya ana atyo ijita iyateliti irae maheta haiyaharenai xako, hoka hatya ana atyo ijita iyateliti awaiyekehalakatya maheta hatyo xakotinai. 11 Xakore hoka haterore atyo hoka hatyo Isekohalitita atyo tyotya hatyoharenai tyomita. Hawareharexe xakini atyo ijita waiyoliniti hatya ana haxaokala ximita. 12 Hiyaiya, Cristo atyo haréti kahare kaxiyeharexe tyaonitere akerexeta. Hoka hatyo xiyehalitinai xakore atyo kahare hoka haterore haréti atyo tyaonahitaha. (Wiso tyakekohatiyenai atyo Cristo háre). 13 Nikareta tehitiya, wityotya wiso, judeunae exahe majudeuneharenae, wakaharenai exahe mawakahareneharenae xoaha, wikabatixatyaka haterore Isekohaliti kakoa hoka Cristo háre hiye wisaona maheta. Hoka hatyo hiyeta Isekohaliti wityotya womana kaxekaka. 14 Hiyaiya, haréti atyo maisa haterore nomakere xini, xakore hoka kahare xiyeharexe atyo kaomaka. 15 Kijitiya nexa: “Maisa atyo kahiti xini natyo. Hiyeta hoka maisa atyo haréti hiyexe xini natyo”, nexa xakoreya hoka maisa atyo haréti hiye xini mawenaneta. 16 Nikare tehitiyaiya tanakoakoti nexa: “Maisa xositi xini natyo. Hiyeta hoka maisa atyo haréti hiyexe xini natyo”, nexa xakoreya hoka maisaiya atyo haréti hiye xini mawenaneta. 17 Tyotya harétiya xositi taita hoka aliyakeriya wasemakahena? Hoka tyotya harétiya tanakoakoti taita hoka aliyakereya waexe akahena? 18 Nikare Enore tyoma haliti háre hahekorexe xikini mokene haréti hiye aokitere akereta maheta. 19 Harétiya hatyota jiyane makere hoka maisaiya atyo haréti tyaonita. 20 Nikare kahare akiti xakore hoka haterore atyo haréti. 21 Hatyo hiyeta xosetiya maisa aliyakere nita kahiti hiye: “Maisa atyo naokare hiso nomani”, nita. Exahe seriti hoka maisaiya aliyakere nita kijiti hiye: “Maisa naokare hiso nomani”, nita. 22 Exahe haiya akiti wiháre hiye tyaonitere maisa kinatere tyaonare xakore hoka waokitene womana. Ekoiya awa hatyo haréti hiye maiyaterehare xiyehalitinai tyaonita hoka maisaiya aliyakere wisaonare. 23 Hoka etakehare ekatyahakohareta waiyetereharenai womana atyo waiye wikaxaikota. Haiya akiti maisa waiyeharexe, xakore hoka waiye atyo wikaxaikotene. 24 Hoka haiya akiti masakare waiyehare tyaonitere atyo maisa nikare kakaxaikotyakere. Nikare Enore tyoma haréti hoka haiya akiti maxawaiyetyakiterenai akiti masakare waiye kaxomokaka maheta. 25 Hatyo hiyeta maisa atyo haréti hiyexe haware xakini xini tyaonita, xakore hoka tyotya xiyehalitinai atyo hakakoa kahinaetyakakoahitaha. 26 Hakitiya haréti hiye kawe hoka tyotya haiyakitinai hiye tehitiyaite kawe. Hakiti kakoaiya kaihalaharetyaka hoka tyotya haiyakitinai tehitiya atyoite ihalahareha ehakakoaneta. 27 Xasemehena, xisonae atyo Cristo háre. Hoka haxiyehare xakini atyo eháre hiye xisaonita. 28 Hatyo hiyeta tyakekohatiyenai ana Enore isa ehateneha makere: Iraiti kakoarenai hotohare kaxomokakaha, ihiyetare Iraiti xakaisaseharenai. Ihiyetare tyakekohatiyenai xaotyakisaseharenai. Hatyaoseta maomakahare tyomiterenai. Enajikinita etakehare wairatyarenai, kahinaetitereharenai, aotyakijitereharenai, hawareharexe xakoti iraetereharenai xoaha. 29 Maisa atyo tyotyaha xini Iraiti kakoarenai. Maisa atyo tyotyaha Iraiti xakaisaseharenai, exahe tyakekohatiyenai xaotyakisaseharenai xini. Maisa atyo tyotya xini maomakahare nomasehareha. 30 Maisa atyo tyotyaha xini hokakiterenai wairatyaseharenai, hawareharexe xákore niraetyaseharenai, hawareharexe xákore Iraiti xawaiyekehalakatyaseharenai xini. 31 Hatyo hiyeta xaiyateretyoahenaira iyateliti waiyexe, waiyoliniti waiyexe kaxekakehenere xomana kakoa. Xakore hoka nahotikisaite xomana ahoti. Hatyo atyo haiyanai xahehare nawaiye.

1 Coríntios 13

1 Niraiya naokowita halitinai xako, exahe anjonae xako hoka niraeya. Xakore hoka maisaiya nawaiyetyare halitinae hoka niraeniya atyo maisa xoarehare tyomare, kamatihera kamokotyakehena hoka tai, tai, nitere akereya atyo notyaonita. 2 Exahiya atyo nawaiyore noxakaihakatya Enore tahi, nawaiyore tyotya xoalini hare kakoa, nawaiyore tyotya metaharexe tyaoniterenae kakoa, exahe kalore notyakeko hoka hatyo hiyeta nakikiheta tyairinae. Xakore hoka maisaiya atyo halitinae nawaiyetyare hoka maisaiya atyo xoare notyomare. 3 Exahiya atyo tyotya noxiyehare nisa maxiyehareharenai ana, exahe noháre kakeratyaka harenai hoka maisaiya atyo halitinae nawaiyityare hoka maisaiya atyo xoare notyomare. 4 Xawaiyetyati atyo mehexaikohare, waiyexehare. Xawaiyetyati atyo maisa okoawaharexe, maisa ahinityarexe, maisa jiyahaotyare. 5 Maisa atyo kaweraharexe, maisa aokowiharetyoare. Maisa atyo eharehatiye, maisa tiyaharexe. 6 Xawaiyetyati atyo maisa ihalaharexe haiyanai nómanenai iniyalahare kakoa, xakore hoka iraiti aliterexe kakoa atyo ihalahareta. 7 Xawaiyetyati atyo maisa xoana xowaka amaikoharexe wenati howitiharexe kakoa, xakore hoka heko atyo tyaonita hatyakekone kakoa, haxatyahane kakoa, hamehexaikoharene kakoa. 8 Xawaiyetyati atyo maisa tyotere xini. Kahare atyo xakaihakere waiyexe, xakore hoka maisa atyoite waha xini tyaonaha. Wawaiyore atyo hahotyaliharenai xako wiraeta, xakore hoka tyotya rotitaite. Kalore atyo wirihareta, xakore hoka kamiyane tehitiyaite. 9 Hiyaiya, maisa atyo tyotya wiriharene kakoa wawaiyorexe kaisere, Iraiti Waiyexe wiyakaihakaiterenai xoaha kakoa hoka maisa wawaiyorexe kaisere. 10 Hoka wenati waiyexe kaiserehare ite tyaohena womana hoka hatyo wimawaiyorene ite maiyareheta. 11 Noxoimitatere xowaka ene niraini, nawenani, noxahekoli harenai xoima akereta tyaonita. Hoka kalikini atyo nonityohaliti hoka maisa atyo xoima nawenane akereta notyaohitita. 12 Kalikini wiyaiterehare atyo motya etakehare waiyakakalatikoa xoalini hare niyakotini mawaiyenenai wiyaitere akereta, xakore hoka hatyo najikinita atyoite hakakoare wiyaiyene. Hoka kalikini atyo haiyakitinaeta nowaiyetene, xakore hoka hatyo najikinita atyoite hakakoare nowaiyene, kalikini Enore waiyanehare notyaonitere akereta. 13 Hoka kalikini atyoite heko tyaohena tyakekoti, xatyahati, xawaiyetyati xoaha. Hoka exenai konitare masakare waiyexe atyo xawaiyetyati.

1 Coríntios 14

1 Hatyo hiyeta xawaiyetyati atyoite xaohena. Maika xaohitiya xomana iyateliti waiyoliniti xoaha Isekohaliti Waiyexe nalitare. Exahe hoka maika xaiyateretyoa hoka Iraiti Waiyexe kakoare xisaona, hoka Enore niraene xiyakai. 2 Xala xamani atyo iraehena masemakahare xako hoka iraeta atyo Enore kakoa, hoka maisa atyo halitinae kakoa xini iraeta. Hiyaiya, maisa xala hare ana waiyekehalakere. Aliterexe metaharexe tahi atyo iraeta Isekohaliti Waiyexe niyatere hiyeta. 3 Hoka xala xamaniya atyo xakaita Enore niraene hoka halitinae hiye atyo iraeta hoka kahinaetyahitene, aihalahalinikisahitene, emaxalokisahitene harenai atyo. 4 Hoka xala xamani atyo masemakahare xako iraehena hoka hatyota atyo kahinaetyoawita. Hoka xala xamani atyo xakaita Enore niraene hoka hatyo atyo kahinaetita tyotya tyakekohatiyenae. 5 Kasani xityotya masemakaharenae xakonae xawaiyore xirae naokita. Xakore hoka xityotyaiya xawaiyore xiyakaihakatya Enore niraene hoka hatyoiya atyo waiye kaiserehare. Hiyaiya, xala xamani atyo Enore niraene xakaita hoka hatyo atyo masemakahare xako iraetere xahehare nawaiye kaiserehare. Hoka ameteniya atyo hatya awaiyekehalakatya hatyo iraetere hoka ehekoreya. Nikareya atyo hoka tyotya tyakekohatiyenai kakahinaetyaka enawenaneha kakoa. 6 Nohinaeharenai, nokaokiya xomana hoka niraiya xikakoa masemakahare xako hoka aliyakereya nakahinaehena xiso? Maisaiya nawaiyekehalakaita xomana Enore tahi, xaotyakiye tahi, wenati tahi harenai hoka maisaiya xoare hare notyomita. 7 Hiyaiya, xerati nonitata, haiyaharenai xerati niyahare kaomaka flauta, harpa xoaha. Hoka maisaiya waiye kaxaemahalikisakita hatyo xerati anerenai hoka aliyakereya hatya ana waiyekehalakehena, xoarexa xamani kaxaemahalikisakita hoka? 8 Nikareya sorarenai konetaxa xaemahalikisase maisa waiyore aimahalikijita hoka aliyakereya sorarenai ana waiyekehalakehena hoka memere tyaohenaha xaisakakoati ana? 9 Hatyo akereta tehitiyaite, aliyakereya haiyanai ana waiyekehalakehena xiraetereharenai haiyanai xako, maisa waiyekehalaka xiraexe hoka? Xiraenenai atyoite motya hati firakore ana xiraetere akereta tyaona. 10 Waikohekoa hakakoare atyo kahare hawareharexe makere xakotinai, xakore hoka hatyohotyaliharenai makere atyo semakakoahitaha haxakonaiha. 11 Xakore hoka hatyaiya iraeta hoka maisaiya waiyekehalakere nomani iniraene hoka nomani atyo hatyo hahotyalihare. Exahe natyo hoka hahotyalihare atyo notyaonita enomana. 12 Hatyo hiyeta kasani tyare Isekohaliti nalitare waiyoliniti xaokita xomana hoka maika xaiyateretyoahena hoka xawaiyore waiyoliniti kakoa hoka xakahinaetya tyakekohatiyenai enawenaneha kakoa. 13 Hatyo hiyeta hatyaiya iraeta masemakahare xako hoka maika iraexatya hoka waiyore hoka awaiyekehalakatene maheta hahinaeharenae ana. 14 Hiyaiya, niraexaitaiya atyo hahotyalihare xako hoka nisekohare atyo iraexaita hoka nirihalini ana atyoite maisa waiyekehalakere. 15 Hoka xoana ite notyaohena? Nisekohare kakoa atyoite niraexahena, xakore hoka nirihalini kakoa tehitiya atyoite niraexahena. Hoka noxerehena atyoite nisekohare kakoa, xakore hoka nirihalini kakoa tehitiya atyoite noxerehena. 16 Hisekohare kakoa taitaiya hihalahareta Enore kakoa hoka aliyakereya hatya tyaonita hihaliya hoka“Ehekore”, nehena, hiraexala najikinita? Xoare hexa xamani atyo hiraexaita hoka maisa atyo waiyekehalakere enomana. 17 Exahe xakoreya atyo Enore ana hihalaharene niraexala waiyexe xakore hoka hatyo haliti atyoite maisa ini hekoti hakahinaetita. 18 Xiyahehare atyo niraeta masemakahare xakotinai hoka hatyo hiyeta nihalahareta Enore kakoa. 19 Xakore hoka tyakekohatiyenai atyo hohisakoahena hoka haiyasenai taita atyo niraeta, waiyekehalaka enomanaha maheta, hoka kakahinaetyakaha hoka hatyo atyo waiye. Xakore hoka waha tahi masemakahare xako nirae hoka maisa waiyekehalakita enomanaha hoka maisa atyo xoare notyomare. 20 Nohinaeharenai, awa atyo xoima xahekola akereta xahekotya. Hoka maika atyo iniyalahare ana xoima akereta xisaona, xakore hoka maika xiyahekola inityohaliti xahekola akereta tyaona. 21 Xiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe nanekoa xairatyoare tyaonita: “Niraehenaite Israel hotyalinae kakoa”, nexa Xekohaseti.“Niraehena ite hahotyaliharenae kanasakota ekakoaha, hahotyaliharenae xako maniyata. Xakore hoka maisaiya xoana xowaka niraini xema tyaonitaha”, nexa Xekohaseti. 22 Hatyo hiyeta hawareharexe xakoti kairaetyakiterehare atyo kahinaetya maheta matyakekoneharenai, hoka maisa atyo kahinaetya maheta xini tyakekohatiyenai. Hoka kairaetyakiterehare Enore niraene atyo kahinaetya maheta tyakekohatiyenai, hoka maisa atyo kahinaetya maheta xini matyakekoneharenai. 23 Xahekohenaore, xihohisakoitaiya hoka xityotyaiya xiraeta masemakahare xakotinai. Hoka kaokehenaiya hatyatere, exahe xoana matyakekonehare xamani hoka xoana maisaiyaka xihatyaharene aokahitaha. 24 Xakore hoka xityotyaiya atyo xiyakaita Enore niraene hoka isoahenaiya nali matyakekonehare exahe hatyatere hoka semahaiya xiyakaini hoka halakisaiya iniyalahare háomane. Hoka hatyo semehenere hiyetaiya waiyexe maniya tyaoheta. 25 Hoka exahekolanai metaharexenaiya kahotikisaka, hoka hatyaosetaiya waikoa tyoka hakaolise kakoa hoka awaiyehena Enore hoka nehenaiya: “Aliterexe atyo Enore tyaonita xinekoni”, nexaiya. 26 Nohinaeharenae, exakere atyo nirae naokowita: Xihohisakoahena atyo xahohisakoatyakalati hanako hoka hatya xihinaehare atyo xera aokowita. Hatya hoka xoalini hare kakoa aotyakisa aokowita. Hatya hoka Enore hotikihenere tahi xakai aokowita. Hatya hoka iraiti masemakahare xakoti xakai aokowita. Exahe hatya hoka awaiyekehalakatya aokowita hatyo Iraiti xakoti masemakahare xakaihenere tahi. Xirihare xisomehenere kakoa xakahinaetya tyakekohatiyenai maheta. 27 Maika xinekonitare iraehena masemakahare xakoti hoka maika hinama xamani, xoana hanama taita irae, maika hatya iraehenere najikinita, hatya irae xoaha, hoka hatya awaiyekehalakatya hatyo kairaetyakehenerenai. 28 Hoka maisaiya atyo xalahare aka awaiyekehalakatene maheta hoka maika kotare ximairaenehare, hoka maika xiraehena hoka xikakoita exahe Enore xoaha kakoa taita. 29 Hoka hinamahare, hanamahareya atyo Enore niraene kakoareha hoka hatyonai atyoite iraehenaha, hoka haiyanai atyoite semaxemahenaha iniraeneha, xoana waiyexe xamani, maisa xamani. 30 Hatya tyokitere hiyeya Enore hairaene xakaisaka aoka hoka maika iraetere mema tyaona. 31 Hiyaiya, waiyehenaiya atyo xityotya xiyakai Enore niraene, xakore hoka hatya xakiniya xirae, tyotyaha waiyoreha hoka ihalahareha maheta. 32 Maika xala xamani Enore niraene xakaita hoka maika waiye kaxaikoawi hoka waiye Enore niraene xakai. 33 Hiyaiya, Enore atyo aoka wiso haomana maisa kaxiyehare wamoka maheta xini wawenane, xakore hoka waiye atyo wisaona maheta. Maika haiyaharenai tyakekohatiyenai hotyalinai tyaonitere akereta xisaohena. 34 Maika ohironai mema tyaonaha xahohisakakoati xowaka. Hiyaiya, maisa atyo xala hare iraeha aokare. Hiyaiya, exakere atyo judeunai xaotyakisakaho nexa: maisaiya atyo ohironai wakatyati niyahare kaxomokakahitaha, nexa. 35 Maika xoare tahi xamani waiyekehalaka semaha aokowitaha hoka maika hahanaha nali axaha haiyaneneha. Hiyaiya, kahaiharetyakere atyo ohiro iraeta xahohisakakoati heko. 36 Xoana Enore niraene xinalita kaotyaka xaokita? Xoana xomanere ala taita kaotyaka? 37 Hatyaiya atyo Enore niraene xakaisasehare aokowita, exahe xoana Isekohaliti nalitare waiyoliniti kakoare aokowita hoka waiyekehalakaiya atyo enomana exe naxairaitere. Hiyaiya, exe atyo Xekohaseti xaotyakira. 38 Hoka hatyaiya atyo maisa semaxematya aokowita exeharenai hoka maika xahalaisene, hoka awa atyo xasemaxemahena iniraene. 39 Hoka maika nikare xisaona, nohinaeharenae. Maika xaiyateretyoa xiyakaini Enore niraene kakoa. Hoka awa atyo hatya masemakahare xako iraeterehare xamahokoanetya. 40 Hatyo hiyeta maika tyotya xisomehena waiyexe, ehekorexe xoaha taita.

1 Coríntios 15

1 Nohinaeharenae, kasani xotyaxematya Waiyexe Iraiti noxakaihenere xihiye naokita. Hatyo iraiti atyo xaoka xomana, exahe heko xityakekota. 2 Iraiti noxakaihenere xihiye atyo Waiyexe Iraiti. Hoka hatyo Waiyexe Iraiti hiyeta atyo xikaiyakeheta, hekotaiya xikinatere xisaona exema maniya hoka. Hoka ameteniya atyo xityakekohenere maisa xoarehare tyomita xomana hoka. 3 Tyotya kaxakaisakehenere nohiye atyo noxakai xihiye. Hatyo atyo masakare waiye kaiserehare: Cristo atyo waini iniyalahare wománe hiyeta, kaxairatyakehenere Iraiti Waiyexe nanekoa akereta. 4 Waini hoka kaxafityaka, hatyaoseta ehanamakini ferakene hiye kaseheta, kaxairatyakehenere Iraiti Waiyexe nanekoa akereta. 5 Kaseheta hoka kaotyakeheta Pedro ana, hatyaoseta kaotyakehetehitiya 12-hare hairaene kakoarenai ana. 6 Hatyaoseta kaotyakehetehitiya 500-hare jiyare exaotyakira xema tyaonitereharenae ana. Hekota atyo hatyonai konitare haiyaharenae kasetata hoka haiyaharenae atyo koxaka waini. 7 Hatyo najikinita kaotyakehetehitiya Tiago ana, hatyaoseta kaotyakehetehitiya tyotya hairaene kakoarenai ana. 8 Hatyaoseta kaotyakehetehenere enomanaha najikinita, miyanitiye kaotyaka nomani, etakehare hatya hawenane nahitita tyaona hoka komita wainitere akereta notyaona exema. 9 Hiyaiya, natyo atyo iraiti kakoarenai katyahakohare, komitaene atyo maisa iraiti kakoare nokaexaretyaki naokare. Hiyaiya, Enore xema tyaoniterenai xahita atyo noxalijinihareta ene. 10 Xakore hoka Enore nawaiyexehare hiyeta atyo exakere notyaona, hoka hatyo waiyexehaliti atyo maisa maomaxetahare xini isa nomani. Xakore hoka nahakita atyo tyotya iraiti kakoarenai xahexe. Xakore hoka maisa atyo natyo xini hatyoharenai notyoma, hoka Enore nawaiyexehare atyo nikare ahakakisa natyo. 11 Hatyo hiyeta xoana natyo xamani, xoana hatyoaha xamani, xakaiha xihiye hoka hatyohare atyo maisa xoanerenai xini. Xakore hoka aliterexe atyo hatyo tahi makere wiyakaihenere xihiye, hoka hatyohare atyo xityakeko, hoka hatyo atyo waiye kaiserehare. 12 Hoka wiyakaitere iraiti xihiye atyo Cristo kaseneheta tahi hoka xoanere hoka haiyanai xinekonitarenai kamatinaiya atyo maisa kasehitita aokahitaha? 13 Hoka maisaiya atyo kamatinai kasehetere hoka nikare atyoala hoka Cristo maisa kasehitita. 14 Hoka maisaiya atyo Cristo kasehitita hoka maisaiya atyo xoarehare wiyakaita, exahe xiso hoka maisaiya atyo xoarehare xityakekota. 15 Exe tehitiya: nikareya hoka wamaoseraitaiya atyo Enore tahi. Hiyaiya, hatyo atyo ekasekiheta Cristo waoka. Hoka aliterexeya atyo maisa kamatinai kasehitita hoka Enore atyo maisa ekasekihitita Cristo. 16 Hiyaiya, maisa atyo kamatinai kasehetere hoka Cristo tehitiya atyo maisa kasehitita. 17 Hoka maisaiya atyo Cristo kasehitita hoka xityakekoniya maisa xoarehare tyomare, hoka hekotaiya atyo xiyaneta ximawenekoaretyakaho iniyalahare xománenai kakoa. 18 Hoka nikare atyoala hoka Cristo tyakeko hoka wainihenerenai atyoala mitita. 19 Kalini niyahare taitaiya wisaona Cristo koamaniya hoka wiso atyo tyotya halitinai koniyata maihalahareneharenai kaiserehare. 20 Hoka aliterexe atyo Cristo kaseheta hoka hatyo akereta tehitiyaite kamatinai kaseheta. 21 Hiyaiya, haterore haliti hiyeta atyo kaotyaka kamati hoka nikareta tehitiya hatya haliti hiyeta kaotyaka kasetyatiheta. 22 Hiyaiya, tyotyaha atyo wainiha tyaonahitere Adão xema hiyeta. Nikareta tehitiyaite tyotyaha kasehenahitaha tyaonahitere Cristo xema hiyeta. 23 Hatya xakini ite kamatinae kaseheta. Cristo atyo koxaka kaseheta. Hoka Cristo tyohetehenere xowakaite exema maniya tyaoniterenae kasehetehena. 24 Hatyaosetaite kaotyakehena miyanitiye ferakene. Cristo ite mawenekoaretya tyotya tihanarenai xekohaseti tyaoniterenai, kalorexenai, iyateliti kakoarenai xoaha, hoka waikohe ite iseheta Hanexe Enore ana. 25 Hiyaiya, Cristo atyoite kalorexe tyaona, Enore jiyahaotya enahalakoaharenai tyotya hoka ikiji katyahe mohenere kijiya. 26 Miyanitiye ahalakoahaliti atyoite kajiyahaotyaka atyo hatyo kamati. 27 Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: “Enore atyo tyotya xoalini harenai ikiji katyahe moka”, nexa. Hoka hatyo iraitinai“tyotya xoalini harenai”, nehenere atyo maisa Enore xaokaka xini iraeta. Hiyaiya, hatyo atyo Cristo kalorexe moka hoka ekatyahe tyotya mokita. 28 Hoka tyotyaite Cristo kaxaikone taitehena hoka hatyo Ityanitaite Enore kalorexene katyahe mokoawihena. Hiyaiya, hatyo atyo Cristo kalorexe moka hoka ekatyahe tyotya moka. Hatyaosetaite Enore tyotya xoalini harenai kaxaikohena. 29 Hoka kalikini atyoite etakehare halitinai batixatyoiterenai kamatinai ana naxehena: maisaiya kamatinai kasehetere hoka xoanere hoka hatyo halitinai batixatyoawitaha enomanaha? 30 Exahe wiso, xoanere ala hoka ferakiti nihatyaka kahenehare wisaonita, maisaiya kamatinai kasehitita hoka? 31 Nohinaeharenai, ferakiti nihatyaka komita nokaxemereharetyakita. Exakere atyo niraeta nihalaharetere xikakoa, Wiyekohase Jesus Cristo koamaniya wisaonitere hiyeta. 32 Naiyateretyoa ali Éfeso nali nahalakoiharenae xahita, kirakahare xahita kaxaiyateretyoakitere akereta. Hatyoharenai atyo notyoma halitinai waiyakahare taita, hoka xoarehare ala hatyohare kakoa notyoma? Aliterexeya atyo kamatinai maisa kasehetere hoka maika iraiti nehenere akereta wisaona: “Nika wikanakaira, wisera. Hiyaiya, makani atyoite wiwainihena”, nitere akereta. 33 Awa atyo ximaotikone.“Iniyalahare wenati atyo aiyalaharetita waiyexe wenati”. 34 Xisaohetehena xawenane waiyexe, ehekorexe xema, hoka xahalakihena iniyalahare xománe. Exakere niraeta, nehaihalikisa xiso maheta: hiyaiya, haiyaharenai xinekonitarenai atyo maisa Enore koamaniya tyaonareha. 35 Xala xamaniya axehena: “Aliyakerexe kamatinae kasehitita? Aliyakerexe ite eháreha kaotyakehetehena?” nehenahaiya. 36 Maotikonitinai! Xafehena atyo hanakatise waikohekoa hoka wainiya atyo hoka hikoa. 37 Hatyo kaxafityakehenere atyo ese taita, xoana trigose xamani, xoana hatetere hanakatise xamani, hoka maisa atyoite ekate koxaka memere tyaonitere xini kaxafityakehena. 38 Enore atyo hatyo hananetise aliyakerexese xamani tyomene aokowita hoka tyomitene. Hiyeta hoka hikoahena hoka hawareharexe makere tyaonita ekatenai. 39 Exahe iyawinisoarenai hoka maisa hakakoa netexeha xini: halitinai atyo hawareharexe nete, kirakaharenai atyo hawareharexe nete, kotehalanai atyo hawareharexe nete, exahe kohasenai hoka hawareharexe nete. 40 Enokoarenai atyo kahá-rexeha tehitiya, exahe waikohekoarenai hoka kahárexeha. Hahekorexe nawaiyehare atyo enokoarenai háre, hoka hahekoharexe nawaiyehare atyo waikohekoarenai háre. 41 Hiyaiya, kamae atyo haxaokanala terota aokanatita, exahe kaimare hoka hahekorexe aokanatita, exahe xoresenae hoka hahekorexe aokanatitaha. Hoka hatyo xoresenaita hawareharexe makere aokanaitaha. 42 Hiyaiya, nikareta atyoite kamatinai kaseheta. Eháreha atyo kaxafityakehena hoka ekamane atyo. Xakore hoka kasehetehena atyoite hoka maisaiya atyo wainihitita. 43 Kaxafityakehenere xowaka atyo ewaxirahare, maisa kinaterexe. Xakore hoka kasehetehenere xowaka atyoite waiyehareheta, kinaterite. 44 Kaxafityakehenere xowaka atyo eháre nitini kaxafityakita. Xakore hoka kasehetehenere xowaka atyoite eháre nitini ako tyaohetehena inisekohare. Hiyaiya, eháre nitini akaiya hoka eháre nisekohare nitini aka tehitiya atyo. 45 Hiyaiya, Iraiti Waiyexe atyo nexa: Hetatiyehare haliti Adão atyo wenati kakoare terota. Xakore hoka miyanitiyehare Adão atyo Isekohaliti hoka ijita atyo wenati halitinai ana. 46 Maisa atyo isekohaliti nitini hotohare xini tyoita, xakore hoka haréti nitini hotohare atyo. Enajikinita atyo tyoita isekohaliti nitini. 47 Hetatiyehare Adão atyo kaomaka waikohekoatare waikohese hiyeta. Hoka ihiyetare atyo enokoata tyoa. 48 Waikohekoa anerenai atyo motya etake waikohe hiyeta kaomakehenere akereta tyaonahitaha. Hoka enokoa anerenai atyo motya etake enokoata tyohenere akereta tyaonahitaha. 49 Hiyaiya, nikareta tyare atyo waikohekoata kaomakehenere haliti harero akereta wisaonita kalikini hoka nikareta tehitiyaite Haliti enokoatare harero akereta wisaona. 50 Nohinaeharenae, kasani exakere terota niraehitiya xihiye naokowita: maisaiya aliyakere eteti, timalati xoaha nomakere xane tyaonita enokoa, maisaiya aliyakere wiháre wainiterehare aliyakere makamanehare tyaonita. 51 Waiye xasemehena exe metaharexe tahi: maisaite wityotya xini wiwaini, xakore hoka ehárehena rotitaite wityotya hawareharexe wikaxomokaka. 52 Haxerore wamaojihakoitere akeretaite nikare wisaona. Exowakaite koneta kaimaharehena. Kaimaharehenaite hoka kamatinaite kasehetehena, makamaneharenai akereta hoka wityotyaite hawareharexe wikaxomokaka. 53 Hiyaiya, haréti wainiterehare atyoite kakaimatyakehena makamanehare kakoa hoka etakehare wainihenerehare atyoite kaxaisoakisakehena etakehare makamanehare kakoa. 54 Nikare ite hatyo haréti wainiterehare kakaimatyaka makamanehare kakoa, etakehare wainihenerehare ite kaxaisoakisaka makamanehare ako hoka kaotyakehenaite Iraiti Waiyexe nitere akereta: Kamati atyo kamawenekoaretyaka, kajiyahaotyaka kaiserehare! nitere akereta. 55 “Kamati, aliyo hijiyahaotyakala? Aliyo hiyaiyaterekisakala?” 56 Iniyalahare hiyeta kamati kinatere tyaonita hoka aijita. Hatyo iniyalahare atyo haiyatere kaokita Xaotyakiyaho hiyeta. 57 Xakore hoka wihalahare Enore kakoa, hatyo atyo isa womana jiyahaotyati, Wiyekohase Jesus Cristo hiyeta. 58 Hatyo hiyeta, nohinaeharenai, maika xikinatere xisaona xawenane Xekohaseti koamaniya kakoa. Maika heko xahata mene Xekohaseti hatene. Hiyaiya, tyotya xisomitereharenai Xekohaseti hatene atyoite maisa metita xini.

1 Coríntios 16

1 Hoka olo kakoa xakahinaetya xaokowitere Enore anere hotyalinai Judéia nali tyaoniterenai tahi atyo: maika xisomehena niraehenere tyakekohatiyenai Galácia nali tyaoniterenai hiye akereta. 2 Maika domingo nihatyaka haware xatyakaisa inira olo, xikaoloxitere hakakoaneta. Nikarite hoka maisa xoare maheta olo xahohisakoatita nali nokaokihenere xowaka. 3 Ite nokaokihena xomana hoka xalanae xamani olo kolatyase xaoka hoka baberane notyoma enomanaha hoka olo kolatyaha Jerusalém yerenae ana. 4 Noxaniya atyo exemaha xaoka hoka noxani hoka tyoaha noximi. 5 Nokaokaite xomana, Macedônia nali nojiyehenere najikinita. Hiyaiya, hatyoaho atyoite notyoa. 6 Xoana xamanite hoka ininai notyaona xihaliya, tihakiti tyotehetehenere kijiya. Nikarite hoka xakahinaetya natyo noxani naokowitere nali noxanini kakoa. 7 Hiyaiya, maisa atyo nojiyani kakoa taita xini nowaiya xiso naokowita. Xekohaseti xaokalitaiya atyo hoka wahaiya atyo notyaona xihaliya. 8 Xakore hoka ali Éfeso nalita notyaona naokowi Pentecostes ferakene kijiya. 9 Hiyaiya, nokaoki kalore, waiyexe nohateni ali. Kahare xakore atyo haiyaharenai kahalakoahareta nokakoi hoka. 10 Maika Timóteo kaokehena nali hoka waiye xamokene. Hiyaiya, Timóteo atyo hakita Xekohaseti hatene nahakitere akereta. 11 Awa atyo ximaxaiminirehenene. Xakore hoka maika xakahinaetene ehaikoahaneheta kakoa hoka ali xeta mehexaikohare aiheta. Hiyaiya, ali natyahita ekaokeneheta xahita haiyaharenae wihinaeharenae kakoa. 12 Koxaka wihinaehare Apolo hiye kahareki niraeta, tyoa waiya maheta xiso haiyaharenai wihinaeharenae kakoa. Xakore hoka maisa kalikini tyoa aokowita. Haxowakaite tyoa aokowihena hoka tyoa. 13 Maika xirihare xawenane kakoa, xikinatere xisaona xityakekone kakoa. Maika ximamairanehare, xikinatere xisaona. 14 Maika tyotya xihatene xisomehena xiyawaiyera kakoa. 15 Kala xiyaita Estéfanas, exanityo, ityaninai harenai. Hatyonae hotohare atyo tyakekohatiyenai tyaonaha Grécia koa nali. Hoka Enore anere hotyalinai kahinaetyahitaha. 16 Hatyo hiyeta, nohinaeharenai, maika xasemehena Estéfanas niraene, ihinaeharenae hakiterenae ekakoa xoaha niraene. 17 Estéfanas, Fortunato, Acáico xoaha kaoka nomani hoka aihalahalinikisaha natyo. Hiyaiya, tyomaha atyo ximakane xománe niyahare maheta ximaomanehenerehare. 18 Kalore aihalahalinikisaha natyo, hoka kala aihalahalinikisaha tehitiya xiso naoka. Nikare tyaonitereharenai atyo waiye xaixakeretyaka. 19 Kahare tyakekohatiyenae Ásia koa tyaoniterenae noxakaihetahene xihiye aokaha. Áquila, Priscila xoaha, exahe ehanako haiyaharenae tyakekohatiyenae hohisakoiterenai noxakaihetahene xihiye aokaha. 20 Tyotya wihinaeharenae ali tyaoniterenae noxakaihetahene xihiye aokaha. Maika xikatyawaxakakoahena hoka xasohitanakolisakakoa. 21 Natyo Paulo naxairatya nokahe kakoa: kasani waiye xisaona naokita. 22 Maika xala xamani maisa awaiyetyare Xekohaseti hoka hatyo atyoite maisa waiye kaxomokakita. ”Maranata”: “Hisohena, Xekohaseti!” 23 Maika Wiyekohase Jesus Cristo nawaiyexehare tyaona xikakoa. 24 Kasani noxawaiyiri akereta xisaona naokita, Jesus Cristo koamaniya wisaonitere hiyeta.

2 Coríntios 1

1 Natyo atyo Paulo, Jesus Cristo niraene kakoare Enore xaokalita, naxairatya exe babera haxawalita wihinaehare Timóteo kakoa, wenakalati Corinto nali tyaoniterenae tyakekohatiyenae ana, exahe tyotya Enore koamaniya tyaoniterenae Grécia naliyerenae xoaha ana. 2 Kasani Wexe Enore, Wiyekohase Jesus Cristo xoaha nawaiyexehare, mehexaikoharene xoaha akereta xisaona naokita. 3 Maika kaihalaharetyaka Wiyekohase Jesus Cristo Nexe kakoa. Hatyo atyo waiyexehare, hatyo Enore atyo tyotya halitinai kahinaetita. 4 Hatyo atyo kahinaetita wiso tyotya howitiharetereharenai womana hiye, wakahinaetya maheta howitiharetere womana akereta haiyanai ana howitihareterehare hiye maheta. Hoka wakahinaetita atyo haiyaharenai, Enore kahinaehenere wiso akereta. 5 Hiyaiya, Cristo kaxemakawatikisakehenere akereta atyo wikaxomokaka hoka nikareta tehitiyaite ihiyeta kalore wikakahinaetyaka. 6 Kirakoane atyo wisaonita, wakahinaetya, waiye maniya wamoheta xiso maheta. Wikakahinaetyakita atyo hoka xiso tehitiya atyo xikakahinaetyakita, exahe iyateliti kaxekakita xomana heko xisaona maheta howitihare xikaxomokakitereharenai kakoa wiso akereta. 7 Hatyo hiyeta wityakekota atyo xiso xawenane kakoa. Hiyaiya, iniyalahare atyo xikaxomokakita wikaxomokakitere akereta, exahe xikakahinaetyakita Enore kahinaetitere wiso akereta. 8 Nohinaeharenai, kasani xasema howitihare wawenane tyaohenere Ásia koa naliye waokita. Kalore atyo iniyalahare wikaxomokaka, exahe howitihare. Maisa atyo watyahaharetyoare wikikisoaneheta wikasene kakoa xahita nalita. 9 Kaxaisakehenereharenai akereta wikehexoawi. Nikare atyo wikaxomokaka maisa wisota wityakekoawi maheta xini, xakore hoka Enore wityakeko maheta. Hatyo atyo ekasekihitita kamatinai. 10 Hatyo atyo iyeheta wiso, exahe iyehetaite wiso kaheneharexenai wikamane nonitata. Hatyo hiyeta exahita atyo watyahita, kasani heko iyeheta mene wiso maheta. 11 Hoka xiso atyoite xakahinaetya wiso xiraexala kakoa. Nikareya kahare haliti iraexatya womana hoka xiraexala hiyetaiya Enore kahinaetya wiso hoka hatyo hiyetaiya kahare halitinae ihalahare Enore kakoa. 12 Exehare hiyeta atyo wihalahareta: Wiyahekola atyo xakaita wihiye hoka wawenane xikakoa atyo Enore isehenere waiyexe, aliterexe xoaha akereta tyaonita, enawaiyexehare niyatere akereta, hoka maisa atyo halitinai nawaiyore akereta xini. 13 Hiyaiya, waxairatya atyo xomana etakehare xakaixaretya hoka waiyekehalakiterehare xomana taita. Hoka kasani tyotya waiyekehalaka xomana naokita. 14 Koxaka holini waiyekehalaka xomana. Kasani tyotya waiyekehalaka xomana hoka Wiyekohase Jesus haikoahetehenere xowaka xihalahare wikakoa, exahe wiso wihalaharetere xikakoa akereta. 15 Ehekoreta ene nika hetatita notyoa nowaiyeheta xiso hoka exahexe xikakahinaetyaka naokita. 16 Hoka noxahekoli hiye ene atyo hoka nojiyehena Macedônia xeta hoka nowaiya naokowita xiso, exahe nohaikoahaniheta xoaha kakoa, hoka xakahinaetya natyo noxanini Judéia koa nali xeta maheta ene. 17 Nikare ala nahekotya hoka xoana namaoseratyare ala notyaona? Xoana nohateni tahi ala nahekotya etakehare maxihatiye haxowakita,“Há”, nitere, exahe“Maiha”, nitere akereta? 18 Enore mamaoseralahare nexare kakoa niraeta, maisa namaoseraita. Niraehenere xihiye maisa,“Há”, nomita, exahe“Maiha”, nomita haxowakita. 19 Hiyaiya, natyo, Silas, Timóteo xoaha wiyakaita xihiye Enore Ityani Jesus Cristo tahi, hoka maisa atyo haxowakita,“há”, nere, exahe“maiha”, nere xini. Xakore hoka hatyo atyo Enore“há”, niterehare. 20 Hiyaiya, hatyo“há”, nitere atyo Enore tyotya xoalini harenai isa aokowihenere. Hatyo hiyeta,“nikare waokita”, wita, Jesus Cristo hiyeta kaihalaharetyaka maheta Enore kakoa. 21 Hiyaiya, Enore atyo awaiyekehalakaita womana wawenane, exahe xawenane xoaha Cristo koamaniya. Hiyaiya, Enoreta atyo haware moka wiso haomanita maheta. 22 Wiyekohase tyare hoka moka wihiye haferoxa, hoka moka Isekohaliti Waiyexe wimahiyase hiye hotikisa maheta womana tyotya xoalinihare haxekane aokitere. 23 Kasani atyo maisa xamaikohareta maheta maisa wenakalati Corinto nali noxanita. Maisa namaoseraita xini. Nakawijita atyo Enore xakai maheta notahi. Hiyaiya, waiyoreta atyo noxahekoli kakoa. 24 Maisa atyo waiyateretyoita xini xityakeko maheta. Hiyaiya, koxaka atyo xikinatere xisaonita xityakekone kakoa. Xakore hoka wakahinaetita atyo xiso xihalahare xisaona maheta.

2 Coríntios 2

1 Nahekotya hoka maisa notyoa nowaiyeheta xiso hoka nexamaikohalinikisa xiso naokowihitita. 2 Hiyaiya, nexamaikohalinikijita taitaiya xiso hoka xalaiya aihalahalinikihena natyo? Xiso nexamaikohalinikijiterenai taitaiya atyo xaihalahalinikisa natyo. 3 Hatyo hiyeta naxairatya etake babera, kasani maisa notyoa hoka nokaxexamaikohalinikisaki naokare etakehare halitinai noxaihalahalinikisasenai mahetarenai hiyeta. Hiyaiya, aliterexe ala naokita. Nihalaharehena ala hoka xiso tehitiya xihalahareta naoka. 4 Hatyo babera naxairatya kalore nomawaiyehalini, noxamaikohalini kakoa, nosexihare xoaha kakoa. Hiyaiya, maisa nexamaikohalinikisa maheta xini xiso naxairatya xomana. Xityotya nawaiyetita, kasani hatyohare kakoa xawaiyore naokita hoka. 5 Hoka hatyaiya examaikohalinikisa hatya haliti hoka maisa atyo natyo xini nikare mokita, xakore hoka xiso atyo, exahe maisa xityotya xini hoka haiyanai ana. Exakere atyo naxairatya hoka maisa atyo nawatoxaharitita xini xiso. 6 Xakore hoka maika xityakekohena koxaka tyotyaha iniyalahare mohenaherene. 7 Hoka maika kalikini xawaiyehetehenene hoka xaihalahalinikihetehenene hoka maisa kalore amaikohare hoka ahekokoaita maheta. 8 Hoka hatyo hiyeta niraeta xikakoa hoka maika waiye xamokene hoka xahotikisa enomana xiyawaiyerene. 9 Hatyo hiyeta tehitiya etake babera naxairatya. Nahasakaharetya xiso maheta hoka nawaiyore maheta, xoana ximemere xamani ala xisaonita niraini xasemaxematya maheta. 10 Hatya nómane iniyalahare atyo ximaotyanehetehena hoka natyo tehitiya atyo nomaotyanihititene. Aliterexeya iniyalahare tyomita hoka nomaotyaniheteneya. Hoka xihiyeta atyo nikare notyaonita hoka hatyoharenai atyo notyomita Cristo haotita. 11 Nomaotyanihititene atyo, maisa Ahalakoahaliti jiyahaotya wiso naokare hoka. Hiyaiya, exahekola atyo waiyekehalakita womana. 12 Nokaokihenere wenakalati Trôade nali xowaka noxakai Waiyexe Iraiti Cristo tahi hoka nowaiya Xekohaseti memere hateniti mohenere nomani hatyo wenakalati nali. 13 Xakore hoka kalore nomawaiyehareta, maisa wihinaehare Tito nowaiyita nali hoka. Hatyo hiyeta nojinahenahitene hoka noxani Macedônia koa nali. 14 Xakore hoka nihalahareta atyo Enore kakoa. Hiyaiya, hahotyalita wisaonitere Enore Kalorexe Aohenere kakoa hiyeta atyo Enore nolokita wiso exolatyaharenae akereta, Enore Kalorexe Aohenere jiyahao akahenere xanetere xema. Airaxero nexe xaoretere hakakoare akereta atyo Enore mokita wiso, hoka Enore Kalorexe Aohenere tahi tyotya halitinai sema maheta. 15 Hiyaiya, wiso atyo etakehare incenso nexe airaxexe Enore Kalorexe Aohenere ijitere Enore ana akerexe, hoka xaoretere waiyexe maniya tyaohititereharenai koni, exahe iniyalahare maniya tyaoniterenai koni xoaha akereta. 16 Hoka iniyalahare maniya tyaoniterenai ana atyo exeti katawanexe wikaexeta, hoka waiyexe maniya tyaohititerenai ana atyo airaxero waiyexe nexexe wenati ijiterehare wikaexeta. Hatyo hiyeta xalaiya waiyorexe hoka exehare hateniti tyomehena? 17 Hiyaiya, wiso atyo maisa haiyaharenai Enore niraene xakaihenaha hoka motya etakehare xiyehaliti betetiterehare akereta xini wisaonita. Xakore hoka Enore atyo axikatya wiso hoka hatyo hiyeta aliterexe wiraeta enahalakoita, Enore Kalorexe Aohenere ana wahakitere hiyeta.

2 Coríntios 3

1 Exakere ala wiraehena hoka xoana wisotala waexakeretyoita? Xoana, haiyaharenai tyaonitere akereta ala babera witahi kakoare waokita hoka wahotikisa xomana waokowita, exahe xoana xiyairala kakoare xamani ala waokita? 2 Xisonai terota atyo wibaberanexa xairatyoare tyaonita wimahiyase akonai, tyotyaha waiyahene exahe kaexaretyahene maheta. 3 Enore Kalorexe Aohenere terota atyo exe babera xairatya hoka axikatene wiyema. Maisa atyo kaneta kakoa xairatyakere xini, maisa sehali taose hiye hekoti xairatyakere xini. Xakore hoka xairatene atyo halitinae mahiyase hiye Enore Nisekohare kakoa. 4 Exakere atyo wiraeta. Enore Kalorexe Aohenere hiyeta wityakekota Enore hoka. 5 Maisa atyo xoarehare kahinaetyare wiso hoka maisaiya aliyakere wawaiyorene tahi wiraehena hoka wisoiya atyo hoka exe hateniti wisoma waokowita. Hiyaiya, wawaiyorene atyo Enore nalita tyoita. 6 Hatyo atyo waiyoliniti ijita womana hoka wahakita waitare wenatyaho kakoa. Maisa atyo xaotyakiyaho exairatyakahare akereta xini, xakore hoka Enore Nisekohare atyo. Xaotyakiyaho exairatyakahare atyo axaisakijita haliti, xakore hoka Enore Nisekohare atyo ijita wenati waiyexe matyotenehare. 7 Moisés Xaotyakiraho atyo kaxairatyaka xairatise kakoa sehali taose hiye. Hatyaoseta Israel yerenai ana kaxekakehena hoka Enore xaokanala kaotyaka hoka Moisés tiho weroka. Hoka Moisés tiho werokene xakore maiyarehetehena hoka hekota kalore werokita hoka maisa aliyakere Israel hotyalinai wahakotyare enomana. Hiyaiya, Xaotyakiyaho axaisakijitere tyare atyo kaotyakehenere xowaka kalore aokanatya hoka 8 xahekohenaore, Enore Nisekohare hatene hiyeta exahehare xaokanatyakalati kaotyakehenerehare naheta maniya. 9 Hateniti halitinai axaisakihenere atyo kalore aokanatya. Hoka exahehare atyoite aokanahena hateniti halitinai iniyalahare maomanehare aohititerehare. 10 Hiyaiya, hetati kalore aokanatitere atyo maisa hakakoa aokanahetere kalikini xaokanatyakalati exahehare aokanatitere kakoa. 11 Hiyaiya, kaloreya aokanatya inita tyaona hoka tyotehenere hoka exahehare atyoite aokanahena matyotenehare maheta tyaoniterehare. 12 Hatyohare watyahitere hiyeta atyo kalore wimamairanehare wisaonita. 13 Maisa atyo Moisés tyaonitere akereta xini wisaonita. Hiyaiya, talatihotyoa atyo imiti taose walawalere kakoa, kasani Israel hotyalinai maisa waiyaha maheta itiho werokene tyoteneheta. 14 Aliterexe atyo Israel hotyalinae maisa waiyore ahekotyareha. Hoka kalikini kijiyehena kaexarehenaha Iraiti Toahiyere nanenai hoka exahekolanaiha motya hekota talatyoare tyaonita hatyo inimitira taose walawalerene kakoita. Hoka hatyo imiti taose walawalereya atyo kaiyakeheta, haliti Enore Kalorexe Aohenere koamaniya tyaona hoka. 15 Hoka kalikini kijiyehena kaexarehenaha Moisés Xaotyakiraho hoka imiti taose walawalere talatita exahekolaha. 16 Xakore hoka kaiyakehetaiya atyo Iraiti Waiyexe nehenere akereta: “Moisés talatihotyoakala taose atyo kaiyakeheta, Xekohaseti xema tyaoheta hoka”, nitere akereta. 17 Iraiti“Xekohaseti” nitere atyo Enore Nisekohare xaokaka nikare iraeta. Hoka aliye xamani atyo Enore Nisekohare tyaonita hoka nali atyo mehexaikohaliti tyaonita. 18 Hatyo hiyeta wityotya witiho matalatyakahare tyaoheta hoka tihoti waiyakakala xaokanala akereta Xekohaseti xaokanala werokita wihiye. Hatyo witiho awerokaitere atyo Xekohaseti nalitare, hatyo Xekohaseti atyo Isekohaliti Waiyexe. Hatyo atyo Xekohaseti akerehare mokita wiso hoka hatyo hiyeta wiwerokene exaheharehena aerorityoita.

2 Coríntios 4

1 Nikare wisaonita hoka maisa wamaikoharexe. Enore atyo airakoaneharetya wiso hoka isa womana exe hateniti. 2 Maisa atyo wawaiyetyare etakehare metereta kaomakiterehare, exahe etakehare kahaiharetyakere xoaha. Maisa atyo wamaoseratita xini haliti, maisa Enore niraene wehawareharetyare. Xakore hoka aliterexe aokitere akereta atyo wisaonita, hoka ihiyeta halitinae tyakekoahitaha wiso Enore nahalakoita. 3 Hoka Iraiti Waiyexe wiyakaitereya atyo metahareta hoka metahareta atyo iniyalahare maniya tyaoniterenai ana taita. 4 Hatyonae atyo maisa tyakekoreha. Enore metalahare ali waikohekoa tyaonitere atyo exahekolanaiha moka makaliroti koni hoka. Maisa atyo halakisahene hoka waiyareha xaokanatyakalati ehaoha werokitere, xaokanatyakalati tyoiterehare Iraiti Waiyexe hiyeta, Enore Kalorexe Aohenere werokene tahi. Hatyo atyo aliterexe Enore hárero akerehare. 5 Hiyaiya, maisa atyo witahi xini wiyakaita. Wiyakaita atyo Jesus Cristo Xekohaseti tahi. Hoka wiso atyo xiwakanehare akereta wisaonita Jesus hiyeta. 6 Hoka Enore atyo nexa: “Makaliroti konitaite aokanatya xaokanatyakalati”, nexa, hoka hatyota atyo xaokanatyakalati axaokanatyakisa wimahiyase ako. Nikare atyo moka wiso hoka wawaiyore maheta xaokanatyakalati werokitere Enore hiyexe kakoa maheta. Hatyo atyo werokita Enore Kalorexe Aohenere tiho hiye. 7 Hiyaiya, xoalini hare waiyexe kakoare atyo wiso. Xakore hoka wiso atyo waikohe kamalohero nomaka tinihaliti akereta wisaonita, wahotikisa maheta Enore niyatere kalorexe. Hatyohare atyo maisa wiyatere xini. 8 Kahaliki howitihare tyaonita wawenane, xakore hoka maisa atyo wikajiyahaotyakere. Haiya xowaka maisa waiyekehalakere womana, xakore hoka maisa atyo masakare wimawaiyeharexe. 9 Kahare atyo wahalakoaharenai, xakore hoka maisa atyo wimahinaeharehare wisaonare. Haiya xowaka kawe wikaxomokakita, xakore hoka maisa atyo mawenekoaretyareha wiso. 10 Wakolata minita atyo wiháre wainiterehare hiye Jesus kamane, hoka kawaiyaka tehitiya maheta enawenane wiháre hiyeta maheta. 11 Wikasetatere xowaka kaheneharexe wiyaisaka kakoa wisaonita Jesus xema wisaonitere hiyeta, hoka kawaiyaka maheta enawenane wiháre wainiterehare hiye. 12 Hoka hatyohare wiyakaitere hiyeta atyo wiyaisaka konita wisaonita, xakore hoka hatyohare atyo wenati matyotenehare maniya axomokanikiheta xiso. 13 Exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: “Notyakeko atyo, hoka hatyo hiyeta noxakaitene”, nexa. Hiyaiya, nikareta tehitiya wiso, hatyo tyakekohenahere akereta wityakeko hoka wiraeta wityakekone hiyeta. 14 Hiyaiya, Enore atyo ekasekiheta Xekohaseti Jesus. Hatyohare atyo waiyekehalakita womana. Hoka nikareta tehitiyaite ekasekiheta wiso ekakoa, hoka xikakoaite hahotyalita kolatya wiso enahalakoa. 15 Tyotya atyo hatyoharenai kaotyaka waiye xisaona maheta. Nikarexe hiyeta Enore nawaiyexehare xema kaharehena halitinai tyaonita, hoka hatyonaite hamaxaloneha hiyeta iraexatyaha enomana, Enore kakoa kaihalaharetyaka maheta. 16 Hatyo hiyeta, maisa wamaikoharexe. Exahe xakore atyoite wiháre tyotehena hoka wisekohare atyoite tyotyaki ferakene ewaitaretyoahitita. 17 Exe inirere exahe jiyiterehare wiyamaikoharene wikihixiterehare atyoite ekaokakisa womana kalorexe, waiyexe wenati, howitihare wikaxomokakitere xahehare. 18 Hiyaiya, maisa atyo wahekotyare xoalini hare kawaiyakiterehare tahi, xakore hoka wahekoita atyo mawaiyakaharenae tahi. Hiyaiya, kawaiyakiterehare atyo maisa waha tyaonare, xakore hoka mawaiyakahare atyo tyaota minita.

2 Coríntios 5

1 Hiyaiya, exe hati taose ako wisaonitere ite kahatakaka. (Wimili xaokaka nikareta“Hati taose”, nita.) Hatyohare atyo waiyekehalakita womana, hatyohare atyo exe wiháre ali waikohekoa tyaoniterehare, hoka Enore ite isa womana hati enokoa nali wisaona maheta. Hatyota atyo tyoma hatyo hati, hoka hatyo atyo matyotenehare. 2 Kasani wiyane wawenakala enokoa wisaona waokowitere tahi atyo kalore wahekoita hoka haiya xowaka wiwaolitita. Hiyaiya, hatyo atyoite wiháre enokoare, 3 hoka wisoahenaite enako hoka maisaiya atyo wimaimahiro wikawaiyakihitita. 4 Exe hati taose ako wisaonitere xowaka atyo wiwaolitita wamaikohareta. (Wiháre xaokaka“hati taose”, nita). Maisa atyo wimaxaokalita xini waikohekoare wiháre jinakala. Kasani atyo wikaxaisoakisaka waokita wiháre enokoare kakoa, hoka wenati emaiyareheta maheta kawainisakiterehare. 5 Hoka Enore atyo memere moka wiso hatyo wiyehawareharetyaka niyahare, hoka isa womana Haisekohare, wityakeko maheta tyotya xoalinihare isehenerehare womana. 6 Hatyo hiyeta kalore wihalahareta. Hiyaiya, ali exe wimilako wisaonitere xowaka atyo seko wisaonita wawenakala Xekohaseti naliye nonitata. Hatyohare atyo waiyekehalakita womana. 7 Hiyaiya, wityakekone hiyeta atyo wisaonita. Hoka maisa atyo wiyaiterehare xema xini. 8 Kalore atyo wihalahareta. Kasani wahalakisa exe wiháre hoka wiyane Xekohaseti nali wisaona waokowita. 9 Xakore hoka kasani atyo exahe xoana ali waikohekoa xamani wisaonita, exahe xoana enokoa xamani wisaonita hoka Xekohaseti atyo waihalahalinikisa waokowita. 10 Hiyaiya, haxowakaite Cristo ana wityotya wahotikisoa, sema maheta waikohekoa wisaonitere xowakiyere wawenane tahi. Hoka xoana waiyexe xamani, exahe xoana iniyalahare xamanite wisomita hoka hatyo wisomehenere akeretaite mohena wiso. 11 Xekohaseti mairaka akiti waiyekehalakita womana. Hatyo hiyeta iraiti aliterexe wiyakaita halitinai hiye. Enore atyo waiyoreta tyotya wiyahekola kakoa, hoka kasani xiso tehitiya xawaiyore wawenane akiti kakoa naokita. 12 Maisa atyo witahi xini haki wiyakaihitiya waokowita xihiye. Xakore hoka kasani atyo xasema hoka xihalahare wikakoa waokita, exahe xekoaxatya maheta etakehare maisa háomane kakoa xini ihalahareta hoka haxomokaharetyoane kakoa ihalahareterehare ana. 13 Hiyaiya, wihatyaharetaiya atyo hoka Enore atyo wakahinaetita. Exahe waiyeya atyo wahekoita hoka wakahinaetita atyo xiso. 14 Hiyaiya, Cristo xawaiyera wiso xema atyo wisaonita. Hiyaiya, waiyekehalaka atyo womana haterore haliti wainihenere tyotya halitinai ana. Hatyo hiyeta wainihenere tyotya halitinai ana akereta atyo tyotyaha wainiha. 15 Hatyo atyo waini tyotya halitinai ana hoka kasetaterenai maisa haomanitaha tyaohenahitaha maheta, xakore hoka etake wainihenere, exahe kasehetehenere enomanaha hoka waiye maniya mohenahitehenerene xema tyaonaha maheta. 16 Hatyo hiyeta maisaiya atyo exaoseta xalahare nawenane tahi wiraehitita. Exahe hetatitaiya Enore Kalorexe Aohenere tahi nikare wiraeta hoka maisaiya atyo kalikini nikare wisaohitita. 17 Hatya haliti atyo Enore Kalorexe Aohenere koamaniya tyaohetehena hoka waitare haliti atyo. Enawenane toahiyere atyo tyotya, hoka waitare atyo tyaoneheta enawenane. 18 Tyotya hatyoharenae atyo Enore nómane. Enahalakoaharenae ene wisaonita hoka Enore Kalorexe Aohenere hiyeta hahinaeharenai aoheta wiso. Exahe isa womana wihatene hoka kasani haiyanai tehitiya Enore Kalorexe Aohenere hiyeta Enore hinaeharenai wamoheta aokita. 19 Wiraetere iraiti atyo exe: Enore atyo maisa otya aokowita halitinai nómanenai iniyalahare, hoka Enore Kalorexe Aohenere hiyeta atyo tyotya halitinai hahinaeharenai aohitita. Hoka Enore atyo axikatya wiso wiyakai maheta iraiti halitinai hahinaeharenai aohititere tahi. 20 Hatyo hiyeta ali wisaonita hoka wiraeta Enore Kalorexe Aohenere nexare kakoa, hoka motya akere Enoreta ene wikoamaniyata iraeta: Enore Kalorexe Aohenere nexare kakoa wiraehena. Xaohena hoka Enore hahalakoaharenaita moheta xiso hahinaeharenai maheta, nita ene. 21 Enore Kalorexe Aohenere atyo maisa iniyalahare kakoare ene xini. Xakore hoka Enore atyo moka iniyalahare wománenai eheno, hoka wisaohenere exema hiyeta, Enore aokitere akereta, wenati waiyexe kakoare wisaona maheta.

2 Coríntios 6

1 Hatyo hiyeta wiso wakahinaetiterenai Enore ehatene hiye exakere wiraeta xikakoa: Awa atyo xahalakihena waiyexe Enore koxaka isehenere xomana. 2 Xasemehena Enore nehenere: Xikahinaetyaka xaohenere xowaka nasema xikawira hoka niyeheta xiso iniyalahare nonitata. Xasemehena: kalini atyo Enore kahinaera xiso xowaka, kalini atyo waiyexe maniya xiyomokakeheta ferakene. 3 Kasani haiyaharenai maisa waiyaha mawaiyexe wihatene hiye waokare, hatyo hiyeta maisa xalahare nawenane wahowitiharetya waokowiye. 4 Xakore hoka tyotya wisomitereharenai hiye atyo wahotikisoawita hoka wiso atyo Enore wakaneharenai, hoka wimehexaikohare wisaonita wiyamaikoharene kakoa, wimaxiyehareharene kakoa, exahe howitihareterehare wawenane kakoa. 5 Koxaka wikamokonasetyaka, wikaberexotyakita, exahe maisa waiye xini wikaxomokakita halitinai xahohisakoatyoane heko. Kalore wahakita, haiya xowaka maisa wisemakare, exahe maisa wikanakairare hekoti. 6 Waiye wisaonitere, wawaiyorene, wimehexaikoharene, exahe wahakitere xoaha hiyeta atyo wahotikisoawita hoka wiso atyo Enore wakaneharenai. Hatyoharenai atyo wahotikisa halitinai ana Isekohaliti Waiyexe hiyeta, wiyawaiyera aliterexe hiyeta, 7 iraiti aliterexe hiyeta, exahe Enore niyatere xoaha hiyeta. Enore nawaiyexehare kakoare atyo wiso. Hatyo atyo wokolanase akereta, aisakatya maheta, exahe kahawaonitaretya xoaha wiso maheta. 8 Haiya xowaka wikaxaiminisakita, exahe wimaxaiminisakita xoaha. Wikairaeharetyakita, xakore hoka haiya xowaka wikaxaexakeretyakita atyo. Maoseratyaliyenai atyo aokahitaha wiso xakore hoka aliterexe atyo wiraeta. 9 Hamawaiyanenehareha atyo aokahitaha wiso, xakore hoka ewaiyanehareha atyo wiso. Ekamane akere ene wisaonita, xakore hoka kalikini atyo xiyaita wiso, wikaseta atyo. Haiya xowaka iniyalahare wikaxomokakita, xakore hoka maisa atyo wikaxaisakere. 10 Haiya xowaka wikaxexamaikohalinikisakita, xakore hoka hekota atyo wihalahareta. Motya akere wimaxiyeharehare wisaonita, xakore hoka kahare halitinai wakaxiyeharetita. Motya akere maisa xoarehare aka ene winali, xakore hoka aliterexe atyo tyotya xoalini harenae kakoare wiso. 11 Nohinaeharenai Corinto nali tyaoniterenae, wiyakai atyo xihiye tyotya wahekoitereharenai, exahe wahekotita atyo xitahi. 12 Maisa atyo wimaxahekolere xitahi. Hoka xiso atyo maisa xahekotya witahi. 13 Nityaninai kakoa niraetere akereta atyo niraehena xikakoa. Xahotikihena xiyahekola womana, wiso wahekoitere xitahi akereta hoka xahekotyare witahi. 14 Awa atyo xahohisakoatyakakoa matyakekoneharenae kakoa xahaka maheta haxawalita. Aliyakereya ehekorexe, exahe ehaikoarexe xoaha haxawalita tyaohena? Aliyakereya xaokanatyakalati, exahe makaliroti xoaha haxawalita tyaohena? 15 Aliyakereya Cristo, exahe Tihanare xoaha hakakoa ahekohenaha? Hoka aliyakereya tyakekohatiye hakakoa ahekotya matyakekonehare kakoa? 16 Hoka aliyakereya Enore hana akerehare tyaohena enore metalahare hana? Hiyaiya, wiso atyo Enore makamanehare hana. Hoka Enoreta atyo koxaka nexa: “Noxanite notyaona tyakekohatiyenae koni. Enenorexahaite notyaona, hoka hatyoahaite nomaniye hotyalinae tyaonaha”, nexa. 17 Exahe Xekohaseti nehitiya: “Maika xahalakihenahene exahe xakikisoahena enonitaha. Awa atyo xisaonehena iniyalahare xema, hoka naoka xiso nomani. 18 Xexe atyo ite notyaona, exahe xisonai atyoite nityaninae xisaona”, nexa Xekohaseti tyotya iyateliti kakoare.

2 Coríntios 7

1 Nohinaehare noxiyakawaliharenai, tyotya exe iraitinai atyo womanere. Hatyo hiyeta nika watihaharetyoaheta tyotya iniyalahare maniya axomokanikijiterehare wiháre exahe wisekohare xoaha nonitata, hoka wiyoma haliya wisaoheta, exahe wimairehena Enore. 2 Xahekohena witahi. Hiyaiya, maisa atyo xalahare wakomaniyaita, maisa atyo xalahare nawenane waiyalaharetita, exahe maisa atyo xalahare noloxa wametakisare. 3 Exakere niraeta hoka maisa atyo ximahakaiserene xini naokita. Hiyaiya, enahitita atyo nirae xihiye, wawaiyetita atyo xiso hoka haxawalita atyo wisaota minita, wikasetatere xowaka niyahare, exahe wikamane xoaha niyahare. 4 Notyakekota atyo xiso, naokowiharetyoita atyo xikakoa. Haiya xowaka xakore howitihare wawenane tyaonita hoka hekota nomaxaloni, nihalahalini xoaha kakoa notyaonita. 5 Wiyane wikaokehenere Macedônia koa nali hekota maisa wikawiniye hekoti. Tyotyakitinai wiyanehenere nali howitihare womana, xalijinikakoati, exahe wimairane harenai kaotyaka womana. 6 Xakore hoka Enore, aihalahalinikijitere amaikoharetereharenai atyo aihalahalinikiheta wiso Tito kaokene kakoa. 7 Exahe maisa ekaokene xoaha kakoa taita xini wihalahare, xakore hoka xaihalahalinikihenerene tahi kakoa tehitiya wihalahare. Xakai xakakawaitere natyo tahi, hoka xamaikohareta aoka, exahe ximemere xisaonita xikahawaonitarera natyo kakoa aoka. Hatyo hiyeta kalikini atyo exahehare nihalahareta. 8 Maisa atyo nokehexaharetyoahitita hatyo babera naxikahenere hiyeta, examaikohalinikisa xakore atyo xiso hoka. Nasema hatyo babera ininai examaikohalinikihenere xiso hoka nokehexaharetyoahetehena ene atyo. 9 Xakore hoka kalikini atyo nihalahareta. Maisa atyo nobaberanixi hiyeta xamaikoharehenere hiyeta xini, xakore hoka hatyo xiyamaikoharene hiyeta xikehexaharetyoahetehenere hiyeta atyo. Hatyo xiyamaikoharene atyo Enore nalitare. Hiyeta hoka maisa xala hare hekoti wamolaita. 10 Hiyaiya, xamaikohaliti Enore nalitare atyo ekaotyakatita kehexaharetyoatiheta hoka waiyexe maniya axomokanikihitita wiso, hoka hatyohare hiyetaiya maisa xoare maheta wamaikohareta. Xakore hoka ali waikohekoare xamaikohaliti atyo ekaotyakatita kamati. 11 Xiyaiyehenaore xiyamaikoharene hiyeta Enore mohetehenere xiso: haliti waiyexenai atyo moheta xiso, hoka kasani xahasaka rotita xawaiye nawenane xaokowi. Kalore atyo xehare! Kalore atyo ximaira. Xakakawatya natyo, exahe waiye xikaxaikoawi, kasani haxerore xemaisatya xaokowi iniyalahare. Tyotya hatyoharenai hiyeta xahotikisa xawaiye nawenanene. 12 Hatyo hiyeta, etake babera xakore atyo naxairatya hoka maisa atyo hatya iniyalahare tyomehenere hiyeta xini, exahe maisa hatya iniyalahare kaxomokakitere hiyeta xini. Xakore hoka nikare atyo naxairatya, Enore waiye awaiyekehalakatya maheta xomana kalore waiye xamokiterehare wiso tahi. 13 Hatyo hiyeta atyo wihalahare wisaonita. Exe wihalaharene xahexe atyo wihalahare Tito nihalaharene kakoa. Hiyaiya, xityotya atyo xakahinaetene. 14 Waiye atyo nirae xitahi ihiye hoka xiso atyo maisa xehaihalikijita natyo. Hiyaiya, aliterexe taita atyo wiyakaita xihiye. Nikareta tehitiya aliterexe waexakeritya xiso Tito hiye. 15 Hoka exawaiyera atyo kekoaretata otyaxemahetehena xityakekone, exahe waiye xamohenerene xiyaiminirene, xawaiyexeharene xoaha kakoa hoka. 16 Hatyo hiyeta kalore atyo nihalahareta. Notyakekota kaiserehare atyo xiso hoka.

2 Coríntios 8

1 Nohinaeharenai, kasani xasema Enore nawaiyexehare hiyeta tyakekohatiyenai Macedônia koaiyerenai tyomehenere tahi waokita. 2 Wihinaeharenai nali tyaoniterenai kahasakaharetyakaha howitiharexe kakoa. Xakore hoka kalore atyo ihalaharetaha, hoka maoloxahareha xakore hoka isaha olo haxahohisakoalaha niyahare kalore haihalahareneha kakoa. 3 Aliterexe naokita xihiye, háomaneha xahexe tyomaha, exahe kajiyanexe. Exahe haxaokalitaha 4 axaha wiso hoka kasani wahalakisahene hoka kahinaetyaha aokowiha Judéia koa nali Enore koamaniya tyaoniterenai, hoka tihityoaha wihiye. 5 Hoka wahekoitere xahexe atyo tyomaha. Hetati Xekohaseti koamaniya hawenane mokaha, hatyo najikinita Enore xaokalita wiyaotyakira xema tehitiya tyaonaha. 6 Hatyo hiyeta wirae Tito kakoa, hatyo tyare atyo tyoma hatyo hateniti hetati hoka kasani tyomehitiya, exahe kahinaehitiya xiso hoka hatyo hateniti waiyexe xiyawaiyera kakoita xisomitere xamematya waokita. 7 Tyotya xoalinihare hiye atyo haiyanai xahexe xahotikijita xawenane: xityakekone hiye, xiraene hiye, xawaiyorene hiye, xiyaokalita haiyanai xakahinaetya xaokowitere hiye, exahe xawaiyetitere wiso xoaha hiye. Kasani kalikini memere xamohena olo waokita haiyaharenai mokitere olo xahexe kaxaxikatyaka maoloxaharenai ana maheta. 8 Maisa atyo nawakatya xini xiso naokowita. Kasani atyo haiyaharenai nihalaharene taita waiyekehalaka xomana naokita, hoka waiyaha maheta, xoana aliterexe xamani xiyawaiyera aliterexe hoka. 9 Hiyaiya, koxaka atyo xasema Wiyekohase Jesus Cristo kalore awaiyetitere wiso: Kaoloxere, kaxiyeharexe ene atyo, xakore hoka maxiyeharehare akereta tyaoheta xihiyeta, hoka xikaxiyeharexe xisaona maheta kalore emaxiyehareharene hiyeta. 10 Exe atyo hatyo tahi noxahekoli: Kafaka maniya terehokoane xisomehenere kasani xisoma xamematya naowita. Hetati xowaka xiso hotohare xakahinaetya maoloxaharenae. Maisa hatyo taita xini, xiso hotohare xakahinaetyahene xaokowi. 11 Hatyo hiyeta hekota xisomehena, xamemahena hatyohare hateniti. Xisomehenaira hatyoharenai hetati xihalaharetere akereta. Maika xisa xikaoloxitere hakakoaneta. 12 Hiyaiya, xala xamaniya atyo isa aokowita hoka Enoreya aoka exekane kaoloxitere hakakoaneta. Enore atyo maisa axare hatya emaoloxene nali. 13 Maisa atyo haiyanai nawenane waiye tyaona xikahinaerahene hiyeta hoka howitihare xini xawenane namoka naokowita. 14 Hoka kalikini tyare atyo kalore xikaoloxita hoka ehekoretaiya atyo xakahinaetya maoloxaharenai. Hoka haxowaka ximaoloxaharehena hoka hatyoaha kaoloxerehenaha kalore hoka hatyaosetaite kahinaehenahita xiso. Nikare ite hoka hakakoa xakahinaetyakakoa. 15 Hiyaiya, Iraiti Waiyexe atyo nexa: “Hatya kalore imexehenere ana atyo maisa xoare kamawaneta. Hoka hatya inira imexehenere atyo maisa nakita”, nexa. 16 Kalore nihalahareta Enore kakoa Tito axahekotyanikisa hoka kahinaetya aokowitere xiso hiyeta, wiso wakahinaetya waokowitere xiso akereta. 17 Wirae ekakoa hoka aoka. Hoka exahexe kasani kahinaetya aokowita xiso hoka haihalaharene kakoa tyoheta xinali. 18 Hoka exema waxikahena hatya wihinaehare. Hakakoare tyakekohatiyenai waiye aiminisahitene Waiyexe Iraiti xakaitere hiyeta. 19 Exahe exe wihinaehare atyo tyakekohatiyenai xaokalita, xaxikala ximita tyoita wiyema. Exaokalahitaha atyo tyoa kahinaetya maheta wiso hateniti wiyawaiyera kakoita wisomitere hiye, kaihalaharetyaka maheta Xekohaseti kakoa, exahe wahotikisa maheta aliterexe wakahinaetya waokowitereharenai. 20 Exakere wisaonita, kasani maisa haiyaharenai iraeharetyaha wiso waokare exe kalore olo wamokitere hiyeta hoka. 21 Wiyahekola hiye atyo hoka kasani ehekorexe taita wisoma waokowita, maisa Xekohaseti nahalakoa taita xini hoka halitinai nahalakoa tehitiya. 22 Exemaha waxikahena hatya wihinaehare. Kahaliki wahasakaharetene hoka wiyaiya memere enawenane ekahinaera niyahare. Hoka kalikini tyare atyo kalore tyakekota xiso hoka exahehare tyoa kahinaetya aokowita xiso haxaokala ximita. 23 Hoka Tito tahi atyo niraehena hoka nohinaehare terota atyo, exahe hakita nokakoi kahinaetya maheta xiso. Hoka exe wihinaeharenai tyohenerenai exema atyo tyakekohatiyenai xaxikala, exahe waiye aiminisahitaha Cristo. 24 Hatyo hiyeta haiyakoanai tyakekohatiyenai semane maheta xahotikihena exe wihinaeharenai ana xiyawaiyerahene, exahe,“Aliterexe Paulo iraetere akereta Corinto yerenai tyaonita”, nexaha maheta.

2 Coríntios 9

1 Etake olo xaxikahenere Judéia koa yerenai ana tahiya atyo maisa xoare naxairahitita xomana. 2 Waiyekehalakita atyo nomani xakahinaetyahene xaokowitere tahi akiti, hoka hatyo hiyeta naexakeretya xiso wihinaehare Macedônia yerenai hiye. Noxakai xiso wihinaeharenai Grécia nali tyaoniterenai memere xisaonitere xikahinaerahene kakoa hetatiye jiyehenere terehokoane tahi. Hoka tyotyaha ihalahareha xiyaokalita xakahinaetya maoloxaharenai xaokowitere tahi kakoa. 3 Hoka kalikini naxikahena exe wihinaeharenai hoka naexakerehenere xiso hatyo tahi akiti kakoa maisa xoare makaotyakeneta maheta. Hoka maika niraetere akereta ximemere xisaona xikahinaerahene kakoa. 4 Hiyaiya, Macedônia yerenaiya tyoaha noximi hoka maisa ximemere xisaonare hoka wihaihareya, exahe tehitiyaiya hoka xihaihare. Maisa xihaiharene tahi wiraeta maheta, wityakekotere xiso hiyeta nahekotya. 5 Hatyo hiyeta waiye xaxikatyakala wihinaeharenai nahiti maniya hoka memere mokaha maheta olo xisa xaokowiterehare. Hoka nali nokaokihena hoka koxaka memere tyaonita maheta, hoka tyotyaha semaha maheta xiyaokalita xisa xaokowihenere xiyekane, hoka maisa xiwakatyaka xema xini xisehenerehare tahi. 6 Xotyaxematyaira exeharenai: Xala xamaniya atyo inira fitya hoka iniraiya atyo imexaheta. Hoka xala xamaniya atyo kalore fitya hoka kaloreya atyo imexaheta. 7 Hoka maika hatya xakini, aliyakere xamani ahekotya hoka nikarexe isa. Maisa haxamaikoharene, hawakatyaka xema hekoti xini. Hiyaiya, xala xamani atyo haihalaharene kakoa ijita hoka Enore atyo awaiyetitene. 8 Hoka Enoreya atyo isa xomana xaokitereharenai xahexe hoka xaokitereharenai kakoare xisaota mene maheta, exahe xaokiterehare xahexe isa xomana hoka waiyexe xisomehitiya maheta. 9 Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: “Kahare atyo xoalinihare ijita maoloxaharenai ana. Enawaiyexehare atyo maisa tyotere xini”, nexa. 10 Enore atyo hanakatise ijita kaxafityaka maheta, exahe nakairati hoka ijita kakanakairatyaka maheta. Hoka isa tehitiyaite xomana tyotya hanakatise xaokitereharenai. Hoka akekoaretya ite hatyo hanakatise hoka kalore ite ximexehetene maoloxaharenai xikahinaera hiyeta. 11 Xikaoloxahare ite moka mene xakahinaetya maheta halitinae. Nikare ite hoka kahareha ite ihalahareha Enore kakoa olo xaxikaitere wiyema hiyeta. 12 Hiyaiya, exakere atyo xisomita hoka maisa atyo xakahinaetita taita xini Enore koamaniya tyaoniterenae maxiyehareharenai, xakore hoka xisomitereharenai hiyeta atyo kalore ihalaharahitaha Enore kakoa. 13 Ihalaharehenahaite Enore kakoa. Hiyaiya, exe xikahinaera atyo hotikijita xityakekone, exahe xawenane Cristo nalitare Iraiti Waiyexe xema. Hoka olo xaxikaitere enomanaha, exahe haiyaharenae ana xoaha hiyeta ite ihalahareha tehitiya Enore kakoa. 14 Iraexatyaha ite xomana haxawaiyeraha xiso hiyeta, exahe Enore kalore awaiyetitere xiso xoaha hiyeta. 15 Nikahena hoka wihalahare Enore kakoa, hatyo kalore awaiyetitere wiso maxaimenekotyakahare kakoa hiyeta.

2 Coríntios 10

1 Natyo Paulo terota koxaka nirae xikakoa. Haxawalita notyaohena xikakoa hoka nawaiyexehare notyaonita xiyahita. Seko akiya notyaohena xonita hoka noxalijinihareta xiyahita. Kalikini Cristo nawaiyexehare hiyeta nirae xihiye hoka waiye xasema. 2 Nali notyohena hoka awa atyo xexalijinihalikisa natyo. Hiyaiya, xoana xamaniya hoka noxalijinihalini kakoaiya nekoaxatya naokita etakehare haliti xahekola xema akereta wisaoniterehare aokitereharenai xahita. 3 Aliterexe atyo haliti wiso. Xakore hoka maisa atyo waiyateretyoita xini halitinai nawenane akereta. 4 Iyateliti kakoa waiyateretyoitere atyo maisa waikohekoatare xini. Enore nalitare iyateliti kakoa atyo waiyateretyoita wamawenekoaretya maheta kinatere aokowitereharenae. Exahe iraiti metalaharenai wamawenekoaretita. 5 Exahe halitinae xahenera mahalakirahitene hoka maisa Enore koamaniya nawenatyaka mawaiyekehalakatitere enomanaha harenai wamawenekoaretita. Wijiyahaotita atyo tyotya halitinae xahekola hoka Cristo koamaniya wamohenahititene. 6 Hoka kalore xityakekohenere najikinitaite wimemere wisaohena iniyalahare kakoa waotyakisa maheta hatyatere matyakekonehare. 7 Xiso atyo xoalinihare henekoa maniya taita xiyaiyita. Hoka hatyaiya aliterexe Cristo anere aokowita hoka maika ahekohitiya hatyo tahi. Hiyaiya, wiso tehitiya atyo Cristo anerenai, hatyo hatya haliti akereta. 8 Maisa atyo nohaihareta xini, kalore xakore nahinitya Xekohaseti iyateliti isehenere womana kakoa hoka. Exe iyateliti atyo akekoarekisa xiso maheta xawenane kakoa, hoka maisa atyo mawenekoaretya maheta xini xiso. 9 Kasani atyo maisa naxahekotyanikisa xiso hoka namairakisa taita maheta xiso exe babera naxikaita xomana xaoka naokare. 10 Hatya ite nehena: “Paulo axikaitere baberanenai womana nanekoa atyo kaheneharexe, exahe kinatere hairaene axikaita womana. Xakore hoka kaokehena atyo womana hoka kaxonasiri atyo tyaonita, exahe iniraene hoka maisa xoare tyomare”, nehenaite. 11 Xakore hoka maika hatyo haliti ana waiyekehalakehena: hiyaiya, maisa atyo xoarehare hawareharexe aka waxairaiterehare baberanenaikoa seko wisaonitere xowaka, exahe wisomiterehare nali xinekonihena wiso xoaha xowaka. 12 Maisaiya aliyakere wehakakoatita exahe waimenekotita wawenane etakehare masakare waiyore aokowiterenae nawenane kakoa. Hatyotaha atyo aimenekotyoawitaha háomaneha xaimenekotyakalati kakoita. Maisa atyo waiyorexeha. 13 Hoka wiso wiyaokowiharetyoane atyoite maisa wiyahenera jiyare tyaonita. Enore isehenere womana aosexeta atyoite tyaona, exahe xinekoni wihatene hoka. 14 Hatyo isehenere womana aosexeta atyo xisaonita hoka maisa atyo exahexe xini wisoma, nali wikaoka hoka Waiyexe Iraiti wiyakaihenere Cristo tahi xowaka. 15 Hatyo hiyeta maisa waokowiharetyoita haiyanai hahatene tyomehenere Enore isehenere womana xahexe kakoa. Xakore hoka kasani atyo xityakekone kekoare waokita. Hoka exahehare hateniti wisoma xinekoni waokowita Enore isehenere womana aosexeta akereta. 16 Hatyaosetaite wiyakaihena Iraiti Waiyexe haiyakoanai wenakalatikoanai xisaonitere xaihako tyaoniterenai hiye. Nikare ite hoka maisa waokowiharetyoita hatya haliti koxaka hahatene tyomehenere kakoa. 17 Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: “Maika xala xamani aokowiharetyoa aokowita hoka maika aokowiharetyoahena etakehare Xekohaseti tyomiterehare kakoa”, nexa. 18 Hiyaiya, hatya atyo katyakekotyakita, Xekohaseti tyakekohenene hoka. Maisa atyo hatyota tyakekoawihena xini hoka.

2 Coríntios 11

1 Kasani exahe niraehena hatyahaliti akereta hoka heko xasemaxematya niraeni naokita. Hatyo hiyeta xasemaira niraeni. 2 Enore waiye kaxaikotere xiso akereta tehitiya atyo natyo nokaxaikota xiso. Hiyaiya, xiso atyo hatya mawatyalisakahalotatare kaiserehare hoka nakaiyanenetya naokowitere hatya haliti kakoa akereta xisaonita. Hatyo haliti atyo Cristo. 3 Nomawaiyehareta xikakoa, xoana xamani hoka owi kinohare maoserahenere Eva akereta xikamaoseratyaka hoka maisa waiye xahekotyare hoka xahalakisaiya xawenane waiyexe Cristo koamaniya. 4 Hiyaiya, xasemita atyo xihalaharene kakoa hatyatere kaokehena hoka xakaihena Jesus hawareharexe tahi xihiye hoka. Hatyo atyo maisa Jesus aliterexe wiyakaitere xihiye tahi xini. Exahe xaokita atyo xomana isekohaliti, exahe iraiti waiye hawareharexe, wiso wiyakaihenere Enore nalitare Isekohaliti exahe Iraiti Waiyexe nonitata. 5 Noxahekoli hiye hoka maisa atyoala exe“iraiti kakoarenai” katyahakohare xini natyo naoka. 6 Exahe atyoala maisa nawaiyore niraexe naoka, xakore hoka kalore atyo waiyekehalakita nomani. Hatyoharenai atyo tyotyaki nihatyaka wahotikisa xomana. 7 Noxakaihenere xihiye Iraiti Waiyexe Enore nalitare xowaka maisa nobakatyaki naokita xihiye. Nikare nahakita hoka wakahare akereta notyaonita hoka kalorexe xisaona maheta. Xoana hatyo xowaka ala maisa ehekore xini nikare notyaonita xomana? 8 Nahahenere xinekoni xowaka haiyaharenae tyakekohatiyenae hakoa wenakalatitarenae bakatyahitaha natyo. Kala xoana xamani hoka nokaiwahitene naoka nakahinaetya xiso maheta. 9 Notyaohenere xinekoni xowaka haiya xowaka olo hare naokita, xakore hoka maisa xalahare nahowitikijita. Wihinaeharenae Macedônia nalita tyohenerenai atyo kolatyaha nomani xoalinihare naokitereharenae. Nikare notyaona kafaka maniya hoka nikareta tehitiya ite notyaonehitiya nahiti maniya. Maisaiya hatyoharenae hiyeta nahowitikijita xiso. 10 Cristo niraene aliterexe tyaonitere nohiye hiyeta niraehena, hoka tyotya Grécia koa tyaoniterenai konitareya maisa xalahare emaisahitita exe nihalahalini kakoa maxaimanehareta noxakaitere Iraiti Waiyexe. 11 Xoanere ala hoka exakere niraeta? Xoana maisa ala nawaiyetyare xiso hoka? Enore atyo waiyoreta noxawaiyiri xiso kakoa. 12 Kalikini nahakitere akereta ite nahahitiya hoka etakehare“iraiti kakoarenai” xahenera namiyatya, exahe wihatene akereta hakahitaha aokowiyahitere xoaha. 13 Hatyo halitinai atyo iraiti kakoarenai metalaharenai, maisa atyo ekaisereharenai xini. Hahateneha tahi atyo maoseratyahitaha hoka Cristo niraene kakoarenai kaiserehare atyo aokowiyahitaha. 14 Xakore hoka maisaiya atyo xahakaharetyoita. Xiyaiya, Ahalakoahaliti kakoitaiya atyo aikawatyoa hoka motyaiya anjo waiyexe ene kaotyaka. 15 Nikare ite hoka exema maniya tyaoniterenaite nikareta tyaonaha hoka motya ite haliti waiyexe nomasehareha ene tyaonaha. Xakore hoka imiyaniki xowakehenaite hoka tyomahitere akereta kaxomokakehenahitaha. 16 Haki ite niraehitiya: awa atyo nohatyahalini xaoka. Nohatyahareta atyo xaowita hoka maika hatyahaliti xomokaka akereta xamohena natyo hoka hatyohare hiyeta naokowiharetyoa. 17 Aliterexe exe niraetere atyo maisa Xekohaseti xaotyakira xini. Exe noxaokowiharetyoani tahi niraetere atyo aliterexe motya hatyahaliti akereta niraeta. 18 Haiyaharenae atyo hawenaneha waikohekoare kakoa aokowiharetyoahitaha, hoka natyo tehitiya ite naokowiharetyoahena nawenani kakoa. 19 Xiso atyo xirihare, xakore hoka waiye xasemaxemaita hatyaharexenai niraene. 20 Haiyanae atyo wakahare akere mokita xiso, xixiyehare miyatyahitaha xonita, maoseratyahitaha xiso, hairawaneha kakoa kaxaikoahitaha xiso, exahe mokotyahitaha harenai xiso xitihokoa. Nikare xakore atyo mokahitaha xiso hoka waiye xasemaxemaita iniraeneha. 21 Komitaene ene nohaihareta exakere niraeni xikakoa: maisa wiyalijiniharexe hoka hatyonai akereta wamokare xiso. Hiyaiya, maisa xakore wikinaterexe hoka exakere wiraeta xikakoa. Xakore hoka haiyanaiya atyo aokowiharetyoaha xoalini hare kakoa hoka natyo tehitiyaite naokowiharetyoa. Hiyaiya, aliterexe atyo hatyahaliti akereta niraeta. 22 Xoana Hebreu hotyaliharenai? Natyo tehitiya atyo. Xoana Israel hotyaliharenai? Natyo tehitiya atyo. Xoana Abraão jikolaharenai? Natyo tehitiya atyo. 23 Xoana Cristo wakaneharenai? Natyo tehitiya atyo Cristo wakanehare, hatyo xahehareha atyo natyo. Alatya atyo hatyahaliti akereta niraeta hoka. Hiyaiya, exahehareha atyo nahaka, exaheharehaki atyo berexoako nokaxomokaki. Exaheharehaki atyo nokamokonasetyaki, exahe kahaliki komitaene nowaini. 24 Judeunae 5-ki mokonasetya natyo hoka 39-xa mokotyahitaha natyo hatyo 5-kinai mokohenahere natyo xowaka. 25 Hanamaki atyakase kakoa Roma yerenai mokonasetya natyo. Haki sehali kakoa mokotyaha natyo. Hanamaki kanowa kalorexe tabobokoa nokakoi. Haxatini, haferakene xoaha notyaona one kaloxere xaiya. 26 Kahaliki notonani xowaka kahenehare nawenani tyaonita one morene, exahe kaiwarexenai xoaha koni. Exahe kahenehare notyaonita nohinaeharenai Judeunai, exahe majudeuneharenai xoaha koni. Kahenehare notyaonita wenakalatikoanai, maharexakiti, one kaloxere xaiya, exahe kahenehare nokaxomokakita nohinaeharenai metalaharenai hiyeta. 27 Kahare hateniti tyaonita nomani, nokirahareta. Haiya xowaka maisa aliyakere notemakare hekoti. Haiya xowaka nonakita, nomaimihare, exahe maisa tihere niyahare nokaimiye hoka tihita nohiye. 28 Maiha hatyoharenai taita xini. Ferakiti nihatyaka nomawaiyehareta tyotya tyakekohatiyenae kakoa. 29 Haiyaharenae maotikone tyaonita hoka nomaotikoni tehitiya notyaonita. Haiyaharenai iniyalahare tyomehena hoka kalore namaikohareta. 30 Naokowiharetyoaiya atyo naokowita hoka naokowiharetyoahena atyoite etakehare nomaotikonini hotikijiterehare kakoa. 31 Enore, Xekohaseti Jesus Nexe, etake kaihalaharetyaketa menehenere ana atyo waiyekehalakita hoka maisa atyo namaoseraita xini. 32 Notyaohenere wenakalati Damasco xowaka kalorexe kaxaikoakaitere xekohaseti Aretas wenekoare moka sorarenai wenakalati kaokatyakala nali tokaha natyo maheta. 33 Xakore hoka nohinaeharenae mokaha natyo koho kalorexe ako hoka exoakihenahitaha natyo talarehoko motokoare ahota hoka maisa sorarenae xoana mokita natyo.

2 Coríntios 12

1 Naokowiharetyoahena atyoite, exahe maiha xakore xoarehare hatyohare tyomare nomani hoka. Xakore hoka kalikini atyoite noxakaihena xihiye nowaiyehenerehare tahi, exahe Xekohaseti hotikihenerehare nomani xoaha tahi. 2 Nowaiya hatya tyakekohenere hoka toahiya 14-terehokoane najikini xowakiya eharehena rota kakolatyaka enokoa xeta, xoana tyotya eháre kakoita xamani ala kakolatyaka, xoana inisekohare taita xamani ala kakolatyaka. Maisa atyo waiyekehalakita nomani, Enore taita ana atyo waiyekehalakita. 3 Niraehitiya ite: aliterexe atyo hatyo haliti eharehena rotita kakolatyaka Wenakalati Waiyexe nali. Xoana aliterexe xamani ala eháre kakoita kakolatyaka, xoana inisekohare taita xamani ala kakolatyaka. Maisa atyo waiyekehalakita nomani, Enore taita ana atyo waiyekehalakita. 4 Kakolatyaka enokoa nali hoka iraiti sema xakore hoka maisaiya xala hare ali waikohekoa awaiyekehalakaitene. 5 Hatyo hiyeta hatyo haliti kakoa ite naokowiharetyoahena. Xakore hoka maisaiya atyo nokakoita naokowiharetyoita, hoka etakehare nomaiyatelihalini hotikijitereharenai kakoa atyo ite naokowiharetyoahena. 6 Naokowiharetyoaiya naokowita hoka maisaiya atyo nohatyahareta xini, xakore hoka aliterexeya atyo niraeta. Xakore hoka maisaiya atyo naokowiharetyoita, kasani maisa xalahare ahekotya notahi naokare waiyehenere natyo exahe semehenere niraeni xahexe naokare. 7 Kahare waiyexe kahotikisaka nomani hoka hatyo hiyeta kahehaliti kawéro kaxekaka nomani maisa masakare naokowiharetyoita maheta. Ahalakoahaliti niraene kakoare akereta kaoka nomani hoka maiyateretya natyo maheta, hoka maisa naokowiharetyoita maheta. 8 Hanamaki niraexatya Xekohaseti hiye hoka naxene, kasani emaisaheta maheta noniti hatyo kahehaliti. 9 Xakore hoka Xekohaseti nexa nohiye: “Mahaiya naiyatelikihitita hiso. Nakahinaetya taitaite hiso hoka waiye hisaona. Hiyaiya, niyatere atyo exahehare kalore tyaonita, himaiyaterehare hisaonitere xowaka”, nexa nohiye. Hatyo hiyeta exahehare atyo nihalahareta naokowiharetyoitere nomaiyatelini kakoa hiyeta. Kasani Cristo niyatere tyaoneta mene nohiye naokita hoka. 10 Nihalahareta atyo exe nomaiyatelini, nirawaiyaki, nomaxiyeharehalini, niraeharetyaki, exahe Cristo hiyeta hoka howitihare nawenani tyaonitere xoaha hiyeta. Hiyaiya, nomaiyaterehenere xowaka nokinatere notyaonita Xekohaseti hiyeta. 11 Hatyahaliti akereta atyo notyaonita, xakore hoka xiso atyo exakere xaxomokanikisa natyo. Xiso ene atyo waiyexe xiraehena notahi. Hiyaiya, maisa xakore atyo noxoare waikaterehare xini hoka maisa atyo exe“iraiti kakoarenai” xawaiyetiterenai katyahakohare xini natyo. 12 Xoaliniharenai hotikihenere hoka aliterexe iraiti kakoa aohenere natyo atyo kaomaka maholawakereta xinekoni. Hatyoharenai atyo xoalinihare waiyexe, exahe xoalinihare maomakahare nomaka harenai. Hatyoharenai kaomaka halitinai tyakekoha maheta niraeni. 13 Xoare hiye iniyalahare xikaxomokaka haiyaharenai tyakekohatiye xahexe? Hatita hiye taitala maisa nemaxahalikijita xiso: maisa nokahinaetyaki naohenere xihiye hiye. Maika hatyohare ximaotyaneheta. 14 Kalikini ehanamakini hiye koxaka nomimiye notyaonita notyoa nowaiyeheta xiso maheta. Hoka maisaiya xoareharenai naokita xihiye. Maisa atyo xoloxa naokare nomani, hoka xiso taita atyo naokita nomani. Hiyaiya, mahaiya atyo aliyakere xoimanai hanexe ana olo mokita, enexeha atyoite mohena olo haisaninai ana. 15 Nihalahalini kakoitaite nakahinaehena xiso tyotya noxiyehare kakoita, exahe niyatere xoaha kakoa tehitiyaite nakahinaehena xiso. Masakare atyo nawaiyetita xiso hoka xoana hatyo hiyetaite inira taita xawaiyehena natyo? 16 Maiha atyo xoare hare hiye nahowitihalikijita xiso. Hatyoharenae waiyekehalakita xomana, xakore hoka haiyanaite namaoseraita xiso aohenaha. 17 Xoana naxikahenerenai xomana hiye ala xikolaharetyaka naoka? 18 Aliterexe atyo Tito naxikatya xomana, hoka hatya wihinaehare tehitiya naxikatya exema. Xoana Tito kore kolaharetya xiso? Xoana maisa kore wiso hinamanai hakakoa wisaonita, wahekotita? 19 Xoana motya ala wakahawaonitaretyoita xahalakoa xaokita? Maisa nikare xini wisaonita. Wiraeta atyo motya Cristo wakatya wiso hoka wirae Enore nahalakoa aokitere akereta. Hoka tyotya wisomitereharenai atyo wakahinaetya maheta xiso, nohinaeharenai, noxiyakawaliharenai. 20 Kalikini atyo nomawaiyehareta xikakoa. Naliya nokaokihena hoka mahaiya naokitere akereta xini nowaiya xiso, exahe natyo hoka maisaiya xiyahekola akereta xini xiyaiya natyo. Motya akere tehitiya ite nowaiya mokohetyakakoati, okoati, xaiminiharetyoati, maxiti, irawaniti, werahaliti, xahenityati, wenati mahekorenehare xoaha naokita. 21 Hoka nomawaiyehareta tehitiya etakehare notyoa nowaiyehenere xiso xowaka Enore xexamaikoharera natyo xihaotita kakoa. Hoka nosexi kakoa, kahare haiyaharenai toahiya xowaka iniyalahare tyomaha hoka maisa kehexaharetyoahenahititere iniyalahare ohiro hiye hawenaneha, exahe xoalinihare maiyasehenahere xoaha hiyeta.

2 Coríntios 13

1 Exe kakoaite hanamakihena notyoa nowaiyita xiso. Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: “Hinama, hanamaiya atyo iraehena hawaiyaneha tahi hoka hatyoiya atyo katyakekotyaka”, nexa. 2 Nirae naokowita xiso iniyalahare tyomehenerenai nahitita hiye, exahe xiso haiyaharenai xoaha kakoa. Ihinamakini notyohenere xinali xowaka koxaka nirae xihiye hoka kalikini seko notyaonita hoka niraehitiya xihiye: “Etarekityaite nali notyohitiya hoka maisa xalahare nairakoaneharehitita”, nomi. 3 Hatyaoseta atyo ite xityakekohena Cristo iraetere nohiyeti. Cristo atyo waiye mohena xiso xakore hoka maisa atyo maiyaterehare xini. Hotikijita atyo haiyatere xomana. 4 Alitere atyo kaberekotyakehenere atyalihose xaimaholatyaka hiye xowaka maisa kinaterexe ene, xakore hoka Enore niyatere hiyeta atyo kaseheta. Hatyo akereta wiso tehitiya emaiyareterene akereta wisaonita. Xakore hoka hahotyalita wisaonitere ekakoa hiyeta atyoite wikinatere wisaohena Enore niyatere hiyeta wakahinaetya maheta xiso. 5 Xisota xahekoharetyoahena, xahasakaharetyoahena xawenane kakoa, xoana aliterexe xamani ala xikinatere xisaonita xityakekone kakoa hoka. Hoka aliterexe atyo waiyekehalakita xomana Jesus Cristo kaxaikota minitereharenai xiso, hoka ameteniya atyo maisa xityakekohititene hoka maisa waiyekehalakihitita xomana. 6 Hoka kasani waiyekehalaka xomana naokita. Hiyaiya, wiso atyo maisa wamatyakekotyarene. 7 Enore hiye wiraexaita xomana, kasani maisa iniyalahare xisoma waokare. Maisa atyo hatyoharenae hiyeta wihatene katyakekotyaka maheta xini. Exahe wiso akere atyo wamatyakekotene, hoka kasani atyo xoalinihare waiyexe taita xisoma waokita. 8 Hiyaiya, maisaiya atyo xoarehare aliterexe nahalakoa wisomita, xakore hoka aliterexe taita atyoite wisomehena. 9 Hatyo hiyeta atyo wihalahareta, wiso maisa wikinatere wisaonare xiso xikinatere xisaonitere hiyeta kakoa. Wiraexaita tehitiya xomana waiyexenai xisaona maheta. 10 Notyoa nowaiyehenere xiso nahitita naxairaita exe babera xomana. Kasani nali notyohenere xowaka maisa kinatyaxa nirae xikakoa naokowiye Xekohaseti isehenere iyateliti nomani kakoa hoka. Xakore hoka exe iyateliti atyo kahinaetya maheta xiso xawenane kakoa, maisa atyo namawenekoaretya maheta xini xiso. 11 Xoaha taita nohinaeharenae, waiyexe maniya taita xisaohena. Waiye xasema niraetereharenae. Hakakoaira xisaohena, exahe ximehexaikohare xoaha xisaona. Nikare ite xisaona hoka Enore xawaiyetyati kakoare, wenati waiyexe kakoare xoaha heko kaxaiko xiso. 12 Xikatyawaxehena xihinaeharenae hiye hoka xasohitanakolisahene. Tyotya Enore anere hotyalinai haxakaisakehenahitaha aoka xihiye. 13 Kasani Xekohaseti Jesus Cristo kaxaiko xiso, exahe Enore awaiyitya xiso, exahe Isekohaliti Waiyexe aihalahalinikisa xoaha xiso naoka, xoaha taita.

Gálatas 1

1 Natyo Paulo naxairatya exe babera. Nokakawisaki iraiti kakoare notyaona maheta. Maiha atyo halitinai xaokalita xini, xakore hoka Jesus Cristo, Enexe Enore ekasekihetehenerene xoaha xaokala ximita atyo. 2 Tyotya ali wihinaeharenai tyaoniterenai nohaliye haxakaisakaha aokaha tyakekohatiyenai Galácia yerenai hiye. 3 Kasani waiye, mehexaikohare xisaona naokita Wexe Enore hiyeta, Wiyekohase Jesus Cristo xoaha hiyeta. 4 Wexe Enore xaokalita Xekohaseti Jesus waini womana hoka iniyalahare wománe emaisaheta wonita maheta hoka waiyexe maniya moheta wiso maheta. 5 Hatyo hiyeta maika Enore kakoa kaihalaharetyaketa mene, xoaha. 6 Nahakaharetyoa xamokita haxerore xahalakijitere kawijitere xiso Cristo nawaiyexehare hiyeta hoka hatya“iraiti waiyexe” xema xisaonitere hiyeta. 7 Aliterexe atyo maisa hatehitiya“iraiti waiyexe” aka. Exakere atyo niraeta, haiyaharenai emaxahalikijitere xisonae atyo éhawareharetyaha Cristo nalitare Iraiti Waiyexe aokowitaha. 8 Xakore hoka hatyatereya, exahe wiso, exahe xoana anjo enokoatare xamaniya xakai xihiye hatya“iraiti waiyexe”, hawareharexe etake wiyakaihenere nonitata hoka hatyoiya atyo waiye mawenekoaretyaka. 9 Koxaka atyo exakere wirae, xakore hoka wiraehitiyene: hatyaiya xakai hatya“iraiti waiyexe” hawareharexe etake wiyakaihenere nonitata hoka hatyoiya waiye mawenekoaretyaka. 10 Xoana exakere ala niraeta hoka kasani halitinai tyakeko natyo naokita? Maiha nikarexe xini. Kasani atyo Enore tyakeko natyo naokita. Xoana kalikini ala halitinai nemaxalokisa naokowita? Nikarexeya atyo hoka maisaiya atyo Cristo wakanehare xini natyo. 11 Xasemehena, nohinaeharenae: Waiyexe Iraiti noxakaitere xihiye atyo maisa halitinae xaomatikira xini. 12 Maisa atyo hatya xini isene nomani, exahe maisa xala hare aotyakijita natyo, xakore hoka Jesus Cristo terota atyo hotikisene nomani. 13 Kala koxaka xasema nawenani toahiya judeunae xaotyakira xema maniya notyaonitatere xowakiyere. Hatyo xowakiya Enore koamaniya tyaoniterenae xahita noxalijinihareta kalore. Naiyateretyoita exahitaha, kasani namehotyahene naokowita hoka. 14 Hatyo xowakiya judeunai xaotyakisakaho xema notyaonita. Naiyateretyoita nohinaeharenae xahexe, kasani wahetakomaniyerenae xaotyakira xema terota notyaona naokowita hoka. 15 Xakore hoka Enore hawaiyexehare hiyeta, nomawenaniharetatere xowakiya haomanere aoka natyo nahaka enomana maheta. 16 Hatyaoseta Haisani hotikisa nomani hoka majudeuneharenai hiye Waiyexe Iraiti Ityani tahi noxakai aohenere xowaka, maisa xala hare natawita aotyakisa natyo maheta. 17 Exahe tehitiya hoka maisa noxani Jerusalém xeta, nahitita iraiti kakoarenae tyaohenerenae nowaiya maheta xini. Xakore hoka Arábia koa noxani. Hatyaoseta nahaikoaheta Damasco xeta. 18 Hatyohekota hanama terehokoane najikinita noxani Jerusalém xeta, Pedro nowaiya maheta, hoka hinama semanane notyaona ehaliya. 19 Maisa atyo hatyanae hekoti iraiti kakoarenae nowaiyita. Xekohaseti ximarene Tiago taita atyo nowaiya. 20 Hiyaiya, Enore haotita atyo niraeta hoka naxairaitere atyo aliterexe. 21 Hatyaoseta noxani Síria koa, Cilícia koa xoaha xeta. 22 Hatyo xowaka tyakekohatiye hotyalinae Judéia koa nali tyaoniterenae maisa waiyareha natyo. 23 Haiyaharenae nexa iraetere notahi taita semahitaha: “Etake xalijiniharetere wiyahita hoka wityakekone mawenekoaretya aokowitere atyo kalikini xakaihakaita halitinai hiye”, nexahitere. 24 Hoka ihalaharahitaha Enore kakoa nohiyeti.

Gálatas 2

1 Hatyaoseta 14-terehokoane najikinita nahaikoaheta Jerusalém xeta Barnabé kakoa, exahe Tito tehitiya nanoloka. 2 Enore hotikisa nomani, nali noxanini aoka hoka noxani. Nali wahohisakoatyakakoa wihinaeharenae tyakekohatiyenae nityohalitiranai kakoa hoka nawaiyekehalakatya Iraiti Waiyexe noxakaitere majudeuneharenae hiye akiti enomanaha. Kasani maisa nohateni notyomehenerehare, exahe notyomiterehare xoaha meta naokare hoka nirae ekakoaha. 3 Nohinae Tito atyo grego, xakore hoka maisa atyo kaxaikotyaka enomanere milihe kaxaokakita. 4 Xakore hoka haiyaharenae enomanere milihe xaikotyaka aokahitaha. Hatyo halitinai tyakekohatiyenae aokowita hoka isoaha tyakekohatiyenai kaiserehare koni. Hatyo halitinai atyo isoaha tyakekohatiyenai koni wahakotiterenai akereta, waiyaha maheta waiye wisaonitere Jesus Cristo koamaniya hiyeta. Kasani atyo wakahare akereta mohenahitaha wiso aokowitaha hoka. 5 Xakore hoka maisa ini hekoti wasema iniraineha waokowita, kasani kalikini Iraiti Waiyexe aliterexe kakoare xisaona maheta. 6 Xakore hoka haiyaharenae motya kaxaikotyatiyenai. Hoka exakere atyo niraeta: Hiyaiya, exahe atyo xoarehareha ene xamani hoka Enore atyo maisa halitinai hokoaneharene hiyeta xini aokitene haomana. Haki ite niraehitiya, hatyo kaxaikotyatiyenai maisa xoare hare waitare haxahekolaha tahi iraetaha nohiye. 7 Xakore hoka waiyekehalaka enomanaha, Enore isehenere Iraiti Waiyexe noxakaini niyahare majudeuneharenae ana maheta, Pedro ana isehenere ehatene hoka xane xakaihenere iraiti judeunae hiye akereta akiti. 8 Enore niyatere hiyeta atyo iraiti kakoare notyaona majudeuneharenae ana, Pedro iraiti kakoare kaxomokakehenere judeunae anere akereta. 9 Hatyo hiyeta Tiago, Pedro, João xoaha kaxaikotyatiyenae aokahiterenai ana waiyekehalaka Enore isehenere nomani nohateni hoka hahinaehare aokaha natyo, Barnabé xoaha. Wihinaehare tyare atyo waokakakoa hoka wiso atyo majudeuneharenae koni wahaka waokowi hoka hatyoha atyo judeunae koni hakaha aokowiha. 10 Kasani haiyaharenae tyakekohatiyenae maxiyehareharenae tyaoniterenae judeunai koniyerenai taita kahinaetyaka aokaha. Hatyohare akiti terota nahekoita hoka hatyohare notyoma naokowi. 11 Hatyo najikinita, Pedro tyohenere Antioquia nali xowaka, nowatyalini tyotya naliyerenae haotita, maisa ehekore tyaonare hoka. 12 Tiago axikahenerenae haiyaharenae makaokeneharene nahitita, Pedro kanakairita ene wihinaeharenai majudeuneharenae kakoa. Hatyaoseta kaokaha hoka maisa kanakaira aokowihitita majudeuneharenae kakoa, mairita majudeuneharenae nomanere milihi xaikotyaka aokahitere kakoa hiyeta hoka. 13 Haiyaharenae wihinaeharenae judeunae tehitiya mairaha hoka Pedro tyaonitere akereta tyaonaha, exahe Barnabé kakoita hoka nikare tyaona. 14 Hatyaoseta nowaiyehena atyo, maisa ehekore tyaonareha, maiha Iraiti Waiyexe aliterexe aokitere akereta xini tyaonitaha hoka nomi Pedro hiye tyotya ehaotyahitaha: “Hiso atyo judeu, xakore hoka maisa atyo judeu akereta xini hisaonita, majudeunehare akereta atyo hisaonita. Xoanere hoka haiyateretyoita majudeuneharenae xahita, hoka kasani judeunai tyaonitere akereta tyaonaha haokita?” nomi ihiye. 15 Wiso atyo judeunae konitare nawenaneharenae hoka maisa atyo iniyalahare nomaseharenai xini wiso majudeuneharenae akereta. 16 Xakore hoka waiyekehalakita atyo womana, tyotya tyakekohenerenai Jesus Cristo hiyeta Enore haliti waiyexenai aohititereharahene, hoka maisa atyo judeunai Xaotyakiraho hiyeta xini. Nikareta tehitiya wiso judeunae wityakeko Jesus Cristo hoka Enore haliti waiyexenai aoheta wiso maheta, Cristo wityakekohenere hiyeta, hoka maisa atyo judeunai Xaotyakiraho hiyeta xini. Hiyaiya, maisa atyo xala hare Enore haliti waiyexe aokare, judeunai Xaotyakiraho aokitere akereta tyaonitere hiyeta. 17 Kasani Jesus Cristo hiyeta Enore haliti waiyexenai aoheta wiso waohena hoka wahotikisoawita atyo hoka aliterexe iniyalahare nomaseharenai wiso, majudeuneharenae akereta. Xoana nikare ala hoka Cristo kahinaetita iniyalahare? Maisa nikarexe xini! 18 Hoka notyomehetehitiyaiya koxaka nahatahenerehare hoka hatyohare atyo hotikijita nomawenanehalini judeunai Xaotyakiraho xema. 19 Hatyo hiyeta, hatyo Xaotyakiyaho hiyeta, nowaini. Nokaxaisaki hatyo Xaotyakiyaho hiye, nawenani tyaoheta Enore anere maheta. Nokaxaisaki atyo Cristo kakoa atyalihose xaimaholatyaka hiye. 20 Nikare hoka maisa atyo natyoheta xini notyaonita, xakore hoka Cristo atyo tyaonita nohiye. Exahe exe kalikini nawenani tyaonitere atyo notyakekotere Enore Ityani xema tyaonita. Hatyo atyo awaiyetya natyo hoka hatyota isoawihare nomani. 21 Maisa atyo Enore xawaiyera natyo namahokoanetyare. Hoka hatyo judeunae Xaotyakiraho hiyetaiya atyo Enore haliti waiyexe aohitita hoka nikare atyoala hoka Cristo kamane maisa xoarehare tyomare.

Gálatas 3

1 Kaxiyani, xiso Galácia yerenae, ximaotikone! Xala maoseratya xiso? Hiyaiya, xiyosehaotita kaxawaiyekehalakatyaka kaiserehare Cristo kamane atyalihose xaimaholatyaka hiyexe tahi. 2 Exe taita xekoaxahena: Xoana Enore Nisekohare kaxekakehenere xomanala Xaotyakiyaho aokitere akereta xisaonitere hiyeta, xoana xasema, exahe xityakekohenere Iraiti Waiyexe hiyeta korála? 3 Xoana hoka ximaotikone xisaonita? Hetati ene Enore Nisekohare niyatere xema xisaonita hoka kalikini atyo xiyatere xema taitehena xisaona xaokowita? 4 Xoalinihare howitihare tyaohenere xomana maisa xoarehare aotyakijita xiso? Maisa atyo aliyakere xaka. 5 Xoana Enore ala haisekohare isehena xomana, exahe maomakahare harenae tyomehena xinekoni hoka Xaotyakiyaho aokitere akereta xisaonitere hiyetala? Maiha kore atyoala xasemehenere, xityakekohenere Iraiti Waiyexe hiyeta xini? 6 Exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa Abraão tahi: “Abraão atyo tyakeko Enore niraene hoka ityakekone hiyeta atyo Enore haliti waiyexe aokene”, nexa. 7 Hatyo hiyeta waiyekehalakehenaite xomana. Hiyaiya, Abraão jikolaharenai kaiserehare atyo etakehare tyakekotereharenai. 8 Iraiti Waiyexe nanekoa koxaka xairatyoare tyaonita majudeuneharenae tyakekone hiyeta, Enore haliti waiyexe aohenaherene tahi. Hatyo hiyeta, hatyo nahitita Abraão hiye Iraiti Waiyexe kairaetyaka hoka nexa: “Maika hihiyeta tyotya haliti hotyalinae waikohekoa tyaoniterenai Enore waiye moka”, nexa. 9 Abraão atyo tyakeko Enore niraene hoka ityakekone hiyeta waiye mokene. Nikare tyotya tyakekohenerenae tehitiya waiye kaxomokakita hatyo akereta. 10 Judeunae Xaotyakiraho xema tyaoniterenae atyo Enore xeharene katyahe tyaonahitaha. Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: “Tyotya etakehare matyakekone miniterehare, tyotya xairatyoare tyaoniterehare Xaotyakiyaho Baberanexakoa atyo Enore xeharene katyahe tyaonita”, nexa. 11 Maisa atyo xalahare Enore haliti waiyexe aokare enawenane Xaotyakiyaho xema hiyeta. Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: “Enore ityakekone hiyeta haliti waiyexe aohetehenere atyoite tyaota mene hatyakekone hiyeta”, nexa. 12 Hoka Xaotyakiyaho atyo maisa tyakekoti hiyeta xini kaotyaka. Xakore hoka exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: “Xala xamaniya atyo tyotya Xaotyakiyaho aokitere akereta tyaonita hoka tyaota meniya atyo Xaotyakiyaho hiyeta”, nexa. 13 Xakore hoka Cristo atyo iniyalahare kaxomokaka wiwenekoare hoka iyeheta wiso Xaotyakiyaho iniyalahare mokitere wiso nonitata. Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: Xala xamani atyo kaxerahokaka atya hiye hoka hatyo atyo maisa waiyexe xini, nexa. 14 Nikare tyaona Enore waiyexe wenati aohenere Abraão hiye kaxekaka majudeuneharenae ana maheta Jesus Cristo hiyeta, exahe Isekohaliti Enore axikatya aokowihenere hoka kaotyaka wityotya womana maheta wityakekone hiyeta. 15 Nohinaeharenae, tyotyaki nihatyaka kaomakiterehare hiye ite naimenekotya: Hinamahareya xoalinihare tahi iraekakoaha hoka hakakoaiya ahekotyaha tyomahitere tahi hoka haexareha kakoare mokahene hoka mahaiya xalahare jiyahaotitene, exahe aexahitita hatyo hinamanae xahekola. 16 Nikare Abraão ana Enore wenati waiyexe isa aokowi, exahe ijikolahare ana xoaha. Maisa atyo Iraiti Waiyexe nita xini: “Exahe ijikolaharenai ana xoaha”, motya etakehare kahare haliti xaokaka ene xini iraeta. Xakore hoka nexa atyo: “Exahe ijikolahare ana xoaha”, hatyo atyo haterore xaokaka. Hatyo atyo Cristo. 17 Exakere atyo nirae naokowita: Enore atyo irae Abraão kakoa hoka iraetere akereta tyoma aokowi. Hoka Xaotyakiyaho 430-terehokoane najikinita kaotyakehenereya atyo maisa aliyakere jiyahaotita Enore ahekohenere, exahe emaisahitita isa aokowihenerehare. 18 Hiyaiya, étakehare Enore ijitereharenaiya atyo Xaotyakiyaho hiyeta hoka nikare atyoala hoka ijitereharenai atyoala maisa isa aokowitereharenai hiyeta xini ijita. Xakore hoka Enore isehenerehare Abraão ana atyo isa aokowihenere hiyeta isa. 19 Nikare hoka xoare niyahare Xaotyakiyaho kaotyaka? Kaotyaka atyo hotikisa maheta Enore xahekola kakoa kahalakoahareterehare. Hoka Xaotyakiyaho ene atyo kinatere tyaohena tyohenere Abraão jikolahare kijiya taita. Hatyo ana atyo Enore xoalinihare waiyexe isa aokowi. Hoka anjonai atyo isene hatya haliti ana, hoka hatyo atyo ekaxaikotyase tyaona. 20 Xakore hoka haterore tahi atyo kairaetyakehena hoka maisa atyo ekaxaikotyase aka. Hoka Enore atyo haterore. 21 Xoana nikare ala hoka xaotyakiyaho mahokoanetita Enore isa aokowitere harenae? Maisa nikarexe xini. Hiyaiya, hatya xaotyakiyahoiya atyo kaxekakere haliti waiyexe maniya moheta maheta hoka xaotyakiyaho hiyetaiya atyo Enore haliti waiyexe aohitita. 22 Xakore hoka Iraiti Waiyexe atyo xakaita hoka tyotya halitinai atyo iniyalahare niyatere konita tyaonahitaha aoka. Nikarexe kawenatyakita, kasani Jesus Cristo katyakekotyakitere hiyeta tyotyaha ana kaxekaka maheta Enore isa aokowitereharenai tyakekotereharenai ana. 23 Xakore hoka tyakekoti kaotyakehenere nahitita atyo xaotyakiyaho kaxaikota wiso hoka berexo ako tyaonitere akereta moka wiso, tyakekoti kaotyakene kahotikisakehenere kijiya. 24 Wikaxaikotyase akereta xaotyakiyaho kaxaiko wiso Cristo tyoanene kijiya, hoka wityakekone hiyeta Enore haliti waiyexe aoka wiso maheta. 25 Hoka kalikini atyo tyakekotyati ferakene kaotyaka hoka maisaiya atyo xoare maheta wikakaxaikotyasexe wisaohitita hoka kaxaikohitita wiso. 26 Hiyaiya, xityakekohenere hiyeta atyo Enore ityaninae xisaona, Jesus Cristo kakoa hahotyalita xisaonitere hiyeta. 27 Hiyaiya, hahotyalita xisaonitere Cristo kakoa hiyeta atyo xikabatixatyaka. Nikare hoka Cristo hárero akereta terota atyo xisaona. 28 Hatyo hiyeta maisa atyo hawareharexe xini: judeunae exahe majudeuneharenae, wakaharenae exahe mawakahareneharenae, enanae exahe ohironae xoaha hoka. Xityotya atyo xihaterore, Jesus Cristo kakoa hahotyalita xisaonitere hiyeta. 29 Koxaka atyo Cristo anerenae xisaona hoka hatyo hiyeta Abraão jikolaharenai atyo xisaona hoka kaxekakaite xomana Enore isa aokowihenereharenai xomana.

Gálatas 4

1 Exakere niraehitiya naokowita: Kalorexe ityani xoimitatere xowaka atyo wakahare akereta tyaonita, tyotya hanexe xiyehare xekohasehare tehitiya xakore hoka. 2 Xoimitatere xowaka haiyaharenae aotyakijitene, exahe ixiyehare harenae kaxaikota enexe xaimenekolaose kijiya. Hoka hatyo enexe xaimenekolaose hikoahena hoka kalorexe tyaonita. 3 Nikareta tehitiya wiyoimitatere wawenane kakoa xowaka isekohaliti ali waikohekoa kaxaikotyasehare aokitere akereta ene wisaonita. 4 Hatyaoseta xane enaose hikoa hoka Enore axikatya Haisani. Haloti tyakota tyaona hoka judeunae xaotyakisakaho xema tyaona, 5 iyeheta maheta judeunae xaotyakisakaho xema tyaoniterenai hoka Enore ityaninae wisaona maheta. 6 Hotikisa maheta womana haisaninai aohenere wiso, Enore axikatya Haisani Nisekohare womana hoka hatyo Isekohaliti kawijita: “Abá, abá”, nita. 7 Nikare hoka maisa atyo wakaharenaeheta xini xiso. Ityaninae atyo xiso. Koxaka atyo ityaninae xisaona hoka haisaninae ana isa aokowitereharenae atyo ite isa xomana. 8 Toahiya Enore maniya ximawenaneharetatere xowaka ene enore metalaharenae wakaneharenae xisaonita. Maisa atyo aliterexe enoreha xini. 9 Xakore hoka kalikini atyo Enore maniya xisaonita, exahe Enore aoka xiso haomanere maheta. Nikare hoka xoana hoka xahaikoaheta xaokowita hatyo isekohaliti maiyaterehare tyaoniterenae ana, exahe xoalini hare maomanehare ana xaokowita? Xoana hoka ewakaneharenae xisaona xaokowihitiya? 10 Xoana hoka haiyaki ferakene, mijini, kamaikene, enonene, terehokoane masakare waiyeta xomana? 11 Nomawaiyehareta kalore xikakoa. Xoana naotyakihenere xiso ala maisa xoarehare tyomita xomana? 12 Nohinaeharenae, kasani natyo akereta xisaona naokita. Xiyaiya, xiso akerexeta natyo. Exahe maisa xoare iniyalahare xisomita nokakoi. 13 Xoana xotita hetati Iraiti Waiyexe noxakaihenere xihiye? Hatyo xowaka nohokakita hoka notyoa xinali hoka noxakai xihiye Iraiti Waiyexe. 14 Nohokakita hare hoka kahare nahakakisa xiso xakore hoka maisa xahalakijita, maisa xikirawaneta natyo. Waiye xamoka natyo, anjo Enore nalitare akereta, Jesus Cristo akereta xamoka natyo. 15 Exowaka ene xihalahare xisaonita. Exakere ite nomi: kaxaitoakisakereya xiyosenai hoka xaitoakiseniya hoka xiseniya nomani! Hoka hatyo najikinita xoana xisaona? 16 Xoana kalikini ala xahalakoahare notyaona aliterexe niraihenere hiyeta? 17 Exe halitinae waiyexehare tyaonahitaha xiyahita, xakore hoka maisa atyo waiye maniya xini exahekolaha tyaonita. Kasani atyo kikihenahitaha xiso nonitita aokowitaha hoka exemaha xisaona maheta noximi maniya xisaonitere akereta. 18 Waiyeya mokahitaha xiso, waiyeya ahekotyaha xikakoa nohaotita, exahe nomakanihena hoka ehekoreya. 19 Nohinaehare, noxiyakawalinae: hatya ohiro kaisaniro hiye ityani kawetere akereta noxamaikohalini nokihixita xihiyeta. Heko ite namaikoharehena Cristo koamaniya xikinatere xisaohenere kijiya. 20 Kalikiniya nali xihaliya notyaonita hoka hahekoreya nirae xikakoa. Kalore nomawaiyehareta xikakoa. 21 Xiso xaotyakiyaho xema xisaona xaokowiterenae: xiraihena hoka nasema. Xoana maisala xasemita xaotyakiyaho iraehenerehare? 22 Exakerexe xakai: Abraão hinama mokose kaisani aoka. Hatya atyo wakahalo Agar ityani, hatya atyo exanityo kaiserehare Sara ityani xoaha. 23 Wakahalo ityani atyo ekaisanisakahare kaiserehare hoka exanityo ityani atyo Enore isa enomana aokowihenere. 24 Hatyoharenai atyo aimenekoita: Hinamahalo atyo aimenekoita hinama wenati tahi akiti. Tyairi Sinai atyo Agar hotikijita. Hatyo aimenekoitere hiyeta nawenanenae atyo wakaharenae. 25 Agar atyo aimenekoita tyairi Sinai, Arábia koa nali, exahe Agar aimenekoita tehitiya wenakalati kalikiniye Jerusalém. Hatyokoare hotyalinai atyo tyotyaha wakahare tyaonahitaha. 26 Hoka Sara atyo aimenekoita wenakalati Jerusalém enokoa tyaonitere. Hatyo atyo maisa wakahalo xini hoka wityo atyo. 27 Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: Hiso ohiro, maisa kahare kaisanihenolo: Maika hihalahalohena! Hiso maisa xoana xowaka xoima kahe kakoa hiwaolitihenolo: Maika hakawiyahena hihalahalone kakoa. Hiyaiya, ohiro ehalakisakahalo atyo ite kahare kaisanihena exanene kakoa tyaonitolo nonitata. 28 Hoka xiso nohinaeharenae atyo Isaque akereta, Enore ityaninai, iraehenere Abraão kakoa hiyeta. 29 Hatyo xowakiya ekaisanisakahare tyaohenere kirawaneta xoima Enore Nisekohare hiyeta tyaohenere. Nikare atyo kalikini kawenatyakita. 30 Xakore hoka aliyakerexe Iraiti Waiyexe nexa? Exakerexe atyo nexa: Haxikahetehena wakahalo, ityani kakoita. Hiyaiya, wakahalo ityani atyo ite maisa hanexe wenekoare tyaonita. Mawakahalonehalo ityani atyo ite hanexe wenekoare tyaona. 31 Hatyo hiyeta, nohinaeharenai, maisa atyo wakahalo ityani xini wiso, xakore hoka ohiro mawakahalonehalo ityaninae atyo wiso.

Gálatas 5

1 Cristo atyo iyeheta wiso wiwakaharene nonitata hoka mawakaharenehare moheta wiso. Hiyeta hoka heko mawakaharenehare xisaona, awa atyo wakahare maniya xisaohitiya. 2 Xasemehena, natyo Paulo niraeta xihiye: Xomanere milihe xaikotyaka xemaiya xisaona xaokowita hoka Cristo atyoala maisa xoarehare tyomare xomana. 3 Niraihitiya xikakoa: Hatyatere nomanere milihiya kaxaikotyaka hoka xaotyakiyaho aokitere akereta atyoite tyaohena. 4 Haiyaharenai xaotyakiyaho xema hawenaneha hiyeta Enore haliti waiyexe aokahene aokiterenai atyo haware tyaonita Cristo nonitata, exahe Enore xawaiyera xoaha nonitata. 5 Hoka wiso atyo watyahaharetyoita Enore haliti waiyexe aohenere wiso xahita. Hatyohare xahita atyo watyahita, Enore Nisekohare tyaonitere wikakoa hoka wityakekoterene hiyeta. 6 Hiyaiya, hahotyalita atyo wisaohena Jesus Cristo kakoa hoka maisa atyo ehawareharetyare wiso, xoana exaiko nomanere milihisakahare xamani wiso, maisa xamani hoka. Hoka wityakekone hiyeta xawaiyetyati tyaonitere wihiye atyo masakare waiye. 7 Waiye ene xisaonita. Xala nikare moka xiso hoka maisa xityakekohitita aliterexe? 8 Aliyakere hoka nikare moka xiso? Enore atyo aoka xiso haomana hoka maisa atyo hatyo xini nikare moka xiso. 9 Hiyaiya, exakere Iraiti Waiyexe nexa: Inira trigohe kaoretyakala, xakore hoka hakakoare etalokoehetita trigohe. 10 Xakore hoka notyakekotata atyo xiso. Hahotyalita wisaonitere Xekohaseti kakoa hiyeta atyo waiyekehalakita nomani hoka waiyexe maniya ite xahekoheta naoka. Hoka xala xamani ite hatyo haliti nikare axomokanikisa xiso hoka Enore ite iniyalahare mokene. 11 Nohinaeharenae, hekoiya niraeta xaikonomanere milihisati atyo masakare waiye nomitaiya hoka xoanere hoka kirawanahitaha natyo? Hatyoharenaiya aliterexe noxakaita hoka maisaiya xala hare ana enawenane howitihare tyaonare Jesus Cristo atyalihose xaimaholatyaka hiye wainihenere tahi noxakaitere hiyeta. 12 Hatyo haliti ahowitihalikijitere xisoiya tyotya matakolasetyoawi haxowakita hoka ehekoreya! 13 Nohinaeharenae, Enore atyo aoka xiso haomana hoka mawakaharenehare xisaona maheta. Mawakaharenehare xakore atyo xiso hoka xirihare, awatyo iniyalahare xawaiyetiterehare jiyahaotya xiso. Maika xawaiyetya kakoa, xakahinaetya kakoa harenae taita. 14 Hiyaiya, tyotya xaotyakiyaho atyo kaxakiranetyakeheta hoka haterore tyaona: Hawaiyetya haiyanae hawaiyetyoawitere akereta. Nikareya wisaona hoka xaotyakisatyaho aokitere akereta wisaona. 15 Hoka haiyanai kakoaiya kawe xamokakakoa, xakomaniyatyakakoa harenai taita, kirakahare akereta hoka maika xirihare hoka maisa xisota xaisakakoita. 16 Exakere atyo nomita: maika Enore Nisekohare xema xisaona, awa atyo xiyahekola halitinae awaiyititereharenae xema xisaona. 17 Hiyaiya, wawaiyetitereharenai atyo Isekohaliti aokitereharenai mahokoanetita, exahe Isekohaliti aokitereharenai atyo wawaiyetitereharenai mahokoanetita. Hatyo hinamanai atyo kahalakoahare kakoahitaha. Hatyo hiyeta maisaiya xisomitata xaokitereharenai. 18 Hoka Isekohalitiya atyo kaxaikota xiso hoka maisa atyo xaotyakiyaho xema xini xisaonita. 19 Wawaiyetitereharenae atyo mametaharenehare tyaonita: ohiro watyalisaka, iniyalahare xahekore, kehaisaka kawenatyakitere, 20 enore metalahare kaxawaiyetyakiterehare, ihoxare kakoare, ahalakoahare kakoiti, xalijini kakoiti, xehaliti, okoawahaliti, kalorexe xaokowisaka, haware xakini xahekotyaka, 21 okoawahare kakoati, hekiterehare, kehalahaliti tyomiterehare, exahe xoalini harenae nikaretereharenae hoka. Niraehitiya ite koxaka niraehenere: Nikare tyaonitereharenai atyo ite maisa Enore nawenakala nali xane tyaonita. 22 Hoka Isekohaliti hiyeta atyo kaotyakita xawaiyetyati, ihalahaliti, mehexaikohaliti, maholawakiti, maxalijiniti, waiyexehaliti, tyakekoti, 23 maxahenerahaliniti, kaxaikotyoati harenae. Maisa atyo xoare xaotyakiraho exeharenae mahokoanetyare. 24 Cristo koamaniya tyaoniterenae atyo atyalihose xaimaholatyaka hiye eberekotyakahare akere haxahekolaha iniyalahare, ewaxirahare harenae mokaha. 25 Maika Isekohaliti wenati isehenere womana, kaxaiko tehitiya wawenane. 26 Maisaiya waokowiharetyoita, hatya waihalikijita, wokoawahare kakoita harenae.

Gálatas 6

1 Nohinaeharenae, hatya iniyalahare tyomehena hoka xiso Enore Nisekohare maniya xisaoniterenae xiwatyalini, exahe xakahinaetene xoaha. Maika hatyoharenae xisomehena hoka ximaxaokowiharetyoane kakoa xisoma. Maika xirihare, waiye aliya hoka xikahasakaharetyaka tehitiya. 2 Maika xakahinaetyakakoa. Nikareya atyo xisaona hoka Cristo xaotyakiraho xemaiya atyo xisaonita. 3 Xala xamaniya kalorexe aokowita, maisa xakoreya kalorexe xini hoka hatyota atyo maoseratyoawita. 4 Maika hatya xakini hahatene hiye waiya. Ehateneya atyo waiye hoka hatyo háomane kakoa taitaiya atyo ihalahare, maisaiya xoare maheta hatya hatene kakoa aimenekoita hahatene. 5 Hiyaiya, hatya xakini atyo ite kolahena hakolala terotere. 6 Maika Jesus Cristo niraene kalikinihena semiterehare haxaotyakisase kakoa irakakoahena xoalini hare waiyexe. 7 Awa atyo xamaoseratyoawi, awa atyo Enore kakoa xikoexahaxatya. Hiyaiya, hatya haliti ite fehenereta imexeheta tehitiya. 8 Hafityaiya iniyalahare hahekoitere hoka hatyo iniyalahare hafehenere hiyeta ite hiyaisakaho aimexanikiheta hiso. Xakore hoka hafityaiya atyo Enore Nisekohare aokiterehare hoka hatyo Isekohaliti hiyeta ite wenati matyotenehare aimexanikiheta hiso. 9 Maisaiya waiye wománe kakoa wikirahareta. Hiyaiya, maisaiya wamaikohareta hoka enaoseya xane hikoahena hoka kalore ite kaxekaka womana. 10 Hatyo hiyeta maika tyotya haiyaharenae waiye wamoka, exahe Enore koamaniya tyaoniterenae masakare waiye wamoka. 11 Xiyaiyehena, kalose naxairaitere nokahe kakoa. 12 Haiyaharenae atyo hotikisoawiha hoka kaihalaharetyaka ekakoaha aokahitaha hoka aiyateretyoahitaha xiyahita, kasani xomanere milihi kaxaikotyaka aokahitaha hoka maisa kairawaiyakitaha Cristo atyalihose xaimaholatyaka hiye wainihenere hiyeta aokahitaha. 13 Xakore hoka hatyo exaiko nomanere milihisakaharenae maisa xaotyakiyaho aokitere akereta tyaonareha. Kasani kaxaikotyaka xomanere milihe hoka ahinityaha hatyo nikare xiháre hiye xakaferoxahenere kakoa aokahitaha. 14 Hoka natyo atyo ite naokowiharetyoahena Wiyekohase Jesus Cristo wainihenere atyalihose xaimaholatyaka kakoa taita. Hiyaiya, atyalihose xaimaholatyaka hiyeta tyotya xoalini hare iniyalahare waini nomani, exahe hoka iniyalahare ana nowaini. 15 Maisa atyo ininae hekoti hahekorexe xini xala xamani exaikonomanere milihisakahare, exahe xoana maisa xamani hoka. Xakore hoka wawenane atyo waitarehare tyaoheta hoka hatyo atyo masakare waiye kaiserehare. 16 Tyotya exehare xema tyaonitereharenae ana maika mehexaikohaliti, xairakoaneharetyati harenae tyaohena, exahe tyotya Enore koamaniya tyaonitereharenae ana xoaha. 17 Hiyeta hoka kasani maisa xala hare ahowitiharetya nawenani naokare. Hiyaiya, nokakaxoseharetyakitere noháre hiyexe atyo hotikijita Jesus wakanehare notyaonitere. 18 Nohinaeharenae, maika Wiyekohase Jesus Cristo waiye moka xiso xityotya naoka, eko xoaha.

Efésios 1

1 Natyo Paulo, Jesus Cristo niraene kakoare notyaonita Enore xaokalita. Hoka naxikatya exe babera Enore koamaniya tyaoniterenae wenakalati Éfeso nali tyaoniterenae ana, exahe tyotya Jesus Cristo koamaniya tyaoniterenae ana xoaha. 2 Kasani waiye ximehexaiko xisaona wexe Enore hiyeta, Xekohaseti Jesus Cristo xoaha hiyeta naokita. 3 Maika wihalahare Enore Wiyekohase Jesus Cristo Nexe kakoa. Hiyaiya, Cristo koamaniya wisaonitere hiyeta atyo waiye mokita wiso hoka ijita womana tyotya xoalinihare waiyexe enokoa nalitare. 4 Toahiya waikohe maomakaharetatere xowaka, Enore koxaka terota aoka wiso haomana, enomanerenai wisaona maheta, Cristo xema maniya wisaohenere hiyeta, hoka waiyexe maniya taita wisaona maheta ehaotita. Haxawaiyera wiso hiyeta 5 Enore koxaka terota haisaninae aowita wiso, Jesus Cristo xema maniya wawenane hiyeta. Haxaokala ximita nikare mokita wiso. 6 Hatyo hiyeta maika wihalahare Enore kakoa exawaiyera waiyexe hiyeta, exahe maxaimanehareta isehenere womana Haisani haxiyakawalahare xoaha hiyeta. 7 Hiyaiya, Cristo wainihenere atyalihose xaimaholatyaka hiyeta atyo wikaiyakihitita, hoka iniyalahare wománenai atyo kamaotyanetyakihitita. Kaxiyani, waiye kaiserehare Enore xawaiyera, 8 kalore isehenere womana! Enore tyotya kalore hawaiyore exahe haxahekola kakoa, 9 tyoma aokowitere tyoma, hoka hotikisa womana hameteneta tyoma aokowiterehare Jesus Cristo hiyeta. 10 Hatyo tyoma aokowitere atyo ite haxowaka xane hikoahena enaose ferakene hoka ahohisakoahetehena tyotya enokoa, waikohekoa harenai tyaoniterenai hoka Cristo taita Exekohaseha tyaohena. 11 Hiyaiya, tyotya atyo kaomaka Enore xahekola exahe tyoma aokowitere akereta. Aoka wiso haomana enomanere hotyali wisaona maheta, Cristo xema wisaonitere hiyeta. Exahekola akereta, exahe hetati tyoma aokowihenere akereta. 12 Hatyo hiyeta wiso hotohare tyare atyo Cristo xahita watyahita hoka maika wihalahare Enore nerore kakoa. 13 Nikare tehitiya xisaona. Waiyexe iraiti xasemehenere isekohaliti niyasehare tahi iraetere xowaka xityakeko Cristo. Hoka Enore aokitere akereta kaferoxatya xiso haxiyehare akereta, Isekohaliti Waiyexe isehenere xomana xowaka. 14 Isekohaliti Waiyexe hiyeta ite Enore haomanerenae ana isa aokowihenereharenai kaxekaka womana. Haomanere hotyalinae ana atyo ite wenati waiyexe isa. Hatyo hiyeta maika wihalahare Enore nerore kakoa. 15 Hatyo hiyeta nasemehenereta Jesus Cristo xityakekone, exahe xawaititere tyotya wihinaeharenae tyakekohatiyenae 16 hekota maisa niraexali Enore hiye nahalakisare. Notyaxematya minita xiso niraexali kakoa. 17 Exahe naxita Enore, Wiyekohase Jesus Cristo Nexe waiyexe: kasani Haisekohare isa xomana hoka airihalinikisa, awaiyolonikisa xiso, hotikisa xomana Enore hoka xawaiyore ekakoa maheta. 18 Naxitene, kasani axahekotyanikisa xiso hoka xiyaiya maheta xaokanatyakalati, exahe waiyekehalaka tehitiya xomana kaxatyahakitere ana kawihenere xiso. Exahe waiyekehalaka maheta tehitiya xomana xoalinihare waiyexe isa aokowiterehare haomanere hotyalinai ana. 19 Kaxiyani! Kalore atyo iniyatere tyaonita wiso tyakekoterenai kakoa. Kasani hatyohare waiyekehalaka xomana naokita. 20 Hatyo iyateliti atyo etake Enore hotikihenere haiyatere mawaiyakahare hoka ekasekihetehenere Cristo hoka hafihini maniya mohenerene enokoa nali terota. 21 Cristo atyo kaxaikota tyotya kalorexenai enokoa tyaoniterenai, xekohasetinai exahe iyatelitinai kakoarenai harenai. Exe waikohekoa tyotya xekohasetinai tyaoniterenai, exahe waitare waikohekoa tyohenere xoaha xahehare atyo. 22 Enore atyo moka tyotya xoalinihare Cristo kiji katyahe, exahe Cristo hoka kaxekaka tyakekohenerenae ana, Exekohaseha tyaona maheta. 23 Cristo atyo kaiyihiti akereta enomanaha hoka tyakekohenerenae atyo Cristo háre akereta tyaonita hoka etalokoatitene tyotya akiti.

Efésios 2

1 Toahiya ene ekamane akereta xisaonita, Enore ximatyakekonene hiyeta, exahe iniyalahare xománe xoaha hiyeta. 2 Hatyo xowaka ene iniyalaharaho xisaonita, exahe xityakekota ene etake isekohalitinae kaxaikotyasehare kaholahekoare tyaonitere. Hatyo atyo kalikini matyakekoneharenae kaxaikota. 3 Wiso tehitiya hatyoha akereta ene wisaonita hoka wiyahekola ewaxirahare xema ene wisaonita, exahe xoalini hare wahekoiterehare, wawaiyetiterehare xoaha xema ene wisaonita. Nikareta hatyo haiyaharenae akereta ene Enore iniyalahare xomokala mahetare ene wiso. 4 Xakore hoka kalore atyo xairakoaneharetyati kakoare exahe xawaiyetyati xoaha kakoare atyo. 5 Ekamane akereta ene wisaonita wimatyakekonene hiyeta, hoka ekasekiheta wiso Cristo wityakekohenere hiyeta. Hiyaiya, Enore nawaiyexehare hiyeta atyo xikaiyakeheta. 6 Enore atyo ekasekiheta wiso Jesus Cristo wityakekohenere hiyeta, exahe hahotyalita moheta wiso enokoa nali xekohasetinae wisaona maheta haxawalita Cristo kakoa. 7 Nikare Enore tyoma hotikisa maheta haiyanai wajikinita tyaohenerenai kahare xoalinihare waiyexe xema ana, haxawaiyera hiyeta atyo hotikisa hatyoharenai Jesus Cristo hiyeta. 8 Hiyaiya, Enore xawaiyera hiyeta atyo xikaiyakeheta xityakekone hiyeta. Hatyoharenai atyo maisa xinalitare xini tyoita, xakore hoka Enore xekane maxaimanehare atyo. 9 Xikaiyakehetehenere atyo maisa xaiyateretyoa xahahenere xaimane xini, hoka hatyo hiyeta maisaiya xala hare aokowiharetyoita. 10 Hiyaiya, Enore atyo tyoma wiso, hoka Jesus Cristo kakoa hahotyalita wisaohenere hiyeta aenaetya wiso waiyexe wisoma maheta. Hatyo waiyexe atyo koxaka memere terota mohenere womana. 11 Xotyaira toahiyere xawenane: maisa atyo judeunae xini xiso. Hatyo hiyeta atyo maxaikonomanere milihesakaharenae aokahita xiso judeunae. Hoka judeunae atyo haxaokakahita,“Kaxaikonomanere milihisakerenae”, nita. Nikare atyo iraeta judeunae halitinae nómane xaokaka. 12 Hatyo xowaka ene haware xisaonita Cristo nonitata, mawaiyakahare hotyalinae ene xiso. Exahe maisa ene Enore haomanere hotyalinai aokiterenai koniye ene xiso, mawaiyakahare hotyalinae ene xiso. Exahe iraiti Enore haomanerenae ana aohenere ene atyo maisa xomanere ene xini. Maisa ene xoare xatyahare, exahe ximaenorexahare ene xisaonita. 13 Xakore hoka kalikini atyo Cristo kakoa hahotyalita xisaonita hoka xiso seko Enore nonita tyaoniterenae atyo xikakolatya ehaliya xeta, Cristo atyalihose xaimaholatyaka hiye wainihenere hiyeta. 14 Hiyaiya, Cristo terota atyo mehexaikohaliti isa womana hoka judeunae, majudeuneharenae harenai hahotyaliharerota moheta. Wainihenere hiyeta emaisaheta wirawaiyakakoane talare akerehare haware xakini mokitere wiso. 15 Hoka judeunae xaotyakiraho, ewakanahoha xoaha miyatya, hoka hinama hotyali tyaoniterenae atyo hahotyaliharerota moheta, waitare hotyali exahe exema maniya nawenatyaseharenai. Nikare mehexaikohare mohenahitene. 16 Wainihenere atyalihose xaimaholatyaka hiyeta Cristo emaisatya irawanekakoati. Hoka atyalihose xaimaholatyaka hiyeta ahohisakoaheta hinama hotyali halitinae hoka hahotyaliharerota mohenahitene hoka ekaokakihenahitiyene Enore haliya. 17 Nikare Cristo tyoa hoka xakaihakatya tyotya ihiyeha Iraiti Waiyexe amehexaikohalikisare. Xiso majudeuneharenai, seko xisaoniterenai Enore nonitata ana, exahe judeunai, koxaka ehaliya tyaoniterenai xoaha ana. 18 Wityotya judeunai, majudeuneharenai kakoita Cristo hiyeta wiyane wikaokehena Wexe Enore nahalakoa Isekohaliti isehenere womana hiyeta. 19 Hatyo hiyeta xiso majudeuneharenae atyo maisa hahotyalihareheta, exahe mawaiyakaharenaeheta xini. Xiso atyo kalikini Enore anere hotyalinai terota xisaonita. Ehotyalihare atyo xisaona. 20 Xiso atyo hati waharexe akereta. Jesus niraene kakoarenae, exahe toahiyere iraiti xakaisaseharenai atyo ehokolikase akereta. Hoka Jesus Cristo atyo ekotaxanekase akereta. 21 Hatyo ekotaxanekase atyo aiyatelikijita hati hoka hatyaoseta kinatere tyaonita. Ekakoitaite memere tyaonita hoka Xekohaseti hana waiyexe terota tyaona. 22 Nikareta tehitiya xiso. Hahotyalita Cristo kakoa xisaonitere hiyeta xikaomakita, hahotyalita haiyanai kakoa hali hati xisaona maheta, hoka hatyo hati ako atyo Enore tyaonita Haisekohare maniyata.

Efésios 3

1 Hiyeta hoka niraexaita Enore ana. Hiyaiya, natyo Paulo Jesus Cristo tahi akiti noxakaitere xiso majudeuneharenae hiyeta kalikini berexo notyaonita. 2 Kala koxaka waiyekehalaka xomana, Enore haxawaiyera hiyeta, exe hateniti isehenere nomani waiyexe xawenane niyahare tahi akiti naoka. 3 Enore atyo hotikisa nomani haxahekola metaharexe. Awaiyekehalakatene nomani hoka ininae naxairatene. 4 Xakaexaretyaiya naxairahenere hoka waiyekehalaka xomana Cristo xahekola metaharexe waiyekehalakitere nomani. 5 Toahiya xowaka exe metaharetere maisa xala hare ana waiyekehalakere hoka kalikini atyo Enore hotikisa exe metaharexe Haisekohare hiyeta, waiyexe haxaotyakiraharenae exahe iraiti xakaisaseharenae xoahanae ana. 6 Exakerexe atyo exe iraiti metaharexe: Iraiti Waiyexe hiyeta atyo majudeuneharenae anere tehitiya tyaona judeunai anere waiyexe tyaonitere enokoare. Haterore háre hiyeta atyo tyaonahitaha hoka Enore isa aokowihenereharenae enomanaha, Jesus Cristo hiyeta atyo enomanereha terota. 7 Exomokakahare atyo natyo Iraiti Waiyexe noxakai maheta Enore xaokalita. Waiyoliniti, iyateliti harenae Enore isa nomani, kalore haiyatere hiyeta. 8 Natyo atyo tyotya Enore anerenae katyahakoreta, xakore hoka iraiti waiyexe xakaisasehare atyo aoka natyo. Cristo tahi wenati masakare waiyexe noxakai maheta majudeuneharenae hiye. 9 Nawaiyekehalakatya tehitiya tyotya halitinae ana exahekola metaharexe maheta. Hatyo atyo tyotya xoalini hare tyoma, xakore hoka hatyo metaharexe wahakiya maisa hotikisare hekoti. 10 Exakere moka hoka kalikinita kalorexenae enokoa tyaonitereharenae exahe anjonae xoaha ana waiyekehalaka maheta Enore nawaiyore, tyakekohatiyenae nawenane hiyeta. 11 Nikare Enore ahekotya, haxahekola matyotenehare hiyeta hoka hatyo haxahekola akereta tyoma mematene Wiyekohase Jesus Cristo hiyeta. 12 Hoka Cristo xema maniya wisaonitere, wityakekohenerene xoaha hiyeta atyoite wimamairanehareneta wiyane wikaoka Enore nahalakoa. 13 Hatyo hiyeta awatyo xamaikohare iniyalahare nokaxomokakitere xihiyeta hiyeta kakoa. Hiyaiya, exakerexe atyo nokaxomokakita waiye xikaxomokaka maheta. 14 Hatyo hiyeta nokaolise kakoa notyoka wexe Enore nahalakoa hoka niraexaita. 15 Ihiyeta atyo kahotyaliyeharenai enokoa, waikohekoa xoaha tyaoniterenai kakaexaretyakita. 16 Hoka Enore naxita hoka kasani kalore waiyexe kakoa tyaonitere hiyeta, isa iyateliti xomana naokita Haisekohare maniyata hoka xikinatere xisaona maheta. 17 Naxitene tehitiya, kasani xityakekone hiyeta, Cristo tyaona xikakoa naokita. Exahe niraexaita xomana, kasani atya akereta xikatyaharexe xisaona, exahe hati hokoli kase akereta xikinatere xisaona xiyawaiyetyakakoane kakoa hoka 18 waiyekehalaka xomana naokita tyotya Enore kaxaikoneharenae kakoa Cristo xawaiyera: enerokoa, enowahahare, ewahaharene, ehatekone harenai naokita. 19 Nikare hoka waiyekehalaka xomana maheta exawaiyera, exahe xakore atyoite maisa masakare waiyekehalakita xomana hoka. Hoka hatyo hiyetaite Enore tyaona xikakoa kaiserehare. 20 Kasani Enore kakoa kaihalaharetyaka kaiserehare naokita. Hoka iniyatere tyaonitere winekoni hiyeta, waxitere, wahekoitere xahexe tyoma womana. 21 Maika Enore kakoa kaihalaharetyaka tyakekohatiyenae hiyeta, Jesus Cristo hiyeta xoaha tyotyaki ferakene, exahe matyotenehare.

Efésios 4

1 Hatyo hiyeta natyo tyare berexo notyaonita nahakitere Xekohaseti Jesus Cristo ana hiyeta hoka niraeta xihiye. Maika hetati Enore aohenere xiso xowaka waiye xisaona aohenere akereta xisaona. 2 Maika ximaxahenerahare, xasemaxematyare, ximehexaikohare xisaona. Awa atyo kinatyaxa xirae haiyaharenai kakoa. Xahotikisa enomanaha xiyawaiyerahene. 3 Maika xaiyateretyoahena hoka mehexaikohaliti hiyeta hahotyalita Isekohaliti mokitere xiso xema xisaona. 4 Cristo hare atyo haterore, Isekohaliti Waiyexe hoka haterore. Enore aoka xiso haomana hoka haterore atyo xiyatyahane. 5 Haterore atyo Xekohaseti, haterore atyo tyakekoti, haterore atyo batixatyati. 6 Haterore atyo Enore, tyotya Nexe atyo, exahe tyotya Xekohase atyo. Hakita atyo tyotya ihiyetaha, exahe tyaonita atyo tyotya ekakoaha. 7 Wityotya, hatya ana xakini xoalini hare waiyexe kaxekaka, Cristo isehenere womana hakakoaneta. 8 Hiyaiya, exakere atyo Iraiti Waiyexe nexa: Enokoa xanehenere xowaka kahare kolatya berexoako tyaoniterenae hoka isa xoalini hare waiyexe halitinae ana. 9 Xoare nere“enokoa xane”, nita? Exakerexe atyo: hetati exoa ako katyahe hotohare. Hatyo najikinita eno xeta xane. 10 Exoa ako katyahe hoka hatyo najikinita enokoa xaneheta hoka enokoa xaihako xane hoka tyotya waikohekoa, enokoa xoaha ekaisetya hawenane kakoa maheta. 11 Hatyo atyo isa xoalini hare waiyexe halitinae ana. Hoka haiyanai hairaene kakoare moka, haiyanai iraiti xakaisasehare moka, haiyanai xakaihakatya maheta iraiti moka, exahe haiyaharenai hoka tyakekohatiyenai kaxaikotyase, xaotyakisase maheta moka. 12 Nikare mokahene, Enore kaxaikoneharenai awaiyolinikisaha hoka waiyore hakaha maheta Cristo hatene hoka Cristo háre waiye kekoare maheta. 13 Nikare ite haxawalita wityakeko hoka waiyekehalaka ite womana Enore Ityani tahi akiti. Nikarite hoka wawenane waiyexe hiyetaite wikekoareta akereta wisaona hoka Cristo aokitere akereta wisaona. 14 Nikare ite wisaona hoka maisa xoima akereta wisaohitita. Hiyaiya, xoima atyo hoholati one ainakiyahena hoka nolokehekoaitene, exahe kinatyawiniti hoka herawasekoaitene. Hatyo akereta atyo haliti maoseratyaliyenai tyaonita hoka hahinaeharenai nawenane aiyalaharetyahitaha. Waiyore maoseratyahitene hoka xaotyakisati ehaikoare xema maniya mokahitene. 15 Iraiti waiyexe tahi taitaiya wirae, exahe wawaiyexeharene kakoa hoka wikekoareya wawenane Cristo koamaniya kakoa. Hiyaiya, hatyo atyo wiseri. 16 Eháre atyo iniyatere hiyeta waiye kinatere haxawalita tyaonita. Tyotya tyaonitere eháre hiyeta haxawalita tyaonita, kahinae tyakakoahitaha, hoka waiye tyaonahitaha. Hiyaiya, hakititere atyo waiye tyaonehena eháre hiyexe hoka tyotya eháre atyo waiye kekoareta xawaiyetyakakoati hiyeta. 17 Hatyo hiyeta Xekohaseti nexare kakoa niraetene, naiyateretyoahena: Awa atyo Enore maniya mawenaneharenae akereta xisaona. Hiyaiya, exahekolaha atyo maisa xoare tyomare. 18 Exahekolaha atyo makaliroti akerehare tyaonita. Maisa atyo Enore waiyexe aokitere xema maniya tyaonareha, maisa waiyorexeha, exahe semaxematyareha. 19 Tyotya ehaihareneha enonitaha, exahe isoawiha haxawaiyeraha ewaxirahare ana, tyotya kahaiharetyakiterehare xoaha ana. 20 Maisa atyo hatyohare tahi kakoa xini xawaiyore Cristo koamaniya xisaona maheta. 21 Aliterexe ala xasema etahi, exahe xisaonitere exema hiyetala xawaiyore aliterexe Jesus hiye tyaonitere kakoa. 22 Xahalakihena toahiyere xawenane toahiya ewaxirahare xisomitere, xahekoitere. Hiyaiya, hatyoharenai atyo iniyalahare xiyahekola mawenekoaretita. 23 Maika xiyahekolanai tyotya xewaitareheta. 24 Xisaohena waitare wenati xema, hatyoharenai atyo kaomaka Enore aokitere akereta, hatyoharenai atyo kawaiyakita wenati aliterexe hiye, hatyohare atyo tota, waiye xoaha. 25 Hatyo hiyeta nikareta xamaoseratya. Xiraehena xihinaehare kakoa hoka aliterexe taita xirae ekakoaha. Hiyaiya, wityotya atyo Cristo háre hiyetare. 26 Xeharehena hoka maika xirihare xisaona hoka maisa iniyalahare xisomita. Awa atyo xeharekoata mene. 27 Awa atyo ini hekoti xahalakihena xawenane Tihanare ana. 28 Xala xamani ene kaiwita hoka nikareta kaiwa hoka hahena kaisere hoka waiye tyaona, exahe kahinaetya maxiyehareharenai. 29 Awa atyo ewaxirahare kehaisakere xirae. Maika waiyexe iraiti taita xirae hoka haiyaharenae kekoare Cristo koamaniya hawenaneha kakoa, exahe aokahitere harenai akereta tyaonaha, hoka xiraetereharenae semehenerenae ana waiye. 30 Awa atyo xexamaikohalinikihena Enore Nisekohare Waiyexe. Hiyaiya, Isekohaliti atyo Enore feroxa akereta tyaonita xihiye. Heko ite tyaona xikakoa Enore iyehetehenere xiso kijiya. 31 Xahalakihena irawaniti, xehaliti, xahenexatyati, xiholakakoati, iraeharetyati harenae. Awa atyo xiyalijinihare. 32 Awa atyo hatyoharenae xema xisaona. Xawaiyexehare xisaohena, waiye xamokakoa haiyaharenae kakoa. Ximaotyanekakoahetehena iniyalahare xománe kakoanae, iniyalahare xománe Enore maotyanehetehenere Cristo hiyeta akereta.

Efésios 5

1 Xisonae atyo Enore ityaninae, ixiyakawalaharenae. Hiyeta hoka Enore tyaonitere akereta xisaohena. 2 Maika xawenane xawaiyetyati xema tyaona, Cristo awaiyehenere wiso akereta, hoka wainihenere wihiyeta akereta, hoka airaxero airaxexe, exahe Enore awaiyetitere jihatyati xoaha akereta xisaona. 3 Enore anere hotyalinai tyare atyo xiso hoka maisa atyo ehekoreta xini xiraekakoita ohiro watyalisaka, masemaxematyati, maiyasetyati xoaha tahi. 4 Awatyo xiraeta iraiti kehaisakere, maomaxetahare, ewaxirahare. Hiyaiya, hatyoharenai atyo maisa xomanere xini. Xakore hoka maika xihalaharehena Enore kakoa. 5 Waiye xasema exeharenai: maisaiya hatya ohiro hiye tyaoniterehare, mahaiharenehare, mahakaiserexe, maiyasehatiye harenai xane tyaonita Cristo, Enore xoaha nawenakala nali. Hiyaiya, maiyaseti atyo enore metalahare xema nawenatyaka akerehare. 6 Hoka maika maisa xalahare hairaene maomaxetahare kakoa maoseraita xiso. Hiyaiya, hatyoharenai hiyeta atyoite Enore iniyalahare mohena hamatyakekotyasenai. 7 Hatyo hiyeta awa atyo nikare tyaoniterenae xema xisaona. 8 Hiyaiya, toahiya ene xisonai makaliroti koni xisaonita, xakore hoka Enore anerenai hotyalinai xisaohenere aoseta atyo xaokanatyakalati koni xisaonita. Hatyo hiyeta maika xaokanatyakalati koni nawenatyaseharenai akereta xisaohena. 9 Hiyaiya, xaokanatyakalati atyo kalore ekaotyakatita waiyexehaliti, waiyexe wenati, exahe aliterexe xoaha. 10 Xaiyateretyoa hoka xawaiyore Xekohaseti aokitereharenae kakoa. 11 Awa atyo haiyaharenae iniyalahare tyomiterenai akereta xisaona, hatyohare atyo makaliroti koniye. Xakore hoka maika xahotikihena tyotya hatyoharenai xaokanatyakalati ana. 12 Hoka aliterexe atyo kahaiharetyakere kairaetyakita hatyohare hameteneta tyomahiterehareha tahi. 13 Hoka tyotya kahotikisakehenere xaokanatyakalati ana xowaka atyoite kawaiyakehena hatyohare enómanenai. 14 Hiyaiya, waiye kawaiyakehetehenere atyoite xaokanatyakalati tyaona. Hatyo hiyeta exakere nexa: “Hiso, nemakitere, hikaosehena! Hatityoahetehena hikamanaoseta, hoka Cristo ite aokanatya homana”. 15 Hatyo hiyeta waiyira xiyaiyehena xawenane. Awa atyo mawaiyoreharenai akereta xisaona, xakore hoka maika waiyorexenai akereta xisaona. 16 Awatyo haferakene hekoti xametaisa. Hiyaiya, kalikini wisaoniterenai ferakenenai atyo maisa waiyexe. 17 Awa atyo xihatyahare. Xaiyateretyoa Xekohaseti aokitereharenae waiyekahalaka xomana hoka aokitere akereta xisaona maheta. 18 Awa atyo vinhoxa xiserahena hoka xaheka. Hiyaiya, hatyoharenai atyoite ximawaiye nawenanekisase maheta. Xakore hoka maika Enore Nisekohare kakoa kaisere xisaona. 19 Xiyakaihakatyakakoahena haiyanai kakoa salmos nanekoare tahi, exahe xeratinai waiyexenai tahi. Xiyerehena xeratinai Xekohaseti anere xiyawaiyerene kakoa. 20 Maika xihalahare menehena Wexe Enore kakoa, tyotya xoalini hare hiyeta, Wiyekohase Jesus Cristo koamaniya xawenane hiyeta. 21 Xaiminijitere Cristo akeretaira xaiminisakakoahena. 22 Ohironae, xexanenenaira xaiminisa, Xekohaseti xaiminijitere akereta. 23 Hiyaiya, ena atyo haiyanityo xahehare, Cristo tyakekohatiyenae xahehare tyaonitere akereta. Cristo terota atyo waiyexe maniya mohenahitahene hoka hatyo terota eháreha. 24 Hatyo hiyeta xasemaxematya xexanenenae niraene, tyakekohatiyenae semaxemaitere Cristo niraene akereta. 25 Xasemehena, xiso exanenenae: xawaiyetyaira xexanityonae, Cristo awaiyetya haomanerenae hoka wainihenere enomanaha akereta. 26 Nikare tyoma haware mokahene Enore ana maheta. Tihehetahene one kakoa, hoka iyoma mohenahitene hairaene kakoa. 27 Nikare moka tyakekohatiyenai exema maniya tyaoniterenai, kasani hotikisaha hawaiyexehare, hawaiyene, makawe xomokoanehare, exahe maiyalaharehare enomana aoka hoka. 28 Maika enanae awaiyehena haiyanityonaeha, haháreha awaiyetyahitere akereta. Ena awaiyetiterehare haiyanityo atyo awaiyetyoawita. 29 Hiyaiya, maisa xala hare kirawanexe haháre, hoka tyaijitene, kaxaikotene harenai. Nikareta Cristo waiye kaxaikota hakaxaikoneharenae. 30 Hiyaiya, Cristo hare hiyetare atyo wiso. 31 Exakere Iraiti Waiyexe nexa: Hatyo hiyeta hatya enaite halakisa hanexe, hanityo xoaha tyaona maheta haiyanityo kakoa hoka hatyo hinamanai atyoite haterore tyaoheta. 32 Kalore atyo exe metaharexe xakore hoka nomani atyo Cristo, exahe tyakekohatiyenae harenae tahi iraeta naoka. 33 Xomanere tehitiya: Maika xiso exanenenae hoka xawaiyehena xexanityonae xawaiyetyoawitere akereta, exahe xiso exanityonae hoka xaiminihena xexanenenae.

Efésios 6

1 Xasemehena xiso xoimanae: Cristo koamaniya atyo xisaonita hoka xityakekohena atyoite xexe, xityo xoaha niraene. Hatyoharenae atyo waiye. 2 Exakerexe atyo xaotyakiyaho nexa: “Xaiminihena xexe, xityo xoaha”, nexa. Hatyo iraiti hotohare xoalini hare waiyexe xekaka tahi kakoare aoka Enore. 3 xexe, xityo xoaha hoka waiye xisaona, exahe wahakiya xoaha xisaona waikohekoa”, nita xoaha. 4 Xasemehena xiso inityo, enexe xoaha: awa atyo xityaninae maxemerehareta xoana xamani xamoka hoka xaihalikisahene. Xainaetyahene kaisere Xekohaseti xaotyakiraho waiyexe kakoa. 5 Xasemehena, xiso wakaharenae: xasemaxematya xiyekohasenae niraene ximairane, xiyaiminira kakoa. Maika nikare xisaona, motyaira aliterexe Cristo ana ene xahakita. 6 Awa atyo ehaotiha taita waiye xahaka ihalahare xikakoa maheta. Hiyaiya, Cristo wakaneharenae atyo xiso hoka Enore aokitere akereta xahaka enomanaha. 7 Xihalaharene kakoa xahahena enomanaha, Xekohaseti ana kahakatyakitere akereta, maisa halitinae ana kahakakitere akere xini. 8 Xasemehena, xotyaxematyaira exeharenai: Hatya ana xakini atyoite, wakahare exahe mawakaharenehare xoaha ana, Xekohaseti isehena tyomehenahere akereta. 9 Xiso xekohasetinae tehitiya hoka waiye xamoka xiwakaneharenae, waiyehena xikirawanahene. Hiyaiya, xiso exahe xiwakaneharenae harenai atyo Xekohaseti enokoare anere makere hoka hatyo atyo hakakoa mokita halitinae. 10 Hoka maika kalikini xikinatere xisaona Xekohaseti koamaniya xisaonitere hiyeta, exahe kalorexe iniyatere xoaha hiyeta. 11 Xamokaharetyoahena xaisakakoati anere Enore ijitere xomana kakoa hoka xikinatere xisaona, hoka xahalakoahare Tihanare maisa xoana mokita xiso maheta. 12 Hiyaiya, maisa atyo halitinai xahita xini waiyateretyoita, xakore hoka isekohalitinai iniyalaharenai enokoa tyaoniterenai niyatere xahita atyo. Hatyonai atyo: kalorexenai, xekohasetinai, totakorako iyatelitinai tyaoniterenai harenai, kalikini makaliroti hetehena xowakiyerenai. 13 Hatyo hiyeta xamokaharetyoahena xaisakakoati anere Enore ijitere xomana kakoa. Nikare ite hoka iniyalahare ferakene kaokehena hoka xikinatere xisaona xahalakoahare xahita, hoka xiyalijinihare kakoahenere najikinitaite hekota xikinatere xisaona, ximaekoanehareta. 14 Hatyo hiyeta maika ximemere xisaona. Iraiti aliterexe xema xisaohena hoka hatyo atyo ite xiyolakitakohi akereta tyaohena xomana. Waiyexe maniya xisaona hoka hatyo atyo ite xitikolali talatyakala akereta tyaohena xomana. 15 Xihalaharene kakoa xiyakaihakahena Iraiti Waiyexe amehexaikotyakisare hoka hatyo atyoite xikijitini akereta tyaohena xomana. 16 Hoka maika heko xityakekone xema xisaona hoka hatyo atyo ite xitalatyoakala xaiyakoti akereta hoka xewakatya maheta tyotya Tihanare nokolanai takoiterenai. 17 Xisekohare niyasehare xema maniya xisaohena hoka hatyo atyo ite xiseri talatyakala akereta tyaohena xomana. Exahe Enore niraene xema maniya xisaona hoka hatyo atyo ite kesekase akereta tyaohena xomana. Hiyaiya, hatyohare atyo Isekohaliti Waiyexe ijita xomana. 18 Tyotya hatyoharenae xisomehena xiraexala kakoa, xaxehena Enore hoka kahinaetya xiso. Xiraexata menehena Isekohaliti Waiyexe hotikijitere xiso akereta. Xirihare xisaona. Awa atyo xamaikoharehena, xiraexata menehena tyotya Enore koamaniya tyaoniterenae ana. 19 Xiraexatya tehitiya notahi hoka waiyekehalaka iraiti noxakai halitinae hiye, exahe hoka nomamairanihare noxakaihakatya Iraiti Waiyexe metahare tyaonitere, exahe waiyekehalaka noxakaini maheta. 20 Natyo atyo Iraiti Waiyexe kakoare xakore hoka kalini atyo berexo notyaonita. Hiyeta hoka xiraexatya nomani hoka nomamairanihare noxakaihakatya iraiti halitinai hiye, noxakaini kaxaokakehenere akereta. 21 Tíquico ite xakai xihiye nawenani tahi hoka waiyekehalaka xomana. Tíquico atyo waiye kahinaetya wiso Xekohaseti hatene hiye. 22 Hatyo niyahare terota naxikatene xomana hoka xakaihakatya wawenane tahi akiti xihiye hoka xasema witahi hoka xihalahare maheta. 23 Maika Wexe Enore, Wiyekohase Jesus Cristo hoka mehexaikohaliti, xawaiyetyakakoati, tyakekoti harenae isa xomana. 24 Kasani Enore waiye moka tyotya Wiyekohase Jesus Cristo awaiyetiterenae haxawaiyera matyotenehare kakoa naokita, eko xoaha.

Filipenses 1

1 Natyo Paulo, Timóteo, Jesus Cristo wakaneharenae, waxikatya exe baberane Enore koamaniya tyaoniterenae, exahe Jesus Cristo koamaniya tyaoniterenae wenakalati Filipos yerenae ana. Exahe ekaxaikotyaseharenaeha, ekahinaetyaseharenaeha xoaha anere tehitiya exe baberane. 2 Maika Wexe Enore, Wiyekohase Jesus Cristo xoaha kaxaiko xiso, mehexaikohaliti xoaha isa xomana. 3 Nihalahareta Enore kakoa notyaxemahenere xiso nihatyaka. 4 Tyotyaki niraexahena xitahi hoka niraexaita nihalahalini kakoa. 5 Hetati noxakaihakahenere Iraiti Waiyexe xowakata xakahinaetya natyo kalikini kijiya. Hatyo hiyeta nihalahareta xikakoa. 6 Enore atyo koxaka hakita xinekoni hoka nikare ite heko haka xinekoni Jesus Cristo tyoaneneheta kijiya. Hatyoharenae waiyekehalakita nomani. 7 Heko atyo notyaxemata minita xiso, ehekoreta atyo notyaxemaita xiso. Hiyaiya, xakahinaetita atyo natyo exe hateniti Enore isehenere nomani hiye. Nikare atyo kalikini berexoako notyaonita hoka xakahinaetita natyo, exahe nomaberexotyakiharetatere xowaka xakahinaetya natyo, nakahawaonitaretya exahe niyatere kakoa noxakai maheta Iraiti Waiyexe. 8 Enore atyo waiyoreta nawaiyetitere kalore xiso kakoa. Jesus Cristo atyo nikare axomokanikijita natyo. 9 Niraexaita xomana, xiyawaiyetyakakoane exahehare tyaona maheta. Exahe masakare waiyekehalaka iraiti xomana maheta, exahe xawaiyore maheta 10 hoka waiyexe taita xaoka xomana maheta, hoka xifirahaliya xisaona, exahe ximahaiharenehare xisaona maheta Cristo tyohetehenere ferakene. 11 Exahe kahareya xoalini hare waiyexe xisoma maheta. Jesus Cristo taitaiya atyo nikare moka xiso. Enore kakoa kaihalaharetyaka, kamaxalotyaka maheta. 12 Nohinaeharenae, kasani nawenani waiyekehalaka xomana naokita. Tyotya xoalini hare kaotyakiterenae nomani hiyeta kahare haliti Iraiti Waiyexe sema. 13 Hatyo hiyeta atyo sorarenai, kalorexe hana kaxaikotyasenae ana, exahe haiyanae ana hoka waiyekehalaka Jesus Cristo wakanehare notyaonitere hiyeta berexoako notyaonitere tahi. 14 Exahe kahare wihinaeharenae waiya nawenani berexoako hoka tyakekoha kaisere Xekohaseti hoka haihalahareneha, hamamairanehareneha kakoa Iraiti Waiyexe xakaitaha. 15 Aliterexe atyo haiyaharenae xakaihakatyahitaha Cristo tahi akiti, xakore hoka okoawaharahitaha, kirawanahitaha atyo natyo. Hoka haiyaharenae atyo waiye ahekotyahitaha notahi hoka haihalaharene kakoa xakaihakatyahitaha. 16 Hatyonai atyo awaiyetyahitaha natyo hoka nikare tyaonahitaha. Waiyekehalakita atyo enomanaha Enore isehenere hateniti nomani, nakahawaonitaretya maheta Iraiti Waiyexe. 17 Hoka haiyaharenae atyo Cristo tahi xakaihakatyahitaha xakore hoka maisa atyo waiye ahekotyareha. Motyaiyala exahekolaha hiye hoka exakaihakalaha hiyeta exahehare iniyalahare nokaxomokaki berexoako nali aokahitaha. 18 Nikare xakore atyo iraetaha hoka enenaharenae atyo. Cristo tahi atyo kaxakaihakatyakita waiyexe xahekore, exahe iniyalahare xahekore xoaha hiyeta hoka hatyohare atyo ehekoreta kaiserehare. Hatyo hiyeta nihalahareta hoka exakere ite heko nihalahare notyaona. 19 Xiraexala, exahe Jesus Cristo Nisekohare kahinaera natyo hiyeta ite nahikoaheta berexoakota. Hatyohare atyo waiyekehalakita nomani. 20 Exakere atyo notyoma naokowita: kasani maisa xoare hare mametyakahareta nahalakisa nohateni naokowiye. Nikare ite heko nihalahare kalikini, nomamairanihare ite notyaona. Nikare ite Cristo naeroretya nawenani kakoa exahe nokamani xoaha kakoa. 21 Hoka xoare hare ala wenati? Nomani atyo Cristo xema nawenatyaka, hoka kawainisakiterehare atyo waiyexe ana kakaokatyakiterehare. 22 Hekotaiya nokaseta hoka hateniti waiyexeya notyomehitiya. Maisa waiyekehalakere nomani xoare kaisere xamani ite naohena nomani. 23 Hinama maniya nokatalatyakita. Kasani nahalakisa aliye wenati hoka Cristo nali noxani hoka waiye kaiserehare notyaona naokowita. 24 Xakore hoka masakare atyo xiwaiyakahare heko nokaseta notyaona naokowita. 25 Nawaiyore hatyohare kakoa hoka hekota ite notyaonehitiya xikakoa. Heko ite notyaona xikakoa, nakahinaetya xiso hoka xikekoare exahe xihalahare xoaha. 26 Nikare ite nokaokihitiya xomana hoka nowaiyehitiya xiso hoka xihalahare ite nokakoi, Jesus Cristo kakoa hahotyalita xisaonitere hiyeta. 27 Cristo aokitere akereta xisaona hoka hatyo atyo waiye kaiserehare. Nikareya xisaonita hoka notyoa xamani, maisa xamani nowaiyehitita xiso hoka waiyekehalaka nomani heko xikinatere xisaonitere Iraiti Waiyexe xema. Waiyekehalaka tehitiya ite nomani haxawalita xaiyateretyoitere xityakekone kakoa Iraiti Waiyexe aokitere akereta. 28 Awaira atyo ximairehena xahalakoaharenae. Maika xikinatere xisaona. Nikareya xisaona hoka xaimenekoita atyo enomanaha ijiyahaotyakaha exahe xijiyahaolahene. Hiyaiya, Enore atyo kahinaetita xiso xijiyahaotya maheta. 29 Enore atyo aeroretita xiso Cristo wakanehare xisaona maheta. Exahe maisa xityakekotene taita maheta xini, iniyalahare tehitiya xikaxomokaka ihiyeta maheta. 30 Kalikini ite noximi xisaona nawenani akereta hoka waiyateretyoa. Nikare kafaka maniya noxaiyateretyoani xiyaiya, exahe kalikini hoka hekota naiyateretyoita. Exe harenae waiyekehalakita xomana.

Filipenses 2

1 Cristo xema wisaonita hoka wikinatere wisaonita, exahe exawaiyera wiso hiyeta wihalahareta. Enore Nisekohare atyo kahinaetita wiso hoka hatyo hiyeta wairakoaneharetya kakoita, wawaiyetyakakoita harenae. 2 Hiyeta hoka maika hatyo xema xisaona hoka nihalahare xamoka. Maika xawaiyetyakakoa, hakakoa xiyahekola xamoka, haxahekolita xahekotya. 3 Awa atyo xiyahekolita xisomakoatehena, xahekore maotikonexe kakoa kaihalaharetyaka xikakoa maheta. Maika ximaxaokowiharetyoanehare xisaona hoka xiyahehare xihinaeharenae xaoka. 4 Maika hatya xakini haiyanai aokitere akereta tyaonaha, hoka awatyo haxahekolaha xema taita tyaonaha. 5 Maika Jesus Cristo nawenane akereta xisaona. 6 Xiyaiya, Cristo atyo Enore akereta terota xakore hoka maisa Enore akerehare tyaona aokowita. 7 Hoka haxaokala ximita halakisa tyotya hawenane waiyexe hoka wakahare tyaona. Hoka haliti akereta tyaona, hoka haliti akereta kaotyaka. 8 Hoka wakahare akere mokoawi hoka semaxematyare tyaona hakamane kijiya, wainihenere atyalihose xaimaholatyaka hiye kijiya. 9 Hatyo hiyeta Enore aeroretene hoka kalorexe tyaona. Maisa xala harenae nikarehare ehakakoanehare aka. 10 Aeroretene hoka tyotya enokoa, waikohekoa tyaoniterenae, ako katyahe tyaonitereharenae harenaite exoaha hakaolise kakoa, semehenaha Jesus nexare hoka, 11 Cristo atyo Xekohaseti”, nexahaite kahare halitinai haotita Enexe Enore kakoa kaihalaharetyaka maheta. 12 Xasemehena, noxiyakawaliharenae, nohinaeharenae, nali notyaonitere xowaka xityakekota niraini. Kalikini atyo maisa nali aka natyo hoka maika exahexe xityakeko niraini. Maika heko xahahena ximairane, xiyaiminira xoaha kakoa hoka ximemere xisaona xisekohare niyakeheta naheta maniya. 13 Hiyaiya, Enore atyo hata minita xikakoa, xisaona maheta aokitere akereta, hoka xiyahekola, xihatene xoaha hoka aokitere akereta tyaona maheta. 14 Tyotya xoalini hare xisomehena hoka ximawerahareneta exahe ximaxiholakakoanehareta xisoma. 15 Nikareya hoka iniyalahare maomaneharenai, exahe firahaliyerenaiya xisaona, Enore ityaninae waiyexenai terotaiya xisaona, iniyalahare, ewaxirahare nomaseharenae konita. Maika xiyakaihena Iraiti Waiyexe tahi ihiyeha hoka xorese werokitere enokoa akeretaira xisaona enekonyaha. 16 Nikareya xisaona hoka Cristo tyohetehenere ferakiniya kalore nihalahare xamoka. Nikare ite xisaona hoka noxaiyateretyoani exahe nohateni xikakoa atyo maisa mitita xini. 17 Xoana xamaniya hoka notimalaxi kaxiratyaka. Nikareya nokaxaisaki hoka motyaiya Enore ana nokafetatyakita ene xityakekone hiyeta. Nikareya nokaxomokaki hoka ehekoreya, exahe nihalahareya xikakoa. 18 Maika xiso tehitiya xihalaharehena, ximaxalohena nokakoi. 19 Xekohaseti Jesus kahinaetya natyo hoka naxikaheta rotaiya Timóteo hoka haikoaheta hoka xakaihena xitahi hoka nihalahare naokowita xikakoa. 20 Maisa atyo xala hare ali nohaliye Timóteo akereta ahekotyare xitahi, exahe kaxaiko aokowiye xiso. 21 Tyotya haiyaharenae atyo mawaiyeharahitaha haxiyehareha kakoa taita hoka maisa atyo Cristo anere kakoa mawaiyeharexeha. 22 Timóteo atyo waiye, exahe waiyekahalakita xomana enawenane. Natyo, hatyo xoaha hanexe kakoarenae hakitere akereta wahakita hoka Iraiti Waiyexe wiyakaita. 23 Hiyeta hoka nawenani ite waiyekehalakehena hoka naxikatya Timóteo xomana. 24 Notyakekota atyo Xekohaseti hoka xoana xamanite hoka haxeroreta ite natyota xamani xinali notyoa. 25 Xoana xamani ite hoka wihinaehare Epafrodito naxikatya xomana. Hatyo atyo nokahinaetyasehare, exahe haxawalita atyo waiyateretyoa wahakita. Xiso terota atyo xaxikatene kahinaetya maheta natyo. 26 Kasani waiyeheta aokowita xiso. Kalore mawaiyehareta xasemehenere ehokakene tahi hiyeta. 27 Aliterexe hokaka, komita waini. Xakore hoka Enore atyo airakoaneharetene. Maisa hatyo taita xini airakoaneharetya. Natyo tehitiya airakoaneharetya, maisa exahehare namaikohare aokare hoka. 28 Hatyo hiyeta kasani Epafrodito naxikaheta xomana hoka xiyaiyehetene hoka xihalaharehetehitiya maheta. Nikare ite hoka noxamaikohalini tyoteheta. 29 Maika kaokehetehena Epafrodito xomana hoka xihalahare ekakoa, Xekohaseti koamaniya tyaonitere hiyeta. Exakerehare halitinai xaiminihena. 30 Komita waini Cristo hatene hiyeta, maisa atyo mawaiyeharexe hawenane kakoa. Nikare tyaona kahinaetya natyo maheta, exowaka maisa aliyakere xakahinaetita natyo hoka.

Filipenses 3

1 Exe taitehena, nohinaeharenae. Maika Xekohaseti kalore aihalahalinikisa xiso. Maisa atyo nomaxaharexe noxairali koxaka naxairahenerehareta. Hiyaiya, hatyohare atyo kahinaetita xiso. 2 Xiriharíra iniyalahare tyomiterenai kakoa, hatyo kajolonai aiyateretyoahitere halitinae háre hiyexe haxaikolaha kakoa. 3 Wiso taita atyo wirikotya iniyalahare wománe, maisa atyo hatyoaha xini. Hiyaiya, wihalahareta Enore kakoa Inisekohare hiyeta. Haxawalita wawenane Jesus Cristo kakoa tyaonita hoka hatyo hiyeta wihalahareta. Maisa atyo wityakekore haliti nomanere milihe kaxaikotyakitere hoka iniyalahare wawenane wirikohenere atyo wityakekota. 4 Notyakekoiya hatyoharenae naokowi hoka notyakekoiya. Xala xamaniya haliti nomanere milihi xaikotyaka tyakeko hoka natyoiya notyakeko naokowi hoka notyakekoiya. 5 Nokaxaiko nomanere milihisaki 8-kihena notyaonita notyaohenereta hoka. Natyo atyo Israel hotyali konita nawenanehare, Benjamim hotyali konitare terota atyo natyo. Hebreu hotyali atyo natyo. Judeunae xaotyakiraho xema notyaonitere xowaka fariseunae hotyali konitare terota ene natyo, 6 hoka noxalijinihareta Cristo koamaniya tyaoniterenae xahita. Hatyo xowakiya judeunae xaotyakisakaho notyaonita hoka xoalini hare kaomaka aokitere akereta notyomita, maisa xoare nomaomaniye. 7 Hatyo xowakiya tyotya hatyoharenae notyakekota, kalore waiyeta nomani. Hoka kalikini atyo Cristo xema notyaona hoka maisa atyo xoare hare tyomare nomani hatyoharenai. 8 Maiha hatyoharenae taita xini. Nomani atyo xiyehaliti, exahe tyotya xoalini harenae maisa xoare tyomare. Noxekohase Jesus Cristo xema nawenatyaka atyo waiye kaisere, hatyo taita atyo xoalini hare tyomita. Hatyo hiyeta tyotya nahalakisa xoalini hare. Nomani atyo tyotya hatyoharenae exawatyakahare tyaona. Kasani Jesus xema masakare notyaona naokowita hoka. 9 Cristo xema terota notyaona naokowita. Maisaiya xoare maheta judeunae xaotyakisakaho xema notyaonihitita haliti waiyexe notyaona maheta. Kalikini atyo notyakekota Cristo hoka hatyo notyakekoni hiyeta atyo Enore haliti waiyexe aokita natyo. 10 Tyotya Cristo tahi waiyekehalaka nomani naokita, exahe ekaseneheta niyatere harenai. Kasani tehitiya makawatihenere akereta nomakawati naokowita, exahe wainihenere akereta nowaini naokowita, 11 exahe hatyaoseta nokaxekasekisakeheta naokita hoka nawenani matyotenehare tyaona maheta. 12 Maisa atyo koxaka nojiyahao akatya, exahe koxaka waiyexe notyaoheta nomita xini, xakore hoka hekota atyo natemita nahikoa maheta kaxekakehenere nomani ana. Hiyaiya, Cristo atyo koxaka aoka natyo haomana. 13 Xiyaiya, nohinaeharenae, maisa koxaka xini nahikoa wenati waiyexe ana, xakore hoka exakere ite notyaona: Nomaotyani ite xoalini hare najikini maniya tyaoniterenae hoka noxani ite nahiti maniya tyaoniterenae ana. 14 Natemita atyo imiyanaose xeta, nahikoa maheta kaxekakehenere nomani ana. Hatyo atyo Enore kawira natyo, Jesus Cristo hiyeta, wenati matyotenehare isa nomani maheta. 15 Maika wiso wityotya waiyexe wawenane kakoa inityohaliti akereta wisaoniterenai, nahekoitere akereta wityotya wahekotya. Hoka haiyaharenaeya atyo hahekorexe ahekoita hoka Enore atyo ite awaiyekehalakatene xomana. 16 Nikahena hoka waheta maniya wiyane, kalikini wisaonitere akereta. 17 Nohinaeharenae, notyaonitere akeretaira xisaonehena. Xiyaiya tehitiyaira haiyaharenae nawenane waotyakihenere xiso akereta tyaoniterenai. 18 Kahare haiyaharenae Cristo atyalihose xaimaholatyaka hiye wainihenere kakoa kahalakoaharahitaha. Koxaka éxeharenae nirae xihiye, xakore hoka kalikini niraihitiya nosexi kakoa. 19 Irikati mawakenehare koni ite xaneha hoka kamawenekoaretyakaha. Enenorexaha atyo iniyalahare awaiyetiterehare. Aokowiharetyoahita atyo etakehare kahaiharetyakere niyahare kakoa, exahe ali waikohekoa anere tahi taita atyo ahekotyahitaha. 20 Xakore hoka wisonae atyo enokoa xetarenae. Watyahita atyo wisekohare Niyasehare, Xekohaseti Jesus Cristo, tyoaneneheta nalita xahita. 21 Hawarehare ite moheta wiháre maiyateretaterehare, wainitaterehare, hoka haháre akereta ite makamanehare mokahene. Hiyaiya, haiyatere kakoa ite tyotya xoalini hare hakatyahakohare moka.

Filipenses 4

1 Nohinaehare, noxiyakawalinae, kalore nakakawatita xiso. Xaihalahalinikijita natyo, naokowiharetyoita xikakoa. Maika heko xikinatere xisaona xawenane Xekohaseti koamaniya kakoa, noxiyakawalinae. 2 Xasemehena, nohinaehalonae Evódia, Síntique xoaha: maika Xekohaseti wakanehalonae makere xisaonitere hiyeta waiye xamokakakoa. 3 Hasemehena, hiso nohinae waiyexe: maika hakahinaetya hatyo hinamahalo ohironai. Hatyonae, hahotyalita Clemente, tyotya haiyaharenae nohinaeharenae xoaha kakoa kalore hakaha, exaoretyaha maheta Iraiti Waiyexe tahi. Enexareha atyo xairatyoare tyaonita Enore baberanexa waiyexe nanekoa, hoka makamaneharenae tyaonaha maheta. 4 Xihalahareta menehenaira xawenane kakoa, Xekohaseti koamaniya xisaonitere hiyeta. Niraehitiya: Xihalahareta menehenaira! 5 Maika xawaiyexehare xisaona tyotya haiyaharenae kakoa. Xekohaseti ite tyoheta rotita. 6 Awa atyo xoalini hare kakoa ximawaiyehare. Xiraexahena hoka Enore xaxa, xoare xamani xaokita hoka xihalaharene kakoa xiraexatya. 7 Nikareya xisaona hoka Enore mehexaikoharene tyaona xikakoa, Jesus Cristo koamaniya xisaonitere hiyeta, hoka ximahiyase, xiyahekola waiye tyaona. Hatyohare maisa waiyekehalakere halitinae ana. 8 Hiyeta hoka maika waiye maniya xahekohena, nohinaeharenae. Xoalini hare aliterexe, waiyexe, ehekorexe, kaxaimisakitere, maiyalaharehare, xawaiyetyati, mamaoseralahareti harenae taita xahekohena. 9 Koxaka niraini, noxaotyakiri harenae xasema, exahe nawenani hoka xiyaiya. Maika nikareta xisaona hoka Enore mehexaikohaliti ijitere tyaona xihaliya. 10 Kalore nihalahareta Xekohaseti koamaniya notyaonitere hiyeta. Wahakiya najikinita xakahinaehitiya natyo. Maisaiya,“Kaxiyani, maisa kahinaetyareha natyo”, nomita. Seko atyo xisaonita hoka maisa aliyakere xakahinaetita natyo. 11 Exakere atyo niraeta maisa nowawiharenai nokehexoawitere hiyeta xini. Hiyaiya, nawaiyore atyo nihalahareta koxaka xoalinihare tyaoniterehare nomani kakoa. 12 Waiyekehalakita atyo nomani xoalini hare naokiterehare akiti kakoa, exahe waiyekehalakita tehitiya atyo nomani kahare naokiterehare akiti kakoa. Koxaka exe metaharexe waiyekehalaka nomani: exahe hakititere, xoana xamani notyaonita hoka nihalahareta. Exahe nofakatehareta, xoana nonakita xamani hoka nihalahareta. 13 Tyotya xoalini hareya, exahe howitihare mokita nawenani hoka nojiyahaoteniya, Cristo iyateliti ijitere nomani kakoa. 14 Howitihare nawenani tyaonita hoka xakahinaetita natyo, hoka waiyexe atyo xisoma. 15 Exe akiti waiyekehalakita xiso Filipos nali tyaoniterenae ana: Macedônia nahalakihenere, hetati Iraiti Waiyexe noxakaihenere xowaka, xiwawita xakahinaetya natyo. Haiya xowaka waiye notyaonita, haiya xowaka maisa waiye notyaonare harenae hoka xakahinaetita natyo. 16 Tessalônica nali nokakahinaetyaki naokita hoka xaxikatya nomani. Maisa hakirore taita xini, komita kahareki xaxikatya nomani. 17 Maisa xisa taita maheta xini nomani naokita. Xakore hoka kasani kahare xiyekane katyahe kaotyaka xomana naowita. 18 Tyotya xoalini hare xaxikaitere kaoka nomani, naokitere xahexe kaoka nomani. Epafrodito atyo kolatya nomani xaxikahenerenae hoka kalikini atyo maisa xoare naokare. Hatyoharenae atyo motya xijita ene Enore ana. Hatyohare awaiyetita, waiyeta enomana kirakahare kaxaisakitere enomana akereta. 19 Nenorexi atyo ite isehena xomana tyotya xoalini hare xaokiterenae. Kahare atyo kaxiyeharexe tyaonita, hatyoharenai atyo Jesus Cristo hiyeta tyaonita. 20 Maika Wexe Enore kakoa kaihalaharetyaketa mene, eko xoaha. 21 Maika xiyakaiheta natyo Enore kaxaikoneharenae Jesus Cristo anerenae hiye. Wihinaeharenae ali tyaoniterenae haxakaisakehenahitaha aokaha xihiye. 22 Tyotya aliyerenae Enore koamaniya tyaoniterenae haxakaisakehetaha aokaha xihiye. Kalorexe César wakaneharenae, sorarenae hare masakare haxakaisakehenahitaha aokaha xihiye. 23 Maika Xekohaseti Jesus Cristo nawaiyexehare tyaona xikakoa. Eko xoaha.

Colossenses 1

1 Natyo Paulo, Jesus Cristo niraene kakoare notyaonita Enore xaokalita hoka naxairatya exe babera nohinaehare Timóteo kakoa hoka waxikatene 2 wihinaeharenae Cristo koamaniya tyaoniterenae ana, wenakalati Colossos naliyerenae ana. Kasani waiye, ximehexaiko xisaona Wexe Enore hiyeta, wiyekohase Jesus Cristo xoaha hiyeta waokita. 3 Wiraexahena xitahi hoka wihalahareta Jesus Cristo Nexe Enore kakoa xihiyeta. 4 Wasema xityakekone Jesus Cristo, exahe xawaiyetitere tyotya Enore kaxaikoneharenae hoka. 5 Hetati xasema Iraiti Aliterexe, Waiyexe xoaha, wenati waiyexe xaheta maniya tyaonitere enokoa naliye tahi hoka xityakeko. Nikare xityakekone, xiyawaiyetyakakoane hare xatyahitere hiyeta kaotyaka. Hiyaiya, kaxomoka atyo xaheta maniya enokoa nali. 6 Hatyo Iraiti Waiyexe xasemehenereta xaorekoita tyotya halitinae koni hoka waiyexe maniya mohitita enawenaneha. Nikare tehitiya tyaona xinekoni hetati xasemehenere Enore iniyalahare nomaseharenae nawenane waiyexe maniya mohititere tahi. Hatyo xowaka hatyohare akiti waiyekahalakita xomana. 7 Epafras hotohare aotyakisa xiso. Hatyo atyo wixiyakawalahare, wikahinaetyasehare waiyexe Cristo hatene hiye. 8 Xakai wihiye xawaiyetyati Enore Nisekohare isehenere xomana tahi. 9 Wasemehenere xitahi najikinita maisa wimairaexalita xini xomana. Exakere wiraexaita xitahi: kasani xawaiyore Enore xahekola kakoa hoka aokitere akereta xisaona, exahe Enore Nisekohare awaiyolinikisa, airihalinikisa xiso hoka aokitereharenae taita xisoma maheta, 10 exahe waiye aokitere akereta xisaona, xisoma maheta, hoka Enore ihalahare maheta xikakoa. Nikareya xisaona hoka xoalini hare waiyexe xisoma kahare, exahe ekakoitaite Enore tahi hoka kalore waiyekehalaka xomana. 11 Maika xikinatere xisaona iyateliti waiyexe Enore nalita tyoitere hiyeta hoka xoare xamani kaotyakehena xomana hoka maisa xikaholawakita ekakoa. 12 Maika xihalahare Wexe Enore kakoa. Hiyaiya, hatyo atyo aoka xiso haomana hoka isa xomana haomanere hotyalinai ana mokitere hawenakala werokakoare nalitare hiyeta. 13 Iyeheta atyo wiso makaliroti niyatere konita hoka Haisani haxiyakawala haliya waiye moheta wiso. 14 Hatyo atyo iyehitita wiso hoka ihiyeta atyo iniyalahare wománenae kamaotyanetyakihitita. 15 Cristo atyo kawaiyakere. Hatyo atyo Enore mawaiyakahare akerehare. Enore Ityani hetatiye atyo, xoalini hare kaomakehenere xahehare atyo. 16 Ihiyeta atyo Enore tyoma tyotya xoalini hare. Enokoa, waikohekoa xoaha, kawaiyakitereharenai exahe mawaiyakitereharenae, xekohasetinae, kalorexenae, iyateliti kakoarenai harenae. Ihiyeta exahe enomana xoaha tyotya kaomaka. 17 Cristo atyo koxaka terota tyaona tyotya xoalinihare nahitita, hoka ihiyeta atyo tyotya xoalinihare waiye kaxomokakita, kaxamehexaikoharetyakita. 18 Hatyo atyo tyakekohatiyenae seri hoka tyakekohatiyenai atyo eháre. Cristo hiyeta eháre tyaona. Hatyo hotohare kaxekasekisakeheta hoka tyotya xoalini hare nonitata hetatiye tyaona maheta. 19 Enexe Enore xaokalita atyo Cristo Hanexe hakakoanehare terota tyaonita. 20 Haisani hiyeta Enore tyotya xoalini hare hakoamaniya makere moka aokowita. Haisani kamane atyalihose xaimaholatyaka hiyeta mehexaikohaliti tyoma hoka tyotya xoalini hare waikohekoa, enokoa harenae hakoamaniya makere moheta. 21 Hetati ene seko xisaonita Enore nonitata, enahalakoahare ene xisaonita iniyalahare xisomitere, xahekotitere hiyeta. 22 Hoka kalikini atyo Haisani kamane hiyeta Enore hahinaehare aoheta xiso, hoka hahaliya moheta xiso hoka waiyexenai, firahaliyerenai, exahe iniyalahare maomaneharenai xisaoheta maheta. 23 Hoka aliterexe atyoite heko xikinatere xisaohena Cristo xema xawenane kakoa, hoka maisaiya xakikijoita kaxekaka xomana kaxaokakehenere xasemehenere Iraiti Waiyexe xowaka nonitata. Hiyaiya, hatyohare Iraiti Waiyexe hiyeta atyo natyo Paulo wakahare notyaona, hoka hatyoharenai noxakaita tyotya halitinai hiye. 24 Hoka kalikini atyo nihalahareta iniyalahare nokaxomokakitere xihiyeta hiyeta. Hiyaiya, iniyalahare nokaxomokakitere hiyeta atyo nakahinaetita, namematya maheta Cristo iniyalahare kaxomokakehenere mawane. Tyakekohatiyenai wanahiya atyo nahakita. Hiyaiya, hatyonai atyo eháre. 25 Enore atyo tyakekohatiyenai wakanehare moka natyo. Hatyo atyo exe hateniti isa nomani, waiye xisaona maheta. Aliterexe exe nohateni atyo noxakaihakali, waiyexe noxakai maheta iniraene. 26 Exe iniraene metaharexe atyo ateroakihenere tyotya halitinai nonitata kahare terehokoane najikini maniya hoka kalikini atyo hotikisene hakaxaikoneharenae ana. 27 Enore xahekola atyo exakerexe: Kasani ehotyaliharenai ana waiyekehalaka exahekola metaharexe aokita, hatyo exahekola atyo waiye kaiserehare tyotya haliti hotyaliharenai anere. Hoka exahekola metaharexe atyo exakerexe: Cristo atyo tyaonita xikakoa hoka hatyo hiyetaite Enore nali wenati waiyexe tyaonitere ana ite xiyane xahikoa. 28 Nikare wiyakaita Cristo tahi tyotya halitinae hiye. Waotyakijita, wawaiyekehalakaita hatya xakini ana wawaiyorene kakoa. Enore ana tyotya wahotikisahene maheta, Cristo xema waiye tyaonehenahere hiyeta. 29 Notyomehena maheta nohateni hoka naiyateretyoita, Cristo iyateliti isehenere nomani kakoa. Hatyo iyateliti atyo tyaonita nohiye.

Colossenses 2

1 Kahare nahaka xihiyeta, Laodicéia koa tyaoniterenae hiyeta, exahe haiyaharenae nomawaiyaniniharenae xoaha hiyeta. Kasani hatyo hare waiyekehalaka xomana naokita. 2 Nahakita, kasani mamairanehare tyaonaha maheta. Nahakita tehitiya haxawalita tyaonaha maheta xawaiyetyati hiyeta. Exahe tyotya Enore akiti masakare waiyekehalaka enomanaha hoka waiye tyaonaha maheta. Nikare hatyo metaharexe akiti waiyekehalaka enomanaha maheta. Hatyo metaharexe atyo Cristo. 3 Hatyo atyo tyotya xoalini hare waiyexe metahare tyaonitere majiholatyakala. Irihaliti, waiyoliniti xoaha, Enore nalita tyoiterehare majiholatyakala. 4 Hatyo hiyeta nomita xihiye: Awa atyo haiyanae maoseratya xiso hairaeneha kakoa, exahe motya aliterexe haliti waiyexeharexenai eneha hoka. 5 Hiyaiya, seko xakore notyaonita hoka nisekohare atyo tyaonita xikakoa. Hoka nihalahareta xikakoa, hahotyalita exahe xikinatere xityakekone Cristo kakoa hiyeta. 6 Koxaka atyo Jesus Cristo koamaniya xisaona. Xiyekohase xaokene hoka maika ekoamaniya taita xisaona. 7 Xikatyaharexera xisaohena ihiye, xawenanira xamohena ekoamaniya, exahe exaheharira xikinatere xisaohena xityakekone kakoa, xikaxaotyakisakehenere akereta. Exahe xihalaharehena tehitiya ekakoa. 8 Maika xirihare xisaona hoka maisa xala hare maoseraita xiso haliti nawaiyoretere kakoa. Hatyoharenae maisa xoare tyomareha. Hatyoharenae atyo halitinae, exahe isekohaliti ewaxirahare tyotya xoalini hare kaxaikotere xaotyakira. Maisa Cristo xaotyakira xini. 9 Hiyaiya, Enore terota atyo tyaonita Cristo milako. 10 Ekoamaniya xisaonitere hiyeta waiyexe maniya xawenane tyaonita. Hiyaiya, Cristo atyo tyotya xekohasetinae, isekohaliti ewaxiraharenae harenae xahehare niyaterexe. 11 Ekoamaniya xisaonitere hiyeta atyo xikaxaiko nomanere milihisaka. Maisa atyo halitinae hiyeta xini xikaxaiko nomanere milihisaka. Cristo hiyeta atyo wikaxaiko nomanere milihisaka hoka iniyalahare nonitata waiyexe maniya wikaxomokakeheta. 12 Hiyaiya, xikabatixatyakehenere xowaka atyo xikaxafityaka Cristo kakoa. Xikabatixatyakehenere hiyeta tehitiya xikaxekasekisakeheta ekakoa xityakekohenere Enore niyatere hiyeta. Hiyaiya, hatyo Enore terota atyo ekasekiheta Cristo. 13 Toahiya ene ekamane akereta xisaonita xawenane kakoa, iniyalahare xománe hiyeta, exahe maisa exaiko nomanere milihisakahare xini xiso hoka. Xakore hoka kalikini atyo Enore ekasekiheta xiso hahotyalita Cristo kakoa. Hoka emaisaheta atyo tyotya iniyalahare wománenai, 14 exahe emaisaheta wikotanenai, tyaonitereharenai exahe aokitereharenai. Mawenekoaretya atyo hatyo wikotanenai, berekotyahene atyalihose xaimaholatyaka hiye hoka. 15 Hakamane atyalihose xaimaholatyaka hiyeta Cristo emaisatya kalorexenae, isekohaliti ewaxiraharenae xoaha niyatere. Hatyo iyatelitinai kakoa olatyoare haotikatita jiyahao akahenere xowaka. 16 Nikare ite hoka maisa xala hare xikanakairiterehare, xiseriterehare, mahateniti ferakene, hisehaliti ferakene, kaimare tyaohetehena, sábado ferakene harenae hiyeta iraehekoahitita xitahi. 17 Tyotya hatyoharenae atyo tyohenere maxakatyahene. Hoka ekaiserehare atyo Cristo. 18 Awatyo hatya kaxawaiyanikisaka aohena, exahe hamaoserala kakoa waiyexehare aokowihena, exahe anjonae kakoa kaihalaharetya aohena, exahe xiyahehare aokowihena hoka awatyo xityakekone. Hatyohare haliti atyo maisa xoare tyomare, ahinityare tyaonita halitinae xahekola akereta ahekoitere hiyeta. 19 Hatyohare haliti atyo maisa Cristo, tyakekohatiyenae hotyali seri koamaniya tyaohetere. Hiyaiya, Cristo atyo eseriha. Iniyatere hiyeta atyo haréti exekaokakikoatyakahare tyaonita, hahotyalita tyaonita, ekaokakakoane hiyeta exahe ihiyetare tyoitere hiyeta, hoka kekoareta Enore ekekoarene aokitere akereta. 20 Koxaka atyo xiwaini Cristo kakoa hoka maisa atyo isekohalitinae iniyalahare waikohekoa kaxaikotyaseharenae anereheta xini xiso. Hatyo hiyeta xoanere hoka motya exe waikohekoa anerenai akereta xisaonita? Xoanere hoka xityakekota exakerehare iraitinae: 21 atyo xotohena exehare”,“Awaira atyo hatyohare xahasahena”,“Awaira atyo hatyoharenae xiwatyalihena”, niterehare? 22 Tyotya hatyohare mahokoanetiterehare atyo etakehare xoalini hare kakoa kahakaka hoka enajikini maniya xololoterehare xaokaka. Hatyohare xaotyakiye atyo halitinae xahekola hiyeta kaotyakene. 23 Aliterexe atyo motya waiyoreha ene, aiyateretyoa tyaonahitaha anjonae haxawaiyeraha kakoa, motya waiyexeharexenae ene tyaonahitaha, haháreha waiye kaxaikoahitaha harenae. Xakore hoka tyotya hatyoharenae atyo maisa xoare tyomare. Maisa atyo wiháre awaiyetitereharenae emaisatyare.

Colossenses 3

1 Koxaka xikaseheta Cristo kakoa xikamane nonitata, xawenane matyotenehare tyaona maheta. Hatyo hiyeta xoalini hare enokoa tyaonitere taita xaohena. Hiyaiya, hatyo nali atyo Cristo tyokita haokahakalakoa Enore fihini maniya. 2 Xahekohena enokoatare tahi taita hoka awa atyo xahekotya ali waikohekoa tyaoniterehare tahi. 3 Koxaka atyo xiwaini hoka xawenane atyo exateroakisakahare tyaonita Cristo kakoa Enore nali. 4 Cristo kakoa atyo wawenane tyaonita hoka haikoahetehena ite kalorexe tyaona maheta hoka nali tehitiya ite xisaonita hoka hatyo akereta waiye xisaona. 5 Hatyo hiyeta xahalakihena ali waikohekoa xawaiyetiterehare tyaonitere xihiye: ohiro watyalisaka, kehaisakiterehare, mahaihaliniti, maiyaseti harenai. Hiyaiya, maiyaseti atyo enore metalahare xema nawenatyaka akerehare. 6 Hatyoharenai hiyeta atyoite masemaxemalaharenai Enore iniyalahare moka. 7 Toahiya ene xisaonita hatyo xawaiyetiterehare aokitere akereta, xawenane ekoamaniya tyaonitere xowaka. 8 Xakore hoka kalikini xahalakihena exeharenai: xehaliti, ohiro maiyasetyaka, irawaniti kaxahekotyakiterehare harenai. Hoka maika maiha ini hekoti iraiti examaikohalinikisare, mahekorenehare hikoita xikanasakota. 9 Waiyehena atyo xamaoseratya kakoa. Koxaka atyo xahalakisa xawenane toahiyere xawenane waiyexe hiyeta, 10 hoka kalikini atyo xawenane waitare xema xisaonita. Hatyo xawenane atyo haliti waitare. Xomasehare Enore ewaitareharetita xiso hatyo akereta xisaona maheta, exahe xawaiyoreheta ekakoa maheta. 11 Hatyo hiyeta maisa majudeuneharenae, judeunae aka. Maisa exaikonomanere milihisakaharenae, maxaikonomanere milihisakaharenae aka. Maisa wakaharenae, xekohasetinae aka. Maisa mamasotyakahare, exahe háxako iraetereharenae aka. Cristo atyo wityotya Wiyekohase. Hatyo atyo tyaonita wityotya wikakoa. 12 Xiso atyo Enore hotyaliharenae. Hatyo atyo awaiyitya xiso hoka aoka xiso haomana. Hiyeta hoka xairakoaneharetya kakoa, haiyaharenae waiye xamoka, ximaxaokowiharetyoanehare, ximehexaikohare xisaona. 13 Maika hatya eharehena xihiye hoka awa xeharehena ihiye. Exahe hatya iniyalahare mohena xiso hoka maika xawaiyehetene. Maika hatya xihinaehare hatya kakoa kirawane kakoita hoka maika maotyanehetene, Xekohaseti maotyanehetehenere iniyalahare xománe akereta. 14 Maika xawaiyitya kakoa kaisere. Hiyaiya, xawaiyetyati atyo tyotya xoalinihare hahotyalita axomokanikijita. 15 Maika Cristo mehexaikohaliti ijitere hiyeta ximehexaikohare xisaona. Hatyo mehexaikohaliti ana atyo Enore kawisa xiso, haterore háre hiye hahotyalita xisaonitere hiyeta. Maika xihalahare Enore kakoa. 16 Hoka maika Jesus niraene waiyexe kaiserehare tyaona ximahiyase hiye. Maika xaotyakisa, exahe xawaiyolinikisa kakoahena haiyanai kakoa tyotya xawaiyorene kakoa. Xiyera salmo, xerati waiyexe, xerati keharere Enore anere. Xiyera Enore ana xihalaharene kakoa. Maika xihalaharehena ekakoa. 17 Hatyo hiyeta maika tyotya xoalini hare xisomehenerehare, xiraehenerehare Xekohaseti Jesus nexare kakoa xisoma, exahe hoka ihiyeta xihalahare Xexe Enore kakoa. 18 Xiso ohironae, xasemaxematya xexanenenae niraine. Cristo koamaniya atyo xisaonita hoka maika nikare xisaona. 19 Xiso exanenenae, xawaiyetya xexanityonae, awa atyo xiyalijinihare exahitaha. 20 Exahe xiso ityaninae hoka xasemaxematya xexe, xityo niraine, waiye xaiminihenahene. Hatyoharenae atyo Enore ana waiyeta. 21 Xiso inityonai, enexenae hoka awa atyo xityaninae xaihalikisa, waiye aliya hoka hatyo hiyeta amaikohareha hawenaneha kakoa. 22 Xiso wakaharenae, xityakeko xiyekohasenae. Xoalini hare nomaka aohena xihiye hoka xisoma. Awa atyo ehaotiha taita xisoma ihalahareha maheta xikakoa. Exahe ehaotyaha, emakanaha hoka waiye xahaka enomanaha. Maika aliterexe xiyaiminira kakoa xaiminisahene, Xekohaseti xaiminijitere hiyeta. 23 Xoalini hare xisomehena hoka maika xihalaharene kakoa xisomene. Exahe halitinae ana xakore xahakita hoka maika motya Enore ana ene xahakita akereta xisoma hatyoharenai. 24 Xotyaxematyaira: Xekohaseti atyo ite bakatya xiso. Hoka kaxekaka ite xomana xoare xamani hakaxaikonehare hotyalinai ana mokita hoka. Hiyaiya, hatyo Xekohaseti ana xahakitere kaiserehare atyo Cristo. 25 Hoka xala xamani atyo ite iniyalahare tyoma hoka bakatyaite hatyo iniyalahare tyomehenere. Hiyaiya, Enore atyo hakakoa mokita tyotya halitinae, maisa atyo xalahare hawareharexe aka enomana.

Colossenses 4

1 Xekohasetinae, maika waiye xamoka xiwakaneharenae, awa atyo xiyalijinihare ihiyeha. Xotyaxematya: xiso tehitiya xikaxekohasexe enokoa nali. 2 Maika xaiyateretyoa xiraexala kakoa. Xiraexahena hoka xirihare xisaona, xihalahare Enore kakoa. 3 Hatyo xowakita tehitiya xiraexahena witahi hoka Enore kahinaetya wiso hoka waiye wiyakaihakatya Cristo metaharene. Hatyohare hiyeta atyo berexo ako notyaonita. 4 Hiyeta hoka xiraexatya nomani hoka waiyekehalaka noxakaihakatya emetaharene akiti kahare halitinae hiye, nohateni kaxaokakehenere akereta. 5 Maika xirihare xisaona matyakekoneharenae kakoa. Exahe xiyakai harenae iraiti ihiyeha xiyaiyehenahene hoka. 6 Xakore hoka maika waiyexe taita xirae, haiyanae ana iraiti waiyetere harenae taita xirae. Maika waiye xekoaxatyahene. 7 Wihinaehare wixiyakawalahare Tíquico ite notahi xakai xihiye. Hatyo atyo hakare, exahe kahinaetita natyo Xekohaseti hatene hiye. 8 Naxikahenene xomana aihalahalinikisa xiso maheta, exahe hoka xakai ali wisaonitere tahi xihiye maheta. 9 Onésimo ite tyoa exema hoka xakaihaha xihiye aliye wisaonitere tahi. Onésimo atyo wihinaehare waiyexe, wixiyakawala, exahe xinekonitare atyo. 10 Aristarco berexo ako tyaonitere nokakoi haxakaisakeheta aoka xihiye. Barnabé ximarene Marcos hoka haxakaisakeheta tehitiya aoka xihiye. Koxaka Marcos tahi xikaxaotyakisaka, nali tyohetehena hoka waiye xamokene maheta. 11 Josué, haliti waiyexe kaxaokakitere, tehitiya haxakaisakeheta aoka xihiye. Exe hanamanae atyo judeunae. Jesus koamaniya hawenaneha mokaha hoka hakahitaha nokakoi Enore ana. Kahare kahinaetyahitaha natyo. 12 Epafras tehitiya haxakaisakeheta aoka xihiye. Xinekonitare atyo, Jesus Cristo wakanehare atyo. Masakare iraexatya minita xomana, kasani Enore kahinaetya xiso hoka xikinatere xisaona ekoamaniya, exahe xawenane kakoa hoka xikekoare maheta, ximemere xisaona Enore aokiterehare xisoma maheta. 13 Noxakaiya hahatene howitiharexe tyomehenere xihiyeta, Laodicéia nali tyaoniterenae hiyeta, Hierápolis nali tyaoniterenae xoaha hiyeta tahi. Hatyo harenae nowaiya. 14 Lucas, Demas xoaha haxakaisakehenahitaha aokaha xihiye. Lucas atyo wiwairatyasehare. 15 Maika xiyakaiheta wiso wihinaeharenae Laodicéia nali tyaoniterenae hiye. Xiyakaiheta wiso Ninfa hiye, exahe tyakekohatiyenae ahohisakoatyakakoiterenae ehanako nali hiye hoka xiyakai wiso. 16 Xakaixarehenere exe babera najikinita, maika xaxikatene tehitiya Laodicéia naliyerenai tyakekohatiyenai ana hoka kakaixaretyaka. Xakaixaretya tehitiya babera kaokehenere xomana Laodicéia nalitare. 17 Maika xirae Arquipo hiye: — Haiyateretyoa hoka waiye hihatene hisoma Xekohaseti isehenere homana. 18 Nokahe kakoa terota naxairatya exe: “Paulo katyawaxita xihiye”. Awaira atyo ximaotyanehena berexoako nawenani. Kasani Enore waiye kaxaiko xiso naokita, eko xoaha.

1 Tessalonicenses 1

1 Natyo Paulo, Silas, Timóteo xoaha kakoa naxairatya exe babera Xekohaseti koamaniya tyaoniterenai ana wenakalati Tessalônica tyaoniterenae ana. Wexe Enore koamaniya, Xekohaseti Jesus Cristo koamaniya xoaha xisaonita. Kasani waiye, ximehexaiko xisaona naokita. 2 Wihalahareta minita Enore kakoa xihiyeta, exahe wotyaxemaita xiso wiraexala kakoa. 3 Wotyaxemaita xiso Wexe Enore haotita: aokitere akereta xisomita xityakekone hiyeta. Xiyawaiyetyakakoane hiyeta kalore xahakita enomana, exahe heko xatyahita Wiyekohase Jesus Cristo xahita. 4 Nohinaeharenae, exe akiti waiyekehalakita womana: Enore awaitita xiso, exahe aoka terota xiso haomana. 5 Hiyaiya, Iraiti Waiyexe wiyakaita xihiye hoka maisa wiraene kakoa taita xini. Enore niyatere exahe Isekohaliti Waiyexe kahinaetya wiso hoka xityakeko kaiserehare iraiti. Wisaohenere xinekoni xowaka wawenane waiyekehalaka xomana hoka hatyo hiyeta tehitiya xityakeko hoka 6 wisaonitere akereta, exahe Xekohaseti nawenane akereta hoka xisaona. Xityakeko iraiti hoka Isekohaliti Waiyexe aihalahalinikisa xiso, iniyalahare xakore matyakekoneharenae mokahitaha xiso hoka. 7 Nikare xisaona hoka tyakekohatiyenai Macedônia koa, Grécia koa nali tyaoniterenae xisaonitere akereta tyaona aokowiha. 8 Xihiyeta Macedônia, Grécia xoaha tyaoniterenae sema Xekohaseti tahi, exahe xityakekone Enore tahi exaorekoatyaha tyotya wenakalatinaekoa. Hiyeta hoka maisaiya xoare maheta wiraehitita. 9 Hoka tyotya hatyo wenakalatikoa tyaoniterenae iraetaha wisoa wiyaiyehenere xiso tahi, exahe xakaihakatyahitaha waiye xamohenere wiso akiti, exahe xahalakihenere xawenane enore metalahare koamaniya hoka Enore aliterexe koamaniya xisaohenere tahi akiti. 10 Exahe xakaihakatyahitaha tehitiya Jesus, Enore ityani haikoahaneheta xiyatyahane enokoata tahi. Hatyo atyo waini hoka Enore ekasekihetene. Hatyo atyo waiyexe aniya moheta wiso iniyalahare tyohetehenere nonitata.

1 Tessalonicenses 2

1 Nohinaeharenai, waiyekehalakita atyo xomana nali wisoa wiyaiyehenere xiso xowakiyere. Hatyo xowaka Iraiti wiyakaihenere atyo katyakekotyaka. 2 Wimakaokenehareta xomana Tessalônica nali, maisa waiye xini wikaxomokaka, exahe wikamokonasetyaka wenakalati Filipos nali. Aiyateretyoahitaha xakore wiyahita hoka Enore atyo iyateliti isa womana hoka Iraiti Waiyexe tyoitere enalitare wiyakaita. 3 Tyotya wiyakaiterenae atyo aliterexe taita wiyakaita xihiye, maisa wamaoseraita xini xiso. Maisa wametakisa maheta xini, maisa waiyalaharetya xawenane maheta xini. 4 Tyotya wiraeterenae Enore aokitere akereta taita wiraeta. Exaokala ximita nikare wisaonita hoka wiyakaita iniraine. Exahe wiso hoka kasani Enore ihalahare wikakoa waokita, maisa halitinai ihahalare wikakoa waokare. Hiyaiya, Enore atyo tyotya wiyahekola kakoa waiyoreta. 5 Hiyaiya, waiyekahalaka xomana wiraehenere: maisa wiraihekoata xini wemaxalotya maheta xiso hoka xityakeko wiraene, exahe maisa wamaoseratya xiso hoka olo kaxekaka womana maheta xini. Enore ana tehitiya hatyoharenae waiyekahalakita. 6 Maisa xoana xowaka haiyanae aexakeritya wiso waokare, maisa xiso, exahe haiyaharenae hekoti hoka. 7 Wiso atyo Cristo niraene kakoarenae hoka kinatyaxaiya wirae xikakoa waokowita hoka kinatyaiyaiya wirae. Xakore hoka xinali wisaonitere xowaka waiye wamokita xiso, hatya ohiro haisani waiye mokitere akereta. 8 Kalore wawaiyetita xiso. Kasani maisa iraiti Enore nalitare taita xini wiyakai xihiye waokowita. Exahiya wikaxaisaka xihiyeta hoka ehekoreya, wiyawaiyera xiso hiyeta. 9 Nohinaeharenai, xotehena! Wisaonitere xinekoni xowaka wahakita kalore, waiyateretyoita. Ferakoa, makiya hoka wahakita winakaira niyahare, maisa wiyakaihenere Iraiti Waiyexe xihiye xowaka haiyanae waxa waokowiye hoka. 10 Xiso atyo wawenane xiyaiya, Enore tehitiya hatyoharenae waiya. Waiyexe, totere, ekaiserehare harenae wisaona xiso tyakekoterenai koni. 11 Wisaonitere xinekoni xowaka waiye wamokita xiso, hatya haliti waiye mokitere haisani akereta. Hatyo harenae akiti waiyekehalakita xomana. 12 Waihalahalinikisa, wemaxalokisa, waotyakisa harenae xiso hoka Enore aokitere akereta xisaona hoka ihalahare xikakoa maheta. Hatyo atyo aoka xiso haomana hoka kawisa xiso xiyane xisaona ewaikoherakoa hoka waiye kaiserehare xisaona ehaliya maheta. 13 Hiyeta hoka wihalahareta minita Enore kakoa xihiyeta. Nali xinekoni wisaonita hoka Enore niraene wiyakai xihiye hoka xasemene hoka xaokene xomana. Maisa halitinai niraene xaokitene hoka Enore niraene terota xaokene. Hoka aliterexe atyo Enore niraene. Hiyaiya, Enore atyo xiso tyakekoterenae koni hakita. 14 Nohinaeharenae, Judéia koa nali tyaoniterenae Jesus Cristo kaxaikoneharenae Enore koamaniya tyaoniterenae kaxomokakitere akereta xikaxomokakita. Judeunai matyakekoneharenae iniyalahare mokahiterene akereta xawenakala tyaoniterenae matyakekoneharenae iniyalahare mokahitaha xiso. 15 Hiyaiya, judeunae atyo aisa Xekohaseti Jesus, exahe iraiti xakaisaseharenae hoka aisaha, hoka iniyalahare mokaha wiso. Hatyohare maisa waiyeta Enore ana. Exahe nikare tyaonaha hoka tyotya haliti nahalakoahare tyaonaha. 16 Kasani maisa Iraiti Waiyexe isekohaliti niyasehareheta tahi wiyakai aokareha majudeuneharenae hiye hoka hatyo hiyeta aeroretyaha minita iniyalahare tyomahitere. Hoka kalikini atyo Enore ehareta ihiyeha hoka kalorite iniyalahare mokahene. 17 Nohinaeharenae, wiyane xonita hakiti hoka kalore wakakawaita xiso, hoka kalore wahekoita xitahi. Exahe waiyateretyoa wiyaiyehitiya xiso maheta. 18 Kasani wiyaiyehitiya xiso waokowita. Natyo, Paulo hekoti kasani nowaiyeheta xiso naokowita. Xakore hoka Ahalakoahaliti talaita wiso. 19 Xiso terota wihalahare xamokita. Wiyekohase Jesus Cristo haikoahetehenere xowaka ite masakare wihalahare xihiyeta heko xikinatere xisaohenere ekoamaniya hiyeta. 20 Aliterexe atyo xiso wiyaokowiharetyoane, wihalaharene xoaha.

1 Tessalonicenses 3

1 Wahehena wimawaiyaneta xiso hoka mahaiya aliyakere watyahahitita hoka wiwawa Atenas nali wisaona hoka 2 wihinaehare Timóteo waxikatya xomana. Hakita tehitiya wikakoa Enore hatene hoka xakaihakaita Iraiti Waiyexe Cristo tahi hoka waxikatene xomana aihalahalinikisa xiso hoka masakare xityakeko maheta, 3 exahe maisa xala hare halakijita hatyakekone iniyalahare xikaxomokakitere hiyeta. Enore xaokalita haiya xowaka nikare wikaxomokakita, hatyoharenae waiyekehalakita xomana. 4 Xinekoni wisaonitere xowaka wiyakai xihiye: “Iniyalahare ite wikaxomokaka”, wexa xihiye hoka nikare wikaxomokaka. 5 Hatyo hiyeta Timóteo naxikatya xomana, maisaiya aliyakere natyahahitita xitahi akiti hoka naxikatene xomana xityakekone tahi nasema naokowi hoka. Xoana xamani hoka Tihanare hasakaharetita xiso emaisatya maheta wihatene xinekoni aokowita hoka. 6 Hatyaoseta Timóteo haikoaheta wenakalati Tessalônica nalita hoka xakai wihiye xityakekone, xiyawaiyetyakakoane tahi xakai wihiye. Xawaiyetitere wiso, kasani xiyaiyeheta wiso xaokowitere, wiso wiyaiyeheta tehitiya xiso waokowitere akereta xakai wihiye. 7 Hiyeta hoka wihalahare xamoka, wasema xitahi hoka. Howitihare tyaonita wawenane, iniyalahare harenae wikaxomokakita xakore hoka xityakekone wasemita hoka wihalahare xamoka, xityakekone aihalahalinikijita wiso. 8 Xisoiya atyo Wiyekohase koamaniya xikinatere xisaonita hoka wihalahare kaiserehare wisaona. 9 Nikare hoka wihalahareta Enore kakoa xihiyeta. Wihalahare Enore haotita xaihalahalinikijitere wiso hiyeta. 10 Wiraexaita ferakoa, makiya harenae waxita Enore, kasani halakisa wiso hoka wisoa wiyaiyeheta xiso hoka xoalini hare wimaxaotyakiraharene xiso kakoa waotyakisa xiso hoka xityakekone exahexe tyaona maheta. 11 Maika Wexe Enore, Wiyekohase Jesus Cristo hoka memere moka waheta maniya hoka wisoa wiyaiyeheta xiso. 12 Maika Xekohaseti kahinaetya xiso hoka masakare xawaiyetya kakoita, exahe tehitiya tyotya halitinae xawaiyetya, kalore wawaiyetitere xiso akereta. 13 Nikare ite aiyatelikisa xiso hoka waiye, iyoma, iniyalahare ximaomanehare wexe Enore nahalakoa xisaona Wiyekohase Jesus Cristo tyohetehenere tyotya haomanerenae kakoa xowaka.

1 Tessalonicenses 4

1 Nohinaeharenae, kalikini atyo wihiyeta waiyekehalaka xomana wenati waiyexe Enore awaiyetitere. Alitere nikare xisaonita. Hiyeta hoka wirae xihiye waotyakisa harenae xiso, Xekohaseti Jesus niraene kakoare wiso hoka. Maika masakare heko nikare xisaona. 2 Xekohaseti Jesus xaokalita waotyakihenere xiso atyo waiyekehalakita xomana. 3 Exakere xisaona aokita Enore: kasani waiye xawenane xamoka ekoamaniya hoka maisa iniyalahare xisoma ohiro kakoa aokare. 4 Maika waiye xamoka xexanityonae, xaiminisahene hare Enore aokitere akereta. 5 Awa atyo Enore koamaniya mawenaneharenae iniyalahare ahekoitere akereta xisaona. 6 Nikare hoka maisa xala hare komaniyaita hahinaehare, exahe maxaiminirita hahinaehare. Koxaka wiyakai xihiye exe akiti xakore hoka kalikini wiyakaihitiyene xihiye: Enore ite iniyalahare moka hatyohare iniyalahare tyomitereharenae. 7 Hiyaiya, Enore haomanere aoka wiso, maisa iniyalahare wisoma maheta xini. Waiyexe taita wisoma maheta. 8 Xala xamaniya exe xaotyakisati maisa awaiyetita hoka maisaiya haliti xini maxawaiyirita. Isekohaliti Waiyexe Enore ijitere xomanaiya atyo maxawaiyirita. 9 Xawaiyetita xihinaehare tyakekohatiyenae. Enore aotyakisa xiso hoka maisaiya xoare maheta hatyo akiti waxairahitita xomana. 10 Xisonae koxaka xawaiyetita tyotya xihinaeharenae Macedônia koa tyaoniterenae. Hoka maika exahexe xawaiyetya kakoa. 11 Maika xaiyateretyoa ximehexaikohare xisaona maheta. Maika xawenane takita xikaxaiko hoka waiye xisaona. Xihatene maniya taita xisaona hoka hatyo xihatene hiyeta xisaona. Koxaka hatyo tahi wirae xihiye. 12 Nikareya xisaona hoka matyakekoneharenae aiminisa xiso, exahe maisaiya xala hare hiye xikahinaetyaka xaokita. 13 Nohinaeharenae, kasani waiyekehalaka xomana koxaka wainihenerenae tahi waokita, maisa xamaikohareta matyakekoneharenae akereta maheta. Matyakekoneharenae atyo kalore amaikoharetaha, motyalaite maisa waiyehenahititahene aowitaha hoka. 14 Waiyekehalakita atyo womana Jesus kamane hoka kaxekasekisakehetehenere. Hoka Jesus haikoahetehenere xowaka ite tyotya tyakekoterenae wainihenerenae ekasekiheta Enore hoka ehaikoakihetahene ekakoa. 15 Xekohaseti aotyakihenere akereta wirae: Xekohaseti haikoahetehenere xowaka ite hekotata wiso haiyaharenae wikasetata hoka maisaiya atyo wiyaneta kamatinae nahitita. 16 Xekohaseti haikoahetehenere enokoata xowaka ite hoka kinatyaxa kawisa, exahe anjo xekohase kawisa kinatyaxa. Enore konetane ite kaemaharehena hoka hatyaoseta ite Xekohaseti exoaheta enokoata hoka ekasekiheta hotohare Cristo tyakeko hoka wainihenerenae. 17 Hatyaoseta ite wiso kasetaterenae kasehetehenerenae kakoa wahalakoatyakakoaheta kaiminiti tyaonitere nali wahalakoatya maheta Xekohaseti enoakiya nali. Nikare ite wisaota mene ekakoa. 18 Hiyeta hoka xaihalahalinikisa kakoa exe iraiti kakoa.

1 Tessalonicenses 5

1 Nohinaeharenae, maisaiya atyo naxairaita, exahe naimenekoita hatyoharenae kaotyakene xomana. 2 Koxaka xasema Xekohaseti haikoahaneheta tahi. Hatyoharenae waiyekehalakita xomana. Haikoaheta maxaimenekotyakahareta, kaiwarexe makiya maxatyahakaharetere ijoitere hatyako akereta. 3 Halitinae ite hatyo xowakehena hoka nehena: — Waiye wimehexaiko wisaonita — nehenahaite hoka hatyaoseta ite eharehena rotita kamawenekoaretyakaha hoka maisaiya aliyakere tekoahitaha. Hatyo xowakehena ite hoka motya ohiro ityani kaweta hoka maisa aliyakere tekoare akereta ite maisa aliyakere tekoahitaha. 4 Xakore hoka maisa atyo makaliroti koni xini xisaonita, nohinaeharenae. Hoka Xekohaseti ite haikoahetehena hoka maisaiya atyo eharehena rotita kaotyakihitita xomana kaiwarexe akereta. 5 Xityotya atyo xaokanatyakalati, ferakoiti anerenae. Maisa atyo makiyere, makaliroti anerenae xini wiso. 6 Hiyeta hoka maisaiya wisemakitere akereta wisaonita wawenane kakoa haiyaharenae akereta. Maika heko wikaosetere akereta wisaonita hoka waiye wikaxaikoawita. 7 Hiyaiya, makiya tyotya nemakahitaha, makiya tehitiya hekahitaha. 8 Hoka wiso atyo ferakoare hoka hatyo hiyeta maika wikaxaikoawi. Hoka tyakekoti, xawaiyetyati xoaha kakoa ite wimemere wisaohena tikolaliti talala akereta watalatya maheta witikolali. Exahe hoka wiyatyahane waiyexe maniya mohetehenere wiso ite seriti talala akereta talatya wiso. 9 Hiyaiya, Enore atyo haomanere aoka wiso maisa iniyalahare moka maheta xini wiso omati iniyalahare nahalakoa. Wikaiyakeheta maheta atyo Wiyekohase Jesus Cristo hiyeta. 10 Hiyaiya, Cristo atyo waini womana hoka wisaona ehaliya maheta, tyohetehenere xowaka ite wikasetata xamani, xoana koxaka xamani wiwaini. 11 Hatyo hiyeta xaihalahalinikisa kakoa, xakahinaetya kakoa kalikini xisaonitere akereta. 12 Nohinaeharenae, Xekohaseti axikatya haiyaharenae xinekoni kahinaetyaha, aotyakisaha maheta xiso. Maika xaiminisa hatyo hakiterenae xinekoni. 13 Waiye xamoka hatyo hakiterenae xinekoni. Xaiminisahene, exahe xawaiyetyahene hatyo ehateneha hiyeta. Maika ximehexaikohare xisaona haiyanae kakoa. 14 Xasemehena: Xaotyakisa maxahalitikarenae xiyatere kakoa. Xaihalahalinikisa amaikohareterenae. Xakahinaetya inira tyakekoterenai. Maika ximamaxaharenehare xisaona tyotya halitinai kakoa. 15 Maika xirihare hoka maisa xala hare emaisahitita iniyalahare, iniyalahare kakoa. Waiye xamoka kakoa, exahe hoka tyotya halitinai hoka waiye xamoka. 16 Maika xihalahareta mene, 17 exahe xiraexata mene. 18 Maika exahe xoana xamani xisaonita hoka xihalahareta mene Enore kakoa. Haxawalita atyo xawenane tyaonita Jesus Cristo kakoa hoka nikare xisaona aokita Enore. 19 Awa atyo xahowitihalikisa Isekohaliti Waiyexe hatene. 20 Awa atyo Enore niraene xakaisase xakaihena xihiye hoka xikoexahalisene. 21 Maika tyotya xoalini hare akiti waiye xahekotya hoka waiyexe xema taita xisaona. 22 Hoka tyotya xoalini hare maisa waiyexe hoka awa xaokene. 23 Maika Enore mehexaikohaliti ijitere womana xawenane waiyexe maniya taita moka. Maika xisekohare, xíyawahare, xiháre harenae waiye kaxaiko iniyalahare nonitata Wiyekohase Jesus Cristo haikoahaneheta kijiya. 24 Kawihenere xiso ite nikare tyoma, maisaiya maotyaneta xiso. 25 Nohinaeharenae, maika xiraexaita tehitiya womana. 26 Xikatyawaxehena wihinaeharenae Cristo koamaniya tyaoniterenae hiye hoka xasohitanakolisahene. 27 Enore xaokalita nomita xihiye: Maika exe babera kakaexaretyaka tyotya tyakekohenerenae ana. 28 Maika Wiyekohase Jesus Cristo waiye kaxaikota xiso, eko xoaha.

2 Tessalonicenses 1

1 Natyo Paulo, Silas, Timóteo xoaha kakoa naxairatya exe babera Xekohaseti koamaniya tyaoniterenai ana wenakalati Tessalônica tyaoniterenae ana. Wexe Enore koamaniya, Xekohaseti Jesus Cristo koamaniya xoaha xisaonita. 2 Kasani waiye ximehexaikohare xisaona Wexe Enore hiyeta, Xekohaseti Jesus Cristo hiyeta waokita. 3 Nohinaeharenae, wihalahareta menita Enore kakoa xihiyeta, xityakekone kekoaretere, exahe xiyawaiyetyakakoane tehitiya hoka kekoaretere hiyeta. 4 Hiyeta hoka waokowiharetyoita xikakoa Enore tyakekoterenae hotyalinae koni. Waokowiharetyoita xikakoa, ximamaxaharenehareta xisaonitere, exahe xityakekone hiyeta. Matyakekoneharenae iniyalahare xakore mokahitaha xiso, exahe kirakoane xakore xikaxomokakita hoka. 5 Nikare xikaxomokakita hoka ehekore Enore iniyalahare moka aokowita iniyalahare nomaseharenai. Iniyalahare xikaxomokakita xawenane ekoamaniya hiyeta hoka ewaikoherakoa xetarenae terota atyo xiso. 6 Enore ite waiyexe taita tyoma hoka iniyalahare mokiterenae xiso ite iniyalahare moka. 7 Xekohaseti Jesus haikoahetehenere enokoata anjonai kinaterexenae kakoa xowaka. Hatyo xowaka tehitiyaite xikawinihena, exahe wiso iniyalahare wikaxomokakiterenae tehitiya hoka. 8 Irikati kakoa ite haikoaheta hoka iniyalahare mohena Enore koamaniya mawenaneharenae, matyakekoneharenae, masemaxemalaharenae Iraiti Waiyexe Wiyekohase Jesus tahi. 9 Kalore ite iniyalahare kaxomokakaha matyotenehare, kamawenekoaretyakaha maheta. Exahe haware ite Xekohaseti nonitata, exahe iniyatere waiyexe nonitata hoka kaxomokakaha. 10 Hatyo xowaka ite nikare tyaona tyohetehenere xowaka. Hoka ekoamaniya tyaoniterenae ite ihalahareha ekakoa, exahe aiminisahenite tyotya tyakekohenerenenai. Hatyo xowaka ite xiso tehitiya enekoniha xisaonita iraiti wiyakaihenere xihiye hoka xityakekohenere hiyeta. 11 Hatyo hiyeta heko wiraexaita xomana. Wenorexa atyo aoka xiso haomana waitare wenati maniya xisaona maheta hoka waxita hoka kahinaetya xiso aokitere akereta xisaona maheta. Hatyo hiyeta waxita tehitiya kasani kahinaetya xiso hoka tyotya xoalini hare waiyexe xisoma xaokowitere xisoma xamematya xityakekone kakoa waokita. 12 Nikare ite hoka Wiyekohase Jesus kaxaiminisaka xihiyeta. Xiso tehitiya ite hoka xikaxaiminisaka ihiyeta, Wiyekohase Jesus Cristo nawaiyexehare, wEnorexa nawaiyexehare hiyeta.

2 Tessalonicenses 2

1 Nohinaeharenae, Wiyekohase Jesus Cristo tyoaneneheta, exahe wiyahohisakakoatyoane ekakoa akiti wirae xikakoa: 2 Awa atyo xiyahekola xexawareharetya haxerore, exahe hoka awa atyo ximawaiyehare haiyaharenae: “Koxaka Xekohaseti haikoaheta”, nehena hoka. Xoana iraiti semasehare xamani, xoana Iraiti Waiyexe xakaisasehare xamani iraehena, xoana wiyairala xamani aohena hoka awa atyo xityakeko. 3 Awa atyo nikare maoserahena xiso hoka xityakekohena. Hiyaiya, Xekohaseti kaokeneheta nahititaite halitinae kahalakoahare Enore kakoa hoka Iniyalahare Nomasehare aokahitere kaotyaka. Hatyo haliti atyo irikati mawakenehare koni xetare terota. 4 Tyotya Enore kaxaokakiterehare nahalakoahare ite tyaona, exahe xoalini hare Enore anere kaxaokakiterehare nahalakoahare ite tyaona. Tyotya xoalini hare xahehare ite tyaona aokowi hoka xane isoa Enore hanako hoka Enore aokowihena. 5 Xoana maisa xotyare? Tyotya hatyoharenae noxakai xihiye notyaonitatere xihaliya xowaka. 6 Xakore hoka xoalini hare talaitene hoka maisa kalini aliyakere kaotyakere hoka hatyohare waiyekehalakita xomana. Hoka ekaotyakene xowakaite hatyo Iniyalahare Nomasehare kaotyakehena. 7 Hoka Metaharexe Iniyalahare aokahitere koxaka kaotyakehena. Xakore hoka kaotyaka aokowitere ite kaotyaka, kakikisaka hotohare ite haware hatyo talaiterene hoka. 8 Hatyaoseta ite Iniyalahare Nomasehare kaotyakehena hoka Xekohaseti Jesus haiyatere kakoa haikoahetehenere xowaka ite haxaohomane kakoa ite aisene, exahe mawenekoaretene ite haxaokanala kakoa. 9 Iniyalahare Nomasehare ite kaotyaka Ahalakoahaliti niyatere kakoa hoka tyotya xoalini hare mawaiyakahare tyomehena katyakekotyaka maheta. Maoseratya ite halitinae tyaonaha ekoamaniya maheta. 10 Tyotya xoalini hare iniyalahare kakoa ite maoserahena halitinae irikati mawakenehare xetarenai. Hoka wainiha ite, maisa atyo tyakekoahitaha, exahe awaiyetyahitaha Iraiti Waiyexe iniyalahare nonitata niyasehareheta hoka. 11 Hatyo hiyeta Enore halakisahene, maoserare aeroretyoa ihiyeha hoka maoserare tyakekoha maheta. 12 Hatyo harenae hiyeta ite tyotya Iraiti Waiyexe matyakekoneharenae, exahe maoseratyati xema taita tyaonitereharenae mawenekoaretyaka aoka Enore. 13 Nohinaeharenae, wihalahareta menita Enore kakoa xihiyeta, Xekohaseti awaiyetita xiso hoka. Hiyaiya, xiso hotohare Enore aoka haomana Isekohaliti Waiyexe niyatere hiyeta, exahe hoka Iraiti Waiyexe xityakekone hiyeta. Nikare tyoma ekaxaikone hotyalihare xisaona maheta. 14 Enore aoka xiso haomana nikare xisaona maheta, wiyakaihenere Iraiti Waiyexe xihiye hiyeta hoka xiyane xikaoka Wiyekohase Jesus Cristo waikohera waiyexe nali maheta. 15 Hiyeta hoka nohinaeharenae, maika xikinatere xisaona Xekohaseti koamaniya, exahe heko iraiti wiyakaihenere waxairahenere xomana xotyaxematya. 16 Wiyekohase Jesus Cristo awaiyitita wiso, Wexe Enore hoka awaiyetita wiso. Hoka hawaiyexehare hiyeta mamairanehaliti matyotenehare isa womana, exahe hoka heko wikinatere watyaha exahita maheta. 17 Kasani Xekohaseti Jesus, Wexe Enore aihalanalinikisa xiso waowita, exahe kahinaetya xiso hoka waiyexe taita xirae, xisoma taita.

2 Tessalonicenses 3

1 Imiyanehena nohinaeharenae, maika xiraexaita womana, hoka haxeroreta Iraiti Waiyexe xaorekoa hoka aokahene haomana xiso xaohenerene xomana akereta. 2 Maika xiraexatya tehitiya hoka Enore kaxaiko wiso mawaiyexeharexenae, xalijiniharexenae nonitata. Hiyaiya, maisa tyotya halitinae tyakekore Iraiti. 3 Xakore hoka Xekohaseti atyoite maisa maotyaneta wiso. Aiyatelikisa ite xiso, exahe Tihanare nonitata ite kaxaiko xiso. 4 Enore hiyeta wityakekota xiso. Kala waokitere akereta xisaonita, exahe hoka nikare ite heko xisoma. 5 Maika Xekohaseti kahinaetya xiso hoka xawaiyetya Enore, exahe hoka ximamaxaharenehareta xatyaha wenati waiyexe Cristo kakoa xahita. 6 Nohinaeharenae, Xekohaseti nexare kakoa waxikatya: haiyaharenai wihinaeharenae maxahalitikarenae akereta, exahe maisa semaxematya aokowiyeha wiyaotyakira wahalakihenere xomana. Maika xakikisoaheta enonitaha. 7 Xawaiyoreta xawenane kakoa. Maika wawenane akereta xisaona. Hiyaiya, maisa maxahalitikare akereta xini wisaonitere xinekoni xowaka. 8 Maisa xoare maxaimanehareta wikaoxekarere. Wahakita wihatene hiye winakaira niyahare, maisa wimaxahareta. Haiya xowaka wikirahareta wihatene hiyeta. Wahakita wihatene makiya, ferakoa xoaha, waiye aliya hoka xiso wihinaeharenae nakaira wamiyatya waokita hoka. 9 Aliterexe atyo wawaiye kahinaetyaka. Xakore atyo hoka maisa atyo xoare waxare, kasani wisaonitere akereta xisaona waokita hoka. 10 Nali wisaonitatere xihaliya xowaka exakere waotyakisa xiso: “Xala xamani atyo maisa haka aokowiye hoka maisaiya atyo kanakairita”. 11 Wasema haiyaharenae maxahalitikare akereta tyaonitere xinekoni hoka hatyo hiyeta nikareta wiso. Maisa xakore xoare tyomare hoka xane hahinaeharenae nawenane watyalitata. 12 Xekohaseti Jesus Cristo xaokalita wirae, heko waiyateretyoa hatyo halitinae kakoa, kasani waiye tyaonaha, exahe hakaha hoka kanakairaha hahateneha hiyeta waokita. 13 Xakore hoka, nohinaeharenai, awa atyo waiyexe xománe kakoa ximaxaharehena. 14 Exahe xala xamani maisa tyakeko aokowita exe iraiti waxikaitere xomana hoka hatyo hiyeta waiye xiyaiyahena. Waiye xiyaiyene hoka xakikisoa enonita haihare maheta. 15 Xakore hoka awa atyo xahalakoahare akereta xamokene. Maika xaotyakisene xihinaehare akereta. 16 Maika Xekohaseti mehexaikohaliti kakoa tyaonitere mehexaikohaliti isa xomana tyotyaki ferakene, exahe aliyakere xamani xisaonita hoka. Kasani Xekohaseti tyaona xityotya xikakoa naokita. 17 Nokahe kakoa naxairatya exe: Paulo jinakala. Exakere naxairatita tyotya noxairalinae baberanekoa, exakere naxairaita. 18 Maika Wiyekohase Jesus Cristo kaxaiko xiso, eko xoaha.

1 Timóteo 1

1 Natyo Paulo, Jesus Cristo niraene kakoare wiyasehareheta Enore xaokala xema, watyahitere Wiyekohase Jesus Cristo xaokala xema hoka 2 naxairatya exe babera homana, Timóteo. Nityani hisaona Jesus Cristo koamaniya hisaohenere hiyeta. Maika Wexe Enore, Wiyekohase Jesus Cristo waiye moka hiso, airakoaneharetya hiso, exahe hoka himehexaikohare moka. 3 Noxanihenere Macedônia koa nali xowaka naxa hiso hoka Éfeso nali hisaona naokita. Nali haiyaharenae iraiti hawarehare kakoa aotyakijita. Maika hirae ekakoaha hoka halakisaha haxaotyakiraha hatyohare kakoa. 4 Maika hirae ihiyeha hoka hatyo xakaihakeretere tahi, toahiyereharenae nexare xoaha tahi kaexaretyahitereha halakisaha. Hatyoharenae hiyeta halitinae iraihekoatyahitataha. Nikare tyaonahitaha hoka maisa atyo Enore xahekola tyakekoti hiyeta waiyekehalakitere akereta xini. 5 Exe xaotyakisati atyo aeroretya maheta xawaiyityati waiyexe mahiyaseti akota tyoitere, tyakoiyahaliti waiyexeta tyoitere, tyakekoti aliterexeta tyoitere. 6 Haiyaharenae halakisa exeharenae hoka maisa xoare tyomare, iraehekoatyahitataha. 7 Kasani Enore Xaotyakiraho kakoa xakore aotyakisa aokowitaha hoka maisa waiyorexeha, maisa waiyekehalakere enomanaha, exahe iraetereha hatyakekoneha kakoa hoka maisa waiyekehalakere enomanaha. 8 Xaotyakiyaho atyo waiye, aokitere akeretaiya atyo kaomaka hoka ehekore. Hatyohare waiyekehalakita womana. 9 Xaotyakiyaho atyo maisa haliti waiyexenae anere xini. Xalijiniharexenai, iniyalahare nomaseharenae, masemaxemalaharenae, Enore maniya mawenaneharenae, maxaiminiraharenae, matyakekoneharenae anere atyo. Aijitere hanexe, hanityo, haliti faharenae anere tehitiya. 10 Exahe hoka ohiroarexenae, enatyalolonae, haenane hatya kakoa ohiro akere tyaoniterenae anere. Maoseratyaliyenae, iraesetatere harenae anere. Kirakahare betetyaka akere kolatyaha haliti hoka betetitere harenae anere. Emetalahare xakaitere, xoaliniharetere iniyalahare tyomahitere hoka Enore niraene mahokoanetitereharenae anere tehitiya atyo kaomaka. 11 Exe xaotyakisati atyo Iraiti Waiyexe isa nomani Enore hoka noxakai aohenere. Enore kinaterexe waiyexe nalitare. 12 Nihalahare Wiyekohase Jesus Cristo kakoa. Iyateliti isa nomani hoka notyomehenere nohateni hiyeta, exahe hoka tyakeko natyo hoka aoka natyo hoka nohateni notyomehenere hiyeta. 13 Nikare tyoma, toahiya xakore iniyalahare niraeta etahi, iniyalahare namokitene xoaha hoka. Nokirawanetene harenae xakore hoka Enore airakoaneharetya natyo. Maisa notyakekorene hoka hatyo hiyeta maisa waiyekehalakere nomani notyomitereharenae. 14 Xakore hoka Wiyekohase kalore hawaiyexehare hiyeta, tyakekoti, xawaiyetyati isa nomani Jesus Cristo koamaniya nawenatyaka hiyeta. 15 Exe xaotyakiye atyo aliterexe, hoka maika katyakekotyaka, kaxaokaka waiyexe xahekore kakoa: Jesus Cristo tyoa halitinae koni hoka iniyalahare nomaseharenae waiyexe maniya moheta maheta. Natyo ene atyo masakare iniyalahare nomasehare, 16 xakore hoka hatyo hiyeta Enore airakoaneharetya natyo, Jesus Cristo hamaholawakene nokakoi hotikisa maheta. Exehare atyo ite jikiniti tyakekohenerenae waiyehena hoka ihiyeta tyakekohena hoka wenati matyotenehare ite enawenaneha tyaona. 17 Maika Xekohaseti matyotenehare, makamanehare, mawaiyakahare, haterore Enore kaxaiminisaka, exahe hoka kaihalaharetyaketa mene ekakoa naoka xoaha. 18 Naokitere akereta hisaona naoka, haré Timóteo. Koxaka atyo toahiyita nikare kairaetyaka hitahi. Maika exe iraiti kakoa haiyateretyoa Xekohaseti koamaniya. 19 Maika heko hityakeko, waiye maniya taita hahekotya. Haiyaharenae atyo maisa haxahekola waiyexe xema tyaonare hoka hatyo hiyeta ityakekoneha mawenekoareta. 20 Enekoniha Himeneu, Alexandre xoaha. Ahalakoahaliti niyatere ana nahalakisahene, kaxaotyakisaka hoka maisa Enore tahi iniyalahare iraehenahititaha maheta.

1 Timóteo 2

1 Exakere hotohare: Maika iraexatyati, xaxati harenae kaomaka ihalahaliti Enore kakoa, tyotya halitinae tahi. 2 Maika kalorexenae xekohasetinae tahi xiraexatya hoka waiyoreha maheta hoka waiye, wimehexaiko wisaona. Hoka tyotya xoalini hare Enore aokitere akere waiyexe taita wisoma. 3 Hatyo harenae atyo waiye. Enore waiyexe maniya mohetehenere wiso ana atyo hatyo harenae waiyeta. 4 Kasani tyotyaha iniyalahare nonitata kaiyakehetaha hoka waiyexe maniya kaxomokahetaha hoka waiyexe, aliterexe waiyekehalaka enomanaha aokita. 5 Hiyaiya, haterore atyo Enore. Haterore haliti hoka Enore koamaniya mokita halitinae. Hatyo haliti atyo Cristo Jesus. 6 Hatyota isoawi waini maheta hoka tyotya halitinae waiyexe maniya moheta maheta. Enore xaimenekola aoseta kaxekaka, hotikisa maheta Enore xahekola. Kasani tyotyaha waiyexe maniya tyaohetaha aokita hoka. 7 Nokaxaxikatyaki iraiti kakoare hoka majudeuneharenae naotyakisa, hoka Iraiti Waiyexe, tyakekoti aliterexe hoka noxakai maheta. Maisa namaoseraita xini, aliterexe niraeta. 8 Hiyeta hoka exakere kaomaka naoka: Maika wenakalati nihatyaka tyaoniterenae iraexahenaha Enore hiye hoka hakanonaeha ainakisaha iniyalahare hamaomaneharetaha, exahe hoka hamaxalijiniharenetaha. 9 Maika ohironae tehitiya irihalo tyaona hoka waiye hamaxaokowihalotyoane kakoa kaimatyoaha hoka waiye ahekotyaha hawenaneha kakoa. Exahe hoka maisa masakare waiye tilikoaha harenae, maisa xoare maheta mokahitaha netati, pérola, ouro, exahe hoka imiti masakare karore ako hoka isoahitaha. 10 Waiyexe taitaiya tyomaha hoka katyakekotyakaha, aliterexe waiyexe xema tyaonahitaha nerekati maheta. 11 Maika ohironae mema tyaonaha haxaiminiraha kakoa. 12 Kasani ohironae maisa enanae aotyakisa, wakatya hare naokare. Maika mema tyaonaha. 13 Hiyaiya, Adão hotohare kaomaka, hatyo najikinita Eva kaomaka. 14 Maisa Adão xini kamaoseratyaka. Hoka ohiro atyo kamaoseratyaka hoka maisa Enore aokitere akereta tyaonita. 15 Xakore hoka ohiro ite xoima kaisanihena hoka iniyalahare nonita kaiyakeheta, hekoiya tyakeko, waiyexe maniya taita tyaonita, irihalo tyaonita, awaiyetita haiyanae hare hoka.

1 Timóteo 3

1 Exe xaotyakiye aliterexe: Xala xamani tyakekohatiyenae kaxaikotyase tyaona aokowita hoka haka aokowi waiyexe hateniti. 2 Maika exakerexe tyakekohatiyenae kaxaikotyase: haliti iniyalahare maomanehare waiyexe, hatita yanityore, maxaokowiharetyoanehare, waiye kaxaikoawitere, waiyore aotyakijitere, maxeharenehare, haliti kaokehena hoka waiye mokiterehare. 3 Kawexere maeranehare, maxalijiniharenehare, waiye iraeterehare, mehexaiko tyaonitere, xiyehaliti kalore haomana maxaokalahare, olo kalore maxaokalahare. 4 Waiye haisani, haiyanityo xoaha kakoa tyaonitere, exahe hoka ityaninae tyakekotene haxaiminiraha kakoa. 5 Hiyaiya, xala xamaniya maisa haiyanityo, haisani hekoti waiyore kaxaikore, hoka aliyakereya tyakekohatiyenae kaxaikohena? 6 Waitare Cristo koamaniya tyaohenereya maisa aliyakere tyakekohatiyenae kaxaikotyase tyaonita. Waiya aokowiharetyoa hoka Tihanare akereta kamatyakekotyaka. 7 Exahe hoka matyakekoneharenae aiminisene, waiya aliya hoka kamatyakekotyaka hoka kairaeharetyaka hoka Tihanare maoserala xema tyaona. 8 Nikare tehitiya tyakekohatiyenae kahinaetyaseharenae hoka waiye, mamaoseralahareha. Maisa kaloxa vinhoxa terahitaha, exahe hoka xiyehaliti, olo hare maisa kahare aokahitaha haomanaha. 9 Hekoiya waiye ahekotyaha, exahe hatyakekoneha xema taita tyaonaha. 10 Maika kahasakaharetyakaha hotohare. Hatyo kakoaiya jiyaha hoka tyakekohatiyenae kahinaetyase tyaonaha. 11 Tyakekohatiyenae kahinaetyase exanityo tehitiyaiya waiyexehalo, maisa iraesexe. Maxaokowihalotyoanehalo, waiyexehaloiya tyotya xoalini hare hiye. 12 Tyakekohatiyenae kahinaetyasehareya atyo hatita yanityore, waiye kaxaiko haisaninae, haiyanityo hare. 13 Hatyohare hahatene waiye tyomahitereharenae atyo katyakekotyakita hoka waiyore mamairanehare irae ahitaha Jesus Cristo hatyakekoneha tahi. 14 Exeharenae naxairaita homana, hoka kasani haxeroreta notyoa nowaiyeheta hiso naokowita. 15 Nohowitihareya hoka exe babera hiyeta waiyekehalaka homana Enore hanako wawenane tahi. (Tyakekohatiyenae xaokaka Enore hana nita.) Hatyo atyo Enore makamanehare hana. Tyakekohatiyenae atyo aiyatelikijita Iraiti Waiyexe. 16 Alitere atyo Enore xaotyakiraho maisa mahowitihare xini: Kaotyaka haliti akereta, Enore Nisekohare atyo haliti waiyexe aokene. Anjonae hoka waiyene. Kaxakaisaka etahi haliti hotyalinae koni hoka kahare tyakekoahene. Exahe hoka kakolatyaka enokoa xeta.

1 Timóteo 4

1 Enore Nisekohare waiyekehalaka irae: Miyanitiye xowakehena ite hoka haiyaharenae halakisa hatyakekone. Hoka isekohaliti maoseratyaliyenae ite tyakekohenaha, exahe ite Tihanare xaotyakira hoka tyakekohenaha. 2 Exe xaotyakiye atyo matyakekoneharenae, maoseratyaliyenae ta tyoita. Exahekolaha atyo ekamane akereta. Motya kamatiherahi watyahiro keralihenahenene hoka maisa kehexene akereta atyo. 3 Exe halitinae atyo aotyakisahitaha hoka mahokoanetyahitaha wenakakoati, exahe haiyaharenae nakairati manakairatyakene aokahitaha. Xakore hoka Enore atyo exe kakanakairatyakere tyoma kakanakairatyaka maheta tyakekoterenenae, iraiti waiyexe xema tyaoniterenae hiyeta. Maika xikanakairehenere nahitita xiraexatya xihalaharene kakoa. 4 Hiyaiya, tyotya Enore tyomehenerenae atyo waiyexe taita. Hiyeta hoka maisaiya aliyakere maxawaiyetyakita. Maika iraexatyati ihalahaliniti kakoa kaxaokaka tyotya hatyoharenae. 5 Hiyaiya, Enore niraene, iraexatyati xoaha hiyeta tyotya hatyoharenae waiye kaokita Enore ana. 6 Exe kakoaiya haotyakisa wihinaeharenae tyakekohatiyenae hoka Jesus Cristo wakanehare waiyexe hisaona, haotyakisahene iraiti waiyexe, tyakekoti xema hisaonitere kakoa hoka. 7 Awa atyo haiyaharenae xakaihakatyahitatere ewaxirahare, hatyaharetere xema hisaona. Cristo koamaniya hawenane kakoa haiyateretyoa hoka kekoare. Heko hahasakoawi Cristo koamaniya hawenane kakoa. 8 Haiyanae hasakoawiti atyo alitere waiye xakore hoka Enore koamaniya hasakoawisaka atyo masakere waiye. Hatyo hiyeta atyo wenati waiyexe kaotyakita, kalikini exahe haxowaka hoka. 9 Exe xaotyakiye atyo aliterexe, maika katyakekotyaka, exahe kaxaokaka ihalahaliniti kakoa. 10 Hiyeta hoka waiyateretyoa, wahakita kahare. Enore xahita watyahita. Hatyo atyo makamanehare, tyotya halitinae niyasehareheta, tyakekohenerenae masakare waiyexe maniya xomokasehareheta xoaha. 11 Exeharenae kakoa haotyakisa, hiyakai xoaha.“Exe hare xema xisaona”, hexa ihiyeha. 12 Awa atyo haiyanae matyakekohena hiso, hiyoimahalitini hiyeta. Xakore hoka maika hawenane waiyexe hahotikisa tyakekohatiyenae ana: iraiti, xawaiyetyati, tyakekoti, waiyexe wenati hiyeta. 13 Maika nokaokini kijiya hakaexaretya halitinae haotita Iraiti Waiyexe nanekoa kaxairatyakehenere hoka hiyakaihakatya Cristo koamaniya nawenatyaka akiti, exahe Cristo xaotyakira kakoa haotyakisa. 14 Awa himaotyane toahiya xowaka tyakekohatiyenae kaxaikotyasenae mokaha hakaheha hiseri heno hoka iraexatyaha hitahi hoka iyateliti Enore isa homana hoka Xekohaseti ana hahaka maheta. 15 Maika hahekotya exeharenae hiye hoka hatyo xema maniya taita hisaohena hoka hawénane waiyexe kekoarene tyotya halitinae waiya. 16 Hirihare hawénane kakoa exahe hiyaotyakira kakoa hoka. Heko nikare hisoma, nikareya hoka waiyexe maniya hamokoawi, exahe semiterenae hoka waiyexe maniya hamoka.

1 Timóteo 5

1 Awa atyo inityohaliti hiwatyalihena hoka kinatyaxa hiraehena ekakoa. Hiraehena ekakoa hoka hexe kakoa hiraetere akereta hirae ekakoa. Nikare hiwatyalihena xoimahalitinae hoka haxenane, hiximarene kakoa hiraetere akereta hirae ekakoaha. 2 Inityohalotinae kakoa hiraehena hoka hityo kakoa hiraetere akereta hirae. Xoimahalotinae kakoa hiraehena hoka hahahalonae kakoa hiraetere akereta hirae, awa atyo iniyalahare hahekotya ekakoaha. 3 Wainiyaneneronae mahinaehalohalonae hoka hakahinaetyahene. 4 Xakore hoka wainiyaneneronaiya atyo kaisaniye, kajiyetexe hoka hatyonaiya atyo kahinaetene. Irihareya kahinaetyahitaha hanityo, hasero xoaha hoka ehekoreya. Nikareya hoka bakahenahitaha hanexenaeha, hanityonaeha, hatyokoenaeha aenaehenaherene katyahe. Enore atyo awaiyetita hatyoharenae. 5 Wainiyaneneroiya hawawahalo kaiserehare tyaonitere atyo, maisa xala hare kahinaetyare hoka Enore kahinaerene atyahita, hoka iraexaita ferakoa, makiya xoaha Enore kahinaetene maheta. 6 Xakore hoka wainiyaneneroiya hakéhalahalone maniya taita tyaona hoka ekamane atyo tyaonita, kaseta xakore hoka. 7 Timóteo, maika noxaotyakiri akereta hirae ihiyeha hoka waiyexe maniya taita tyaonaha hoka maisa xoare kaxawatyakita ehenoaha. 8 Hoka xala xamaniya maisa hahinaehare kahinaetita, exahe hanityo, hanexe hoka hatyo atyo matyakekoneta. Hatya matyakekonehare nawenane xahexe atyo tyaonita. 9 Maika wainiyaneneronae nexalo kaxomokakiterekoa 60 wanonexe xahexenae nexalo, exahe hakirore kaiyanenehenolo nexalo taita kaxomokaka. 10 Xoalini hare waiyexe ohiro nómane kawaiyakitere, haisaninae waiye aenaehenere, Enore koamaniya tyaoniterenae kiji tihitere, hatya kaokehena hoka hahanako waiye mokitere, haiyanae ana xoalini hare howitiharetere hiye kahinaetitere, exahe tyotya xoalini hare waiyexe taita tyomitalohalo nexalo taita atyoite kaxomokaka baberane koa. 11 Hoka awa atyo wainiyaneneronae xoimahalotitaterenae nexalo hamoka. Hiyaiya, haxahekola hiyetaiya kaiyanene aokowihena hoka halakisa Cristo koamaniya nawenatyaka. 12 Nikareya hoka maisa hetati iraetereha akereta tyomahitaha hoka maisaiya ehekoreta. 13 Exe tehitiya: Tyaonakoatyahitaha, tonakoatyahitaha hatinae nihatyaka, maisa xoare hekoti tyomareha. Iraesahitaha, haiyanae nawenane watyalyahitaha. Mairaetyakahare mahetare ene irai ahitaha. 14 Hiyeta hoka kasani xoimahaloti wainiyaneneronae kaiyaneneheta, kaisaniheta hoka kaxaiko haisaninae, exahe hahanaha hare naowita. Nikareya hoka wahalakoaharenae maisa iniyalahare iraetaha witahi. 15 Hiyaiya, koxaka haiyahalonae wainiyaneneronae halakisaha hatyakekoneha Cristo hoka Ahalakoahaliti koamaniya tyaonaha. 16 Maika hatya tyakekohatiye hinaehalo wainiyanenero hoka kahinaetene. Awa atyo tyotya tyakekohatiyenae kahinaetyahene aoka, waiya aliya hoka howitihare enomanaha. Hawawahalonae tyaoniterenae atyo ite tyakekohatiyenae kahinaehena. 17 Tyakekohatiyenae kaxaikotyase waiye hakiterenae atyo waiye kabakatyakita. Iraiti Waiyexe xakaiterenae, aotyakijiterenae terota atyo waiye kabakatyakita. 18 Hiyaiya, exakerexe atyo nexa Iraiti Waiyexe: “Awa atyo bowi kanase xolatya, tyahakita trigo kase hoka”. Nihitiya: Hatenitiye hakita hoka waiye bakatyaka. 19 Awa atyo kairaeharetyakehena tyakekohatiyenae kaxaikotyase hoka kasemaxematyaka. Hoka hinama, hanamaiya atyo irae hoka katyakekotyaka. 20 Iniyalahare tyomehenerenae haotikatita hiwatyali hoka haiyanae tehitiya mairaha hoka maisa nikare tyomahita. 21 Enore, Jesus Cristo, anjonae waiyexenae haotita heko niraeta: maika tyotya xoalini hare hisomehena hoka exe xaotyakisatinae hityakeko. Tyotya halitinae, exahe tyakekohatiyenae kaxaikotyase, exahe hihinaeharetere hoka hakakoa hamokahene. 22 Awa atyo hikaholawaka hikahe hiyomokala kakoa hatya seri heno Enore hatene haka maheta. Awa atyo haiyaharenae tyomehena iniyalahare hoka hakahinaetene. Waiye hikaxaikoawi. 23 Awa atyo one taita hisera, vinhoxa tehitiya ininae hisera hoka hityako kawetere makaheheta. Hiyaiya, kahalikihena hihokakita. 24 Haiyanae iniyalahare tyomehena hoka kawaiyakita rota, iniyalahare exomokakaha nahitita. Hoka haiyanae nómane iniyalahare atyo maisa haxerore kawaiyakere. 25 Nikare tehitiya xoalini hare waiyexe kaomakehena hoka kawaiyakita rota. Exahe hoka haiyanae atyo komita maisa waiye kasemakita xakore hoka maisaiya aliyakere kaxateroakisakita.

1 Timóteo 6

1 Wakaharenaeya waiye aiminisa haxekohasenaeha hoka maisa xala hare iniyalahare iraeta Enore tahi, exahe wiyaotyakira xoaha xaokaka hoka. 2 Maika wakaharenae xekohase tyakekohatiyenae tehitiya hoka aiminisa haxekohase. Hiyaiya, exekohasenai atyo Cristo koamaniya tyaoniterenae hoka waiye hakitere resebitita hoka ixiyakawala ihinaeharenaeha atyo. Maika exeharenae kakoa haotyakisahene: 3 Hoka hatyaiya hawarehare xaotyakiye kakoa aotyakijita, hoka maisa atyo Wiyekohase Jesus Cristo niraene waiyexe tyakekore, exahe hoka maisa wiyaotyakira waiyexe akere xini aotyakijita hoka 4 hatyo haliti atyo ahinityare tyaonita, maisa xoare hare waiyorexe. Kinatyaxa irai aokowita halitinae kakoa xoalini hare tahi. Hatyohare hiyeta okoawahare kakoati, xalijini kakoati, maoseratya kakoati, matyakekone kakoati kaotyakita, 5 exahe iraesekakoati kahare. Nikare tyaoniterenai maisa waiye maniya ahekotyareha, maisa aliterexe xema tyaonareha. Exahekolaha hiye motya Iraiti Waiyexe hiyeta kalore kakaxiyeharetyakita, kakaoloxatyakita aokahitaha. 6 Alitere atyo Enore koamaniya nawenatyaka hiyeta masakare waiye maniya kaxomokakita, xoare xamaniya wixiyehare hoka wihalahare ekakoa hoka. 7 Hetati wisaohenere xowaka xoare wakolatya? Maisa xoare! Wijikohenaite aliye wawenane hoka xoare wakolatya? Maisa xoare! 8 Hiyeta hoka wikanakairere, wikaimere hoka maika hatyo kakoa wihalahare. 9 Haiyaharenae kaoloxa, kaxiyehare tyaona aokowita hoka hatyo hiyeta kahasakaharetyakahitaha, kamaoseratyakahitaha. Exahe maisa waiye ahekotyahitaha hoka hatyoharenae hiyeta xamaikohaliti, mawenekoaretyati kaotyakita enomanaha. 10 Hiyaiya, olo kaxawaiyetyakitere hiyeta atyo tyotya xoalini hare iniyalahare kaotyakita. Haiyanae xiyehaliti harenae aokitere haomana hiyeta hatyakekone halakisaha hoka xamaikohaliti kalore kaoka enomanaha. 11 Hoka hiso Enore koamaniya hisaonitere, maika hisekoahena hatyoharenae nonitata. Waiyexe maniya, mamaoseralahare maniya taita hisaona. Enore maniya taita hisaona. Exahe tyakekoti, xawaiyityati, maxahenerahareti xema taita hisaona. Heko hisaona mene Xekohaseti koamaniya. 12 Maika waiye haiyateretyoa hityakekone kakoa hoka wenati matyotenehare ana hahikoa. Hatyohare ana atyo Enore aoka hiso kahare halitinae haoti hityakekone hahotikihenere xowaka. 13 Kalikini Enore haotita, exahe Jesus Cristo haotita nawakatya hiso. Hiyaiya, Enore atyo wenati ijita tyotya halitinae ana. Jesus Cristo hoka waiye iraeta Pôncio Pilatos haotita. Exakere nawakatya hiso: 14 Maika iraiti kaxekakehenere homana xema taita hisaona, Wiyekohase Jesus Cristo haikoahaneheta kijiya. 15 Enaose ferakenehena ite hoka kaotyakehena Enore xaokalita. Hatyo atyo kalorexenae Xekohase, xekohasetinae Xekohase. Hatyo atyo haterore kalorexe waiyexe. 16 Hatyo taita atyo makamanehare. Xaokanatyakalati tyaonitere nali atyo tyaonita, maisaiya xala hare xane kaokita ehaliya. Maisa xala hare waiyarene, maisaiya xala hare waiyitene. Maika kaxaiminisaka, kaihalaharetyaka mene ekakoa! Xoaha. 17 Maika kaoloxerenae hiye hirae hoka awa aokowiharetyoahenaha haoloxaha ali waikohekoa tyaonitere kakoa. Exahe hoka hatyo xema hawenane mokaha. Hiyaiya, hatyoharenae atyo maisa wikinatere mokare. Maika Enore xahita kaisere atyahaha. Hiyaiya, hatyo atyo tyotya xoalini hare waiyexe ijita womana wihalaharene niyahare. 18 Hirae ekakoaha waiyexe tyomaha maheta hoka ihiyeta kahare xoalini hare kakoare waiyexe tyaonaha waiyexe tyomahitere hiyeta. Maika waiyexe haliti tyaonaha hoka haxiyehareha hiyeta maxiyehareharenae ana isaha. 19 Nikareya tyaonaha hoka enahetaha maniya atyo kahare xoalini hare waiyexe kaxomokakita. Nikareya tyaonaha hoka waiyexe wenati ana xane hikoaha. 20 Timóteo, maika waiye hikaxaiko kaxekakehenere homana. Awa atyo hiraesekoatya, hatyoharenae atyo maisa waiyexe Enore ana. Exahe awa atyo haiyanae kakoa hiraesekoatya waiyoliniti aokahitere tahi. Hatyoharenae atyo ehaikoare. 21 Haiyanae waiyoliniti aokahitere kakoare aokowiyahitaha, hoka ihiyeta hatyakekoneha halakisa. Maika Enore waiye kaxaiko xiso xityotya, eko xoaha.

2 Timóteo 1

1 Natyo Paulo, Jesus Cristo niraene kakoare Enore xaokalita. Exaxikatyakahare natyo wenati matyotenehare isa aokowihenere Cristo Jesus tyakekotyaka hiyeta tahi noxakai maheta. 2 Naxairatya homana Timóteo. Hityakekone hiyeta noxiyakawali nityani hisaohenere. Maika Wexe Enore, Wiyekohase Jesus Cristo xoaha airakoaneharetya, amehexaikohalinikisa, kaxaiko harenae hiso. 3 Nihalahare Enore kakoa. Noxahekoli waiyexe kakoa nahakita enomana nahetakomaniyerenae tyomehenere akereta. Ferakoa, makiya hare niraexaita, nihalahareta minita Enore kakoa, notehena hiso hoka. 4 Notehitita hitiyaharehenere, hoka kasani nowaiyeheta hiso naokowita, hoka nihalahare maheta. 5 Notehitita hityakekone kaiserehare. Hasero Lóide, hityo Eunice tyakekohenereta hityakekone. Waiyekehalakita nomani heko hityakekotere. 6 Hiyeta hoka maika heko Enore waiyoliniti isehenere homana kakoa hahaka nokahe namohenere hiseri heno xowaka hoka hahaka maheta Xekohaseti hatene. 7 Hiyaiya, Enore Isekohaliti isehenere womana atyo wimamairanehare mokita. Inisekohare atyo aiyatelikijita, axawaiyetyakakoanekijita hoka waiye wikaxaikoawita. 8 Hiyeta hoka awa atyo hihaihare hiyakaini kakoa Wiyekohase tahi, exahe awa atyo hihaihare nokakoi berexoako notyaonita ewakanehare notyaonitere hiyeta. Enore iyateliti isehenere homana kakoa kaisere haiyateretyoa, hoka iniyalahare nokaxomokakitere akereta hisaona hoka iraiti waiyexe hiyakai, Enore iyateliti isehenere kakoa. 9 Iyeheta wiso iniyalahare nonitata hoka hakaxaikone hotyali aoka wiso. Maisa xoalini hare wománe hiyeta xini. Hawaiyexehare hiyeta waiyexe maniya moheta wiso. Cristo Jesus hiyeta atyo exe maxaimanehare hawaiyexehare isa womana. Toahiya tyotya xoalini hare maomakahare xowakita. 10 Kalikini atyo Jesus Cristo wiyasehareheta kaotyakehenere waiyexe hiyeta waiyekahalaka womana. Hiyaiya, hatyo atyo kawainisakitere niyatere miyatya hoka Iraiti Waiyexe hiyeta wenati matyotenehare hotikisa. 11 Iraiti Waiyexe xakaisasehare notyaona noxakai maheta Iraiti Waiyexe, exahe naotyakisa maheta tyakekohatiyenae Enore aoka natyo. 12 Hoka hatyo hiyeta iniyalahare nokaxomokakita, xakore hoka heko notyakekota. Notyakekotere atyo kinatere, heko ite kaxaiko natyo imiyaneki kijiya. Hatyohare kakoa nawaiyoreta. 13 Maika heko hisaona iraiti naotyakihenere hiso xema. Hatyo niyahare naotyakisa hiso. Maika heko hisaona wityakekotere xema, xawaiyetyati maniya, Jesus Cristo kakoa haxawalita wisaonitere hiyeta. 14 Isekohaliti Waiyexe tyaonitere wihiye hiyeta waiye hamoka, xoalini hare waiyexe kaxekakehenere homana. 15 Waiyekehalakita homana: Tyotya wihinaeharenae Ásia koa yerenae, Fígelo, Hermógenes harenae halakisaha natyo. 16 Maika Onesíforo hotyali Enore airakoaneharetya. Kahaliki aihalahalinikisa natyo, maisa haihareta berexo notyaonitere kakoa. 17 Kaokehenere Roma nali xowaka tawa noxahiti hoka kaoka natyo. 18 Maika miyanitiye ferakenehena hoka Enore waiye maniya Onesíforo moka. Éfeso nali hoka kalore kahinaetya natyo. Koxaka exeharenae waiyekehalakita homana.

2 Timóteo 2

1 Haré Timóteo, maika hikinatere hisaona waiyexe hiyeta, Jesus Cristo kakoa haxawalita wisaonitere hiyeta. 2 Noxaotyakiri hasemehenere kahare haliti haoti hiyakaihena halitinae waiyexenae hiye hoka hatyoisaha aotyakisaha hahinaeharenaiha. 3 Maika Jesus Cristo sorarexa tyakekohatiye waiyexe hisaona hoka notyaonitere akereta hisaona, exahe iniyalahare hikaxomokaka hoka. 4 Hiyaiya, sorare atyo sorare hatene hiye tyaonita hoka maisa hawarehare hateniti watyaliye. Haxekohase maniya taita atyo tyaonita, exekohase tyakekotene maheta. 5 Nikare temati hiye hasakakoa haiyanae kakoa hoka maisaiya ehekore temita hoka maisaiya xoare kaxekakita enomana. 6 Nikareta masenekoa hakatyasehare tehitiya. Nakairati ihatihena hoka hatyo ana hotohare kaxekakita. 7 Waiye hahekotya niraetere tahi kakoa. Xekohaseti ite awaiyekehalakatya homana tyotya xoalini hare. 8 Hotyaxematya Jesus Cristo, Davi jikolahare, kaxekasekisakehetehenere. Etahi noxakaihakaita halitinai hiye, Iraiti Waiyexe noxakaitere akereta. 9 Hoka hatyo hiyeta iniyalahare nokaxomokakita, exahe berexo ako notyaonita xalijiniharexe akere. Xakore hoka maisa atyo Enore niraene kaberexotyakere. 10 Hiyeta hoka Enore haomanere hotyali aohenere waiyakahare howitihare nawenani tyaonita. Xakore hoka naiyateretyoita. Exe harenae notyomita, waiyexe maniya kaxomokakehetaha hoka Jesus Cristo nali wenati waiyexe matyotenehare ana hikoaha maheta. 11 Exe xaotyakiye aliterexe: “Koxakaiya wiwaini Cristo kakoa hoka, wikasehetaiya ekakoa. 12 Hekoiya waiyateretyoa iniyalahare wikaxomokitere kakoa hoka xekohaseti tehitiyaiya wisaona Cristo kakoa. Maisaiya waoka hoka maisa aoka wihiye. 13 Maisaiya wikinatere wisaonita ekoamaniya hoka, Cristo atyoite hekota kinatere tyaonita hawenane kakoa. Maisa atyo hatyota maoseratyoawiye”. 14 Maika exeharenae hikaxaikoterenae hiye hiyakai. Kinatere hirae ekakoaha Enore haotita, hoka maisa iraiti hiyeta xalijini kakoahitaha. Hatyoharenae maisa waiyexe, semiterenae ahowitihalikijita taita. 15 Haiyateretyoa hawenane kakoa, hoka Enore ihalahare hikakoa. Waiye hakitere atyo maisa haiharexe hahatene kakoa. Nikare waiyekahalaka iraiti kakoa haotyakisa hoka Enore ihalahare hihatene kakoa. 16 Awa atyo iraisekoatyatitere xema hisaona, maisa atyo hatyohare waiyexe Enore ana. Hatyoharenae hiyeta halitinae Enore matyakekonehitita. 17 Hatyo xaotyakiye atyo honoti ekakoita kalaosehena hoka kaheneharehena tyaonitere akereta. Hatyo xaotyakisatiyenae konitare atyo Himeneu, Fileto xoaha. 18 Koxaka halakisaha waiyexe wenati hoka ahowitihalikijita haiyaharenae tyakekone. Aiyateretyoahitaha haxaotyakira kakoa, wikaseneheta koxaka kaotyaka aokahitaha. 19 Xakore hoka Enore niraene kinatere tyaona, maisa atyo ite kaxalikakita. Hati sehali kalorexe heno kaomakitere akerexe kinatere tyaonita. Exakerexe xairatyoare tyaonita: “Waiyekehalakita Xekohaseti ana enomanerenae”. Nehitiya: “Maika Xekohaseti koamaniya tyaona aokowiterenae halakihenaha iniyalahare háomaneha”. 20 Kalorexe hatyako tinihalitinae kahare tyaonita, hoka maisa ouro, prata xoaha nomakere taita xini. Barohe, atya xoaha nomakere tehitiya haiyanae. Haiyanae atyo kaomaxetere niyahare hoka haiyanae atyo ferakiti nihatyaka kawatyalisaka maheta. 21 Nikareya xala xamani iniyalahare háomanenae nonitata waiyexe maniya taita tyaona hoka waiyexe xoalini hare niyahare taitaiya tyaona, exahe Xekohaseti hatene waiyexe niyahareya tyaona. 22 Awa atyo iniyalahare xoimahalitinae tyomitere xema hisaona. Maika waiyexe, tyakekoti, xawaiyetyati, mehexaikohaliti harenae xema hisaona, haxawalita waiyexe haxahekola kakoa Enore xema tyaoniterenae kakoa. 23 Awa atyo maxemerehare, iraesekoatyati xema hisaona. Hatyoharenae hiyeta xalijini kakoati kaotyakita. Hatyohare atyo waiyekehalakita homana. 24 Xekohaseti wakanehariya atyo maisa xalijinihareta. Waiyexe taita atyo iraeta halitinae kakoa. Xaotyakisatiye waiyexe, mehexaikoharexe atyo, 25 hoka hawaiyexehare kakoa watyali hairawaiyasenae. Xoana xamani hoka Enore kahinaetyahene hoka halakisaha iniyalahare háomaneha hoka Iraiti Waiyexe xema tyaonaha. 26 Nikareya hoka waiye exahekolaha tyaoheta, hoka iyoawihenahitahaiya Tihanare xiyokala nonitata, koxaka ene exahekola xema tyaonaha.

2 Timóteo 3

1 Exe harenae hotyaxematya: Miyanitiye xowakehena ite hoka wenati howitihare tyaohena. 2 Halitinae ite haxaokakoawi taita ahekohena, kahare ite xiyehaliti aohenaha, aokowiharetyoahenaha, ahinityaliye, iholitatere, maisa xoare kakoa ihalaharetere hare. Hanexenae, hanityonae maxaiminiriterenae, maisa ite aiminisahitaha Enore koamaniya nawenatyaka. 3 Maisa ite haiyanae awaiyetyahitaha, xalijinihareha ite. Iraeharetyaite haiyaharenai, maisaite waiyore kaxaikoawitaha hoka xalijinihareha. Xoalini hare waiyexenai nahalakoahare ite tyaonaha. 4 Mátawatyaha ite haliti. Mawatyalisakahare ite tyaonaha. Aokowiharetyoaha ite, awaiyetyaha ite kehalahaliti hoka maisa Enore awaiyetyahitaha. 5 Motya ite Enore koamaniya ene tyaonahitaha, xakore hoka maisa Enore niyatere aokareha haomanaha. Hatyohare halitinai nonita hakikisoa. 6 Haiyanae hatyoharekonitare hatyakonae isoa hoka ohiro maotikone tyaoniterenae jiyahaotyahitaha. Maisa irihaloloaha, iniyalahare nomasehaloha hoka tyotya xoalini hare awaiyititerenai xema tyaonahitaha. 7 Waiyolotaha xakore aokowitaha hoka maisaiya xoana hekota waiyolo ahitaha iraiti waiyexe kakoa. 8 Toahiya Janes, Jambres xoaha Moisés kakoa kahalakoahareha. Hatyonae akereta exe halitinai Iraiti Waiyexe nahalakoahare tyaonahitaha. Maisa iriharexe, maisa Iraiti Waiyexe tyakekoreha. 9 Xakore hoka maisa ite wahita hoka tyotya halitinae waiyaha emawaiyoreharenaeha, Janes, Jambres xoaha kawaiyakehenere akereta. 10 Xakore hoka hiso atyo noxaotyakiri, noxahekoli, notyakekoni, nomehexaikohalini, noxawaiyiri, noxaiyateretyoani xema hisaonita. 11 Iniyalahare nokaxomokakitere, kirakoane notyaonitere harenae hasema. Tyotya waiyekehalakita homana wenakalati Antioquia, Icônio, Listra nali kalore iniyalahare nokaxomokakihenere! Howitihare kaiserehare. Xakore hoka Xekohaseti iyeheta natyo hatyoharenae nonitata. 12 Tyotya waiyexe maniya tyaona aokowiterenae, haxawalita Jesus Cristo kakoa tyaona aokowiterenae ite iniyalahare kaxomokaha. 13 Hoka xalijiniharexenae, maoseratyaliyenae harenae ite ekakoita masakare iniyalahare tyomehenaha. Maoseratyahaite, exahe kamaoseratyakaha xoaha ite. 14 Hiso hoka heko hisaona iraiti waiyexe hasemehenere, hityakekohenere xema. Waiyekehalakita homana Iraiti Waiyexe kakoa aotyakihenerenae hiso. 15 Hiyoimene xowakita Iraiti Waiyexe nanekoare hiyaita, hoka hawaiyoreta ekakoa. Hatyoharenae atyo airihalinikijita, waiyexe maniya awenatyakihitita, tyakekoti Jesus Cristo hiyeta. 16 Hiyaiya, tyotya Iraiti Waiyexe nanekoare atyo Enore nalitare. Ihiyeta xaotyakisati aliterexe kaotyakita, xaotyakisati ehaikoare kaxakaisakita, iniyalahare kaomakitere kaxaototatyakihitita, exahe wenati waiyexe maniya kaxaotyakisakita. 17 Exe harenae hiyeta atyo Enore wakanehare memere tyaota mene hoka tyotya xoalini hare waiyexe taita tyoma maheta.

2 Timóteo 4

1 Kinatere nirae hikakoa Enore, exahe Jesus Cristo haotita. Tyohenere xowaka ite Kalorexe tyaona maheta hoka tyotya halitinae, kasexenae, ekamanenae hare hoka axalihena, hoka tyomahitere nahalakoa tyomahitere akereta mokahene maheta. 2 Hasemehena niraini: hiyakai Enore niraine halitinae hiye, haiyateretyoa hiyakaini kakoa. Hiyakaihakala ferakene xamani, maisa xamani hoka hiyakaihakatya ihiyeha. Haiyateretyoa exahitaha, hiwatyalyahene, haihalahalinikisahene. Himaholawakeneta haotyakisahene. 3 Hiyaiya, haxowakehena ite hoka halitinae maisa Xaotyakisati Waiyexe semaha aokowihenahititaha hoka xoalini hare awaiyetyahitere xema taita ite tyaohenaha. Haomanahitaha ite haxaotyakisaka aohenaha. Axehenahene ite xoare xamani semaha aokowiyahitaha hoka. 4 Maisa ite semaha aokowi ahitaha xaotyakiye waiyexe hoka xakaihakere taita ite semaha aokowihenaha. 5 Xakore hoka hiso atyo maika hirihare, hikaxaikoawi. Heko haiyateretyoa iniyalahare hikaxomokakitere kakoa. Hateniti waiyexe hisoma hoka Iraiti Waiyexe hiyakai. Tyotya hihatene hisoma Enore wakanehare hisaohenere hiyeta. 6 Natyo hoka okoi nokamani aosehena. Nokaxaisakihena hoka nahalakihena exe wenati. 7 Naiyateretyoa waha aka hateniti waiyexe kakoa hoka namematya nohateni Enore aohenere. Heko notyakeko Xekohaseti Jesus. 8 Kalikini waiyexe nomaniye maheta memere atyahita natyo, tyotya nojiyahao akatya hoka. Xekohaseti atyo ehekorexe taita ahekoita halitinai kakoa hoka seriti hoko waiyexe ite isehena nomani hatyo xowakehena hoka. Maisa ite nomani taita xini, tyotya etyoaneneheta hawaiyexehare kakoa atyahiterenae ana tehitiya ite isa. 9 Haiyateretyoa hoka haxerore hisoa hoka hiyaiyeheta natyo. 10 Demas awaiyetya hawenane halitinae koni hoka halakisa natyo hoka Tessalônica xeta xane. Crescente atyo xane Galácia koa xeta, hoka Tito atyo xane Dalmácia koa xeta. 11 Lucas taita ali nohaliyi tyaonita. Maika Marcos hatawa hoka hanolokene hoka kahinaetya natyo Enore hatene hiye. 12 Naxikatya Tíquico Éfeso xeta. 13 Maika hisohena hoka hakolaheta nomani niminase nahalakihenere Trôade nali, Carpos hanakota. Maika hakolaheta nomani baberanae. Maika babera militi nomakerenae kaisere hakolaheta. 14 Alexandre, kamatihera kakoa hakitere kalore iniyalahare moka natyo. Xekohaseti ite iniyalahare mokene iniyalahare mohenere natyo nahalakoa. 15 Maika hirihare tehitiya ekakoa. Wiyakaitere xahita kahalakoahareta kaisere, xalijinihare tyaona. 16 Hetati nokaxaxalisakehenere xowaka maisa xala hare hekotita nokakoi. Tyotyaha halakisaha natyo. Kasani maisa Enore xoana mokahene hatyo nahalakoa naokita! 17 Xakore hoka Xekohaseti hekota kaxaiko natyo, exahe hoka iyateliti isa nomani hoka tyotya Iraiti noxakai maheta majudeuneharenae hiye. Exahe iyeheta natyo leão kanasakota. 18 Xekohaseti ite iyeheta natyo tyotya iniyalahare nonitata hoka kolatya natyo hawenakala enokoa xeta. Maika kaihalaharetyaketa mene ekakoa matyotenehare naoka, xoaha. 19 Maika hiyakaiheta natyo Priscila, Áquila hiye, exahe Onesíforo hotyalinai hiye hoka. 20 Erasto hekota wenakalati Corinto nali. Trófimo atyo hokakita hoka nahalakisene wenakalati Mileto nali. 21 Haiyateretyoa hoka wehakiti nahitita hisoa. Wihinaeharenae Eubulo, Prudente, Lino, Cláudia, tyotya haiyaharenae hoka haxakaisakehenahitaha aokaha hihiye. 22 Timóteo, maika Xekohaseti hisekohare kaxaiko. Maika Enore xityotya waiye moka. Eko xoaha.

Tito 1

1 Natyo Paulo, Enore wakanehare, Jesus Cristo niraene kakoare naxairatya exe babera. Enore aoka natyo haomana hoka axikatya natyo nakahinaetya hoka naiyatelikisa maheta Enore anere hotyalinai tyakekone. Naotyakisahene Iraiti Waiyexe kakoa hoka waiyexe maniya taita tyaonaha maheta. 2 Iraiti Waiyexe hiyeta watyahita wenati matyotenehare xahita. Enore mamaoseralahare atyo, waikohe maomakahareneta wenati matyotenehare isa womana aokowi. 3 Haxaimenekolaoseta hotikisa womana wenati matyotenehare iraiti hiyeta. Exe Iraiti Waiyexe atyo kaxekakita nomani hoka noxakaitene Wiyasehareheta Enore xaokalita. 4 Naxairatya homana, Tito. Hiso atyo nityani hityakekone hiyeta. Exe tyakekoti atyo hityakekone, notyakekoni xoaha. Kasani waiye himehexaikohare hisaona Wexe Enore hiyeta, exahe Wiyasehareheta Jesus Cristo hiyeta naokita. 5 Nahalakihenere hiso Creta nali xowaka xoalini hare hatyo nali maomakahare tyaonitere haxakaisa maheta. Exahe hoka wenakalatinae nihatyaka tyakekoterenae nityohalitira hamoka maheta. Hotita niraehenerenae. 6 Tyakekohatiyenae kahinaetyaseya: haliti mairaeharetyakahare, hatita yanityore, ityaninae tyakekohatiye hoka iniyalahare maomanehare, enómaneha tahi masemakahare, semaxematyahatiyeha hare. 7 Xala xamani atyo Enore hatene hakita hoka tyakekohatiyenae nityohalitira tyaonita hoka maisaiya xoare hiyeta kairaeharetyakita. Maisaiya ahinityaliye, maisaiya xalijiniharetata hare. Maisaiya hekatikare, eharehatiye. Maisaiya olo kalore harenae aokitatere haomana hare tyaonita. 8 Haliti kaokehena hoka waiye mokitere hare hahanako, waiye maniya ahekotitere, aiminisahatiye, iriharexe, waiye kaxaikoawitere hare. 9 Kinatere tyaonitere iraiti waiyexe xema kaxaotyakisakehenereya hiye tyakekohatiyenae nityohalitira tyaona hoka aihalahalinikisa haiyanae waiyexe xaotyakiye kakoa. Exahe hoka waiyoreya hotikisa xaotyakiye ehaikoare hahinaeharenae ana airihalikisahene maheta. 10 Hiyaiya, kahare haiyanae tyakekota xakore aokowita hoka masemaxemalahare tyaonahitaha, kahalakoaharahita iraiti waiyexe kakoa. Maoseratyahitaha haliti. Judeu xaotyakira xema tyaoniterenae kaisere masakare nikare tyaonita. 11 Maika hiwatyalihenene mema tyaonaha maheta. Hiyaiya, haiya xowaka maoseratyahitaha kaiyanityore, exanityo ityaninae tyotya kakoita. Xaotyakiye ehaikoare aotyakijita, kasani kaoloxahare tyaonaha ihiyeta aokowiyahitaha hoka. 12 Hatya enekonitareha iraiti xakaisasehare Creta nalitare nexa: “Creta nali tyaoniterenae maoseratya minita. Maisa waiyexe, xalijinihareha. Maxaharehatiha, kirakahare akereta hajiha ekaisetyahitaha”. 13 Hatyo iraehenere aliterexe. Hiyeta hoka maika hirae kinatere ekakoaha hoka iraiti waiyexe tyakekoha. 14 Hirae ekakoaha maisa judeunae xakaihakalatere, haliti xakaihakalatere xema tyaonahita maheta. Hatyonae atyo maisa awaiyityare iraiti waiyexe hoka nikare irai ahitaha. 15 Tyotya atyo waiyexe taita, waiyexe taita ahekotiterenae ana. Hoka maisa atyo xoare hare waiyexe iniyalahare taita ahekotiterenae, matyakekoneharenae ana. Hiyaiya, eseriha, ityakoiyahareha atyo ewaxirahare taita. 16 Enore koamaniya xakore tyaonahitaha aokowiyahitaha hoka xoalini hare enómanenaeha atyo maiha waiyexe. Kalore irawaniti kakoareha, maisa semaxematyareha, maisaiya aliyakere xoalini hare waiyexe tyomahitaha.

Tito 2

1 Maika xaotyakisati waiyexe aokitere akere kakoa taita haotyakisa. 2 Maika inityohalitinae hiye hirae hoka waiye maniya kaxaikoawi, iriharexe, waiyexe taita ahekotyaha, awaiyetyahita haliti, tyakekohatiye kaiserehare, mamaxaharenehareneta tyaonaha wenati waiyexe kakoa. 3 Maika inityohalotinae hiye tehitiya hirae hoka waiyexe maniya taita tyaonaha. Hoka maisa iraeseri ahitaha, maisa kalore vinhoxa terahitaha. Maika waiyexe kakoa taita aotyakisaha. 4 Nikare ite hoka xoimahalotitaterenae masakare awaiyetyaha haiyanenenaeha, haisaninae, 5 exahe hoka irihaloha, waiyexe maniya taita tyaonaha, waiye kaxaiko hahananaeha, exahe haiyanenenaeha niraeneha hoka semaxematyaha harenae hoka maisa Enore niraene kairaeharetyakita maheta. 6 Maika xoimahalitinae tehitiya haotyakisa waiye maniya kaxaikoawi maheta. 7 Maika hiso tehitiya xoalini hare waiyexe taita hisoma hoka hawenane akereta tyaonaha. Maika haotyakihena hoka kaimini haotyakisa. 8 Waiyexe iraiti taita hirae hoka maisa xala hare iraeharetita hiso hoka wahalakoaharenae haihare hoka maisa xoare iniyalahare iraetaha wiyaokaka. 9 Maika wakaharenae semaxematyaha haxekohasenaiha niraene ihalahareha maheta ekakoaha, hoka maisa ekoaxatyali ahitaha, 10 maisa kaiwaharetyahitaha haxekohasenaiha. Maika haxekohasenae aokitere akereta taita tyomaha hoka exekohasenae tyakekoahene. Nikare taitaiya tyaonaha hoka Enore wiyasehareheta xaotyakira tahi waiye kasemaka. 11 Hiyaiya, Enore hawaiyexehare hotikisa hoka tyotya halitinai waiyexe maniya moheta maheta. 12 Aotyakisa wiso hoka wahalakisa maheta wimatyakekonetere, iniyalahare wawaiyititerehare harenae hoka waiye maniya taita wisaona, waiye wikaxaikoawi iniyalahare nonitata hoka Enore ana taita wisaona maheta halitinae koni. 13 Aotyakisa tehitiya wiso hoka watyahita Wenorexa, wiyasehareheta Jesus Cristo xahita. Haxowakehenaite hawerokene kakoa kaokehetehena hoka waiye maniya kaisere mohena wiso hoka hatyo xahita watyahita. 14 Hatyo atyo isoawi waini maheta womana hoka tyotya iniyalahare nonitata waiyexe maniya taita moheta wiso hakaxaikone hotyali maheta. Enomanere taita wisaona hoka waiyexe taita wisoma kaiserehare maheta. 15 Exeharenae kakoa haotyakisa. Haiyateretyoa hiraene semiterenae xahita, haihalahalinikisahene hare. Hirihare hoka maisa hatya hekoti maxaiminirita hiso.

Tito 3

1 Maika hirae tyakekohatiyenae kakoa hoka xekohasetinae wenakalati waikateharenae niraene semaxematyaha hoka memere tyaonaha xoalini hare waiyexe tyomaha maheta. 2 Maika haotyakisahene hoka maisa iraeharetyahitaha haliti, hoka maxalijiniharenehare, waiyexeharexe tyaonaha. Maika waiyexe iraiti taita iraeha tyotya halitinae kakoa. 3 Hiyaiya, toahiya xowaka ene maisa wiriharexe hoka wasemaxematyare, wiyalijinihare ene. Xoalini hare hawarehare iniyalahare taita ene wahekoita hoka hatyo xema wisaonita. Hatyo xowaka xoalini hare iniyalahare wisomita, xoalini hare kehalita wihiye hoka hatyohare maniya wisaonita. Wokoawahareta. Haiyanae hoka kirawanahitaha wiso hoka wikirawanahitahene tehitiya. 4 Xakore hoka Enore wiyasehare atyo haxairakoaneharera hotikisa haxawaiyera tyotya haliti ana 5 hoka waiyexe maniya moheta wiso iniyalahare nonitata. Maisa xoalini hare waiyexe wisomitere hiyeta xini. Haxairakoaneharera wiso hiyeta. Isekohaliti Waiyexe hiyeta wawenane waiyexe maniya moheta, hoka waitare awenakiheta wiso hoka isa waitare wenati womana. 6 Enore waiyexehare hoka Haisekohare Waiyexe isa womana wiyasehareheta Jesus Cristo hiyeta. 7 Nikare tyoma hawaiyexehare hiyeta iniyalahare maomaneharene moka wiso maheta, hoka wenati matyotenehare watyahitere kaxekaka womana maheta. 8 Exe xaotyakiye atyo aliterexe kaiserehare. Maika heko hirae exe harenae tahi hoka tyakekohenerenae Enore aiyateretyoa háomane waiyexe kakoa. Exeharenae atyo waiye tyotya halitinae ana hoka enawenaneha waiye tyaona maheta. 9 Hoka awa atyo iraesekoatyati maxemerehare, wahahare tahi toahiyereharenae nexare, xalijini kakoati, iraesekoatyati judeunae xaotyakisakaho tahi kairasekoatyaka. Exe harenae atyo maisa xoare tyomare, maxemerehare atyo. 10 Maika xala xamani xaotyakisati metalahare kakoa aotyakisa hoka axalijinihaliki akatya xinekoni hoka hiwatyalini hinamaki. Hatyaoseta maisa semita hiraene hoka maisa hiwatyalihititene. 11 Hiyaiya, waiyekahalakita atyo homana: maisa xoana hamokitene, iniyalahare nomasehare terota hoka. Iniyalahare tyomitere atyo emawaiye nawenanene hotikijita. 12 Naxikahena ite homana Ártemas xamani, Tíquico xamani hoka kaokehena homana hoka hatyaoseta maika haiyateretyoa hoka hisoa hahalakoatya natyo Nicópolis nali. Wehe akiti xowakaite nali notyaona naokowi. 13 Maika hakahinaetya Zenas, wenatyaho kakoa waiyoretere. Exahe Apolo tehitiya hoka xoare kakoa xamani hakahinaetyahene haokowi enetonaneha hiye hoka hisa enomana hoka waiye xaneha. 14 Nikare ite hoka wihinaeharenae waiyore waiyexe háomane kakoa, exahe haiyanae hoka kahinaetyaha xoare xamani aokahitaha haomanaha hoka. Nikare ite hoka enawenaneha waiye tyaona. 15 Tyotya nohaliye tyaoniterenae haxakaisakehenahitaha aokaha hihiye. Maika wihinaeharenae tyakekohatiyenae hiye hiyakaiheta wiso. Maika Enore waiye kaxaiko xiso xityotya. Xoaha.

Filemom 1

1 Natyo Paulo, berexo ako notyanita Jesus Cristo hiyeta, hoka wihinaehare Timóteo kakoa naxairatya homana, Filemom. Hiso atyo wihinaehare, wikahinaetyase hateniti hiye. 2 Exahe wihinaehare tyakekoterenae hohisakoiterenae hihanako anere, wihinaehalo Áfia anere, Arquipo wikahinaetyasehare hateniti hiye anere tehitiya hoka. 3 Kasani waiye ximehexaikohare xisaona Wexe Enore hiyeta, Xekohaseti Jesus Cristo hiyeta waokita. 4 Nohinaehare Filemom, niraexahena hoka notyaxematya minita hiso, nihalahareta Nenorexi kakoa hihiyeta. 5 Nasema hawaiyetitere tyotya Enore koamaniya tyaohenerenae, hityakekone Xekohaseti Jesus Cristo harenae hoka hatyo hiyeta nihalahareta. 6 Enore hiye niraexatita, kasani tyakekoti haxawalita mokitere wiso awaiyolinikisa wiso hoka tyotya xoalini hare waiyexe kaxekakitere womana Jesus Cristo wityakekotere hiyeta, masakare waiyekehalaka womana naokita. 7 Nohinaehare, hiyawaiyera aihalahalinikijita, aiyatelikijita xoaha natyo. Hiyaiya, tyotya Enore kaxaikoneharenae hoka haihalahalinikijita. 8 Notyaonitere hihinaehare Cristo koamaniya hiyeta nirae hihiye hoka naokitereharenae hisoma. 9 Jesus Cristo niraene kakoare natyo Paulo. Nóhiyehena, iniraene hiyeta kalini berexo notyaonita. Xakore hoka nawaiyetitere hiso hiyeta nirae hihiye hoka naxita taita hiso, maisa nawakaita xini hiso, naokitere hisoma maheta. 10 Naxa hiso hoka waiye hamoka maheta Onésimo. Cristo ityakekone hiyeta atyo nityani. Berexo ako notyaonita hoka Cristo koamaniya namokene hoka nityani akereta tyaona. 11 Toahiya ene atyo maisa xoare tyomare homana hoka kalikini atyo ehekore tyaona nomani, exahe homana tehitiya hoka. 12 Naxikahetehenene homana hoka kalore ite notyaxematene. 13 Kasani alita nohaliye tyaona hoka berexo ako notyaonitere nase Iraiti Waiyexe hiye kahinaetya natyo hiwenekoare naowita. 14 Xakore hoka maisaiya naiyateretyoita hiyahita hakahinaetya natyo maheta. Maika hahekotya, haokaiya atyo hoka ali kahinaetya natyo. 15 Alitere atyo Onésimo waha terehokoane haware tyaona honita hoka hatyo najikinita kalikini atyo haikoahitita homana tyaona mene maheta hihaliya. 16 Haikoahetehena homana xakore hoka maisa atyo wakahareheta xini. Hiyaiya, wakahare xahehare atyo, wihinaehare atyo Cristo koamaniya tyaohenere hiyeta. Noxiyakawali atyo. Exahe tehitiya hoka hixiyakawala. Maisa atyo halititere xini, wihinaehare kaiserehare atyo Xekohaseti hiyeta. 17 Hihinaehare kaiserehare atyo haokita natyo hoka hamokitere natyo akereta hamoka Onésimo, kaokehetehena homana hoka. 18 Exahe kakotaneta hiso hoka maika nokotani hamokene. 19 Kalikini nokahe kakoita naxairatya exe: natyo, Paulo ite nabakatya hiso. Xakore hoka hiso tehitiya hikakotaneta natyo, iraiti waiyexe noxakai hihiye hoka waiyexe maniya hisaohenere hiyeta. 20 Nohinaehare, haihalahalinikisa natyo Xekohaseti hiyeta, hoka maika naokitere akereta hisoma nomani Cristo hiyeta. 21 Naxairaita homana. Naokitereharite hisoma, xoana xamani ite hoka naowitere xahexe hisoma. Hatyohare waiyekehalakita nomani. 22 Maika memere hatyako hamoka nahiti. Xoana xamani hoka xiraexala Enore ekoaxatya hoka halakisa natyo hoka haki notyoa nowaiyihitiya xiso nali. 23 Epafras haxawalita tyaonitere nokakoi berexo ako Jesus Cristo hiyeta haxakaisakeheta aoka xihiye. 24 Nohinaeharenae Marcos, Aristarco, Demas, Lucas harenae tehitiya haxakaisakehenahitaha aokaha xihiye. 25 Maika Xekohaseti Jesus Cristo waiye moka xiso. Eko xoaha.

Hebreus 1

1 Toahiya xowaka Enore irae wahetakomaniyereharenae hiye iraiti xakaisaseharenae kanasakota kahaliki, exahe kahare maniyata. 2 Kalikini wisaonitere miyanitiye xowakehena atyo hoka Enore irae wikakoa Haisani kanasakota. Ihiyeta atyo Enore tyotya xoalini harenae tyoma. Enore xaokalita atyo tyotya xoalini hare enomanere makere tyaona. 3 Ityani Hanexe niyatere kakoa kinatere aokanaita Hanexe akereta, exahe hoka waiye hakakoa Hanexe kakoa. Hairaene kinaterexe kakoa tyotya xoalini hare aiyatelikijita. Hoka halitinae nómane iniyalahare emaisahetehenere najikinita enokoa nali tyoka, Enore kinaterexe fihini maniya. 4 Enore Ityani atyo anjonae xahehare tyaona. Hiyeta hoka Enore anjonae xahehare aokene. 5 Hiyaiya, maisa atyo Enore hatyanae anjo hiye xoana xowaka nita: Nityani atyo hiso, kalikini atyo Hexe notyaona. Exahe maisa tehitiya atyo hatyanae anjo hiye nita: Hexe ite notyaona, hiso atyo ite Nityani. 6 Nexa tehitiya irae axikahenere Haisani hetatiye halitinae koni xowaka: Maika ite Enore wakanehare anjonae tyotya awaiyetya Nityani, haxahehare aokahene. 7 Exakere Enore irae anjonae tahi: Enore hoholati akereta moka anjonae, hawakaneharenae irikati biyaloitere akereta moka. 8 Hoka exakere atyo Haisani tahi irae: Xekohaseti ite hisaota mene, Enore. Waiye taita ite hamoka hikaxaikone hotyali. 9 Xoalini hare waiyexe taita hawaiyetita hoka iniyalahare atyo maisa hawaiyetyare. Hiyeta hoka hEnorexa haomana aoka hiso hoka hikaxaihalahalinikisaka, hikaxaiminisaka xoaha hihinaeharenae xahe. 10 Nexa tehitiya Haisani hiye: Hetati xowakiya maisa xoare aka hoka hiso atyo hisoma waikohe, enokoa harenae, Xekohaseti, hoka hikahe kakoa hisoma. 11 Maiyarehetaha ite, imiti exololohare akereta kiraharehetaha ite. Hoka Hiso atyo ite hisaoneta mene. 12 Hityahahenahitene ite imiti kaxityahatyakihititere akere hoka ewenekoareha atyo ite waitare tyaohitiya. Hoka heko atyo ite hisaona, maisaiya atyo hohiyeta. 13 Enore maisa xoana xowaka nexare hatyanae anjo hiye: Hisokehena nofihini maniya hahalákoaharenae hikiji katyahe namohenere kijiya. 14 Hoka xoare hare atyo anjonae? Isekohalitinae atyo, Enore ana hakahitaha. Enore atyo axikatyahene halitinae iniyalahare nonitata kaiyakehetehenerenae kahinaetya maheta.

Hebreus 2

1 Hatyo hiyeta maika waiye wasemaxematya Iraiti Waiyexe wasemiterenae, waiya aliya hoka ekakoita wahalakisene. 2 Hiyaiya, anjonae Iraiti Waiyexe xakaitere nika aliterexe. Hoka matyakekohenerenae maxaiminirehenerenae iniyalahare kaxomokaka ematyakekoneha nahalakoa. 3 Nikareya maisa wityakekota waiyexe maniya halitinae xomomokakeheta tahi hoka aliyakereya iniyalahare wimaxomokakehena? Hetati Xekohaseti Jesus ta waiyexe maniya halitinae xomomokakeheta tahi xakai. Hatyo najikinita iniraene semaseharenae xakaihitiyene wihiye. 4 Hatyo xowakita tehitiya Enore kahinaetyahene hoka iyateliti hotikisa waiyexe. Maomakahare waiyexe hoka kahare tyoma iniraeneha katyakekotyaka maheta. Enore isa tehitiya enomanaha Isekohaliti Waiyexe niyatere haxaokala ximita. 5 Hiyaiya Enore ite tyomehitiya waikohe hoka maisaiya atyo anjonae xekohaseti tyaonita. Hatyo waikohe waitare kaomakehenere tahi akiti exe wiraeta. 6 Hiyaiya, exakere Iraiti Waiyexe nanekoa hatya irae: Xoare atyo haliti, Enore, hoka hahekotita etahi? Xoanere hoka maisa xakore xoare waiyakahare xini hoka himawaiyehareta ekakoa? 7 Anjonae kátyahakohareta hamokene xakore hoka maisa waha xini nikare tyaona maheta. Haeroretene xekohaseti tyaona, exahe hoka waiye kaxaiminisaka maheta. 8 Haiyatelikisene hoka tyotya xoalini hare kaxaiko maheta. Nikare tyotya xoalini hare ekatyahakohare Enore moka hoka haliti kinatere tyaona tyotya xoalini hare xekohaseha maheta. Xakore hoka waiyekehalakita womana: kalikini atyo maisa tyotya xoalini hare xekohasehare haliti tyaonare. 9 Hoka wiyaiya atyo Jesus, wasema atyo etahi. Halitinae koni tyaona Enore nawaiyexehare hiyeta waini tyotya halitinae ana maheta. Hatyo xowaka anjonae katyahakohareta tyaona, xakore hoka maisa atyo waha xini nikare tyaonare. Waini, hatyaoseta kaseheta hoka wiyaiyene, wasemene xoaha: Kaxaeroretyaka, waiye kaxaiminisaka wainihenere hiyeta. 10 Enore hiyeta tyotya xoalini hare kaotyaka, enomanere tyaonaha maheta. Kasani tyotya ityani tyaohenerenae waiye tyaonaha maheta ehaliya. Hiyeta hoka Enore awaiyolinikisa Jesus, iniyalahare kaxomokakehenere hiyeta. Hiyaiya, Jesus atyo waiye maniya axomokanikihenahitene. 11 Jesus tiheheta halitinae iniyalahare enómaneha nonitata. Hoka Jesus, hatyo tihehetehenerenae xoaha atyo Enore ityaninae makere. Hatyo hiyeta Jesus ihalahare ekakoaha, maisa haiharexe haximarenenae aokahiterene hiyeta. 12 Hoka exakere nexa: Enore, noxakai ite hitahi noximalininae hiye. Hikoamaniya tyaonitereharenae ite haxawalita tyaohenaha hoka noxera xerati ehaotyahitaha nihalahalini hikakoa hiyeta. 13 Nexa tehitiya: Notyakekone ite. Nehitiya: Alihena natyo xoimanae Enore isehenere nómaninae kakoa. 14 Xoimanae aowitere atyo halitinae makere hoka hatyo hiyeta Jesus tehitiya haliti tyaona, halitinae akereta. Nikare tyaona, waini hoka hakamane hiyeta halitinae fahare Tihanare mawenekoaretya maheta. 15 Exahe tehitiya hoka emaisatya maheta emairaneha halitinae nonitata. Hiyaiya, hakamane kakoa mairahitaha ferakiti nihatyaka. 16 Maisa atyo anjonae kahinaetya maheta xini tyoa. Abraão jikolaharenae atyo kahinaetya maheta. 17 Hiyeta hoka Jesus haximarenenae akereta terota tyaona hoka sacerdote kalorexe tyaona maheta. Exahe waiyexehare hoka Enore hatene waiyexe tyoma maheta. Nikare tyoma halitinae nómane iniyalahare kaxemaiyaretyakeheta maheta. 18 Tyaonitere halitinae koni xowaka kahasakaharetyaka hoka howitihare wenati tyaona enomana. Hiyeta atyo kalikini kahasakaharetyakiterenae kinatere kahinaetita.

Hebreus 3

1 Nohinaehare, Jesus koamaniya tyaohenerenae, Enore haomana aohenerenae: Maika Jesus tahi waiye xahekotya. Enore axikahetene kalorexe sacerdote tyaona maheta hoka wiso tyakekohenerenae kahinaetyase tyaona maheta. 2 Hiyaiya, Enore aokitereharenae taita tyoma, nikare ehatene aoka hoka, Moisés tyotya tyomehenere Enore hanako akereta. 3 Xala xamani atyo tyoma hati hoka háomane xahehare atyo kaxaiminisaka. Nikare tehitiya Jesus masakare waiye xaiminisaka Moisés xahe. 4 Tyotya hatinae atyo kaomasexe taita hoka Enore atyo tyotya xoalini hare nomasehare. 5 Moisés tyotya Enore aokiterehare taita tyoma ehanako. Wakahare waiyexe hoka xoalini hare irae Enore jikiniti irae aokowitereharenae tahi. 6 Hoka Cristo atyo Enore Ityani hoka waiye kaxaikota Hanexe hana. Wisaonaiya ekoamaniya, wityakekone, wikinatere harenaeya ekoamaniya wisaona hoka ehanaiya wisaona. 7 Hiyeta hoka Isekohaliti Waiyexe exakere irae: Kalikiniya xasema Enore niraene hoka 8 awa atyo ximasemaxemalahare xisaona xahetakomaniyereharenae akereta. Ehareha ihiye hoka maharexakahare nali hasakaharehenaherene xowaka akere. 9 Hoka Enore nexa: “Xahetakomaniyereharenae hasakaharetya natyo. 40-terehokoane xoalini hare notyomehenere xakore tyotya waiyaha hoka. 10 Hiyeta nehare ihiyeha hoka nomi: ‘Exe halitinae atyo maisa waiyexe, maisa nawenanyaho kakoa waiyoretaha’. 11 Nehare hoka nomi: ‘Maisaiya xoana xowaka ewaikoheraha naohenere nali kaokahitaha hoka kawinahitaha nokakoi’ ”. 12 Nohinaeharenae, xiriharira xawenane kakoa, waiya aliya hoka iniyalahare xahekotya hoka ximatyakekone hiyeta maisa Enore makamanehare koamaniya xisaohitita. 13 Maika xaihalahalinikisa kakoa,“kalikini” wisaonitatere xowaka, Iraiti Waiyexe nanekoa iraetere akereta. Nikare xisaona hoka maisa xalahare xinekonitare kamaoseratyakita iniyalahare hiyeta, exahe hoka maisa ximasemaxemalahare xisaona. 14 Hiyaiya, hetati wityakekohenere Cristo aosetaiya heko wikinatere wityakekone hoka imiyanaose kijiyaiya xane hikoahena hoka ihinaehare kaiserehareya wisaona. 15 Exakere atyo Iraiti Waiyexe nanekoa nexa: Kalikiniya xasema Enore niraene hoka awa atyo ximasemaxemalahare xisaona xahetakomaniyereharenae, eharehenahere ihiye xowaka akere. 16 Xala Enore niraene sema hoka ehare ihiye? Moisés tyotya nolohetehenerenae Egito nalita. 17 Xalanae hiye Enore ehare 40-terehokoane? Iniyalahare tyoma hoka wainihenerenae maharexakahare hiye. 18 Xala tahi Enore exakere irae, hairaene akereta tyoma aokowihenere xowaka: “Maisa ite xoana xowaka ewaikoheraha naohenere nali kaokahitaha hoka kawinahitaha nokakoi”. Masemaxemarehenerenae tahi exakere iraeta. 19 Waiyekahalaka atyo womana: Hamatyakekoneneha hiyetaiya maisa aliyakere Enore ewaikoheraha aohenere nali kaokahitaha.

Hebreus 4

1 Enore halakisa hairaene womana hoka wikaokaite enali hoka wikawinisa ekakoa maheta. Maika wirihare wisaona, waiya aliya hoka haiyaharenae xinekonitarenae maisa aliyakere aokitere akereta enali hikoita. 2 Hiyaiya, Iraiti Waiyexe semenehenere akereta tehitiya Iraiti Waiyexe wasema. Semahene xakore hoka maisa tyakekoahitaha hoka maisa xoare tyomita enomanaha ematyakekoneneha hiyeta. 3 Wiso atyo wasemene hoka wityakekone hoka kalikini waiye wimehexaikohare wisaonita aokitere akereta enali, iraehenere akereta: Nehare hoka nomi: “Maisa ite ewaikoheraha naohenere nali kaokahitaha hoka kawinahitaha nokakoi”. Exakere irae, koxaka xakore toahiya waikohe tyomehenere xowakita hahatene tyoma miyatya hoka. 4 Hiyaiya, exakere Iraiti Waiyexe nanekoa xairatyoare haiyakiti tyaonita e7-kini ferakene tahi: 6-ki ferakene Enore haka hoka waikohe, enokoa tyotya xoalini hare tyoma mematya. Hatyaoseta e7-kini ferakene hiye kawini. 5 Hatyo tahita kairaetyakehitiya: Maisa ite ewaikoheraha naohenere nali kaokahitaha hoka kawinahitaha nokakoi. 6 Hatyo hetati semehenaherenae Waiyexe Iraiti maisa tyakekoahitaha hoka maisa kaokahitaha ewaikoheraha kaxaokakehenere nali hoka kawinahitaha ekakoa aokitere akereta. Xakore hoka haiyanae tyakekohenerenae atyo ite xane kaokaha Enore aohenere nali kawinahitaha ekakoa. 7 Hatyo hiyeta Enore aimenekohitiya haferakene niyahare.“Kalikini”, nita. Hatyo harenae tahi irae waha terehokoane najikinita Davi kanasakota. Koxaka kairaetyaka Iraiti Waiyexe nanekoa: Kalikiniya xasema Enore niraene hoka awa atyo ximasemaxemalahare xisaona. 8 Ikiya Josué kolatyare hatyo halitinae waiyexe wenakalati nali kawiniha maheta Enore aokitere akereta hoka maisaiya haferakene Enore aimenekohitita kawiniha maheta. 9 Nikare hekota Enore kaxaikoneharenae kawinini tyaona, e7-kini ferakene kawinihenere akereta. 10 Xala xamani ite xane hikoa kawini maheta hoka tyotya hahatene nonitata kawini, Enore kawinihenere hahatene nonitata akere. 11 Hatyo hiyeta maika waiyateretyoa hoka wiyane wahikoa hoka wikawini maheta Enore nali, waiya aliya hoka hatya matyakekoneta hoka hatyo hiyeta maisa xaneta enáli. 12 Hiyaiya, Enore niraene atyo masakare kinatere, hatyatere kesekase hinama maniya tihore waiye kawetyakere xahehare. Ajikoa, xane hikoita iyawahaliti, isekohaliti xoaha tyaonitere nali. Exahe hihiraoseti, ahiti kaokakakoane xoaha hiye hoka xane hikoita. Xoare xamani kaxahekotyakita hoka hatyoharenae waiyekehalakita enomana. 13 Maisa xoare hare metaharexe Enore ana, tyotya atyo xoalini hare waiyekehalakita enomana. Hatyo hiyeta ite maisa xoare hare wimaxakainita ihiye. 14 Hiyeta hoka nika hoka waiyateretyoa wityakekone, wawenane ekoamaniya kakoa. Hiyaiya, kalorexe sacerdote kakoare atyo wiso. Enore Ityani Jesus atyo koxaka xane enokoa hikoa Enore nali kahinaetya wiso maheta. 15 Maisa xakore atyo wikinaterexe hoka hatyo kalorexe sacerdote atyo kahinaetita wiso haxairakoaneharera wiso hiyeta. Hiyaiya, hatyo tehitiya kahasakaharetyaka wikahasakaharetyakitere akereta, xakore hoka maisa atyo iniyalahare tyomita. 16 Hiyeta hoka maika wimamairanehare wisaona hoka wiraexala hiyeta Enore nokahakala haliya wikaoka. Hatyo nali ite xairakoaneharetyati ana wahikoa, exahe wikahinaetyaka waokitere ana hoka wahikoa hoka wikakahinaetyaka.

Hebreus 5

1 Exakere sacerdote kalorexe: Hatya haliti kaxomoka halitinae konita sacerdote kalorexe tyaona maheta, hoka haka Enore ana hoka halitinae kahinaetya maheta. Halitinae aisehena bowi, kalanero harenae hoka fetatita iniyalahare nomaka hiyeta. 2 Hatyo tehitiya maisa kinaterexe. Hiyeta hoka maisaiya ehareta mawaiyoreharenae, iniyalahare tyomiterenae hiye. 3 Hamaiyaterene hiyeta fetatita bowi, kalanero harenae. Halitinae nómane iniyalahare hiyeta, exahe iniyalahare háomane hiyeta hoka. 4 Maisa xala hare haxaokala ximita kalorexe sacerdote tyaonare. Enore xaokala xema taita atyo hatya haliti sacerdote kaxomokakita, Arão kaxomokakehenere akereta. 5 Nikare tehitiya Cristo sacerdote kalorexe tyaona Enore xaokalita, maisa haxaokala xini. Hiyaiya, Enore exakere irae: “Hiso atyo Nityani, kalikini Hexe notyaona”. 6 Nexa tehitiya Enore haiyakiti Iraiti Waiyexe nanekoa: Hiso atyo ite sacerdote kalorexe hisaota mene matyotenehare, Melquisedeque tyaonitere akere ite hisaona. 7 Jesus waikohekoa tyaonitatere xowaka iraexatya Enore hiye kinatyaxa, haosexa kakoa. Enore kinatere hoka kasani Enore emaisatya ekamane aokita hoka. Waiyexehare, hoka hatyo hiyeta Enore sema iniraexala. 8 Enore Ityani xakore hoka hamakawatiharene hiyeta waiyore tyakekohati maheta. 9 Hatyaoseta tyotya Enore aokitereharenae tyoma hoka hatyo najikinita tyakekohenerenenae niyasehareheta tyaona, matyotenehare enawenaneha tyaona maheta. 10 Hatyo hiyeta Enore sacerdote kalorexe mokene, Melquisedeque tyaonitere akere. 11 Kasani wirae waokowita exe tahi akiti harenae xakore hoka howitihare xawaiyekehalakatyaka, exahe hoka howitihare waiyekehalakita xomana. 12 Wahehena Xekohaseti koamaniya xisaonita hoka kalikini ene xaotyakisatiyehena xisaonita. Xakore hoka hatya xaotyakisatiye xaokitata, aotyakisa maheta xiso, hetatiye Enore tahi akiti kakoa. Nakairati kinaterexe xinakaira mahetare ene hoka totonexati xaokitata xomana. (Enawenaneha xaokaka nikare iraeta). 13 Hiyaiya, xala xamani atyo totonexati taita aokokita hoka hatyo atyo xoimitata. Maisa xoare waiyekehalakere enomana, xoare xamani waiyexe, xoare xamani maisa waiyexe hoka. 14 Hoka inityohalitinae atyo kanakairita tyotya xoalini hare. Exahe hoka waiyekehalakita enomanaha xoare xamani waiyexe, xoare xamani maiha waiyexe hoka. Hatyo hare akiti atyo tyotya waiyekehalakita enomanaha kaxaotyahalikisakehenahere hiyeta.

Hebreus 6

1 Hatyo hiyeta naotyakihitiya xiso haiya akiti ximasemanehare kakoa hoka xahikoa inityohalitinae xaotyakisaka ana. Maisaiya hetati xasemehenere kakoa naotyakihitita xiso. Koxaka xikaxaotyakisaka: Iniyalahare halakisaka hoka Enore tyakekotyaka tahi, 2 batixatyati, kahiti xomokaka seriti heno, kamatinae kaseneheta, matyakekoneharenae iniyalahare maniya xomokaka matyotenehare, Enore haomanerenae waiyexe maniya xomotene harenae tahi. Hiyaiya, hatyohare kakoa koxaka xikaxaotyakisaka. 3 Wiya waheta maniya. Enore xaokalitaiya hoka nikare ite wisoma. 4 Aliyakereya haiyaharenae matyakekoneheta Enore hoka hatyo najikinita tyakekohitiya? Koxaka ene waiye Enore koamaniya tyaonahitaha, koxaka ene Enore niyatere enokoatare waiyekehalakita enomanaha, exahe hoka Isekohaliti Waiyexe ene tyaonita ekakoaha. 5 Koxaka ene Enore niraene semaha hoka waiyeta enomanaha, exahe hoka Enore niyatere tyohenere kehexaha. 6 Xakore hoka hatyakekoneha halakisaha hoka maisaiya aliyakere kaxatyakekonekisakehenahititaha. Nikare tyaonahitaha hoka koexahaxatyahitaha Enore Ityani kakoa halitinae haotita, wainihenere atyalihose xaimaholatyaka hiye xowaka akereta mokahitene haki. 7 Waikohekoa waiyexe nali oneta menitere akiti atyo hanakati waiye kinatere tyaonita, kalita harenae haxekohase ana. Enore ana waiyeta hatyo waikohe. 8 Hoka waikohekoa katoherenae, exahe hananehaliti iniyalahare hikoiterehare atyo maisa waiyexe hoka Enore maisa awaiyetitene hoka kakeratyaka ite. 9 Exeharenae xakore wiraeta hoka maisa atyo waikohe ewaxirahare akereta xini xiso, nohinaehare, noxiyakawalinae. Enore atyo iyeheta xiso iniyalahare nonitata hoka hatyo hiyeta waiye xisaonita. 10 Enore atyo waiyexehare. Maisa maotyanexe hateniti xisomehenere, exahe xawaiyexeharene hiyeta xakahinaehenere xihinaehare tyakekohatiyenae. Exahe kalikini hoka hekota xakahinaetyahiterene. 11 Kasani heko xaiyateretyoa xihalaharene kakoa imiyanaose kijiya xahikoa hoka xoalini hare waiyexe xatyahitere kaxekaka xomana waokita. 12 Kasani maisa ximaxaharehati xisaona waokare. Xakore hoka maika tyakekohatiyenae hamamaxaharenehareta tyaonitere akereta xisaona hoka Enore isa aokowiterehare kaxekaka xomana. 13 Enore iraehenere Abraão kakoa xowaka, iraehenere akereta tyoma enomana aokowi. Maisa xala hare exahehare aka hoka Enore haexareta kaixaretya hatyoharenae tyoma maheta. 14 Exakere nexa Abraão hiye: “Naokitere akereta ite waiye namoka hiso. Hijikolaharenae ite hisoaka tyaona”. 15 Hatyaoseta Abraão atyaha waha, maisa maxahareta haxatyahane kakoa hoka Enore aohenerehare isa enomana. 16 Hatya atyo iraehena hoka haxahehare nexare atyo kaexaretita hoka hatyo iniraene atyo iraesekoatyati kakoa kamiyaneta. 17 Enore kasani isa aokowiterehare waiyekehalaka halitinae ana aokita hoka maisa haware haxahekola moheta aokowihitita. Hatyo hiyeta isa aokowihenere xowakita aliterexe irae, exahe haexare hoka kaexaretya katyakekotyaka maheta. 18 Hinama akitiya maisa aliyakere hahekore kaxomokakita. Hatyoharenae tahiya maisa Enore maoseraita. Hatyo hiyeta wimamairanehare wisaonita hoka wikinatere watyahita wenati waiyexe isa aokowihenere xahita. 19 Hatyo iraiti xema wisaonita hoka waiye wimehexaikohare wisaonita. Kanowa olatyoare haxemamakisala hiye waiye mehexaikohare tyaonitere akereta wisaonita. Hiyaiya, hatyo watyahitere atyo waiye kinatere, exahe isoa Enore hanako enokoare nali hoka imiti taose sololoitere xaihako jiya hoka xaneta Waiyexe aose nali. 20 Hiyaiya, hatyo nali atyo Jesus xane isoa, wahitita, waiye wisaona maheta. Hoka kalorexe Sacerdote tyaota mene maheta Melquisedeque akereta.

Hebreus 7

1 Melquisedeque xekohaseti ene tyaonita wenakalati Salém nali. Enore ana hakita, sacerdote tyaonita hoka. Hatyo xowaka Abraão xekohasetinae kakoa haxaisakakoane hekota haikoahitita hoka Melquisedeque ahalakoatene hoka waiyexe wenati aoka enomana. 2 Hatyaoseta Abraão isa enomana hahalakoaharenae xiyehare hakolala hiyeta holini, dízimo aokahitere. Melquisedeque nexare atyo“Xekohaseti waiyexe”, Salém nali xekohaseti tyaonita hoka hatyo hiyeta nikare nexarexe. Enexare tehitiya, “Mehexaikohaliti xekohasehare”, nita tehitiya. 3 Maisa xoare kasemakita enexe, inityo, enahetakomaniyereharenae tahi. Maisa enawenane, ekamane tahi hekoti kasemakita. Melquisedeque atyo Enore Ityani akereta sacerdote tyaoneta mene matyotenehare. 4 Waiye xasema: Melquisedeque atyo kalorexe kaiserehare. Wikinohare Abraão xahehare atyo hoka Abraão isa enomana holini, dízimo aokahitere, hahalakoaharenae xiyehare kolahenere hiyeta. 5 Moisés xaotyakira xema Levi hotyaliharenae sacerdotenae tyaonita hoka ihinaeharenae isaha holini dízimo aokahitere haxiyehare hiyeta enomanaha aokahitaha. Ihinaeharenae kaiserehare xakore hoka isaha aokahitaha, Abraão jikolahare makereha xakore hoka. 6 Hoka Melquisedeque atyo maisa Levi hotyalihare xini. Xakore hoka Abraão isa enomana holini xiyehaliti hahalakoaharenae xiyehare kolahenere hiyeta hoka Abraão ana wenati waiyexe aoka. Há, waiyexe wenati aoka enomana. Hatyo nahitita Abraão koxaka Enore isa enomana aokowihenere tahi sema. 7 Hiyaiya, hatya haliti wenati waiyexe aowita hatya ana hoka hatyo atyo exahehare. 8 Hoka kalikini dízimo resebetiterenae atyo ite waini tyotya. Hoka Abraão tyaonitere xowaka dízimo resebehenere atyo hekota kaseta. 9 Exakereyala nirae hoka ehekore: Abraão, Melquisedeque ana holini dízimo aokakahitere isehenere xowaka Levi tehitiya isa Melquisedeque ana, Abraão jikolahare tyare atyo hoka. Hoka kalikini Levi jikolaharenae ana atyo dízimo aokahitere kaxekakita. 10 Hatyo xowaka Levi maisa tyaohenere, hahetakomaniyere Abraão háre hiyetata, Melquisedeque ahalakoahenere xowaka. 11 Xaotyakisatyaho kaotyakehenere Israel yerenae ana xowaka Levi jikolaharenae sacerdote tyaonita, Arão jikolaharenaetare. Xakore hoka ehateneha maisa ehekoreta kaisere. Ehatenehaiya waiye tyaonare hoka maisaiya xoare maheta hatya Melquisedeque akerehare sacerdote kaxomokakita. Maisa Levi jiyete Arão akerehare xini. 12 Hoka hahekorexe atyo sacerdote tyaohena hoka xaotyakiyaho tehitiya atyo hahekorexe tyaonita. 13 Wiyekohase Jesus xaokaka nikare kairaetyakita, Judá hotyalihare atyo. Hoka maisa atyo xoana xowaka Judá hotyalihare hatya hekoti kirakahare keratyakaose nali hakita. 14 Aliterexe atyo Jesus Judá hotyalihare. Hoka Moisés aotyakijitere xowaka maisa Judá hotyalihare nawenane sacerdote tahi iraeta hekoti. 15 Tyotya hatyoharenae waiyekehalaka tyaona. Hatya sacerdote hawareharexe kaotyaka Melquisedeque akerehare. 16 Maisa atyo halitinae xahekola xema xini sacerdote tyaona. Tyaona wenati matyotenehare niyatere hiyeta atyo sacerdote tyaona. 17 Hiyaiya, exakere Iraiti Waiyexe nanekoa nexa: Sacerdote ite hisaota mene matyotenehare Melquisedeque tyaonitere akereta. 18 Hiyeta hoka toahiyere wenatyaho kahalakisaka. Maisa kinaterexe, komita maisa xoare tyomare hoka. 19 Moisés xaotyakiraho atyo maisa xoare waiyexe maniya mokita. Hoka kalikini atyo Jesus kaotyaka hoka exema wisaona hoka wiyane wikaoka Enore nali. 20 Exe tehitiya: Enore haexare kaexarehenere tahi. Haiyaharenae atyo sacerdote tyaotaha, maisa xakore atyo Enore nikare iraexe hoka. 21 Hoka Jesus atyo sacerdote tyaona Enore exakere iraehenere xowaka: Natyo atyo Enore niraeta, maisaiya nemaisaita niraini. Sacerdote ite hisaota mene matyotenehare. 22 Hiyeta atyo hoka Jesus masakare waiye. Hatyo hiyeta atyo waitare wenatyaho waiye toahiyere nonitata. 23 Exe tehitiya: toahiyere harenae atyo kahare sacerdote tyaonahitaha wainahitere hiyeta. 24 Hoka Jesus atyo menanehaliti hoka hatyo hiyeta sacerdote tyaoneta menite hoka maisaiya xalahare ewenekoare sacerdote tyaonita. 25 Hiyeta hoka hatyoiya atyo, exahe haxowaka hoka waiye maniya moheta Enore nali xaneterenae ihiyeta. Hiyaiya, Jesus tyaota minita, irae maheta etahiha Enore hiye. 26 Jesus atyo kalorexe sacerdote hoka hatyo hiyeta waokitene womana. Jesus atyo waiye, maisa xoare hare iniyalahare tyomare, iniyalahare nomaseharenae nonitata haware kaxomokaka. Hatyaoseta kakolatyaka enokoa xaihako hoka kalorexe tyaona maheta. 27 Maisa hatyo haiyarenae kalorexe sacerdotenae akereta xini, maisa atyo fetatyare kirakahare tyotyaki ferakene, hetati háomane iniyalahare hiyeta, jikiniti hoka haiyanae nómane iniyalahare hiyeta akereta xini. Hakirore atyo fetatya, tyotya xoalini harenae hiyeta, fetyoawihenere xowaka. 28 Moisés xaotyakiraho xema atyo iniyalahare nomaseharenae Sacerdote kalorexe tyaona. Hoka Enore iraehenere, haexare kaexarehenere hare, Moisés xaotyakira kasemakehenere najikinita hiyeta atyo Ityani sacerdote kalorexe tyaona. Waiye matyotenehare tyaonita.

Hebreus 8

1 Waiyexe tahi wiraetere atyo Wiyekohase sacerdote tyaonitere akiti. Kalorexe Sacerdote enokoa tyaonita, tyokita Enore kinaterexe nokahakala fihini maniya. 2 Hakita Enore hanako, imiti taose sololoitere xaihako maniya. Enore nómane taita atyo hatyo hati, maisa atyo halitinae nómane xini. 3 Kalorexe Sacerdotenae hatene atyo exakere: kalanero harenae fetatita Enore ana. Hiyeta hoka Wiyekohase tehitiyaiya maisa xoalini hare mafetalita Enore ana. 4 Ali waikohekoaiya tyaonita hoka maisaiya sacerdote tyaonita. Hiyaiya, Levi hotyali atyo ali waikohekoa sacerdotenae tyaonita hoka fetatita Enore ana. Judeunae xaotyakiraho xema atyo tyaonahitaha hoka nikare tyaonahitaha. 5 Exe sacerdotenae tyaonitere ali waikohekoa atyo enokoare hateniti aimenekoita taita. Hatyo tahi Enore irae Moisés hiye hatirise tyoma aokowihenere xowaka: Maika hirihare nahotikihenere homana tyairiheno akereta hisoma hatirise, nexa Enore Moisés hiye. 6 Aliterexe atyo Jesus hatene masakare waiye kaiserehare haiyanae sacerdotenae hatene nonitata. Masakare tehitiya atyo waiye wenati waitare halakihenere hakaxaikone hotyali ana. Hiyaiya, waitare iraiti atyo masakare waiye toahiyere nonitata. 7 Hetatiye wenatyahoiya waiyexe kaiserehare hoka maisaiya xoare maheta iraiti waitare kaotyakita. 8 Waiya xakore Enore hakaxaikone hotyali hoka iniyalahare tyomahita hoka hatyaoseta nexa: “Enaose ferakenehena ite hoka niraihitiya waitare wenatyaho tahi Israel jikolaharenae hiye, Judá jikolaharenae hiye hoka”, nexa Xekohaseti. 9 “Maisaiya atyo enahetakomaniyerenaeha kakoa wenati tahi niraetere akerehitita. Exowaka ekaheha hiye notokahene hoka Egito nalita niyehetehenahene. Hatyo xowaka maisa niraini xema tyaonahitaha hoka maisa waiyetaha nomani”, nexa Xekohaseti. 10 “Niraehitiyere waitare wenati tahi Israel hotyali anere ite exakerexe: Noxaotyakiri ite ekaiyeheha ako namoka. Exairatyakahare akere ite emahiyaseha hiye namokene hoka enEnorexaha ite notyaona. Hatyoha ite hoka nokaxaikoni hotyali tyaona”, nexa Xekohaseti. 11 “Hatyo xowaka ite maisa xoare maheta hahinaehare aotyakihitita. Maisaiya, ‘Xekohaseti koamaniya hisaohena’, nita hekoti hahinaehare hiye. Hatyo xowaka atyo ite tyotyaha tyaohenaha nokoamaniye, wakahare, xekohasetinae xoaha. 12 Iniyalahare enómaneha ite nomaotyaniheta, maisaiya notehitita iniyalahare enómaneha”. 13 Waitare wenati tahi Enore iraehena hoka toahiyere wenatyaho atyo kirahareheta. Kahalakisaka hoka tyotya. Kirahare, maisa atyo xoare niyahareheta hoka kahalakisaka hoka haxeroreta ite mawenekoare.

Hebreus 9

1 Hetatiye iraiti atyo awaiyekehalakatya Enore koamaniya nawenatyaka, exahe Iraexatyakalati Hana halitinae nómane harenae tahi. 2 Hatyo hati hinama talalyako. Hatikanase kakoare ako xaokanatyakalati kase tyaonita. Nali nakairati Enore anere tyaonita mexakoa. Hatyolyako atyo“waiyexe aose” aokahitere. 3 Hoka imiti taose kakoa talatyakere maniyako atyo Enore anere kaiserehare. 4 Hatyo hamaniyako atyo incenso keratyakaose. Nali tehitiya kajali ouro kakoa komatyakere tyaonita. Hatyo kajalyako tehitiya tinihaliti nakairati maná kakoare tyaonita. Arão natyakasera tehitiya tyaonita enako, kahanahihetehenere. Hatyo kajalyako tehitiya hinama sehali taose iraiti exairatyakahare kakoare tyaonita. 5 Hatyo kajali heno hinama anjonae xaimenekotyaka tyaonita. Enokoare waiyexe aimenekotyahitaha. Ekanoha omerekoare tyaonita iniyalahare kaxemaisatyakehititere nali. Xakore hoka maisaiya kalikini hatyohare tahi tyotya niraehitita. 6 Nikare tyomaha hoka hatyaoseta xoalini hare Enore ana sacerdotenae tyoma aokowihenaha hoka isoahitaha tyotyaki ferakene hatyo hatyako mokaha nakairati mexakoa maheta, kaxaikoha xaokanatyakalati harenae maheta. Hatikanase maniya tyaonitere ako taita atyo isoahitaha. 7 Kalorexe Sacerdote taita atyo ijoita hatyo exaihako maniyere imititaose talarere ako. Terehokoakiti nihatyaka taita ijoita, hakirore, hawawa. Kolatya kirakahare timalaxa hoka fetatita Enore ana, iniyalahare háomane hiyeta, exahe haiyanae iniyalahare tyomitere hiyeta hoka fetatita kirakahare timalaxa Enore ana. 8 Hatyoharenae hiyeta Isekohaliti Waiyexe waiyekehalaka aotyakijita. Hekotata imiti taose sololoita hoka hinamalyako hati tyaonita hoka halitinaiya maisa aliyakere ijoita, maisaiya isoahita Enore anere kaiserehare ako. 9 Nikare tyomaha hoka aimenekoitaha kalikiniye wenati. Hatyo xowaka erati, nakairati, kirakahare harenae fetatyahitaha Enore ana. Xakore hoka maisa atyo hatyohare waiye maniya kaiserehare mohetere halitinae xahekola. 10 Nakairati, erati, xoalini hare fetatyahitaha. Xakore hoka maisa xoare tyomare. Henekoa maniya taita tihehenahititaha halitinae waitare wenati kaotyakene kijiya. 11 Hatyaoseta Cristo tyoa tyotya xoalini hare waiyexe koxaka ali tyaonitere kaxaiko maheta hoka isoa Enore hanako kaiserehare enokoa nali. Maisa atyo halitinae nómane xini, maisa atyo ali waikohekoare xini. 12 Hakirore atyo Enore anere kaiserehare ako isoa. Xakore hoka maisa atyo kolaita kirakahare timalaxa. Hatimalaxa atyo kolatya hoka fetatya Enore ana. Hatyo hiyeta wenati waiyexe matyotenehare maniya moheta wiso. 13 Kabala, bowi harenae timalaxa fetatyahitaha Enore ana, exahe ohiroli bowi aisaha hoka kerahaotyahene hoka enete keratyaka mehene kakoa herahera konisahita halitinae hoka henekoa maniya aiyomahitita. Nikare tyomahitaha hoka iniyalahare nomaseharenae henekoa maniya aiyomahenahitiyaha. 14 Hoka Cristo timalaxa atyo iyateliti kakoare hoka exahehare tihihitita halitinae xahekola harenae. Isekohaliti makamanehare hiyeta fetatyoawi Enore ana hoka fetatyahitere xahe nawaiye atyo. Itimalaxa waiyexe maniya wityakoiyahare moheta. Hatirise hakitere ako atyo masakare waiye. Wománe iniyalahare wahalakisa hoka Enore makamanehare koamaniya wisaona maheta. 15 Hiyeta hoka Cristo atyo wenati waitare kaxaikotyasehare tyaona. Hoka Enore haomana aohenerenae ana wenati waiyexe matyotenehare isa aokowitere isa maheta. Nikare atyoite kaomaka. Hiyaiya, wainihenere hiyeta atyo waiye maniya moheta halitinae, wenati hetatiye xema tyaonahitere xowaka iniyalahare tyomahitere nonitata. 16 Alyako xamani atyo haliti hatya hairaene halakiyatya hakamane nahitita, haxiyehare harenae tahi hoka, ekamane najikinita aokitere akereta ixiyehare kaxomokakita. 17 Kasetatere xowakaiya atyo maisa kaxirakakita hatya haliti xiyehare. Waini hotohareya atyo hoka aokitere akereta kaxomokaka ixiyeharenae. 18 Hiyeta atyo hoka hetatiye wenatyaho kirakahare timalaxa kakoa hotohare halitinae kaheraherakonisakita hoka kinatere wenati tyaonita. 19 Moisés hotohare aotyakisa halitinae iraiti kaxairatyakehenere akereta. Hatyaoseta iya bowi, kabala mokosenae timalaxa harenae hoka kaketaxatene one kakoa hoka kalanero niyali xaxotyatyaka, exahe híssopo kano kakoa hoka heraherananetya babera iraiti kakoare, exahe halitinae hoka heraherakonisa. 20 Hoka nexa: “Exe timalati atyo aiyatelikijita wenati aho xityakeko aohenere Enore”. 21 Nikare tehitiya heraheratya hatirise hiye, exahe xiyehaliti Enore anerenae hoka heraherakonisa. 22 Aliterexe atyo xaotyakiyaho xema tyaonahitaha hoka timalati kakoa taita kaxaiyomatyakihitita xoalini hare. Awaiya timalati hoka maisaiya iniyalahare kaxemaisatyakehetere. 23 Exehare ali waikoa tyaonitereharenae atyo enokoa tyaonitereharenae aimenekoita taita, hoka kirakahare timalaxa kakoa waiyexe maniya kaxomokakihitita. Hoka enokoa tyaonitere harenae atyo masakare waiyexe aokita haomana, waiye maniya kaxomokakeheta maheta. 24 Hiyaiya, Cristo atyo maisa ijoita Enore hana, halitinae nómane ako. Hatyo atyo aemenekoita taita ehana kaiserehare enokoare. Enokoa atyo xane isoa Enore ana hoka kalikini kahinaetita wiso. 25 Ali waikohekoa atyo kalorexe sacerdotenae judeu terehokoakiti nihatyaka ijoita Enore hanako kirakahare timalaxa kakoa imiti taose talarere ako. Hoka Cristo atyo hakirore isoa hoka fetatyoawi, maisa kahaliki xini. 26 Nikarexeya hoka kahalikiya waini waikohe kaomakehenere xowakatita. Hoka kalikini atyo kaotyaka hakirore, imiyanaose ferakene hikoahena hoka waini. Fetatyoawi iniyalahare emaisaheta maheta. 27 Hiyaiya, hakirore atyo haliti wainitaha. Hatyo najikinita atyo Enore axalijita haliti. 28 Nikare Cristo hakirore fetatyoawi emaisatya tyotya halitinae nómane iniyalahare maheta. Hatyo najikinita ite ehinamakini hiye tyohetehitiya hoka maisa atyo iniyalahare emaisaheta maheta xini. Atyahiterenenae atyo waiyexe maniya moheta maheta.

Hebreus 10

1 Judeunae Xaotyakiraho atyo maisa enokoa xoalini hare waiyexe tyaonitere akereta kaisere xini. Hatyoharenae atyo waiyexe kaotyakene taita aimenekoita. Hiyaiya, terehokoakiti nihatyaka fetatyahiterehareta fetatyahita. Hoka aliyakereya xaotyakiyaho hatyohare fetatyahitere hiyeta Enore nali xane aokowiterenae waiye maniya mohetehena? 2 Enore koamaniya tyaoniterenae nómane iniyalahareya hatyoharenae emaisahitita hoka maisaiya otyare háomaneha iniyalahare. Hatyo najikinita maisaiya xoare maheta aisaha kirakahare hoka fetahenahititaha. 3 Maisa iniyalahare enómaneha emaisahetere, exahe hoka heko otyahitaha iniyalahare háomaneha hoka hatyo hiyeta aisaha kirakahare hoka fetatyahitaha terehokoakiti nihatyaka. 4 Hiyaiya, bowi, kabala harenae timalaxaiya maisa xoana hekota xala hare nómane iniyalahare emaisahitita. 5 Hiyeta hoka Cristo kaotyakehenere halitinae koni xowaka nexa Enore hiye: Maisa atyo kirakahare timalaxa fetatyaka haokare hoka hisoma noháre nomani. 6 Kirakahare xaisaka, fetatyaka, ekeratyakahare harenae hoka maisa hawaiyetyare iniyalahare kaxemaisatyakeheta maheta. 7 Hiyeta hoka nomi: “Ali natyo, Xekohaseti. Notyoa notyoma haokitere akere maheta, notahi kaxairatyakehenere xaotyakisatyati nanekoa akereta maheta”. 8 Hetati nexa: “Kirakahare xaisaka fetatyaka, keratyaka harenae maisa haokare iniyalahare kaxemaisatyakeheta maheta”. Nikare irae xaotyakisatyaho aokitere akereta xakore kafetatyakita xoalini hare hoka. 9 Hatyaoseta nehitiya: “Ali natyo, Enore, notyoa notyoma haokitere akereta maheta”. Nikare Enore miyatya toahiyere kirakaharenae fetatyaka hoka Cristo ewenekoareha moka kafetatyaka maheta. 10 Enore aokitere akereta Jesus Cristo tyoma hoka hatyo hiyeta waiyexe maniya wikaxomokakita iniyalahare nonitata. Hakirore wainihenere kafetyakehenere tyotya halitinae ana hiyeta. 11 Tyotya sacerdote judeu hahatene tyomita Enore ana, fetaita kirakahare xaisaka ferakiti nihatyaka. Hatyohareta fetaita tyotyaki ferakene, xakore hoka maisa xala hare nómane iniyalahare emaisahetere. 12 Hoka Jesus Cristo atyo hakirore fetatyoawi. Hatyo matyotenehare niyahare. Hoka hatyo najikinita xane tyoka Enore fihini maniya. 13 Nali atyahita hahalakoaharenae xomokaka hakiji katyahe. 14 Nikare hakirore fetatyoawi hoka ekoamaniya tyaoniterenae waiye maniya taita tyaona maheta matyotenehare. 15 Isekohaliti Waiyexe tehitiya hatyo hare tahi aotyakijita wiso. Exakere hotohare nexa: 16 “Haxowaka ite niraihitiya ekakoaha tyaonaha maheta hatyo xema”, nexa Xekohaseti. “Noxaotyakiri ite namoka emahiyaseha hiye, exahe ekaiyeheha ako hoka exairatyakahare akereta namoka”, nexa. 17 Hatyaoseta nehitiya: “Hatyohekota ite maisa notehitita iniyalahare enómaneha, exahekolaha harenae”. 18 Nikare atyo ite iniyalahare kaxemaisatyakehetehena hoka maisaiya xoare maheta xoalini hare kafetatyakihitita. 19 Nohinaeharenae, Jesus wainihenere hiyeta ite wikaokehena rotita Enore anere kaiserehare ako. 20 Imiti taose sololoitere hiyeta atyo wikaoka Enore ana. Hatyo atyo aimenekoita Cristo háre. Hatyo atyo waitare wenati matyotenehare maniya moheta wiso. 21 Kalorexe Sacerdote kakoare atyo wiso, kaxaiko Enore hana maheta. 22 Hatyo hiyeta maika wiyane wikaoka Enore haliya. Aliterexe heko wityakekone, exahe wiyahekolanae iyomere iniyalahare nonitata, exahe wiháre itihakahare one iyomaxere kakoa hoka. 23 Maika heko kaisere wityakeko hoka maisa wahalakijita wityakekone. Hiyaiya, Enore isa aokowitereharenae ite isa womana, maisa atyo maoseratyaliye xini. 24 Nika wakahinaetyakakoa hoka wiyawaiyetyakakoane kekoare, exahe xoalini hare waiyexe wománe hoka. 25 Awa atyo wahalakisa wiyahohisakoatyoane haiyanae tyaonitere akereta. Maika wakahinaetyakakoa, waihalahalinisakakoa kaisere. Xiyaiya, kalikini okoi Xekohaseti haikoahenaosehetehena. 26 Hiyaiya, hekoiya iniyalahare wisoma waokowita Iraiti Waiyexe xema wisaohenere najikinita hoka maisaiya xoare hare kafetatyaka hoka iniyalahare wománe emaisahitita. 27 Wimairehena taitaiya kaheneharexe kaotyakehenere. Hiyaiya, Enore nahalakoahare tyaoniterenae ite irikati watere konite kaxawatyaka hoka kamawenekoaretyakaha. 28 Xala xamaniya maisa tyakekore Moisés xaotyakiraho hoka hinama, hanamaiya irae etahi hoka kaxaisaka. Maisaiya xalahare airakoaneharetitene. 29 Hoka xoana ite tyaohena Enore Ityani maxaiminirehenerenae, exahe timalati kakoa tihehenahitene hoka wenati waitare Enore isehenere maxaiminirehenerenae? Xoare ite tyaohena Enore Nisekohare awaiyetene hoka maxaiminiriterenae ana? Iniyalahare ite kaxomokaka, maisa ite waiye xini. 30 Hiyaiya, koxaka Enore exakere iraehenere kakoa wawaiyoreta: “Nakatolikoaretyoaite. Tyomahitere akeretaite namokahene”, nexa Xekohaseti. Exahe hoka nehitiya: “Exahe ite nokaxaikoniharenae iniyalahare tyomehenaha hoka hatyo nahalakoa iniyalahare namokahene”, nexa Enore. 31 Kaxiyani, Enore makamanehare eharehena hoka kahenehare kaiserehareya. 32 Xotyaxematya toahiya tyaohenere. Xasema waiyexe iraiti hoka Xekohaseti koamaniya waiye xisaona hoka xahalakoaharenae maisa waiye mokita xiso. Xakore hoka heko xikinatere xisaona ekoamaniya. 33 Xikairawaiyaka, xikairaheharetyaka harenae halitinae haotita xakore hoka heko xikinatere xisaona ekoamaniya. Haiyaharenae tehitiya iniyalahare mokahitaha, iniyalahare mokahitere xiso akereta hoka hatyo iniyalahare kaxomokakiterenae hinaehare atyo xisaonita. 34 Haiyaharenae berexo ako tyaoniterenae hoka xakahinaetita, xairakoaneharetyahitene hoka. Xahalakoaharenae iyaharetyahitaha xiso, xakore hoka maisa atyo xamaikoharexe. Enokoa nali kahare waiyexe xixiyehare matyotenehare tahi waiyekehalakita xomana hoka hatyo hiyeta maisa xamaikoharexe. 35 Hiyeta hoka awa xityakekone xahalakisa. Hekoiya xityakeko hoka kalore xoalini hare waiyexe kaxekaka xomana. 36 Maika ximamaxaharenehare xisaona hoka Enore aokitere akereta xisoma hoka hatyo najikinitaite isa aokowiterehare isa xomana. 37 Hiyaiya, exakere Iraiti Waiyexe nanekoa nexa: Okoihetehena, initehena kaiserehare hoka tyoheta aokowitere tyohetehena. Tyohetaite. Maisa ite wahita hoka haikoahetehena. 38 Haliti waiyexe atyo ite tyaota mene hatyakekone hiyeta, hoka xala xamani atyo ite matyakekoneheta hoka maisa ite nihalahareta ekakoa. 39 Hoka wiso atyo maisa hatyakekone halakijiterehare hotyalinae hoka iniyalahare kaxomokakiterehare hotyali xini. Wiso atyo tyakekohatiye hotyali. Hatyo hiyeta ite waiyexe maniya wisekohare kaxomokaka.

Hebreus 11

1 Wityakekone hiyeta wexa: “Watyahitereharenae ite kaxekaka womana”. Exahe tehitiya hoka wityakekone hiyeta waiyekehalakita womana xoalini hare wimawaiyanehare tyaonitereharenae. 2 Toahiyereharenae tyakekone hiyeta Enore tehitiya tyakekoahene. 3 Wityakekone hiyeta waiyekehalakita womana Enore niraene hiyeta enokoa, waikohe kaomakehenere. Exahe tyotya xoalini harenae kawaiyakitereharenae atyo mawaiyakitere nómanenae. 4 Tyakekoti hiyeta Abel aisa kirakahare hoka fetatya Enore ana hoka Caim fetahenere xahehare nawaiye. Ityakekone hiyeta Enore awaiyetene hoka waiyexe haliti aokene. Enore terota atyo awaiyitya efetala hoka. Tyakekoti hiyeta ekamane najikinita hekota iniraene kasemakita. 5 Tyakekoti hiyeta tehitiya Enoque maisa wainita. Kaseta kakolatyaka enokoa xeta. Hatyo najikinita maisa kawaiyakihitita, Enore atyo kolatene hoka. Kakolatyakehenere nahitita Enore ihalahareta ekakoa, Iraiti Waiyexe nanekoa iraehenere akereta. 6 Maisaiya hatya tyakekore hoka maisaiya atyo aliyakere Enore ihalahareta ekakoa. Hiyaiya, xala xamaniya atyo Enore nali xane aokowita hoka,“Aliterexe Enore tyaonita, exahe tyakekohenerenae kahinaetyasehare”, nita. Maisaiya hoka maisa aliyakere xaneta. 7 Tyakekoti hiyeta Noé sema Enore niraene xoalini hare kaotyakene nahitita. Exowaka hatyoharenae mawaiyakahare tyaonita. Noé tyakeko Enore hoka kanowa kalorexe tyoma hoka maisa wainahitaha hoka Enore haliti waiyexe aokene ityakekone hiyeta. Hoka matyakekoneharenae atyo waini hamatyakekoneneha hiyeta. 8 Tyakekoti hiyeta Abraão Enore niraene tyakeko iraehenere ihiye xowaka hoka xane Enore ewaikohera aohenere nali xeta. Halakisa hawaikohera hoka xane. Hatyo xowaka maisa waiyorexe haxanene kakoa. 9 Hatyakekone hiyeta xane kaoka Enore aokitere nali. Xane kaoka hoka bojirise nomaka katyahe tyaona haiyanae waikoherakoa Isaque, Jacó harenae kakoa. Hatyonae ana tehitiya Enore isa aokowi. 10 Kasani Abraão wenakalati kinaterexe Enore nómane nali kaoka aokowita. Hatyo wenakalati atyo kinatere hoka maisaiya kamawenekoaretyakita. 11 Tyakekoti hiyeta Abraão kaisaniheta, inityohalitihena kaiserehare xakore hoka. Exahe exanityo Sara tehitiya xakore koxaka inityohaloti, maisanityakohalo xakore hoka Enore iyatoloti isa enomana hoka kaisaniheta, Enore niraene tyakekohenere hiyeta. 12 Hiyeta hoka hatya okoi wainihenere hiyeta kahare ijikolaharenae tyaona, xorese hisoakene, waikohese one kilihi tyaonitere hisoakene akere. 13 Hatyonae tyotya wainiha hatyakekoneha kakoita. Xakore hoka maisa atyo kaxekakita enomanaha enomanereha kaxaokakehenere. Sekota atyo hatyoharenae waiyaha hoka ihalahareha ekakoa hoka mawaiyakahare hotyali, tonehekoaitatereharenae atyo aokowiha exe waikohekoa. 14 Nikare atyo haiyanae iraehena hoka tawahitaha hawenakala tyaonaha maheta nali. 15 Maisa haikoahenahitaha hawaikoheraha halakihenere nali xeta aokowitaha. Haikoahetaiya aokowiha hoka haikoahenahitahaiya. 16 Kasani waiyexe waikohe enokoa nali kaokaha aokowitaha hoka nali tyaonaha maheta. Hatyo hiyeta Enore maisa haiharexahene enEnorexaha aokowitere kakoa. Hatyota koxaka mematya wenakalati enomanaha enawenakalaha maheta. 17 Tyakekoti hiyeta Abraão, Enore hasakaharetene hoka haisani Isaque aisa hoka fetatya aokowi. Hatyo nahitita Enore ijikolaharenae hisoakene aoka xakore hoka memere tyaonita haisani haterore aisa hoka fetatya maheta. 18 Hiyaiya, Enore koxaka enahitita nexa: “Isaque hiyeta ite kahare hijikolahare tyaona”. 19 Exahiya Abraão aisa Isaque hoka Enore xekasekirihetene waiyekehalakita enomana. Nerekatiya atyo: Abraão ana ityani Isaque kaseheta. 20 Tyakekoti hiyeta Isaque wenati waiyexe aoka haisaninae Jacó, Esaú xoaha ana enahetaha maniya. 21 Tyakekoti hiyeta Jacó hakamane nahitita waiyexe wenati aoka José ityaninae ana. Hatyakasera hiye tokoa hoka aiyateretyoa hoka Enore kakoa ihalahare. 22 Tyakekoti hiyeta José okoi wainihena hoka Israel hotyalinae kikisoaneheta Egitota tahi irae, exahe hoka irae haháre tahi, ekamane najikinita kakolatyakeheta maheta ewaikohera xeta. 23 Tyakekoti hiyeta Moisés nexe, nityo xoaha ateroakisa haisani hanamalihena kaimare enawenane najikinita. Waiye mokose waiyahene hoka hatyo hiyeta maisa mairahitaha kalorexe niraene hoka ateroakisahene. 24 Tyakekoti hiyeta Moisés, inityohalitihena hoka maisa Faraó ityani ityani kaxaokakita. 25 Kasani Enore kaxaikonehare hotyalinae kakoa haxawalita makawati aokowi hoka maisa hatyo iniyalahare kaxawaiyityakitere xema tyaona aokowita. Hatyoharenae haxerore tyotita. 26 Maisa Egito nali xiyehaliti kahare tyaonitere kakoa tyaona aokowita hoka Enore Kalorexe Aohenere xema tyaona, iniyalahare xakore kaxomokaka, hoka enajikini maniya waiyexe xoalini hare kaxekaka enomana maheta. 27 Tyakekoti hiyeta Moisés Egito nalita kikisoaheta, maisa mairita kalorexe Faraó xeharene. Hoka heko kinatere tyaona Enore koamaniya. Motya waiyita ene Enore mawaiyakitere. 28 Hatyakekone hiyeta hetatiye Páscoa tyoma hoka Israel hotyalinae wakatya hoka timalati kakoa hahana kanase xolotyaha hoka maisa anjo haliti xaisasehare ityaninaeha hetatiye aijita maheta. 29 Hatyakekone hiyeta Israel hotyalinae imahotyoa one kaloxere Xotyaxere waikohe iyokoare akere. Hoka Egito yerenae tehitiya imahotyoa aokowihenaha xakore hoka one kaokakakoaheta hoka monaha hoka wainiha. 30 Tyakekoti hiyeta Jericó talahokola exoa, Israel hotyalinai 7-ki ferakene tonahokohenaherene najikinita. 31 Hatyakekone hiyeta enatyalolo Raabe maisa wainita Enore matyakekohenerenae kakoa, waiye mohenere wenakalati waiyase Israel yerenai hiyeta. 32 Xoare nomi hitiyaite? Noxakaiya Gideão, Baraque, Sansão, Jefté, Davi, Samuel, iraiti xakaisaseharenae tahi hoka wahaiya. 33 Hatyakekone hiyeta aiyateretyoaha kahare haliti hotyalinae xahita hoka jiyahaotyahene. Waiyexe taita tyomaha hoka Enore isa aokowihenere isa enomanaha. Leãonae kanase jihotyaha. 34 Irikati kahenehare takoitere ewakatyaha. Kaxaisakehenaha xakore kesekase kakoa hoka maisa kaxaisakahitaha. Maisa xakore kinaterexeha hoka kinatere tyaonaha. Xaisakakoati heko kinatere tyaonaha hoka hahotyaliharenae sorarexanae jiyahaotyaha. 35 Tyakekoti hiyeta ohironae ana kamatinae kaseheta. Haiyanae iniyalahare kaxomokakaha wainihenahere kijiya. Aiyateretyoaha hawenaneha koamaniya kakoa, maisaiya halakisahitaha hatyakekone. Kasani kasehetehenaha hoka wenati waiyexe kaokaha aokowitaha hoka. 36 Haiya harenae kakoexahalisaka, kamokonasetyaka hare. Haiyanae kaxolatyaka hoka berexo ako kaxomokakaha. 37 Haiyaharenae sehali kakoa kamokotyakahitaha hoka kaxaisakita. Haiya harenae hoka xirikotyakalati kakoa kaxirikotyakita. Haiya harenae tehitiya hoka kesekase kakoa katonotyakahitaha. Haiya harenae iniyalahare kaxomokakaha. Maisa waiye mokahitene, mokohekoatyahitene hare hoka tekoaha. Maoloxahareha, maimahiro, nakahitaha hoka tyaonehekoatyahitata. Inimaha kalanero mili, kabala mili xoaha. 38 Maharexakahare tonakoatyaha tyairi koni, sehali kakoakotyakako tyaonahitaha hare. Matyakekoneharenae atyo maisa ehakakoanehare xini. 39 Ityakekoneha hiyeta tyotya Enore awaiyetyahene. Xakore hoka Enore isa aokowihenereharenae maisa kaxekakita enomanaha. 40 Enore atyo exáhehare nawaiyexe ahekotya witahi hoka kasani hatyoaha, wiso xoaha, hahotyalita waiye maniya wisaoheta aokita hoka.

Hebreus 12

1 Hiyaiya, kahare haliti hatyakekoneha hiyeta waiye maniya kaxomokakeheta hoka wahakotita womana wihokohaliya. Hatyo hiyeta nika hoka tyotya xoalini hare ahowitihalikijitere wiso wahalakisa, exahe iniyalahare kinatere tyaonita wiyahita hoka wahalakisa hoka wimamairanehare watema hoka wahikoa waheta tyaonitere ana. 2 Nika heko Jesus ana wawahakotya taita. Ihiyeta atyo wityakekone tyaonita, hetatita imiyanaose kijiya. Hiyaiya, maisa atyo atyalihose xaimaholatyaka hiye kaberekotyakehenere nonitata tekoita. Ihalahaliti haomanere tahi sema haheta maniya hoka hatyo hiyeta, kalore kahaiharetyakere kaxomokaka atyalihose xaimaholatyaka hiye xakore hoka, heko tyaona Enore koamaniya hakamane kijiya. Hoka kalikini Enore fihini maniya tyokita. 3 Jesus makawatiharene tahi xahekohena. Iniyalahare nomaseharenae kaeharetyaka waiyene xakore hoka heko kinatere tyaonehenere tahi. Nikare awa atyo xamaikohare hoka xahalakisa ekoamaniya xawenane. 4 Alitere xakore atyo koxaka xaiyateretyoa iniyalahare xahita hoka maisa atyo xikaxaisakita hatyohare hiyeta. 5 Xoana, koxakala ximaotyaneheta Enore mamairanehaliti tahi xiso haisaninae hiye iraehenere? Hiyaiya, exakere nexa: Waiye hasemehena, haré, Xekohaseti iniyalahare mohena aotyakisa maheta hiso. Awa atyo hamaikoharehena, watyalihena hiso hoka. 6 Hiyaiya, Xekohaseti atyo aotyakijita, watyalita xala xamani awaiyetita, exahe xala xamani haisani aokita hoka iniyalahare mokita aotyakisene maheta. 7 Maika xexe iniyalahare mohena xiso, aotyakisa maheta xiso hoka xaiyasetyoitere akereta xaiyasetyoahena iniyalahare xiyomokaka kakoa. Hiyaiya, hatyo iniyalahare xikaxomokakitere hiyeta atyo hotikijita xomana, Enore haisani akereta mokiterehare xiso. Xalala maxaotyakisakahare tyaona hanexe hiyeta? 8 Maisaiya watyalita xiso haiyanae haisani akere hoka maisa atyo ityani kaiserehare xini xiso. Hatya ityani atyo xiso. 9 Hiyaiya, wexe halitinae wiyoimene xowaka watyalihena wiso hoka waiminisahitene. Exahehare atyo ite wexe Enore waiminihena hoka waiye wisaohena. 10 Wexe halitinae watyalitaha wiso xakore hoka maisa waha xini, hatyoharenae motya ehekore aokahitaha hoka. Hoka Enore atyo watyalita wiso waiye wisaona maheta, exahe enawenane akereta iniyalahare maomaneharenae wisaona maheta. 11 Alitere wikawatyalisakehena hoka hatyo xowaka wamaikohareta, maisa wihalaharexe. Xakore hoka wahehena atyo hoka hatyo kawatyalisakiterenae waiye, exahe mehexaikohare tyaonita. 12 Hiyeta hoka xainakihena xikahe kirahareterenae, xaiyatelikihena xikaolise maiyatereharenae. 13 Ahoti hakakoahore xatohena hoka kijiti kawe mokoare maisa tonoli, tonoli nihitita hoka waiyeheta kaisere. 14 Ximaxiholakakoanehare xisaona haiyanae kakoa. Xaiyateretyoa waiyexe maniya xawenane kakoa Enore aokitere akereta. Maisaiya nikare kawenatyakita hoka maisaiya Xekohaseti ana xala hare hikoita. 15 Maika xirihare xisaona hoka Enore waiye mokitere xiso maisa xala hare halakijita. Xirihalira, waiya aliya hoka hanakati tihero kekoare hoka kahare haliti hahowene kakoa komita aijitere akere xisaona. 16 Awa atyo hatya nohiroxa hekoti xiwatyalihena, exahe Enore anere xiyehaliti hoka ximaxaiminira, Esaú akereta. Hiyaiya, nakairati hiyeta hetatiyesani nawenane betetya. 17 Hatyo najikinita hanexe hiye wenati waiyexe aoka haomana haosexa kakoa xakore hoka maisa aliyakere moka xaka tyomehenere hiyeta. Hatyoharenae waiyekehalakita xomana. 18 Xiso atyo maisa xikaokita tyairi Sinai haliya Israel hotyalinae kaokitere akereta. Hatyonae atyo kaokaha hoka waiyahitaha tyairi kiritere, makaliroti, kinatyawiniti. 19 Exahe koneta nemahare, iraiti hare semahita. Iraiti semaha hoka kasani maisa iraehitiya aokareha. 20 kirakahare kaokahaliyatya exe tyairi hoka sehali kakoaiya kamokotyaka hoka waini”, nitere iraiti semaha hoka mairaha, mawaiyehareha kalore. 21 Waiyehenahere atyo kahenehare kaisere hoka Moisés nexa: “Nomairita, nomairani hiyeta natatakoita”. 22 Hoka xiso atyo xikaoka Sião tyairiya, Enore makamanehare nawenakala Jerusalém enokoare nali, kahare anjonae tyaonitere nali. 23 Xikaoka hetatiye Enore ityaninae, hohisakoaha hoka ihalaharahiterenae nali. Enokoa nali exairatyakahare nexarexenae ana. Xikaoka tehitiya Enore ana, aliyakere xamani halitinae tyaonita hoka tyomehenahere akereta mokitere ana. Exahe haliti waiyexenae nisekoharenae ana xikaoka. Hatyo halitinae atyo waiyexe maniya kaiserehare tyaohetehenerenae. 24 Xikaoka Jesus ana, waitare wenati waikatehare tyaohenere ana. Hiyaiya, itimalaxa hiyeta wenati waiyexe kaotyakita, Abel timalaxa xahehare nawaiye hatimalaxa exaorekoahenere ana. 25 Hiyeta Enore iraehena xikakoa hoka awa ximasemaxemala. Moisés irae toahiyereharenae kakoa hoka maisa semaxematyahitaha hoka hatyo hiyeta iniyalahare kaxomokakaha. Hoka kalikini atyo Enore enokoata iraeta wikakoa. Maisaiya wityakekota iniraene hoka exahehareya wikaxomokaka. 26 Hatyo xowaka Enore irae ekakoaha hoka waikohe tatakoa. Hoka kalikini exakere iraehitiya: “Etare ite niraehitiya hoka maisa waikohe taita xini tatakoa. Waikohe, enokoa xoaha ite tatakoa”. 27 ite niraehitiya”, nitere atyo exakere hotikijita: Tyotya xoalini hare tyomehenere ite kaxatatakoakisakehena hoka haiyanae atyo ite maisa tatakoita. Tatakoahenerenae atyo ite kakikisaka hoka matatakoaneharenae atyo ite heko tyaona. 28 Hiyeta hoka maika wihalahare Enore kakoa wenakalati kinaterexe kaxekakehenere womana hiyeta. Maika wihalahare Enore kakoa, exahe aowitereharenae wisoma wiyaiminirene kakoa. 29 Hiyaiya, aliterexe atyo wEnorexa irikati akere, mawenekoaretyare.

Hebreus 13

1 Heko xawaiyetyakakoa, exahe hoka xihinaehare xaoka kakoa xawenane Cristo koamaniya hiyeta. 2 Haliti kaokehena xomana hoka waiye xamokene. Hiyaiya, toahiya emawaiyanenehareha kaoka enomanaha hoka waiye mokahene. Motya haliti aokahene xakore hoka anjonae atyo. 3 Xotyaxemehena berexoako tyaoniterenae, maika motya berexoako ene xisaonita ehaliyaha akereta xamokahene. Xotyaxemahena kirakoane tyaoniterenae, motya kirakoane ene xisaonita ehaliyaha akereta xisaona. 4 Maika wenakakoati xaiminisa xityotya. Maika kaiyanityorenae, kaiyaneneronae aiminisakakoa. Enore ite iniyalahare moka ohiroarexe, enatyalolo xoaha hoka. 5 Awa atyo olo, xiyehaliti hare tahi xahekotya hoka xaoka xomana mene. Maika xoarenae xamani xixiyehare hoka hatyo kakoa xihalahare. Hiyaiya, Enore nexa: Maisaiya xoana hekota nahalakijita xiso, maisaiya xoana hekota nomaotyanita xiso. 6 Maika hatyo hiyeta wimamairanehare wisaona hoka wexa: “Xekohaseti atyo kahinaetita natyo hoka maisaiya nomairita. Xekohaseti kahinaetita natyo hoka xalaiya iniyalahare mohena natyo?” 7 Xotyaxematya xinityohalitira hetatiyenae Enore niraene xakaihenere xihiye. Xotyaxematya enawenaneha, ekamaneha harenae hoka enawenaneha akereta xisaona. 8 Hiyaiya, Jesus Cristo kafaka tyaonita, kalikini tyaonita. Nikare ite tyaona matyotenehare. 9 Awa atyo haiyanae hahekore aotyakijitere xema xisaona hoka waiyexe ahoti xahalakisa. Waiye atyo Enore waiye ahekoitere wikakoa hiyeta wikaxaiyatelikisakita. Maisa atyo nakairati nakairatyakaho tyakekotyaka hiyeta xini. Hatyoharenae xema tyaoniterenae maisa kakahinaetyakita xini. 10 Sacerdote hakiterenae judeunae niraexatyakala hanakoiya atyo maisa aliyakere kanakairahitaha wifetatyakalaose nali kafetatyakehenere. 11 Kalorexe sacerdotenae judeu kolatya kirakahare timalaxa hoka imiti taose talarere ako isoaha hoka fetatyahita halitinae iniyalahare tyomitere hiyeta. Xakore hoka kirakaharenae háre atyo haware wenakalati nonitata kakerahaotyakita. 12 Hiyeta hoka Jesus tehitiya waini sekose wenakalati nonitata emaisatya maheta hatimalaxa kakoa halitinae nómane iniyalahare. 13 Hatyo hiyeta wiyá Jesus haliya kaiserehare wisaona. Wenakalati nonitata haware hoka iniyalahare wikaxomokaka, iniyalahare kaxomokakehenere akereta. 14 Ali exe waikohekoa wawenakala tyaonitere atyo maisa waha tyaonare. Hoka watyahita atyo wawenakala enokoare kaotyakene xahita. 15 Hiyeta hoka maika wihalahareta mene Enore kakoa, Jesus Cristo hiyeta. Exe wihalaharetere atyo enomanere, exahe etahi hoka wiraeta. Xoalini hare kafetatyakitere akereta. 16 Awa atyo waiyexe xománe ximáomane, exahe hoka xakahinaetya kakoa. Hiyaiya, hatyoharenae kaomakehena hoka Enore ana waiyeta. 17 Maika xinityohalitiranae niraene xema xisaona. Hiyaiya, aotyakisahitaha xiso xikinatere xisaona maheta Enore koamaniya. Maisaiya waiye kaxaikotaha xiso hoka maisaiya waiyeta Enore hiye. Xasemaxematyaiya iniraeneha hoka ihalaharehaiya hahateneha kakoa. Hoka haxamaikoharene kakoaiya hakaha hoka aliyakere kahinaetyahitaha xiso? 18 Maika heko xiraexatya witahi. Wiyahekola waiye maniya tyaonita, waiyexe taita wisoma waokowita hoka. Nikare wisaona waokowita. 19 Maika xiraexatya nomani hoka haxeroreta Enore ehaikoakiheta natyo xinali xeta. 20 Maika Enore kakoa kaihalaharetyaka mene! Hiyaiya, hatyo atyo ekasekiheta Wiyekohase Jesus. Ekamane hiyeta halitinae ekoamaniya tyaoniterenae Kaxaikotyasehare Kaiserehare waiyexe tyaonita. Itimalaxa hiyeta waitare wenatyaho matyotenehare kinatere tyaonita. 21 Maika Enore mehexaikohaliti waikatehare iyateliti isa xomana hoka aokitere akere taita xisoma. Exahe waiyexe taita tyoma winekoni waiyetereharenae enomana Jesus Cristo hiyeta. Maika Cristo kakoa kaihalaharetyaketa mene matyotenehare. Eko xoaha. 22 Nohinaeharenae, maika xihalahare maheta niraini ximamaxaharenehare xasemaxematya. Exe baberane naxairahenere maisa waha tahi xini. 23 Xasemehena, wihinaehare Timóteo koxaka hikoaheta berexo akota. Haxeroretaiya tyoheta hoka nanolokene hoka wiyaiyeheta xiso. 24 Maika xiyakaiheta natyo tyotya xinityohalitira Enore ana hakiterenae hiye, exahe tyotya Enore kaxaikone harenae hiye hoka. Itália nali tyaonitere wihinaeharenae tehitiya haxakaisakeheta aokaha xihiye. 25 Maika Enore waiye kaxaiko xiso xityotya. Eko xoaha.

Tiago 1

1 Natyo Tiago Enore wakanehare, Xekohaseti Jesus Cristo wakanehare hoka naxikatya babera nokatyawaxi maheta tyotya Enore kaxaikone hotyalinae xaorekoitere waikohekoa hiye maheta. 2 Nohinaeharenae, maika xihalahare xisaona tyotya xihasakaharetyaka kakoa xijiyehena hoka. 3 Hiyaiya, xityakekoneya jiyahaotya exehare hasakaharetyati hoka exahexeya xikinatere xisaona. Exe harenae waiyekehalakita xomana. 4 Maika exe hasakaharetyati hiyeta xikinatere xisaonitere hiyeta waiye, tota maniya xisaona, iniyalahare ximaomanehare xisaona. 5 Maika hatya maisa waiyorexe hoka axa Enore hoka awaiyolinikisene. Isaiya, hiyaiya, waiyexehare atyo hoka hawaiyexehare kakoa tyotya halitinae ana ijita. 6 Xakore hoka xaxehena hoka xityakekone kakoa xaxa. Awa atyo ximatyakekone kakoa xaxa. Hiyaiya, xala xamani atyo matyakekoita hoka,“Xoana isa xamani, maisa xamani”, nita hoka one kaloxere hoholati takoiyaxaitere hamaniyaxa, hamaniyaxa akereta atyo tyaonita. 7 Xala xamani atyo nikarexe hoka maisaiya xoare Enore ijita enomana. 8 Hinama maniya haxowakita ahekotya hoka maisaiya xoana xowaka waiyoreta háomane kakoa. 9 Maika hatya tyakekohatiye maoloxahare kaxiyeharehena hoka ihalahare Enore kakoa, kaxiyeharetene hoka. 10 Maika nikareta tehitiya kaxiyeharexe maxiyeharehena hoka ihalahare Enore kakoa, maxiyeharetene xakore hoka. Hiyaiya, kaxiyeharexe ite maiyare iyiti masekoa tyaonitere akereta. 11 Kamae watehena hoka enowatya keraita hananehaliti, hoka iniye exoita, enowaiyehare emaisatita. Nikare tehitiya ite kaxiyeharexe kamawenekoaretyaka haxiyeharenae nonitata. 12 Waiye kaiserehare atyo xala xamani xakore kahasakaharetyaka hoka heko tyaonitere. Hiyaiya, jiyahao akatya najikini atyo ite wenati waiyexe kaxekaka enomana, Enore haxawaiyeranae ana isa aokowihenere. 13 Xala xamani kahasakaharetyakehena examaikoharene xowaka hoka awa atyo nexa: “Exe hasakaharetyati atyo Enore nalitare”. Hiyaiya, Enore atyo maisa hasakaharetyare iniyalahare kaomaka maheta. Maisa atyo xala hare hasakaharetyare. 14 Exakere hatya kahasakaharetyakita: Kamaoseratyakita hoka exahekola iniyalahare kaxawaiyetyakitere hiyeta atyo kahasakaharetyakita. 15 Hoka hatyo xahekore ewaxirahare hiyeta atyo iniyalahare kaotyakita. Hoka iniyalahareya wahehena tyaonita hoka kamati kaotyakita. 16 Awa atyo xamaoseratyoawi, noxiyakawali nohinaeharenae. 17 Tyotya waiyexe kaxekakitere harenae womana atyo enokoatare. Tyotya hatyoharenae atyo Enore nalitare. Enokoare xaokanatyakalati nomasehare nalitare. Maisa ini hekoti haxahekola hawarehare mokare. 18 Exahekola xema atyo wikaotyaka, iraiti aliterexe hiyeta. Tyotya xoalini hare tyomehenere konita wiso hotohare hetati wisaona maheta. 19 Exeharenae xotya, noxiyakawali, nohinaeharenae. Maika ximemere xisemaxemala kakoa xisaona. Waiye xahekotya hotohare hoka xirae, xehare harenae. 20 Hiyaiya, haliti xeharene maisa Enore aokiterehare ekaotyakatyare. 21 Hiyeta hoka xahalakisa ewaxirahare xománe, xiyeharene harenae hoka xawaiyexeharene kakoa Enore niraene xaoka xomana hoka waiyexe maniya moheta xiso. 22 Awa atyo xamaoseratyoawi. Awa atyo exe iraiti xasema taita. Xasemene hoka aokitere akereta xisaona. 23 Hiyaiya, xala xamani atyo sema taita iraiti hoka maisa aokitere akereta tyaonita hoka hatyo atyo hatya haliti tiho waiyakakalati waiyoawi hoka aliyakere haliyere xamani akereta. 24 Waiyoawi hoka xaneheta hoka haxerore haháre maotyanihitita akere. 25 Hiyaiya, Enore xaotyakira atyo waiye maniya mokita wenati. Xala xamani atyo heko Enore xaotyakira akereta tyaona, maisa semitene taita hoka, xoare xamani tyomehena hoka Enore ehatene awaiyetya. 26 Hoka xala xamaniya atyo tyakekohatiye xakore aokowita hoka iniyalahare iraeta hoka maisa atyo tyakekotere xoare tyomare. Maoseratyoawita atyo. 27 Wexe Enore ana atyo wenati aliterexe exe: tyaijikihalo, tyaijikihare, maiyanenehalonae kahinaetyaka examaikohareneha hiyeta. Kaxaikoawiti hoka maisa matyakekoneharenae nawenane akereta nawenatyakere.

Tiago 2

1 Nohinaeharenae, xityakekohenerenae Wiyekohase kinaterexe Jesus Cristo: Awa atyo haiyanae xikirawane, haiyanae waiye xamoka xoaha, ehárenaeha waiyakene hiyeta. 2 Xiyaiyehenaira ite: ouro hoko kahitiniye, waiyexe imiti ako ijoitere xamaniyatya isoa xomana xihohisakoitere nali hoka hatya tehitiya maoloxahare isoa, imiti exololo nimere. 3 Hoka waiyexe imiti ako ijoitereya waiye xamoka hoka xexa ihiye: “Exaose atyo waiye, exaose hisoka”, hoka maoloxahare hiyeya xexa: “Hatityoa nali, maisa hoka hisoka waikoa nokiji haliya”. 4 Exakere atyo, hatya waiye xamokita, hatya maisa waiye xamokare xoaha hoka iniyalahare atyo xamokakakoita. Maisa waiye xahekotyare. 5 Xasemehena, nohinaeharenae, noxiyakawalinae: Maxiyehareharenae atyo Enore aoka haomana ali waikohekoare hoka kaxiyeharexe tyaonaha maheta hatyakekoneha hiyeta enokoa nali. Enore haxawaiyeraharenae anere aohenere enomanereha tyaona maheta. 6 Xakore hoka maxiyehareharenae xikirawaneta. Maisa kore kaoloxerenae xini kolatya xiso xekohasetinae nahalakoa hoka iraeharetya xiso hoka iniyalahare xikaxomokakere? 7 Xoana maisa hatyonae xini iniyalahare iraeta waiyexe Enore kaxakaisakitere xihiye xaokaka? 8 Enore xaotyakirahoiya xityakeko hoka waiyexeya xisoma aokitere akereta. Hiyaiya, exakere Iraiti Waiyexe nanekoa kaxairatyaka: “Hawaiyetya haiyanae hawaiyetyoawitere akereta”. 9 Hoka halitinaiya eháre waiyakeneha waiyakahare waiye xamokita hoka iniyalahare atyo xisomita. Xaotyakisatyaho hiyeta iniyalahare nomasehare xikaxaokaka. 10 Hiyaiya, hatyaiya hátahi xaotyakiye aokitere akereta maisa tyaonita hoka tyotya xaotyakisatyaho aokiterenae atyo maisa aiminijita. 11 Hiyaiya, hatyo xaotyakisatyahota exakere nexa: “Awa atyo hatya nohiroxa hiwatyali”. Exahe nexatehitiya: “Awa atyo haisa”. Exahiya maisa hatya nohiroxa hiwatyalita hoka haisaiya hoka iniyalahare atyo hisomita. 12 Maika xaotyakisatyaho aokitere akereta xirai, xisoma xoaha hoka maisa xoana xikaxomokakita. Hatyohare atyo mehexaikohaliti ijita womana. 13 Enore axehenere haliti akahenere xowaka ite maisa airakoaneharetita haiyanae maxairakoanehareraharenae. Xakore hoka haiyanae airakoaneharehenerenae atyo ite maisa iniyalahare kaxomokakita, xaxalisati ferakene. 14 Nohinaeharenae, xoare mahetaiya hatya tyakekota xakore aokowita hoka maisa hatyakekone akereta tyaonare hoka? Xoana hatyo ityakekoneyaka waiyexe maniya mohetene? 15 Hiyaiya, wihinaehalonae, wihinaeharenaeya maimahare, manakairahare hoka 16 maisaiya xoare xisare enomanaha hoka xoare mahetaiya,“Maika Enore waiye moka xiso, waiye xisoa ximako, xikanakaira harenae”, xexa? 17 Hiyeta hoka tyakekoti atyo exakere: Maisaiya xoare waiyexe kaomakere tyakekoti hiyeta hoka maisa tyakekore, ekamane akere atyo ityakekone tyaonita. 18 Hatya ite nehena: “Hiso atyo hityakekota, hoka natyo atyo waiyexe notyomita. Hahotikisa nomani hityakekone xoalini hare waiyexe himaomanehareta hoka natyo ite nahotikisa notyakekoni homana waiyexe nománi hiyeta”. 19 Homana atyo Enore haterore. Ehekore! Tihanarenae tehitiya tyakeko hoka mairaha hoka tatakoaha hamairaneha. 20 Maotikoniti! Nahotikisa ite homana. Tyakekoti waiyexe maomakahare atyo maisa xoare tyomare. 21 Xoaneretya hoka wahetakomaniyere Abraão Enore tyakeko? Enawenane hiyeta awaiyetene, haisani Isaque aisa hoka fetatya aokowihenere hiyeta. 22 Ityakekone, enómane waiyexe harenae hiyeta atyo kawaiyaka. Ityakekone hatyo waiyexe tyomehenere hiyeta masakare waiye tyaona. 23 Exakere kaotyaka Iraiti Waiyexe nanekoa aokitere akereta: “Abraão Enore tyakeko, hoka ityakekone hiyeta waiyexe haliti aokene”.“Nohinae Abraão”, nexa Enore exaokaka. 24 Enore atyo haliti tyakekota, waiyexe tyomehena hoka. Maisa ityakekone hiyeta taita xini. Exeharenae hiyeta ite waiyekehalakehena xomana. 25 Xiyaiyehena Raabe enatyalolo nawenane. Israel hotyali kaoka enomana hoka waiye mokahene hoka hotikisa haho ahoti enomanaha hoka waiye xanehenahitaha. Hatyo enómane hiyeta Enore tyakekone. 26 Hiyaiya, nikare tehitiya haréti maisekoharehare hoka ekamane tyaonita. Nikare tehitiya tyakekoti: waiyexe maomakahare hoka ekamane akere tyaonita.

Tiago 3

1 Nohinaeharenae, haiyanae taita ite xinekonitare tyakekohatiyenae xaotyakisase tyaona. Hiyaiya, wiso waotyakijiterenae xiso ite masakare wikaxaxalisakehena haiyanae xahexe. Hatyo harenae waiyekehalakita xomana. 2 Wityotya maisa ehekore wisaonare kahareki. Hoka hatyaiya waiyexe taita iraeta hoka hatyo atyo waiye kaiserehare, waiye atyo haháre kaxaikota. 3 Kawalonae kanasako examemakisakala wamoka hoka waokitere akereta tyaona maheta, aliye maniya xamani xane waokita hoka waokitere akereta waxanikisahitene. 4 Xahekotya kanowa kalorexe tahi: Kalore xakore hoka hoholati kinaterexe hoholasekoaitene. Kirane xakore kanowa xaetonakisakala hoka alyako xamani exaetonakisase xane aohena hoka hatyo maniya xaneta. 5 Nikare atyo niniseti tyaonita. Kirane xakore hoka kahareya kaxaokowiharetyoaka hoka maisaiya haiyanae hiye waiyeta. Xiyaiya, nikaretaiya inirere irikati hiyetaiya kalore xakore koloho hoka kalore kera. 6 Niniseti atyo irikati akereta. Ewaxirahare kakoare atyo hoka haréti tyotya ahowetitita, komaniyatita wiso. Irikati toloko tare keritere akereta niniseti aiyalaharetita wawenane, wawenane atyo irikati maniya mokita. 7 Halitiya waiyehena jiyahaotya kirakaharenae. Koxaka jiyahaotya kirakahare xalijiniharexenai, kotehalanai, kirakahare nolokehetyoitereharenai, kohase xoaha. 8 Xakore hoka maisa atyo xala hare niniseti jiyahaotyare. Maisa waiyexe, howero katawanexe kakoare atyo, maisa atyo xalahare jiyahaotyarene. 9 Exahe wininise kakoa Wexe Enore kakoa wihalahareta. Halitinae hoka wikirawaneta. Enore haháre akere hare tyomehenere. 10 Hatyo kanase kakoita kaihalaharetyakita Enore kakoa, haiyanae kairawaiyakita. Nohinaeharenae, maisa atyo nikare nawenatyaka waiyexe. 11 Hatyoahota makereyaka one tihexere, wiyaxere xoaha hikoahena? 12 Nohinaeharenae, xoana halohalo kateyaka azeitonali kali? Xoana uva kate xamaniyaka halohalose kase? Nikare tehitiyaiya onehiyase kexaxere maisa aliyakere wiyaxere tyaonita. 13 Xoana hatya otyahati, waiyorehati xinekoni? Maika maxahenerahareneta hotikihena hawaiyorene, hawenane waiyexe harenae. 14 Xakore hoka xokoawaharehati, xeharehati, ximaxihatiya xisaonita hoka awa atyo xaokowiharetyoa xawaiyorene kakoa hoka xamaoseratya. 15 Exeharenae waiyoliniti atyo maisa enokoatare xini. Waikohekoatare atyo, kirakahare, tihanaretare atyo. 16 Hiyaiya, alyako xamani atyo okoawahaliti, xaokowiharetyoati tyaonita hoka nali tehitiya atyo mawaiyekehalakiti, xoalini hare iniyalahare kahare tyaonita. 17 Enokoatare waiyoliniti tyoitere atyo waiyexe taita ewaxiraharenae nonitata: mehexaikohaliti, waiyexehaliti, waiye haliti xomokaka harenae. Xairakoanehaliti kakoare hoka waiyexe tyoma kahare, maisa ahinityare, maoseratyare xini. 18 Hiyaiya, waiyexe atyo kaotyakita waiyexe mehexaikohaliti tahi xakaiterenae xakaini hiyeta.

Tiago 4

1 Alyakota mokotyakakoati, xiholakakoati kaotyakita xinekoni? Iniyalahare waha aka xahekoitere hiyeta. 2 Kahare xakore xoalini hare xaokita xomana hoka maisaiya aliyakere tyotya xomanere tyaonita hoka kasani xaisa akatya hoka xiyahene xaokowita. Xaokita xakore xomana xoalini hare hoka maisa xaokitere akereta tyotya xomanere tyaonare hoka hatyo hiyeta xaisa kakoa, xiyalijinita. Maisa xomanere tyaonareha, maisa Enore xaxare hoka. 3 Xaxa xakore Enore hoka maisa isare xomana, iniyalahare xiyahekola kakoa xaxita hoka. Xoalini hare xaokita xikehalaharene niyahare taita xaokitene hoka maisa Enore isare xomana. 4 Maisa Enore aokitere akereta xisaonita! Iniyalahare nomaseharenae hinaeharenae kaiserehareya xisaona hoka xikahalakoahareya Enore kakoa. Xoana, maisa hatyohare waiyekehalakita xomana? Hiyaiya, xala xamani atyo iniyalahare nomaseharenae hinaehare aokowi hoka Enore nahalakoahare atyo tyaona. 5 Awa atyo motya enenaharenae Iraiti Waiyexe nanekoa iraeta xaoka: “Isekohaliti mohenere wihiye kalore iniyalahare taita ahekotita”. 6 Xakore hoka Enore kahinaera atyo masakare kinatere. Hiyaiya, exakere Iraiti Waiyexe nanekoa nexa: Enore atyo maisa awaiyetyare ahinityaliyenae hoka maxaheneraharenae atyo kahinaetita. 7 Hiyeta hoka Enore xityakeko. Xaiyateretyoa Tihanare xahita hoka tekoa xonita. 8 Xaiyateretyoa hoka Enore maniya taita xisaona hoka kaxaiko ite xiso. Xatiheheta xikahe, iniyalahare nomaseharenae. Iniyalahare xahekoitere xahalakisa, awa atyo hinama maniya haxowakita xahekotya. 9 Xamaikoharehena, ximawaiyeharehena xawenane hiyeta. Xakawihena, xitiyahena harenae. Xikoexane nonitata xitiyahena, xihalaharene nonitata xamaikoharehena. 10 Maika ximaxahenerahare xisaona Xekohaseti haoti hoka kalorexe moka xiso. 11 Nohinaeharenae, awa atyo xiraeharetya kakoa. Xala xamani atyo hahinaehare xaokaka iniyalahare iraeta, iraeharetita, hoka xaotyakisatyaho xaokaka atyo iniyalahare iraeta, kirawaneta. Xaotyakisatyaho xahehare aokowita. Xaotyakisatyaho xaokakaiya atyo iniyalahare hirae hoka xaotyakisatyaho xahehare atyo haokowita, maisa atyo xaotyakisatyaho xema xini hisaonita. 12 Enore taita xaotyakisatyahonae tyomita, hatyo taitaiya atyo xaotyakisatyaho xahehare. Waiyexe maniya xamani moka akatya, xoana mawenekoare akatya xamani. Hoka xala atyo haokowita hoka hihinaehare Cristo koamaniya tyaonitere hiraeharetita? 13 Xasemehena kalikini xiso xiterenae: “Kalini xamani, makani xamani ite hakoa wenakalati wiyanehena hoka nali ite haterehokoane wisaona hoka xoalini hare wahaka hoka kalore wikaoloxa”. 14 Xoana hoka nikare xiraeta? Hiyaiya, maisa atyo makaniye xawenane kakoa xawaiyorexe. Morexalo kaotyaka hoka maiyarehititere akereta atyo xawenane. 15 Exakere xiraeta hoka ehekore: “Enore xaokalitaiya hoka waokitere xoalini hare wisoma”. 16 Xakore hoka xahinityali xaokowiharetyoali taita. Hatyo atyo maisa waiyexe. 17 Hiyeta hoka xala xamani atyo waiyore, waiyexe tyomita hoka maisa tyomare hoka iniyalahare atyo tyomita.

Tiago 5

1 Xasemehena, xiso kaoloxerenae! Xakawihena, xitiyahena xaheta maniya iniyalahare xiyomokaka kakoa. 2 Xixiyeharenae mololota, ximanae waiyexenae kirakaharesenae sesekasekoaita. 3 Xixiyehare ouro prata harenae kaijikali tyaonita. Hatyo harenae ite halitinae waiya hoka xawaiyekahalakaharehena enomanaha. Hoka motya ite irikati keraita ene xiháre akereta tyaona. Exahe kafaka maniyehena enoheno xamokita xoloxa xixiyeharenae harenae. 4 Exahe maisa xabakaita halitinae imexehenere ximasenekoata. Hoka xasemehena enosexehareha! Enosexahareha xane kaoka Enore maxaexahityakahare niyaterexe nali. 5 Ali atyo kalini kehala xisaonita, xoalini hare xisoma xaokowihena, exahe maisa xoare niyahare hoka xisomita. Xikolotya, waiye xisaonita, motya bowi okoi xaisakalati nali kakolatyaka hoka kaxaisakitere akere xisaonita. 6 Iniyalahare maomaneharenae xaisaka xaokita, xaijita. Hoka hatyoha atyo maisa xoare hare tyomare xikakoa. 7 Hiyeta hoka maika ximaholawakahareneta xatyaha Xekohaseti haikoahaneheta kijiya, nohinaeharenae. Hiyaiya, masene waikate fehena masene hoka hatyo najikinita atyahita waha, maisa kaholawakere ekakoa. Wahehena hoka enakaira ihatita. Mokosetatere xowaka oneta ihiye, inityokatehena hoka onehitita kaiserehareta ihiye hoka. 8 Hoka xiso tehitiya ite nikareta xatyahahena ximaholawakahareneta. Awa atyo xamaikohare. Hiyaiya, Xekohaseti ite haxeroreta haikoaheta. 9 Nohinaeharenae, awa atyo xiraeharetyakakoa, waiya aliya hoka hatyo nahalakoa iniyalahare xiyomokaka aoka Enore. Hiyaiya, haliti watyalisasehare atyo okoihetehena. 10 Xotyaxematya toahiyereharenae iraiti xakaisaseharenae. Enore xaokalita iraeta hoka makawatiharahitaha waha aka hoka heko tyaonahitere. Enawenaneha akereta xisaona. 11 Hiyaiya, nikare makawatihareterenae heko tyaoniterenae xaokaka,“Kaxiyani, waiye kaiserehare”, wita. Kala koxaka xasema Jó tahi. Heko aiyasetyoa hawenane Enore koamaniya kakoa hoka wahehena hoka Enore waiyexe wenati aoka enomana. Hiyaiya, Enore atyo kalore xawaiyetyati, xairakoaneharetyati kakoare. 12 Hoka exe kaiserehare, nohinaeharenae: xoalini hare xiraehena halitinae hiye hoka,“Exakere ite notyoma”, xehena hoka awa atyo Xekohaseti nexare xakaixaretya, exahe waikohekoa xoalini hare xakaixaretya xiraine katyakekotyaka maheta. Xexa taita,“Há”, xexa aliterexehena hoka,“Maisaiya”, maisa aliterexehena hoka maisa Enore iniyalahare mokita xiso maheta. 13 Xala xamani xinekoni tyaonitere kirakoane tyaonita hoka iraexatya. Xala xamani ihalahareta hoka xera xerati haihalaharene kakoa. 14 Xala xamani hokakita hoka xakawisa tyakekohatiyenae nityohalitiranae hoka kolotenitiya iseri heno mokaha hoka iraexatyaha Enore hiye. 15 Exe iraexatyati tyakekoti kakoa nomakere atyo aiyatelikiheta hokakiti. Enore ite isa enomana iyateliti hoka kinatereheta. Maotyaneheta ite iniyalahare tyomehenere. 16 Hiyeta hoka xityakeko kakoa, iniyalahare xisomitere xiyakai kakoa hoka xihinaeharenae xaokaka xiraexatya kaxaiyatelikisakeheta maheta. Haliti waiyexe niraexala atyo masakare kinatere. 17 Hiyaiya, iraiti xakaisasehare Elias wiso akereta hoka masakare hatyakekone kakoa iraexatya hoka hanama terehokoane mokotexe maisa waikohekoa oneta. 18 Hatyaoseta iraexahitiya haki hoka one. Hoka enakaira tyaohitiya enomanaha. 19 Nohinaeharenae, hatyaiya xinekonitare matyakekoneheta hoka hatyaiya atyakekonikihitiyene hoka maika exeharenae xotyaxematya: 20 Xala xamaniya atyo waiya iniyalahare nomasehare hoka iniyalahare enómane nonitata waiyexe maniya mohetene hoka ekamane nonitata iyehetene. Nikare ite hoka kahare iniyalahare kamaotyanityakeheta.

1 Pedro 1

1 Natyo Pedro, Jesus Cristo niraene kakoare kalikini naxairatya exe babera Enore anerenae ana, xaorekoiterenae hawenakalaha nonitata Ponto, Galácia, Capadócia, Ásia, Bitínia, harenaikoa nali. 2 Cristo Nexe Enore atyo toahiyita haomanerenae aoka xiso hoka enomanerenae xisaona maheta. Haisekohare hiyeta atyo haliti waiyexeharexe moheta xiso. Xityakeko Jesus Cristo hoka itimalaxa kakoa iniyalahare xománe emaisaheta maheta. Maika Enore kahinaetya xiso hoka waiye ximehexaiko xisaona. 3 Nika waexakeritya Enore, Wiyekohase Jesus Cristo Nexe. Kalore haxairakoaneharera wiso hiyeta isa womana wenati waitare Jesus Cristo kasehetehenere hiyeta. Hiyeta watyahita wenati matyotenehare xahita. 4 Hatyo hiyeta watyahita Enore mokitereharenae haomanere hotyalinae ana. Hatyoharenae mokita xomana enokoa. Hatyo nali atyo maisa kiraharexeha, maisaiya kaiyalaharahitaha, maisaiya kamawenekoaretyakahitaha. 5 Exehare waiyexenae atyo xomanere, xityakekohenere hiyeta, hoka Enore niyatere atyo tyakaisahitene, hoka memere tyaonahitaha kahotikisakaha maheta xikaiyakehenere miyanitiye ferakene niyahare. 6 Hatyohare hiyeta xihalaharehena, kalikini xakore xiyamaikoharene xowaka, kahare xikahasakaharetyaka hoka howitihare xawenane tyaonitere hiyeta hoka. 7 Exe hasakaharetyatinae atyo hotikisa maheta aliterexe xityakekone. Hiyaiya, ouro kamawenekoaretyakere kakoita atyo irikati hiye kahasakakita. Nikare exe xityakekone, ouro xahexe nawaiye hoka kahasakaharetyakita, heko kinatere tyaona maheta. Nikare ite hoka xikatyakekotyaka hoka xikaxaiminisaka, xikaxaexakeretyaka Jesus Cristo kahotikisakehetehenere xowaka. 8 Xawaiyetitene, maisa xakore xiyaiyarene hoka. Xityakekotene, maisa xakore kalikini xiyaiyarene hoka. Nikare xihalahareta kalorexe ihalahaliti waiyexe kakoa. Maisaiya iraitinae awaiyekahalakatitene. 9 Exe ihalahaliti kakoare atyo xiso. Xityakekohenere hiyeta atyo kaxekakita xomana. Xityakekone hiyeta waiyexe maniya xikaxomokakeheta xisekohare kakoita. 10 Hatyo iyatiheta tahi atyo iraiti xakaisaseharenai axaha, waiye tawaha hakakahareneha kakoa. Hoka xakaiha iyatiheta Enore isehenerehare xomana tahi. 11 Hatyo harenae ferakene kaotyakene tahi semaha aokowiha, aliyakere xamaniya tyohetehena hoka. Cristo Nisekohare tyaonitere ekakoaha hotikisa enomanaha hatyo ferakene, Cristo kirakoane kaxomokahenere hoka jikiniti kaxaeroretyakehenere tahi xakaihenahere xowaka. 12 Kalikini xasemiterehare tahi iraiti xakaisaseharenai hiye Enore xakai. Enore hotikisene enomana hoka maisa enomanereha xini ehateneha. Waiye xisaona maheta atyo iraiti xakaisaseharenae xakai hatyo tahi. Enokoatare Isekohaliti Waiyexe niyatere hiyeta xakaihaha Iraiti Waiyexe xihiye. Exahe anjonai waiyekehalaka sema aokowi ahitaha hatyoharenae. 13 Hiyeta hoka ximemere xisaohena xománe kakoa. Maika xirihare, xatyahahena taita wenati waiyexe xahita, Enore waiyexe isehenere xomana Jesus Cristo haikoahetehenere xowaka niyahare xahita. 14 Enore aokitere akereta xisaona, awa atyo hetati ximawaiyorene taterehare xowaka xawaiyititereharenae ewaxirahare xema xisaonitere akereta xisaona. 15 Maika waiye kaisere xisaona, tyotya xoalini hare xisomehena hoka. Enore haomanere aohenere xiso akereta. 16 Xiyaiya, Iraiti Waiyexe nexa: “Maika haliti waiyexe xisaona. Hiyaiya, Natyo atyo nawaiye hoka hatyo hiyeta”. 17 Xiraexahena Enore hiye hoka Xexe xaokene. Hatyo atyo hakakoa halitinae mokita, tyomehenahere akereta atyo mokahitene. Hatyo hiyeta maika waiye xaiminisene, ali waikohekoa xisaonitatere xowaka. 18 Hiyaiya, waiyekehalakita xomana, bakatya hoka iyehetehenere xiso, xahetakomaniyereharenae nómane iniyalahare aho xisaonitere nonitata. Hatyo bakahenere xaimane atyo maisa etakehare tyotitere hare xaimane, ouro, prata hare akereta xini. 19 Xikaiyakeheta atyo Cristo timalaxa waiyexe kakoa. Hatyo atyo kalanero mokose iniyalahare maomanehare, makawe xomokoanehare. 20 Enore atyo aokene haomana, waikohe maomakaharene nahitita. Hoka kalikini miyanitiye xowakehena atyo hoka kaotyaka, waiye xisaona maheta. 21 Ihiyeta atyo xityakekota Enore, ekasekihetehenerene Xekohaseti mohenerene. Hatyo hiyeta xityakekone, xiyatyahane harenae Enore nali kinatere tyaonita. 22 Kalikini tyare atyo Iraiti Aliterexe xityakekone hiyeta iyoma fira xisaonita, exahe xawaiyetita xihinaeharenae tyakekohatiyenae hoka maika xawaiyetyakakoa kaiserehare. 23 Xiyaiya, xiso atyo Enore niraene aliterexe matyotenehare hiyeta makamanehare ityaninae xisaohitiya hoka maisa atyo wainiterehare ityaninae xini xiso. 24 Hiyaiya, Iraiti Waiyexe nehenere akereta: “Tyotya halitinae atyo ime masekoare akereta, enawenaneha atyo ime niye akereta. Ime wainihena hoka iniyenaiha ixoita”. 25 Xakore hoka Enore niraene atyo heko tyaonita, maisa kamiyanexe. Exe iraiti atyo Iraiti Waiyexe hiyeta koxaka kaxakaisaka xihiye.

1 Pedro 2

1 Hiyeta hoka xahalakihena tyotya iniyalahare, maoseratyati, teraharetyoati, okoawahaliti, haiyaharenae niraeharetyaka emakaneha. 2 Maika xoima waitare nawenanenae akereta xaoka mene xomana totonexati waiyexe. (Enore xaotyakira xaokaka“Totonexati”, nita.) Hoka xiserene hoka xikekoare, waiyexe maniya xikaxomokakeheta. 3 Hiyaiya, Xekohaseti nawaiyexeharene atyo waiyekehalakita atyo xomana, Iraiti Waiyexe iraetere akereta. 4 Maika Xekohaseti xema xisaona. Hatyo atyo sehali waiyexe halitinae maxawaiyerehenere nikaretere akere. Halitinae maisa awaiyetyarene xakore hoka Enore atyo masakare waiyexe aokene. 5 Xiso tehitiya sehali waiyexe akereta hoka kotare Enore moka xiso hahana hiye hoka ewakanehare sacerdotenae xisaona. Hoka Jesus Cristo hiyeta xoalini hare waiyexe xisoma Enore aokitereharenae. 6 Hiyaiya, Iraiti Waiyexe nanekoa nexa: “Sehali kaloxaimanexe atyo naoka nomani hoka kalikini atyo ite namokene hati tonone hiye wenakalati Sião nali hati kalorexe niyahare. Xala xamani atyo ite tyakekone hoka maisa kaxexamaikohalinikisakita”. (”Sehali kaloxaimanexe”, nita Jesus Cristo xaokaka). 7 Exe sehali atyo kaloxaimane xiso tyakekoterenae ana. Hoka matyakekoneharenae ana atyo: “Hati nomaseharenae sehali maxawaiyerehenere atyo kaxomokaka hati tonone hiye”. 8 Exakere tehitiya haiya akiti Iraiti Waiyexe nanekoa nexa: “Hatyo sehali ite halitinae jiyakoatya hoka hisehityoaha. Sehali ite ahisehityoakisahene”. Hisehityoaha Iraiti Waiyexe matyakekohenahere hiyeta. Exe ene atyo Enore xaokalita tyaona enomanaha. 9 Hoka xiso atyo exaokowisakahare, sacerdote hatene xisoma maheta Xekohaseti ana. Waiyexe hotyali atyo xiso, Enore kaxaikone hotyali terota atyo xiso. Xikaxaokaka Enore waiyexe tyomehenere xiyakai maheta, makaliroti konita kawisa xiso haxaokanala waiyexe ana. 10 Hetati ene maisa Enore anerenae xiso hoka kalikini atyo enomanerenae xisaona. Hetati ene maisa waiyekehalakere xomana exairakoaneharera, hoka kalikini atyo waiyekehalaka xomana exairakoaneharera, koxaka airakoaneharetya xiso hoka. 11 Noxiyakawali nohinaeharenae, nirae xikakoa: Xiso atyo hahotyaliharenae hawaikoherata xane hoka hákoa tyaonitere akereta. Maika awa kaxawaiyityakitereharenae iniyalahare xema xisaonehena. Hatyoharenae aiyalaharetita wisekohare. 12 Maika xirihare xawenane kakoa hoka waiye maniya xisaona matyakekoneharenae koni. Hoka exahe iniyalahare nomaseharenae xakore ite aokaha xiso hoka xománenae waiyexe ite waiyekehalakeheta enomanaha. Nikare ite hoka aexakerityaha Enore, Cristo tyohetehenere xowaka. 13 Xekohaseti hiyeta maika xityakeko tyotya xekohaseti halitinae. Maika Xekohaseti kalorexe Roma nali tyaonitere masakare xaiminisa. 14 Xaiminisa tehitiya exomokala xekohasetinae. Hatyonae atyo exaokala xema iniyalahare nomaseharenae iniyalahare mokita, hoka aexakerityahitaha waiye tyomiterenae. 15 Hiyaiya, Enore atyo kasani waiyexe taita xisoma aokita hoka ahinityaliyenae, maotikonexenae niraesekoala xamiyatya maheta. 16 Maika mawakaharenehare tyaonitere akereta xisaona. Xakore hoka awa atyo mawakaharenehare xawenane hiyeta iniyalahare xateroakisa. Maika Enore wakaneharenae taita xisaona. 17 Xaiminisa tyotya halitinae, xawaiyetya xihinaeharenae tyakekohatiyenae, xaiminisa Enore. Exahe xaiminisa Xekohaseti Roma nali tyaonitere. 18 Xiso wakaharenae, maika xityakeko, xaiminisa harenae xiyekohasenae. Awa atyo waiyexeharexe taita xaiminisa. Maika exahe xalijiniharexe hoka nikareta tehitiya xaiminisa. 19 Xikinatere heko maxemerehare iniyalahare xikaxomokakiterehare kakoa hoka Enore waiye moka xiso. Exaokalita nikare xisaonita. 20 Hoka iniyalahareya xisomita hoka hatyo nahalakoa iniyalahare xikaxomokaka hoka aliyakereya Enore ihalaharehena xikakoa, ximehexaikohare xisaonita iniyalahare xikaxomokakitereharenae kakoa? Hoka iniyalahareya xikaxomokaka waiyexe xománe hiyeta, ximehexaikoharene kakoa hoka Enoreya waiye moka xiso. 21 Hiyaiya, hatyo maheta atyo aoka xiso haomana. Xiyaiya, Cristo tehitiya iniyalahare kaxomokaka xihiyeta hoka kaxaisaka hoka kasani tyaonitere akereta xisaona maheta. 22 Maisa xoana xowaka hekoti iniyalahare tyomita, exahe hoka maisa xala hare haki hekoti emaoserala semita. 23 Kairawaiyaka hoka maisa hairawane kakoa ekoaxaita. Kaxaisakehenere xowaka maisa xala hare xaisaka aokita. Enore xahita taita atyaha, ehekore taita tyomitere xahita. 24 Cristo terota haháre hiye kolatya iniyalahare wománe atyalihose xaimaholatyaka hiye kaberekotyakehenere xowaka. Hoka wiwaini iniyalahare wománe ana maheta hoka wikaseheta wenati waiyexe ana maheta. Kawe kaxomokakehenere hiyeta atyo xikinatereheta. 25 Kalaneronae hehanitere ahotyaho nonitata akereta ene xisaonita, xakore hoka kalikini atyo xikaiyakeheta hoka Xikaxaikotyasehare xema xisaoheta, exahe xisekohare Kaxaikotyasehare xema hoka.

1 Pedro 3

1 Nikare tehitiya xiso kaiyaneneronae, maika xaiminisa xexanenenae hoka, exahe maisa haiyaharenae Enore niraene xema tyaohenere hoka xawenane hiyeta tyakekoha. Maisaiya xoare hekoti xita ihiyeha. 2 Hiyaiya, xawenane waiyexe, aiminisoawitere hiyeta atyo ite waiyaha hoka tyakekohenaha. 3 Awa atyo xawaiyehalo xaokowihena hoka xamokahalotyoa xiyehaliti waiyexe kakoa, exahe hoka xatilikoa mene, exahe imiti waiyexe, karore ako hoka xisoa. 4 Xakore hoka maika xawaiyehalone ximahiyase, xiyahekola xoaha hiye tyaona. Hiyaiya, hatyo atyo waiyehaloti waiyexe. Ximehexaikohalo, xawaiyexehalo hare hoka hatyo atyo waiye kaisere, maisa atyo kamiyanexe. Hatyo hare atyo Enore masakare awaiyetita. 5 Hiyaiya, nikare atyo ohiro waiyexehalolo toahiyerehalonae mokahalotyoaha hoka atyahahitaha Enore xahita. Exahe haiyanenenaiha hoka aiminisahitaha. 6 Sara atyo nikare tyaona. Aiminisa Abraão, haxekohase aokitene. Hoka kalikini atyo ite ityaninae xisaona, waiyexe xema xisaona, exahe maisa xoare hare ximairita hoka. 7 Xiso exanenenae tehitiya hoka nikareta waiye xamoka xexanityonae. Maika waiyekehalaka xomana emaxaniyatoloneha hoka hatyo hiyeta waiye xamokahene xiyaiminira kakoa. Hiyaiya, Enore wenati ijiterehareta xomana hareta atyoite kaxekaka enomanaha. Maika nikare xisaona hoka maisa xoare hare ahowitikijita xiraexala. 8 Maika nikare xityotya xisaona, hakakoa harenae xahekotya. Xawaiyetyakakoa, xairakoaneharetya kakoa harenae. 9 Awa atyo iniyalahare kakoa iniyalahare xemaisatya, irawaniti kakoa irawaniti xemaisatya. Xakore hoka maika iniyalahare mohenaha xiso hoka wenati waiyexe xaoka enomanaha. Xiyaiya, Enore haomanere aohenere xiso xowaka atyo xoalini hare waiyexe isa xomana aokowi. 10 Hiyaiya, exakere nexa Iraiti Waiyexe: “Xala xamani atyo ihalahaliti, wenati waiyexe aokita haomana hoka awa atyo iniyalahare irae. Hamaoserala hoka halakisa. 11 Hahalakisa iniyalahare hoka waiyexe taita hisoma. Exahe hatawa wenati waiyexe hoka hatyo xema taita hisaona. 12 Hiyaiya, Xekohaseti atyo waiye waiyita haliti waiyexenae. Iniraexala semeta minita, hoka kahalakoahareta atyo iniyalahare nomaseharenae kakoa”. 13 Aliterexeya waiyexe xisoma xaokowita hoka xalaiya iniyalahare mohena xiso? 14 Kaxiyani, waiye kaiserehareya iniyalahare xikaxomokaka waiyexe xisomitere hiyeta hoka. Awa atyo xala hare ximaira, awa atyo ximawaiyehare hekoti. 15 Maika ximahiyase hiye xiyaiminira Cristo tyaona hoka Xiyekohase xaokene. Ximemere xisaona xiyekoaxala niyahare, hatya axehena xiso xityakekone tahi xawaiyekahalakatya maheta hoka. 16 Maika nikare xisaona waiyexe xityakoiyahare kakoa, xiyaiminira xoaha kakoa. Nikare ite hoka xikairawaiyakehena, iniyalahare nomaseharenae hare aohenaha xiso, waiyexe maniya xisaonitere Cristo koamaniya hiyeta hoka haihareha. 17 Hiyaiya, waiye kaiserehareya atyo waiyexe hiyeta iniyalahare xikaxomokaka, Enore xaokalitaiya hoka. Iniyalahare xisomitere hiyeta iniyalahare xikaxomokakitere xáhehare nawaiye atyo. 18 Hiyaiya, Cristo terota atyo waini xomana. Hakirore atyo tyotya halitinae ana waini, iniyalahare enómaneha hiyeta. Hatya haliti waiyexe atyo waini iniyalahare nomaseharenae ana, Enore koamaniya moheta wiso maheta. Eháre atyo waini hoka kaxekasekisakeheta atyo inisekohare. 19 Hoka hatyo inisekohare xane Iraiti xakai isekohaliti eberexotyakaharenae hiye. 20 Hatyo isekohalitinae atyo Enore matyakekonehenerenae nisekohare. Etake hamehexaikoharene kakoa atyahahenere, Noé tyomehenere kanowa kalorexe xowaka. Haiyanae taita kanowa kalorexe ako xane isoaha, ehohisakoaneha atyo 8-hareha hoka maisa waini ahitaha one morehenere xowaka. 21 Hatyo one atyo batixatyati aimenekoita, kalikini waiye maniya mohititere xiso. Hatyo batixatyati atyo maisa haréti tiheheta maheta xini, hoka Enore anere wenati atyo tyakoiyahaliti waiyexeta tyoitere atyo. Exe waiyexe wenati atyo Jesus Cristo kasehetehenere hiyeta kaotyaka. 22 Enokoa atyo xane hoka kalikini Enore fihini maniya tyaonita hoka kaxaikota tyotya anjonae, kalorexenae enokoa nali tyaonitere kalorexenae hoka.

1 Pedro 4

1 Hiyeta hoka Cristo kirakoane kaxomokakehenere akereta ximemere tehitiya xisaona hoka kirakoane xikaxomokaka kirakoane kaxomokakehenere akereta. Hiyaiya, hatyo kirakoane kaxomokakehenere halakisa iniyalahare. 2 Hatyo hiyeta exaosetaira kalikini ali waikohekoa waiye xisaohena, Enore aokitere akereta, hoka awa atyo halitinae xahekola iniyalahare kaxawaiyityakitere xema xisaona. 3 Hiyaiya, toahiya ene atyo matyakekoneharenae awaiyetiterehare xema xisaonita hoka xisaonehekoaitata. Hatyo xowaka atyo iniyalahare kaxawaiyakitere xema xisaonita hoka xiháre aokitereharenai xisomita, xiserita kawexere, xahikita, kehalahaliti iniyalahare xema xisaonita, exahe enore metalahare xema xisaonita hoka kalore iniyalahare xisomita. 4 Hoka kalikini atyo matyakekoneharenae hakaharetyoita xawenane kakoa hoka kirawanahitaha xiso, maisa enekoniha xisaohetere hatyo wenati ewaxirahare, exahe ehatyahalikisare xema hoka. 5 Xakore hoka xanehaite Enore nali hoka axahene. Memere atyo tyaonita, axa maheta kasetaterenae, kamatinae xoaha. 6 Hatyo niyahare atyo Iraiti Waiyexe kaxakaisaka tehitiya kamatinae hiye kaxaxalikisaka maheta, tyotya halitinae kaseterenae akereta hoka haisekohare kakoa tyaonaha maheta Enore tyaonitere akereta. Ali waikohekoa tyotya halitinae kaxaxalisakitere akereta. 7 Okoi tyotya xoalini hare miyanaose hikoahena. Hiyeta hoka maika xikaxaikoawi, xirihare xisaona waiye xiraexatya maheta. 8 Maika tyotya xoalini hare xahehare xawaiyetyakakoahena kaiserehare. Hiyaiya, xawaiyetyati atyo ateroakihitita kahare iniyalahare. 9 Maika xihanako waiye xamoka halitinae, ximairaehekoalahareta. 10 Maika waiye xikaxaiko hawarehare xakini xawaiyorene Enore isehenere xomana hoka ihiyeta xakahinaetyakakoa kaisere. Hoka maika xawaiyorene kakoa xakahinaetya haiyanae, waiye tyaonaha maheta. 11 Xala xamani xakaita hoka xakai Enore niraene. Xala xamani hakita haiyanai ana hoka haka Enore iyateliti ijitere enomana kakoa. Maika nikare xisaohena hoka tyotya xoalini hare hiye Enore kaxaexakerityaka Jesus Cristo hiyeta. Maika Cristo kakoa kaihalaharetyaka, iyateliti harenae kakoare tyaona mene matyotenehare. Eko xoaha. 12 Noxiyakawali, nohinaeharenae, awa atyo ximawaiyehare xihasakaharetyaka howitiharexe xahalakoaitereharenae kakoa. Hiyaiya, hatyohare kaotyakitere xomana atyo maisa makaotyakeneterehare haiyaharenae ana xini. 13 Hoka maika xihalahare. Hiyaiya, Cristo iniyalahare kaxomokakitere akereta xikaxomokakita. Hoka tyohetehenere kalorexe tyaona maheta xowaka masakare xihalahare ekakoa. 14 Waiye kaisere xikairawaiyakehena Cristo koamaniya xisaonitere hiyeta. Hiyaiya, hatyohare atyo hotikijita xomana Enore Nisekohare waiyexe tyohenere xomana. 15 Hoka awa atyo iniyalahare xisomehena. Xala xamani aisarexe, kaiwarexe, xalijiniharexe, hatya nawenane watyaliterehare harenae xinekoni hoka kotare iniyalahare kaxomokaka hatyo nahalakoa. 16 Hoka Cristo koamaniya xisaonitere hiyetaiya nikare iniyalahare xikaxomokakita hoka awa atyo xihaihare. Hoka maika xihalahare Enore kakoa, hiyaiya, Cristo nexare kakoare atyo xiso. 17 Hiyaiya, xaxalisati ferakene aose xane hikoa hoka Enore anerenae hotyali hotohare ite kaxaxakehena. Hoka hatyo xaxati atyo ite wikakoa hotohare hoka xoana ite tyaohena Enore niraene waiyexe matyakekonehenerenae? 18 Hiyaiya, Iraiti Waiyexe nexa: “Waiyexeharexenaeya atyo ite howitihare kaiyakeheta hoka xoana ite tyaohena matyakekoneharenae, iniyalahare nomaseharenae hoka?” 19 Hatyo hiyeta iniyalahare kaxomokakiterenae Enore xaokalita, maika hawenaneha waiyexe maniya moka, exahe hoka tyakekoha kaiserehare tyotya xoalini hare tyomehenere. Hatyo atyo maisa maotyanexe hakaxaikone hotyali.

1 Pedro 5

1 Natyo tehitiya atyo tyakekohatiyenae kaxaikotyasehare hoka kalikini naotyakijita haiyaharenae tyakekohatiyenae kaxaikotyaseharenae. Hiyaiya, Cristo atyo iniyalahare kaxomokaka nohaotita hoka haxowaka ite haikoahetehena Xekohaseti tyaohena maheta hoka enali ite notyaona. 2 Naotyakijita, kasani waiye xamoka halitinae Enore isehenerenae xomana naokita. Maika hatyoharenae xisoma xihalaharene kakoa, aokitere akereta. Awa atyo ximaihalaharenene kakoa hatyo harenae xisoma. Awa atyo olo waiyakahare taita xahaka. Maika xakahinaetya maheta terota xahaka. 3 Awa atyo kaxekakehenerenae xomana xekohase xisaona xaokowi. Maika xahotikihena xawaiyexeharene enomanaha tyaonaha maheta xisaonitere akereta. 4 Nikareya hoka Kaxaikotyatiye kaiserehare tyohetehenere xowaka ite seriti hoko waiyexe isa xomana. Maisaiya atyo ewerokene tyotita. 5 Exahe xiso, xoimahalitinai harenae, hoka maika xityakeko inityohalitinae niraene. Maika xityotya xakahinaetya kakoa ximaxahenerahareneta. Hiyaiya, Iraiti Waiyexe nanekoa atyo nexa: “Enore atyo maisa awaiyetyare ahinityarexenae hoka kahinaetita atyo maxaheneraharenae”. 6 Hiyeta hoka ximaxahenerahare xisaona Enore kinaterexe haotita hoka aeroritya xiso, enaosehena hoka. 7 Ximawaiyeharene tyotya Enore ana xahalakisa. Hiyaiya, hatyo atyo kaxaikota xiso. 8 Maika xirihare, maika xikaxaikoawi. Hiyaiya, Tihanare atyo tonahokoita xiso, leão omiritere akereta, tawita hatawane xahita, nisene maheta. 9 Hekoira xityakekone kakoa xisaona, xijiyahaotyaira Tihanare. Hiyaiya, waiyekehalakita atyo xomana hakakoare waikohekoa xiso akereta kirakoane tyaonitere xihinaeharenai tyakekohatiyenai tahi. 10 Xakore hoka iniyalahare xikaxomokakehenere inira najikinita ite Enore kalorexe xawaiyetyati kakoare kahinaetya, aiyatelikisa harenae xiso. Hatyo atyo aoka xiso haomana hoka wenati matyotenehare maniya moka xiso Cristo hiyeta. 11 Maika enomanere iyateliti matyotenehare tyaona, eko xoaha. 12 Naxairaita exe kiranexe babera Silas kahinaera kakoa. Nomani atyo exe wihinaehare masakare tyakekohatiye. Naihalahalinikisa xiso naokowi nawenani hiyeta xoaha. Exehare atyo Enore nawaiyexehare aliterexe. Maika xikinatere xisaona Enore koamaniya. 13 Tyakekohatiyenae Babilônia nali tyaoniterenae, Enore haomana aohenerenae, haxakaisakeheta aoka. Nityani Marcos haxakaisaka aoka. 14 Maika xikatyawaxa kakoa hoka xasohitanakolisa kakoa. Maika Cristo koamaniya nawenatyaseharenae waiye mehexaikohare tyaonaha.

2 Pedro 1

1 Natyo Simão Pedro atyo Jesus Cristo wakanehare, exahe iniraene kakoare hoka naxairatya exe baberane xiso waiye xityakekohenerenai wiso akereta Enore nawaiyexehare, Wiyasehareheta Jesus Cristo xoaha hiyeta. 2 Maika xawenane waiyexe, ximehexaikoharene harenai aerorityoa mene Enore, Wiyekohase Jesus tahi waiyekehalakitere xomana hiyeta. 3 Enore haiyatere hiyeta tyotya waokitereharenae ijita womana, aokitere akereta wisaona maheta. Waiyekehalakitere womana Jesus Cristo kawihenere wiso hoka waiyexe maniya, enawaiyexehare xoaha akereta wisaona aohenere hiyeta. 4 Nikare isa womana kahare iyateliti harenae waiyexe isa aokowitereharenae waiye wisaona maheta. Nikare tyoma hoka hatyoharenae hiyeta maisa iniyalahare mawenekoaretyare kaxawaiyityakitere xema wisaona maheta. Hoka hatyo akereta wisaonita maheta. 5 Hatyo hiyeta xaiyateretyoahena hoka xityakekone kakoa xahohisakoatya xawaiyetyati. Hoka xawaiyetyati hiyeta xahohisakoatya waiyoliniti. 6 Exahe waiyoliniti kakoa xawaiyehotyalikisa kaxaikoawiti. Kaxaikoawiti kakoa xawaiyehotyalikisa mamaxaharenehaliti. Mamaxaharenehaliti kakoa xawaiyehotyalikisa waiyexehaliti. 7 Exahe waiyexehaliti kakoa xawaiyehotyalikisa hinaehaliti tyakekohatiye, exahe hinaehaliti tyakekohatiye kakoa xawaiyehotyalikisa xawaiyetyati. 8 Exeharenae atyo xaokita xomana. Tyotya exeharenaiya xema xisaona hoka ekakoita kahare waiyexeya xisoma xawenane Jesus Cristo koamaniya hiyeta. 9 Hoka xala xamaniya atyo maisa exeharenae kakoare xini hoka hatya maxosehare akere atyo, xoana hatya ininae waiyakaitere akere atyo, hoka maotyaneheta háomane iniyalahare kaxemaisatyakehetehenere. 10 Hatyo hiyeta, nohinaeharenae, waiye maniya taita xisaona, Enore kawihenere, aohenere xiso koamaniya. Nikareya xisaona hoka maisaiya xoana hekota iniyalahare xisomehitita. 11 Nikare ite hoka maisa ximakaokeneta Wiyekohase, Wiyasehareheta Jesus Cristo nawenakala matyotenehare nali. 12 Hiyeta hoka nirae menite xikakoa, xotya maheta exeharenai. Koxaka xakore xawaiyore hatyo akiti kakoa, xikinatere xakore atyo xisaonita exema hoka. 13 Exakere noxahekoli: hekota nokasetata hoka ehekoretaiya exeharenai kakoa naxotyanikisa xiso. 14 Hiyaiya, waiyekehalakita atyo nomani nohalakiri exe noháre wainiterehare, Wiyekohase Jesus Cristo iraehenere nohiye akereta. 15 Hatyo hiyeta ite xoalini hare notyoma hoka nowainihenere najikinita xotyaxematya exeharenae maheta. 16 Maisa xahekore xini wiyakaihenere xihiye Wiyekohase Jesus Cristo tyoaneneheta haiyatere kakoa tahi xowaka. Wiyaiya atyo enerore wiyosenae kakoita. 17 Enexe Enore aerorehenerene xowaka nali wisaonita. Iraiti enokoatare Enore nalitare nexa iraehenere wasema: “Exe atyo Nityani noxiyakawali, kalore aihalahalinikijita natyo”. 18 Wiso terota wasema exe Iraiti Waiyexe enokoatare, Xekohaseti Jesus kakoa tyairi waiyexe heno wisaonitere xowaka. 19 Hatyo hiyeta wityakeko kaiserehare iraiti xakaisaseharenae xakaihenere. Waiye xasema exe iraiti. Hiyaiya, motya atyo xaokanatyakalati makaliro koni aokanaitere akereta hoka ekakoita ite ferakoahena hoka xorese ferakoa maniyehenere aokanaitere xomana akereta atyoite aokanatya ximahiyase hiye. 20 Maika tyotya xoalini hare nonitata exehare xotya: Maisaiya atyo xala hare Iraiti Waiyexe haomanita awaiyekehalakaita. 21 Hiyaiya, maisa atyo Iraiti Waiyexe halitinae xaokala xema xini kaotyaka. Xakore hoka halitinae xakaihakahenere Enore niraene xowaka atyo Isekohaliti Waiyexe kahinaetyahene hoka Enore nalitare iraiti tyoitere xakaihaha.

2 Pedro 2

1 Toahiya iraiti xakaisaseharenae metalahare kaotyaka halitinae koni. Nikare tehitiya ite kaotyaka xinekoni xaotyakisatiye metalaharenae. Aotyakisaha ite xiso hawareharexe xaotyakiyaho, mawenekoaretyaraho, maoserare kakoa. Maisaite aokaha xaotyakisatiye haiyaseharehenahitaha hiye, hoka hatyohare hiyeta ite haxerore kamawenekoaretyakaha. 2 Kahare haliti ite iniyalahare enómaneha xema tyaona. Hoka hatyo halitinae hiyeta ite wenatyaho waiyexe kairaeharetyaka kahare. 3 Hoka olo haxawaiyeraha hiyeta ite hatyo iraiti xakaisaseharenae metalaharenae maoserahenaha xiso kaoloxere tyaonaha maheta xihenota. Xakaihakahenaha xihiye haxahekolitaha. Xakore hoka toahiyita atyo iniyalahare maniya exomokasehareha wahakoita enomanaha, emawenekoaretyaseha maisa nemakare. 4 Hiyaiya, Enore atyo maisa halakijita anjonae iniyalahare tyomehenerenae. Xawatyahene toloko hatekoakore ako hoka kamatiherahi kakoa olatyoare halakisahene makaliroti koni Xaxalisati Ferakene kijiya niyahare. 5 Enore maisa halakijita toahiyereharenae hoka one kaloxere axikatya iniyalahare nomaseharenae ana hoka waini tyotyaha. Noé taita atyo iyeheta, 7-hare ihinaeharenae kakoa. Noé atyo wenati waiyexe xakaihenere. 6 Nikare Enore irikati kakoa mawenekoaretya wenakalatinae Sodoma, Gomorra xoaha. Hoka hatyo atyo hotikijita iniyalahare nomaseharenae xomokaka naheta maniya. 7 Hoka iyeheta Ló enalita, haliti waiyexe hoka kalore amaikohareta hatyo halitinae nawenane iniyalahare kakoa. 8 Hatyo haliti waiyexe tyaonitere enekoniha amaikohareta, waiyehena, semehena xoaha hatyo halitinae nómane iniyalahare ferakiti nihatyaka hoka. 9 Nikare Enore waiyita haliti waiyexeharexenae, hoka waiyoreta atyo waiye maniya haxomokarehenahitene kakoa ehasakaharetyakaha nonitata. Nikare tehitiya waiyore mokita iniyalahare nomaseharenae iniyalahare kaxomokaka maheta, Xaxalisati Ferakene niyahare maheta. 10 Enore ite masakare iniyalahare moka ewaxirahare kaxawaiyityakitere xema tyaonitereharenae, exahe hoka xekohasetinae nerore maxaiminiritere harenae. Exe xaotyakisatiyenae metalaharenae tyakekohatiyenae koni tyaonitereharenae maisa semaxematyahatiyeha, ahinityaliha, maisa ini hekoti aiminisareha anjonae. Iniyalahare iraetaha exaokakaha. 11 Hiyaiya, anjonae xakore exe xaotyakisatiye metalaharenae xahehare niyatere hoka maisa iraeharetyarahene Xekohaseti nahalakoa. 12 Hoka exe halitinae atyo hamaxahekolahareneta tyomahitaha iniyalahare. Kirakaharenae tyaona hoka katawakaha hoka kaxaisakitere akereta atyo. Iraehekoatyahitataha atyo xoalini hare mawaiyekehalakitere hare enomanaha tahi. Hatyo hiyeta ite kamawenekoaretyakaha kirakaharenae akereta. 13 Iniyalahare ite kaxomokakaha, haiyanae emakawatihalikihenahere hiyeta. Hiyaiya, ferakoita atyo tyomahitaha iniyalahare ahekotyahiterehareha. Ahohisakoatyoahenaha xikakoa kanakairaha maheta hoka ehaihalikisareha, akomaniyatyakisareha, nikare atyo tyaonahitaha hamaoseralaha kakoa. 14 Ohiro waiyehenaha hoka maisa iniyalahare hamaxahekoreneha kakoa waiyareha. Maisa maxaharexeha iniyalahare háomaneha. Maoseratyahitaha ininae tyakekohenerenae. Olo haomanaha aokahitere tahi kahare ahekotyahitaha. Hoka Enore ite iniyalahare mokahene. 15 Hehanahitaha halakihenahere wenati waiyexe hiyeta. Beor ityani Balaão tyaohenere akere tyaonahitaha. Balaão atyo iniyalahare tyoma hoka ihiyeta kaoloxere tyaona aokowita. 16 Hoka kawatyalisaka iniyalahare enómane hiyeta. Burro irae ekakoa haliti xako hoka hatyo iraiti xakaisasehare hatyaharene miyatya. 17 Hatyo halitinae atyo toloko sekaka maonexahare akereta, kaiminiti kinatyawiniti hoholatitere akereta tyaonahitaha. Enore atyo toloko hatekoakore makakore memere mokita enomanaha. 18 Kahare iraetaha, ahinityahitaha, aokowiharetyoahitaha. Hatyaharahitaha, haxahekolaha iniyalahare kaxawaiyityakitere kakoa maoseratyahitaha haiyanae komitehena iniyalahare halakijiterenae. 19 Wenati waiyexe xakore hotikisa aokowiyahitaha hoka iniyalahare tyomahitere wakanehareha atyo. Hiyaiya, xoare xamani atyo jiyahaotya haliti hoka hatyo wakanehare atyo tyaonita. 20 Hatyo hiyeta haiyanae Xekohaseti, exahe isekohaliti Niyasehare Jesus Cristo xema tyaohenerenai hoka emawenekoaretyakahoha nonitata kaiyakehenahitaha. Xakore hoka hatyo najikinita iniyalahare ehaikoakihenahitene hoka hatyo ximita tyaohititerenai atyoite hetatiye hawenaneha xahehare howitiharene axomokanikihenaha imiyanaose xowakehena hoka. 21 Hiyaiya, waiye kaiserehare eneya atyo maisa Iraiti Waiyexe semahitaha hoka semaha najikinita atyo haikoahenahitaha hajikiniha hoka waiyexe wenati nonitata halakisahitaha waiyexe xaotyakisati kaxekakehenere enomanaha. Hetatiye xahehare nowaxirahare enawenaneha tyaona. 22 Hatyo nikare tyaohenahere hiyeta exe iraiti nika aliterexe: “Kajolo xaneheta hajiratene anita, boloko katihalisakehetehenere xane tomololisoaheta olowihiti koni”.

2 Pedro 3

1 Nohinaeharenae, noxiyakawalinae, exe atyo ihinamenehena naxikaita babera xomana. Exe hinamanae koa atyo waiyexe kakoa naxahekotyanikisa, nairihalinikisa xiso maheta. Exeharenae naxotyanikisa xiso maheta. 2 Kasani xotyaxematya toahiya xowaka Waiyexe Iraiti Xakaisaseharenae iraehenere naokita. Wiyekohase, Wisekohare Niyasehare xaotyakiraho kakoa exaotyakiraharenae aotyakihenere xiso xotyaxematya naokita. 3 Exehare hotohare waiyekehalaka xomana naokita: Miyanitiye xowakehenaite hoka kaotyakehena xomana halitinae haxahekola ewaxirahare ximita tyaoniterenae hoka koexahalihenaha ite xiso. 4 Hoka nehenaha ite: “Tyohetaka aokowi, alitereka? Aliyo tyaonita? Wexenai koxaka waini hoka tyotya hekota tyaonita, hetati waikohe kaomakehenere akereta”. 5 Exe koexahaxaiterenae ite maisa exeharenae otyaxematya aokowitaha: Toahiya xowakiya Enore irae hoka enokoa waikohe harenae kaotyaka, one xata waikohe kaotyaka, one nekesexata. 6 Exahe tehitiya hoka one morene hiyeta toahiyere waikohekoa kamawenekoaretyaka. 7 Hoka waikohe, enokoanae kalikini tyaoniterenae hatyo niraeneta Enore niraene mokitahene kamawenekoaretyakaha maheta irikati kakoa. Tyaonahitaha atyo Miyanitiye Xaxalisati Ferakene niyahare, halitinae iniyalahare nomaseharenae mawenekoaretyaka ferakene niyahare. 8 Noxiyakawaliharenae nohinaeharenae, awa atyo ximaotyanehena exe harenae: Enore ana atyo haki ferakene 1.000-wanone akereta, 1.000-wanone hoka haki ferakene akereta. 9 Hiyeta hoka Enore atyo maisa howitiharexe tyoma aokowiterehare kakoa, maisa atyo haiyanae ehowitiharene tahi iraetere akereta xini. Maisa atyo kaholawakere xikakoa, kasani maisa xala hare kamawenekoaretyaka aokare hoka. Kasani atyo tyotyaha halakisa iniyalahare háomaneha aokita. 10 Hoka Xekohaseti kaokeneheta Ferakene ite kaiwarexe kaokitere akereta, maxatyahakahareta. Hatyo Ferakene ite enokoa maotyakaheta emahaliti kaheneharexe kakoa. Tyotya xoalini hare enokoa, waikohekoa tyaoniterenae ite kakeratyaka. Waikohe, tyotya enakoa tyaoniterenae xoaha ite kera hoka maotyakaheta. 11 Tyotya exe harenae ite kamawenekoaretyakehena, waiyekehalakita xomana hoka xoare hare halitini ite xisaona xaokowihena? Maika xawenane Enore aokitere akereta kaisere xamoka, enomanerenae xisaona. 12 Maika xatyahahena Enore tyoanene Ferakene xahita, waiye xisaohena hoka haxerore tyoheta. Hatyo Ferakene atyo ite enokoa kamawenekoaretyaka irikati kakoa, tyotya enokoa, waikohekoa tyaoniterenae ite hoka kololo. 13 Koxaka atyo Enore enokoa waitare, waikohe waitare xoaha kaotyakene aoka. Hatyo nali atyo waiyexe wenati taita tyaonita. Hatyo xahita watyahita. 14 Hiyeta hoka nohinaeharenae, noxiyakawalinae, hatyo xowaka niyahare xatyahita hoka maika xaiyateretyoa xawenane kakoa waiye ximehexaikohare xisaona, exahe hoka iniyalahare ximaomanehare hoka maisa xihaihareta iniminika hoka hatyo xowakehena ite hoka ihalahare xikakoa. 15 Xotyaxematya Wiyekohase haikoahaneheta: Ekoamaniya halitinae tyaona aokita hoka hatyo hiyeta maisa kaholawakere hahaikoaneheta kakoa. Hatyo tahi tehitiya wihinaehare, wixiyakawala Paulo xairatya xomana, Enore waiyoliniti isehenere enomana hiyeta. 16 Tyotya xairahenere baberanae koa hatyo tahi akiti xairatya. Haiyanae baberane xairahenerekoa howitihare xawaiyekehalakatyaka hoka haiyanae mawaiyoreharenae, inira tyakekoterenae xoaha ehaikoare awaiyekehalakatyahitaha. Nikare atyo tyaonahitaha haiyanae hoka hatyotaha atyo mawenekoaretyoawi ahitaha. 17 Hoka exehare koxaka waiyekehalaka xomana, nohinaeharenae. Hiyeta hoka maika xirihare hoka maisa iniyalahare nomasehare tyaoniterenae maoserahena xiso hoka exaotyakiraha ehaikoarexe koamaniya xisaonita hoka xikinatere xisaonitere aoseta xakikijoita. 18 Xakore hoka maika heko xisaona Wiyekohase, wisekohare Niyasehare Jesus Cristo nawaiyexehare, exahe waiyorene xema xikinatere kaiserehare xisaona maheta. Maika kaihalaharetyaketa ekakoa kalikini, matyotenehare. Eko xoaha.

1 João 1

1 Waxairatita xomana Iraiti Waiyexe, waikohe, enokoa maomakaharene xowakita tyaohenere tahi. Wasema tyotya iraeterehare, waiye wiyaiyene xoaha. Wiyaiyene exahe hoka wekaokakisa wikahe ihiye. 2 Hatyo wenati waikatehare kaotyaka hoka wiyaiyene hoka hatyo hiyeta wiraeta, wiyakaita hatyo wenati matyotenehare xihiye. Enore nali ene tyaonita hoka hotikisene womana. 3 Wiyakai wiyaiyehenere, wasemehenere xihiye, wihinaeharenae kaiserehare xisaona maheta. Wiso, Enore, Jesus Cristo hinaeharenae wisaonitere akereta maheta. 4 Waxairatya exe xomana wihalaharene kalore tyaona maheta. 5 Iraiti Cristo isa womana hoka wiyakaihenere xihiye atyo exe: Enore atyo xaokanatyakalati, maisa makaliroti aka ihiye. 6 Hiyeta hoka“Enore xema taita wisaonita”, wexaiya hoka hatyo xowakita makaliroti koni wisaonita hoka wamaoseraita atyo wisomitere, wiraetere xoaha kakoa. 7 Hoka aliterexeya xaokanatyakalati xema wisaonita hoka Enore tyaonitere xaokanatyakalati xema akereta wisaonita hoka wawaiyetyakakoaiya hoka Jesus timalaxaiya tiheheta wiso tyotya iniyalahare wománe nonitata. 8 atyo iniyalahare wisomare”, wexaiya hoka wamaoseratyoawita atyo, maisa atyo Iraiti Waiyexe xema xini wisaonita. 9 iniyalahare notyomita”, wexaiya wiraexatya Enore hiye hoka iraetere akereya moka wiso. Enore atyo tota maniya taita tyaonita hoka iraetere akereya tyoma hoka tihehetaiya wiso iniyalahare wománe nonitata hoka maotyanehetaiya iniyalahare wománe. 10 iniyalahare wisomare”, wexaiya hoka Enore atyo maoseratyare waokita. Maisa atyo iniraene xema xini wisaonita.

1 João 2

1 Haré xoimanae, exehare naxairatya xomana maisa iniyalahare xisomita maheta. Xakore hoka hatyaiya iniyalahare tyoma hoka Jesus Cristo atyo waiyexe. Wikahinaetyase Hanexe nali hairaene kakoa kahinaetita wiso. 2 Hiyaiya, Jesus Cristo hiyeta terota iniyalahare wománenae kaxemaisatyakeheta. Maisa wománenai taita xini, tyotya halitinae nómane tehitiya. 3 Enore xaotyakiraho xemaiya wisaona hoka aliterexeya atyo exema maniya wisaonita. 4 Hoka hatyaiya,“Enore xema maniya notyaonita” nexaiya hoka maisa exaotyakiraho tyaonare hoka maoseratita atyo, maisa atyo Iraiti Waiyexe xema tyaonare. 5 Hoka hatyaiya atyo iniraene xema tyaonita hoka hatyo atyo awaiyetitene kaiserehare. Nikareya atyo hoka aliterexe atyo Enore koamaniya wisaonita. 6 Xala xamani atyo Enore xema maniya tyaonita aokowi hoka Cristo tyaonitere akeretaiya atyo tyaona. 7 Exe xaotyakiye tahi naxairaitere xomana atyo maisa waitare xini, nohinaehare, noxiyawakalinae. Hetati iraiti xasemehenere xowaka exe xaotyakiye xasema. 8 Hoka naxairaitere xomana xaotyakiye atyo waitare. Cristo hiye kawaiyaka, exahe xihiye tehitiya hoka kawaiyaka. Hiyaiya, makaliroti tyotehena hoka xaokanatyakalati waiyexe koxaka aokanaita. 9 Xala xamaniya waiyexe maniya taita tyaonita aokowi hoka kirawaneta hahinaehare hoka maoseraitaiya, makaliroti koni atyo tyaonitata. 10 Xala xamani atyo awaiyetita hahinaehare hoka xaokanatyakalati koni atyo tyaonita hoka maisaiya xoare hiyeta hatya iniyalahare aomanekijitene. 11 Xala xamani atyo kirawaneta hahinaehare hoka makaliroti koni atyo tyaonita. Makaliroti koni tonita, maisa waiyorexe haetonane kakoa, mawaiye waiyanetene atyo. 12 Iniyalahare xománenae koxaka kaxemaiyaretyakeheta Cristo hiyeta, hoka hatyo hiyeta naxairatya xomana, haré xoimanae. 13 Nexekatinae, waikohekoa kaomakehenere xowakita tyaonitere atyo xiyaiyanehare hoka hatyo hiyeta naxairatya xomana. Xoimahalitinae, Tihanare xijiyahaohenere hiyeta naxairatya xomana. 14 Haré xoimanae, Enore xema atyo xisaonita hoka hatyo hiyeta naxairatya xomana. Nexekatinae, waikohekoa kaomakehenere xowakita tyaonitere atyo xiyaiyanehare hoka hatyo hiyeta naxairatya xomana. Xoimahalitinae, xikinatere atyo, exahe Enore niraene xema atyo xisaonita hoka koxaka Tihanare xijiyahaotya hoka hatyo hiyeta naxairatya xomana. 15 Awa atyo xawaiyetya wenati waikohekoare, exahe waikohekoa tyaonitereharenae hoka. Waikohekoa tyaonitereharenaeya atyo xawaiyetya hoka maisa atyo Wexe Enore xawaiyetyare. 16 Tyotya xoalini hare ali waikohekoa tyaonitere atyo maisa Enore nalitare xini. Ali haliti awaititereharenae, xosetinae awaititereharenae, xoalini hare kakoa kaxaokowiharetyoakitere atyo maisa Enore nalitare xini. Waikohekoatare terota atyo. 17 Ali waikohekoa tyaonitereharenae, exahe kaxawaiyetyakitereharenae atyo tyotere. Hoka xala xamaniya atyo Enore aokitere akereta tyaonita hoka hatyo atyo ite tyaota mene. 18 Okoi imiyaniki ferakenehena, haré xoimanae. Koxaka xasema Cristo nahalakoahare kaotyakene tahi. Kalikini koxaka Cristo nahalakoaharenae kaotyakita kahare. Hoka hatyo hiyeta waiyekehalakita womana okoi imiyaniki ferakene hikoahenere. 19 Aliterexe halakisaha wiso, maisa atyo winekoniyeha xini hoka. Winekoniyehaiya hoka maisa halakisahitaha wiso. Xanehetaha wonita waiyekehalakahareha maheta, maisa hatyanae winekonitare xini hoka. 20 Hoka Cristo atyo Isekohaliti Waiyexe axikaita xomana hoka hatyo hiyeta xawaiyoreta aliterexe kakoa. 21 Hiyeta hoka naxairatya xomana. Maisa ximawaiyorene aliterexe kakoa hiyeta xini. Xawaiyoreta ekakoa hoka hatyo hiyeta naxairatya xomana. Maoseratyare atyo maisa aliterexe xema tyaoniterenae konitare xini. Hatyohare waiyekehalakita tehitiya xomana. 22 Xala atyo maoseratyaliye? Étakehare Jesus maisa Enore Kalorexe Aohenere xini aokiterehare atyo maoseratyaliye. Hatyo atyo Cristo nahalakoahare. Maisa atyo tyakekore Enexe, exahe Ityani hoka. 23 Xala xamani atyo maisa tyakekota Ityani hoka maisa tehitiya atyo tyakekore Enexe. Hoka xala xamani atyo Ityani xema tyaonita hoka Enexe xema tehitiya atyo tyaonita. 24 Hatyo hiyeta heko xotyaxematya hetati xowakiyita xasemehenerehare iraiti. Hekoiya hatyoharenae xotyaxematya hoka hekoiya hahotyalita xisaona Ityani, Enexe xoaha kakoa. 25 Exe terota Cristo isa womana aokowi: wenati matyotenehare. 26 Haiyaharenae maoseratya aokowita xiso hoka nikare naxairaita etahi xawaiyore maheta ekakoaha. 27 Hoka Cristo atyo Haisekohare isa xomana. Hekoiya Inisekohare tyaonita xihiye hoka maisaiya xoare maheta hatya aotyakijita xiso. Hiyaiya, Inisekohare atyo aotyakijita tyotya tahi, exahe exaotyakiranae atyo maisa maoserare xini, aliterexe atyo. Hiyeta hoka maika xityakeko Inisekohare xaotyakira, exahe heko haxawalita xisaona Cristo kakoa. 28 Maika heko haxawalita xisaona Cristo kakoa, haré xoimanae. Nikare ite hoka tyohetehenere xowaka maisa wimairita, wihaihareta, hoka maisa wateroita enonita. 29 Cristo atyo waiyexehare, koxaka hatyohare kakoa xawaiyoreta. Nikare tehitiya xala xamani waiyexe taita tyomita hoka hatyo tehitiya atyo Enore ityani.

1 João 3

1 Kaxiyani, Wexe Enore kalore awaiyetita wiso! Kalore atyo awaiyetita wiso hoka Enore ityaninae wikakaexaretyakita. Aliterexe ityaninae wiso. Hoka matyakekoneharenae ana atyo maisa wawaiyekehalakaharexe, maisa Enore tyakekoreha hoka. 2 Kalikini atyo Enore ityaninae wisaona, nohinaeharenae, noxiyakawalinae. Waheta maniya hoka xoana xamani wisaohena, kalini atyo maisa waiyekehalakere womana. Xakore hoka exe kakoa atyo wawaiyoreta: Cristo ite kaokehetehena hoka hatyo akereta ite wisaona, exahe hoka waiye ite wiyaiyene. 3 Xalanae xamani atyo exe xema tyaonita hoka atyahita Cristo xahita hoka hatyoahitaha iniyalahare maomanehenahititaha, Cristo iniyalahare maomanehare akereta. 4 Xala xamaniya atyo iniyalahare tyoma hoka maisa Enore xaotyakiraho xema tyaonare hoka kaxawatyakaiya eheno. Hiyaiya, maisa atyo xaotyakiyaho aokitere akereta tyaonare hoka iniyalahare tyomita. 5 Koxaka waiyekehalaka xomana: Cristo atyo tyoa hoka iniyalahare wománenae emaisaheta maheta. Hatyo atyo maisa iniyalahare nomasehare xini. 6 Maika xala xamani Cristo koamaniya tyaonita hoka maisa heko iniyalahare tyomihitita. Hoka xala xamani atyo iniyalahare tyomita hoka hatyo atyo maisa xoana xowaka waiyarene, exahe waiyorexe xoaha ekakoa. 7 Xirihare, waiya aliya hoka xikamaoseratyaka, haré xoimanae. Waiyexe nomasehare taita atyo waiyexehare, Cristo nawaiyexehare akereta. 8 Xala xamani atyo iniyalahare heko tyomita hoka hatyo atyo Tihanare anere. Hatyo Tihanare atyo iniyalahare tyoma hetati waikohe kaomakehenere xowakiyita. Hatyo hiyeta Enore Ityani tyoa, emaisatya maheta Tihanare nómanenae iniyalahare. 9 Xala xamani atyo Enore ityani hoka maisa heko iniyalahare tyomehitita, Enore Nisekohare tyaonita ekakoa hoka. Enore ityani atyo hoka hanexe Enore akereta maisa aliyakere iniyalahare tyomihitita. 10 Exakere waiyekehalaka womana Enore ityaninae, exahe Tihanare ityaninae akiti kakoa hoka: Xala xamani atyo maisa waiyexe tyomare, exahe maisa hahinaehare awaiyetyare hoka maisa atyo Enore ityani xini. 11 Iraiti xasemehenere hetati xowakita atyo exe: Maika wawaiyetya kakoa. 12 Maisaiya atyo Caim akereta wisaona. Tihanare anere atyo hoka haximarene kaiserehare aisa. Xoanere hoka aisene? Caim atyo iniyalahare tyomita hoka iximarene atyo waiyexe taita tyomita. 13 Nohinaeharenae, awa atyo matyakekoneharenae kirawanehena xiso hoka,“Xoana hoka nikare mokahitaha wiso?” xehena. 14 Kamati akere wisaonitere nonitata atyo waiyexe wenati maniya wikaxomokakeheta. Wawaiyetita wihinaeharenae hoka hatyo hiyeta hatyohare waiyekehalakahareta womana. Xala xamani atyo maisa awaiyetyare hahinaehare hoka hekotata atyo ekamane akereta tyaonita. 15 Xala xamani atyo kalore kirawaneta hahinaehare hoka hatyo atyo haliti fahare. Haliti fahare atyo maisa tyaona menexe matyotenehare. Hatyohare waiyekehalakita xomana. 16 Exakere atyo xawaiyetyati waiyekehalaka womana: Cristo awaiyetya wiso hoka waini womana. Hiyeta hoka maika wiso tehitiya wiwainihena wihinaeharenae ana wakahinaetyahene maheta. 17 Hatyaiya kaoloxere kawisekorexe xoaha hoka hahinaehare nakitere, maimahirotere maisa kahinaetya aokowita hoka aliyakereya awaiyetita Enore aokowihena? Maisa xakore awaiyetyare hahinaehare hoka. 18 Haré xoimanae, wiyawaiyera atyo maisa wiraetere, wiraesekoala taita xini. Wománe hiyeta atyo ite aliterexe wawaiyexeharene wahotikihena. 19 Nikare waiyekehalakita womana: Aliterexe Enore niraene xema wisaonitere. Hatyo hiyeta waiye wisaonita Enore haotita. 20 atyo maisa ehekorexe”, wexa wahekotita hoka Enore xahekola atyo wiyahekola xahehare. Tyotya xoalini hare kakoa atyo waiyoreta. 21 Hiyeta, nohinaehare, noxiyakawalinae, maisaiya wamaikohareta wisomehenere kakoa hoka wimamairanehareya wisaona Enore nahalakoa. 22 Isa womana tyotya waxitereneharenae, wityakekota exaotyakiraho, exahe aokitere akereta wisaonita hoka. 23 Exakere wisaona aokita: Kasani wityakeko Ityani Jesus Cristo, exahe wawaiyetyakakoa Cristo aohenere akereta. 24 Xala xamani atyo Enore xaotyakiraho tyakekota hoka Enore xema atyo tyaonita. Hoka Enore atyo tyaonita ekakoa. Isekohaliti isehenere womana hiyeta waiyekehalakita womana exeharenae.

1 João 4

1 Nohinaehare, noxiyakawalinae, awa atyo xityakekohena tyotya Enore Nisekohare kakoare aokowiterenae. Maika xahasakaharetyahene xawaiyore maheta ekakoaha, xoana hatyo isekohaliti tyaonahitere ekakoa Enore nalitare xamani, maisa xamani. Hiyaiya, kahare iraiti xakaisasehare metalahare xaorekoa waikohe hakakoare koa. 2 Exakere xawaiyore ekakoaha, xoana aliterexe xamani Isekohaliti Enore nalitare hoka: Xala xamani atyo ite“Enore Kalorexe Aohenere haliti terota”, nexa hoka aliterexe atyo hatyo Isekohaliti Enore nalitare. 3 Xala xamani atyo maisa nikare iraeta hoka maisa atyo Enore Nisekohare kakoare xini hoka Cristo nahalakoahare nisekohare kakoare atyo. Koxaka exe isekohaliti tyoanene xasema hoka kalikini atyo koxaka halitinae koni tyaonita. 4 Haré xoimanae, Enore anere atyo xiso hoka koxaka xijiyahaotya iraiti xakaisaseharenae metalahare. Hiyaiya, Isekohaliti tyaonitere xihiye atyo matyakekoneharenae nisekohalitira xahehare niyatere. 5 Maisa atyo Enore koamaniya xini tyaonahitaha hoka ewaxirahare taita iraetaha. Matyakekoneharenae iniraeneha semaxemaita, matyakekonehareha hoka. 6 Hoka wiso atyo Enore anerenae. Xala xamani atyo Enore maniya tyaonita hoka semaxematya wiraene. Hoka xala xamani atyo maisa Enore xema maniya tyaonare hoka maisa semaxemaita wiraene. Exakere hiyeta atyo ite waiyekehalaka womana, xoana aliterexe Isekohaliti Waiyexe xema xamani tyaonita, xoana isekohaliti metalahare xema xamani tyaonita. 7 Noxiyakawali, nohinaeharenae, maika wawaiyetya kakoa. Hiyaiya, Enoretare atyo xawaiyetyati. Xala xamani atyo xawaiyetyati kakoare hoka Enore ityani atyo, Enore koamaniya atyo tyaonita. 8 Hatyaiya maisa awaiyetyare haliti hoka maisa atyo Enore xema xini tyaonita. Hiyaiya, Enore atyo xawaiyetyati. 9 Enore exakere hawaiyexehare hotikisa womana: haterore Haisani axikatya halitinae koni. Iyeheta wiso hoka waiyexe wenati xema wisaona maheta. 10 Exe atyo xawaiyetyati: maisa wiso xini wawaiyetya Enore. Hatyo atyo awaiyetya wiso hoka Haisani axikatya hoka ihiyeta iniyalahare wománenae kaxemaisatyakeheta maheta. 11 Xasemehena, nohinaehare, noxiyakawalinae. Enore kalore awaiyetya wiso. Hiyeta hoka nikahena hoka wawaiyetyakakoa. 12 Maisa xala hare Enore waiyare. Hoka wawaiyetyakakoaiya hoka Enore atyo tyaonita wikakoa hoka ekakoita kalore awaititere akereta wawaiyetya haliti. 13 Enore Haisekohare ijita womana hoka hatyo hiyeta wawaiyore tyaonitere wikakoa kakoa, exahe wisaonitere ekakoa kakoa. 14 Wiyaiyita hoka wiyakaita haiyanae hiye Enore Haisani halitinae koni axikatya hoka halitinae waiyexe maniya mohetehenere tahi. 15 Xala xamaniya atyo“Jesus Cristo atyo Enore Ityani”, nexa hoka Enore atyo tyaonita ekakoa. Exahe hatyo hoka tyaonita Enore kakoa. 16 Enore awaiyetita wiso. Hatyohare waiyekehalaka womana hoka wityakekone. Enore atyo xawaiyetyati. Hiyeta hoka xala xamani awaiyetyati tyaonita hoka Enore atyo tyaonita ekakoa, exahe hatyo hoka tyaonita Enore kakoa. 17 Xawaiyetyati kalore tyaonita wihiye hoka wimamairanehare wisaona maheta xaxalisati ferakene xowaka. Hiyaiya, wawenane ali atyo Cristo tyaonitere akereta wisaonita. 18 Xawaiyetyati hiye atyo maisa mairati aka. Waiyexe xawaiyetyati kikihitita atyo mairati. Hoka xala xamani mairita hoka maisa kalore awaiyetyare. Hiyaiya, mairati hiyeta atyo mawaiyehaliti kaotyakita. 19 Enore hotohare awaiyetya wiso. Hatyo hiyeta wawaiyetene. 20 Xala xamaniya nexa: “Nawaiyetita Enore”, nexa hoka kirawaneta hahinaehare hoka maoseraita atyo. Maisaiya awaiyetita hahinaehare waiyitere hoka aliyakereya awaiyehena Enore hamawaiyanenehare? 21 Exakere atyo Cristo xaotyakisati isa womana: Xala xamani atyo awaiyetita Enore hoka hahinaehare tehitiya awaiyetya.

1 João 5

1 Xala xamaniya,“Jesus atyo Enore Kalorexe Aohenere”, nexa tyakeko hoka hatyo atyo Enore ityani. Xala xamaniya atyo awaiyetya hatya nexekati hoka ityaninae tehitiya awaiyetya. 2 Wawaiyehena atyo Enore hoka exaotyakiranae akereta wisaonita. Exahe hoka ityaninae wawaiyetita. Hatyo harenae waiyekehalakita womana. 3 Enore xawaiyetyaka atyo exaotyakiranae tyakekotyaka. Exaotyakiranae tyakekotyaka maisa howitiharexe. 4 Hiyaiya, Enore ityaninae atyo maisa majiyahaolita matyakekonehare. Nikare wityakekone kakoa wijiyahaotya matyakekoneharenae. 5 Xalaiya jiyahao akahena? Aliterexe Jesus Enore Ityani aokitere taitaiya jiyahao akatya. 6 Jesus Cristo tyoa hoka kabatixatyaka onexa; waini hoka itimalaxa iratyoa. Maisa one kakoa taita xini tyoa. One, timalati xoaha kakoa tyoa. Isekohaliti Waiyexe xakaini. Hatyo xakaini aliterexe taita. 7 Hanamanae waiyatiye enokoa nali: Enexe, Iraiti, Isekohaliti Waiyexe xoaha. Exe hanamanae atyo haterore. 8 Waikohekoa maniya hoka hanamanae waiyatiye: Isekohaliti, one, timalati xoaha. Exe hanamanae atyo hakakoa ahekoita. 9 Halitinae xakainiya wityakeko hoka aliyakeriya Enore xakaini wimatyakekonehena? Enore xakaini atyo masakare waiye. Hatyo atyo Haisani tahi xakai. 10 Xala xamani tyakeko Enore Ityani hoka hatyo tehitiya atyo iraeta Enore Ityani tahi. Xala xamani atyo maisa tyakekota Enore hoka maoseratyare Enore moka. Hiyaiya, maisa atyo Enore Haisani tahi iraehenere tyakekota. 11 Hiyaiya, exe atyo hotikijita: Enore atyo isa womana wenati matyotenehare hoka hatyo wenati atyo womanere Ityani hiyeta. 12 Xala xamaniya Ityani xema tyaonita hoka wenati waiyexe kakoare atyo. Xala xamaniya atyo maisa Enore Ityani xema tyaonare hoka maisa atyo wenati waiyexe kakoare xini. 13 Exe akiti naxairatya xiso Enore Ityani tyakekohenerenae ana. Hoka waiyekehalaka maheta xomana xawenane matyotenehare tahi akiti 14 hoka Enore haoti wisaonita hoka wimamairanehare wisaonita. Exakere hiyeta: waxeneya xoalini hare aokitere akereta hoka seminiya. 15 Hatyohare hiyeta atyo waiyekehalakita womana, xoalinihare wiyaxanene esemane. Hoka waiyekehalakita atyo exekane womana waxitereneharenai. 16 Hatyaiya hahinaehare nómane iniyalahare waiya, maisa waini xakere xini hoka hahinaehare ana iraexatya Enore hiye. Hoka Enoreya waiyexe wenati isa ihinaehare ana. Iniyalahare haiya akiti maxaxaisakirahareya atyo hoka nikare hisoma. Hiyaiya, haiyanae akiti iniyalahare nomaka hiyeta kawainisakita. Maisa atyo exe iniyalaharenae tahi xiraexatya maheta xini niraeta. 17 Tyotya mawaiyexe atyo iniyalahare. Xakore hoka haiyanae iniyalahare nahalakoa atyo maisa kawainisakere. 18 Enore ityaninae atyo maisa iniyalahare tyometa menexe. Hiyaiya, Enore Ityani atyo kaxaikoahitene hoka Tihanare maisa kaokahaliyatyarahene. 19 Enore anerenae atyo wiso hoka matyakekoneharenae atyo Tihanare xema taita tyaonahitaha. Hatyohare waiyekehalaka womana. 20 Enore ityani tehitiya koxaka tyoa hoka isa womana waiyoliniti hoka Enore tahi akiti waiyekehalaka womana maheta. Aliterexe Enore xema wawenanenae tyaonita, exahe Ityani Jesus Cristo xema hoka. Hatyo atyo Enore kaiserehare, exe atyo wenati matyotenehare. 21 Xirihare ira Enore metalaharenae kakoa, haré xoimanae!

2 João 1

1 Tyakekohatiyenae nityohalitira xaxikala babera hatya ohiro noxiyakawalihalo ana, ityaninae xoaha ana. Nawaiyetita xiso. Maisa natyo taita xini nawaiyetita xiso, tyotya iraiti aliterexe xema tyaoniterenae tehitiya awaiyetita xiso. 2 Wawaiyetita xiso iraiti aliterexe tyaonitere wihiye hiyeta. Hatyo atyo ite tyaoneta mene wihiye. 3 Maika Wexe Enore, Ityani Jesus Cristo kaxaikone, xairakoaneharera, mehexaikoharene tyaona wikakoa, aliterexe, exahe xawaiyetyati xoaha kakoa. 4 Nasema haiyaharenae hityaninae iraiti aliterexe aokitere akereta tyaonitere hoka nihalahare. Wexe Enore aokitere akereta tyaonahitaha. 5 Kalikini nirae hihiye, nohinaehalo, noxiyakawalihalo. Maika haiyanai kakoa wawaiyetya kakoa. Maisa atyo waitare xaotyakiye xini naxairaita. Hetati xowakiyata wikaxaotyakisakehenere hareta atyo. 6 Nikare xawaiyetyati atyo Enore xaotyakiraho tyakekotyaka. Hetatita xasemehenere akereta, exe atyo Enore xaotyakiraho: heko xawaiyetyakakoa. 7 Kahare maoseratyaliyenae tyaonita halitinae koni. Hoka Jesus Cristo atyo maisa haliti kaiserehare xini aokahitaha. Xala xamani atyo nikare tyaonita hoka maoseraita, Enore Kalorexe Aohenere nahalakoahare atyo. 8 Xirihare xisaona hoka maisa koxaka hateniti xisomehenere mitita hoka kalore kaxekaka xomana xihatene nahalakoa. 9 Xala xamani atyo maisa Enore Kalorexe Aohenere xaotyakira xema tyaonita hoka hatyo xahexe tyaonita, maisa atyo Enore kakoare xini. Hoka xala xamani atyo exe xaotyakiye xema tyaonita hoka Enore kakoare, Ityani kakoare atyo. 10 Maika hatya kaokehena xomana hoka maisa Cristo xaotyakira kakoare xini hoka awa atyo xihanako xaisoakisene. Awa atyo xexa hekoti: “Maika himehexaikohare hisaona”. 11 Hiyaiya, xala xamani atyo emehexaikoharene aoka hoka hatyo atyo ihinaehare, iniyalahare nomaseharene hatya. 12 Kahare xoalini hare niraini xihiye niyahare, xakore hoka maisaiya atyo naxairaitene xomana baberanekoa. Ite notyoa nowaiyehetehena xiso hoka xiháre hiyeta nirae. Nikare ite hoka masakare wihalahare. 13 Hihinaehalo Enore haomanere aohenere ityaninae haxakaisakeheta aoka.

3 João 1

1 Tyakekohatiyenae nityohalitira xaxikala Gaio anere. Hawaiyeta kaiserehare nomani, Gaio. 2 Nohinaehare, noxiyakawali, niraexaita Enore hiye hitahi, waiye hisaona, exahe hikinatere hisaona maheta, Enore koamaniya waiye hisaonitere akereta. 3 Wihinaehare haiyaharenae kaoka nomani hoka xakaiha hitahi nohiye. Heko iraiti aliterexe xema taita hisaonita aokaha. Nasemene hoka nihalahare hamoka. 4 Nasema nityaninae nawenane heko iraiti aliterexe aokitere akereta hoka masakare nihalahare. 5 Noxiyakawali, nohinaehare, heko waiye hamokita wihinaeharenae, exahe hahotyaliharenae hoka. Nikare hoka waiye kaiserehare. 6 Aliyere tyakekohatiyenae hiye xakaihahitaha waiye hamokahiterene tahi. Maika hakahinaetya nikare kaokiterenae hoka waiye jiyehenahitiyaha hinalita Enore awaiyetitere akereta. 7 Hiyaiya, koxaka xane Cristo ana hakahitaha. Maisa matyakekoneharenae kahinaetyahene aokareha. 8 Hiyeta hoka wiso tyakekohatiyenaeya maisa wimakahinaerahitene. Nikare ite hoka wiso tehitiya ehateneha Iraiti Waiyexe xakaisaka hiye wakahinaetyahene. 9 Naxairatya inira hatya baberane tyakekohatiyenae ana. Xakore hoka Diótrefes maisa naxairahenere semaxematya aokowita. Kasani kalorexe tyaona aokowita hoka. 10 Hiyeta hoka nali ite nokaokihena hoka nirae ekakoa tyotya tyomitere harenae tahi. Ewaxirahare iraeta wiyaokaka, maoseraita harenae. Exahe tehitiya hoka maisa hatyo harenae taita tyomare. Wihinaeharenae tehitiya kaokehena hoka maisa waiye mokarahene. Xala xamaniya waiye mokahene hahanako aokowi hoka xahohisakoatyakalati hanakota aihikoahitita hatyo waiye moka akaiterenae. 11 Nohinaehare, noxiyakawali, maika waiyexe taita hisoma, awa atyo xoare xamani maisa waiyexe hoka hatyo hisoma. Xala xamani atyo waiyexe tyomita hoka Enore anere atyo hoka xala xamani atyo maisa waiyexe tyomare hoka maisa atyo Enore xema tyaonare. 12 Tyotyaha Demétrio tahi iraetaha. Hatyo atyo waiye aokaha. Aliterexe aokitere akereta tyaonita. Exahe womana hoka waiyeta tehitiya. Wiraeterenae atyo aliterexe taita, hatyohare atyo waiyekehalakita homana. 13 Hekota kahare xoalini hare noxakaini niyahare hihiye, hoka maisaiya atyo naxairatitene homana. 14 Kala ite haxeroreta nowaiyeheta hiso hoka wihárenae hiyeta wirae kakoa. 15 Maika waiye himehexaikohare hisaona. Tyotya hihinaeharenae haxakaisakeheta aoka hihiye. Maika tyotya wihinaeharenae hiye hiyakaiheta natyo.

Judas 1

1 Natyo atyo Judas, Jesus Cristo wakanehare, Tiago ximarene. Naxairahena Enore haomanerenai aohenerenai ana, exahe Wexe Enore xawaiyera xema, exahe Jesus Cristo kaxaikoterenai ana hoka. 2 Kasani masakare Enore xairakoaneharera, mehexaikoharene, xawaiyera tyaona xikakoa naokita. 3 Nohinaeharenai, noxiyakawali, nahekotita ene noxairali xomana wiyakeheta tahi kakoa. Hatyo wawenanaho tahi. Hatyo hiyeta nahekotya hoka kalikini naxairatya xomana, naihalahalinikisa xiso hoka xaiyateretyoa maheta xityakekone kakoa. Hakirore atyo Enore isa tyotya hakaxaikoneharenae ana. 4 Hiyaiya, haiyaharenai halitinai matyakekoneharenai atyo mawaiyakahare ahitaha tyaonaha wihinaeharenai koni. Hoka ehawareharetyahitaha wEnorexa waiyexe xomokala wiso tahi. Nikare tyaonahitaha, maisa enawenaneha iniyalahare kaxawatyakaha maheta ehenoaha. Exahe maisa tehitiya aokareha Jesus Cristo, hatyo taita xakore atyo Wiyaotyakisase, Wiyekohase hoka. Toahiya atyo Iraiti Waiyexenai xakaiha etahi. Kamawenekoaretyakaha terota maheta. 5 Exeharenai atyo waiyekehalakita xomana, xakore hoka naxotyanikisa atyo xiso naokowita. Hiyaiya, Xekohaseti iyehetehena Israel hotyalinai hoka kikihetene Egito nalita, xakore hoka hatyo najikinita mawenekoaretya matyakekonehenereharenai. 6 Xotehenaira anjonai mawenaneneheta kalorexe hoka halakihenahere hawenakalaha aose. Kalikini katilikoare atyo tyaonahitaha kamatiherahi maxirikotyoanehare kakoa, ako katyahe makaliro koni. Nali atyo Enore mokahitene miyanitiye ferakene xowaka kamawenekoaretyakehenahere niyahare. 7 Xotehenaira Sodoma, Gomorra xoaha nali tyaoniterenai, exahe ehaliyita haiyanai wenakalatikoasenai tyaoniterenai hoka. Hiyaiya, hatyonai atyo xalijinihareha anjonai xahita. Iniyalahare tyaonahitaha, exahe haenane hatyanai kakoa hoka iniyalahare tyomahitaha. Hatyo hiyeta kakerahaotyakeheta irikati mawakenehare kakoa. Hatyo nikare kaxomokakehenahere atyo aimenekoita, hotikijita tyotya halitinai ana. 8 Hiyaiya, exe kalikiniye halitinai nikareta tehitiya tyaonahitaha. Hoka exahekolaha iniyalahare aomanikisahitene. Hoka maisa aiminisareha Enore nerore, kirawanahitaha enokoa tyaonitere anjonai. 9 Hiyaiya, anjonai xekohasehare xakore atyo Miguel hoka maisa atyo nikare tyaonita. Tihanare kakoa iraekakoahenahere, Moisés háre kakoa hawenaneha tahi xowaka, Miguel maisa aiyalatita Tihanare ana. Xakore hoka nexa taita: “Maika Xekohaseti watyali hiso”, nexa. 10 Xakore hoka exe halitinai atyo kirawanahitaha xoalini hare mawaiye kehalakiterehare enomanaha. Exahe xoalini hare kaotyakitaterehare waiyahitere, kirakahare akereta waiyorahitere. Hoka hatyoharenai atyo mawenekoaretyahitene. 11 Kaxiyani! Maika kirakoane atyoite tyaonaha. Hiyaiya, Caim tyaohenere akereta atyo tyaonahitaha. Exahe olo haxawaiyera hiyeta Balaão iniyalahare tyomehenere akereta tyaonahitaha. Exahe Coré atyo kahalakoahare Moisés kakoa hoka kamawenekoaretyaka akereta, nikareta hatyonai tehitiya kahalakoahareha hoka kamawenekoaretyakaha. 12 Haxawalita xiyawaityakakoane kakoa xikanakairehena ehaotiha hoka kahaiharetyaka hekahitaha, kanakaira, akomaniyatyakisareha. Hatahi taita atyo ahekotyahitaha. Kaiminitinai hoholati hoholatya hamaniya axanikisa hoka maonenetere akeretaha atyo. Atya katenai iri nexona xowakehetehena xakore hoka malitere akeretaha atyo. Atya katenai ityaharenae hiyeta kamalakakitere hoka wainahitere akeretaha atyo. 13 One kaloxere kahenehare ainakoiyatyoitere hoka xawaitere haikorone akereta atyo exe halitinai hotikijita kahaiharetyakere háomanenaiha. Xoresenai mahotirahare akeretaha atyo. Hatyonai ana atyo Enore memere moka hakiti masakare hatekoakore makakore, nali tyaonetaha mene maheta matyotenehare. 14 Hiyaiya, Adão jikolahare Enoque atyo xakai etahiha: “Xasemehena! Xekohaseti ite tyoheta, kahare haomanerenai anjonai kakoa, 15 axalisa maheta tyotya halitinai. Tyoheta ite hoka iniyalahare mohena kahare iniyalahare tyomehenahere hiyeta, exahe kahare iniyalahare iraehenahere Enore tahi hiyeta”, nexa. 16 Hatyo halitinai atyo kaweraharetaha, iraeharetaha minita haiyaharenai. Haxahekolaha ximita atyo tyaonahitaha, ahinityareha. Exahe waiye irae ahitaha haiyanai hiye, xiyehaliti isaha enomanaha maheta. 17 Hoka xiso nohinaeharenai, xotyaxemahenaira Wiyekohase Jesus Cristo niraene kakoarenae xakaihenere. 18 Exakere atyo nexaha: “Miyanitiye xowakehenaite hoka kaotyakehenaite halitinai hoka koexahalihenaha xiso. Matyakekoneharenae, haxahekola ewaxirahare ximita tyaonitereharenai”, nexaha atyo. 19 Hatyonai atyo exaore akatita. Hiyaiya, exahekolaha atyo nikare axomokanikisahitene, maisa atyo Enore Nisekohare kakoareha xini hoka. 20 Hoka xiso nohinaeharenai, maika heko xikekoarehena xityakekone kakoa. Hiyaiya, hatyo tyakekotyati atyo masakare waiyexe. Isekohaliti Waiyexe niyatere kakoaira xiraexahena. 21 Hoka hekotaira xisaohena Enore xawaiyera xema, exahe xatyahahenaira Wiyekohase Jesus Cristo hoka haxairakoaneharera hiyeta isa xomana wenati matyotenehare. 22 Haiya harenai ana maisa waiyekehalakere hoka maika hatyoharenai xairakoaneharehena, 23 hoka xiyehetehena hatyo halitinai irikati nonitata. Haiya harenai tehitiyaira xairakoaneharehena. Maika xairakoaneharehenahene xakore hoka ximairahenahene tehitiya. Awa atyo xawaiyehena enómaneha kaxawaiyityakitere iniyalahare. Hatyoharenae hiyeta exahe inimanaiha kaiyalahare tyaonita. 24 Maika Enore kakoa kaihalaharetyaka! Maika kahinaetya xiso hoka xikinatere xisaohena hoka iniyalahare ximaomanehare hoka xihalaharene kakoa moka xiso hahalakoa waiyexe aose nali. 25 Maika haterore Enore wisekohare Niyasehare kakoa, Wiyekohase Jesus Cristo hiyeta, kaihalaharetyaka, kaxaexakeretyaka, kaxaiyatelikisaka, kaxaeroretyaka, kalikinita, exahe matyotenehare. Xoaha taita.

Apocalipse 1

1 Exe baberakoa kaxairatyaka xoalini hare Jesus Cristo hotikihenere. Enore atyo exeharenae hotikisa enomana, ewakaneharenae ana waiyekehalaka maheta, mawahaneta hoka xoalini hare kaotyakehenere. Jesus Cristo axikatya hanjoxa hawakanehare João ana exeharenae waiyekehalaka enomana maheta. 2 João xakai tyotya waiyehenere tahi. Owene baberakoa tyaonita xakaihenere Enore niraene tahi, exahe Jesus Cristo hotikihenere aliterexe enomana tahi. 3 Waiye kaiserehareya atyo xala xamani kaixaretya, exahe sema exe iraiti xoalini hare kaotyakehenere tahi iraetere hoka tyaona exema. Hiyaiya, hatyoharenae kaotyakene maisa wahehetere. 4 Ásia koa nali 7 tyakekohatiye hotyalinae tyaonita hoka natyo João naxairatya enomanaha. Maika waiye, ximehexaikohare xisaona Enore hiyeta, exahe 7-hare isekohalitinae Enore nokahakala nahalakoa tyaoniterenae hiyeta. Hiyaiya, Enore atyo toahiya tyaona, kalini tyaonita, makani exahe tyaoneta minita matyotenehare. 5 Maika nikare xisaona Jesus Cristo hiyeta tehitiya. Jesus atyo waiye xakai Enore niraene, exahe hatyo hotohare kaseheta kamatinae konita hoka waikohekoa xekohaseti tyaoniterenae Xekohase tyaonita. Awaiyetita atyo wiso, wihiyeta waini atyalihose xaimaholatyaka hiye emaisaheta maheta wománe iniyalahare. 7 Xiyaiyehena, kaiminiti kakoa ite haikoaheta waikohekoa xeta. Tyotya halitinaite waiyahene, exahe ite exaisasenai ite hoka waiyahene. Tyotya waikohekoa tyaoniterenaite waiyahenene hoka tiyahaite hamawaiyehareneha hiyeta. Kotare nali, xoaha. 8 — Natyo atyo Alfa, Ômega, exahe hetatiye, miyanitiye xoaha — nexa Xekohaseti maxaexahetyakahare niyaterexe. Hatyo atyo toahiya tyaonitere, kalini tyaonitere, makani, tyaoneta menehenere. 9 Natyo atyo xihinaehare João. Jesus koamaniya notyaonita hoka haiya xowaka iniyalahare nokaxomokakita xiso akereta. Jesus atyo Wiyekohase hoka xiso akereta wimamaxaharenehareta watyahita exahita. Berexo notyaonita iyolirotikoa Patmos aokahitere nali, Enore niraene noxakaitere hiyeta, Jesus tyotya aliterexe hotikihenere noxakaitere hiyeta. 10 Xekohaseti ferakene domingo xowaka Enore Nisekohare awaiyanikisa natyo. Nasema iraiti kinatyaxa nohiniri maniya, koneta nemahare akerehare: 11 Nexa nohiye: — Haxairahena hiyaiyehenerenae hoka babera haxikatya 7-hotyalinae tyakekohatiyenae ana, wenakalati Éfeso, Esmirna, Pérgamo, Tiatira, Sardes, Filadélfia, Laodicéia xoaha nali tyaoniterenae ana. 12 Nexa hoka naterehokoa nowaiyene maheta hoka nowaiya 7-kase xaokanatyakalati kase, ouro nomakere makere. 13 Enekoniha hatya tyaonita, motya haliti. Imiti wahahare nase akore ikiji hiye. Xalatahiti ouro nomakere tyaonita ihiye. 14 Esekase hoka iyomakase, motya kalanero niyali, iyoma kaiserehare. Exose weroka, motya irikati. 15 Ikiji tehitiya werokita, motya bronze owere irikati hiye xafiratyakere. Exako motya wamolo kalorexe akereta. 16 Hafihini maniya kahe kakoa 7-se xorese tokita. Ekanasakota hatya kesekase hinama maniya tiho kawetyakere hikoita. Itiho aokanaita, kamae totahikoa aokanaitere akere. 17 Nowaiyene hoka nexoa ikiji haliya, nomaotyani akatya. Xakore hoka hakahe hafihini maniya ekaokakisa nohiye hoka nexa nohiye: — Awa atyo himaira. Natyo atyo hetatiye, miyanitiye xoaha. 18 Natyo atyo heko notyaonitere. Nowaini xakore hoka nokaseheta, hoka heko ite nomakamanihare notyaona. Nawaiyoreta atyo kamatinai tyaonitere nali akiti kakoa hoka nali tehitiya Xekohaseti notyaonita. 19 — Hiyeta hoka maika haxairahena hiyaiyehenere tahi, kalikini kaotyakiterehare, exahe jikiniti maniya kaotyakehenere harenae tahi. 20 7-se xorese hiyaiyehenere nokahikoi fihi maniya, exahe 7-kase ouro nomakere xaokanatyakalatinae hiyaiyehenerenae metaharetere atyo exe: 7-kase xaokanatyakalati hiyaiyehenere atyo aimenekoita 7-hare tyakekohatiye hotyalinai. 7-se hiyaiyehenere xorese atyo aimenekoita ekaxaikotyaseharenae — nexa nohiye.

Apocalipse 2

1 — Exakere haxairahena tyakekohatiyenai hotyali Éfeso nali tyaoniterenae kaxaikotyasehare ana: Exe iraiti atyo etake 7-se xorese tokitere hakahe fihi maniya hoka 7-kase ouro nomakere xaokanatyakalatinae nenekesene tonitere niraene. 2 Waiyekehalakita nomani xisomiterenae. Kalore xahaka nomani, hoka maisa ximaxahareta xihatene kakoa. Maisa iniyalahare nomaseharenae xawaiyetita. Xahasakaharetita Jesus niraine kakoare aokowitereharenae, xakore hoka maoseratyaliyenai atyo. Nikare xamokahitene xawaiyore ekakoaha maheta. 3 Heko xisaona noximi ximaxamaikoharenehareta, iniyalahare xakore xikaxomokaka nohiyeti hoka. Maisa ximaxahareta hekoti. 4 Xakore hoka inira maisa xawaiyeta nomani. Maisa atyo xawaiyetyare natyo hetatiye akereta. 5 Xotyaxemahena xawenane hetatiye. Xahalakihena iniyalahare xawenane hoka hetati xisomiterehare xisomehitiya. Maisaiya hoka notyoa hoka xiyaokanatyakala kase enawenane aoseta niyeheta. 6 Hoka exe akiti waiye nohiye: maisa xawaiyetyare nicolaíta yerenai tyomitereharenae. Hatyoharenae maisa waiyeta tehitiya nomani. 7 Hiyeta hoka xikatanakoakore atyo xasema maheta hoka xasemehena Enore Nisekohare iraehenere tyakekohatiye hotyalinai hiye. Jiyahao akahenerenae ana ite nisa atyali menanehaliti natyaliya kekoaretere Enore hananehare konitare hiyeta hoka kanakaira. 8 — Exakere haxairahena tyakekohatiyenai hotyali Esmirna nali tyaoniterenae kaxaikotyasehare ana: Exe iraiti atyo etake Hetatiye, Miyanitiye tyaonitere niraene, waini hoka kasehetehenere niraene. 9 Ximakawatiharene waiyekahalakita nomani. Ximaoloxaharene, ximaxiyeharene waiyekahalakita nomani. Xakore atyo hoka Enore nali atyo xikaoloxere kalore. Waiyekahalakita nomani tehitiya judeu aokowiterenae xakore hoka maisa atyo judeunai xini. Iniyalahare irae ahitaha xiyaokaka. Ahalakoahaliti anere hotyalinae atyo. 10 Awa atyo ximairehena ximakawatiharehenere kakoa. Xasemehena, Tihanare tyaite haiyaharenae xinekonitare berexo ako mohena hasakaharetyaha maheta xiso. Maika 10-ki ferakene ximakawatihare. Maika heko xikinatere xisaona nokoamaniye xikamane kijiya hoka nisa xomana menanehaliti seriti hoko. 11 Hiyeta hoka xikatanakoakore xasema maheta hoka xasemahena Enore Nisekohare iraehenere tyakekohatiye hotyalinai hiye. Jiyahao akahenerenae ite maisa wainita hinamaki. 12 — Exakere haxairahena tyakekohatiyenai hotyali Pérgamo nali tyaoniterenae kaxaikotyasehare ana: Exe iraiti atyo etake kesekase hinama maniya kawetyakere kakoare niraene. 13 Xisaonitere nali waiyekehalakita nomani. Hatyo nali Ahalakoahaliti nawenakala. Xakore hoka xisaonita terota noximi maniya. Xityakekota natyo, maisa xahalakisare xawenane nokoamaniyi. Exahe nowakanihare waiyexe Antipas kaxaisaka Ahalakoahaliti nawenakala nali xakore hoka maisa xahalakisare natyo. 14 Xakore hoka inira maisa xawaiyexe nomani. Haiyaharenai xinekonitare Balaão xaotyakiraho tyaonita. Balaão aotyakisa Balaque Israel hotyalinae iniyalahare maniya awenatikisa maheta. “Hiraihena ekakoaha hoka tyoa kanakairaha enore metalahare nakaira, exahe hoka tyaonaha ohironae hiye”, nexa ihiye. 15 Nikare tehitiya haiyaharenai xinekonitarenai nicolaítanae xaotyakiraho xema tyaonahitaha. Hatyohare maisa waiyeta nomani. 16 Xahalakihena nikare xawenane! Maisaiya hoka haxeroriya notyoheta hoka noxalijinihareya hatyo iniyalahare nomaseharenai kakoa exe kesekase nokanasakota hikoitere kakoa. 17 Hiyeta hoka xikatanakoakore xasema maheta hoka xasemehena Enore Nisekohare iraehenere tyakekohatiye hotyalinai hiye. Jiyahao akahenerenae ana ite nisa nakairati mawaiyakahare maná aokahitere. Nisa tehitiyaite sehali iyomere exaliti waitare kakoare. Exaliti waikate taita atyoite waiyore haexare kakoa — nexa. 18 — Exakere haxairahena tyakekohatiyenai hotyali Tiatira nali tyaoniterenae kaxaikotyasehare ana: Exe iraiti atyo Enore Ityani niraene. Exose atyo werokita, irikati akereta. Ikiji tehitiya werokita, bronze owere irikati hiye xafiratyakere akereta. 19 Kalikini xisomitere waiyekehalakita nomani. Xawaiyexehare, xityakekone, xihatene, heko ximamaxaharenehareneta xisaonitere nokoamaniyi harenae waiyekehalakita nomani. Hetati xisomitere xahexe kalikini xisomitere waiyekehalakita nomani. 20 Xakore hoka inira maisa xawaiyexe nomani. Maisa xaxikahalohitita Jezabel xinekonita. Enore niraene xakaisasero aokowi xakore hoka nowakaniharenae iniyalahare maniya awenatikisa. Aotyakisahene hoka ohiro hiye tyaonahitaha, exahe enore metalahare ana nakairati efetatyakahare kanakairahitaha. 21 Waha natyaha iniyalahare háomaneha halakisaha maheta. Xakore hoka maisa enanae hiye hawénane halakisa aokowita. 22 Hatyo hiyetaite nahokakatene hoka kamakoa ehokotyoa haenalanae kakoa hoka makawatiharehaite kalore. Hoka kalikini ite nikare notyoma, maisa halakisahitaha nikare hawenaneha iniyalahare hatyo ohiro kakoa hoka. 23 Naisaite ityaninai. Hatyaosetaite tyakekohatiye hotyalinae ana ite waiyekehalakehena: Natyo atyo etake halitinai xahekola kakoa, exahe iyakawatyahitere kakoa waiyoretere. Nabakatya ite xiso hatya xakini xisomehenere akereta. 24 —Xakore hoka haiyaharenai nali Tiatira yerenai atyo maisa hatyo iniyalahare xaotyakiyaho xema tyaonahitaha. Hoka hatyonai atyo maisa waiyorahitaha Ahalakoahaliti xahekolanae metaharexe aokahitere kakoa. Hatyo nikare tyaoniterenae hiye niraehena: maisa xoare hatyo xahexe naohitita xihiye. 25 Nikarira xisaona heko nokaokiniheta kijiya. 26 Jiyahao akahenerenae, heko naokitere akereta tyomehenerenae imiyane kijiya ite kalorexe namoka, halitinae xekohase tyaonaha maheta. 27 Hoka kinatere ite tyaonaha exahitaha. Kamatihera kase wotoka hoka wamokotya wehokitere tinihaliti waikohe nomakere akereta ite kinatere tyaonaha halitinai xahita. Baba Enore kalorexe mohenere natyo akereta ite kalorexe namokahene. 28 Nisa ite xorese ferakoahenere kaotyakitere enomanaha. 29 Hiyeta hoka xikatanakoakore xasema maheta hoka xasemehena Enore Nisekohare iraehenere tyakekohatiye hotyalinai hiye — nexa.

Apocalipse 3

1 — Exakere haxairahena tyakekohatiyenai hotyali Sardes nali tyaoniterenae kaxaikotyasehare ana: Exe iraiti atyo etake Enore Nisekoharenae 7-hare kakoare, 7-se xorese kakoare niraene. Xisomitere waiyekehalakita nomani. Xikaseta xakore atyo xaokowita hoka ekamane akereta atyo xisaonita. 2 Xaiyateretyoa inirere xawenane kakoa hoka maisa xiwainita kaiserehare. Hiyaiya, waiyekehalaka nomani xisomehenerenae. Maisa Enore aokitere akereta kaiserehare xini xisaonita. 3 Hoka xotyaxemahenaira koxaka xawaiyorehenere, xasemaxemahenerehare. Hatyo xema xisaona, xahalakihena iniyalahare xománe. Maisaiya hoka ximaxatyahanetere kaiwarexe akeretaiya notyoheta xomana. Maisaiya xawaiyoreta notyoaniniheta ferakene kakoa. 4 Xakore hoka haiyaharenai xinekonitarenae atyo Sardes nali heko maisa ekaiyaxatyareha haima. Hoka hatyonai atyoite tohena nokakoi imiti iyomere nimere. Waiye nikare kaxomokakitaha. 5 Jiyahao akahenerenaite imiti iyomere ako kaxaisoakisaka. Maisa ite nemaiyarehitita enexarenaeha babera menanehalitinae nexare kakoare koata. Baba Enore, exahe anjonai nahalakoaite mametaharenehare nirae: “Exe halitinai atyo nomaniye”. 6 Hiyeta hoka xikatanakoakore atyo xasema maheta hoka xasemehena Enore Nisekohare iraehenere tyakekohatiye hotyalinai hiye — nexa. 7 — Exakere haxairahena tyakekohatiyenai hotyali Filadélfia nali tyaoniterenae kaxaikotyasehare ana: Exe iraiti atyo Davi ene jafini kakoare niraene. Hatyo atyo waiyexe, aliterexe. Jafi kakoare hoka majiholatyaiya hoka maisa xala jihohititene, jihotyaiya hoka maisa xala majiholatitene. 8 Waiyekehalakita nomani xisomitereharenae. Maisa komita ene xikinaterexe xakore hoka niraini xema xisaonita, heko xityakekota natyo. Namajiholatya jihore xomana hoka maisa ite xala hare jihotitene. 9 Xasemehena, haiyaharenai Ahalakoahaliti xema tyaonahitaha. Judeunae aokowiyahitaha xakore hoka maisa judeunae xini, maoseratyahitaha atyo. Natyoanikisahene ite hoka hakaoliseha kakoa exoaha xahalakoa hoka hatyaosetaite tyotyaha waiyoreha noxawaiyiri xiso kakoa. 10 — Niraini xityakeko ximehexaikohare maheta. Hatyo hiyetaite nokaxaiko xiso makawatiti hakakoare waikohekoa tyohenere waikohekoare halitinae kahasakaharetyakehenere xowaka hoka maisa nikare xikaxomokakita. 11 Notyoheta rotitaite. Maika waiye xikaxaikoawi hoka maisa xala hare kaiwita xijiyahao akahenere hiyeta kaxekakehenere xomana. 12 Jiyahao akahenere ite Nenorexi hanako tyaona hoka maisaiya hikoahitita enakota. Naxairatyaite Nenorexi nexare ihiye, exahe Enore nawenakala waitare nexare tehitiyaite. Hatyo wenakalati waitare Jerusalém nexarexe atyoite Enore nalita exoahetehena. Naxairatya tehitiyaite nexare waitare ihiye. 13 Hiyeta hoka xikatanakoakore xasema maheta hoka xasemehena Enore Nisekohare iraehenere tyakekohatiye hotyalinai hiye — nexa. 14 — Exakere haxairahena tyakekohatiyenai hotyali Laodicéia nali tyaoniterenae kaxaikotyasehare ana: Exe iraiti atyo etake iraiti aliterexe taita iraetere niraene. Hetati xowakiya, Enore enokoa waikohekoa kaomakehenere xowakiya tyaonitere niraene: 15 Waiyekehalakita nomani tyotya xisomiterenae: Xiso atyo malokaxere akereta xisaonita. Maisa wehexere, watyaxere akereta xini. Wehexere, watyaxere akeretaiya xiso hoka xawaiyetaiya nomani. 16 Wahasahena malokaxere hoka wahesohititene rota, maisa wiserarene. Hatyo akereta xiso, maisa atyo watyaxere, wehexere akereta hekoti xini xiso hoka nojiraheta rota ite xiso! 17 Hiyaiya, exakere xiraeta: “Wiso atyo wikaoloxere, wikaxiyeharexe, tyotya waokiterehare winali”, xita. Motya waiye xisaonita xaokita xakore hoka maisa xawaiyorexe ximaxiyeharene, ximaxoare weseharene kakoa. Ximaxiyeharehare, ximaimahiro, ximaxosehare atyo. 18 Hiyeta hoka nairihalikisa xiso hoka ouro kaiserehare, koxaka kaxafiratyakere irikati hiye, xiya noniti hoka aliterexe xikaoloxahare xisaona maheta. Xiyehena imiti iyomerenae noniti hoka xakaimatyoa hoka xatalatya ximaimahirone kahaiharetyakere maheta. Xiyehena tehitiya xoseti waira noniti hoka xiyose ako xamoka hoka xiyaiya akatya maheta. 19 — Halitinai nawaiyetiterenai nowatyalita, exahe howitiharexe kakoa naotyakijita. Nawaiyetita xiso hoka nikare inira kinatyaxa niraeta xikakoa. Xisaohenaira niraini xema. Xaiyateretyoaira hoka iniyalahare xománe xahalakisa. 20 Xasemehena: Hatikanase notyaonita hoka namokotita. Xala xamaniya sema noxako hoka majiholatya hoka nisoaiya ehanako hoka nokanakairiya ekakoa hoka hatyo tehitiyaiya kanakaira nokakoi. 21 Xalanae xamani ite jiyahao akatya hoka naokanikisahene ite nokahakali haliya. Hiyaiya, nojiyahao akatya hoka kalikini Baba nokahakala haliya notyokitere akeretaite tyaonaha. 22 Hiyeta hoka xikatanakoakore xasema maheta hoka xasemahena Enore Nisekohare iraehenere tyakekohatiye hotyalinai hiye — nexa.

Apocalipse 4

1 Hatyo najikinita nokaxawaiyanikisakihitiya hoka nowaiya enokoa nali jiholati majiholatyoare. Hatyaoseta hetatiye iraihenere iraihitiya nokakoi. Iniraene motya koneta nemahare. — Hisohena ali enokoa hoka nahotikisa homana xoalini hare kaotyakehenere exe harenae najikinita — nexa. 2 Nexa nohiye hoka Isekohaliti Waiyexe kolatya rota natyo enokoa xeta. Hatyo nali hatya tyokita kalorexe nokahakalakoa. 3 Itiho weroka, aokanaita sehalise jaspe, exahe sardônio xoaha werokene akereta. Okahakalati hoko haliya kaxore werokita sehalise esmeralda werokene akereta, tihorere. 4 Okahakalati hoko haliya 24-okahakalatinae hoka 24-hare inityohalitinai tyokahitaha enakoa. Imiti iyomere akoreha, exahe seriti hoko ouro nomakere seriyeha. 5 Hoka hatyo okahakalati hiyeta kahihiye, xakoti, talolore harenae hikoita. Hatyo okahalakati naheta maniya 7-kase xaokanatyakalati takoare tyaonita, 7-hare Enore Nisekoharenae atyo. 6 Okahakalati naheta maniya tyaonita xoalinihare motya onexa, motya balaxokoxa hoka exaihako maniya kawaiyakitere akereta. Okahakalati haliya 4-harenai tyaonita kirakaharenai, xakore hoka haliti akereta ahekotyahitaha. Kahare exosenaiha itikolali maniya, ihiniri maniya xoaha. 7 Hatya atyo motya leão. Hatya tehitiya motya bowi. Hatya tehitiya hoka itiho motya haliti tiho. Hatya tehitiya motya aliwa ainakoiterehare. 8 Exe 4-harenai atyo 6-kano tanexeha makere. Nikare tehitiya ekanoha hiye exosenaiha tyaonita, eheno, ekatyahe maniya hoka. Hatyo 4-harenai xerita, maisa amematyoareha haxeraneha kakoa, ferakoa, makiya xeretaha minita: — Waiyexe, waiyexe, waiyexe atyo Xekohaseti Enore maxaixahetyakahare niyaterexe. Toahiya tyaonitere, kalikini tyaonitere, exahe makani, kamaetali tyaoneta menehenere — nexa xerahitaha. 9 Xerahitaha hoka xaiminisati, xaerorityati, ihalahaliti harenae aokahitaha hatyo Makamanehare okahakalati koa tyokitere ana. 10 Nikare xerahitaha hoka 24-hare inityohalitinai exoahitaha ehaliya hakaoliha kakoa, aitoakisaha haserihokonaeha hoka okahakalati haliya mokahene hoka nexahitaha: 11 — Wiyekohase Enore! Hiso atyo hawaiye xaexakerityaka, xaiminisaka, xaerorityaka. Hiyaiya, Hiso atyo hisoma tyotya xoalini hare hiyaokala ximita hoka kaotyaka, tyaonaha.

Apocalipse 5

1 Hatyaoseta nowaiyehena atyo, hatyo okahakalatikoa tyokitere kahekoa fihini maniya nowaiya baberane jihiririkisaka. Xairatyoare tyaonita enakoako, henekoa maniya xoaha. Ihiyalatyakahare tyaonita 7-hiyalatyakalati kakoa, babera mawatyalisakahare tyaona maheta. 2 Nowaiya tehitiya anjo kinaterexe hoka kinatyaxa kawiyatya: — Xala waiyexeharexe kaiserehare hoka halalaka 7-hiyalatyakalatinai hoka omereka babera? nexa axa. 3 Hoka maisa xala hare aokitere akereta aka hoka omerekare hatyo baberane hoka waiyare enanekoa. Maisa enokoarenae, waikohekoarenae, exahe maisa waikohe katyahexenai hekoti aka. 4 Hatyo hiyeta notiya kalore, maisa xala hare waiyexeharexe kaiserehare aka aokitere akereta omerekare babera hoka waiyare enakoa hoka. 5 Hatyaoseta hatya 24-hare inityohalitinai konitare irae nokakoi: — Awa atyo hitiya. Hiyaiyehena! Judá hotyalihare leãoxa, xekohaseti Davi jikolahare jiyahao akatya hoka hatyoiya halalaka 7-hiyalatyakalati hoka omereka babera — nexa nohiye. 6 Hatyaoseta nowaiyehena atyo, Kalanero Mokose tityoita okahakalati nenekese hoka hatyo 4-harenai, exahe 24-hare inityohalitinai xoaha tityoahokotyahitene. Motya akere koxaka kaxaisaka hoka kaseheta. Exotawanai hoka 7, exahe exosenai hoka 7-tehitiya. Hatyo exosenai atyo Enore Nisekohare 7-harenai. Enore atyo axikaita hatyo isekohalitinai waiyaha maheta hakakoare waikohekoa. 7 Hatyaoseta Kalanero Mokose xane okahakalatikoa tyokitere haliya hoka iya babera ekahekoata. 8 Hatyaoseta xane iyene hoka hatyo 4-harenai, 24-hare inityohalitinai exoa meholokoa Kalanero Mokose nahalakoa. Inihatyakaha harpa, tinihalitise ouro nomakere kakoareha makere. Hatyo tinihalitisenai kaisero tyaonita incenso kakoare. Hatyo incenso atyo Enore kaxaikone hotyali niraexala. 9 Exoaha hakaoliseha kakoa hoka waitare xerati xerahita: — Hiso atyo hawaiyexehare kaiserehare hoka ehekore babera hiya hoka 7-hiyalatyakalati hahalalaka hoka homereka babera. Hiyaiya, hiso atyo hiwaini atyalihose xaimaholatyaka hiye hoka hitimalaxa kakoa hiyeheta kahare haliti tyotya haliti hotyaliharenae konita, haxako xakini iraeterenae konita, kiyere, iyomere harenae konita. 10 Hiyeheta haliti hoka Enore wakanehare sacerdote hamokahene hoka hahenahaite Wiyekohase Enore ana hoka kalorexe ite tyaonaha hoka waikohekoa tyaoniterenae xekohase tyaohenaha — nexa xeraha. 11 Hatyaoseta nawahakohitiya hoka nowaiya kahare anjonai. Hisoaka, hisoaka kaiserehare. Tityoahokotyahitaha okahakalati, 4-harenae, 24-hare inityohalitinai hoko haliya. 12 — Kalanero Mokose atyo kaxaisaka hoka ehekore atyo kalorexe, kinaterexe, kaxiyeharexe kahare, kaxaiminisakere, kaihalaharetyakere, kaxawaiyolinisakere tyaona — nexaha, kinatyaxa xeraha. 13 Hatyaoseta nasemehena atyo, tyotya enokoa tyaoniterenai, waikohekoa tyaoniterenai, waikohe katyahe tyaoniterenai, exahe onexa tyaoniterenai xoaha tehitiya xerahitaha: — Maika okahakalatikoa tyokitere, exahe Kalanero Mokose kaxaixakerityaka, kaxaiminisaka, kaxaeroretyaka, kaxaiyatelikisaka mene matyotenehare — nexaha. 14 Hatyaoseta hatyo 4-harenae ekoaxatyahitaha: — Nikare! Nikare tehitiya waokita — nexaha. Hatyaoseta 24-hare inityohalitinai exoaha hakaoliseha kakoa hoka awaiyetyahene.

Apocalipse 6

1 Hatyaoseta nowaiyehena atyo, Kalanero Mokose hiyalatyakalati hatya halalaka hoka 4-harenae konitare hatya iraehena kinatyaxa, motya talolore: — Hisohena — nexa. 2 Hatyaoseta nowaiyehena atyo, kawalo iyomere nowaiya. Kawalo henore atyo kahitonexe. Hatyaoseta isaha enomana waiyexe seritihoko kalorexe tyaona maheta. Hatyaoseta xane jiyahao akatya maheta xane hoka jiyahao akatya. 3 Hatyaoseta Kalanero Mokose halalahitiya ihiyetare hiyalatyakalati hoka hatisa hatyo 4-harenae konitare iraehitiya: — Hisohena — nexa. 4 Hatyaoseta nowaiyehena atyo, nowaiya kawalo xotere. Hatyo kawalo henore kaxaiyatelikisaka axaisakakoanikisa halitinae hoka aisakakoaha maheta. Kalorexe kesekase kaxekaka enomana. 5 Hatyaoseta Kalanero Mokose halalahitiya ehanamene hiyalatyakalati. Hoka nasema hatya 4-harenae konitarenae niraene: — Hisohena — nexa. Hatyaoseta nowaiyehena atyo, kawalo hotero nowaiya. Hatyo kawalo heno tyokitere atyo bexatyakalati kahekoare. 6 Nasemehitiya, motya atyo hatya iraehena 4-harenae konitare: — Hatya haliti ite hahena haferakene hoka xisehena enomana halitrone trigohe xamani, hanama litrone cevadehe xamani ehatene katyahe. Awa atyo kolotenitiya xakaketatya, exahe vinhoxa hoka — nexa. 7 Hatyaoseta Kalanero Mokose halalahitiya exalakakoane hiyalatyakalati. Nasemehena atyo, hatya tehitiya iraihitiya hatyo 4-harenae konitare: — Hisohena — nexa. 8 Nowaiyehena atyo, kawalo jikere nowaiya. Hatyo kawalo jikere henore nexare atyo Kamati. Hades aokahitere xane erota exema. (Kamatinae tyaonitere aose nali atyo Hades). Iyateliti kaxekaka enomanaha aisaha maheta kahare haliti xaisakakoati, nakiti, kahehaliti, nisarenae xaihako maniyata. 9 Hatyaoseta Kalanero Mokose halalahitiya hiyalatyakalati, hatyo kakoita 5-hena. Nowaiyehena atyo, incenso keratyakaose katyahe atyo halitinai niyawaharenai tyaonita. Waikohekoa tyaonitatereha xowakiya Enore niraene xema tyaonahitaha, exahe xakaihakatya Enore niraine halitinai hiye hoka hatyo hiyeta kaxaisakaha. 10 Kawisahitaha kinatyaxa: — Xekohaseti maxaexahetyakahare niyaterexe, waiyexe, aliterexe: Xoana xowakaite hakatolikoarehena wiso? Exahe iniyalahare hamohena wiyaisasenae waikohekoa tyaoniterenae? nexa kawiyatyaha. 11 Nexa kawiyatyaha hoka inihatyakaha imiti iyomere kaxekaka enomanaha hoka ininae kawiniha aoka. Hoka ihinaeharenai kaxaisakahenahere akereta kaxaisaka hotohare hoka hatyo najikinita katolikoaretyahene aokowi. 12 Hatyaoseta nowaiyehena atyo, Kalanero Mokose halalahitiya hiyalatyakalati, hatyo kakoita 6-hena. Hoka waikohe kalore tatakoa, kamai atyo kiyere tyaona, motya imiti hotero. Kaimare hoka xotya tyaona, motya timalati. 13 Xoresenai enokoata exoa waikohekoa, motya halohalo kate kinatyawiniti xalawatya hoka iri eholase ixoita ene. 14 Enokoa maiyareheta baberane kajihiririkisakihititere akereta. Tyairinai, tyotya iyoliroti xoaha kakikisakaheta enawenaneha aoseta. 15 Kaheneharehena hoka hatyo hiyeta tyotya halitinai mairaha. Xekohasetinai, kalorexenai, kaoloxerenai, sorare xekohasenai, kinaterexenai, wakaharenai, mawakahareneharenai xoaha tekoaha tyairi koni hoka xane teroaha tyairinae nakoako, exahe sehali katyahe kakoakore tyairi ako. 16 Mairaha hoka kawiyatyaha tyairi, sehalinai xoaha ana: — Xexoahena wiheno hoka xateroakisa wiso tyokitere okahakalatikoa nonitata, exahe Kalanero Mokose eharetere wihiye nonitata. 17 Hiyaiya, kalikini atyo exéharene ferakene xane hikoa hoka xalaiyatya aiyasetyoahena? nexaha kawiyatyaha hamairaneha.

Apocalipse 7

1 Hatyo najikinita nowaiya xalakakoa anjonai. Hatya tityoita kamai nihikoane maniya, hatya tityoita kamai xisoane maniya. Hatya tityoita tihalo kaokene maniya, hatya tityoita one kaokene maniya xoaha. Watyalyahita xalakakoa hoholati waikohekoarenae, maisa xoare hohola hoholaitene maheta, maisa one kaloxere hekoti, exahe atyanae hekoti hoholaita maheta. 2 Hatyaoseta nowaiya hatya anjo. Ainakoita kamai nihikoane maniyata hoka tyoita. Enore tyaota minitere kaferoxatyakala kahekoare hoka kinatyaxa kawiyatya 4-hare anjonai ana, hatyonai atyo koxaka kaxaiyatelikisaka, waikohekoa, onexa xoaha iniyalahare mokaha maheta. 3 Hoka anjo nexa: — Awaira atyo xaiyalaharetya waikohekoa, onexa, atyakatenai hekoti. Ite wakaferoxatya hotohare Enore koamaniya tyaoniterenai ityaolikoa hoka — nexa kinatyaxa kawiyatya. 4 Hatyaoseta Enore wakaneharenai kaferoxatyaha ityaolinaeha hiye. Ihatyahitene hoka nasemene: 144.000-hare kaferoxatyaha, Israel hotyaliharenae taita. 5 Judá hotyalihare atyo 12.000-hare, Rúbem hotyalihare hoka 12.000-hare. Gade hotyalihare hoka 12.000-hare. 6 Aser hotyalihare hoka 12.000-hare. Naftali hotyalihare hoka 12.000-hare. Manassés hotyalihare hoka 12.000-hare. 7 Simeão hotyalihare hoka 12.000-hare. Levi hotyalihare hoka 12.000-hare. Issacar hotyalihare hoka 12.000-hare. 8 Zebulom hotyalihare hoka 12.000-hare. José hotyalihare hoka 12.000-hare. Benjamim hotyalihare hoka 12.000-hare, eko xoaha. Ehohisakoaneha hoka 144.000-hare kaferoxatyakaha. 9 Hatyo najikinita nowaiyehena atyo, hisoakere haliti nowaiya. Hisoaka hoka maisaiya xala hare aliyakere ihatitene. Hatyo halitinai waikohekoa nihatyakatare, exahe tyotya haliti hotyalinai konitarenai, kiyere, iyomere, haxako xakini iraetere konitarenai. Tityoahitaha Enore nokahakala hoko haliya, Kalanero Mokose hoko haliya hoka. Imiti iyomere akoreha taita, xoloto hana akerehare kahekoareha. 10 — Wenorexa, okahakalati koa tyokitereta, Kalanero Mokose hoka iyeheta wiso iniyalahare nonitata — nexa kinatyaxa kawiyatyaha. 11 Tyotya anjonai okahakalati hoko haliya tityoahitaha, exahe hatyo 4-harenai, 24-hare inityohalitinai xoaha hoka. Hatyaoseta anjonai hakaolise kakoa exoaha hoka meholokoaha, hatiho waikoa mokaha, awaiyityaha maheta Enore. 12 Nexahitaha: — Ehekore! Xaixakerityati, iyateliti, waiyoliniti, ihalahaliti, xaiminisati xoaha atyo Wenorexa anere matyotenehare. Ehekore! nexaha toli. 13 Hatyaoseta hatya inityohaliti 24-harenae konitare axa natyo: — Xalanae imiti iyomere akore tyaonita? Alyakota tyoaha? nexa nohiye. 14 Hoka nomi ihiye: — Maisa nawaiyorexe. Waiyekehalakita atyo homana, kalorexe — nomi nekoaxatya. Hoka nexa nohiye: — Exenai atyo waikohekoa tyaonahitere xowaka kalore iniyalahare kaxomokaka hoka tihehenahitaha haimanaeha Kalanero Mokose timalaxa kakoa hoka iyoma tyaonaha. 15 Hatyo hiyeta Enore nokahakalakoa haliya tyaonahitaha, exahe Enore hanako hoka hakahitaha enomana ferakoa, makiya xoaha. Hatyo okahakalati koa tyokitere ite tyaona enekonyaha hoka kaxaikoahene. 16 Exe hekota atyoite maisa nakehenahititaha, oinehenahititaha. Maisaiya kamae, hatya watere hekoti kerahenahititene. 17 Hiyaiya, Kalanero Mokose okahalakati nenekesene tyaonitere atyoite kaxaikohenahene. Kolatyahene ite one waiyexe maniya hoka erakisahenahenite one mananehalitiya kakoa. Enore ite tyotya enosexataliha tiriheta — nexa nohiye.

Apocalipse 8

1 Hatyaoseta Kalanero Mokose halalahitiya hiyalatyakalati, hatyo kakoita 7-hena. Halalaka hoka hatyaoseta enokoa nali mema tyaonaha, xakore hoka maisa waha xini. 2 Hatyaoseta nowaiya 7-hare anjonai, Enore haliya tityoita. Hatyaoseta 7-xaemahalikisakalati koneta kaxekaka enomanaha. 3 Hatyaoseta hatya anjo tinihaliti ouro nomakere incenso nitini kakoare tyoa tityoa incenso keratyaka aose haliya. Kahare incenso kaxekaka enomana hoka ahohisakoatya maheta tyotya Enore kaxaikone hotyali niraexala kakoare. Hoka ouro nomakere keratyakalati aose keratene maheta okahakalati haliya. 4 Enore haliya anjo tyaonitere kahekoata incenso keratyaka niye ainakoita manene Enore kaxaikone hotyali niraexala kakoare. 5 Hatyaoseta anjo iya tinihaliti incenso nitini hoka irikati iya incenso kakeratyakitere aoseta hoka irikati moka enako hoka waikohekoa xawatene. Hoka talolore, xakoti, kahihiye, exahe waikohekoa harenae hoka tatakoa. 6 Hatyaoseta 7-hare anjonai memere tyaonaha koneta aemahalikisaha maheta. 7 Hatyaoseta hetatiye anjo aemahalikisa koneta hoka irikati one sehalise kakoare, timalati kakoare, kaolatyoanexe exoa waikohekoa hoka keratya waikohe holinikoa. Atyakatenai, ime harenae hoka holini kera. 8 Hatyaoseta hatya anjo aemahalikisa koneta, hatyo kakoita hinamehena. Aemahalikisa hoka motya tyairi kiriterehare kaxawatyaka one kaloxere xaiya hoka holinixa one timalaxa tyaona. 9 Hoka holini waini onexa tyaoniterenae, exahe kanowa kalorexenai hoka holini kamawenekoaretyakaha. 10 Hatyaoseta hatya anjo aemahalikihitiya koneta, hatyo kakoita hanamehena. Aemahalikisa koneta hoka kalorexe xorese exoa enokoata, motya xaokanatyakalati kalorexe takoare. Exoa holini onexaiyanai, onesenai xoaha heno. 11 Hatyo xorese nexare atyo Tihero. Tihe hoka onexaiyanae, onesenae xoaha exoa hoka tihexa mokahene. Hiyeta hoka kahare haliti waini terehenaherene hiyeta. 12 Hatyaoseta hatya anjo aemahalikihitiya koneta, hatyo kakoita 4-hena. Aemahalikisa koneta hoka kamai, kaimare, xoresenae kakawe xomokaka hoka ferakoa hoka kamai maisa waiye aokanahenahitita. Makiya hoka nikare kaimare, xoresenai hoka maisa waiye aokanahenahititaha. 13 Hatyaoseta nawahakotya hoka nasema hatya aliwa eno ainakoita hoka kinatyaxa kawiyatya: — Maika waikohekoa tyaoniterenai kirakoane tyaonaha hanamaki hoka“Akai, akai, akai”, nehenaha, semehenaha koneta nemahare, hanama anjonae aemahalikihena hoka — nexa.

Apocalipse 9

1 Hatyaoseta hatya anjo aemahalikihitiya koneta, hatyo kakoita 5-hena. Aemahalikisa koneta hoka nowaiya hatya xorese xexoane enokoata. Exoa waikohekoa hoka kaxekaka enomana toloko kalorexe jihola majiholatyakala. 2 Majiholatya toloko kalorexe hoka jimere hikoa. Motya jihatyakalati kalorexe akota hikoane hoka talatya kamae. Kamae, enokoa xoaha makaliro tyaona jimere toloko akota hikoahenere hiyeta. 3 Hatyaoseta hatyo jimere konita iri toli hikoa hoka waikohekoa exoa. Hoka iyateliti kaxekaka enomanaha hoka xakolokoa akereta xakarexeha. 4 Iraeha ihiyeha hoka atya, ime, xoalini hare waikoa hikoitereharenai maisa aiyalaharetyahitaha maheta. Hoka Enore kaferoxatyakala kakoa makaferoxatyakaharenae ityaolinaeha hiye taita xakaka aokaha. 5 Hoka maisa atyo halitinai xaisaka aokahitaha iri toli hiye, xakore hoka exewaolitikisakaha taita atyo aokaha 5-li kaimare niyahare. Ixatene kahe atyo motya xakolokoa xatene kahe. 6 Hatyo iri xahenaherene 5-li kaimare nasite kasani halitinai waini xakorete aokowiha hoka maisa ite wainahitaha. Waini kaiserehare xakore ite aokowihitaha hoka maisaiya wainahitaha. 7 Hatyo irinai atyo motya kawalo memere tyaoniterehare xaisakakoati ana akerehare. Eserinae hiye seritihoko motya ouro nomakere. Itihonaiha hoka motya haliti tiho. 8 Esekaseha hoka motya ohiro sekase, enaikoliha hoka motya leão naikoli. 9 Motya kamatihera taose tyaonita itikolali hiye itikolali talatyakala maheta. Kataneroha hoka etanenaeha kaimahareta, motya kahare kawalonai karosa kakoa temiterehare xaisakakoati ana akereta atyo kaemahareta. 10 Kaihoreha, hoka inihoha hiye enokolaha xakolokoa akereta. Hoka haihoha kakoa xakahitaha halitinae 5-li kaimare niyahare. 11 Kaxekohasexeha hoka wakatyahitene. Toloko hatekoakore kaxaikotyasehare anjo atyo exekohaseha. Hebraico xako atyo Abadom enexare hoka grego xako atyo Apolião enexare. Xoalini hare mawenekoaretyasehare hoka nikare enexare. 12 Nikare tyaonaha hoka hetatiye kaheneharexe koxaka jiya. Xakore hoka hekotata hinama kaheneharexe enahetaha maniya. 13 Hatyaoseta hatya anjo aimahalikihitiya koneta, hatyo kakoita 6-hena. Hatyaoseta nasema xakoti tyoitere xalakakoa tononako maniyata, ouro nomakere keratyakalati aose Enore nahalakoa tyaonitereta. 14 Hoka nexa anjo koneta aimahalikihenere hiye: — Hamaxolahetehena 4-hare anjonae olatyoare one kaloxere Eufrates haliya tyaoniterenae — nexa. 15 Nexa hoka maxolahenahitahene. Hatyo ferakene, hatyo kaimarene, hatyo terehokoane niyahare memere tyaonahitaha kahare halitinai aisaha maheta. 16 Exowaka kawalonai, kawalohenorenai hisoaka tyaonaha, 200.000.000 harenai. Nasema ixihatyakaha tahi. 17 Nokaxawaiyanikisaki hoka nowaiya kawalonai, eheno tyokiterenae hare. Itikolaliha talatyakala irikati akerehare xotere, sehalise safira akerehare tihorere, enxofre akerehare jikere xoaha. Kawalonae seri hoka motya leão seri. Ekanasakota hikoita irikati, jimere, enxofre xoaha. 18 Nikare hikoa irikati, jimere, enxofre xoaha ekanasakotaha hoka haliti aisaha kahare. 19 Kawalonai niyatere atyo ekanasakonaeha, inihonaeha xoaha hiye tyaonita. Inihoha motya owi haseri kakoare hoka tyalokehekoaita halitinai. 20 Irikati, jimere, enxofre xoaha hiye kahare haliti waini, xakore hoka makamanehenerenai maisa halakisare iniyalahare háomaneha. Heko tyaonahitaha tihanare koamaniya. Maisa halakisareha hawenane enore metalaharenae koamaniya. Hatyoharenae xakore atyo ouro, prata, kamatihera bronze, sehali harenae nomakere, atya taose nomakere. Maisa waiyakatyareha, maisa semakatyareha, maisa tonareha xakore hoka tyaonahitaha ekoamaniya. 21 Hatyo makamanehenerenai maisa halakisareha haxaisaneha halitinai, maisa halakisareha hahaholitahareneha, maisa halakisareha ohironai hawatyaliniha, maisa halakisareha hakaiwareneha.

Apocalipse 10

1 Hatyaoseta nowaiya hatya anjo kinaterexe exoahena enokoata. Inima atyo kaiminiti, kaxore tyaonita eseri hiye. Itiho weroka kamai werokitere akereta. Ekasahenai hoka motya irikati takoiterehare. 2 Ekahekoa baberanese omerekoare tyaonita. Exoa enokoata hoka hakiji fihi maniya moka onexa hoka hawatone maniya waikohekoa moka 3 hoka kawiyatya kinatyaxa. Exako motya leão tyorera. Kawihenere najikinita 7-talolore ekoaxatene kalorexe emahaliti kakoa. 4 Iraihenahere xowaka naxairatya naokowihena hoka nasema iraiti enokoata: — Awa atyo xoalini hare haxairatya, awa atyo hiyakaihena hatya hiye exe talolore iraehenere — nexa nohiye. 5 Hatyaoseta anjo nowaiyehenere onexa, waikohekoa tityoahenere hakahe fihi maniya eno xeta keteka. 6 Hoka Enore heko makamanehare tyaonitere, tyomehenere enokoa, waikohe, one, tyotya tyaoniterehare enakoa nexare kaexaretya hoka nexa: — Maisa wahehetere. 7 Miyanitiye anjo koneta aemahalikihenere xowaka ite Enore haxahekola metaharetere tyomehena, toahiya xakaitere hawakaneharenae iraiti xakaisaseharenae hiye akereta — nexa nohiye. 8 Hatyaoseta enokoata iraehenere nokakoi iraihitiya nokakoi: — Hiyane hiyehena anjo onexa, waikohekoa xoaha tityoitere kahekoata baberanese omerekoare — nexa nohiye. 9 Noxani hoka naxa baberanese anjo hoka nexa nohiye: — Ahá, hotohenene hoka hikanakairehenene. Hajako ite tihe hoka hikanasako ite wiya, motya maha. 10 Hatyaoseta niyene anjo kahekoata hoka nokanakairini. Nokanasako wiya, motya maha. Hoka nokanakairihenerene najikinita najako tihe. 11 Hatyaoseta nexaha nohiye: — Enore niraene ite hiyakaihitiya haliti hotyalinae tahi, iyomere, kiyere harenae tahi, haxako, haxako xakini iraetere tahi, exahe kalorexenae tahi — nexa anjo irae nokakoi.

Apocalipse 11

1 Hatyo najikinita kaxekaka nomani xaimenekotyakalati atyakase akerehare hoka nexaha nohiye: — Nikahena hiyane haimenekohena Iraexatyakalati Hana, keratyakalati aose xoaha. Haiyaharenai tyaonita Iraexatyakalati Hanako, awaiyityahitaha Enore. Hihatehena hatyo halitinai. 2 Xakore hoka awa atyo haimenekohena wetekonae, Iraexatyakalati Hana teneno maniya henekoa tyaoniterenae. Enore maniya mawenaneharenai hotyalinai anere atyo kahalakisaka hoka 42-ri kaimare ite tohenaha wenakalati waiyexe nali — nexa nohiye. 3 — Naxikatyaite hinama haliti niraini kakoare. Imiti tataolate nimerehaite hoka xakaihenaha ite Enore niraine haliti hotyalinai ana 1.260-ki ferakene — nexa nohiye. 4 Exakere kaxawaiyekehalakatya hatyo hinama haliti: Hinama kate oliveira kate, hinama kase xaokanatyakalati xoaha. Tityoare tyaonita waikohekoa nihatyaka Xekohasehare nahalakoa. 5 Xala xamaniya kawe mokahene aokowi hoka ekanasakotahaiya hikoa irikati hoka mehotyaiya hahalakoaharenai. Nikareya xala xamani iniyalahare mokahene hoka kaxaisakaiya. 6 Hatyo hinama haliti atyo iyateliti kakoare enokoa jihotyaha hoka maonene maheta Enore niraene xakaihahitere nase. Iyateliti kakoareha one timalati aikawatyaha maheta, exahe ahokakatyaha maheta waikohekoa tyaoniterenae hawarehare kahehaliti kakoa haxaokalaha ximita. 7 Miyatyaha ite haxakainiha iraiti hoka kirakahare toloko hatekoakoretare ite kahalakoaharehena ekakoaha hoka aisahene. 8 Aisahenite hoka eháreha ite hekota etolisoare tyaona kalorexe wenakalati náhota. Hatyo nali Exekohaseha kaberekotyaka atyalihose xaimaholatyaka hiye hoka kaxaisaka. Wenakalati nexare atyo Sodoma, Egito xoaha. (Hatyo exalitinae aimenekoita iniyalahare aose.) 9 Waikohekoa nihatyaka tyaoniterenaite waiyaha ekamaneha. Kiyere, iyomere harenae, haxako xakini iraetere harenae waiyaha ekamaneha hanamaki ferakene mokotexe. Maisaite halakisahitene kaxafityakaha maheta. 10 Hoka waikohekoa tyaoniterenae ite ihalahareha exe hinamahare haliti kamane hiyeta. Kanakaira akatyahaite, terakatyahaite, axikatyakakoahenaha ite xoalini hare maxaimanehareta. Koxaka howitihare kaiserehare mokaha halitinai nawenane hoka hatyo hiyeta ihalahareha ekamaneha kakoa. 11 Xakore hoka hatyo hanamaki ferakene mokotexe najikinita ite Enore nalita xaomomati xekasekisakalati tyoa isoa ihiyeha hoka tityoahenahitaha. Tityoahenahitaha ite hoka tyotya waiyehenerenenae ite mairaha kalore. 12 Hatyaoseta semehenaha atyo, kinatyaxa iraiti semaha enokoata: — Xisohena ali — nexa hatyo hinamahare hiye. Enahalakoaharenae wahakotitere nase hatyo hinama iraiti xakaisaseharenae enokoa xeta xaneha kaiminiti xema. 13 Hatyo xowaka kalore waikohe tatakoa hoka kahare hati exoa hatyo wenakalatikoa nali, exahe 7.000-hare haliti waini. Makamanehenerenai mairaha kalore hoka aexakerityaha Enore enokoa nali tyaonitere niyatere. 14 Koxaka ihinamene kaheneharexe jiya. Hoka xasemehena, ehanamene haxeroreta kaotyakehena. 15 Hatyaoseta hatya anjo aemahalikihitiya koneta, hatyo kakoita 7-hena. Aimahalikisa koneta hoka enokoata kinatyaxa iraitinai nehena: — Kalikini atyo iyateliti Wiyekohase ana tyaona, exahe Enore Kalorexe Aohenere ana tyaona waikohekoa nali, hoka Kalorexe ite tyaona menehena matyotenehare — nexaha. 16 Hatyaoseta 24-hare inityo halitinai tyokahitere Enore nokahakala nahalakoa exoaha hakaolise kakoa hoka meholokoaha waikoa hatihoha kakoa hoka awaiyetyaha Enore hoka nexaha: 17 — Xekohaseti Enore maxaixahityakahare niyaterexe, toahiya hisaonita, exahe kalini hoka heko hisaonita. Hiso atyo hikinatere hoka hiyatere ximita kalini Xekohaseti hisaonita ali waikohekoa hoka hatyo hiyeta hawaiyeta womana. 18 Waikohekoa nihatyaka tyaoniterenai eharahitaha hihiye, hoka kalini atyo iniyalahare exomokakaha aose hikoa. Kalini kamatinai kaseneheta ferakene hikoahena hoka hasemehena enómaneha hoka enómaneha akereta hamohenahene. Hoka hiwakaneharenai iraiti xakaisaseharenai, exahe tyotya hikoamaniya tyaoniterenai hoka waiye ite hamohenahene. Aiminijitere Hiso, kalorexenae, wakaharenae hare hoka waiyexe hiyomotene ferakene hikoa. Hoka wenati aiyalaharetiterenai mehotyakaose ferakene hikoa — nexa hatyo 24-hare inityohalitinai. 19 Hatyaoseta Iraexatyakalati Hana, Enore anere enokoa tyaonitere majiholatyoa hoka hatyoako kawaiyaka kajalise Enore xairala xaotyakiraho kakoare. Kahihiye, iraiti, talolore, harenae tyaona. Waikohekoa maniya hoka xairirikoati, exahe one isemaxa kakoare tyaona.

Apocalipse 12

1 Hatyaoseta enokoa nali kaotyaka kalore metaharexe, amairakisare. Hatyo atyo hatya ohiro. Inima atyo kamai, ikijinai katyahe kaimare. Seritihoko tyaonita eseri hiye 12-se xorese kakoare. 2 Tifalo hoka xoima kaweta ihiye hoka kinatyaxa waolitita, okoi xoima tyaohena hoka. 3 Hatyaoseta enokoa xoalini hare metaharexe kaotyakehitiya. Nowaiya owi xotere kalorexe, kakijiye. 7-seriye, ekaiyehe nihatyaka seritihoko tyaonita, exahe hoka 10-xotawa eserinai hiye. 4 Haiho kakoa hisakoatya holini xoresenae hoka waikoa xawatyahene. Hatyaoseta ohiro tifalo haliya xane amematyoa, kasani xoima tyaohena hoka nisene aokowita. 5 Hatyaoseta ohiro awenakisa haisani enamokose. Hatyo xoima atyoite inityohalitihena hoka tyotya haliti hotyaliharenae xekohase tyaona kamatihera kase kakoa. Xakore hoka xoima tyaona taita hoka kakolatyaka enokoa nali Enore haliya, enokahakala haliya. 6 Hatyaoseta ohiro tekoa maharexakaharekoa. Enore koxaka memere enaheta maniya moka. Nalite kakaxaikotyaka, exahe katyaisaka hare 1.260 ferakene. 7 Hatyaoseta xaisakakoati tyaona enokoa. Miguel hanjoxanai kakoa, xalijinihare kakoaha owi kalorexe hanjoxanae kakoa xalijiniharetere xahita. 8 Xakore hoka owi kajiyahaotyaka hoka maisaiya aliyakere hawakanehare anjonae kakoa enokoa tyaohenahititaha. 9 Hatyaoseta owi kalorexe kaxawatyakeheta enokoata waikoahekoa xeta enanjoxanai kakoa. Hatyo atyo toahiyere owi kinohare. Tihanare, Ahalakoahaliti xoaha nexarexe. Tyotya haliti maoseraitere. 10 Hatyaoseta nasema iraiti kinatyaxa enokoa nali. Nita: — Kalini atyo Enore hotikisa haiyatere hoka hakaxaikonehare hotyalinai waiyexe maniya exomokala ferakene atyo hikoa. Exahe Enore Kalorexe Aohenere tehitiya ite kalorexe tyaohena. Hiyaiya, wihinaeharenai niraeharetyase kaxawatyaka waikohekoa. Hatyo atyo iraeharetita ene wihinaeharenai Enore hiye fera. Ferakoa, makiya hoka maisa halakisare hairaeharera. Hoka kalini atyo kaxawatyakeheta. 11 Hoka wihinaeharenai jiyahaotene Kalanero Mokose timalaxa hiyeta, exahe Iraiti Waiyexe xakaihenahere hiyeta. Memere ene tyaonahitaha haxaisakaha naheta, wainiha maheta. 12 Hiyeta xihalaharehena enokoa, exahe xiso xisaoniterenae enakoa. Xakore hoka waikoa, onexa tyaoniterenai ite hoka kirakoane tyaonehena. Hiyaiya, Tihanare exoaheta xomana xisaonitere nali hoka ehareta kalore. Waiyoreta atyo maisa wahehetare hawenane kakoa hoka — nexa. 13 Owi kalorexe kakijiye exoaheta waikohekoa hoka hatyo najikinita kehexaharetyoaheta hoka xalijiniharehena hatyo ohiro xoima enamokose awenakihenere hiye. 14 Xakore hoka ohiro ana kaxekaka aliwa tane ainakoa maheta hawenakala maharexakahare xeta. Nalite kakaxaikotyaka hanama terehokoane mokotexe maisa owi xoana mokitene maheta. 15 Ohiro tekoahena hoka owi hakanasakota kaloxa one aihikoatya one kaloxere akere ohiro xema, one kolatya maheta ohiro. 16 Xakore hoka waikohe kahinaetya ohiro. Toloko kaloakore kaotyaka hoka owi kalorexe hakanasakota one aihikoakehenere wiroloka hoka aisoakisa. 17 Hatyaoseta owi kakijiye masakare ehare ohiro hiye. Maisa xoare tyomita ohiro kakoa hoka xalijiniharehena ityaninai, ijikolaharenai xahita. Hatyonai atyo Enore niraene xema tyaoniterenae, exahe iraiti Jesus hotikihenere xema tyaoniterenae. 18 Hatyaoseta owi kakijiye xane amematyoa kaiholokoa one kaloxere kilihi.

Apocalipse 13

1 Hatyaoseta nowaiya hatya kirakahare kahenehare. Onexata atyo hikoita. 7-kaiyehe, exahe hoka 10 xotawa hoka exotawa nihatyaka seriti hoko tyaonita. Ekaiyehenai hiye xairatyoare iraehekoatyati iniyalahare. 2 Hatyo kirakahare nowaiyehenere atyo motya jini kaxairere. Ikijinai atyo motya urso kiji, ekanase atyo motya leão kanase. Hoka owi kakijiye isa enomana haiyatere, exahe okahakalati masakare kalorexe tyaona maheta. 3 Nowaiyehena atyo, hatya ekaiyehe hiye kaxoseharexe kalore hoka maisaiya aliyakere makamaneta, xakore hoka tyameheta. Tyameheta hoka hatyo hiyeta waikohekoa tyaoniterenai hakaharetyoaha hoka tyaonaha kirakahare xema. 4 Tyotyaha awaiyetyaha owi kakijiye, ihalahareha ekakoa kirakahare ana xekohaseti haiyatere isehenere hiyeta. Awaiyetyahitaha tehitiya kirakahare hoka nexaha: — Xalaiya hatyo akerehare? Xalaiya aisakakoa ekakoa? nexaha. 5 Hatyaoseta kirakahare kahalakisaka irae maheta xoalini hare kaheneharexe, iniyalahare hare. Hatyaoseta iyateliti kaxekaka enomana kalorexe tyaona maheta 42-ri kaimare niyahare. 6 Hatyaoseta Enore xaokaka iniyalahare iraehena. Enexare, Enore tyaonitere nali, tyotya enokoa tyaoniterenae xaokaka iniyalahare iraehena. 7 Hatyaoseta iyateliti kaxekaka enomana hoka Enore koamaniya tyaoniterenai xahita xalijinihare, exahe jiyahaotyahene maheta. Exahe tyotya haliti hotyalinai haxako xakini iraiterenai, kiyere, iyomere harenae xekohase tyaona maheta. 8 Tyotya halitinaite awaiyetyaha kirakahare. Hatyonae atyo toahiya Kalanero Mokose kaxaisakehenere nahitita, exahe waikohe maomakaharene xowakiya enexarenaeha maisa xairatyoare tyaonita Kalanero Mokose baberanexakoa. 9 Hiyeta hoka xasema xaokowita hoka waiye xasemaxematya: 10 Xala xamanite berexo xane maheta terota hoka berexo ite xane. Xala xamanite kesekase kakoa kaxaisaka maheta hoka kesekase kakoa terotaite kaxaisaka. Hiyeta hoka xityakekohenaira Enore. Maikaite heko xikinatere ekoamaniya xisaona, exahe berexotyaha xiso, aisaha xiso xoaha hoka. 11 Hatyaoseta nowaiyehena atyo, nowaiya hatisa kirakahare, waikoata kaotyaka. Hinama exotawa, motya kalanero mokose xotawa. Iraehena hoka exako atyo motya owi kakijiye xako, kahenehare. 12 Hatyo kirakahare waikoata kaotyakehenere atyo hetatiye kaotyakehenere niyatere kakoare, ehaotita tyaonita hoka. Aiyateretyoa waikohekoa tyaoniterenai xahita, kasani halitinai awaiyetyaha kirakahare onexata hikoahenere aokita. Hatyo kirakahare kaxosexe hoka tyamexosehetehenere awaiyetyaha aokita. 13 Hatyo kirakahare waikoatare kahare xoalini hare amairakisare tyoma. Irikati enokoata exoakisa waikohekoa tyotya halitinai haotita. 14 Kirakahare onexatare haoti tyomehenerenae hiyeta maoseratya tyotya halitinai. Hatyaoseta irae tyotya waikohekoa tyaoniterenae hiye hoka tyomaha kirakahare xaemenikotyaka exaiminisakahare niyahare aoka. Hatyo atyo kesekase kakoa xakore kakaxoseharetyaka hoka maisa wainita. 15 Hatyaoseta kirakahare akerehare tyomaha exaimenekotyaka. Hoka iyateliti kaxekaka kirakahare waikoata kaotyakehenere ana hoka exaimenekotyaka kaomakehenere aohoma hoka iraexe tyaona, hoka maxawaiyerehenerenenae aisa maheta. 16 Hatyaoseta kinatere hoka tyotya halitinai kakaferoxatyaka aoka ewaotyaliha ifihiniha hiye, ityaolikoa xoaha. Kaoloxerenai, maoloxaharenai, mawakahareneharenai, wakaharenai xoaha tyotya halitinai kakaferoxatyaka aoka. 17 Makaferoxatyakaharenaiya maisa aliyakere betetita, iyahitaha xoaha. Maisa Kirakahare nexare kakoare, maisa eferoxa kakoare kakaferoxatyakita hoka. 18 Exe akiti atyo waiyorexe niyahare. Xawaiyoriya xihatita hoka kirakahare feroxaiya waiyekehalakita xomana, xaiyateretyoa hoka. Eferoxa atyo hatya haliti nexare, eferoxa atyo 666.

Apocalipse 14

1 Hatyaoseta nowaiyehena atyo, nowaiya Kalanero Mokose. Tityoita tyairi Sião heno, 144.000-hare haliti tyaonita ehaliya. Enexare, Enexe Enore nexare xoaha xairatyoare tyaonita ityaolinaiha koa hiye. 2 Hatyaoseta nasema enokoata iraiti, motya kalorexe wamolo. Motya tehitiya one kalorexe talolola. Motya tehitiya halitinai aimahalikijita ene harpa. 3 Hatyo 144.000-hare haliti Enore nokahakala haliya tyaonita, exahe hatyo 4-harenai, 24-hare inityohalitinai xoaha haliya tyaonahitaha. Xerahitaha waitare xerati xaka. Hatyo 144.000-hare taita atyo waiyore hatyo xerati kakoa hoka maisaiya atyo aliyakere hatya waiyoreta ekakoa. Hatyonai atyo koxaka waiye maniya kaxomokaka halitinai konita hoka. 4 Iniyalahare heko maomaneharenae, ohiro mawatyaliniharenai hoka. Xanahitaha Kalanero Mokose xema, aliyo xamani xanehena hoka. Hatyonae hotohare atyo kaiyakeheta halitinai konita Enore ana, Kalanero Mokose ana. 5 Maisa xoana xowaka maoseratyareha. Waiyexe kaiserehareha, maisa xoare hare iniyalahare tyomareha. 6 Hatyaoseta nowaiya hatya anjo, eno akiya ainakoita. Iraiti Waiyexe matyotenehare kakoare, xakai maheta haliti hotyalinae waikohekoa tyaoniterenae hiye, hahotyalihare, haxako xakini iraetereharenae, kiyere, iyomere harenae hiye xakai maheta. 7 Anjo xane hoka nexa: — Ximairehena Enore, xaixakerehena enerore. Hiyaiya, Enore halitinae tyomehenere akereta xomotene ferakene hikoa. Xihalaharehena ekakoa, xawaiyehena etake waikohekoa, enokoa, one, onesenae hare tyomehenere — nexa kinatyaxa irae. 8 Hatyaoseta hatya anjo tyoa exema hoka nehitiya: — Wenakalati Babilônia kamawenekoaretyakeheta. Hatyo nali tyaoniterenai isa haolone vinhoxa tyotya haliti hotyalinae ana hoka erakisahitene, ahekakakisahitene — nexa kinatyaxa irae. (Enawenaneha iniyalahare xaokaka“oloniti vinhoxa”, nita) 9 Hatyaoseta hatya anjo jiya hatyo hinamahare xema hoka nexa: — Xala xamani atyo ite kirakahare, exaimenekotyaka xoaha awaiyetya, exahe kakaferoxatyaka ityaolikoa xamani, ewaotyali hiye xamani hoka 10 Enore nolone vinho ite tera, makaolatyakahare ehaihenere haxeharene nitinihare ako. Hoka kehexaiya Enore xeharene — nexa. (Enore xeharene xaokaka“Enore nolone vinhoxa”, nita). — Hoka kaxawatyakaite irikati enxofre kakoare keritere aose nali anjonai waiyexe haotita, exahe Kalanero Mokose haotitaite hoka makawatiharehaite. 11 Irikati ekeralisakalaha jimene ite matyotenehare ainakoahena. Nali atyo maisa kawiniti aka ferakoa, makiya xoaha kirakahare, exaimenekotyaka awaiyehenerenae ana. Exahe xala xamani enexare kakoare hakiti kakaferoxatyakehenere ana hoka — nexa anjo kinatyaxa kawiyatya. 12 Xasemehena, xiso Enore wakaneharenai, xiso Enore aokitere akereta tyaoniterenae, exahe xiso tyakekoterenai Jesus: Maika xaiyateretyoa heko xisaona maheta exema maniya. 13 Hatyaoseta nasema iraiti enokoata hoka nexa nohiye: — Exe haxairahena — nexa. — Waiye kaiserehare atyo xalanae xamani kalikinita Enore koamaniya tyaoniterenai wainihena hatyakekone kakoa — nexa. — Há, alitere aokita — nexa Isekohaliti Waiyexe. — Wainihenere najikinita atyoite kawinihenaha hahateneha nonitata. Enómanenaite maisa kamaotyanityakita — nexa. 14 Hatyaoseta nowaiyehena atyo, nowaiya kaiminiti iyomere hoka hatya tyokita eheno, motya haliti. Eseri hiye seritihoko ouro nomakere hoka ekahekoa kataikore ekawetyakahare tyaonita. 15 Hatyaoseta hatya anjo hikoa Iraexatyakalati Hanakota hoka kinatyaxa kawisa kaiminiti heno tyokitere ana: — Hahahenaira kataikore kakoa hoka hirikohena hananehaliti. Hiyaiya, ixirikotyaka ferakene hikoa, waikohe memere tyaonita kaximexakoatyaka maheta — nexa. 16 Nexa hoka kaiminiti heno tyokitere kataikore kakoa hahena waikohekoa hoka hananehaliti irikotya. 17 Hatyaoseta nowaiyehitiya atyo hatya anjo hikoahena Iraexatyakalati énokoa naliye Hanakota. Hatyo tehitiya kakataikorere ekawetyakahare. 18 Hatyaoseta hatya anjo irikati kaxaikotere hikoa keratyakalati aoseta. Hikoa hoka irae anjo kataikore kahekoare hiye: — Hiyane hahahena kataikore kakoa waikohekoa. Hiyaiya, uvalinaitya koxaka xona, hiyane hirikohenene — nexa ihiye kinatyaxa kawiyatya. 19 Nexa hoka anjo xane waikohekoa haka maheta kataikore kakoa. Irikotya uva xawanae ekate hiyeta hoka xawatyahene kakatyakalati kalorexe ako. Enore xeharene xaokaka, “Kakatyakalati kalorexe”, nita. 20 Uvalinai kaxawatyakaha enako hoka kakatyaka wenakalati nonitata haware. Kakatyakalati akota kaise hoka timalati hikoa enakota hoka kahekoaxa hoka hatekoxehena, kawalo kanasakolihi akereta ehatekoxene. Hatyaoseta jiyaxa xane 300 kilometrone.

Apocalipse 15

1 Hatyaoseta nowaiya xoalini hare metaharexe kalore enokoa nali, kahenehare. — Xoare naheterala — nomi moka. Nowaiya 7-hare anjonai, 7-kahehaliti kakoarenae, miyanitiyenae. Hatyoharenae kakoa Enore xeharene tyoteheta. 2 Hatyaoseta nowaiya one, motya balaxoko taosexa ekaolatyakahare irikati kakoa. Nowaiya tehitiya kahare halitinai, tityoahitaha hatyo onexa motya balaxoko taosexa haliya hoka aemahalikisahitaha harpa Enore isehenere enomanaha. Hatyonai atyo waikohekoa tyaonitatere xowakiya kirakahare, exahe exaimenekotyaka, eferoxa hotikijitere enexare xoaha jiyahaohenerenai. 3 Xerahitaha Enore wakanehare Moisés xerane, exahe Kalanero Mokose xerane tehitiya. — Xekohaseti Enore, Hiso atyo maxaixahityakahare niyaterexe. Hománenae waiye kaiserehare, kalore atyo. Hiso atyo tyotya haliti hotyalinae Xekohase. Waiye kaiserehare atyo hiyahekolanae exahe hisomitereharenae hoka. 4 Xalaiya maisa mairita hiso, Xekohaseti? Xalaiya maxakainihena waiyexe hitahi? Hiyaiya, Hiso taita atyo iniyalahare maomanehare hisaonita. Tyotya haliti hotyaliharenae ite tyoa awaiyetyaha Hiso. Hiyaiya, tyotya hisomehenerenae atyo waiye taita, hakakoa heko kawaiyakita — nexa xerahitaha harpa aimahalikijiterenai. 5 Hatyaoseta nowaiyehena atyo, Iraexatyakalati Hana nowaiya enokoa nali. Majiholatyoare tyaonita hoka halyako iraitiya kakoare kawaiyakita. 6 Hatyaoseta 7-anjonai, 7-kahehaliti kolaiterenai hikoa Iraexatyakalati Hanakota. Linho nimereha, iyoma, weroka xoaha. Ouro nomakere xalatahiyeha. 7 Hatyaoseta hatya 4-harenai Enore nokahakala haliya tyokiterenai konitare isa 7-tinihalitirise hatyo 7-hare anjonai ana. Tinihalitinai ako Enore tyaota minitere xeharene tyaonita. (Kahehaliti xaokaka“Enore xeharene”, nita.) 8 Hatyaoseta Enore werokene niyatere ajimakotya Iraexatyakalati Hana. 7-kahehaliti 7-anjonae kolaitere maxawatyakaharetataiya waikohekoa xeta maisa xala hare hatyoako ijoita.

Apocalipse 16

1 Hatyaoseta nasema iraiti kinatyaxa Iraexatyakalati Hanakota: — Xiyane xehaihena tinihalitirisenai akotare Enore xeharene kakoare waikohekoa — nexa. 2 Nexa hoka hatya anjo xane ehaika tinihalitirise akore waikoa xeta hoka honotihaliti kahenehare kawero kaotyaka kirakahare feroxa kakoa kakaferoxatyakehenerenae hiye, exahe exaimenekotyaka xema tyaohenerenae hiye. 3 Hatyaoseta hatya anjo xane ehaihihitiya tinihalitirise akotare one kaloxerexaiya. Hoka one timalaxa tyaona, motya kamati timalaxa tyaona hoka onexaiya tyaoniterenai tyotya waini. 4 Hatyaoseta hatya anjo xane ehaihihitiya tinihalitirise akotare, hatyo kakoita hanamehena. Ehaikene tyotya onese, onexanae hoka timalaxa tyaonaha. 5 Hatyaoseta nasemehena atyo, anjo onenai kaxaikotyasehare atyo nehena: — Ehekoreta hahekotita exe halitinai kakoa hoka exakere hamokahitene, Xekohaseti iniyalahare maomanehare. Hiso atyo toahiyere, kalikiniye xoaha. 6 Koxaka hikoamaniya tyaoniterenai, exahe hiraene xakaisaseharenai hoka aisaha. Timalati waiyeta enomanaha hoka hatyo hiyeta hisa timalati enomanaha terahene maheta. Nikare iniyalahare tyomaha kahare hoka ehekoreta nikare hamokahitene — nexa anjo onenai kaxaikotyasehare. 7 Hatyaoseta nasema iraiti keratyakalati aoseta, nita: — Alitere aokita, Xekohaseti Enore maxaixahityakahare niyaterexe. Hahekohenerenae, hisomehenerenae xoaha atyo waiyexe, ehekorexe taita. 8 Hatyaoseta hatya anjo ehaihitiya tinihalitirise akotare kamae heno. Hatyo kakoita 4-hena. Hatyaoseta kamae masakare watya tyaona hoka keralijita halitinai. 9 Kakeralisakaha irikati kakoa hoka iniyalahare iraeha Enore, kahehaliti xekohasehare xaokaka. Maisa halakisahitaha iniyalahare háomaneha, exahe maisa aexakerityareha Enore. 10 Hatyaoseta hatya anjo ehaihitiya tinihalitirise akoretare kirakahare nokahakalaose heno, hatyo kakoita 5-hena. Exoa enawenakala nali hoka makaliro tyaona, kawe naliyerenai hiye hoka tyalokehekoatyaha haniniseha. 11 Honotihaliti tyaonitere ihiyeha, exahe kawetere ihiyeha xoaha hiyeta, kahare iniyalahare iraeha Enore enokoa tyaonitere xaokaka. Xakore hoka maisa halakisareha iniyalahare háomaneha. 12 Hatyaoseta hatya anjo ehaihitiya tinihalitirise akotare one Eufrates xaiya, hatyo kakoita 6-hena. Exoa exaiya hoka makala, xekohasetinai kamai nihikoane maniyata tyoiterenae waiye imahotyoaha maheta. 13 Hatyaoseta nowaiya hanama isekohaliti ewaxirahare, motya kali. Hali hikoa owi kakijiye kanasakota, hali hikoa kirakahare onexata hikoahenere kanasakota, hali hikoa iraiti xakaisasehare metalahare kanasakota. 14 Hatyonai atyo tihanare kaisereharenai, exahe xoalini hare maomakahare, mawaiyakahare hoka tyomahitaha halitinai tyakekoahene maheta. Xaneha ite waikohekoa nihatyaka tyaoniterenai xekohasenaiha ana, ahohisakoatyahene hoka Enore maxaixahityakahare niyaterexe haikoahaneheta ferakene hikoahena hoka xaisakakoati tyomaha maheta. 15 — Xasemehena, kaiwarexe akeretaite nomaxatyahakihareta notyoheta waikohekoa xeta. Xiriharira xawenane kakoa, iniyalahare ximaomanehare xisaona maheta. Waiye kaiserehare atyo xala xamani kehexaikohare tyaonita hoka haima waiye mokita hoka maisa maimahiro tonita maheta haliti hisoakere koni hoka haihareta maheta — nexa Xekohaseti Jesus. 16 Hatyaoseta hatyo hanama tihanare ahohisakoatya xekohasetinai Armagedom aokahitere nali. Hatyaose atyo hebraico kaixarera. 17 Hatyaoseta hatya anjo ehaihitiya tinihalitirise akotare hoholati koni, hatyo kakoita 7-hena. Ehaikene hoka iraitihena Iraexatyakalati Hanakota, Enore nokahakala aoseta: — Wahikoa imiyanaose! nexa kinatyaxa kawiyatya. 18 Nexa hoka kahihiyenae, iraitinae, talolorenae, kalore xairirikoati harenae tyaona. Tyotya haiyanae xahehare kahenehare. 19 Hatyaoseta kalokoare wenakalati ehekoa hoka hanamakoa tyaona. Tyotya wenakalatinae, hakiti tyaoniterenae kamawenekoaretyakeheta. Hoka Enore otya wenakalati kalokoare Babilônia hoka isa enomana haolone vinhoxa haitinihare akotare, tera enolone maheta. Exeharene nolone. 20 Hatyaoseta onexa tyaonitere iyolirotinai maiyareheta, exahe tyairinai hoka maisa kawaiyakehitita. 21 Hatyaoseta one isemaxa kakoare halitinai hiye. Iyekolinai atyo kalore, halita iyeko atyo timena, 40-kilone atyo. Halitinae kahare iniyalahare iraeha Enore tahi iyeko kakoare onehenere ihiyeha hiyeta, kahenehare kaiserehare hoka.

Apocalipse 17

1 Hatyaoseta hatya anjo 7-hare, 7-rise tinihalitirise kakoare konitare tyoa iraehena nokakoi: — Hisohena hoka enatyalolo kahenehalolo mawenekoaretyakeheta nahotikisa homana, iniyalahare enómanenai nahalakoa. Hatyo wenakalati atyo tyaonita kahare onexanai haliya. 2 Haliti hotyalinai xekohasenai watyali hatyo ohiro kahaliki hoka iniyalahare tyomaha ekakoa kahare. Exahe waikohekoa tyaoniterenai teraha enolone vinhoxa hoka hekaha — nexa. (Enawenane iniyalahare xaokaka“Enolone vinhoxa”, nita.) 3 Hatyaoseta Enore Nisekohare kahinaetya natyo hoka anjo xane nokakoi maharexakiti. Nali wahikoa hoka nowaiya hatya ohiro. Tyokita kirakahare xotere heno. Kahare iraehekoatyati xairatyoare tyaonita ihiye. Hatyo kirakahare atyo 7-kaiyehexe, 10-xotawere. 4 Hatyo ohiro nima atyo xotere, tihorere xoaha, karore taita. Ouro, sehalise kaxaimanexe, pérola xoaha kakoa mokahalotyoita. Tokitere tinihalitirise ouro nomakere ako atyo kaise tyaonita kahaiharetyakere, exahe ewaxirahare taita enenatyalone hiyeta. 5 Ityaolikoa enexalo xairatyoare tyaonita, metahare, maisa komita waiyekehalakere. Exakerexe enexalo: “Kalorexe Babilônia, tyotya enatyalolonai nityo, exahe iniyalahare nomaseharenai nityo”. 6 Hatyaoseta nowaiyehena atyo, hatyo ohiro atyo hekita. Enore wakaneharenai timalaxa, exahe Jesus niraene xema tyaohenerenae hoka wainihenerenae timalaxa tera hoka hekita. Nowaiyene hoka, — Kaxiyanira — nomi moka, nomawaiyehare kalore. 7 Hatyaoseta anjo axa natyo: — Xoana hoka himawaiyehareta? Nawaiyekehalakatyaite exe ohiro tahi homana, exahe kirakahare 7-kaiyehexe 10-xotawere tahi tehitiya. 8 Exe kirakahare hiyaiyehenere atyo kafaka maniya tyaonita ene hoka kalikini atyo maisa tyaohetere. Toloko kalorexe akota ite hikoaheta hoka kamawenekoaretyakeheta. Halitinai nexare maxairatyakahare tyaonitere hetati xowakiyata, kalikini kijiya ite Enore baberanexakoa waiyaha kirakahare hoka hakaharetyoaha. Hatyo kirakahare tyaonita ene hoka waini. Xakore hoka haxowakaite kaotyakehetehitiya — nexa anjo nohiye. 9 — Exe akiti atyo waiyoliniti, irihaliniti niyahare, maisa mahowitihare waiyoretyaka xini. Waiyira hasemehena niraini. 7-kaiyehiti atyo 7-tyairinai aimenekoita. Enatyalolo nawenakala atyo 7-tyairi henose tyaonita. Exahe tehitiya hoka 7-hare xekohasetinae aimenekoita. 10 5-hare atyo koxaka waini, hoka hatya atyo kalini xekohaseti tyaonita. Hatya atyo maisa kaotyakehenere. Kaotyakaite hoka maisa waha tyaonita. 11 Hatyo kirakahare kafaka maniya tyaonita ene hoka kalikini atyo maisa tyaonehetere. Xakore atyoite hoka kasehetaite hoka 7-harenai hinaite tyaona hoka ehohisakoaneha ite 8-hareha. Hoka hatyo kirakahare atyoite kamawenekoaretyakeheta. 12 — Etake 10-xotawati hiyaitere atyo aimenekoita 10-xekohasetinai. Kalikini atyo maisa xekohaseti tyaohenere. Hoka kirakahare ite kalorexe tyaona hoka iyateliti ite kaxekaka enomanaha hoka xekohaseti tyaohenaha kirakahare kakoa. Xakore hoka maisaite waha xini, “uma hora” taitaite tyaonaha. 13 Hatyo 10-hare xekohasetinai ite hakakoa ahekohenaha, haiyatereha kakoa kahinaetyaha taita kirakahare maheta. 14 Aisakakoahenahaite Kalanero Mokose kakoa hoka Kalanero Mokose ite jiyahaotyahene. Hiyaiya, hatyo atyo xekohasetinai Xekohase, kalorexenai Kalorexatira xoaha atyo hoka hahinaeharenai kakoaite jiyahaotyahene. Ihinaeharenai atyo Enore aohenerenai haomana, exahe Enore aokitere akereta tyaohenerenai — nexa anjo nohiye. 15 Hatyaoseta anjo nihitiya nohiye: — Onexanai hiyaiyehenere enatyalolo tyaonitere nali atyo aimenekoita waikohekoa nihatyaka tyaoniterenai, tyotya haliti hotyalinai, kiyere, iyomere, haxako xakini iraeterenae xoaha. 16 Etake 10-xotawati hiyaitere tehitiya atyo xekohasetinai hoka hatyonai, exahe kirakahare xoaha ite ehareha ohiro hiye hoka tyotya ite ixiyehalo iyehenahitaha enonita hoka maimahiro halakisahene. Nisahaite enete, exahe irikati kakoa ite mawenekoaretyahene. 17 Enore atyo emahiyaseha hiye exahekolaha moka, xoare xamani aokita hoka haxahekolita ahekotyaha maheta. Exahe tehitiya hoka kirakahare ana haiyatereha isaha hoka kalorexe tyaona maheta, Enore niraene aokitere akereta kaotyakene kijiya. 18 Ohiro hiyaitere atyo aimenekoita wenakalati kalorexe. Tyotya waikohekoa xekohaseti tyaoniterenae wakatitere.

Apocalipse 18

1 Hatyo najikinita nowaiyehena atyo, hatya anjo exoahena enokoata, kinaterexe. Aokanatya, werokakoa moka waikohekoa hakakoare. 2 Exoa hoka kinatyaxa kawiyatya: — Wenakalati kalorexe Babilônia kamawenekoaretyakeheta. Kalikini atyo tihanare, isekohaliti ewaxirahare tyaonita enakoa, exahe xoalini hare kotehala kaiyalaharexe taita tyaonita hatyo wenakalatyaose. 3 Hiyaiya, isa haolone vinhoxa waikohekoa nihatyaka tyaoniterenai ana, exahe aiyatolotyoa exahitaha iniyalahare tyomaha maheta hatyo akereta. Xekohasetinai koxaka iniyalahare tyomaha hatyo ohiro kakoa. Exahe xiyehaliti betetyaseharenai kaoloxere, kaxiyeharexe tyaonaha enawenane ewaxirahare hiyeta — nexa. 4 Hatyaoseta nasemehitiya hatya iraiti enokoata: — Xahikoahetehena hatyo wenakalatita, nokaxaikoniharenai, waiya aliya hoka iniyalahare xisoma tyomitere akereta hoka iniyalahareya xikaxomokaka ekakoa. 5 Hiyaiya, iniyalahare enómane atyo kahare, komita ene xane enokoa hikoa hoka Enore otyaxemaita iniyalahare enómanenaeha — nexa. 6 — Iniyalahare tyoma kalore hoka maika hatyo nahalakoa iniyalahare kaxomokaka kalore hinamaki. Maika kakaisetyaka initinihare ako hinamaki enomana erati ijitere xomana akereta hoka tera hoka kehexene. 7 Ahinityalo aeroretyoawi aokowita ene, kehala tyaona aokowita xoaha. Maika hatyo nahalakoa makawatihalo tyaona, kalore amaikohalo. Hiyaiya, exakere iraeta: “Natyo atyo xekohasetinero, maisa atyo nowainiyanenero xini, maisaiya xoana heko nomakawatita”, nita. 8 Hatyo hiyetaite haferakenetaite kahehaliti, xamaikohaloti, nakiti harenaite kaoka enomana. Hatyaosetaite kakerahaotyaka irikati koni. Hiyaiya, Xekohaseti Enore emawenekoaretyasehare atyo kinatere kaiserehare — nexa anjo. 9 Kakerahaotyakehenaite hoka jimere ite, 'Boxó', nexa hikoahena ihiyeta hoka xekohasetinaite waiyahene hoka amaikohareha, tiyahenahaite ekawa. Koxaka iniyalahare tyomaha ekakoa, exahe kehala tyaonaha enawenakalakoa nali hoka. 10 Ekerene ite waiyaha hoka sekotaite wahakotyaha enomana, mairahitaha hakeralisakaha kakoa hoka. — Akairaki, kirakoane hisaona wenakalati Babilônia. Kalorexe, kinaterexe xoaha xakore hiso hoka haxerore hikamawenekoaretyakeheta. Haxerore, motya“uma hora” kakoa taita ene hikamawenekoaretyakeheta hománe iniyalahare hiyeta — nexahaite. 11 Xiyehaliti betetyasenai tehitiya ite amaikohare, tiyaha ekawa, maisa xala hare iyehetere ixiyehareha hoka. 12 Maisa xala hare iyehitita ouro, prata, sehalise kaxaimanexe, pérola harenai enonyahitaha. Maisa xala hare iyehitita linho waiyeharexe, imiti taose tihorere, seda harenai, exahe kalanero niyali nomakere xotere. Exahe atya taose waiyeharexe, aikoliti nomakere, atya taose karore hoka maisa xala harenai iyehitita enonyahitaha. Maisa xala hare iyehitita bronze, kamatihera, mármore harenai enonitaha. 13 Maisa xala hare iyehitita canela, airaxero, incenso, vinhoxa, koloteniti, trigohe, trigose, harenae enonyahitaha. Maisa xala hare iyehitita kalanero, bowi, kawalo karosa kakoita, wakaharenai, halitinai inisekohare kakoita enonyahitaha hoka hatyo hiyeta amaikohareha, tiyaha kalore. 14 — Tyotya xoalini hare hawaiyetitereharenai kamawenekoaretyaka honita. Exahe tyotya xoalini hare hixiyeharenae waiyexe, karore harenai hoka, maisaite xoana xowakata hikaokihititene — nexa xiyehaliti betetyaseharenai irae wenakalati xaokaka. 15 Kahare xiyehaliti betetyasenae kaoloxere tyaohenerenae hatyo wenakalati nali ite sekota tyaohena mairahitaha iniyalahare haxomokakaha ekakoa hiyeta. Kawisaha, tiyaha ite. 16 — Akairaki, kirakoane wenakalati kalorexe tyaoheta. Isoahitaha ene imiti waiyexe, linho waiyeharexe ako, imiti taose xotere, kalanero niyali nomakere xotere harenae ako. Mokaharetyoahitaha ene ouro, sehalise kaxaimanexe, pérola harenai kakoa. 17 Xakore hoka haxerore, motya“uma hora” kakoa taita meta tyotya. Xiyehaliti enoheno tyaonitere meta tyotya — nexahaite haosexa kakoa. Tyotya kanowa kalorexe xekohasenae, tonatiyenae, kanowa hiye hakiterenae, onexa hakiterenae harenae wahakotyaha sekota. 18 Hatyaoseta waiyaha jimere wenakalati kiritere hoka kawiyatyaha: — Maisa xoana xowaka exakerehare wenakalati kawaiyakere — nexaha. 19 Xawatyaha waikohese haseriha heno haxamaikoharene hiyeta. — Akairaki, kirakoane kalorexe wenakalati tyaona. Kalore ene kaoloxere tyaonahitaha hoka kanowa kalorexe kakoarenae tehitiya kaoloxere tyaonita ihiyetaha. Xakore hoka haxerore, motya“uma hora” kakoa taita kamawenekoaretyakeheta hoka tyotya meta ixiyehare — nexa tiyaha. 20 Xihalaharehena, xiso enokoa tyaoniterenai, exahe Enore koamaniya tyaoniterenai, iraiti xakaisaseharenai, iraiti kakoarenae xoaha, wenakalati mawenekoaretyakeheta hiyeta. Hiyaiya, Enore atyo mawenekoaretene iniyalahare mohenere xiso hiyeta hoka katolikoaretya xiso. 21 Hatyaoseta hatya anjo kinaterexe kolatya sehali kalorexe, nakairati miyohityakala akerehare hoka xawatene onexa hoka nexa: — Exakere ite wenakalati kalokoare Babilônia kaxawatyaka kinatyaxa hoka maisaiya kawaiyakehitita. 22 Maisaiya xala hare aemahalikihitita harpa, flauta, koneta, harenae hoka kasemakehitita hatyo nali. Maisaiya xiyehaliti nomaseharenae kawaiyakihitita, maisaiya nakairati mehetyakala nemahare kasemakehitita hatyo nali. 23 Maisaite exaoseta xaokanatyakalati takoare tyaohitita hatyo nali, maisaite wenakakoati tyaohitita hoka kaiyanityohenere, kaiyanenehenolo hoka ihalaharehenahititaha. Hinakoa xiyehaliti betetyasenae kinatere, waiyore xoaha hoka maoseratyaha haihoxalaha kakoa waikohekoa nihatyaka tyaoniterenae — nexa. 24 Hatyo wenakalatikoa nali kawaiyaka iraiti xakaisaseharenai timalaxa, exahe Enore koamaniya tyaoniterenai timalaxa, exahe tyotya kaxaisakehenerenai waikohekoa timalaxa kawaiyaka Babilônia nali hoka hatyo hiyeta kamawenekoaretyakeheta.

Apocalipse 19

1 Hatyo najikinita nasema iraiti enokoa, motya hisoaka haliti ene iraeta: — Xaexakerehena Enore! Iyatiheta, xaexakeretyati, iyateliti xoaha atyo Wenorexa anere. 2 Aliterexe, waiyexe taita atyo ahekoita hoka ehekore nikare mokita halitinai. Hiyaiya, hatyo atyo enatyalolo kahenehalore mawenekoaretya. Aiyalaharetita waikohekoarenae nawenane, exahe aijita Enore xema maniya tyaoniterenae hoka — nexaha. 3 Hatyaoseta kinatyaxa kawiyahenahitiyaha: — Xaexakerehena Enore! Hiyaiya, kalorexe wenakalati kerehenere jimene atyo ite ainakoaiyeta mene. 4 Hatyaoseta 24-hare inityohalitinai xekohasetinai, 4-harenae Enore nokahakala haliya tyaoniterenae xoaha exoaha hakaolise kakoa. Meholokoaha hoka awaiyetyaha Enore, ihalahareha hatyo okahakalatikoa tyokitere kakoa. — Há, nikare tehitiya waokita. Maika Enore kakoa xihalaharehena — nexaha. 5 Hatyaoseta iraitihena okahakalati nalita: — Xaexakerihena wEnorexa, xiso ewakaneharenai, kalorexe, wakaharenai harenai, tyotya xiso mairiterenenai, hoka xihalaharehena ekakoa — nexa. 6 Hatyaoseta nasema iraiti, motya kaharexe haliti niraene, wamolo kalorexe nemahare akereta, exahe onetalolo kinaterexe akereta: — Xaexakerehena Enore! Wenorexa atyo Xekohaseti maxaixahityakahare hoka kalini atyo kalorexe kaiserehare tyaonita, tyotya haliti hotyalinai Xekohase. 7 Maika wihalaharehena ekakoa hoka waexakeretene, tyotya xoalini hare enómane hiyeta. Hiyaiya, Kalanero Mokose exanityo aose hikoa hoka ityaonero memere tyaonita. 8 Kaxekaka enomana imiti miratere. Linho waiyexe werokita makaolatyoanehare isoa maheta enako. Enore kaxaikoneharenae nómane waiyexe xaokaka“Linho waiyexe”, nita. 9 Hatyaoseta anjo nexa nohiye: — Exe haxairahena: Waiye kaiserehare atyo kakaxaekatyakehenerenai Kalanero Mokose kaiyanitohenere ana — nexa. Anjo nehitiya: — Exenae atyo aliterexe Enore niraene. 10 Hatyaoseta nexoa nokaolise kakoa, nameholokoa enomana nawaiyetene maheta xakore hoka nexa nohiye: — Awa atyo nikare hisaona. Xoana Enoreyatya natyo hoka? Natyo atyo hihinai, exahe hihinaeharenae hinai, Jesus hotikihenere xema tyaohenerenae hinai atyo natyo. Maika Enore taita xawaiyetya — nexa. Hiyaiya, Jesus hotikihenere xema iraiti xakaisaseharenae tyaona. 11 Hatyaoseta nowaiyehena atyo, enokoa atyo totakore tyaona hoka kawalo iyomere kaotyaka hoka hatya tyokita eheno. Enexare atyo Tyakekohatiye, Aliterexe xoaha. Waiyexe taita ahekoita. Xalijiniharehena hoka kaxemerexe taita xalijinihareta. 12 Exosenai werokita, irikati werokene akereta. Eseri hiye hoka seritihoko kahare tyaonita. Exaliti xairatyoare tyaonita ihiye hoka hawawa atyo waiyoreta ekakoa hoka hatyatere ana atyo maisa waiyekehalakere. 13 Inimanase hoka timalanase. Enexare atyo Enore Niraene. 14 Enokoatare sorarenai kahare xaneha exema, kawalo iyomere henorenai makere. Inimanaeha atyo linho waiyexe, iyomere taita. 15 Kawalo henore kanasakota kesekase ekawetyakahare hikoita, hatyo kakoa jiyahaotita tyotya haliti hotyalinai. Kamatiherakase kakoa ite exekohaseha tyaona. Tyahakehekoatyaite kakatya maheta uvalinae kakatyakala akore. “Uvalinae kakatyakala”, nita Enore maxaexahityakahare niyaterexe xeharene xaokaka. 16 Inimanase, ehose xoaha hiye xairatyoare tyaonita: “Exe atyo xekohasetinai Xekohase, exahe kalorexenai Kalorexatira.” 17 Hatyaoseta nowaiya hatya anjo, eno akiya tityoita kamae tyaonitere maniya hoka kinatyaxa kawiyatya kotehalanai eno akiya ainakoitereharenai ana: — Xisohena, xahohisakoatyoahena hoka Enore tyaisa xiso hoka xifakatehare. 18 Xisohena hoka xanisa kalorexenai nete, sorare xekohasenai nete, esorarexanai nete xoaha xanisa, exahe kawalo, kawalo henorenae, tyotya halitinae nete xoaha xanisa, wakaharenai, mawakahareneharenai, kalorexe, kiranexe xoaha nete xanisa — nexa anjo kawiyatya. 19 Hatyaoseta nowaiyehena atyo, kirakahare, exahe waikohekoa nihatyaka tyaoniterenai xekohasenai hasorarexanai kakoita xoaha hohisakoaha, aisakakoaha maheta kawalo heno tyokitere kakoa, esorarexanae kakoa. 20 Aisakakoaha hoka kirakahare kaxotokaka, exahe iraiti xakaisasehare metalahare xoaha. Hatyo atyo kirakahare xema tyaonita hoka tyoma maomakahare kahare ehaotita halitinai tyakekoahene maheta. Halitinai tyakekoha emaoserala hoka kirakahare feroxa kakoa kakaferoxatyakaha, exahe awaiyetyahitaha kirakahare xaimenekotyaka. Kaxotokakaha hoka hatyaoseta kaseta kaxawatyakaha irikati enxofre kakoa kiritere koni. 21 Tyotya esorarexanai kaxaisakaha, kesekase hikoitere kawalo iyomere henore kanasakotare kakoa. Kaxaisakaha hoka hatyaoseta kotehalanai, oloho harenae kaokaha, nisakatyaha hoka fakatehareha.

Apocalipse 20

1 Hatyaoseta nowaiya hatya anjo exoahena enokoata. Toloko kaloakorexe majiholatyakala kahekoare, exahe xolatyakalati kamatiherahi timenere kahekoare. 2 Exoa hoka toka owi kakijiye, etake toahiyere owi kinohare, Tihanare, Ahalakoahaliti xoaha nexarexe. Otokene hoka olatene 1.000 terehokoane niyahare. 3 Otokene hoka xawatene toloko kaloakore hatekore ako hoka jihotene, jafixahiyatene, maisa aliyakere hikoaheta hoka maoserahitiya maheta xini waikohekoa tyaoniterenai. 1.000 terehokoane ite miyatyaha hoka kamaxolatyakeheta xakore hoka maisa atyoite waha xini tyaoheta maxolatyoare. 4 Hatyaoseta nowaiya okahakalatinae. Haiyaharenae tyokita enakoaha hoka hatyo halitinai kalorexe tyaonaha wakatyaha maheta halitinae. Nowaiya tehitiya halitinae nisekohare. Jesus hotikihenere, exahe Enore niraine xakaihenahere hiyeta kaxaisakahenerenae. Maisa atyo kirakahare koamaniya tyaonahitaha, exahe exaimenekotyaka xema hoka. Maisa tehitiya kakaferoxatyakahitaha ityaolikoa, ewaotyaliha hiye, maisa awaiyetyahitene hoka. Hatyo halitinae nisekoharenae kasehetaha, hamilako isoahenahitiyaha hoka kalorexe tyaonaha haxawalita Cristo kakoa 1.000 terehokoane. 5 Hatyo atyo hetatiye kamatinae kaseneheta. Hoka haiyaharenae wainitereharenai atyo maisa kasehenahititaha, heko 1.000 terehokoane miyane kijiya niyahare. 6 Halitiya kaseheta hetati kasehetehenerenai kakoa hoka waiye kaiserehareya, maisaiya atyo hinamaki wainihenahititaha, miyanitiye xowaka. Sacerdotenae ite tyaonaha Enore ana, Cristo ana hoka kalorexe ite tyaohenaha ekakoa 1.000 terehokoane. 7 Hatyaoseta ite miyatya 1.000 terehokoane hoka Ahalakoahaliti ite kamaloxatyakeheta exolatyakaoseta 8 hoka xane ite maoserahitiya halitinai waikohekoa nihatyaka tyaoniterenai, hatyonai atyo Gogue, Magogue xoaha nali. Ahohisakoatyahene xaisakakoati tyomaha maheta. Ahohisakoatya halitinai hoka hisoaka tyaona, kaiholohe hisoakere one kilihi tyaonitere akereta. 9 Hatyaoseta exaoretyoaha waikohekoa hoka xaneha Enore kaxaikoneharenai tyaonitere nali, wenakalati Enore awaiyetitere nali hoka exahiyahokotyahene. Aisahene maheta. Xakore hoka enokoata irikati exoa hoka mawenekoaretyahene. 10 Hatyaoseta maoserakahenere Tihanare kaxawatyaka irikati enxofre kakoare kiritere koni. Kirakahare, iraiti xakaisasehare metalahare koxaka kaxawatyakehenere nali. Hatyo nalite haxawalita waolititaha menehenaha, ferakoa, makiya xoaha. 11 Hatyaoseta nowaiya okahakalati kalore, iyomere, hoka hatya tyokita eheno. Tyoka okahakalatikoa hoka waikohe, enokoa xoaha maiyareheta enahalakoata, maisa kawaiyakihitita. 12 Nowaiya tehitiya kamatinai. Tyotyaha kasehenahitaha, kalorexenai, kiranexenai xoaha hoka okahakalati haliya tityoahitaha. Hatyaoseta baberanai kaxomerekaka. Hatya tehitiya kaxomerekaka baberane waiyexe. Hatyaoseta halitinae nómanenai kakaixaretyaka baberakoata hoka tyomehenahere akereta kaxomokakaha. 13 Onexa wainihenerenai onexata kaseheta, exahe waikohekoa wainihenerenai waikohekoata kaseheta. Kamatinae nisekohare tyaonitere nali tyaoniterenae tehitiya kaseheta. Tyotya wainihenerenai kaseheta hoka xane okahakalati haliya tityoaha. Enómanenaiha kakaixaretyaka hatya, hatya xakini hoka tyomehenahere akereta kaxomokakaha. 14 Hatyaoseta kamatinai nisekohare tyaonitere akokatyahe kaxawatyaka irikati enxofre kakoare kiritere koni. Hatyo irikati kalorexe kiritere nali wainiterenai atyo wainiha miyanitiye. Hatyo kakoita hinamaki wainiha. 15 Hoka maexareharenai tyaoniterenai baberane waiyexekoa atyo kaxawatyaka irikati kalorexe kiritere koni.

Apocalipse 21

1 Hatyaoseta nowaiya enokoa waitare, waikohekoa waitare xoaha. Hoka hetatiye enokoa, waikohekoa xoaha maiyareheta. One kaloxere hoka maiyareheta. 2 Nowaiya tehitiya Wenakalati Waiyexe, Jerusalém Waitare, exoita enokoata. Enore nalita atyo tyoita, waiyehare, memere tyaonita. Kaiyanenehenolo mokahalotyoitolo xane ahalakoaitere hatyaone akereta waiyehare. 3 Hatyaoseta nasema iraiti okahakalati nalita: — Kalini atyo Enore nawenatyakala halitinai koni tyaona. Enore ite tyaona enekoniha hoka ekaxaikoneharenai ite tyaonaha. Enore ite tyaohena ehaliya hoka enEnorexaha ite tyaona. 4 Hoka tirixosetyahene ite enose xataliha nonitata. Maisaiya wainihenahititaha, amaikoharehenahititaha, tiyahenahititaha, kawehitita ihiyeha. Hatyohare toahiyereharenai atyo kamiyane — nexa kinatyaxa kawiyatya. 5 Hatyaoseta okahakalatikoa tyokitere nexa: — Kalikini atyo tyotya xoalini hare waitare notyomehitiya — nexa. Hoka nexa tehitiya: — Haxairahena niraini. Hiyaiya, exe niraihenere atyo aliterexe, exahe waiye tyakekotyaka — nexa. 6 Hatyaoseta nehitiya: — Tyotya atyo kaomaka. Natyo atyo Alfa, Ômega xoaha. Natyo atyo Hetatiye, Miyanitiye xoaha. Xala xamaniya oinita hoka nisaiya enomana one maxaimanehareta, tera maheta one menanehalitiya hikoitere hiyeta. 7 Xala xamanite jiyahao akatya hoka exakere ite namokene: Enenorexa ite notyaona hoka hatyo atyoite nityani tyaona. 8 — Hoka kaxonaseriyenae, matawatyarenai, iniyalahare awaiyetitereharenae, haliti faharenae, ohiroarexenae, enatyalolonae, haholitaharexenae, enore metalahare maniya tyaonitereharenae, maoseratyahatiyenae xoaha atyo ite kaxawatyaka irikati enxofre kakoare kiritere koni. Nikare ite hoka hatyo kakoita hinamaki wainiha. 9 Hatyaoseta 7-hare anjonai konitare, hatya anjo 7-rise tinihalitirise kahehaliti kakoare tyoa hoka irai nokakoi: — Hisohena hoka nahotikisa homana Kalanero Mokose tyaonero, exanityohenere maheta — nexa nohiye. 10 Hatyaoseta Enore Nisekohare kahinaetya natyo hoka anjo kolatya natyo tyairi enoakiyere henose. Hoka hotikisa nomani Jerusalém, Wenakalati Waiyexe enokoata exoahititere, Enore nalitare, 11 weroka Enore werokene hiyeta. Sehalise kaxaimanexe jaspe akereta weroka, motya balaxoko niyomene exaihako kawaiyakita. 12 Talarehoko wahahare, kalore, talahokoita wenakalati. Ixisoakalanai atyo 12 hoka 12-hare anjo kaxaikotene. Xisoakalatinai hiye 12-hare nexare xairatyoare tyaonita, 12-hare Israel hotyalinai nexare. 13 Hanama xisoakalati kamai nihikoane maniya, nikare hanama xisoakalati one kaokene maniya, hanama xisoakalati tehitiya kamai xisoane maniya, hanama xisoakalati tehitiya tihalo kaokene maniya. 14 Talarehoko katyahe 12-sehali hoka hatyoheno talarehoko kaomaka hoka hatyonai hiye Kalanero Mokose niraene kakoarenae nexare xairatyoare tyaonita. 15 Anjo iraehenere nokakoi atyo katyakaserere ouro nomakere, aimenekotya maheta wenakalati, talarehoko, xisoakalatinai xoaha maheta. 16 Wenakalati atyo 4-tonone, enowahahare atyo hakakoa itihoako kakoa. Hatyaoseta anjo aimenekotya wenakalati hoka 2.200-quilometro. Enowahahare, itihoako, enenoakiyene xoaha atyo hakakoa. 17 Hatyaoseta anjo aimenekotya talarehoko nisakone hoka 64-metrone. Halitinai aimenekotitere akereta aimenekotya. 18 Talarehoko atyo sehali jaspe nomakere, hoka wenakalati atyo ouro taita, motya balaxoko niyomene exaihako kawaiyakita. 19 Wenakalati talahokola katyahe tyaoniterenae atyo sehali. Hawareharexe xakini kakoa xawaiyeharetyakere. Hetatiye atyo jaspe, ihiyetare safira, ihiyetare ágata, ihiyetare esmeralda, 20 ihiyetare sardônio, ihiyetare sárdio, ihiyetare crisólito, ihiyetare berilo, ihiyetare topázio, ihiyetare crisópraso, ihiyetare jacinto, ihiyetare ametista nomakere, eko xoaha. 21 Wenakalati jiholanai atyo 12, pérola nomakere atyo. Hatya jihore hiye atyo hatita pérola nomakere. Wenakalati nahotira atyo ouro nomakere, motya balaxoko niyomene exaihako kawaiyakita. 22 Hatyo nali maisa nowaiyita Iraexatyakalati Hana. Xekohaseti Enore maxaixahityakahare niyaterexe atyo nali tyaonita Kalanero Mokose kakoa Iraexatyakalati Hana. 23 Wenakalati naliya atyo maisa xoare maheta kamai, kaimare xoaha aokanaita. Enore werokene atyo aokanakoaitene. Kalanero Mokose atyo exaokanala. 24 Waikohekoa tyaoniterenaite tyaohena exaokanala xema, exekohasenaiha ite kolahena waiyexe hawisekorenai nali xeta. 25 Ferakoata mene ite hoka maisaiya wenakalati xisoakalanai jihotyahitaha. Hatyo nali atyoite maisa makehitita. 26 Waikohekoa tyaoniterenai ite kolatyaha haxiyahare, exahe xoalini hare waiyexe hatyo wenakalati xeta. 27 Maisaiya xoalini hare iniyalahare ijoita hatyo wenakalatikoa, aiyalaharetene maheta. Maisaiya xoalini hare ewaxirahare kahaiharetyakere, exahe maoseratyahatiye ijoita. Kaxairatyakehenerenai nexare tyaonitere Kalanero Mokose baberanexa waiyexekoa taita ite isoa hatyo wenakalati.

Apocalipse 22

1 Anjo tehitiya hotikisa nomani one iyomaxa jiyaxitere, menanehaliti nonexa. Hikoita Enore, Kalanero Mokose xoaha nokahakala nalita. 2 Wenakalati nahotira nekesaho atyo one jiyaxita. Ali maniya, halakoiya maniya xoaha menanehaliti natyaxa tyaonita hoka hamijini, hamijini xoaha kalita hoka xane hikoita haterehokoane. Ehananae atyo waikohekoa nihatyaka tyaoniterenai wairatyakala. 3 Maisa atyo xoare hare iniyalahare aka hatyo wenakalati nali, hoka maisaiya atyo Enore emawenekoaretyaka aokita. Enore, Kalanero Mokose xoaha nokahakalaite hatyo wenakalatikoa nali tyaona hoka enomanerenae ite awaiyetyahene. 4 Waiyahaite itiho, enexare ite ityaolikoaha xairatyoare tyaona. 5 Nali atyoite maisa makehitita, hoka maisaiya xoare maheta xaokanatyakalati, kamai xoaha xaokanala hoka aokahitaha. Xekohaseti Enore atyoite exaokanatyakalaha tyaohena. Kalorexe ite tyaohenaha matyotenehare. 6 Hatyaoseta anjo iraihitiya nokakoi: — Exe iraitinae atyo aliterexe, hoka waiye tyakekotyaka. Xekohaseti Enore Haisekohare ijitere iraiti xakaisaseharenai ana, kalini axikatya anjo hawakaneharenai ana, hotikisa maheta enahetaha maniya kaotyakehenere. Maisaite waha xini — nexa anjo nohiye. 7 — Xasemehena! nexa Jesus: — Notyoheta rotaite. Waiye kaiserehare atyo exe iraiti baberanekoa tyaonitere semehenerenai hoka tyakekohenerenae — nexa. 8 Natyo João nowaiya exahe nasema xoaha tyotya exe akiti. Nowaiyene, nasemene hoka hatyaoseta nexoa nokaolise kakoa, anjo hatyoharenai hotikihenere nomani nahalakoa, nawaiyetene maheta. 9 Xakore hoka nexa nohiye: — Awa atyo nikare hisaona. Hihinaehare atyo natyo, exahe hihinaeharenai hinaehare atyo natyo. Iraiti xakaisaseharenae, tyotya tyakekohenerenae iraiti exairatyakahare tyaonitere exe baberakoa hinaehare atyo natyo. Maika hawaiyetya Enore taita — nexa. 10 — Awaira atyo hateroakihena exe babera iraiti kakoare. Hiyaiya, exeharenae kaotyakene okoi enaosehena. 11 Xala xamani iniyalahare tyomita hoka kotare iniyalahare tyoma, xala xamani kaiyaxa hoka kotare kaiyaxa. Xala xamani waiyexe hoka kotare waiyexe tyoma, xala xamani Enore aokitere akereta tyaonita hoka kotare nikare tyaona — nexa anjo nohiye. 12 — Xasemehena! nexa Jesus: — Notyoheta rotaite. Nakolatya ite noxekani maheta xomana hoka aliyakere xamanite xisomita hoka hatyo nahalakoaite xisomitere akereta nisa xomana — nexa. 13 — Natyo atyo Alfa, Ômega xoaha, Hetatiye, Miyanitiye xoaha. Tyotya xoalini hare nahitita atyo notyaonita, exahe imiyane xowakaite heko notyaonita — nexa Jesus. 14 Waiye kaiserehare atyo haima tihehetehenerenae. Kanakairahaite atyali menanehaliti kate tare, exahe isoahaite xisoakalati ahota hoka xane Enore nawenakala nali kaokaha. 15 Xakore hoka iniyalahare nomaseharenai, haholitaharexenai, ohiroarexenai, enatyalolonai, haliti faharenai, enore metalahare xema tyaoniterenai, exahe tyotya maoseratyaliyenai atyoite haware kaxomokaka wenakalati nonitata. 16 — Natyo Jesus atyo naxikatya anjo xiso tyakekohatiye hotyalinai ana xakai maheta exeharenae xihiye. Natyo atyo xekohaseti Davi jikolahare, natyo atyo xorese kaloliro ferakoahena aokanaitere — nexa. 17 Isekohaliti Waiyexe, exahe Kalanero Mokose tyaonero xoaha nexa: — Hisohena! nexaha. Semehenerene tehitiya maika nexa: — Hisohena! Xala xamani oinita hoka maika tyoa hoka tera one menanehalitiya maxaimanehareta. 18 Natyo João atyo niraehena tyotya exe baberakoa naxairahenere iraiti semehenerenae hiye: Xala xamaniya exehare haiyanae akiti aexahexatya hoka Enore tehitiyaiya aexahexatya kahehaliti xairatyoare tyaonitere enomana. 19 Xala xamaniya iyeheta haiya akitinae iraiti baberakoata hoka Enoreya iyeheta enatyaliya menanehaliti natyaliya hiyeta, exahe maxisoaneteneya Wenakalati Waiyexe nali. Exeharenae xairatyoare tyaonita exe baberanekoa. 20 Exeharenae tyotya waiyehenere nexa: — Alitere ite haxeroreta notyoheta! Nikare tehitiya naokita. Hisohetehena, Xekohaseti Jesus! 21 Maika waiye Xekohaseti Jesus kaxaiko xityotya, xoaha taita.